Figuur 4. Leefstijl scholieren Heemskerk naar geslacht (%)
VERGELIJKING 2005 EN 2009
meisjes
Tabel 2 vergelijkt voor een aantal onderwerpen de resultaten van 2009 met die van 2005, het jaar waarin de GGD het vorige scholierenonderzoek E-movo heeft uitgevoerd. 45 32
20
18
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
33
6
18
8
45
27
5
17
20
77
59
14
Klas 2, 2009
14
13
25
17
4
Klas 4, 2009
22
21
68
52
8
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
PSYCHISCH WELBEVINDEN
SOCIAAL WELBEVINDEN
WOONOMGEVING
LEEFSTIJL
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Sixtyseven, Beverwijk
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Vormgeving en drukwerk
LEEFSTIJL PSYCHISCH WELBEVINDEN
T: +31 (0)23 789 1786
De GGD voert regelmatig onderzoeken uit in de regio. Rapporten en factsheets zijn te downloaden vanaf de website van de GGD.
SOCIAAL WELBEVINDEN
E:
[email protected]
EIGEN ERVARING GEZONDHEID WOONOMGEVING
Postbus 5514, 2000 GM Haarlem
ONDERZOEKEN IN DE REGIO
LEEFSTIJL
GGD Kennemerland, Epidemiologie
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Contact
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
(epidemiologen)
LICHAMELIJKE GEZONDHEID PSYCHISCH WELBEVINDEN
Resi Cluitmans, Regina Overberg, Jolanda ten Brinke en Saskia Mérelle
PSYCHISCH WELBEVINDEN
Tekst en figuren
SOCIAAL WELBEVINDEN SOCIAAL WELBEVINDEN
GGD Kennemerland, december 2010, www.ggdkennemerland.nl
WOONOMGEVING
Uitgave
WOONOMGEVING LEEFSTIJL
In de factsheet ‘Scholierenonderzoek E-movo Regio Kennemerland’ zijn de resultaten van de regio te vinden. Deze regionale factsheet is te downloaden vanaf de website van de GGD (www.ggdkennemerland.nl). Daar is tevens een document te vinden met achtergrondinformatie over het onderzoek.
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
COLOFON
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Risicogroepen in de regio Onderzocht is welke (achtergrond)kenmerken in de regio samenhangen met een negatieve gezondheidsbeleving. Uit deze analyse blijkt dat een matig tot slecht ervaren gezondheid significant vaker voorkomt bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): zich psychisch ongezond voelen, onvoldoende bewegen, wekelijks roken, meisje zijn en binge-drinken. Zich psychisch ongezond voelen komt significant vaker voor bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): psychosociale problematiek hebben, een matig tot slechte gezondheid ervaren, gepest worden, meisje zijn, zich wel eens onveilig voelen, bij twee ouders wonen van wie één stiefouder is of bij één ouder wonen, onvoldoende bewegen, niet-westers allochtoon zijn of gespijbeld hebben.
HEEMSKERK IN DE REGIO KENNEMERLAND
PSYCHISCH WELBEVINDEN
Vrije tijd Drie op de tien (31%) scholieren uit Heemskerk vindt dat er in de buurt voldoende leuke dingen voor jongeren georganiseerd worden, 55% vindt van niet en 14% weet het niet. De regionale cijfers zijn respectievelijk 35%, 53% en 13%. Op de vraag welke plekken men in zijn/haar buurt mist antwoordt 42% van de Heemskerkse scholieren dat hij/zij niets mist. Ruim een kwart (27%) mist hangplekken, 21% een voetbalveld, 18% mist pleintjes, 16% een jeugdhonk, 12% een skatebaan,11% een grasveld en 8% een buurthuis.
Criminaliteit en veiligheid Van zeven strafbare feiten is gevraagd of de scholieren er slachtoffer van zijn geworden in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek. Bij 30% is dit het geval (regio 31%). Het meest werd genoemd: ‘er zijn spullen van mij gestolen’ (12% van alle scholieren uit Heemskerk), ‘er zijn spullen van mij vernield’ (11%) en ‘er is geld van mij gestolen’ (8%). Bijna vier op de tien scholieren (38%) voelen zich wel eens onveilig (regio 40%). De meest genoemde plekken waar men zich wel eens onveilig voelt zijn ‘op het station (trein, bus, metro)’ (15% van alle scholieren uit Heemskerk), ‘op straat buiten mijn eigen woonbuurt’ (13%) en ‘in de trein, tram, bus, metro’ (10%).
Klas 4, 2005
SOCIAAL WELBEVINDEN
WOONOMGEVING
Klas 2, 2005
WOONOMGEVING
Naast het eigen seksuele gedrag is naar de houding ten opzichte van homoseksualiteit gevraagd. Aan de scholieren is gevraagd wat ze ervan vinden als twee meisjes/vrouwen of twee jongens/mannen verliefd op elkaar zijn: 12% vindt dit ‘erg raar’ of ‘verkeerd’, met name jongens zijn deze mening toegedaan (20%, tegenover 4% van de meisjes).
45
Klas en jaar
LEEFSTIJL
Van de scholieren die wel eens geslachtsgemeenschap hebben gehad, heeft de helft (49%) niet altijd een condoom gebruikt (regio 45%). Van deze groep denkt de meerderheid (89%) dat ze geen risico hebben gelopen op een soa. Regionaal is dit 84%.
17
Totaal Heemskerk 2009
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Eén procent van de scholieren uit Heemskerk gebruikte ooit ghb en 3% heeft ooit harddrugs gebruikt. Beide percentages
Seksualiteit Een vijfde van de scholieren uit Heemskerk (20%) heeft geslachtsgemeenschap gehad (regio 17%). Meer vierdeklassers (31%) dan tweedeklassers (10%) hebben geslachtsgemeen schap gehad en meer vmbo- (26%) dan havo/vwo-leerlingen (13%).
18
In %
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Naast het gebruik van drugs is het aangeboden krijgen van drugs nagevraagd. Van de scholieren uit Heemskerk heeft 27% ooit hasj/wiet aangeboden gekregen (regio 30%). Als plaats waar men hasj/wiet kreeg aangeboden is het meest genoemd ‘op straat, in een park of bij een hangplek’ (17% van alle scholieren uit Heemskerk). Zes procent heeft ooit harddrugs aangeboden gekregen, dit is net zoveel als regionaal. Ook harddrugs kreeg men het vaakst aangeboden ‘op straat, in een park of bij een hangplek’ (4% van alle scholieren uit Heemskerk).
Van de recente gebruikers komt 65% meestal aan hasj/wiet via vrienden. Het grootste deel van de recente gebruikers (88%) gebruikt hasj/wiet meestal ‘op straat, in een park of een andere plek buiten’, 53% gebruikt ‘bij vrienden’.
GEMEENTE HEEMSKERK
3
komen overeen met de regionale gemiddelden. In dit onderzoek zijn als harddrugs nagevraagd: xtc, cocaïne, amfetaminen, heroïne en lsd.
Drugs Zes procent van de scholieren uit Heemskerk gebruikte hasj/ wiet in de maand voorafgaand aan het onderzoek (‘recente gebruikers’). In de regio heeft 8% van de scholieren recent hasj/wiet gebruikt. Recent gebruik van hasj/wiet komt meer voor bij vierde- (8%) dan bij tweedeklassers (4%) uit Heemskerk, meer bij jongens (7%) dan bij meisjes (4%) en meer bij vmbo- (7%) dan bij havo/vwo-leerlingen (4%).
SCHOLIERENONDERZOEK E-MOVO
Tabel 2. Vergelijking tussen 2005 en 2009
afgelopen maand alcohol gedronken
3
22
geslachtsgemeenschap gehad
4
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand alcohol gedronken
7
ooit harddrugs gebruikt
13
rookt wekelijks
ontbijt < 5 dagen per week
13
21
rookt wekelijks
34
29
Uit de tabel is onder andere af te lezen dat het alcoholgebruik is afgenomen. Verder zien we bij vierdeklassers een afname in het gebruik van hasj/wiet en bij tweedeklassers een toename in het wekelijks roken.
psychisch ongezond (MHI-5)
46
41
beweegt < 7 uur per week
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
jongens
51
50
Klas 2
53
54
Klas 4
47
46
Onderwijstype
Vmbo
54
42
Havo/vwo
47
58
Vmbo klas 2
31
24
Vmbo klas 4
22
19
Havo/vwo klas 2
22
31
Havo/vwo klas 4
25
27
73
75
Onderwijstype naar klas
Gezinssamenstelling
Twee ouders (beide eigen ouders) Twee ouders (van wie één stiefouder)
Etniciteit
7
6
Co-ouders (twee huizen)
4
5
Eén ouder
15
12
Anders
2
1
Autochtoon
82
81
Westers allochtoon
7
8
Niet-westers allochtoon
11
11
PSYCHISCH WELBEVINDEN Kwaliteit van leven Kwaliteit van leven is een belangrijke maat om een indruk te krijgen van de totale gezondheid en het welbevinden. Kwaliteit van leven wordt gedefinieerd als de eigen mening van een persoon over zijn functioneren op fysiek, psychisch en sociaal gebied. Van de scholieren uit Heemskerk ervaart 28% een hoge kwaliteit van leven, 46% een gemiddelde kwaliteit en 27% een lage kwaliteit. Dit wijkt weinig af van de regionale percentages. Een hoge kwaliteit van leven komt meer voor bij jongens (36%) dan bij meisjes (19%), meer bij tweede(32%) dan bij vierdeklassers (22%) en meer bij vmboleerlingen (32%) dan bij havo/vwo-leerlingen (23%). Psychische gezondheid De psychische gezondheid is gemeten aan de hand van vijf vragen naar verschillende gevoelens: zenuwachtigheid, rustig voelen, neerslachtigheid, gelukkig voelen en in de put zitten
12
20
10
4 10
9 5
0
8
15
16
5
4
totaalscore psychosociale problematiek
5
hyperactiviteit
4 5
emotionele problemen
8
9
3
2
problemen met leeftijdsgenoten
10
6
Spijbelen Van de scholieren uit Heemskerk heeft 10% minimaal één lesuur gespijbeld in de vier weken voorafgaand aan het onderzoek (regio 13%). Het gaat om meer vierdeklassers (14%) dan tweedeklassers (7%).
7
gedragsproblemen
Mishandeling en ongewenste seksuele ervaring Van de scholieren uit Heemskerk geeft 5% aan op dit moment wel eens geestelijk mishandeld te worden, dit wil zeggen getreiterd, gekleineerd of uitgescholden (regio eveneens 5%). Dit gebeurt relatief vaak door een medescholier.
