Scholen schrijven Geschiedenis

Scholen schrijven Geschiedenis 1814

Inleiding + Inhoudsopgave

2014

Beste Zeeuwse leraren en leerlingen Wat leuk dat jullie meedoen aan het project om 200 jaar Zeeuwse geschiedenis in beeld te brengen. Om jullie op weg te helpen vind je hier een aantal inspirerende ideeën om jouw les(sen) vorm te geven. Vanaf 9 juni zal 100 dagen lang uitgebreid aandacht worden besteed aan jullie werk in de PZC. Uiteindelijk wordt al jullie werk gebundeld in een prachtig boek, waarin voldoende ruimte is voor foto’s en in gescand werk. Zo zal het een kleurrijk geheel worden, is het boek een mooi naslagwerk en wordt het misschien wel gebruikt in de geschiedenislessen van de toekomst. Heel veel succes en plezier allemaal, we zijn razend benieuwd naar de resultaten.

Inhoudsopgave: Pagina: 2-6

Interessante jaartallen

7 - 30

Uitgewerkte voorbeeldlessen

31 - 32

Activiteiten suggesties

33 - 39

Superschema’s

40 - 45

Schrijfactiviteiten

46

Nog meer ideeën

47 Aanleverspecificaties 48 Bronnen

-1-

1814

Scholen schrijven Geschiedenis 2014 Zeeland

1814

Vorming van het Verenigd Koninkrijk der Nederlanden: Nederland en België samen onder koning Willem I. Op 20 juli wordt Zeeuws-Vlaanderen onder één bestuur met de provincie Zeeland samengevoegd.

1817

Feestelijke opening van het nieuwe havenkanaal van Middelburg door koning Willem I.

1827

Het Kanaal van Terneuzen naar Gent wordt in gebruik genomen. Het Journal de Gand meldt ,,dat de oude stad Gent door een der schoonste kanalen die er in het rijk bestaan, in gemeenschap met de zee was gebracht.’’

1829

Standbeeld van dichter en staatsman Jacob Cats in Brouwershaven onthuld.

1830

Begin van de Belgische Opstand in Brussel. In december wordt vanuit Zeeland de mobiele schutterij naar het opstandige zuiden gestuurd. Pogingen van Belgische opstandelingen om ZeeuwsVlaanderen te veroveren mislukken.

1831

De Vlissingse matroos Jacob Hobein redt de Nederlandse vlag van een bij Philippine afgedreven sloep, die in handen van Belgische muiters dreigde te vallen: ‘Heil het land, waar zulke dapperen voor de goede zaak strijden’ (Middelburgsche Courant 21 maart 1831).

1832

De Groote of Sint Lievensmonsterkerk in Zierikzee gaat in vlammen op. Behalve het zilverwerk kan er weinig worden gered.

1838

In Middelburg wordt Sara Janse Geldof publiekelijk terechtgesteld. Zij zou een 13-jarig meisje hebben vermoord. Sara is de laatste vrouw in Zeeland, die de doodstraf krijgt. De schoen die zij op weg naar het schavot verloor, wordt bewaard in het Zeeuws Archief.

1839

Afscheiding van België wordt definitief.

1841

In Vlissingen onthult koning Willem II het standbeeld van admiraal De Ruyter. ‘Ten stadhuize aangekomen, gaf de koning aldaar audiëntie’.

1843

Nederland en België sluiten het Scheldetractaat, dat de vrije vaart naar Antwerpen en Gent regelt.

1845

Aardappeloogsten mislukken. Deurwaarder in Zierikzee ontketent belastingoproer: een van de tekenen dat de armoede in Zeeland schrijnend is. Vanuit Vlissingen wordt een regiment infanterie gestuurd om de orde te herstellen.

-2-

1814


1858

Jaarlijks emigreren duizenden Nederlanders naar Canada en de Verenigde Staten. Ook vanuit Zeeland ontvluchten velen de heersende armoede. Vanuit West-Zeeuws-Vlaanderen vertrekt een hele groep naar Brazilië, waar ze de nederzetting Holanda stichten.

1859

In Middelburg wordt de Provinciale Bibliotheek van Zeeland geopend. De bieb is gevestigd in het abdijcomplex, waar tegenwoordig het Zeeuws Museum is ondergebracht.

1866

Kanaal door Zuid-Beveland wordt in gebruik genomen.

1873

Het laatste traject van de Zeeuwse spoorlijn van Roosendaal naar Vlissingen is voltooid. In Vlissingen worden nieuwe havens in geopend.

1875

Oprichting van N.V. De Schelde, Scheepsbouw- en Werktuigenfabriek op het terrein van de voormalige marinewerf in Vlissingen. Het bedrijf kreeg meteen het predicaat ‘Koninklijk’.

1885

Henriëtte van der Mey (1850-1945) wordt verslaggeefster bij de Middelburgsche Courant. Zij is de eerste vrouwelijke journalist van Nederland in dienst van een dagblad.

1889

Bouw van het Badpaviljoen op de duinen bij Domburg: monument voor de opkomende badcultuur in Zeeland.

1900

Rond de eeuwwisseling worden er tramwegen aangelegd op Walcheren, Schouwen-Duiveland en in Zeeuws-Vlaanderen. Het Zeeuwse platteland krijgt een dicht net voor personen- en goederentransport.

1909

Stichting van het Zeehospitium in Oostkapelle, bestemd voor de opvang van kinderen met tuberculose. Later doet het dienst als revalidatiecentrum. In 1995 wordt het hospitium gesloten.

1914

Begin augustus vallen Duitse troepen België binnen. Het is het begin van de Eerste Wereldoorlog, die tot 1918 zal duren. In het najaar van 1914 worden duizenden Belgische vluchtelingen opgevangen in Zeeland.

1915

Duitse bezetters in België plaatsen een elektrische draad langs de Belgisch-Nederlandse grens. De ‘doodendraad’ moet smokkel tegengaan en de vlucht van deserteurs van het front voorkomen.

1919

België eist ter compensatie van het oorlogsleed Zeeuws-Vlaanderen en Limburg op. Onder leiding van de Aardenburgse predikant J.N. Pattist laten de Zeeuws-Vlamingen horen, dat ze ‘deel van Nederland’ willen blijven.

-3-

1814 1931

Scholen schrijven Geschiedenis 2014 Zeeland KLM begint een luchtlijn vanuit Rotterdam op Zeeland. Commisssaris van de Koningin Quarles van Ufford opent begin mei het vliegveld in Haamstede. De lijn wordt daarna verlengd naar Vlissingen. ’s Zomers is Knokke het eindpunt. De dienst wordt al in 1939 opgeheven.

1936

Theo Middelkamp (1914-2005) uit Nieuw-Namen wint als eerste Nederlander een etappe – een zware Alpenrit - in de Tour de France wint. Middelkamp had nog nooit een berg gezien, hij reed op een koersfiets zonder versnellingen.

1940

Begin van de Tweede Wereldoorlog. De historische binnenstad van Middelburg gaat in vlammen op.

1944

Zeeland bevrijd – alleen Schouwen-Duiveland blijft bezet gebied tot 5 mei 1945. De strijd om de Schelde eist vooral in West-Zeeuws-Vlaanderen en op Walcheren een zware tol.

1952

Met de plaatsing van twee caissons wordt de Braakman afgesloten. De zeearm zal voor een deel worden ingepolderd, zodat de reisafstand tussen Oost- en West-Zeeuws-Vlaanderen aanzienlijk wordt bekort.

1953

In de nacht van 31 januari op 1 februari overstromen grote delen van Zeeland, Zuid-Holland en West-Brabant. In totaal zijn er 1836 dodelijke slachtoffers.

1957

Ingebruikname van de Goese televisietoren, waardoor Zeeland voor het eerst scherpe televisiebeelden ontvangen.

1958

1958 Onder aanvoering van veehandelaar Honoré Colsen trekken honderden Zeeuws-Vlamingen naar Den Haag om ‘vrije veren’ te eisen. Het protest was indrukwekkend, maar tevergeefs.

1961

Het Veerse Gat wordt met caissons gedicht: Walcheren en Noord-Beveland zijn aaneengesmeed en het Veerse Meer is ontstaan.

1964

De chemische fabriek Dow Chemical bouwt een vestiging in de Nieuw-Neuzenpolder aan de Braakmanhaven bij Terneuzen. In 2010 heeft het bedrijf ruim 1900 werknemers in dienst.

1965

Koningin Juliana opent de vijf kilometer lange Zeelandbrug tussen Noord-Beveland en SchouwenDuiveland.

1970

Uit de Oosterschelde worden tientallen altaren van de Romeinse godin Nehalennia opgevist. In de 17e eeuw waren bij Domburg altaren van dezelfde godin op het strand bloot gespoeld. -4-

1814


1976

Bij Eindewege botst in dichte mist een stoptrein naar Vlissingen in volle vaart op een stilstaande goederentrein. De trieste balans: zes doden en acht gewonden.

1977

Voor de kust van Cadzand woedt brand aan boord van de Griekse chemicaliëntanker Attican Unity. Giftige wolken waaien richting Westkapelle, Cadzand komt met de schrik vrij.

1979

Jan Raas (Heinkenszand, 1952) wordt in Valkenburg wereldkampioen wielrennen op de weg. Tijdens zijn carriière won Raas tien Tour-etappes.

1986

Koningin Beatrix stelt de stormvloedkering in de Oosterschelde in werking. De kroon op de deltawerken, en – zegt de vorstin – ‘Zeeland is veilig’.

