Scholing 2013: bedrijven investeren alleen nog in het broodnodige
18
E&I - Mei ‘13
EI05 18-22.indd 18
22-04-13 10:16
Thema: Opleiding en scholing
Opleidingen en scholing staan onder druk tijdens de aanhoudende crisis. Veel bedrijven investeren alleen nog in het broodnodige en zijn kritisch in de keuze van medewerkers die mogen doorleren. Maatwerk en incompanytrainingen winnen aan belangstelling. Duurzaamheid, nieuwe regelgeving en kruisbestuiving van E- en W-kennis staan daarbij centraal. Tekst: Astrid Zoumpoulis-Verbraeken
Fotografie: Herbert Wiggerman
T
erwijl de behoefte aan bijscholing toeneemt, neemt de financiële armslag af. Werkgevers en werknemers willen wel, maar de mogelijkheden zijn beperkt. Bijscholing wordt vooral voor kleine bedrijven een luxe en daardoor vaak een bezuinigingspost. Aanbieders van bijscholingstrajecten merken dat in een terughoudende en veranderende vraag. Ook landelijk gezien lijkt de totale vraag dit jaar licht af te nemen. Bedrijven kijken kritischer naar wat echt nodig is, zoals wettelijk verplichte kennis van normeringen, en naar de mensen waarin ze willen investeringen. Het kan immers goed zijn dat bepaalde medewerkers binnenkort niet meer op de loonlijst staan. Actuele kennis Tegelijkertijd beseffen elektrotechnische bedrijven maar al te goed dat ze zich in een lastige markt beter kunnen onderscheiden met specialistische, actuele kennis. Vaak kopen ze die echter ad hoc in, op het moment dat de vraag zich voordoet. Dus wanneer een klant om een zonnestroom- of domoticainstallatie vraagt, worden enkele medewerkers naar een cursus gestuurd. Bedrijfsbrede opleidingsplannen met daarnaast persoonlijke opleidingsplannen komen nog maar weinig voor. Reinier Westermann, directeur van Installatiewerk Nederland, benadrukt het nut van continue bijscholing. ‘De behoefte aan bijscholing is groot, want de techniek is meer dan ooit aan veranderingen onderhevig. Leveranciers van nieuwe technieken nemen installateurs wel mee om te laten zien hoe ze het aan moeten leggen, maar wat ze daarna aan moeten met storingen en onderhoud blijft vaak een grijs gebied. Daarnaast gaat de integratie van E- en W-technieken in moderne installaties almaar verder. Ook dat doet de wederzijdse behoefte aan kennis groeien. Door verloop en ontslag vloeit er verder veel kennis weg bij bedrijven. Die kennis moet worden aangevuld door bestaande medewerkers bij te scholen, want de instroom vanuit het onderwijs is beperkt. Daarnaast zien we dat installateurs bij projecten met meer verantwoordelijkheden worden opgezadeld wat betreft de werkprocessen en de opleverkwaliteit, ingebouwd in strakke garanties. Ook dat maakt actuele en extra kennis van groot belang.’
Marktaandeel Moderne installaties zijn tegenwoordig op afstand, ook door de fabrikant, te beheren. Dat kan de positie van de installateurs ondermijnen. ‘Installateurs met de juiste kennis in huis zijn in staat om in te spelen op deze trend, vooral waar het gaat om het oplossen van storingen of het aanbrengen van modificaties’, meent Westermann. ‘Investeren in kennis kan juist nu leiden tot vergroting van het marktaandeel.’ Installatiewerk Nederland ziet een toenemende vraag naar cursussen meet- en regeltechniek bij Winstallateurs. Ook groeit de interesse in cursussen die zich richten op het levensloopgeschikt maken van woningen met elektrotechniek, en op duurzame installaties, zoals voor zonnestroomsystemen. De trainingen die zich richten op de nieuwe nen 1010 en nen 3140 zijn bij alle aanbieders hardlopers. Maatwerk
InstallatieWerk Nederland ziet een groeiende vraag naar cursussen die zich richten op het levensloop geschikt maken van een woning
Ingegeven door de vraag uit de markt, richten aanbieders van bijscholingstrajecten in de elektrotechniek zich steeds meer op maatwerkopleidingen en in-company trainingen. Lars Schlaman, manager realisatie bij kennis- en adviescentrum Kenteq: ‘Het aantal open inschrijvingen neemt af, maar er is juist weer meer vraag naar maatwerk. Naar cursussen op algemene onderwerpen, toegespitst op een specifiek bedrijf, maar ook naar trainingen die zich richten op klantspecifieke oplossingen. Meestal doen we dat bij de bedrijven zelf. Het gebruik van eigen bedrijfsmiddelen en voorbeelden uit de eigen praktijk bevordert de herkenbaarheid en het praktisch nut.’ Volgens Schlaman helpen maatwerktrainingen om tot onderscheidende marktoplossingen te komen. ‘Als je kijkt naar de verletkosten die ze op deze manier besparen, kost het per saldo echt niet meer dan een standaardopleiding.’
