Schildwachtklierbiopsie bij het maligne melanoom
Chirurgie
Inleiding Uit onderzoek is gebleken dat er bij u sprake is van een maligne melanoom (kwaadaardige moedervlek). Het maligne melanoom is een kwaadaardige huidafwijking die gelijkenis vertoont met de goedaardige moedervlek. In tegenstelling tot de goedaardige moedervlek treden bij het maligne melanoom echter vaak in de loop van de tijd veranderingen op zoals jeuken, groter worden, veranderingen van kleur en soms bloeden. Het maligne melanoom kan zich, afhankelijk van de dikte, in sommige gevallen verspreiden (uitzaaien) in het lichaam. Dit gebeurt via de lymfebanen, beginnend in de directe omgeving van het maligne melanoom, waarna de kwaadaardige cellen vervolgens de regionale lymfeklieren bereiken. Behandelingsmogelijkheden Het maligne melanoom dient operatief verwijderd te worden. Meestal kan de wond na deze operatie gewoon met hechtingen gesloten worden. Vaak is in tweede instantie een ruimere verwijdering nodig, waarbij het litteken wordt weggenomen en opnieuw wordt gehecht. Een enkele keer is hierbij een huidtransplantatie nodig. Afhankelijk van de dikte van het maligne melanoom kunnen, zoals eerder genoemd, uitzaaiingen ontstaan in het regionale lymfeklierstation. De prognose voor de toekomst wordt in gunstige zin beïnvloed wanneer eventuele uitzaaiingen in de regionale lymfeklieren vroegtijdig operatief worden verwijderd. Het is daarom belangrijk dat bij u wordt onderzocht of er in uw geval sprake is van verspreiding naar de lymfeklieren. Dit onderzoek wordt de schildwachtklier biopsie (sentinel node biopsie) genoemd. De schildwachtklier Ieder gedeelte van de huid van de mens heeft zijn eigen lymfe afvoer en draineert op een 'eigen' lymfeklier (soms twee) in het regionale lymfeklierstation. Deze 'eigen' lymfeklier wordt de schildwachtklier (of sentinel node) genoemd. De schildwachtklier zal in geval van eventuele uitzaaiing als eerste lymfeklier de melanoom cellen bevatten. Indien deze schildwachtklier na operatieve verwijdering en onderzoek onder de microscoop geen kwaadaardige (melanoom-) cellen bevat, is uitzaaiing nagenoeg zeker niet opgetreden. De uitslag van dit onderzoek is ongeveer tien dagen na deze operatie bekend. Indien de schildwachtklier na verwijdering en onderzoek wél kwaadaardige (melanoom-) cellen bevat, moeten in een tweede operatie alle regionale lymfeklieren worden verwijderd.
Patiëntenvoorlichting | Orbis Medisch Centrum
2
De schildwachtklier wordt op twee verschillende manieren zichtbaar gemaakt. • Met behulp van 'lymfoscintigrafie'. Dit onderzoek vindt plaats op de afdeling Nucleaire geneeskunde voorafgaand aan de schildwachtklier biopsie. • Met behulp van een blauwe kleurstof die direct om het maligne melanoom of, indien het maligne melanoom reeds werd verwijderd, het litteken hiervan wordt ingespoten. Dit onderzoek vindt plaats tijdens de schildwachtklier biopsie op de operatiekamer, als u reeds onder narcose bent. Lymfoscintigrafie De lymfoscintigrafie vindt meestal plaats op de dag van opname, in de ochtend. Aansluitend wordt u dan in de middag geopereerd. De ‘sentinel node lymfeklierscintigrafie’ vindt plaats op de afdeling Nucleaire geneeskunde. Met behulp van een klein naaldje wordt een licht radioactieve stof in de huid rondom het melanoom of het litteken gespoten. Behalve de prikjes in de huid merkt u hier niets van. Er zijn ook geen bijwerkingen. De ingespoten stof wordt via het lymfevocht afgevoerd naar de eerste lymfeklier: de schildwachtklier of sentinel node. Deze kan met behulp van een speciale camera zichtbaar gemaakt worden. Daartoe worden gedurende twintig minuten na de prikjes foto's gemaakt. Ook wordt na twee uur nog een foto van vijf minuten gemaakt. Wanneer de sentinel node zichtbaar is, wordt deze op de huid aangegeven met een stift. De chirurg weet dan tijdens de operatie waar de lymfeklier zich ongeveer bevindt. Behalve van de huidmarkering maakt de chirurg voor het opsporen van de schildwachtklier tijdens de operatie ook nog gebruik van een apparaatje dat gevoelig is voor de radioactiviteit in de lymfeklier. Nadat de foto's gemaakt zijn gaat u terug naar de afdeling. De opname In het algemeen wordt u de dag van de operatie opgenomen. Een verpleegkundige zal een opnamegesprek met u hebben en u het een en ander vertellen over de gang van zaken op de afdeling en rondom de operatie. Voorbereiding op de operatie • Als u nog vragen hebt, kunt u deze stellen aan de arts. Uiteraard kunt u uw vragen ook stellen aan de chirurg als deze u komt opzoeken. • De anesthesist, die de narcose zal toedienen, zal voor de operatie met u kennis komen maken en u informatie geven over de narcose. • Voor de operatie moet u nuchter zijn. Als u 's morgens geopereerd wordt houdt dit in dat u vanaf 24.00 uur in de nacht voorafgaande aan de operatie, niet meer mag eten, drinken en roken. Wel mag u om 05.00 uur nog een glas heldere drank (1 glas thee of water) drinken. Koolzuurhoudende dranken, koffie of melkproducten zijn níet toegestaan. Als u pas 's middags wordt geholpen mag u vroeg in de ochtend nog een licht ontbijt (beschuit met thee, water of appelsap) nuttigen en om 10.00 uur nog een glas heldere vloeistof drinken. Een klein slokje water om medicijnen in te nemen of tanden te poetsen is altijd toegestaan. • U krijgt een injectie om trombose te voorkomen. • Bij het klaarmaken voor de operatie moet u uw horloge en eventuele sieraden afdoen.