1987

In de haven van Zeebrugge kapseist op 6 maart de veerboot Herald of Free Enterprise. Van de bijna zevenhonderd opvarenden komen er 193 om het leven. Zeeuwse sleep- en reddingsboten zijn snel ter plaatse.

1995

Danny Blind (Oost-Souburg, 1961) wint met Ajax de Champions League en wereldbeker. In Amsterdam bouwde hij een in het internationale voetbal unieke erelijst op. Hij won met Ajax behalve de Champions League onder meer vijf landstitels, vier nationale bekers, de Europa Cup II, de UEFA-beker.

1998

De Zeeuwse popgroep BLØF – met Paskal Jakobsen, Bas Kennis, Peter Slager en Henk Tjoonk breekt landelijk door met de single ‘Liefs uit Londen’. Het was het begin van een carrière, die de groep jarenlang bovenaan in allerlei hitlijsten zou brengen.

2002

Jan Peter Balkenende (Kapelle, 1956) wordt premier. Onder zijn leiding groeit het CDA dat jaar van 29 naar 43 zetels. Hij blijft minister-president tot oktober 2010.

2003

Koningin Beatrix opent de 6,6 kilometer lange Westerscheldetunnel tussen Borsele en Terneuzen. De autoveerdiensten Vlissingen-Breskens en Kruiningen-Perkpolder worden opgeheven. Sanne de Regt uit Goes wordt miss Zeeland en vervolgens Miss Nederland. Een jaar later herhaalt Miranda Slabber uit Arnemuiden dat kunststukje. In het najaar wordt voor het eerst de Zeeuwse kustmarathon gelopen. Annejet van der Zijl wint met de biografie van Annie M.G. Schmidt de eerste Zeeuwse Boekenprijs.

2004

Zeeland krijgt een eigen universiteit: het University College Roosevelt. Het is een brede, Engelstalige bacheloropleiding, waar per jaar tweehonderd studenten kunnen worden geplaatst.

-5-

1814


2007

Karla Peijs (Tilburg, 1944) wordt de eerste vrouwelijke Commissaris van de Koningin in Zeeland. In 2013 wordt zij opgevolgd door Han Polman (Ootmarsum, 1963).

2013

Oek de Jong publiceert Pier en Oceaan, zijn grote Zeeuwse roman. Het boek wordt bekroond met de Gouden Uil, wordt genomineerd voor de Libris Literatuurprijs en wint de Zeeuwse Boekenprijs.

2014

Zeeland viert het 200-jarig bestaan.

-6-


2014 1841

Plaatsing standbeeld Michiel de Ruyter in Vlissingen in 1841 In deze les staat de vensterplaat over Michiel de Ruyter centraal. De leerlingen maken aan de hand van deze interactieve vensterplaat kennis met deze beroemde luitenant-admiraal en ontdekken de tijd van de grote zeeslagen. De aflevering die Het Klokhuis maakte over Michiel de Ruyter biedt een duidelijke en aansprekende introductie op deze zeelheld die al in zijn eigen tijd vereerd werd als grootste held van zijn tijd.

doelgroep: groep 5-8

benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis

tijdvak: tijd van regenten en vorsten

tijdsduur: 1 lesuur

groeperingsvorm: klassikaal of in groepjes

•

Vensterplaat Michiel de Ruyter, te vinden op: http://entoen.nu/vensterplaat-michiel-de-ruyter

•

Klokhuisaflevering Michiel de Ruyter, te vinden op:

http://entoen.nu/michielderuyter/beeld-en-geluid/klokhuis-michiel-de-ruyter

•

Werkblad_michielderuyter.pdf , te vinden op:

http://entoen.nu/doc/Werkbladen_Vensterplaten/Werkblad_Michiel_de_Ruyter.pdf

•

Docentenhandleiding_michielderuyter.pdf , te vinden op:

http://entoen.nu/doc/Handleidingen_Vensterplaten/Handleiding_Michiel_de_Ruyter_def.pdf

Aan het einde van de les: •

Weten de leerlingen dat de zeventiende eeuw een tijd was van grote zeeslagen en zeehelden.

•

Weten de leerlingen waarom er oorlog uitbrak op zee tussen Nederland en Engeland.

•

Weten de leerlingen dat Michiel de Ruyter de grootste zeeheld van zijn tijd is en dat hij zijn grootste succes had bij Chatham.

•

Weten de leerlingen dat Michiel de Ruyter een betere manier van oorlogvoeren op zee introduceerde en dat

‘De Zeven Provinciën’ zijn vlaggenschip was. -7-

1814

Scholen schrijven Geschiedenis

2014

1841 benodigde voorkennis

Geen

randvoorwaarden

•

internet

•

voor elke leerling een werkblad

•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad Michiel de Ruyter.

lesactiviteiten

Introductie •

Introduceren van het onderwerp, bijvoorbeeld door het klassikaal bekijken van de Klokhuis-aflevering over

Michiel de Ruyter.

Kern •

Doornemen/bespreken van de verschillende onderdelen op de vensterplaten

•

Individueel of in groepjes maken vn de vragen en opdrachten op het werkblad

Afsluiting •

Werkblad bespreken

• Ervaringen van de kinderen bespreken, bijvoorbeeld aan de hand van de ‘sleutelvragen’ in de canonclip voor groep 7-8

verantwoording illustraties

Deze les is tot stand gekomen dankzij steun van de Van den Berch van Heemstede-stichting en het Vaderlandsch Fonds ter aanmoediging van ‘s Lands Zeediensten. Vensterplaat: illustrator: Fred Marschall Informatieblokjes •

Schooltv Beeldbankclip ‘Michiel de Ruyter’

•

De slag bij Ter Heyde door Jan Abrahamsz. van Beerstraten (Wikimedia)

•

Foto van de spiegel van Michiel de Ruyters vlaggenschip De Zeven Provinciën (via www.de7-provincien.nl/bouw)

•

Afbeelding brander (Wikimedia)

•

De Vierdaagse Zeeslag door Pieter Cornelisz. van Soest (Wikimedia)

•

Foto van de Chathambeker (Collectie Rijksmuseum, inv. nr. NG-NM-9659)

•

Foto model van Michiels vlaggenschip De Zeven Provinciën (Wikimedia)

•

Foto praalgraf Michiel de Ruyter (Wikimedia)

Werkblad •

Standbeeld Michiel de Ruyter Vlissingen

•

Het verbranden van de Engelse vloot voor Chatham, door Peter van de Velde. (Wikimedia)

•

Foto model van Michiels vlaggenschip De Zeven Provinciën (Wikimedia)

Meer van dit soort uitgewerkte lessen vind je op www.entoen.nu

-8-


2014 1839

De eerste spoorlijn In deze les staat de vensterplaat over het venster De eerste spoorlijn centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat wat de komst van de trein betekend heeft voor Nederland. De aflevering die Het Klokhuis maakte over de eerste spoorlijn biedt een duidelijke en aansprekende introductie op het canonvenster.


benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis

tijdvak: tijd van burgers en stoommachines

tijdsduur: 1 lesuur


•

Vensterplaat De eerste spoorlijn

•

Klokhuisaflevering De eerste spoorlijn

•

Werkblad_eerstespoorlijn.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding_eerstespoorlijn.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Digitale evaluatie - laat ons weten wat u van deze les vindt en maak kans op een canonwandkaart


weten de leerlingen dat in 1839 de opening was van de eerste spoorlijn van Nederland. Stoomlocomotief ‘De Arend’ reed

in 25 minuten van Amsterdam naar Haarlem.

•

weten de leerlingen dat mensen tot die tijd vooral met de trekschuit of per koets reisden.

•

weten de leerlingen dat de komst van de trein mogelijk was door de uitvinding van de stoommachine en dat die werkte

op steenkool.

•

weten de leerlingen dat de komst van de trein Nederland kleiner maakte: Mensen reisden nu sneller en makkelijker door

het hele land.

-9-

1814


2014


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

lesactiviteiten

Aan de hand van de bespreking van het werkblad De eerste spoorlijn.

Introductie •


De eerste spoorlijn.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken

• Ervaringen van de kinderen bespreken, bijvoorbeeld aan de hand van de ‘sleutelvragen’ in de canonclip voor


groep 5-6 of groep 7-8

Vensterplaat: Illustrator: Robbert Damen; met dank aan uitgeverij Big Balloon. Deze plaat staat ook in Van Toen tot Nu deel 2 (november 2013). Informatieblokjes •

Foto De Arend (Collectie Spoorwegmuseum)

•

Foto treinongeluk Parijs 1895: WikiCommons

•

Filmpje Trekschuit (Youtube) + afbeelding trekschuit (Detail Isings-vertelplaat trekschuit. Collectie Nederlands

Onderwijsmuseum) •

Foto stoomgemaal Cruqiuis (WikiCommons)

•

Foto treinkaartje uit 1839 (Collectie Spoorwegmuseum)

•

Afbeelding opening eerste spoorlijn (Collectie Spoorwegmuseum)

•

Foto twee files (WikiCommons)

•

Foto stationsklok (WikiCommons)

Werkblad •

Afbeelding opening eerste spoorlijn (Collectie Spoorwegmuseum)

•

Foto De Arend (Collectie Spoorwegmuseum)

•

Foto treinkaartje uit 1839 (Collectie Spoorwegmuseum)

Meer van dit soort uitgewerkte lessen vind je op www.entoen.nu - 10 -


2014 1874

Verzet tegen kinderarbeid In deze les staat de vensterplaat over kinderarbeid centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat dat kinderarbeid vroeger in Nederland heel normaal was, hoe er een eind aan kwam en waarom er in ontwikkelingslanden nog steeds kinderarbeid bestaat. De aflevering die Het Klokhuis maakte over kinderarbeid, biedt een duidelijke en aansprekende introductie op dit onderwerp.


benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis


tijdsduur: 1 lesuur


•

Vensterplaat Verzet tegen kinderarbeid

•

Klokhuisaflevering Verzet tegen kinderarbeid

•

Werkblad Verzet tegen kinderarbeid.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding Verzet tegen kinderarbeid.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Aan het einde van de les weten de leerlingen dat kinderarbeid vroeger in Nederland heel normaal was en waarom ze

moesten werken.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen in welke eeuw er verzet tegen kinderarbeid kwam.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen in waarom er verzet tegen kinderarbeid kwam.

