Schouwen-Duiveland VERBANDEN IN KAART

62

Schouwen-Duiveland VERBANDEN IN KAART VESTIGINGEN EN DEPOTS 2013 PROJECTLOCATIES TOT 2013

KO

AMSTERDAM BE LONDON ROTTERDAM HARD ZIERIKZEE/GOES ROO BRUSSEL

M

LAS VEGAS LOS ANGELES LOS ANGELES

CHICAGO DETROIT

NEW YORK

K AART 16 — Netwerk Nuformer

MADRID

OPENHAGEN

Schouwen-Duiveland VERBANDEN IN KAART

63

KAZAN

ERLINBERLIN DERWIJK OSENDAAL FRANKFURT MÜNCHEN VLADIVOSTOK YEREVAN XI’AN TOKIO

CHENGDU

SHANGHAI SHANGHAI

QATAR

DUBAI HONG KONG MUMBAI

SINGAPORE SINGAPORE

64


3.4 Global pipelines

De historisch gegroeide ontsluiting van de Zeeuwse eilanden heeft geleid tot een verschil in oriëntatie. Zeeuws-Vlaanderen is van oudsher georiënteerd geweest op Vlaanderen en de ontwikkeling van de kanaalzone heeft gezorgd voor een eigen economie. Een intensievere samenwerking met Gent op het vlak van chemie en biobased economy ligt daar voor de hand. Daar is een specifiek kenniscluster aan het ontstaan dat mondiale markten kan bedienen. Walcheren, Noord- en Zuid Beveland zijn oost-west georiënteerd, mede vanwege de van oudsher lastig overbrugbare Westerschelde en de ligging van de spoorlijn en snelweg. Pas sinds enkele decennia liggen er noord-zuidverbindingen (Westerscheldetunnel), maar doordat de economische en sociale oriëntatie nog steeds oost-west gericht blijft, heeft dit voorlopig niet geleid tot een grote verschuiving, mogelijk wel tot de groei van Goes. (BRON: UNIVERSITEIT VAN GENT) . Schouwen-Duiveland en vooral de Zuid Hollandse eilanden Goeree Overflakkee en Voorne-Putten oriënteren zich meer op Rotterdam en Zuid-Holland. Als naar de individuele bedrijven wordt gekeken, dan boren die via verschillende kanalen de mondiale markten aan. O’moda (schoenen) heeft dit gedaan door niet alleen de bewoners, maar vooral de toeristen in Zeeland voor zich te winnen en deze met een indrukwekkende internationale internetwinkel te bedienen. Hun nieuwe logistieke centrum in Zierikzee vormt daarvan de fysieke hub. Zeelandia heeft echter besloten juist per land nevenvestigingen en allianties te starten, teneinde fysiek dichtbij die markten te zitten. Het maakt Zeelandia een multinational, waarbij Zierikzee het kenniscentrum is en de kwetsbare voedselketen gesloten houdt. Mosselkwekerij


65

Schot kweekt niet alleen de mosselen, hij verkoopt ze direct op Neeltje Jans aan bezoekers via Proef Zeeland, waardoor hij de keten van productie tot verkoop beter zelf in de hand heeft. De ontwikkeling van O’Moda

O’moda is een schoenenzaak, sinds 1876 een familiebedrijf, groot geworden uit een passie voor schoenen en sinds 2008 door de online verkoop. O’moda had vaste klanten aan Duitse en Belgische toeristen, die zodoende aan de basis stonden van de internationale webwinkel. De winkels zelf zijn geconcentreerd in Zeeland en enkele karaktervolle middelgrote binnensteden buiten Zeeland zoals Breda of Den Bosch. In 2014 ging het nieuwe distributiecentrum open op een prominente locatie in Zierikzee, een opvallende keus, gezien de alom genoemde mindere bereikbaarheid. Het familiebedrijf O’moda is en blijft sterk verbonden met Zierikzee. Al die bedrijven hebben met elkaar gemeen dat ze de waarden van het eiland en de Oosterschelde uitdragen in hun bedrijfsvoering en deze weten te verkopen aan bovenregionale markten. Daarbij proberen ze de hele keten van productie tot verkoop (en weer terug) te beheersen, teneinde de waarden en kwaliteiten te waarborgen, maar ook om onnodige verliezen te vermijden. Die ketens worden al dan niet met partners en potentiële klanten ingeregeld: het is een goede grip op de global pipeline, die evenwel per bedrijf wordt georganiseerd. De local buzz moet zorgen voor de noodzakelijke lokale uitwisseling.