LEEFSTIJL De figuren 2 tot en met 4 geven voor een aantal leefstijl onderwerpen de resultaten weer van scholieren uit Heemskerk en die van de regio. Lichamelijke (in)activiteit Van de scholieren uit Heemskerk beweegt 7% minder dan 3 uur per week, 29% tussen de 3-7 uur per week, en 65% meer dan 7 uur per week. Dit wijkt weinig af van de regionale cijfers. Minder dan 7 uur per week bewegen komt meer voor bij vierde- (45%) dan bij tweedeklassers (27%) en meer bij
26
21
Roken Zeventien procent van de scholieren uit Heemskerk rookt wekelijks (minstens één keer per week). Het regionale gemiddelde bedraagt 14%. In Heemskerk roken meer vmbo-leerlingen (24%) dan havo/vwo-leerlingen (8%) wekelijks, meer vierde- (21%) dan tweedeklassers (13%) en meer meisjes (20%) dan jongens (13%).
Een derde van de scholieren uit Heemskerk (33%) heeft in de maand vóór het onderzoek tenminste eenmaal vijf of meer drankjes gedronken bij één gelegenheid. Dit wordt ‘binge-drinken’ genoemd. In de regio is gemiddeld 29% van de scholieren een binge-drinker.
34
7
geslachtsgemeenschap gehad
24
9
8
regio Kennemerland havo/vwo
40 26
11
4
De scholieren die in de maand vóór het onderzoek alcohol hebben gedronken noemen als locaties of gelegenheden waar ze alcohol drinken het meest: ‘bij anderen thuis’ (61%), ‘in een discotheek’ (50%) en ‘thuis, met anderen’ (41%). Bijna vier op de tien actuele drinkers uit Heemskerk (38%) zeggen dat hun ouders het goed vinden dat ze alcohol drinken.
Heemskerk havo/vwo
41 31
4
25
Binge-drinken komt meer voor bij vierde- (52%) dan bij tweedeklassers (17%) uit Heemskerk en meer bij leerlingen van het vmbo (40%) dan van het havo/vwo (26%). Van de binge-drinkers uit Heemskerk vindt een grote meerderheid (92%) van zichzelf dat hij/zij niet teveel drinkt.
Figuur 3. Leefstijl havo/vwo-scholieren vergeleken met de regio (%) 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
10
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand alcohol gedronken
rookt wekelijks
beweegt < 7 uur per week
ontbijt < 5 dagen per week
7
Alcohol In de maand voorafgaand aan het onderzoek heeft 45% van de scholieren uit Heemskerk alcohol gedronken (‘actuele drinkers’) en is 23% van alle scholieren dronken/aangeschoten geweest. Dit wijkt weinig af van de regionale cijfers, die respectievelijk 44% en 21% bedragen. Actueel drinken gebeurt meer door vierde- (68%) dan door tweedeklassers (25%) uit Heemskerk en meer door leerlingen van het vmbo (49%) dan van het havo/vwo (41%).
Voeding Zeventien procent van de scholieren uit Heemskerk ontbijt minder dan vijf keer per week en voldoet daarmee niet aan de ontbijtnorm (regio 16%). Meer leerlingen van het vmbo (26%) dan van het havo/vwo (7%) voldoen niet aan de ontbijtnorm, meer meisjes (21%) dan jongens (13%) en meer vierde- (21%) dan tweedeklassers (13%). Drie kwart van de scholieren uit Heemskerk (74%) eet niet elke dag groente (regio 62%) en 62% eet niet elke dag fruit (regio eveneens 62%). De fruitnorm van minstens twee stuks fruit per dag wordt door 85% niet gehaald (regio 84%).
37
ooit harddrugs gebruikt
22
24
4
6
13 1
2
12
geslachtsgemeenschap gehad
Meisjes
Klas
26
40
regio Kennemerland vmbo
ooit harddrugs gebruikt
50
36
49
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
49
30
49 40
binge-drinken afgelopen maand
Jongens
psychosociale problematiek
Pesten op school Van de scholieren uit Heemskerk wordt 7% regelmatig op school gepest, dit is net zoveel als regionaal. Meer jongens (10%) dan meisjes (5%) worden regelmatig gepest, meer tweede- (10%) dan vierdeklassers (5%) en meer vmbo(9%) dan havo/vwo-leerlingen (6%). Twaalf procent pest zelf regelmatig andere leerlingen op school, dit is meer dan regionaal (9%). Meer jongens (15%) dan meisjes (8%) geven aan regelmatig te pesten, meer leerlingen van het vmbo (15%) dan van het havo/vwo (8%) en meer tweede(14%) dan vierdeklassers (9%).
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Heemskerk vmbo
afgelopen maand alcohol gedronken
Geslacht
grensgebied
SOCIAAL WELBEVINDEN
Figuur 2. Leefstijl vmbo-scholieren vergeleken met de regio (%)
rookt wekelijks
Regio 7.674 scholieren (%)
40
Suïcidegedachten In de twaalf maanden voorafgaand aan het onderzoek heeft 19% van de scholieren uit Heemskerk er wel eens serieus over gedacht een eind te maken aan zijn leven (regio 17%). In Heemskerk heeft 12% er een enkele keer aan gedacht, 5% af en toe, 1% vaak en 1% heel vaak.
meisjes (41%) dan bij jongens (29%). Hierbij is niet gekeken naar de verdeling van lichaamsbeweging over de week en de intensiteit van de lichaamsbeweging. Daarmee geven bovenstaande uitkomsten niet de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) weer. Ruim zeven op de tien scholieren uit Heemskerk (72%) sporten in verenigingsverband; 28% sport niet bij een sportvereniging, dit is net zoveel als regionaal. Meer vierdeklassers (37%) dan tweedeklassers (21%) sporten niet bij een vereniging, meer meisjes (35%) dan jongens (21%) en meer leerlingen van het vmbo (35%) dan van het havo/vwo (21%).
ontbijt < 5 dagen per week
Heemskerk 662 scholieren (%)
Figuur 1. Psychosociale problematiek volgens de SDQ vergeleken met de regio (%)
Twee procent van de Heemskerkse scholieren geeft aan op dit moment wel eens lichamelijk te worden mishandeld, ook dit is net zoveel als regionaal. Zeven procent heeft wel eens zonder het te willen een seksuele ervaring met iemand gehad (regio eveneens 7%). Onder seksuele ervaring wordt verstaan: alles van zoenen, intiem betasten tot naar bed gaan. Van de scholieren uit Heemskerk wilde 3-5% bovenstaande vragen niet beantwoorden (regio 3-4%).
beweegt < 7 uur per week
Tabel 1. Achtergrondgegevens deelnemende scholieren Heemskerk en regio
Ongevallen In de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek heeft 33% van de scholieren uit Heemskerk een verwonding, vergiftiging of blessure opgelopen waarvoor medische behandeling nodig was (regio 35%). Van deze scholieren heeft 61% het letsel opgelopen tijdens het sporten en 9% in het verkeer.
regio
Tabel 1 toont de achtergrondgegevens van de scholieren uit Heemskerk en de regio. In vergelijking met de regio hebben in Heemskerk relatief veel vmbo-leerlingen aan het onderzoek meegedaan, met name uit de 2e klas.
Chronische aandoeningen en allergieën De door de scholieren meest genoemde ziekten en/of aan doeningen in het jaar voorafgaand aan het onderzoek zijn: migraine of regelmatige ernstige hoofdpijn (15%), eczeem (11%), astma of bronchitis (eveneens 11%) en chronische vermoeidheid (9%). Het gaat hier om ziekten en/of aandoeningen die al dan niet zijn vastgesteld door een arts. Zestien procent van de scholieren uit Heemskerk is allergisch voor pollen en/of stuifmeel (hooikoorts), 11% voor huisstof/huismijt en 9% voor huisdieren.
Heemskerk
Deelnemende scholieren In totaal hebben 662 scholieren uit Heemskerk een bruikbare vragenlijst ingevuld. Geschat wordt dat dit 66% is van alle tweede- en vierdeklassers die in deze gemeente wonen. De scholieren zijn afkomstig van verschillende scholen binnen en buiten Heemskerk.
regio
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Heemskerk
De regio Kennemerland omvat tien gemeenten: Beverwijk, Bloemendaal, Haarlem, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Heemskerk, Heemstede, Uitgeest, Velsen en Zandvoort. Deze factsheet bespreekt de resultaten van de deelnemende scholieren die wonen in Heemskerk.
Ook voor de andere negen gemeenten en voor de regio in zijn geheel zijn factsheets opgesteld, die zijn te downloaden vanaf de website van GGD Kennemerland.
regio
In het najaar van 2009 hebben ruim 7.600 scholieren woonachtig in de regio Kennemerland meegedaan aan een vragenlijstonderzoek van de GGD, ook wel E-movo onderzoek genoemd. Leerlingen van klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs beantwoordden tijdens een lesuur op school via internet vragen over hun gezondheid, thuissituatie, leefstijl en vrije tijd. Het doel van het onderzoek is om gemeenten, scholen en de GGD inzicht te geven in de gezondheid en leefstijl van de jeugd.
Heemskerk
HET ONDERZOEK
Psychosociale problematiek De psychosociale problematiek is gemeten met de SDQ (Strengths and Difficulties Questionnaire). In figuur 1 staat de totaalscore weergegeven en de uitkomsten op vier deelgebieden van de SDQ. De figuur geeft tevens leerlingen weer die in het grensgebied zitten, in de tekst wordt op deze groep verder niet ingegaan. Van de scholieren uit Heemskerk heeft 5% psychosociale problematiek. Bij de vmbo-leerlingen heeft 6% psychosociale problematiek, bij de havo/vwo-leerlingen 3%. Wat betreft de deelgebieden van de SDQ kan het volgende worden opgemerkt. Emotionele problemen komen meer bij meisjes voor (8%) dan bij jongens (2%). Gedragsproblemen komen meer bij jongens voor (13%) dan bij meisjes (8%) en meer bij vmbo- (13%) dan bij havo/vwo-leerlingen (8%). Tot slot komt hyperactiviteit meer voor bij vmbo- (18%) dan bij havo/vwo-leerlingen (12%).
regio
Van de scholieren uit Heemskerk vindt 78% zijn gezondheid goed of heel goed, 19% antwoordt ‘gaat wel’ en 3% ervaart zijn gezondheid niet zo best of slecht. De regionale percentages bedragen respectievelijk 82%, 15% en 3%. Jongens uit Heemskerk oordelen positiever over hun eigen gezondheid dan meisjes en tweedeklassers oordelen positiever dan vierdeklassers.
Heemskerk
Een onderzoek naar de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van tweede- en vierdeklassers van het voortgezet onderwijs.