E&I - Mei ‘13
EI05 18-22.indd 19
19
22-04-13 10:17
Vakmanschap Kostenefficiëntie is ook bij de aanbieders van cursussen en opleidingen een belangrijk onderwerp. Alleen zo kunnen ze het aanbod aantrekkelijk houden en bedrijven over de streep trekken die de uitgave als belemmering zien. ‘We kijken daarbij vooral naar een goede prijs-kwaliteitverhouding. Het heeft geen zin een cursus volledig uit te kleden en aan te bieden tegen een bodemprijs. Het gaat er uiteindelijk wel om dat mensen waar voor hun geld krijgen en dat het vakmanschap op een hoger peil komt te staan’, zegt Schlaman. Hij tekent daarbij aan dat veel bedrijven onvoldoende op de hoogte zijn van de subsidiemogelijkheden en tegemoetkomingen bij het laten doorleren van personeel. ‘Natuurlijk hebben we alle begrip voor de slinkende budgetten bij bedrijven, maar een directeur moet zich wel realiseren dat investeren in opleiding een goede doorstart garandeert als het straks weer beter gaat. Je kunt het je simpelweg niet permitteren om niets te doen.’ Gijsbert de Ruijter, business development manager bij sbk Advies&Training, sluit zich daarbij aan. ‘Het is van cruciaal belang dat bedrijven hun mensen bij laten leren over nieuwe technieken, normen en regels. Veel praktijkmensen zijn gewend om oude werkmethodes blind te blijven kopiëren. Maar als die niet meer conform de nieuwe regels zijn, of als de uitvoering niet volgens de technische specificaties gebeurt, kan dat verstrekkende consequenties hebben. Voor de veiligheid op de werkplek bijvoorbeeld, maar ook voor de kwaliteit en de werking van de opgeleverde installaties.’ sbk Advies&Training ziet vooral een toenemende belangstelling voor trainingen op het gebied van inspectie van technische installaties, ingegeven door de toenemende verantwoordelijkheden die installateurs op dat vlak dragen. Cursusloket Per 1 april is het Cursusloket van uneto-vni gestopt als actieve makelaar in het cursusaanbod voor installateurs. uneto-vni blijft het aanbod van de verschillende instellingen actief onder de aandacht van de installateur brengen, maar het Cursusloket fungeert niet meer als bemiddelaar en aanmeldpunt. De branchevereniging besloot het Cursusloket te sluiten omdat de toegankelijkheid en de vindbaarheid van cursussen inmiddels zodanig goed is, dat installateurs heel goed zelf de weg weten te vinden naar passend aanbod. Zij zullen in het vervolg dus rechtstreeks contact moeten opnemen met de aanbieders om zich aan te melden bij cursussen en opleidingen. Het stopzetten van de activiteiten van Cursusloket betekent uiteraard niet dat uneto-vni geen rol meer vervult op het gebied een kennisoverdracht voor ondernemers en hun personeel. Dit zal echter op andere wijze geschieden. uneto-vni zal haar activiteiten rond kennisoverdracht intensiveren op gebieden die in het verlengde liggen van strategische brancheactiviteiten, zoals werkgevers- en ondernemersonderwerpen, cao, juridische aspecten en specifieke vaktechnieken. Veel van dit soort bijeenkomsten worden nu al georganiseerd vanuit beleidsontwikkeling, vak- en groottegroepen. Dit zal naar behoefte van de leden verder worden uitgebouwd.