66


GOUDA

RIDDERKERK HELLEVOETSLUIS

O’Moda webwinkel

DEN BOSCH ZIERIKZEE

BREDA MIDDELBUR MIDDELBURG GOES

ROOSENDAAL BERGEN OP ZOOM

VLISSINGEN

TERN NEUZEN UZ N TERNEUZEN

ANTWERPEN

K AART 17 — Netwerk O’moda


67

3.5 Van idee naar living lab

De provincie benoemt de stuwende krachten in haar provinciaal beleid: procesindustrie met maintainance en biobased economy (Terneuzen), toerisme en recreatie (duinen en duiken) havens en logistiek (Vlissingen), energie (wind), landbouw/agrofood en visserij/aquacultuur, die overal in de delta kunnen plaatsvinden. Maar voordat die krachten gaan stuwen, zullen eerst de innovatiekansen moeten worden gegrepen. Pas als die opgepakt worden, omgezet in gezonde ondernemingen en uitgewisseld in een netwerk, pas dan is er sprake van een stuwende kracht voor de Zeeuwse economie. Daarom is gekeken naar de ontwikkeling van de vele experimenten die op Schouwen-Duiveland plaatshebben. Die vinden met name plaats rondom de mondiale deltaproblematiek (natuur, landbouw en visserij en techniek). Het blijkt echter dat proefprojecten vaak subsidiegedreven zijn, er sprake is van veel studieuze ideeën in de beginfase, er enthousiasme en promotie is aan het begin van een test, maar dat het resultaat of een mogelijke spin off onduidelijk is. Er heerst een ‘test&run’ mentaliteit. Hier ligt een verbredingsnoodzaak om de global pipelines met de local buzz beter met elkaar te laten samenwerken. Living labs zijn experimenten in bv. techniek en milieu die meer in samenwerking met onderwijs/onderzoek, ondernemers, overheden en bewoners plaatsvinden. Een living lab is een open onderzoekslaboratorium van een geheel gebied als een stad of eiland waarin bewoners en bedrijven samen ontwikkelen aan nieuwe concepten en die tegelijkertijd monitoren. Hierdoor worden wetenschappers en deelnemers uitgedaagd mee te denken en mee te werken en worden deelnemers gestimuleerd hun resultaten concreet te maken en te

68


evalueren. Anderen kunnen voortbouwen aan de kennis en ervaringen. Door in een vroeg stadium te weten hoe een experiment verloopt kunnen lokale ondernemers, gebruik makend van de locatiekennis, als eerste profijt genereren van een (geslaagd) experiment. Doel is om de spin off in het algemeen en op het eiland in het bijzonder te vergroten alsmede de resultaten van experimenten goed af te ronden voor verder onderzoek. Om economisch te groeien moet een experiment immers slagen, getoetst worden en draagvlak winnen. Het kan leiden tot nieuwe bedrijfsontwikkelingen en een kennismilieu, zowel binnen als buiten SchouwenDuiveland. Een belangrijke rol in de verspreiding van kennis kan liggen in het huidige media- en kennisnetwerk van Zeeland, inclusief de Roosevelt University en provinciale media. Door de mondialisering van media wordt juist ook van regionale media – dicht bij de bron – verwacht dat die hun kansen grijpen om regionieuws naar de mondiale mediakanalen te brengen. De global pipelines lopen niet alleen via de bedrijfsketens en media, de local buzz heeft ook een mondiale pendant: Zeeuwen die elders zijn gaan studeren of werken zijn op grond van hun familiebinding en wortels verbonden met Zeeland. Via alumni-programma’s kunnen die beter aan Zeeland worden verbonden – buiten de reeds bestaande familie – en geloofsverbanden. MOGELIJKE ACTOREN ONDERNEMERS: ONDERNEMERSKRING SCHOUWEN DUIVELAND: UITBREIDING VAN HUN INNOVATIEROL ONDERWIJS: HZ HOGESCHOOL ZEELAND ALS PROJECTGESTUURD ONDERWIJS MEDIA: PZC, OMROEP ZEELAND EN WERELDREGIO VOOR ‘WEKELIJKSE INNO-

Schouwen-Duiveland VERBANDEN IN KAART VATIERUBRIEK’ OF BLOG.