(Mental Health Inventory-5: MHI-5). Van de scholieren in Heemskerk voelt 18% zich psychisch ongezond (regio eveneens 18%). Het gaat om meer meisjes (25%) dan jongens (10%) en meer vierde- (22%) dan tweedeklassers (14%).
regio
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Heemskerk
SCHOLIERENONDERZOEK E-movo GEMEENTE HEEMSKERK
51
50
Klas 2
53
54
Klas 4
47
46
Onderwijstype
Vmbo
54
42
Havo/vwo
47
58
Vmbo klas 2
31
24
Vmbo klas 4
22
19
Havo/vwo klas 2
22
31
Havo/vwo klas 4
25
27
73
75
Onderwijstype naar klas
Gezinssamenstelling
Twee ouders (beide eigen ouders) Twee ouders (van wie één stiefouder)
Etniciteit
7
6
Co-ouders (twee huizen)
4
5
Eén ouder
15
12
Anders
2
1
Autochtoon
82
81
Westers allochtoon
7
8
Niet-westers allochtoon
11
11
PSYCHISCH WELBEVINDEN Kwaliteit van leven Kwaliteit van leven is een belangrijke maat om een indruk te krijgen van de totale gezondheid en het welbevinden. Kwaliteit van leven wordt gedefinieerd als de eigen mening van een persoon over zijn functioneren op fysiek, psychisch en sociaal gebied. Van de scholieren uit Heemskerk ervaart 28% een hoge kwaliteit van leven, 46% een gemiddelde kwaliteit en 27% een lage kwaliteit. Dit wijkt weinig af van de regionale percentages. Een hoge kwaliteit van leven komt meer voor bij jongens (36%) dan bij meisjes (19%), meer bij tweede(32%) dan bij vierdeklassers (22%) en meer bij vmboleerlingen (32%) dan bij havo/vwo-leerlingen (23%). Psychische gezondheid De psychische gezondheid is gemeten aan de hand van vijf vragen naar verschillende gevoelens: zenuwachtigheid, rustig voelen, neerslachtigheid, gelukkig voelen en in de put zitten
12
20
10
4 10
9 5
0
8
15
16
5
4
totaalscore psychosociale problematiek
5
hyperactiviteit
4 5
emotionele problemen
8
9
3
2
problemen met leeftijdsgenoten
10
6
Spijbelen Van de scholieren uit Heemskerk heeft 10% minimaal één lesuur gespijbeld in de vier weken voorafgaand aan het onderzoek (regio 13%). Het gaat om meer vierdeklassers (14%) dan tweedeklassers (7%).
7
gedragsproblemen
Mishandeling en ongewenste seksuele ervaring Van de scholieren uit Heemskerk geeft 5% aan op dit moment wel eens geestelijk mishandeld te worden, dit wil zeggen getreiterd, gekleineerd of uitgescholden (regio eveneens 5%). Dit gebeurt relatief vaak door een medescholier.
LEEFSTIJL De figuren 2 tot en met 4 geven voor een aantal leefstijl onderwerpen de resultaten weer van scholieren uit Heemskerk en die van de regio. Lichamelijke (in)activiteit Van de scholieren uit Heemskerk beweegt 7% minder dan 3 uur per week, 29% tussen de 3-7 uur per week, en 65% meer dan 7 uur per week. Dit wijkt weinig af van de regionale cijfers. Minder dan 7 uur per week bewegen komt meer voor bij vierde- (45%) dan bij tweedeklassers (27%) en meer bij
26
21
Roken Zeventien procent van de scholieren uit Heemskerk rookt wekelijks (minstens één keer per week). Het regionale gemiddelde bedraagt 14%. In Heemskerk roken meer vmbo-leerlingen (24%) dan havo/vwo-leerlingen (8%) wekelijks, meer vierde- (21%) dan tweedeklassers (13%) en meer meisjes (20%) dan jongens (13%).
Een derde van de scholieren uit Heemskerk (33%) heeft in de maand vóór het onderzoek tenminste eenmaal vijf of meer drankjes gedronken bij één gelegenheid. Dit wordt ‘binge-drinken’ genoemd. In de regio is gemiddeld 29% van de scholieren een binge-drinker.
34
7
geslachtsgemeenschap gehad
24
9
8
regio Kennemerland havo/vwo
40 26
11
4
De scholieren die in de maand vóór het onderzoek alcohol hebben gedronken noemen als locaties of gelegenheden waar ze alcohol drinken het meest: ‘bij anderen thuis’ (61%), ‘in een discotheek’ (50%) en ‘thuis, met anderen’ (41%). Bijna vier op de tien actuele drinkers uit Heemskerk (38%) zeggen dat hun ouders het goed vinden dat ze alcohol drinken.
Heemskerk havo/vwo
41 31
4
25
Binge-drinken komt meer voor bij vierde- (52%) dan bij tweedeklassers (17%) uit Heemskerk en meer bij leerlingen van het vmbo (40%) dan van het havo/vwo (26%). Van de binge-drinkers uit Heemskerk vindt een grote meerderheid (92%) van zichzelf dat hij/zij niet teveel drinkt.
Figuur 3. Leefstijl havo/vwo-scholieren vergeleken met de regio (%) 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
10
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand alcohol gedronken
rookt wekelijks
beweegt < 7 uur per week
ontbijt < 5 dagen per week
7
Alcohol In de maand voorafgaand aan het onderzoek heeft 45% van de scholieren uit Heemskerk alcohol gedronken (‘actuele drinkers’) en is 23% van alle scholieren dronken/aangeschoten geweest. Dit wijkt weinig af van de regionale cijfers, die respectievelijk 44% en 21% bedragen. Actueel drinken gebeurt meer door vierde- (68%) dan door tweedeklassers (25%) uit Heemskerk en meer door leerlingen van het vmbo (49%) dan van het havo/vwo (41%).
Voeding Zeventien procent van de scholieren uit Heemskerk ontbijt minder dan vijf keer per week en voldoet daarmee niet aan de ontbijtnorm (regio 16%). Meer leerlingen van het vmbo (26%) dan van het havo/vwo (7%) voldoen niet aan de ontbijtnorm, meer meisjes (21%) dan jongens (13%) en meer vierde- (21%) dan tweedeklassers (13%). Drie kwart van de scholieren uit Heemskerk (74%) eet niet elke dag groente (regio 62%) en 62% eet niet elke dag fruit (regio eveneens 62%). De fruitnorm van minstens twee stuks fruit per dag wordt door 85% niet gehaald (regio 84%).
37
ooit harddrugs gebruikt
22
24
4
6
13 1
2
12
geslachtsgemeenschap gehad
Meisjes
Klas
26
40
regio Kennemerland vmbo
ooit harddrugs gebruikt
50
36
49
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
49
30
49 40
binge-drinken afgelopen maand
Jongens
psychosociale problematiek
Pesten op school Van de scholieren uit Heemskerk wordt 7% regelmatig op school gepest, dit is net zoveel als regionaal. Meer jongens (10%) dan meisjes (5%) worden regelmatig gepest, meer tweede- (10%) dan vierdeklassers (5%) en meer vmbo(9%) dan havo/vwo-leerlingen (6%). Twaalf procent pest zelf regelmatig andere leerlingen op school, dit is meer dan regionaal (9%). Meer jongens (15%) dan meisjes (8%) geven aan regelmatig te pesten, meer leerlingen van het vmbo (15%) dan van het havo/vwo (8%) en meer tweede(14%) dan vierdeklassers (9%).
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Heemskerk vmbo
afgelopen maand alcohol gedronken
Geslacht
grensgebied
SOCIAAL WELBEVINDEN
Figuur 2. Leefstijl vmbo-scholieren vergeleken met de regio (%)
rookt wekelijks
Regio 7.674 scholieren (%)
40
Suïcidegedachten In de twaalf maanden voorafgaand aan het onderzoek heeft 19% van de scholieren uit Heemskerk er wel eens serieus over gedacht een eind te maken aan zijn leven (regio 17%). In Heemskerk heeft 12% er een enkele keer aan gedacht, 5% af en toe, 1% vaak en 1% heel vaak.
meisjes (41%) dan bij jongens (29%). Hierbij is niet gekeken naar de verdeling van lichaamsbeweging over de week en de intensiteit van de lichaamsbeweging. Daarmee geven bovenstaande uitkomsten niet de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) weer. Ruim zeven op de tien scholieren uit Heemskerk (72%) sporten in verenigingsverband; 28% sport niet bij een sportvereniging, dit is net zoveel als regionaal. Meer vierdeklassers (37%) dan tweedeklassers (21%) sporten niet bij een vereniging, meer meisjes (35%) dan jongens (21%) en meer leerlingen van het vmbo (35%) dan van het havo/vwo (21%).
ontbijt < 5 dagen per week
Heemskerk 662 scholieren (%)
Figuur 1. Psychosociale problematiek volgens de SDQ vergeleken met de regio (%)
Twee procent van de Heemskerkse scholieren geeft aan op dit moment wel eens lichamelijk te worden mishandeld, ook dit is net zoveel als regionaal. Zeven procent heeft wel eens zonder het te willen een seksuele ervaring met iemand gehad (regio eveneens 7%). Onder seksuele ervaring wordt verstaan: alles van zoenen, intiem betasten tot naar bed gaan. Van de scholieren uit Heemskerk wilde 3-5% bovenstaande vragen niet beantwoorden (regio 3-4%).
beweegt < 7 uur per week
Tabel 1. Achtergrondgegevens deelnemende scholieren Heemskerk en regio
Ongevallen In de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek heeft 33% van de scholieren uit Heemskerk een verwonding, vergiftiging of blessure opgelopen waarvoor medische behandeling nodig was (regio 35%). Van deze scholieren heeft 61% het letsel opgelopen tijdens het sporten en 9% in het verkeer.
regio
Tabel 1 toont de achtergrondgegevens van de scholieren uit Heemskerk en de regio. In vergelijking met de regio hebben in Heemskerk relatief veel vmbo-leerlingen aan het onderzoek meegedaan, met name uit de 2e klas.
Chronische aandoeningen en allergieën De door de scholieren meest genoemde ziekten en/of aan doeningen in het jaar voorafgaand aan het onderzoek zijn: migraine of regelmatige ernstige hoofdpijn (15%), eczeem (11%), astma of bronchitis (eveneens 11%) en chronische vermoeidheid (9%). Het gaat hier om ziekten en/of aandoeningen die al dan niet zijn vastgesteld door een arts. Zestien procent van de scholieren uit Heemskerk is allergisch voor pollen en/of stuifmeel (hooikoorts), 11% voor huisstof/huismijt en 9% voor huisdieren.
Heemskerk
Deelnemende scholieren In totaal hebben 662 scholieren uit Heemskerk een bruikbare vragenlijst ingevuld. Geschat wordt dat dit 66% is van alle tweede- en vierdeklassers die in deze gemeente wonen. De scholieren zijn afkomstig van verschillende scholen binnen en buiten Heemskerk.
regio
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Heemskerk
De regio Kennemerland omvat tien gemeenten: Beverwijk, Bloemendaal, Haarlem, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Heemskerk, Heemstede, Uitgeest, Velsen en Zandvoort. Deze factsheet bespreekt de resultaten van de deelnemende scholieren die wonen in Heemskerk.
