SCHAPEN- EN GEITENRASSEN

Technische brochure

45

SCHAPEN- EN GEITENRASSEN Vleesschapen, Anglo-Nubisch, Toggenburger, Bonte geit Vlaamse overheid | Beleidsdomein Landbouw en Visserij

Schapen- en geitenrassen

Vleesschapen Anglo-Nubisch Toggenburger Bonte geit

Deze brochure wordt u aangeboden door:

Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling

Auteurs Ir. Norbert Vettenburg Achiel Tylleman

Verantwoordelijke Uitgever Ir. Johan Verstrynge, afdelingshoofd Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Ellipsgebouw Koning Albert II-laan 35, bus 400001030 BRUSSEL

Website: www.vlaanderen.be/landbouw (rubriek “Documentatie / Publicaties”) 2de aangepaste versie - Herdruk April 2012 Aansprakelijkheidsbeperking Deze brochure werd door het Vlaams Gewest met de meeste zorg en nauwkeurigheid opgesteld. Er wordt evenwel geen enkele garantie gegeven omtrent de juistheid of de volledigheid van de informatie in deze brochure. De gebruiker van deze brochure ziet af van elke klacht tegen het Vlaams Gewest of zijn ambtenaren, van welke aard ook, met betrekking tot het gebruik van de via deze brochure beschikbaar gestelde informatie. In geen geval zal het Vlaams Gewest of zijn ambtenaren aansprakelijk gesteld kunnen worden voor eventuele nadelige gevolgen die voortvloeien uit het gebruik van de via deze brochure beschikbaar gestelde informatie. De informatie uit deze uitgave mag worden overgenomen mits bronvermelding.

Contactpersonen van de afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling die betrokken zijn bij voorlichtingsactiviteiten (situatie op : 31 mei 2012)

VLAAMSE OVERHEID Departement Landbouw en Visserij Ellipsgebouw – 6de verdieping – Koning Albert II-laan 35, bus 40 – 1030 BRUSSEL E-mail

TELEFOON

FAX

[email protected]

(02)552 77 03

(02)552 77 01

[email protected]

(02)552 78 73

(02)552 78 71

[email protected]

(02)552 79 16

(02)552 78 71

COÖRDINATOR PLANTAARDIGE SECTOR EN GMO ir. Els LAPAGE [email protected]

(02)552 79 07

(02)552 78 71

COÖRDINATOR VOORLICHTING, LANDBOUW- EN PLATTELAND Geert ROMBOUTS [email protected]

(02)552 78 83

(02)552 78 71

(09)272 23 08

(09)272 23 01

Jules VAN LIEFFERINGE Secretaris-generaal

Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling HOOFDBESTUUR ALGEMENE LEIDING

ir. Johan VERSTRYNGE Afdelingshoofd COÖRDINATOR DIERLIJKE SECTOR

Tsang Tsey CHOW

BUITENDIENSTEN VLEESVEE [email protected] ir. Laurence HUBRECHT Burg. Van Gansberghelaan 115 A – 9820 MERELBEKE

Walter WILLEMS [email protected] (03)224 92 76 (03)224 92 51 VAC – Anna Bijns gebouw, 3e verdieping – Lange Kievitstraat 111-113, bus 71 - 2018 ANTWERPEN MELKVEE

ir. Ivan RYCKAERT [email protected] (050)24 77 12 (050)24 76 91 VAC – Jacob van Maerlant – Koning Albert I-laan 1/2, bus 101 – 8200 BRUGGE (SINT-MICHIELS) Alfons ANTHONISSEN [email protected] (03)224 92 75 (03)224 92 51 VAC – Anna Bijns gebouw, 3e verdieping – Lange Kievitstraat 111-113, bus 71 - 2018 ANTWERPEN VARKENS - KLEINVEE - PAARDEN

ir. Norbert VETTENBURG [email protected] VAC – Diestsepoort 6, bus 101 – 3000 LEUVEN

(016)66 61 22

(016)66 61 01

[email protected] (050)24 77 13 (050)24 76 91 Achiel TYLLEMAN VAC – Jacob van Maerlant – Koning Albert I-laan 1/2, bus 101 – 8200 BRUGGE (SINT-MICHIELS)

Jan ESKENS [email protected] VAC - Koningin Astridlaan 50, bus 6, 2e verdieping – 3500 HASSELT

(011)74 26 97

(011)74 26 99

[email protected] ir. Suzy VAN GANSBEKE Burg. Van Gansberghelaan 115 A – 9820 MERELBEKE

(09)272 23 07

(09)272 23 01

Tom VAN DEN BOGAERT [email protected] Burg. Van Gansberghelaan 115 A – 9820 MERELBEKE

(09)272 22 84

(09)272 23 01

STALLENBOUW EN DIERENWELZIJN

TELEFOON

FAX

ir. Pascal BRAEKMAN [email protected] Burg. Van Gansberghelaan 115 A – 9820 MERELBEKE

(09)272 23 09

(09)272 23 01

Mathias ABTS [email protected] VAC – Diestsepoort 6, bus 101 – 3000 LEUVEN

(016)66 61 35

(016)66 61 01

ir. Hilde MORREN [email protected] (011)74 26 81 VAC - Koningin Astridlaan 50, bus 6, 2e verdieping – 3500 HASSELT