69

70


DELTA LA ZILT EN ZOET OP LAND

ZOUTKRISTALL

ZILTE ACADEMIE

KUSTLAB

BLOEDKORALEN OESTERRIFFEN

STORMVLOEDKERING MOSSELZAAD INVANG ZEEWAAR K AART 18 — Mogelijke thematische Living Labs


DE KERING 2039

LEN

GO FRESH

INSTALLATIES

71

72


SOCIAAL-ECONOMISCH (STEDELIJK GEBIED) 2 ENERGIE (HELE EILAN ENERGIE (HELE EILAND) TEKSTEN IN KAART NIET GOED LEESBAAR

DE BUURDERIJ DE GROENE SCAN

ROUTEKAART ENERGIENEUTRAAL SCHOUWEN-DUIVELAND

TR

LOOP 13 ENERGIECO

K AART 18 — Mogelijke thematische Living Labs


KROT OF KANS

DUURZAME ENERGIELANDSCHAPPEN

VENSTER OP DE WERELD

RANSCOAST HAVEN ‘T SAS

OÖPERATIE LEEGSTANDSMONITOR OV-FIETS

73

4 74


KORTOM


75

4

Kortom Mapping Schouwen-Duiveland is gestart als cartografisch onderzoek naar sociaal-culturele en economische verbanden op het eiland. Daaruit zijn enkele kansen voor de toekomst gedestilleerd. Het eiland, de kerk en de familie

De informele sociale structuur van Schouwen-Duiveland hangt op de traditionele eilandencultuur, het geloof en familie(bedrijven). De organisatiestructuur hangt nu nog samen met de oude verzorgingsstructuur, waar anno 2014 onvoldoende draagvlak meer voor is. Om voldoende draagvlak te vormen voor het in stand houden van gewenste voorzieningen zijn vier sterke/te versterken banden genoemd: 1 samenwerking in het toeristisch duingebied rond zorg en vervoer 2 samenwerking in Zierikzee rond monumentaal vastgoed en stedelijke voorzieningen 3 samenwerking in de bijbelgordel rond bevindelijk gereformeerden 4 zelfsturende dorpen die sectoroverschrijdende opgaven aanpakken Het netwerk

De interne bereikbaarheid van Zeeland is niet zo goed als elders in Nederland, het loopt in ontwikkeling steeds een fase achter. De nood is een deugd, omdat dit ook de eigen informele structuur in stand heeft gehouden. Er is nu de kans om via online diensten en apps de interne bereikbaarheid publiek-privaat anders te structureren, zonder dat dit ten koste hoeft te gaan van de kwaliteit.

76


5 het openbaar vervoer mengen met privé vervoer via een rigoureus on demand mobiliteitssysteem en het organiseren van een eilandhub en dorphubs. 6 een goed werkend (mobiel) internet is daartoe een voorwaarde. De economie

De stuwende bedrijvigheid op Schouwen Duiveland is in 50 jaar tijd verschoven van landbouw (vlas) naar recreatie en landbouw. Beide sectoren zijn zoekend naar vernieuwing; experimenten rond landbouw, visserij en watermanagement zijn aan de orde van de dag. Het delen van kennis moet veel sterker worden benut voor bedrijven en bewoners op het eiland. 7 organiseren van living labs met ingebedde kennisuitwisseling tussen experimenten, bewoners, Zeeuwse kenniscentra en Zeeuwse alumni.


77

78



Colofon Deze verkenning vond plaats van november 2013 tot mei 2014 begeleidingsgroep Dienst Landelijk Gebied

Hans van Engen Wilbert Huigens Alien Kok Oswald Lagendijk Erik Jan van der Meer Bianca de Vlieger kartografish onderzoek

Urban Unlimited – Wies Sanders www.urbanunlimited.nl grafisch ontwerp

Ariënne Boelens office drukwerk

NPN drukkers oplage

350 stuks PUBLICATIEDATUM: DECEMBER 2014

79

80



81

82


Schouwen-Duiveland VERBANDEN IN KAART

Recommend Documents