Ook voor de andere negen gemeenten en voor de regio in zijn geheel zijn factsheets opgesteld, die zijn te downloaden vanaf de website van GGD Kennemerland.
regio
In het najaar van 2009 hebben ruim 7.600 scholieren woonachtig in de regio Kennemerland meegedaan aan een vragenlijstonderzoek van de GGD, ook wel E-movo onderzoek genoemd. Leerlingen van klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs beantwoordden tijdens een lesuur op school via internet vragen over hun gezondheid, thuissituatie, leefstijl en vrije tijd. Het doel van het onderzoek is om gemeenten, scholen en de GGD inzicht te geven in de gezondheid en leefstijl van de jeugd.
Heemskerk
HET ONDERZOEK
Psychosociale problematiek De psychosociale problematiek is gemeten met de SDQ (Strengths and Difficulties Questionnaire). In figuur 1 staat de totaalscore weergegeven en de uitkomsten op vier deelgebieden van de SDQ. De figuur geeft tevens leerlingen weer die in het grensgebied zitten, in de tekst wordt op deze groep verder niet ingegaan. Van de scholieren uit Heemskerk heeft 5% psychosociale problematiek. Bij de vmbo-leerlingen heeft 6% psychosociale problematiek, bij de havo/vwo-leerlingen 3%. Wat betreft de deelgebieden van de SDQ kan het volgende worden opgemerkt. Emotionele problemen komen meer bij meisjes voor (8%) dan bij jongens (2%). Gedragsproblemen komen meer bij jongens voor (13%) dan bij meisjes (8%) en meer bij vmbo- (13%) dan bij havo/vwo-leerlingen (8%). Tot slot komt hyperactiviteit meer voor bij vmbo- (18%) dan bij havo/vwo-leerlingen (12%).
regio
Van de scholieren uit Heemskerk vindt 78% zijn gezondheid goed of heel goed, 19% antwoordt ‘gaat wel’ en 3% ervaart zijn gezondheid niet zo best of slecht. De regionale percentages bedragen respectievelijk 82%, 15% en 3%. Jongens uit Heemskerk oordelen positiever over hun eigen gezondheid dan meisjes en tweedeklassers oordelen positiever dan vierdeklassers.
Heemskerk
Een onderzoek naar de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van tweede- en vierdeklassers van het voortgezet onderwijs.
(Mental Health Inventory-5: MHI-5). Van de scholieren in Heemskerk voelt 18% zich psychisch ongezond (regio eveneens 18%). Het gaat om meer meisjes (25%) dan jongens (10%) en meer vierde- (22%) dan tweedeklassers (14%).
regio
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Heemskerk
SCHOLIERENONDERZOEK E-movo GEMEENTE HEEMSKERK
51
50
Klas 2
53
54
Klas 4
47
46
Onderwijstype
Vmbo
54
42
Havo/vwo
47
58
Vmbo klas 2
31
24
Vmbo klas 4
22
19
Havo/vwo klas 2
22
31
Havo/vwo klas 4
25
27
73
75
Onderwijstype naar klas
Gezinssamenstelling
Twee ouders (beide eigen ouders) Twee ouders (van wie één stiefouder)
Etniciteit
7
6
Co-ouders (twee huizen)
4
5
Eén ouder
15
12
Anders
2
1
Autochtoon
82
81
Westers allochtoon
7
8
Niet-westers allochtoon
11
11
PSYCHISCH WELBEVINDEN Kwaliteit van leven Kwaliteit van leven is een belangrijke maat om een indruk te krijgen van de totale gezondheid en het welbevinden. Kwaliteit van leven wordt gedefinieerd als de eigen mening van een persoon over zijn functioneren op fysiek, psychisch en sociaal gebied. Van de scholieren uit Heemskerk ervaart 28% een hoge kwaliteit van leven, 46% een gemiddelde kwaliteit en 27% een lage kwaliteit. Dit wijkt weinig af van de regionale percentages. Een hoge kwaliteit van leven komt meer voor bij jongens (36%) dan bij meisjes (19%), meer bij tweede(32%) dan bij vierdeklassers (22%) en meer bij vmboleerlingen (32%) dan bij havo/vwo-leerlingen (23%). Psychische gezondheid De psychische gezondheid is gemeten aan de hand van vijf vragen naar verschillende gevoelens: zenuwachtigheid, rustig voelen, neerslachtigheid, gelukkig voelen en in de put zitten
12
20
10
4 10
9 5
0
8
15
16
5
4
totaalscore psychosociale problematiek
5
hyperactiviteit
4 5
emotionele problemen
8
9
3
2
problemen met leeftijdsgenoten
10
6
Spijbelen Van de scholieren uit Heemskerk heeft 10% minimaal één lesuur gespijbeld in de vier weken voorafgaand aan het onderzoek (regio 13%). Het gaat om meer vierdeklassers (14%) dan tweedeklassers (7%).
7
gedragsproblemen
Mishandeling en ongewenste seksuele ervaring Van de scholieren uit Heemskerk geeft 5% aan op dit moment wel eens geestelijk mishandeld te worden, dit wil zeggen getreiterd, gekleineerd of uitgescholden (regio eveneens 5%). Dit gebeurt relatief vaak door een medescholier.
LEEFSTIJL De figuren 2 tot en met 4 geven voor een aantal leefstijl onderwerpen de resultaten weer van scholieren uit Heemskerk en die van de regio. Lichamelijke (in)activiteit Van de scholieren uit Heemskerk beweegt 7% minder dan 3 uur per week, 29% tussen de 3-7 uur per week, en 65% meer dan 7 uur per week. Dit wijkt weinig af van de regionale cijfers. Minder dan 7 uur per week bewegen komt meer voor bij vierde- (45%) dan bij tweedeklassers (27%) en meer bij
26
21
Roken Zeventien procent van de scholieren uit Heemskerk rookt wekelijks (minstens één keer per week). Het regionale gemiddelde bedraagt 14%. In Heemskerk roken meer vmbo-leerlingen (24%) dan havo/vwo-leerlingen (8%) wekelijks, meer vierde- (21%) dan tweedeklassers (13%) en meer meisjes (20%) dan jongens (13%).
Een derde van de scholieren uit Heemskerk (33%) heeft in de maand vóór het onderzoek tenminste eenmaal vijf of meer drankjes gedronken bij één gelegenheid. Dit wordt ‘binge-drinken’ genoemd. In de regio is gemiddeld 29% van de scholieren een binge-drinker.
34
7
geslachtsgemeenschap gehad
24
9
8
regio Kennemerland havo/vwo
40 26
11
4
De scholieren die in de maand vóór het onderzoek alcohol hebben gedronken noemen als locaties of gelegenheden waar ze alcohol drinken het meest: ‘bij anderen thuis’ (61%), ‘in een discotheek’ (50%) en ‘thuis, met anderen’ (41%). Bijna vier op de tien actuele drinkers uit Heemskerk (38%) zeggen dat hun ouders het goed vinden dat ze alcohol drinken.
Heemskerk havo/vwo
41 31
4
25
Binge-drinken komt meer voor bij vierde- (52%) dan bij tweedeklassers (17%) uit Heemskerk en meer bij leerlingen van het vmbo (40%) dan van het havo/vwo (26%). Van de binge-drinkers uit Heemskerk vindt een grote meerderheid (92%) van zichzelf dat hij/zij niet teveel drinkt.
Figuur 3. Leefstijl havo/vwo-scholieren vergeleken met de regio (%) 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
10
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand alcohol gedronken
rookt wekelijks
beweegt < 7 uur per week
ontbijt < 5 dagen per week
7
Alcohol In de maand voorafgaand aan het onderzoek heeft 45% van de scholieren uit Heemskerk alcohol gedronken (‘actuele drinkers’) en is 23% van alle scholieren dronken/aangeschoten geweest. Dit wijkt weinig af van de regionale cijfers, die respectievelijk 44% en 21% bedragen. Actueel drinken gebeurt meer door vierde- (68%) dan door tweedeklassers (25%) uit Heemskerk en meer door leerlingen van het vmbo (49%) dan van het havo/vwo (41%).
Voeding Zeventien procent van de scholieren uit Heemskerk ontbijt minder dan vijf keer per week en voldoet daarmee niet aan de ontbijtnorm (regio 16%). Meer leerlingen van het vmbo (26%) dan van het havo/vwo (7%) voldoen niet aan de ontbijtnorm, meer meisjes (21%) dan jongens (13%) en meer vierde- (21%) dan tweedeklassers (13%). Drie kwart van de scholieren uit Heemskerk (74%) eet niet elke dag groente (regio 62%) en 62% eet niet elke dag fruit (regio eveneens 62%). De fruitnorm van minstens twee stuks fruit per dag wordt door 85% niet gehaald (regio 84%).
37
ooit harddrugs gebruikt
22
24
4
6
13 1
2
12
geslachtsgemeenschap gehad
Meisjes
Klas
26
40
regio Kennemerland vmbo
ooit harddrugs gebruikt
50
36
49
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
49
30
49 40
binge-drinken afgelopen maand
Jongens
psychosociale problematiek
Pesten op school Van de scholieren uit Heemskerk wordt 7% regelmatig op school gepest, dit is net zoveel als regionaal. Meer jongens (10%) dan meisjes (5%) worden regelmatig gepest, meer tweede- (10%) dan vierdeklassers (5%) en meer vmbo(9%) dan havo/vwo-leerlingen (6%). Twaalf procent pest zelf regelmatig andere leerlingen op school, dit is meer dan regionaal (9%). Meer jongens (15%) dan meisjes (8%) geven aan regelmatig te pesten, meer leerlingen van het vmbo (15%) dan van het havo/vwo (8%) en meer tweede(14%) dan vierdeklassers (9%).
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Heemskerk vmbo
afgelopen maand alcohol gedronken
Geslacht
grensgebied
SOCIAAL WELBEVINDEN
Figuur 2. Leefstijl vmbo-scholieren vergeleken met de regio (%)
rookt wekelijks
Regio 7.674 scholieren (%)
40
Suïcidegedachten In de twaalf maanden voorafgaand aan het onderzoek heeft 19% van de scholieren uit Heemskerk er wel eens serieus over gedacht een eind te maken aan zijn leven (regio 17%). In Heemskerk heeft 12% er een enkele keer aan gedacht, 5% af en toe, 1% vaak en 1% heel vaak.
meisjes (41%) dan bij jongens (29%). Hierbij is niet gekeken naar de verdeling van lichaamsbeweging over de week en de intensiteit van de lichaamsbeweging. Daarmee geven bovenstaande uitkomsten niet de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) weer. Ruim zeven op de tien scholieren uit Heemskerk (72%) sporten in verenigingsverband; 28% sport niet bij een sportvereniging, dit is net zoveel als regionaal. Meer vierdeklassers (37%) dan tweedeklassers (21%) sporten niet bij een vereniging, meer meisjes (35%) dan jongens (21%) en meer leerlingen van het vmbo (35%) dan van het havo/vwo (21%).
ontbijt < 5 dagen per week
Heemskerk 662 scholieren (%)
Figuur 1. Psychosociale problematiek volgens de SDQ vergeleken met de regio (%)
Twee procent van de Heemskerkse scholieren geeft aan op dit moment wel eens lichamelijk te worden mishandeld, ook dit is net zoveel als regionaal. Zeven procent heeft wel eens zonder het te willen een seksuele ervaring met iemand gehad (regio eveneens 7%). Onder seksuele ervaring wordt verstaan: alles van zoenen, intiem betasten tot naar bed gaan. Van de scholieren uit Heemskerk wilde 3-5% bovenstaande vragen niet beantwoorden (regio 3-4%).
beweegt < 7 uur per week
Tabel 1. Achtergrondgegevens deelnemende scholieren Heemskerk en regio
Ongevallen In de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek heeft 33% van de scholieren uit Heemskerk een verwonding, vergiftiging of blessure opgelopen waarvoor medische behandeling nodig was (regio 35%). Van deze scholieren heeft 61% het letsel opgelopen tijdens het sporten en 9% in het verkeer.
regio
Tabel 1 toont de achtergrondgegevens van de scholieren uit Heemskerk en de regio. In vergelijking met de regio hebben in Heemskerk relatief veel vmbo-leerlingen aan het onderzoek meegedaan, met name uit de 2e klas.