•

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen in eigen woorden vertellen hoe er een einde kwam aan kinderarbeid in

Nederland. •

Aan het einde van de les weten de kinderen dat er in ontwikkelingslanden nog steeds kinderarbeid bestaat en wat daar

de oorzaak van is.

- 11 -

1814


2014


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad Verzet tegen kinderarbeid.

lesactiviteiten

Introductie •

Introduceren van het onderwerp, bijvoorbeeld door het klassikaal bekijken van de Klokhuis-aflevering

over kinderarbeid.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken




Vensterplaat: Kok Korpershoek Informatieblokjes •

Het naaien van juten zakken, collectie Beeldbank Nationaal Archief/BG A23/648

•

Foto Tapijtfabriek Matawit, Oosterengweg, Hilversum. Ca. 1912

Jonge arbeiders aan het werk, achteraan in het midden staat een opzichter. De arbeiders bedienen machines die

de draad op spoelen windt en daarna op klossen. Fotograaf: J. Siewers. Collectie Museum Hilversum.

zie: www.regionalebronnenbank.nl

•

Foto Samuel van Houten, Wikimedia Commons / Collectie SPAARNESTAD PHOTO

•

Foto Schoolklas, collectie Onderwijsmuseum

•

Foto Krantenjongen: Fotograaf Johan Wouters

Omschrijving: Krantenbezorger John Truong bezorgt in alle vroegte dagblad BN/De Stem in de Bredase wijk Haagse

Beemden. •

Foto jongen uit India achter een naaimachine: Fotograaf Paul Prescott

Omschrijving: Delhi, India - Feb 2008. Young worker in a small factory in Old Delhi. Contributing to India’s growing

economy. Werkblad •

Iris Boter



2014 1854

Aletta Jacobs In deze les staat de vensterplaat over Aletta Jacobs centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat wie deze eerste vrouwelijke arts was, hoe ze op de universiteit terecht is gekomen, wat ze betekend heeft voor de Nederland en hoe het feminisme zich verder heeft ontwikkeld. De aflevering die Het Klokhuis maakte over Aletta Jacobs biedt een duidelijke en aansprekende introductie op deze bekende Nederlandse arts en feministe.


benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis


tijdsduur: 1 lesuur


•

Vensterplaat Aletta Jacobs

•

Klokhuisaflevering Aletta Jacobs

•

Werkblad Aletta Jacobs.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding Aletta Jacobs.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Aan het einde van de les kunnen de leerlingen Aletta Jacobs plaatsen op de tijdbalk.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen dat Aletta de eerste Nederlandse vrouw was die officieel mocht studeren

aan de universiteit.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen dat Aletta de eerste vrouwelijke arts was in Nederland en wat haar

verdiensten als arts zijn geweest.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen in eigen woorden uitleggen wat ‘feminism’ is en dat Aletta in de eerste

feministische golf een voorvechter voor het vrouwenkiesrecht was.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen dat er ook een tweede feministische golf is geweest en kunnen ze de

belangrijkste actiepunten daarvan benoemen. - 13 -

1814


2014


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad Aletta Jacobs.

lesactiviteiten

Introductie •


over Aletta Jacobs.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken




Vensterplaat: Illustratie: Gerard Vroon Informatieblokjes •

Portretfoto Aletta Jacobs (Collectie Bibliotheek Rijksuniversiteit Groningen)

•

Portret Anna Marie van Schurman (Wikimedia)

•

Afbeelding boek ‘De Vrouw en haar inwendige organen’ (CollectieAletta, instituut voor vrouwengeschiedenis)

•

Foto van Aletta Jacobs die op 3 juli 1922 voor het eerst mag gaan stemmen (Collectie Aletta, instituut voor

vrouwengeschiedenis) •

Poster voor vrouwenkiesrecht (Wikimedia)

•

Foto Dolle Mina ‘Baas in eigen buik’ (Collectie Spaarnestad Fotoarchief )

Werkblad •

Iris Boter



2014 1914

De Eerste Wereldoorlog In deze les staat de vensterplaat over de Eerste Wereld-oorlog centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat wanneer deze oorlog plaatsvond, tussen wie hij werd gevoerd en hoe hij afliep. De aflevering die Het Klokhuis maakte over de Eerste Wereldoorlog biedt een duidelijke en aansprekende introductie op deze ’Grote Oorlog’.


benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis

tijdvak: tijd van wereldoorlogen

tijdsduur: 1 lesuur


•

Vensterplaat Eerste Wereldoorlog

•

Klokhuisaflevering De Eerste Wereldoorlog

•

Werkblad Eerste Wereldoorlog.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding Eerste Wereldoorlog.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Aan het einde het einde van de les weten de leerlingen wanneer de Eerste Wereldoorlog plaatsvond en waarom die zo

genoemd wordt.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen welke landen er meevochten aan de kant van de ‘geallieerden’ en welke

aan de kant van de ‘centralen’.

•

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen aan de hand van de begrippen loopgraaf, gifgas en ‘nieuwe technieken’

in eigen woorden uitleggen hoe het er aan toeging aan het front.

•

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen in eigen woorden vertellen hoe er een eind kwam aan deze oorlog. - 15 -

1814


2014


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad De Eerste Wereldoorlog.

lesactiviteiten

Introductie •


de Eerste Wereldoorlog.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken




Vensterplaat: Illustratie: E. de Bruijne voor Agteres, uitgevers voor onderwijsmaterialen Informatieblokjes •

Foto van en loopgraaf (Wikimedia)

•

Foto van een vliegtuig (Wikimedia)

•

Foto van soldaten met een gasmasker (foto door Captain Frank Hurley. Collectie Imperial War Museum)

•

Foto van Belgische vluchtelingen

•

Foto van militaire begraafplaats de Lijssenthoek (Erf-goed.be via Flickr)

•

Poster ‘I want you for U.S. Army’ (Wikimedia)

•

Foto Engelse versie van het Verdrag van Versailles (Wikimedia)

Werkblad •

Iris Boter



2014 1911

Annie M.G. Schmidt In deze les staat de vensterplaat over Annie M.G. Schmidt centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat het verhaal achter deze schrijfster die volgens eigen zeggen altijd acht jaar is gebleven. De aflevering die Het Klokhuis maakte over Annie M.G. Schmidt biedt een duidelijke en aansprekende introductie op dit venster.

vak: geschiedenis en nederlands doelgroep: groep 5-8

benodigdheden

leerdoelen

tijdsduur: 1 lesuur

tijdvak: tijd van wereldoorlogen groeperingsvorm: klassikaal of in groepjes

•

Vensterplaat Annie M.G. Schmidt

•

Klokhuisaflevering Annie M.G. Schmidt

•

Werkblad Annie M.G. Schmidt.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding Annie M.G. Schmidt.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Kunnen de leerlingen Annie M.G. Schmidt op de tijdbalk plaatsen.

•

Weten de leerlingen dat Annie doorbrak met het werk dat ze maakte voor de krant Het Parool.

•

Weten de leerlingen dat Annie met haar werk op een vriendelijke en grappige manier kritiek leverde op het brave

en nette Nederland.

•

Weten de leerlingen dat Annie vanuit de beleving van kinderen schreef en dat dit voor die tijd nieuw was.

- 17 -

1814

2014 1911

benodigde voorkennis

Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad Annie M.G. Schmidt.

lesactiviteiten

Introductie •


over Annie M.G. Schmidt.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken




Vensterplaat: Illustratie: Iris Boter Informatieblokjes •

Schooltv Beeldbankclip ‘Annie M.G. Schmidt’

•

Afbeelding van de kaft van ‘Ik ben lekker stout’

•

Afbeelding Jip en Janneke in Het Parool (via Het Parool)

•

Foto beeld Jip en Janneke (Wikimedia)

•

Afbeelding ‘De Familie Doorsnee’

•

Foto ‘Ja zuster, nee zuster’ (Wikimedia)

•

Afbeelding van de kaft van Ziezo

•

Afbeelding uit Floddertje

•

Foto van de uitreiking van de Gouden Griffel (Nationaal Archief, CC-BY-SA)

•

Afbeelding kaft Jip en Janneke in het Chinees

Werkblad •

Iris Boter



2014 1917

Kunststroming De Stijl In deze les staat de vensterplaat over De Stijl centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat hoe de kunststroming De Stijl is ontstaan, waar zij voor stond en de belangrijkste mensen die erbij betrokken waren. De aflevering die Het Klokhuis maakte over De Stijl biedt een duidelijke en aansprekende introductie op deze kunststroming.

vak: geschiedenis/cultuureducatie doelgroep: groep 5-8

benodigdheden

leerdoelen

tijdsduur: 1 lesuur

tijdvak: tijd van wereldoorlogen groeperingsvorm: klassikaal of in groepjes

•

Vensterplaat De Stijl

•

Klokhuisaflevering De Stijl

•

Werkblad De Stijl.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding De Stijl.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Aan het einde van de les weten de leerlingen hoe de kunststroming De Stijl is ontstaan.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen wie de belangrijkste leden van De Stijl waren.