Patiëntenvoorlichting | Orbis Medisch Centrum
3
• Gebitsprotheses en plaatjes moeten worden uitgedaan, evenals contactlenzen en gehoorapparaten. Uw bril moet u afzetten. • Make-up en nagellak moeten verwijderd worden. De operatie Het tijdstip van de operatie De operatie wordt voorafgegaan door de lymfoscintigrafie. De arts of verpleegkundige kan nooit met zekerheid zeggen op welk tijdstip u aan de beurt bent voor de operatie. Operaties duren soms langer dan voorzien en spoedoperaties kunnen het geplande programma in de war sturen. Hierdoor kan het gebeuren dat u later geopereerd wordt dan aanvankelijk de bedoeling was. Wij hopen dat u hiervoor begrip zult hebben. De narcose De schildwachtklierbiopsie vindt plaats onder algehele verdoving (narcose). Als inleiding daarop krijgt u een slaaptabletje. Daarna wordt u naar de operatiekamer gereden. Daar zal de anesthesist de narcose toedienen. De operatie Tijdens de operatie zal de schildwachtklier worden verwijderd, die bij de lymfoscintigrafie is aangetoond. Om de schildwachtklier eenvoudiger te herkennen, wordt tijdens de operatie een geringe hoeveelheid van een blauwe kleurstof rondom het maligne melanoom (of het litteken daarvan) in de huid gespoten. In de meeste gevallen zal het tevens noodzakelijk zijn het litteken van het reeds verwijderde melanoom ruimer weg te nemen. Na de operatie Als u wakker wordt, heeft u een infuusnaald in uw arm. Via deze naald kan vocht toegediend worden en kunnen medicijnen worden ingespoten. Kort na de operatie zal het infuus verwijderd worden. Uw urine kan korte tijd wat groen van kleur zijn ten gevolge van de ingespoten blauwe kleurstof. Dit verschijnsel zal spontaan verdwijnen binnen een of twee dagen. Ontslag uit het ziekenhuis vindt meestal plaats op de eerste dag ná de operatie dan wel op de dag van de operatie zelf (Dagverpleging). De uitslag De definitieve uitslag van het schildwachtklieronderzoek is pas na een tiental dagen bekend. De uitslag zal u door de chirurg worden medegedeeld op de dag dat u voor controle en verwijdering van de hechtingen op het spreekuur komt.
Patiëntenvoorlichting | Orbis Medisch Centrum
4
Voorkom vertraging van uw onderzoek en/of operatie In het ziekenhuis krijgen we steeds meer te maken met bacteriën die ongevoelig zijn voor antibiotica. Deze bacteriën noemen we Bijzonder Resistente Micro Organismen (BRMO). Een voorbeeld van een BRMO is de MRSA-bacterie. De bacteriën kunnen een nadelig effect hebben op uw gezondheid of de gezondheid van andere patiënten. Wij doen er in Orbis Medisch Centrum alles aan om te voorkomen dat deze bacteriën zich verspreiden binnen ons ziekenhuis. In onderstaande tabel staan enkele vragen. Als u één vraag met ‘Ja’ beantwoordt, behoort u tot een groep die meer risico heeft een ongevoelige bacterie bij zich te dragen. Geeft u dit door aan uw behandelend arts zodra deze vaststelt dat een onderzoek of operatie noodzakelijk is. Dit voorkomt onnodige vertraging. Als namelijk pas vlak voor aanvang van onderzoek of operatie blijkt dat u het risico loopt besmet te zijn, is het mogelijk dat de arts besluit niet door te gaan, voordat onderzocht is of u een bacterie bij u draagt. Wij beseffen dat het maken van kweken en eventuele isolatiemaatregelen ingrijpend en onaangenaam zijn. Het is echter de enige manier om u zo goed mogelijk te kunnen behandelen en om andere patiënten te beschermen tegen mogelijke besmetting met resistente bacteriën. Leest u onderstaande vragen goed voordat u deze beantwoordt. Weet u een antwoord niet, vul dan ‘Nee’ in. Vragen Bent u in de afgelopen 2 maanden opgenomen of behandeld geweest in een buitenlandse zorginstelling? Bent u langer dan 2 maanden geleden opgenomen of behandeld geweest in een buitenlandse zorginstelling en heeft u nog wondjes of infecties? Komt u voor het eerst met een buitenlands adoptiekindje naar ons ziekenhuis voor onderzoek of opname? Is al bekend dat u drager bent van een BRMO / MRSA? Woont u samen met of verzorgt u een persoon met BRMO? Werkt u met levende varkens of vleeskalveren?
Ja / Nee
© 02-2014
Internet www.orbismedischcentrum.nl
242
Chirurgie Meldpunt Oost 11 Afsprakennummer 088 - 459 7775 Op werkdagen: 9.00 - 12.00 en 14.00 - 16.00 uur Informatienummer 088 - 459 7774 Op werkdagen: 8.30 -12.00 en 13.30 -16.30 uur