20
Overzicht aanbieders bij- en nascholingstrajecten elektrotechniek, 2013 ABB www.abb.nl, tel. 0318 66 93 00 Opleidingen/cursussen: gecertificeerde basiscursus knx Niveau: mbo Locatie: Ede Cursusduur: zes dagen Kosten: 1.300 euro, inclusief lesmateriaal en lunch Diploma/certificering: knx-certificaat Avans+, improving professionals www.avansplus.nl, tel. 076 525 88 00 Opleidingen/cursussen: hogere installatietechniek voor elektrotechnische installateurs (hit-E) en schakelcursus P-hit Niveau: mbo-4 Locatie: Breda Cursusduur: zeven maanden (avondopleidingen) Kosten: 3.510 euro (schakelcursus P-hit), 10.795 euro (hit-E), exclusief leermiddelen en arrangementen Diploma/certificering: certificaat P-hit, post-bachelordiploma hit-E Overige informatie: hit-E start 26 september, schakelcursus P-hit start 1 oktober BDA www.bdaopleidingen.eu, tel. 0183 66 96 90 Opleidingen/cursussen: ontwerp zonnestroomsystemen, installeren zonnestroomsystemen, dakmontage zonne-energiesystemen Niveau: geen vereisten Locatie: Gorinchem Cursusduur: twee dagen Kosten: 795 en 1.395 euro, afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: mogelijkheid praktijkexamen, afhankelijk van opleiding/cursus BOOA www.booa.nl, tel. 0413 31 90 77 Opleidingen/cursussen: elektrotechniek, brandveiligheid, noodverlichting, nen-richtlijnen en voorschriften, Atex-richtlijn Niveau: vmbo – mbo, afhankelijk van cursus/opleiding Locatie: incompany, Alphen a/d Rijn, Assen, Uden Cursusduur: een tot tien dagen, afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: van 195 tot 1.895 euro, afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: certificaat of examen via Certoplan/nibhv/Cito Overige informatie: ook cursussen/opleidingen op maat Cito Benelux Education www.citobenelux.nl, tel. 0182 39 74 97 Opleidingen/cursussen: opleidingen, workshops, seminars en themadagen elektrotechniek en ict Niveau: afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: Assen, Reeuwijk, Waalre of Zevenaar (afhankelijk van opleiding/cursus) Cursusduur: afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: geen Diploma/certificering: geen Deltion College Zwolle www.deltion.nl, tel. 038 850 30 00 Opleidingen/cursussen: basiscursus domotica, basiscursus elektrotechniek Niveau: vmbo (basiscursus elektrotechniek), geen specifieke eisen voor domotica Locatie: Zwolle Cursusduur: zes dagen (domotica), tien dagen (elektrotechniek) Kosten: domotica: 480 – 630 euro (afhankelijk van aantal deelnemers), elektrotechniek: 875 euro Diploma/certificering: certificaat domotica, bewijs van deelname basis elektrotechniek
E&I - Mei ‘13
EI05 18-22.indd 20
22-04-13 10:17
Thema: Opleiding en scholing Dirksen Opleidingen www.dirksen.nl, tel. 026 354 46 44 Opleidingen/cursussen: basis elektronica, middelbaar elektronica, technische automatisering, meet- een regeltechniek, programmeren, glasvezeltechniek, koperinfratechniek, tele- en datacommunicatie,pc- en netwerktechniek, domotica, zend- en ontvangsttechniek, esd, nen 3140, nen 1010 Niveau: vmbo – hbo, afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: Arnhem, Maarssen en Tilburg (trainingen), de cursussen zijn schriftelijk Cursusduur: afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: 250 – 3.775 euro, afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: diploma, certificaat of bewijs van deelname, afhankelijk van opleiding/cursus DWA www.dwa.nl, 088 16 35 300 Opleidingen/cursussen: uiteenlopende cursussen, waaronder duurzame installaties (woningbouw en utiliteit), succesvol toepassen epg, energie besparen Niveau: afhankelijk van opleidingen/cursus Locatie: incompany, verschillende locaties Duur: één of twee dagen, afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: 395 – 795 euro (excl. btw), afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: bewijs van deelname Elsevier Opleidingen ww.elsevieropleidingen.nl, tel. 078 625 38 88 Opleidingen/cursussen: basis elektro- en schematechniek, nen 3140, praktijkopleiding storingzoeken in elektrische installaties Niveau: mbo-2 Locatie: Alkmaar, Amsterdam, Arnhem, Breda, Dordrecht, Eindhoven, Groningen, Rotterdam, Sittard, Terneuzen, Utrecht, Zwolle, Zwijndrecht (basis elektro- en schematechniek), Rotterdam (praktijkopleiding storingzoeken in elektrische installaties) Cursusduur: acht dagdelen en een praktijkdag (basis elektro- en schematechniek), tien dagdelen (praktijkopleiding storingzoeken in elektrische installaties) Kosten: 1.450 euro (basis elektro- en schematechniek), 1.965 euro (praktijkopleiding storingzoeken in elektrische installaties) Diploma/certificering: na afloop kan een pbna-examen worden gedaan (basis elektro- en schematechniek), bewijs van deelname (praktijkopleiding storingzoeken in elektrische installaties) Hager knx-opleidingscentrum www.hager.nl, tel. 073 642 85 84 Opleiding/cursussen: uiteenlopende knx-opleidingen, zowel voor easymode als system-mode, kennismakingstrainingen, gecertificeerde knx ets4 (basis, gevorderden), knx-producttrainingen (schakelen, hvac, visualisatie) Niveau: minimaal mbo Locatie: 's-Hertogenbosch Cursusduur: een tot zes dagen, afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: 1.300 euro (knx-gecertificeerde trainingen), producttrainingen zijn gratis Diploma/certificering: knx-certificaat, bewijs van deelname Hager www.hager.nl/training, tel. 073 711 02 78 Opleidingen/cursussen: cursus voor installateurs die verdelers uitbreiden of zelf assembleren, technische trainingen over veranderingen in normering en technieken Niveau: mbo werk/denkniveau Locatie: ’s-Hertogenbosch Cursusduur: een dag Kosten: geen Diploma/certificering: certificaat van deelname Inholland, Alkmaar www.inholland.nl/alkmaar, tel. 072 518 34 56 Opleidingen/cursussen: deeltijdopleiding ingenieur elektrotechniek Niveau: hbo
Locatie: Alkmaar Cursusduur: 3,5 jaar in deeltijd Kosten: 1.480 euro per studiejaar Diploma/certificering: hbo-diploma en titel bachelor of engineering Overige informatie: start in september Installatiewerk Nederland www.iwnederland.nl, tel. 079 329 12 90 Opleidingen/cursussen: cursussen, zoals: aanvullende praktijkscholing maatwerk, solderen elektronica, buislassen, elektrode lassen, basiskennis elektrotechniek voor W-monteurs, basiskennis installatietechniek voor E-monteurs, nen-cursussen, basiskennis glasvezeltechniek, basiscursus pv-montage, monteur beveilingsinstallaties, bedrijfshulpverlening, proeve van bekwaamheid E en W, introductie ict, praktisch meten, telecom-aansluitingen, valbeveiliging, besturingstechniek, inspectie elektrische installaties, ledverlichting, laagspanningsinstallaties nen 1010, elektrische veiligstelling van machines en installaties Niveau: afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: 50 praktijklokcaties door heel Nederland Duur: afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: op aanvraag Diploma/certificering: afhankelijk van opleiding/cursus Isso www.isso.nl, tel. 010 206 59 69 Opleidingen/cursussen: power quality, instructiebijeenkomsten Issopublicaties Niveau: afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: in-company, verschillende locaties Cursusduur: afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: instructiebijeenkomsten: 295 euro, power quality: 550 euro (Otib-leden) of 1.650 euro (niet Otib-leden) Diploma/certificering: bewijs van deelname Kenteq www.kenteq.nl, tel. 088 444 99 00 Opleidingen/cursussen: sterkstroominstallaties, brand- en inbraakbeveiliging, knx (eib-A en –B), vakbekwaamheidscursussen, nen-cursussen