•

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen vertellen wat de belangrijkste kenmerken van deze kunststroming zijn.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen dat De Stijl zich in verschillende kunstvormen heeft geuit.

•

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen in eigen woorden vertellen welke invloed De Stijl heeft gehad

- 19 -

1814

2014 1917


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad De Stijl.

lesactiviteiten

Introductie •

Introduceren van het onderwerp, bijvoorbeeld door het klassikaal bekijken van de Klokhuis-aflevering over De Stijl.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken




Vensterplaat: Illustratie: Kok Korpershoek Informatieblokjes •

Café de Unie (Wikimedia)

•

Het Rietveld-Schröderhuis (Wikimedia)

•

Rood-blauwe leunstoel, Gerrit Rietveld. (Collectie Centraal Museum, Utrecht)

•

De koe, Theo van Doesburg (Wikimedia)

•

Contra-Compositie met dissonanten XVI, Theo van Doesburg, 1925 (Wikimedia)

•

Gedicht ‘Trein’, I.K. Bonset, 1921 (Wikimedia)

•

Nijntje in het museum, Dick Bruna (Mercis B.V.)

Werkblad •

Iris Boter



2014 1930

De crisisjaren In deze les staat de vensterplaat over De crisisjaren van de jarendertig van de vorige eeuw centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat wat De crisisjaren waren en waar en hoe de crisis ontstond. De aflevering die Het Klokhuis maakte over De crisisjaren biedt een duidelijke en aansprekende introductie op het canonvenster De crisisjaren en deze vensterles.


benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis


tijdsduur: 1 lesuur


•

Vensterplaat De Crisisjaren

•

Klokhuisaflevering De Crisisjaren

•

Werkblad De Crisisjaren.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding De Crisisjaren.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Aan het einde van de les kunnen de leerlingen De crisisjaren plaatsen op de tijdbalk.

•

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen in eigen woorden vertellen wat De crisisjaren zijn.

•

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen in eigen woorden uitleggen waar en hoe De crisisjaren zijn ontstaan.

•

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen in eigen woorden uitleggen wat er met de begrippen Zwarte Donderdag,

Steun, Stempellokaal, Zwartwerken en Jordaanoproer en Werkverschaffing bedoeld wordt.

- 21 -

1814

2014 1930


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad De Crisisjaren

lesactiviteiten

Introductie •


de crisisjaren.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken




Vensterplaat: Illustratie: Fiel van der Veen Informatieblokjes •

Foto stempellokaal Amsterdam 1933 (Nationaal Archief / Spaarnestad Photo / Het Leven, SFA001003343

Crisis jaren ‘30: een rij werklozen in een stempellokaal. [Amsterdam-Noord], omstreeks 1933. Collectie Spaarnestad)

•

Foto fietsplaatje met gat (http://geschiedenislessen.nl/vmbo3/crisis/images/fietsplaatje-gat.jpg)

•

Foto ‘Arbeiders poseren bij werkverschaffings-project aan de Baaksche Beek bij Aalten, 1927’ (Het Geheugen van

Nederland - Bron: [SFA001003018], Het Leven, Spaarnestad Photo)

•

Foto H. Colijn (ANP Historisch Archief )

Werkblad •

Iris Boter



2014 1945

Veelkleurig Nederland In deze les staat de vensterplaat over Veelkleurig Nederland centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat welke groepen nieuwe Nederlanders er zijn, waarom ze hierheen zijn gekomen en hoe de multiculturele samenleving er tegenwoordig uitziet. De aflevering die Het Klokhuis maakte over Veelkleurig Nederland biedt een duidelijke en aansprekende introductie op dit veelzijdige onderwerp.


benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis


tijdsduur: 1 lesuur


•

Vensterplaat Veelkleurig Nederland

•

Klokhuisaflevering Veelkleurig Nederland

•

Werkblad Veelkleurig Nederland.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding Veelkleurig Nederland.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Aan het einde van de les weten de leerlingen dat er nog nooit zoveel verschillende mensen in Nederland hebben

gewoond als tegenwoordig. Ze kunnen de drie belangrijkste redenen hiervoor benoemen (gastarbeiders, vluchtelingen

enmensen uit ex-kolonieën).

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen uit welke landen mensen uit ex-kolonieën en gastarbeiders kwamen.

•

Aan het einde van de les kunnen de leerlingen verwoorden wat belangrijk is om te weten over Nederland.

•

Aan het einde van de les weten de leerlingen wat er bedoeld wordt met het begrip multi-culturele samenleving en

kunnen ze in eigen woorden vertellen wat ze hiervan vinden. - 23 -

1814

2014 1945


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad Veelkleurig Nederland.

lesactiviteiten

Introductie •


Veelkleurig Nederland.

Kern •


•

Individueel of in groepjes maken van de vragen en opdrachten op het werkblad

Afsluiting •

Werkblad bespreken




Vensterplaat: Illustratie: John Erkelens: www.studiozoetermeer.nl Informatieblokjes •

Foto Suriname onafhankelijk - vlaggenceremonie (ANP archief )

•

Foto van gezinshereniging op Schiphol (Het Geheugen van Nederland)

•

Foto shoarma (Wikimedia)

•

Foto tulpenvelden (Wikimedia)

Werkblad •

Iris Boter



2014 1948

Willem Drees In deze les staat de vensterplaat over Willem Drees centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat wie deze minister-president was en hoe hij samen met zijn regering bouwde aan een verzorgingsstaat. De aflevering die Het Klokhuis maakte over Willem Drees biedt een duidelijke en aansprekende introductie op deze populairste minister-president van de afgelopen honderd jaar.


benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis


tijdsduur: 1 lesuur


•

Vensterplaat Willem Drees

•

Klokhuisaflevering Willem Drees

•

Werkblad Willem Drees.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

DocentenhandleidingWillem Drees.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Weten de leerlingen dat Willem Drees minister-president was van 1948-1958.

•

Weten de leerlingen dat Willem Drees minister-president was in een moeilijke tijd waarin Nederland herstelde van de

Tweede Wereldoorlog.

•

Weten de leerlingen dat de regering van Drees de verzorgingsstaat opbouwde en weten ze wat daarmee bedoeld wordt.

•

Kunnen de leerlingen vertellen hoe Willem Drees aan zijn bijnaam ‘Vadertje Drees’ kwam.

- 25 -

1814

2014 1948


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad Willem Drees.

lesactiviteiten

Introductie •


Willem Drees.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken



groep 7-8

Vensterplaat: Illustratie: Fiel van der Veen Informatieblokjes •

Verkiezingsposter PvdA 1952

•

Foto van Willem Drees met bouwhelm (via EenVandaag)

•

Foto schelpen portret Willem Drees (Collectie Rijksmuseum Amsterdam)

•

Foto Willem Drees verlaat zijn huis (Collectie Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis/BG B27/653)

•

Foto mariakaakje (via canon met de kleine c)

•

Foto budgetteerspaarpot (via Ongehoord Digitaal dagboek)

Werkblad •

Iris Boter



2014 1951

De Televisie In deze les staat de vensterplaat over de televisie centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat de geschiedenis van de doorbraak van dit massamedium. De aflevering die Het Klokhuis maakte over de televisie biedt een duidelijke en aansprekende introductie op dit venster.


benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis

tijdvak: tijd van televisie en computer

tijdsduur: 1 lesuur


•

Vensterplaat De Televisie

•

Klokhuisafl evering De Televisie

•

Werkblad De Televisie.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding De Televisie.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Weten de leerlingen wanneer de eerste offi ciële televisie-uitzending in Nederland was.

•

Weten de leerlingen dat Philips de initiatiefnemer was voor de introductie van dit massa-medium.

•

Weten de leerlingen dat de computer de volgende stap in de ‘informatierevolutie’ betekende.

•

Weten de leerlingen wat Sociale Media zijn.

- 27 -

1814

2014 1951


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad De Televisie.

lesactiviteiten

Introductie •


De Televisie.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken



groep 7-8


Foto van de eerste televisie-uitzending in 1951 (Wikimedia)

•

Foto van de eerste televsie (Collectie Museum Beeld & Geluid)

•

Afbeelding Philipsbrochure (Philips Company Archives)

•

Logo Nederland 2 (Wikimedia)

•

Foto Meneer de Uil (Wikimedia)

•

Foto Loeki de Leeuw (Collectie Museum Beeld en Geluid - ©Geesink Studio)

•

Foto oude Apple computer (Wikimedia)

•

Foto oude Philips radio (via Muziekmuseum Vlaanderen)

•

Foto testbeeld (Wikimedia)

Werkblad •

Iris Boter



2014 1953

De Watersnood In deze les staat de vensterplaat over de watersnood van 1953 centraal. De leerlingen ontdekken aan de hand van deze interactieve vensterplaat hoe deze ramp heeft kunnen gebeuren en wat de impact ervan was. De aflevering die Het Klokhuis maakte over de watersnood biedt een duidelijke en aansprekende introductie op de watersnood van 1953.

benodigdheden

leerdoelen

vak: geschiedenis en aardrijkskunde

tijdvak: tijd van televisie en computer



tijdsduur: 1 lesuur

•

Vensterplaat De Watersnood

•

Klokhuisaflevering De Watersnood

•

Werkblad De Watersnood.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•

Docentenhandleiding De Watersnood.pdf - opslaan via rechtermuisknop

•



Kunnen de leerlingen aangeven op de tijdbalk wanneer de watersnood van 1953 plaatsvond.