Chronische aandoeningen en allergieën De door de scholieren meest genoemde ziekten en/of aan doeningen in het jaar voorafgaand aan het onderzoek zijn: migraine of regelmatige ernstige hoofdpijn (15%), eczeem (11%), astma of bronchitis (eveneens 11%) en chronische vermoeidheid (9%). Het gaat hier om ziekten en/of aandoeningen die al dan niet zijn vastgesteld door een arts. Zestien procent van de scholieren uit Heemskerk is allergisch voor pollen en/of stuifmeel (hooikoorts), 11% voor huisstof/huismijt en 9% voor huisdieren.
Heemskerk
Deelnemende scholieren In totaal hebben 662 scholieren uit Heemskerk een bruikbare vragenlijst ingevuld. Geschat wordt dat dit 66% is van alle tweede- en vierdeklassers die in deze gemeente wonen. De scholieren zijn afkomstig van verschillende scholen binnen en buiten Heemskerk.
regio
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Heemskerk
De regio Kennemerland omvat tien gemeenten: Beverwijk, Bloemendaal, Haarlem, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Heemskerk, Heemstede, Uitgeest, Velsen en Zandvoort. Deze factsheet bespreekt de resultaten van de deelnemende scholieren die wonen in Heemskerk.
Ook voor de andere negen gemeenten en voor de regio in zijn geheel zijn factsheets opgesteld, die zijn te downloaden vanaf de website van GGD Kennemerland.
regio
In het najaar van 2009 hebben ruim 7.600 scholieren woonachtig in de regio Kennemerland meegedaan aan een vragenlijstonderzoek van de GGD, ook wel E-movo onderzoek genoemd. Leerlingen van klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs beantwoordden tijdens een lesuur op school via internet vragen over hun gezondheid, thuissituatie, leefstijl en vrije tijd. Het doel van het onderzoek is om gemeenten, scholen en de GGD inzicht te geven in de gezondheid en leefstijl van de jeugd.
Heemskerk
HET ONDERZOEK
Psychosociale problematiek De psychosociale problematiek is gemeten met de SDQ (Strengths and Difficulties Questionnaire). In figuur 1 staat de totaalscore weergegeven en de uitkomsten op vier deelgebieden van de SDQ. De figuur geeft tevens leerlingen weer die in het grensgebied zitten, in de tekst wordt op deze groep verder niet ingegaan. Van de scholieren uit Heemskerk heeft 5% psychosociale problematiek. Bij de vmbo-leerlingen heeft 6% psychosociale problematiek, bij de havo/vwo-leerlingen 3%. Wat betreft de deelgebieden van de SDQ kan het volgende worden opgemerkt. Emotionele problemen komen meer bij meisjes voor (8%) dan bij jongens (2%). Gedragsproblemen komen meer bij jongens voor (13%) dan bij meisjes (8%) en meer bij vmbo- (13%) dan bij havo/vwo-leerlingen (8%). Tot slot komt hyperactiviteit meer voor bij vmbo- (18%) dan bij havo/vwo-leerlingen (12%).
regio
Van de scholieren uit Heemskerk vindt 78% zijn gezondheid goed of heel goed, 19% antwoordt ‘gaat wel’ en 3% ervaart zijn gezondheid niet zo best of slecht. De regionale percentages bedragen respectievelijk 82%, 15% en 3%. Jongens uit Heemskerk oordelen positiever over hun eigen gezondheid dan meisjes en tweedeklassers oordelen positiever dan vierdeklassers.
Heemskerk
Een onderzoek naar de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van tweede- en vierdeklassers van het voortgezet onderwijs.
(Mental Health Inventory-5: MHI-5). Van de scholieren in Heemskerk voelt 18% zich psychisch ongezond (regio eveneens 18%). Het gaat om meer meisjes (25%) dan jongens (10%) en meer vierde- (22%) dan tweedeklassers (14%).
regio
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Heemskerk
SCHOLIERENONDERZOEK E-movo GEMEENTE HEEMSKERK
51
50
Klas 2
53
54
Klas 4
47
46
Onderwijstype
Vmbo
54
42
Havo/vwo
47
58
Vmbo klas 2
31
24
Vmbo klas 4
22
19
Havo/vwo klas 2
22
31
Havo/vwo klas 4
25
27
73
75
Onderwijstype naar klas
Gezinssamenstelling
Twee ouders (beide eigen ouders) Twee ouders (van wie één stiefouder)
Etniciteit
7
6
Co-ouders (twee huizen)
4
5
Eén ouder
15
12
Anders
2
1
Autochtoon
82
81
Westers allochtoon
7
8
Niet-westers allochtoon
11
11
PSYCHISCH WELBEVINDEN Kwaliteit van leven Kwaliteit van leven is een belangrijke maat om een indruk te krijgen van de totale gezondheid en het welbevinden. Kwaliteit van leven wordt gedefinieerd als de eigen mening van een persoon over zijn functioneren op fysiek, psychisch en sociaal gebied. Van de scholieren uit Heemskerk ervaart 28% een hoge kwaliteit van leven, 46% een gemiddelde kwaliteit en 27% een lage kwaliteit. Dit wijkt weinig af van de regionale percentages. Een hoge kwaliteit van leven komt meer voor bij jongens (36%) dan bij meisjes (19%), meer bij tweede(32%) dan bij vierdeklassers (22%) en meer bij vmboleerlingen (32%) dan bij havo/vwo-leerlingen (23%). Psychische gezondheid De psychische gezondheid is gemeten aan de hand van vijf vragen naar verschillende gevoelens: zenuwachtigheid, rustig voelen, neerslachtigheid, gelukkig voelen en in de put zitten
12
20
10
4 10
9 5
0
8
15
16
5
4
totaalscore psychosociale problematiek
5
hyperactiviteit
4 5
emotionele problemen
8
9
3
2
problemen met leeftijdsgenoten
10
6
Spijbelen Van de scholieren uit Heemskerk heeft 10% minimaal één lesuur gespijbeld in de vier weken voorafgaand aan het onderzoek (regio 13%). Het gaat om meer vierdeklassers (14%) dan tweedeklassers (7%).
7
gedragsproblemen
Mishandeling en ongewenste seksuele ervaring Van de scholieren uit Heemskerk geeft 5% aan op dit moment wel eens geestelijk mishandeld te worden, dit wil zeggen getreiterd, gekleineerd of uitgescholden (regio eveneens 5%). Dit gebeurt relatief vaak door een medescholier.
LEEFSTIJL De figuren 2 tot en met 4 geven voor een aantal leefstijl onderwerpen de resultaten weer van scholieren uit Heemskerk en die van de regio. Lichamelijke (in)activiteit Van de scholieren uit Heemskerk beweegt 7% minder dan 3 uur per week, 29% tussen de 3-7 uur per week, en 65% meer dan 7 uur per week. Dit wijkt weinig af van de regionale cijfers. Minder dan 7 uur per week bewegen komt meer voor bij vierde- (45%) dan bij tweedeklassers (27%) en meer bij
26
21
Roken Zeventien procent van de scholieren uit Heemskerk rookt wekelijks (minstens één keer per week). Het regionale gemiddelde bedraagt 14%. In Heemskerk roken meer vmbo-leerlingen (24%) dan havo/vwo-leerlingen (8%) wekelijks, meer vierde- (21%) dan tweedeklassers (13%) en meer meisjes (20%) dan jongens (13%).
Een derde van de scholieren uit Heemskerk (33%) heeft in de maand vóór het onderzoek tenminste eenmaal vijf of meer drankjes gedronken bij één gelegenheid. Dit wordt ‘binge-drinken’ genoemd. In de regio is gemiddeld 29% van de scholieren een binge-drinker.
34
7
geslachtsgemeenschap gehad
24
9
8
regio Kennemerland havo/vwo
40 26
11
4
De scholieren die in de maand vóór het onderzoek alcohol hebben gedronken noemen als locaties of gelegenheden waar ze alcohol drinken het meest: ‘bij anderen thuis’ (61%), ‘in een discotheek’ (50%) en ‘thuis, met anderen’ (41%). Bijna vier op de tien actuele drinkers uit Heemskerk (38%) zeggen dat hun ouders het goed vinden dat ze alcohol drinken.
Heemskerk havo/vwo
41 31
4
25
Binge-drinken komt meer voor bij vierde- (52%) dan bij tweedeklassers (17%) uit Heemskerk en meer bij leerlingen van het vmbo (40%) dan van het havo/vwo (26%). Van de binge-drinkers uit Heemskerk vindt een grote meerderheid (92%) van zichzelf dat hij/zij niet teveel drinkt.
Figuur 3. Leefstijl havo/vwo-scholieren vergeleken met de regio (%) 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
10
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand alcohol gedronken
rookt wekelijks
beweegt < 7 uur per week
ontbijt < 5 dagen per week
7
Alcohol In de maand voorafgaand aan het onderzoek heeft 45% van de scholieren uit Heemskerk alcohol gedronken (‘actuele drinkers’) en is 23% van alle scholieren dronken/aangeschoten geweest. Dit wijkt weinig af van de regionale cijfers, die respectievelijk 44% en 21% bedragen. Actueel drinken gebeurt meer door vierde- (68%) dan door tweedeklassers (25%) uit Heemskerk en meer door leerlingen van het vmbo (49%) dan van het havo/vwo (41%).
Voeding Zeventien procent van de scholieren uit Heemskerk ontbijt minder dan vijf keer per week en voldoet daarmee niet aan de ontbijtnorm (regio 16%). Meer leerlingen van het vmbo (26%) dan van het havo/vwo (7%) voldoen niet aan de ontbijtnorm, meer meisjes (21%) dan jongens (13%) en meer vierde- (21%) dan tweedeklassers (13%). Drie kwart van de scholieren uit Heemskerk (74%) eet niet elke dag groente (regio 62%) en 62% eet niet elke dag fruit (regio eveneens 62%). De fruitnorm van minstens twee stuks fruit per dag wordt door 85% niet gehaald (regio 84%).