Niveau: mbo – mbo+, afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: door het hele land (zie overzicht op internet) Cursusduur: variabel, afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: getuigenschrift, certificaat of diploma, afhankelijk van opleiding/cursus Overige informatie: ook trainingen en cursussen op maat Klict www.klict.nl, tel. 0344 65 22 40 Opleidingen/cursussen: Lan-infrastructuren (coax, glasvezel, koper en twisted pair), domotica en netwerktechnologie, veiligheid, nencursussen Niveau: vmbo of lbo, afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: incompany, mogelijkheid gebruik te maken van ‘mobiel klaslokaal’ Cursusduur: afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: indien gewenst kan Klict examens verzorgen Overige informatie: cursussen op maat LOI (samenwerking Hanzehogeschool Groningen) www.loi.nl, tel. 071 545 12 34 Opleidingen/cursussen: hbo elektrotechniek, bachelor of engineering Niveau: hbo Locatie: studeren op afstand Cursusduur: 48 maanden Kosten: 1.592 euro per jaar Diploma/certificering: hbo-diploma en titel bachelor of engineering Overige informatie: startdata: 1 februari, 1 april, 1 september, 1 november E&I - Mei ‘13
EI05 18-22.indd 21
21
22-04-13 10:17
NCOI Opleidingengroep www.ncoi.nl/opleidingen, tel. 035 640 04 11 Opleidingen/cursussen: mbo basisopleiding elektrotechniek, hbo bacheloropleiding, deelopleidingen elektrotechniek (hogere energietechniek, embedded system engineering, energievoorziening, megatronica, human technology) Niveau: mbo, hbo Locatie: Amsterdam, Arnhem, Den Haag, Eindhoven, Rotterdam, Utrecht, Zwolle Cursusduur: mbo basisopleiding elektrotechniek: vier maanden, hbo bacheloropleiding: driejarige deeltijdopleiding, korte hbo-programma's: vier tot 24 maanden Kosten: 500 – 1.000 euro (korte hbo-programma's), 5.000 euro per jaar (driejarige hbo-opleiding), afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: hbo bachelordiploma (Hogeschool ncoi) of basisdiploma elektrotechniek (ncoi) NEN-cursussen www.nen.nl, tel. 015 269 01 88 Opleidingen/cursussen: verschillende cursussen op het gebied van elektrotechniek en nen-richtlijnen en voorschriften, zoals renovatie elektrische installatie in de woningbouw, veilige elektrische installaties in medische ruimten, aanleg bliksembeveiligingsinstallaties, normen voor brandbeveilings- en ontruimingsinstallaties enzovoort Niveau: mbo, hbo, basiskennis van nen-normen, afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: Delft, Utrecht of op locatie, afhankelijk van opleiding/cursus Cursusduur: een tot drie dagen, afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: 465 – 895 euro, afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: afhankelijk van opleiding/cursus Overige informatie: zie internet voor de actuele programma’s Otib www.otib.nl, tel. 0800 885 58 85 Opleidingen/cursussen: power quality, comfort en zorg; van installateur naar woonadviseur, en comfort en zorg voor leidinggevenden. Niveau: afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: Woerden Cursusduur: twee tot vier dagen, afhankelijk van opleiding/cursus Kosten: afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: certificaat Overige informatie: Otib ontwikkelt innovatieve cursussen voor de branche (zie overzicht op http://onderwijs.otib.nl/werkend_leren/innovatieve_cursussen/) PAO (post academisch onderwijs) techniek www.cursus.paotechniek.nl/elektrotechniek, tel. 015 278 83 50 Opleidingen/cursussen: verschillende cursussen, zoals beveiliging elektriciteitsnetten, digitale modulatie en demodulatie enzovoort Niveau: afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: Delft, Eindhoven of Utrecht, afhankelijk van de cursus Cursusduur: een tot zes dagen Kosten: 660 – 3.590 