•

Weten de leerlingen welke gebieden in Nederland getroffen werden door de watersnood van 1953.

•

Kunnen de leerlingen in het kort uitleggen wat de oorzaken en de gevolgen waren van de watersnood van 1953.

•

Kunnen de leerlingen uitleggen wat de Deltawerken zijn.

- 29 -

1814

2014 1953


Geen

randvoorwaarden

•

internet

•


•

kleurpotloden

beoordeling

Aan de hand van de bespreking van het werkblad De Watersnood.

lesactiviteiten

Introductie •


de watersnood van 1953.

Kern •


•


Afsluiting •

Werkblad bespreken





Foto overstroomd huis (via entoen.nu)

•

Foto moeder met kinderen (via entoen.nu)

•

Foto soldaten soldaten helpen (via entoen.nu)

•

Foto Juliana met kinderen (via het Watersnoodmuseum)

•

Foto van het schip van schipper Arie Evergroen (via entoen.nu)

•

Foto dichten van dijkgat met caissons (via het Watersnoodmuseum)

•

Kaartje Deltawerken (via entoen.nu)

•

Foto NAP-meter (via Kok Korpershoek)

Werkblad •

Iris Boter



Activiteiten suggesties

2014

Suggesties voor activiteiten die je kunt inzetten bij het in beeld brengen van 1 jaar uit de geschiedenis van Zeeland Onderstaande suggesties zijn met opzet heel globaal gehouden. De leraar en de leerlingen hebben dus maximale ruimte voor een eigen invulling en aanpassing. Wanddiscussie

Wanddiscussie Organiseer een wanddiscussie naar aanleiding van het onderwerp. Zorg voor voldoende ruimte op een prikbord in de klas of elders binnen de school. Grote vellen papier waar de leerlingen iets op kunnen schrijven of op kunnen plakken zijn natuurlijk ook goed. Nodig de leerlingen uit om in kranten, tijdschriften cartoons op te zoeken die over dit onderwerp gaan. Ze mogen natuurlijk ook zelf cartoons bedenken of bij bestaande zelf een andere tekst schrijven. Als er op de wand een bonte verzameling aan cartoons is verschenen maak je er een foto van.

Ansichtkaarten

Ansichtkaarten Laat de leerlingen bij de informatie over het onderwerp een ansichtkaart maken die kan dienen ter promotie van Zeeland. Laat ze er zelf zo mogelijk ook een slogan bij bedenken.

Song of rap

Song of rap Bedenk eerst een refrein dat goed past bij het onderwerp. Laat de leerlingen vervolgens enkele coupletten maken. Dit kan taakverdelend door bijvoorbeeld elk groepje van 4 personen een couplet te laten maken. Uiteraard wordt de activiteit afgesloten met de uitvoering van de rap of song.

Stripverhaal maken

Stripverhaal maken Staat er in het nieuws van het jaar dat jullie school heeft gekozen grappige gebeurtenissen dan kan daar misschien een stripverhaal bij gemaakt worden. Stappen: •

bedenk een stripfiguur. Laat je daarbij inspireren door voorbeelden die je in kranten en tijdschriften kunt

vinden. •

maak de grap niet te ingewikkeld. Hoe simpeler, hoe beter.

•

maak een korte tekst

•

maak een eerste schets van de plaatjes. Drie á vier is al genoeg. Eindig ieder plaatje met een vraag of een

uitroep die nieuwsgierig maakt naar het volgende plaatje.

•

teken de plaatjes en voeg de teksten bij.

•

kleur in.

Tip Op internet vind je via google onder het kopje ‘strip maken’ verschillende suggesties en hulpmiddelen.

- 31 -

1814 Gevoelens

Scholen schrijven Geschiedenis Activiteiten suggesties

2014

Gevoelens Heb je een onderwerp gekozen dat veel indruk heeft gemaakt, waarbij veel emoties een rol speelden, dan kun je in kaart brengen welke gevoelens er bij de mensen toen hebben geleefd. Dat kunnen fijne en ook minder fijne gevoelens zijn. Schrijf midden op een groot vel papier de gebeurtenis (bijvoorbeeld de watersnoodramp in 1953 of de deltawerken). Zet daar een cirkel omheen en teken vanuit deze cirkels pootjes. Aan het uiteinde van elke poot komt een gevoel te staan. Probeer zoveel mogelijk verschillende gevoelens te noteren. Dat betekent dus dat je ook op zoek moet naar de minder gebruikelijke vormen zoals wanhoop, spijt, opluchting, verwarring. Je kunt de omschrijving van het gevoel combineren met een passende afbeelding (uit die tijd).

Conflicten oplossen

Conflicten oplossen Komt er in het kalenderjaar dat de school heeft gekozen nieuws voor waarbij sprake is van een conflict of ruzie tussen mensen? •

geef het conflict of ruzie weer in woord en beeld. Waar gaat het over?

•

wat was de oplossing? Is die niet gegeven, kun je dan zelf een oplossing bedenken?

Conflict/ruzie in woord en beeld

Oplossing

Zeeuwse successen

Zeeuwse successen Welke successen werden er in het jaar dat de school heeft gekozen door de Zeeuwen behaald. Dat kan op allerlei gebied zijn, zoals sport, handel, schilderkunst, bouwwerken, bescherming tegen het water, etc. Maak hier een poster van.

Van lelijk tot mooi

Van lelijk tot mooi Beschrijf een gebeurtenis van toen die je lelijk, eng, gevaarlijk, dom o.i.d vond. Beschrijf deze gebeurtenis opnieuw, maar nu alsof het iets geweldigs, fantastisch, prachtigs of goed bedacht is.

- 32 -


Superschema’s

2014

Gebruik van superschema’s bij het in beeld brengen van 1 jaar geschiedenis van Zeeland. Superschema’s ondersteunen verschillende vormen van denken zoals: samenvatten, symboliseren, indelen, analyseren, breinstormen, ordenen en evalueren. Werken met superschema’s zet leerlingen aan tot een actieve leerhouding. De schema’s die hier zijn opgenomen zijn exclusief gericht op breinstormen, denken in volgorde, denken in overeenkomsten en verschillen en denken in overeenkomsten en tegenstellingen. Er is uiteraard niets op tegen om leerlingen te stimuleren zelf een schema te bedenken. Cirkelschema

Cirkelschema met Denkraam t.bv. breinstormen. (zie bijlage 1 en bijlage 1 met voorbeeld)) Het cirkelschema bestaat uit een binnen- en een buitencirkel. In de binnencirkel wordt een woord, getal, afbeelding of ander symbool gezet om het voorwerp, de persoon of het onderwerp weer te geven waar de leerlingen op gaan reageren. In de grotere buitencirkel schrijven of tekenen ze de ideeën die in hen opkomen over het onderwerp of wat er over bekend is. Op die manier maken ze zichtbaar wat ze over het onderwerp denken of weten. Het cirkelschema kan gebruikt worden als voorbereiding op een schrijfactiviteit of een ander superschema. Voor schrijfactiviteiten vindt u verderop suggesties.

Tip

Tip Leerlingen hebben soms de neiging om bij een brainstorming te blijven hangen in een bepaalde denkrichting, bijvoorbeeld alleen maar noemen van uiterlijke kenmerken van een persoon. Op zo’n moment is het belangrijk dat u hen stimuleert om ook op een andere manier naar die persoon te kijken. Geef de leerlingen zoveel mogelijk de ruimte om na te denken en benadruk dat alles wat in hen opkomt ‘goed’ is. In het denkraam wordt in een of meerdere hoeken een conclusie, mening of gedachte genoteerd. Wat denk je bij dit onderwerp? Wat vind je er bijzonder aan? Wat vraag je je af? Waarom vind je de informatie belangrijk? Met het denkraam maken de leerlingen de informatie tot iets persoonlijks. Werkvormen: •

in tweetallen breinstormen en denkraam invullen.

•

wat vaak nog meer oplevert is om de breinstorming te starten in tweetallen en deze vervolgens te laten

vergelijken met het resultaat van een ander tweetal en gezamenlijk een teamcirkel te maken. Per team van

vier leerlingen wordt vervolgens het denkraam ingevuld.

•

de teamresultaten worden aan een wand gehangen. Elk team staat bij zijn eigen resultaat. Vervolgens laat u

de teams een plaats doorschuiven. Herhaal dit na enkele minuten totdat ze weer bij hun eigen schema staan.

- 33 -

1814 Materialen

Scholen schrijven Geschiedenis Superschema’s Materialen •

Bijlage 1

2014

Op papier (A4 of A3 of groter) met allerlei teken, schrijf en schildergereedschap. Geef daarbij ruimte voor

eigen initiatieven.

•

Laat de leerlingen zelf het basisschema tekenen.

Bijlage 1: Cirkel met denkraam

paard

pad

bad zaad

Eind d bed mond

Als je een woord langer maakt, hoor je een d.