37
ooit harddrugs gebruikt
22
24
4
6
13 1
2
12
geslachtsgemeenschap gehad
Meisjes
Klas
26
40
regio Kennemerland vmbo
ooit harddrugs gebruikt
50
36
49
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
49
30
49 40
binge-drinken afgelopen maand
Jongens
psychosociale problematiek
Pesten op school Van de scholieren uit Heemskerk wordt 7% regelmatig op school gepest, dit is net zoveel als regionaal. Meer jongens (10%) dan meisjes (5%) worden regelmatig gepest, meer tweede- (10%) dan vierdeklassers (5%) en meer vmbo(9%) dan havo/vwo-leerlingen (6%). Twaalf procent pest zelf regelmatig andere leerlingen op school, dit is meer dan regionaal (9%). Meer jongens (15%) dan meisjes (8%) geven aan regelmatig te pesten, meer leerlingen van het vmbo (15%) dan van het havo/vwo (8%) en meer tweede(14%) dan vierdeklassers (9%).
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
Heemskerk vmbo
afgelopen maand alcohol gedronken
Geslacht
grensgebied
SOCIAAL WELBEVINDEN
Figuur 2. Leefstijl vmbo-scholieren vergeleken met de regio (%)
rookt wekelijks
Regio 7.674 scholieren (%)
40
Suïcidegedachten In de twaalf maanden voorafgaand aan het onderzoek heeft 19% van de scholieren uit Heemskerk er wel eens serieus over gedacht een eind te maken aan zijn leven (regio 17%). In Heemskerk heeft 12% er een enkele keer aan gedacht, 5% af en toe, 1% vaak en 1% heel vaak.
meisjes (41%) dan bij jongens (29%). Hierbij is niet gekeken naar de verdeling van lichaamsbeweging over de week en de intensiteit van de lichaamsbeweging. Daarmee geven bovenstaande uitkomsten niet de Nederlandse Norm Gezond Bewegen (NNGB) weer. Ruim zeven op de tien scholieren uit Heemskerk (72%) sporten in verenigingsverband; 28% sport niet bij een sportvereniging, dit is net zoveel als regionaal. Meer vierdeklassers (37%) dan tweedeklassers (21%) sporten niet bij een vereniging, meer meisjes (35%) dan jongens (21%) en meer leerlingen van het vmbo (35%) dan van het havo/vwo (21%).
ontbijt < 5 dagen per week
Heemskerk 662 scholieren (%)
Figuur 1. Psychosociale problematiek volgens de SDQ vergeleken met de regio (%)
Twee procent van de Heemskerkse scholieren geeft aan op dit moment wel eens lichamelijk te worden mishandeld, ook dit is net zoveel als regionaal. Zeven procent heeft wel eens zonder het te willen een seksuele ervaring met iemand gehad (regio eveneens 7%). Onder seksuele ervaring wordt verstaan: alles van zoenen, intiem betasten tot naar bed gaan. Van de scholieren uit Heemskerk wilde 3-5% bovenstaande vragen niet beantwoorden (regio 3-4%).
beweegt < 7 uur per week
Tabel 1. Achtergrondgegevens deelnemende scholieren Heemskerk en regio
Ongevallen In de drie maanden voorafgaand aan het onderzoek heeft 33% van de scholieren uit Heemskerk een verwonding, vergiftiging of blessure opgelopen waarvoor medische behandeling nodig was (regio 35%). Van deze scholieren heeft 61% het letsel opgelopen tijdens het sporten en 9% in het verkeer.
regio
Tabel 1 toont de achtergrondgegevens van de scholieren uit Heemskerk en de regio. In vergelijking met de regio hebben in Heemskerk relatief veel vmbo-leerlingen aan het onderzoek meegedaan, met name uit de 2e klas.
Chronische aandoeningen en allergieën De door de scholieren meest genoemde ziekten en/of aan doeningen in het jaar voorafgaand aan het onderzoek zijn: migraine of regelmatige ernstige hoofdpijn (15%), eczeem (11%), astma of bronchitis (eveneens 11%) en chronische vermoeidheid (9%). Het gaat hier om ziekten en/of aandoeningen die al dan niet zijn vastgesteld door een arts. Zestien procent van de scholieren uit Heemskerk is allergisch voor pollen en/of stuifmeel (hooikoorts), 11% voor huisstof/huismijt en 9% voor huisdieren.
Heemskerk
Deelnemende scholieren In totaal hebben 662 scholieren uit Heemskerk een bruikbare vragenlijst ingevuld. Geschat wordt dat dit 66% is van alle tweede- en vierdeklassers die in deze gemeente wonen. De scholieren zijn afkomstig van verschillende scholen binnen en buiten Heemskerk.
regio
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Heemskerk
De regio Kennemerland omvat tien gemeenten: Beverwijk, Bloemendaal, Haarlem, Haarlemmerliede en Spaarnwoude, Haarlemmermeer, Heemskerk, Heemstede, Uitgeest, Velsen en Zandvoort. Deze factsheet bespreekt de resultaten van de deelnemende scholieren die wonen in Heemskerk.
Ook voor de andere negen gemeenten en voor de regio in zijn geheel zijn factsheets opgesteld, die zijn te downloaden vanaf de website van GGD Kennemerland.
regio
In het najaar van 2009 hebben ruim 7.600 scholieren woonachtig in de regio Kennemerland meegedaan aan een vragenlijstonderzoek van de GGD, ook wel E-movo onderzoek genoemd. Leerlingen van klas 2 en 4 van het voortgezet onderwijs beantwoordden tijdens een lesuur op school via internet vragen over hun gezondheid, thuissituatie, leefstijl en vrije tijd. Het doel van het onderzoek is om gemeenten, scholen en de GGD inzicht te geven in de gezondheid en leefstijl van de jeugd.
Heemskerk
HET ONDERZOEK
Psychosociale problematiek De psychosociale problematiek is gemeten met de SDQ (Strengths and Difficulties Questionnaire). In figuur 1 staat de totaalscore weergegeven en de uitkomsten op vier deelgebieden van de SDQ. De figuur geeft tevens leerlingen weer die in het grensgebied zitten, in de tekst wordt op deze groep verder niet ingegaan. Van de scholieren uit Heemskerk heeft 5% psychosociale problematiek. Bij de vmbo-leerlingen heeft 6% psychosociale problematiek, bij de havo/vwo-leerlingen 3%. Wat betreft de deelgebieden van de SDQ kan het volgende worden opgemerkt. Emotionele problemen komen meer bij meisjes voor (8%) dan bij jongens (2%). Gedragsproblemen komen meer bij jongens voor (13%) dan bij meisjes (8%) en meer bij vmbo- (13%) dan bij havo/vwo-leerlingen (8%). Tot slot komt hyperactiviteit meer voor bij vmbo- (18%) dan bij havo/vwo-leerlingen (12%).
regio
Van de scholieren uit Heemskerk vindt 78% zijn gezondheid goed of heel goed, 19% antwoordt ‘gaat wel’ en 3% ervaart zijn gezondheid niet zo best of slecht. De regionale percentages bedragen respectievelijk 82%, 15% en 3%. Jongens uit Heemskerk oordelen positiever over hun eigen gezondheid dan meisjes en tweedeklassers oordelen positiever dan vierdeklassers.
Heemskerk
Een onderzoek naar de gezondheid, het welzijn en de leefstijl van tweede- en vierdeklassers van het voortgezet onderwijs.
(Mental Health Inventory-5: MHI-5). Van de scholieren in Heemskerk voelt 18% zich psychisch ongezond (regio eveneens 18%). Het gaat om meer meisjes (25%) dan jongens (10%) en meer vierde- (22%) dan tweedeklassers (14%).
regio
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Heemskerk
SCHOLIERENONDERZOEK E-movo GEMEENTE HEEMSKERK
Figuur 4. Leefstijl scholieren Heemskerk naar geslacht (%)
VERGELIJKING 2005 EN 2009
meisjes
Tabel 2 vergelijkt voor een aantal onderwerpen de resultaten van 2009 met die van 2005, het jaar waarin de GGD het vorige scholierenonderzoek E-movo heeft uitgevoerd. 45 32
20
18
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
33
6
18
8
45
27
5
17
20
77
59
14
Klas 2, 2009
14
13
25
17
4
Klas 4, 2009
22
21
68
52
8
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
PSYCHISCH WELBEVINDEN
SOCIAAL WELBEVINDEN
WOONOMGEVING
LEEFSTIJL
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Sixtyseven, Beverwijk
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Vormgeving en drukwerk
LEEFSTIJL PSYCHISCH WELBEVINDEN
T: +31 (0)23 789 1786
De GGD voert regelmatig onderzoeken uit in de regio. Rapporten en factsheets zijn te downloaden vanaf de website van de GGD.
SOCIAAL WELBEVINDEN
E:
[email protected]
EIGEN ERVARING GEZONDHEID WOONOMGEVING
Postbus 5514, 2000 GM Haarlem
ONDERZOEKEN IN DE REGIO
LEEFSTIJL
GGD Kennemerland, Epidemiologie
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Contact
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
(epidemiologen)
LICHAMELIJKE GEZONDHEID PSYCHISCH WELBEVINDEN
Resi Cluitmans, Regina Overberg, Jolanda ten Brinke en Saskia Mérelle
PSYCHISCH WELBEVINDEN
Tekst en figuren
SOCIAAL WELBEVINDEN SOCIAAL WELBEVINDEN
GGD Kennemerland, december 2010, www.ggdkennemerland.nl
WOONOMGEVING
Uitgave
WOONOMGEVING LEEFSTIJL
In de factsheet ‘Scholierenonderzoek E-movo Regio Kennemerland’ zijn de resultaten van de regio te vinden. Deze regionale factsheet is te downloaden vanaf de website van de GGD (www.ggdkennemerland.nl). Daar is tevens een document te vinden met achtergrondinformatie over het onderzoek.
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
COLOFON
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Risicogroepen in de regio Onderzocht is welke (achtergrond)kenmerken in de regio samenhangen met een negatieve gezondheidsbeleving. Uit deze analyse blijkt dat een matig tot slecht ervaren gezondheid significant vaker voorkomt bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): zich psychisch ongezond voelen, onvoldoende bewegen, wekelijks roken, meisje zijn en binge-drinken. Zich psychisch ongezond voelen komt significant vaker voor bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): psychosociale problematiek hebben, een matig tot slechte gezondheid ervaren, gepest worden, meisje zijn, zich wel eens onveilig voelen, bij twee ouders wonen van wie één stiefouder is of bij één ouder wonen, onvoldoende bewegen, niet-westers allochtoon zijn of gespijbeld hebben.