euro, afhankelijk van de cursus Diploma/certificering: afhankelijk van opleiding/cursus Overige informatie: via pao Techniek kan worden ingeschreven voor een aantal colleges in de masterfase van de tu's in Delft en Eindhoven. Deze colleges gaan diep in op een aantal specifieke, elektrotechnische onderwerpen, zoals beveiliging elektriciteitsnetten (vernieuwd), blootstelling aan elektromagnetische velden, elektromagnetische compatibiliteit, hoogspanning, mini-vermogenselektronica, geavanceerde actuatorsystemen ROC Tilburg www.roctilburg.nl, tel. 013 539 70 10 Opleidingen/cursussen: opleidingen (middenkader engineering technicus elektrotechniek, eerste monteur elektrotechnische installaties, servicetechnicus elektrotechniek) en cursussen (aandrijftechniek, besturingstechniek, automatisering- en energietechniek, telematica, nen-cursussen, regeltechniek) Niveau: afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: Tilburg
22
Cursusduur: vier jaar (opleidingen), zes dagen of twaalf avonden (cursussen) Kosten: afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: verschillende landelijk erkende diploma’s en nen-certificaten SBK Advies&Training www.sbkadvies.nl, tel. 0492 50 79 30 Opleidingen/cursussen: praktische cursussen op specifieke deelgebieden (van Elux-installatieconcept en basis brandmeldinstallaties tot inspectie met infraroodcamera en nen-voorschriften) Niveau: mbo Locatie: Helmond, Nieuwegein of Rotterdam, afhankelijk van de cursus. De cursus nen 3140 is ook via E-learning te volgen Cursusduur: afhankelijk van de cursus Kosten: 230 – 5.500 euro, afhankelijk van de cursus en het aantal dagen Diploma/certificering: bewijs van deelname of certificaat, afhankelijk van de cursus Overige informatie: Nieuw dit jaar zijn cursussen Atex risicobeperkende maatregelen, nen 3140, elektrisch schakelen en industriële automatisering Summa College (voorheen ROC Eindhoven) www.summacollege.nl, tel. 040 269 40 00 Opleidingen/cursussen: post-mbo mit elektrotechniek en praktijkcursus domotica Niveau: mbo-4 (post-mbo mit elektrotechniek), elektrotechnisch inzicht (praktijkcursus domotica) Locatie: Eindhoven Cursusduur: anderhalf jaar (post-mbo mit elektrotechniek), zes dagen (praktijkcursus domotica) Kosten: 5.100 euro (post-mbo mit elektrotechniek), 1.250 euro (praktijkcursus domotica) Diploma/certificering: mbo-diploma en titel mit-E (post-mbo mit elektrotechniek), getuigschrift (praktijkcursus domotica) Van Drunen www.vddomotica.nl, tel. 0630 34 00 75 Opleidingen/cursussen: basis- en vervolgcursus knx, korte trainingen op onderdelen (aansturing verlichting, verwarming, koppelingen en visualisaties) Niveau: basiskennis elektronica Locatie: Apeldoorn (knx-trainingscentrum) Cursusduur: zes dagen (volledige cursussen, inclusief examen), een tot twee dagen (korte trainingen) Kosten: 400 – 700 euro (korte trainingen), 1.300 euro (basiscursus knx), 1.450 euro (vervolgcursus knx) Diploma/certificering: knx-certificaat Vebon www.vebon.org, tel. 088 400 84 50 Opleidingen/cursussen: elektronisch toegangsbeheer, cctv projecteringsdeskundige, beveiliging, brandbeveiliging Niveau: mbo - hbo, afhankelijk van opleiding/cursus Locatie: Bunnik, Hilversum, Zaltbommel, Zoetermeer (afhankelijk van opleiding/cursus) Cursusduur: drie tot tien dagen (afhankelijk van opleiding/cursus) Kosten: afhankelijk van opleiding/cursus Diploma/certificering: bewijs van deelname, certificaat of diploma bij ssq of Certoplan (afhankelijk van opleiding/cursus) Overige informatie: ook opleidingen/cursussen op maat
De redactie heeft dit overzicht met de grootst mogelijke zorgvuldigheid samengesteld. Desondanks pretendeert het niet volledig te zijn. Ook kunnen er geen rechten aan worden ontleend.
E&I - Mei ‘13
EI05 18-22.indd 22
22-04-13 10:17