- 34 -

1814 Kettingschema

Scholen schrijven Geschiedenis Superschema’s

2014

Kettingschema: informatie op volgorde zetten (zie bijlage 2) Met dit superschema kunnen gebeurtenissen, handelingen, oorzaak-gevolg relaties worden weergegeven. Er zijn twee vormen: lineair (proces) en cyclisch. De vorm staat niet voorop, het gaat om het denkproces. Geef leerlingen daarom de ruimte om zelf keuzes te maken v.w.b. de vorm. Een lineair schema kan bijvoorbeeld heel goed de vorm hebben van een slang en een cyclisch schema van een ellips. De bijlagen zijn slechts bedoeld als voorbeeld.

Werkvormen

Werkvormen: - in tweetallen de vorm van het kettingschema bepalen en invullen. - wat vaak nog meer oplevert is om, nadat het kettingschema in tweetallen is ingevuld, deze vervolgens te

laten vergelijken met het resultaat van een ander tweetal en gezamenlijk een nieuw kettingschema te maken.

- de teamresultaten worden aan een wand gehangen. Elk team staat bij zijn eigen resultaat. Vervolgens laat u Extra


Extra: De schakels uit de ketting kunnen ook weergegeven worden in een ‘leporello’. Dat is een boekje dat je kunt in-en uitklappen als een harmonica.

- 35 -

1814 Materialen


2014

Materialen - Op papier (A4 of A3 of groter) met allerlei teken, schrijf en schildergereedschap. Geef daarbij ruimte voor eigen initiatieven. - Laat de leerlingen zelf het basisschema tekenen.

Bijlage 2

Bijlage 2: Vormen van kettingschema’s: lineair en cyclisch Lineair: basisvorm

Lineair: variant op basisvorm

Cyclisch: basisvorm

- 36 -

1814 Vergelijkingschema


2014

Vergelijkingschema (zie bijlage 3) Met dit superschema kunnen leerlingen vergelijkingen maken tussen 2 personen, 2 gebeurtenissen, 2 periodes, 2 voorwerpen, etc. Een veel gebruikte vorm van een vergelijkschema is het Venndiagram. Hiermee brengen leerlingen overeenkomsten en verschillen in kaart. In het gebied waar de cirkels elkaar overlappen komen de overeenkomsten te staan in de buitenste gebieden worden links en rechts de verschillen genoteerd. Een variant is het tegenstellingeschema. Met dit schema wordt zichtbaar gemaakt wat de tegenstellingen zijn tussen de onderwerpen die worden vergeleken. Deze staan in de vet afgedrukte cirkels. In de middelste verticale rij cirkels komen de overeenkomsten en in de buitenste cirkels de tegenstellingen (zie bijgevoegd voorbeeld). Dit is lastiger dan het noemen van verschillen.

Werkvormen

Werkvormen: - in tweetallen vergelijkschema invullen. - wat vaak nog meer oplevert is om, nadat het vergelijkschema in tweetallen is ingevuld, deze vervolgens te

laten vergelijken met het resultaat van een ander tweetal en gezamenlijk een nieuw kettingschema te maken.

- de teamresultaten worden aan een wand gehangen. Elk team staat bij zijn eigen resultaat. Vervolgens laat u Materialen



- 37 -

1814 Materialen


2014


Bijlage 2

Bijlage 3: Basisvorm vergelijkschema: denken in overeenkomsten en verschillen (Venndiagram)

Basisvorm Vergelijkschema: denken in overeenkomsten en tegenstellingen

- 38 -

1814

Scholen schrijven Geschiedenis Superschema’s Basisvorm vergelijkschema: denken in overeenkomsten en verschillen

Basisvorm Vergelijkschema: denken in overeenkomsten en tegenstellingen

- 39 -

2014


Schrijfactiviteiten

2014

Schrijfactiviteiten die je kunt inzetten bij het in beeld brengen van een jaar Zeeland Weven

Weven Weven is een niet-lineaire techniek die ook wel bekend staat als ‘mind mapping’ of ‘clusteren’. Terwijl de vrije schrijfstijl ideeën vastlegt in de vorm van proza, en opsommingen ze noteert in een lineaire vorm, staat het weven de schrijver toe om willekeurige gedachten te onderzoeken en te noteren op een meer grafische wijze. Schrijvers ontwikkelen concepten en breiden ze uit; ze creëren nieuwe verbanden tussen ideeën. Een geweven web kan een op zichzelf staande passage zijn in een logboek; het kan ook een springplank zijn voor de vrije schrijfstijl. De werkwijze vereist een blanco vel papier, formaat A4 of iets groter, en een pen, potlood of viltstiften. De schrijvers noteren een korte omschrijving van het onderwerp of een kernwoord in het midden van het papier en zetten er een cirkel omheen. Vervolgens reageren ze dan op het centrale woord door het eerste beeld, gevoel of uitdrukking die in hen opkomt te noteren. In het voorbeeld hierbeneden was zomer het centrale idee. Een leerling weefde dit web door daar vier associaties bij te schrijven: Vakantie, Heet, Plezier en Strand. Ze concentreerde zich vervolgens op iedere associatie, waarbij ze alle ideeën die in haar opkwamen zo snel mogelijk noteerde. Vakantie bijvoorbeeld, deed haar denken aan Orca Eiland, hetgeen weer leidde tot kamp, zomerhuisje en mooi. Zomer Heet

Koorts - Ziek – Afschuwelijk

Oven – Goed – Ijsje – Pizza

Arizona – Navaho Indiaan – Cactus – Westerns

Plezier

Winkelen – Huizen – Kleding

Waterval – Skieën – Racen – Bergpartijen

Lachen – Vrienden –Grappig Vakantie

Orca Eiland – Mooi – Zomerhuisje –Kamp

Bloemen

Yellow Stone Park – Beren Geen school – Geen werk –Plezier

Strand

Zwemmen – St. Clare meer

Zand – Korrelig

Zon – Plezier - Hitte

Een web wordt per definitie op willekeurige wijze geweven; hun uiteindelijke vorm zal net zo divers zijn als de mensen die ze ontworpen hebben. - 40 -

1814

Scholen schrijven Geschiedenis Schrijfactiviteiten

2014

Om het weven in te voeren, ga je de klas eerst voor in een groepsopdracht. De sleutel tot succes bij het werken met deze strategie is dat je een gezamenlijke ervaring als stimulus kiest. Als een groep leerlingen samen een boek gelezen heeft, recentelijk veldonderzoek gedaan heeft, of naar een spreker geluisterd heeft, kies dat dan als centraal onderwerp. Laat de leerlingen niet te snel het bijltje erbij neergooien. Vraag hen om zaken te blijven toevoegen aan hun web gedurende een minimale periode, minstens vijf minuten. Soms zullen ze ontdekken dat hun beste ideeën die aan de buitenkant van het web zijn.

Verandering van Perspectief

Verandering van Perspectief Het vermengen van verbeelding met aandacht voor details of eerder opgedane kennis is hét recept voor het schrijven in een logboek vanuit een veranderd perspectief. Aan leerlingen wordt gevraagd om zichzelf te verplaatsen in een ander mens, dier of ding en dan in de eerste persoon te schrijven. Mogelijk nemen ze de gestalte aan van personages of typetjes uit fictieve verhalen of uit de geschiedenis; sommigen creëren ook fantasie wezens. De resultaten zijn vaak grappig, soms inzichtgevend en zeer verhelderend als ze op hun best zijn. Passages uit logboeken kunnen geschreven zijn in de vrije schrijfstijl, als opsommingen of webben. Het lezen van een verhaal met een ongebruikelijk perspectief kan als voorbeeld dienen voor de benadering. Lalo Mangaoang koos ervoor om Het ware verhaal van De drie kleine biggetjes! van Jon Scieszka aan groep 6 voor te lezen. Dit verhaal vertelt het volkssprookje vanuit het perspectief van de wolf (die beweert dat hij erin geluisd is!). Nadat ze het verhaal gehoord en besproken hadden, gaf Lalo zijn leerlingen de opdracht om een ander personages uit een volkssprookje te kiezen en in hun logboeken te schrijven vanuit het perspectief van dat personage. Een andere manier om te beginnen is om klassikaal een web te maken dat gebaseerd is op een fictief of een historisch personage. Kies een personage uit en vraag leerlingen om te brainstormen. Wat voelt, ziet, hoort dat personage? Wat is belangrijk voor hem of haar? Beschrijf een kenmerkende dag uit het leven van die persoon. Noteer de antwoorden van leerlingen op het schoolbord. Het veranderen van perspectief kan aangepast worden aan verschillende onderwerpen en groepsniveau’s. Een groep leerlingen uit de middenbouw zou in kleinere groepjes verdeeld kunnen worden en een selectie kunnen maken van individuen die sterke, conflicterende opinies hebben in de geschiedenis of de literatuur. Leerlingen vinden het leuk om een passage in een logboek te schrijven en dan ‘het tegenovergestelde’ te horen. Een groep uit de onderbouw maakte een uitstapje naar een varkensboerderij en bracht daar enige tijd door met het observeren van varkens. Toen ze in de klas terugkwamen, brainstormden ze over hoe het leven van een varken eruit ziet. Vervolgens deelde de leerkracht papier uit waarop de contouren van een varken getekend stonden, en leerlingen noteerden hun indrukken in de eerste persoon.

Ik ben een varken

Ik houd ervan om te spelen en ik ben roze dus als ik snel ren dan bots ik tegen het hek aan

en ik kan wel snel rennen maar niet heel erg snel.