HEEMSKERK IN DE REGIO KENNEMERLAND
PSYCHISCH WELBEVINDEN
Vrije tijd Drie op de tien (31%) scholieren uit Heemskerk vindt dat er in de buurt voldoende leuke dingen voor jongeren georganiseerd worden, 55% vindt van niet en 14% weet het niet. De regionale cijfers zijn respectievelijk 35%, 53% en 13%. Op de vraag welke plekken men in zijn/haar buurt mist antwoordt 42% van de Heemskerkse scholieren dat hij/zij niets mist. Ruim een kwart (27%) mist hangplekken, 21% een voetbalveld, 18% mist pleintjes, 16% een jeugdhonk, 12% een skatebaan,11% een grasveld en 8% een buurthuis.
Criminaliteit en veiligheid Van zeven strafbare feiten is gevraagd of de scholieren er slachtoffer van zijn geworden in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek. Bij 30% is dit het geval (regio 31%). Het meest werd genoemd: ‘er zijn spullen van mij gestolen’ (12% van alle scholieren uit Heemskerk), ‘er zijn spullen van mij vernield’ (11%) en ‘er is geld van mij gestolen’ (8%). Bijna vier op de tien scholieren (38%) voelen zich wel eens onveilig (regio 40%). De meest genoemde plekken waar men zich wel eens onveilig voelt zijn ‘op het station (trein, bus, metro)’ (15% van alle scholieren uit Heemskerk), ‘op straat buiten mijn eigen woonbuurt’ (13%) en ‘in de trein, tram, bus, metro’ (10%).
Klas 4, 2005
SOCIAAL WELBEVINDEN
WOONOMGEVING
Klas 2, 2005
WOONOMGEVING
Naast het eigen seksuele gedrag is naar de houding ten opzichte van homoseksualiteit gevraagd. Aan de scholieren is gevraagd wat ze ervan vinden als twee meisjes/vrouwen of twee jongens/mannen verliefd op elkaar zijn: 12% vindt dit ‘erg raar’ of ‘verkeerd’, met name jongens zijn deze mening toegedaan (20%, tegenover 4% van de meisjes).
45
Klas en jaar
LEEFSTIJL
Van de scholieren die wel eens geslachtsgemeenschap hebben gehad, heeft de helft (49%) niet altijd een condoom gebruikt (regio 45%). Van deze groep denkt de meerderheid (89%) dat ze geen risico hebben gelopen op een soa. Regionaal is dit 84%.
17
Totaal Heemskerk 2009
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Eén procent van de scholieren uit Heemskerk gebruikte ooit ghb en 3% heeft ooit harddrugs gebruikt. Beide percentages
Seksualiteit Een vijfde van de scholieren uit Heemskerk (20%) heeft geslachtsgemeenschap gehad (regio 17%). Meer vierdeklassers (31%) dan tweedeklassers (10%) hebben geslachtsgemeen schap gehad en meer vmbo- (26%) dan havo/vwo-leerlingen (13%).
18
In %
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Naast het gebruik van drugs is het aangeboden krijgen van drugs nagevraagd. Van de scholieren uit Heemskerk heeft 27% ooit hasj/wiet aangeboden gekregen (regio 30%). Als plaats waar men hasj/wiet kreeg aangeboden is het meest genoemd ‘op straat, in een park of bij een hangplek’ (17% van alle scholieren uit Heemskerk). Zes procent heeft ooit harddrugs aangeboden gekregen, dit is net zoveel als regionaal. Ook harddrugs kreeg men het vaakst aangeboden ‘op straat, in een park of bij een hangplek’ (4% van alle scholieren uit Heemskerk).
Van de recente gebruikers komt 65% meestal aan hasj/wiet via vrienden. Het grootste deel van de recente gebruikers (88%) gebruikt hasj/wiet meestal ‘op straat, in een park of een andere plek buiten’, 53% gebruikt ‘bij vrienden’.
GEMEENTE HEEMSKERK
3
komen overeen met de regionale gemiddelden. In dit onderzoek zijn als harddrugs nagevraagd: xtc, cocaïne, amfetaminen, heroïne en lsd.
Drugs Zes procent van de scholieren uit Heemskerk gebruikte hasj/ wiet in de maand voorafgaand aan het onderzoek (‘recente gebruikers’). In de regio heeft 8% van de scholieren recent hasj/wiet gebruikt. Recent gebruik van hasj/wiet komt meer voor bij vierde- (8%) dan bij tweedeklassers (4%) uit Heemskerk, meer bij jongens (7%) dan bij meisjes (4%) en meer bij vmbo- (7%) dan bij havo/vwo-leerlingen (4%).
SCHOLIERENONDERZOEK E-MOVO
Tabel 2. Vergelijking tussen 2005 en 2009
afgelopen maand alcohol gedronken
3
22
geslachtsgemeenschap gehad
4
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand alcohol gedronken
7
ooit harddrugs gebruikt
13
rookt wekelijks
ontbijt < 5 dagen per week
13
21
rookt wekelijks
34
29
Uit de tabel is onder andere af te lezen dat het alcoholgebruik is afgenomen. Verder zien we bij vierdeklassers een afname in het gebruik van hasj/wiet en bij tweedeklassers een toename in het wekelijks roken.
psychisch ongezond (MHI-5)
46
41
beweegt < 7 uur per week
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
jongens
Figuur 4. Leefstijl scholieren Heemskerk naar geslacht (%)
VERGELIJKING 2005 EN 2009
meisjes
Tabel 2 vergelijkt voor een aantal onderwerpen de resultaten van 2009 met die van 2005, het jaar waarin de GGD het vorige scholierenonderzoek E-movo heeft uitgevoerd. 45 32
20
18
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
33
6
18
8
45
27
5
17
20
77
59
14
Klas 2, 2009
14
13
25
17
4
Klas 4, 2009
22
21
68
52
8
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
PSYCHISCH WELBEVINDEN
SOCIAAL WELBEVINDEN
WOONOMGEVING
LEEFSTIJL
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Sixtyseven, Beverwijk
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Vormgeving en drukwerk
LEEFSTIJL PSYCHISCH WELBEVINDEN
T: +31 (0)23 789 1786
De GGD voert regelmatig onderzoeken uit in de regio. Rapporten en factsheets zijn te downloaden vanaf de website van de GGD.
SOCIAAL WELBEVINDEN
E:
[email protected]
EIGEN ERVARING GEZONDHEID WOONOMGEVING
Postbus 5514, 2000 GM Haarlem
ONDERZOEKEN IN DE REGIO
LEEFSTIJL
GGD Kennemerland, Epidemiologie
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Contact
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
(epidemiologen)
LICHAMELIJKE GEZONDHEID PSYCHISCH WELBEVINDEN
Resi Cluitmans, Regina Overberg, Jolanda ten Brinke en Saskia Mérelle
PSYCHISCH WELBEVINDEN
Tekst en figuren
SOCIAAL WELBEVINDEN SOCIAAL WELBEVINDEN
GGD Kennemerland, december 2010, www.ggdkennemerland.nl
WOONOMGEVING
Uitgave
WOONOMGEVING LEEFSTIJL
In de factsheet ‘Scholierenonderzoek E-movo Regio Kennemerland’ zijn de resultaten van de regio te vinden. Deze regionale factsheet is te downloaden vanaf de website van de GGD (www.ggdkennemerland.nl). Daar is tevens een document te vinden met achtergrondinformatie over het onderzoek.
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
COLOFON
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Risicogroepen in de regio Onderzocht is welke (achtergrond)kenmerken in de regio samenhangen met een negatieve gezondheidsbeleving. Uit deze analyse blijkt dat een matig tot slecht ervaren gezondheid significant vaker voorkomt bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): zich psychisch ongezond voelen, onvoldoende bewegen, wekelijks roken, meisje zijn en binge-drinken. Zich psychisch ongezond voelen komt significant vaker voor bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): psychosociale problematiek hebben, een matig tot slechte gezondheid ervaren, gepest worden, meisje zijn, zich wel eens onveilig voelen, bij twee ouders wonen van wie één stiefouder is of bij één ouder wonen, onvoldoende bewegen, niet-westers allochtoon zijn of gespijbeld hebben.
HEEMSKERK IN DE REGIO KENNEMERLAND
PSYCHISCH WELBEVINDEN
Vrije tijd Drie op de tien (31%) scholieren uit Heemskerk vindt dat er in de buurt voldoende leuke dingen voor jongeren georganiseerd worden, 55% vindt van niet en 14% weet het niet. De regionale cijfers zijn respectievelijk 35%, 53% en 13%. Op de vraag welke plekken men in zijn/haar buurt mist antwoordt 42% van de Heemskerkse scholieren dat hij/zij niets mist. Ruim een kwart (27%) mist hangplekken, 21% een voetbalveld, 18% mist pleintjes, 16% een jeugdhonk, 12% een skatebaan,11% een grasveld en 8% een buurthuis.
Criminaliteit en veiligheid Van zeven strafbare feiten is gevraagd of de scholieren er slachtoffer van zijn geworden in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek. Bij 30% is dit het geval (regio 31%). Het meest werd genoemd: ‘er zijn spullen van mij gestolen’ (12% van alle scholieren uit Heemskerk), ‘er zijn spullen van mij vernield’ (11%) en ‘er is geld van mij gestolen’ (8%). Bijna vier op de tien scholieren (38%) voelen zich wel eens onveilig (regio 40%). De meest genoemde plekken waar men zich wel eens onveilig voelt zijn ‘op het station (trein, bus, metro)’ (15% van alle scholieren uit Heemskerk), ‘op straat buiten mijn eigen woonbuurt’ (13%) en ‘in de trein, tram, bus, metro’ (10%).
Klas 4, 2005
SOCIAAL WELBEVINDEN
WOONOMGEVING
Klas 2, 2005
WOONOMGEVING
Naast het eigen seksuele gedrag is naar de houding ten opzichte van homoseksualiteit gevraagd. Aan de scholieren is gevraagd wat ze ervan vinden als twee meisjes/vrouwen of twee jongens/mannen verliefd op elkaar zijn: 12% vindt dit ‘erg raar’ of ‘verkeerd’, met name jongens zijn deze mening toegedaan (20%, tegenover 4% van de meisjes).
45
Klas en jaar
LEEFSTIJL
Van de scholieren die wel eens geslachtsgemeenschap hebben gehad, heeft de helft (49%) niet altijd een condoom gebruikt (regio 45%). Van deze groep denkt de meerderheid (89%) dat ze geen risico hebben gelopen op een soa. Regionaal is dit 84%.
17
Totaal Heemskerk 2009
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Eén procent van de scholieren uit Heemskerk gebruikte ooit ghb en 3% heeft ooit harddrugs gebruikt. Beide percentages
Seksualiteit Een vijfde van de scholieren uit Heemskerk (20%) heeft geslachtsgemeenschap gehad (regio 17%). Meer vierdeklassers (31%) dan tweedeklassers (10%) hebben geslachtsgemeen schap gehad en meer vmbo- (26%) dan havo/vwo-leerlingen (13%).