Leerlingen schrijven zowel over levenloze als over levende objecten, hetgeen hen aanmoedigt om zintuiglijke waarneming, verbeelding en speelsheid te ontwikkelen. Mogelijk kiezen ze een heel gewoon voorwerp uit als een schoen, speelgoed, een boek of een tafel. Een verandering van perspectief kan ook afgeleid worden uit een web dat klassikaal gemaakt is. De kleuters uit de groep van Elane Murphy kozen één element – “regenachtig” – uit het klassikale web en schreven toen klassikaal een verhaal vanuit het perspectief van de regendruppel.

- 41 -

1814 Regendruppel


2014

Regendruppel Ik ben een regendruppel. Mijn naam is Sara. Ik woon in een grote grijze wolk samen met alle andere regendruppels. Ik werd iedere dag maar groter en groter. Op een dag besloot ik dat ik de grote grijze wolk wilde verlaten die al zo lang mijn thuis was. Ik was nu groot en klaar om te gaan. Ik was in het midden van de wolk en zorgde ervoor dat ik naar de rand toe ging en liet toen los. Sommige leerlingen voelen zich er veel prettiger bij als ze hun verandering van perspectief in de vorm van een opsomming mogen schrijven. Zowel de proza vorm als de opsomming werken goed. Vergelijk deze twee voorbeelden vanuit het perspectief van een vlieger (de originele spelling werd gehandhaafd): Als ik een vlieger was zou ik hoog in de lucht vliegen en naar beneden kijken en ik zou allerlei soorten mensen zien die eruit zouden zien als insecten. De bomen zouden eruit zien als hoge bomen, de huise zouden eruit zien als dobbelstenen. Ik zou auto’s zien die op een miniatuur racebaan rijden. Het gras zou eruit zien als een landkaart. Als ik een vlieger was, dan zou ik hoog in de lucht vliege en naar bunede kijken en zou de mense zien en kijk en bomen, gebauwe [gebouwen] weg,tank sasjons [tankstations], winkel, honden, katten, markte [markten], school, berruge [bergen] Het schrijven vanuit een veranderd perspectief is een effectieve manier voor basisschool kinderen om empathie te ontwikkelen, hetgeen vereist dat je in andermans schoenen gaat staan en je afvraagt wat die persoon voelt of denkt. Leerkrachten hebben deze strategie met succes toegepast in het oplossen van conflicten. Als er zich een geschil voordoet tussen twee leerlingen, vraag dan beide leerlingen - nadat ze een tijdje af hebben kunnen koelen– over het voorval een passage in het logboek te schrijven vanuit het perspectief van de ander. Het inzicht dat uit deze oefening voortvloeit, voorkomt vaak een escalatie van het conflict.

Niet Verstuurde Brieven

Niet Verstuurde Brieven Net als ‘verandering van perspectief’, bevorderen ‘niet verstuurde brieven’ de empathie en doen ze een beroep op de verbeelding. Leerlingen richten zich tot een specifiek individu en schrijven in de eerste persoon waarbij ze de principes van de vrije schrijfstijl hanteren. Mogelijk schrijven ze persoonlijke brieven aan historische, gefantaseerde, fictieve of echtbestaande individuen. In hun brieven brengen ze vrijelijk ideeën en gevoelens tot uitdrukking, ze houden zich met fantasieën bezig, of werken aan persoonlijke kwesties. Niet verstuurde brieven worden zo genoemd omdat ze zelden op de post gedaan worden. Hun doel is om ideeën te noteren, die alleen met een leerkracht, een makker of ouders gedeeld worden. Een uitzondering hierop is als leerlingen vinden dat ze hun ideeën moeten delen met zo iemand als een auteur of een politicus. In zulke gevallen worden de passages uit het logboek als een eerste versie beschouwd en worden ze herzien en geredigeerd voordat ze op de post gaan. Een groep 6 schreef - terwijl ze naar muziek luisterden - brieven aan componisten en musici waarover ze les gehad hadden. Eén leerling combineerde de niet verstuurde brief met een verandering van perspectief, zoals hier te zien is.

Nichola! Mijn concert was sensasioneel! Het Koninklijk Paleis vond het geweldig. De Koningin van Engeland wil dat ik speel. Ik heb geen idee wat ik moet spelen. Goed ik zal laater nog schrijven dag Nicole Lieve moeder, Het gaat goed en ik eet goede,de mensen hier zijn aadig tegen me. Mishien omdat ik piano kan spelen. Je weet wel wat ik bedoel. Het volgende concert is voor kinderen en het zal In De Maneschijn zijn door Mozart, Mozart vader. Niki

- 42 -

1814


2014

In een groep 7 schreven de leerlingen aan hun favoriete schrijver. Een meisje koos ervoor om een niet verstuurde brief te schrijven aan Laura Ingalls Wilder (van ’t Kleine Huis op de Prairie), zoals hier beneden afgebeeld is.

Becca Larson 15 mei SCHRIJFLES

Beste Laura Ingalls Wilder,

Ik hou heel erg van uw boeken. Ik denk dat het niet meeviel gedurende de Lange Winter in De Semt. Het klinkt alsof u uw leven erg leuk vond. Wat was uw favoriete periode in uw leven? Uw ouders klinken als heel aardige lui. Ik zou het geweldig gevonden hebben om uw vriendin of zus te zijn.

Uw Vriendin, Becca Larson

Af en toe maken leerlingen ook van de gelegenheid gebruik om te schrijven aan een overleden familielid of iemand die niet langer bij de familie van het kind woont. Deze leerling uit groep 5 schreef aan zijn opa: Beste opa June, Ik weet dat ik je nooit eerder sag. Mijn moeder heeft me veel over je verteld en hoe je gestorven bent. Ik zou wel willen dat je nog leefde zodat ik je kon zien. Mijn moeder wilde je ok wel zien. Niet verstuurde brieven bieden leerlingen de gelegenheid om ideeën of emoties te verkennen terwijl ze de conventies van het brieven schrijven oefenen. Niet verstuurde brieven hebben een wijd toepassingsbereik.

Nauwkeurige Observaties

Nauwkeurige Observaties De techniek van de nauwkeurige observaties wordt al jarenlang in ere gehouden bij het logboek schrijven. Door de hele geschiedenis heen hebben naturalisten, ontdekkingsreizigers en gewone reizigers hun observaties van de uitzichten, geluiden, en geuren van exotische plaatsen genoteerd. Anderen, zoals Thoreau, bestudeerden en noteerden veranderingen in hun eigen achtertuin. Voor een nauwkeurige observaties is het van belang dat je alle vijf de zintuigen gebruikt (zicht, gehoor, geur, smaak en tast) om zintuiglijke details in een logboek passage op te kunnen nemen. Nauwkeurige observatie is werkelijk een beschrijvende vorm van schrijven. Als het goed gebeurt, houdt de schrijver zich aan de stelregel om ‘te laten zien in plaats van te vertellen’ bij het herscheppen van een scène of een ervaring. Om die reden dien je – als je de techniek voordoet – te laten zien wat het verschil is tussen ‘Onze juf is erg blij vandaag’ en ‘Onze juf had een grote glimlach op haar gezicht toen we vandaag binnenkwamen. Ze moest overal om lachen.”.

- 43 -

1814


2014

Om leerlingen eraan te helpen herinneren dat ze al hun zintuigen moeten gebruiken, bieden sommige leerkrachten een lijst met aanzetten aan, zoals de volgende:

Ik zie…

Ik hoor…

Ik voel …

Ik ruik …

Ik proef …

Als een uitbreiding hierop, voegen leerlingen reflectief commentaar toe door hun gevoelens te observeren. Roept het onderwerp of de scène een emotie bij hen op of doet het hen ergens anders aan denken? Wat voor vergelijkbare ideeën maakt het los? Op deze manier observeren ze zowel een interne als een externe omgeving. Om die introspectie te ondersteunen, zouden de volgende aanzetten aan de lijst toegevoegd kunnen worden:

Ik denk….

Ik heb het gevoel …

Ik herinner…..

Heel vaak wordt een nauwkeurige observatie voorafgegaan door een veldonderzoek of een eenvoudig uitstapje zoals een wandeling over het schoolplein. Op andere momenten kan het zo zijn dat je je leerlingen vraagt om in hun stoel te blijven zitten en objecten te observeren die ze kunnen betasten. Wellicht laat jij bijvoorbeeld een mandje met stenen of schelpen rondgaan en laat je ieder kind er een uitkiezen om te beschrijven in zijn of haar logboek. Kijk MIJ! Kaarten en Tekeningen

Kijk Mij! Kaarten en Tekeningen Het is typerend voor veel basisschoolkinderen dat ze tekeningen of schetsen maken en vervolgens over hun tekeningen schrijven. Kijk Mij! kaarten – niet verbale passages – zijn een vorm van tekenen die bij uitstek geschikt is voor logboeken. Ze bevatten afbeeldingen en symbolen die gedachten, ideeën en gevoelens weergeven. In deze techniek is het vinden van een manier om ideeën te uiten zonder woorden te gebruiken belangrijker, dan de artistieke vaardigheid om dit te doen. Kijk Mij! kaarten combineren de vrijheid van het weven met de voldoening van het schetsen. Om leerlingen te begeleiden in het leren van de techniek, creëer je je eigen Kijk Mij! kaart met behulp van de overhead projector of het schoolbord. Kijk Mij! kaarten richten zich helemaal op het individu. Net als bij weven begint het proces met een blanco vel papier. Kinderen tekenen afbeeldingen van zichzelf of gebruiken symbolen zoals een boek, een vogel of een fiets. Vervolgens laat je leerlingen voorwerpen of individuen tekenen die belangrijk voor hen zijn of iets voor hen betekenen. Kinderen tekenen heel vaak afbeeldingen van voedsel, school, familie, vrienden en speelgoed. Pizza’s en ijsjes komen op heel wat Kijk Mij! kaarten voor. De centrale gedachte van de rest van de kaart kan verschillende gestalten aannemen, variërend van hoe leerlingen zich voelen tot aan plannen voor een vakantie met het hele gezin. Met wat hulp kunnen zelfs leerlingen uit de kleutergroepen Kijk Mij! kaarten tekenen. Het concept van de Kijk Mij! kaarten hoeft zich niet te beperken tot het individu en kan uitgebreid worden naar de rest van de omgeving. Leerlingen vinden het bijvoorbeeld vaak heel leuk om de indeling van hun huis te tekenen of de plattegrond van de buurt waarin ze wonen. Leerlingen uit de middenbouw tekenen Kijk Mij! kaarten om zaken te illustreren die ze tijdens een veldonderzoek gezien hebben. - 44 -

1814


2014

In welk opzicht verschillen Kijk Mij! kaarten van ‘gewoonweg plaatjes tekenen’? Kijk Mij! kaarten richten zich op het indivu of de omgeving van het individu. Tekenen kan in principe elke vorm van schrijven in een logboek vergezellen, zeker in de onderbouw. Als leerlingen zich ontwikkelen, worden hun tekeningen vaak meer een illustratie en minder het centrum van hun uitdrukking. Leerlingen die hun logboek passages blijven beperken tot tekeningen of Kijk Mij! kaarten, zouden gevraagd moeten worden om een minimum aantal woorden of zinnen per dag te schrijven. Kijk Mij! kaarten bevorderen de creativiteit en bevorderen de aandacht voor details. Veel leerlingen geven aan dat ze Kijk Mij! kaarten de leukste logboek techniek van allemaal vinden.

Concluderende Gedachten

Concluderende Gedachten Ongetwijfeld zul je je eigen varianten op deze standaardtechnieken ontwikkelen. Zorg dat er tussen de introductie van de technieken tijd zit. Geef ruim gelegenheid om elke techniek te oefenen voordat je overgaat naar de volgende. Begin met de vrije schrijfstijl, opsommingen, en het weven omdat het noodzakelijk is dat je de leerlingen die technieken bijbrengt voordat je overgaat naar andere technieken. De vrije schrijfstijl is de basis voor niet verstuurde brieven en verandering van perspectief. Opsommingen en weven zijn zowel bruikbaar tijdens het brainstormen als tijdens het schrijven van de passages in het logboek. Denk eraan om de rechterhersenhelft af en toe de vrije teugel te geven en geeft af en toe de opdracht tot het maken van Kijk Mij! kaarten. Al deze technieken kunnen effectief ingezet worden in individuele logboeken. Met een korte uitleg om het kader te schetsen, kunnen ze tevens toegepast worden in dialoog en makker logboeken. Leer logboeken zijn meestal beperkt tot de gerichte vrije schrijfstijl, opsommingen en weven. Zelf als je persoonlijk een sterke voorkeur hebt voor een bepaalde techniek of een bepaald type, herinner jezelf er dan toch regelmatig aan dat de ene variant niet inherent beter is dan de andere; de keuze is een kwestie van smaak en stijl. Om het grootste aantal vissen te vangen, gooi je je netten zo wijd mogelijk uit. Breng dus variatie aan in je opdrachten.

- 45 -


Nog meer ideeën

2014

Ideeën om een les vorm te geven voor in het boek en de krant: Samen met de

Een legpuzzel

groep een lied/

maken van een

rap maken, en de

door de leer-

tekst uittypen en

lingen gemaakt

een foto van de

schilderij.

zingende kinderen erbij plaatsen.

Een tentoonstel-

Kijkdozen maken

ling met de klas

en deze fotogra-

maken en deze

feren

fotograferen

Een toneelstuk

Een geschiedenis-

opvoeren en deze

les geven en de

fotograferen

kinderen er een rebus van laten maken

Een interview

Je kunt ook denken aan:

vastleggen met

• Een plattegrond maken

de camera en

• Sporten met de groep en hiervan een foto maken met een verslagje

de vragen er uitgewerkt naast

• Handvaardigheidlessen vastleggen op foto en de werkwijze erbij noteren

typen

• Koken met de klas, een bepaald recept uit de geschiedenis, het recept opschrijven. - 46 -

• Een lied maken en de tekst met notenbalk noteren.

Scholen schrijven Geschiedenis 1814 Aanleverspecificaties

Afmeting

Aanleverspecificaties

2014

Aanleverspecificaties •

Bestanden kunnen worden aangeleverd in .doc of .pdf. Word-bestanden uit Word 2007 of lager.

•

Foto’s moeten een kwaliteit hebben van minimaal 300 dpi (dots per inch).

Dit is haalbaar met een camera van 8 megapixels of hoger. Foto’s van deze kwaliteit zijn ongeveer 3 MB groot.

•

Scans kunnen het beste door de PZC worden gemaakt. Onderaan de pagina staat het adres waar u uw werk naar

toe kunt sturen.

•

Afbeeldingen moeten minimaal 5 mm over de bladrand worden geplaatst.

Afmeting De afmeting voor het aan te leveren werk voor in het boek 200 jaar Zeeland is: 237 mm x 420 mm. Hierbij moet rekening worden gehouden met de vouw in het midden van de pagina (op 210 mm).

Verzending

•

Tekst moet minimaal 0,5 tot 1 cm van de bladrand af staan.

•

Een sjabloon is beschikbaar.

•

Bij gebruik van een achtergrondafbeelding of foto, kan de afbeelding 5 mm buiten het kader vallen, zodat deze de

hele pagina kan vullen.

Verzending •

U kunt uw gemaakte werk uploaden en versturen via wetransfer.com;

• U kunt uw werk branden op een CD of opslaan op een USB-stick en opsturen naar de PZC; • Checklist

Stuur uw (niet-gescande) werk naar PZC, wij scannen het voor u op de juiste manier.

Checklist •

Alle bronnen zijn vermeld, zowel voor de afbeeldingen als voor teksten (gedichten, boeken, foto’s);

•

De gebruikte foto’s en gescande bestanden zijn minimaal 300 DPI;

•

De tekst valt binnen de aangegeven marges en de achtergrondafbeelding valt iets buiten het blad (in verband met

snijranden).

237 mm

210 mm

210 mm

60 mm

Adresgegevens

Wanneer u uw gemaakte werk wilt laten inscannen door PZC, kunt u dit opsturen naar: PZC | t.a.v. afdeling marketing | Postbus 91 | 4330 AB Middelburg

- 47 -

Scholen schrijven Geschiedenis 1814 Bronnen

Bronnen

2014

Bronnen om te gebruiken bij het in beeld brengen van een jaar Zeeland http://entoen.nu/ Stichting entoen.nu stimuleert het gebruik van de canon van Nederland in onderwijs en samenleving als verhaal van het land dat wij gezamenlijk bewonen. Ze doet dat onder meer via deze website, waar de vijftig vensters in woord en beeld worden gepresenteerd, en via een variëteit aan nadere informatie worden geopend. De website regiocanons.nl biedt plaats aan de lokale en regionale canons die sinds 2006 ontwikkeld zijn. Stichting entoen.nu is voortgekomen uit de commissie Ontwikkeling Nederlandse Canon, die op 3 juli 2007 in de Ridderzaal de definitieve versie van de canon van Nederland presenteerde. Sinds 1 augustus 2010 staat de canon van Nederland in de kerndoelen van basisonderwijs en onderbouw voortgezet onderwijs. http://www.geschiedeniszeeland.nl/ Welke organisaties houden zich zoal bezig met het Zeeuwse cultureel erfgoed? Waar kan ik deze vinden? Kan ik ze bezoeken? Hebben ze een specialisatie op één terrein van cultureel erfgoed? Wat voor activiteiten organiseren ze en wanneer? Kan ik ze een vraag per e-mail sturen? Hier bent U bent hier op de juiste plek om antwoorden te vinden op uw vragen. Maak kennis met de mensen en organisaties achter het Zeeuwse cultureel erfgoed. Welke organisaties houden zich zoal bezig met het Zeeuwse cultureel erfgoed? Waar kan ik deze vinden? Kan ik ze bezoeken? Hebben ze een specialisatie op één terrein van cultureel erfgoed? Wat voor activiteiten organiseren ze en wanneer? Kan ik ze een vraag per e-mail sturen? Hier bent U bent hier op de juiste plek om antwoorden te vinden op uw vragen. Maak kennis met de mensen en organisaties achter het Zeeuwse cultureel erfgoed. http://www.zeeuwsarchief.nl/educatie-en-exposities/voor-docenten/educatieve-samenwerkingsprojecten Voor lesbrieven en leskisten zie website. http://zoeken.krantenbankzeeland.nl/ Een database voor het opzoeken van krantenberichten vanaf 1758. Boeken: Geschiedenis van Zeeland, de canon van ons Zeeuws verleden (Jan J.B. Kuipers & Johan Francke) Het verhaal van Zeeland (Jan J.B. Kuipers, Robbert Jan Swiers [red.: Robert van Dierendonck ... et al. ill.: Kees de Jonge]).

- 48 -

Scholen schrijven Geschiedenis

Recommend Documents