18
In %
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Naast het gebruik van drugs is het aangeboden krijgen van drugs nagevraagd. Van de scholieren uit Heemskerk heeft 27% ooit hasj/wiet aangeboden gekregen (regio 30%). Als plaats waar men hasj/wiet kreeg aangeboden is het meest genoemd ‘op straat, in een park of bij een hangplek’ (17% van alle scholieren uit Heemskerk). Zes procent heeft ooit harddrugs aangeboden gekregen, dit is net zoveel als regionaal. Ook harddrugs kreeg men het vaakst aangeboden ‘op straat, in een park of bij een hangplek’ (4% van alle scholieren uit Heemskerk).
Van de recente gebruikers komt 65% meestal aan hasj/wiet via vrienden. Het grootste deel van de recente gebruikers (88%) gebruikt hasj/wiet meestal ‘op straat, in een park of een andere plek buiten’, 53% gebruikt ‘bij vrienden’.
GEMEENTE HEEMSKERK
3
komen overeen met de regionale gemiddelden. In dit onderzoek zijn als harddrugs nagevraagd: xtc, cocaïne, amfetaminen, heroïne en lsd.
Drugs Zes procent van de scholieren uit Heemskerk gebruikte hasj/ wiet in de maand voorafgaand aan het onderzoek (‘recente gebruikers’). In de regio heeft 8% van de scholieren recent hasj/wiet gebruikt. Recent gebruik van hasj/wiet komt meer voor bij vierde- (8%) dan bij tweedeklassers (4%) uit Heemskerk, meer bij jongens (7%) dan bij meisjes (4%) en meer bij vmbo- (7%) dan bij havo/vwo-leerlingen (4%).
SCHOLIERENONDERZOEK E-MOVO
Tabel 2. Vergelijking tussen 2005 en 2009
afgelopen maand alcohol gedronken
3
22
geslachtsgemeenschap gehad
4
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand alcohol gedronken
7
ooit harddrugs gebruikt
13
rookt wekelijks
ontbijt < 5 dagen per week
13
21
rookt wekelijks
34
29
Uit de tabel is onder andere af te lezen dat het alcoholgebruik is afgenomen. Verder zien we bij vierdeklassers een afname in het gebruik van hasj/wiet en bij tweedeklassers een toename in het wekelijks roken.
psychisch ongezond (MHI-5)
46
41
beweegt < 7 uur per week
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
jongens
Figuur 4. Leefstijl scholieren Heemskerk naar geslacht (%)
VERGELIJKING 2005 EN 2009
meisjes
Tabel 2 vergelijkt voor een aantal onderwerpen de resultaten van 2009 met die van 2005, het jaar waarin de GGD het vorige scholierenonderzoek E-movo heeft uitgevoerd. 45 32
20
18
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
33
6
18
8
45
27
5
17
20
77
59
14
Klas 2, 2009
14
13
25
17
4
Klas 4, 2009
22
21
68
52
8
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
PSYCHISCH WELBEVINDEN
SOCIAAL WELBEVINDEN
WOONOMGEVING
LEEFSTIJL
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Sixtyseven, Beverwijk
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Vormgeving en drukwerk
LEEFSTIJL PSYCHISCH WELBEVINDEN
T: +31 (0)23 789 1786
De GGD voert regelmatig onderzoeken uit in de regio. Rapporten en factsheets zijn te downloaden vanaf de website van de GGD.
SOCIAAL WELBEVINDEN
E:
[email protected]
EIGEN ERVARING GEZONDHEID WOONOMGEVING
Postbus 5514, 2000 GM Haarlem
ONDERZOEKEN IN DE REGIO
LEEFSTIJL
GGD Kennemerland, Epidemiologie
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Contact
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
(epidemiologen)
LICHAMELIJKE GEZONDHEID PSYCHISCH WELBEVINDEN
Resi Cluitmans, Regina Overberg, Jolanda ten Brinke en Saskia Mérelle
PSYCHISCH WELBEVINDEN
Tekst en figuren
SOCIAAL WELBEVINDEN SOCIAAL WELBEVINDEN
GGD Kennemerland, december 2010, www.ggdkennemerland.nl
WOONOMGEVING
Uitgave
WOONOMGEVING LEEFSTIJL
In de factsheet ‘Scholierenonderzoek E-movo Regio Kennemerland’ zijn de resultaten van de regio te vinden. Deze regionale factsheet is te downloaden vanaf de website van de GGD (www.ggdkennemerland.nl). Daar is tevens een document te vinden met achtergrondinformatie over het onderzoek.
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
COLOFON
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Risicogroepen in de regio Onderzocht is welke (achtergrond)kenmerken in de regio samenhangen met een negatieve gezondheidsbeleving. Uit deze analyse blijkt dat een matig tot slecht ervaren gezondheid significant vaker voorkomt bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): zich psychisch ongezond voelen, onvoldoende bewegen, wekelijks roken, meisje zijn en binge-drinken. Zich psychisch ongezond voelen komt significant vaker voor bij leerlingen die (in volgorde van belangrijkheid): psychosociale problematiek hebben, een matig tot slechte gezondheid ervaren, gepest worden, meisje zijn, zich wel eens onveilig voelen, bij twee ouders wonen van wie één stiefouder is of bij één ouder wonen, onvoldoende bewegen, niet-westers allochtoon zijn of gespijbeld hebben.
HEEMSKERK IN DE REGIO KENNEMERLAND
PSYCHISCH WELBEVINDEN
Vrije tijd Drie op de tien (31%) scholieren uit Heemskerk vindt dat er in de buurt voldoende leuke dingen voor jongeren georganiseerd worden, 55% vindt van niet en 14% weet het niet. De regionale cijfers zijn respectievelijk 35%, 53% en 13%. Op de vraag welke plekken men in zijn/haar buurt mist antwoordt 42% van de Heemskerkse scholieren dat hij/zij niets mist. Ruim een kwart (27%) mist hangplekken, 21% een voetbalveld, 18% mist pleintjes, 16% een jeugdhonk, 12% een skatebaan,11% een grasveld en 8% een buurthuis.
Criminaliteit en veiligheid Van zeven strafbare feiten is gevraagd of de scholieren er slachtoffer van zijn geworden in de 12 maanden voorafgaand aan het onderzoek. Bij 30% is dit het geval (regio 31%). Het meest werd genoemd: ‘er zijn spullen van mij gestolen’ (12% van alle scholieren uit Heemskerk), ‘er zijn spullen van mij vernield’ (11%) en ‘er is geld van mij gestolen’ (8%). Bijna vier op de tien scholieren (38%) voelen zich wel eens onveilig (regio 40%). De meest genoemde plekken waar men zich wel eens onveilig voelt zijn ‘op het station (trein, bus, metro)’ (15% van alle scholieren uit Heemskerk), ‘op straat buiten mijn eigen woonbuurt’ (13%) en ‘in de trein, tram, bus, metro’ (10%).
Klas 4, 2005
SOCIAAL WELBEVINDEN
WOONOMGEVING
Klas 2, 2005
WOONOMGEVING
Naast het eigen seksuele gedrag is naar de houding ten opzichte van homoseksualiteit gevraagd. Aan de scholieren is gevraagd wat ze ervan vinden als twee meisjes/vrouwen of twee jongens/mannen verliefd op elkaar zijn: 12% vindt dit ‘erg raar’ of ‘verkeerd’, met name jongens zijn deze mening toegedaan (20%, tegenover 4% van de meisjes).
45
Klas en jaar
LEEFSTIJL
Van de scholieren die wel eens geslachtsgemeenschap hebben gehad, heeft de helft (49%) niet altijd een condoom gebruikt (regio 45%). Van deze groep denkt de meerderheid (89%) dat ze geen risico hebben gelopen op een soa. Regionaal is dit 84%.
17
Totaal Heemskerk 2009
EIGEN ERVARING GEZONDHEID
Eén procent van de scholieren uit Heemskerk gebruikte ooit ghb en 3% heeft ooit harddrugs gebruikt. Beide percentages
Seksualiteit Een vijfde van de scholieren uit Heemskerk (20%) heeft geslachtsgemeenschap gehad (regio 17%). Meer vierdeklassers (31%) dan tweedeklassers (10%) hebben geslachtsgemeen schap gehad en meer vmbo- (26%) dan havo/vwo-leerlingen (13%).
18
In %
LICHAMELIJKE GEZONDHEID
Naast het gebruik van drugs is het aangeboden krijgen van drugs nagevraagd. Van de scholieren uit Heemskerk heeft 27% ooit hasj/wiet aangeboden gekregen (regio 30%). Als plaats waar men hasj/wiet kreeg aangeboden is het meest genoemd ‘op straat, in een park of bij een hangplek’ (17% van alle scholieren uit Heemskerk). Zes procent heeft ooit harddrugs aangeboden gekregen, dit is net zoveel als regionaal. Ook harddrugs kreeg men het vaakst aangeboden ‘op straat, in een park of bij een hangplek’ (4% van alle scholieren uit Heemskerk).
Van de recente gebruikers komt 65% meestal aan hasj/wiet via vrienden. Het grootste deel van de recente gebruikers (88%) gebruikt hasj/wiet meestal ‘op straat, in een park of een andere plek buiten’, 53% gebruikt ‘bij vrienden’.
GEMEENTE HEEMSKERK
3
komen overeen met de regionale gemiddelden. In dit onderzoek zijn als harddrugs nagevraagd: xtc, cocaïne, amfetaminen, heroïne en lsd.
Drugs Zes procent van de scholieren uit Heemskerk gebruikte hasj/ wiet in de maand voorafgaand aan het onderzoek (‘recente gebruikers’). In de regio heeft 8% van de scholieren recent hasj/wiet gebruikt. Recent gebruik van hasj/wiet komt meer voor bij vierde- (8%) dan bij tweedeklassers (4%) uit Heemskerk, meer bij jongens (7%) dan bij meisjes (4%) en meer bij vmbo- (7%) dan bij havo/vwo-leerlingen (4%).
SCHOLIERENONDERZOEK E-MOVO
Tabel 2. Vergelijking tussen 2005 en 2009
afgelopen maand alcohol gedronken
3
22
geslachtsgemeenschap gehad
4
afgelopen maand hasj of wiet gebruikt
binge-drinken afgelopen maand
afgelopen maand alcohol gedronken
7
ooit harddrugs gebruikt
13
rookt wekelijks
ontbijt < 5 dagen per week
13
21
rookt wekelijks
34
29
Uit de tabel is onder andere af te lezen dat het alcoholgebruik is afgenomen. Verder zien we bij vierdeklassers een afname in het gebruik van hasj/wiet en bij tweedeklassers een toename in het wekelijks roken.
psychisch ongezond (MHI-5)
46
41
beweegt < 7 uur per week
90 80 70 60 50 40 30 20 10 0
jongens