(011)74 26 99

[email protected] (011)74 26 92 Francis FLUSU VAC - Koningin Astridlaan 50, bus 6, 2e verdieping – 3500 HASSELT

(011)74 26 99

[email protected] François MEURRENS VAC – Diestsepoort 6, bus 101 – 3000 LEUVEN

(016)66 61 23

(016)66 61 01

ir. Annie DEMEYERE [email protected] VAC – Diestsepoort 6, bus 101 – 3000 LEUVEN

(016)66 61 21

(016)66 61 01

[email protected] Eugeen HOFMANS VAC – Diestsepoort 6, bus 101 – 3000 LEUVEN

(016)66 61 24

(016)66 61 01

Mathias ABTS [email protected] VAC – Diestsepoort 6, bus 101 – 3000 LEUVEN

(016)66 61 35

(016)66 61 01

ir. Frans GOOSSENS [email protected] Burg. Van Gansberghelaan 115 A – 9820 MERELBEKE

(09)272 23 15

(09)272 23 01

Yvan CNUDDE [email protected] Burg. Van Gansberghelaan 115 A – 9820 MERELBEKE

(09)272 23 16

(09)272 23 01

GRANEN, EIWIT EN OLIEHOUDENDE GEWASSEN + BIOLOGISCHE LANDBOUW ir. Jean-Luc LAMONT [email protected] (09)272 23 03

(09)272 23 01

VOEDERGEWASSEN

FRUIT

INDUSTRIËLE GEWASSEN

SIERTEELT

Burg. Van Gansberghelaan 115 A – 9820 MERELBEKE Yvan LAMBRECHTS [email protected] (011)74 26 91 VAC - Koningin Astridlaan 50, bus 6, 2e verdieping – 3500 HASSELT

(011)74 26 99

GROENTEN ONDER GLAS EN GROENTEN IN OPEN LUCHT VOOR VERS GEBRUIK, WITLOOF EN CHAMPIGNONS ir. Marleen MERTENS [email protected] (09)272 23 02 (09)272 23 01

Burg. Van Gansberghelaan 115 A – 9820 MERELBEKE GROENTEN IN OPEN LUCHT VOOR VERWERKING ir. Bart DEBUSSCHE [email protected]

(050)24 77 11

(050)24 76 91

VAC – Jacob van Maerlant – Koning Albert I-laan 1/2, bus 101 – 8200 BRUGGE (SINT-MICHIELS) ALGEMENE ONDERSTEUNING VOORLICHTING PLANTAARDIGE SECTOR Henkie RASSCHAERT [email protected]

Burg. Van Gansberghelaan 115 A – 9820 MERELBEKE

(09)272 23 06

(09)272 23 01

Inhoudstafel 1

Inleiding

1

2

Gemeten en lineair beoordeelde kenmerken

3

3

Situering van de metingen op het schaap

5

4

Voorstelling van de lineaire beoordeling

7

5

Aantal gemeten en beoordeelde dieren

9

6

Fiche per ras 6.1 Bleu du Maine 6.2 Hampshire 6.3 Suffolk 6.4 Texel 6.5 Île-de France 6.6 Onderlinge situering van de ooien van vleesschapenrassen 6.6.1 Naar gemiddelde maten en gewicht 6.6.2 Naar gemiddelde score van lineaire beoordelingen 6.7 Anglo-Nubisch 6.8 Toggenburger 6.9 Bonte geit

49 55 61

7

Zoötechnische gebreken

63

8

Literatuurlijst

65

9

Relevante adressen

67

10

Lijst van figuren, foto’s, lijsten en tabellen

69

11 12 21 29 37 45 47 47 47

1

1

Inleiding

Om een overzicht te hebben van de maten en de resultaten van de lineaire beoordeling van de voornaamste in Vlaanderen erkende schapen- en geitenrassen worden in deze brochure de vleesrassen Bleu du Maine, Hampshire, Ile-de-France, Suffolk,Texel en de geitenrassen Anglo-Nubisch, Toggenburger en Bonte geit besproken. Daarbij wordt in een fiche een beschrijving van het ras gegeven evenals voor de ooien (geiten) en rammen (bokken) afzonderlijk de gemiddelde maten per leeftijdsgroep, de gemiddelde beoordeling en frequentiediagrammen van maten en lineair beoordeelde kenmerken. Omdat van de rassen Île-de-France en Bonte geit geen dieren zijn gemeten en lineair beoordeeld, wordt alleen een foto en een beschrijving gegeven. De tien zopas erkende rassen zijnde de Blauwe Texelaar, de Swifter, de Rouge de lOuest, Clunforest, Kerry Hill, Wiltshire Horn, Romanov, Herdwick , Zwartbles en de Boergeit zijn nog niet in deze brochure opgenomen worden. De vereiste basisinformatie werd ons ter beschikking gesteld door de verantwoordelijke organisaties, namelijk het Nationaal verbond van geiten- en melkschapenfokkers vzw voor de rassen Anglo-Nubisch, Toggenburger en Bonte geit en de Vlaamse schapenhouderij voor de vleesrassen. Voor de voornoemde twee geitenrassen is informatie gebruikt van kwekers uit Vlaanderen en Wallonië, voor de vleesschapen is de informatie beperkt tot schapen van Vlaamse fokkers. Hierbij wens ik volgende personen en organisaties te bedanken voor hun medewerking: De fokkers vzw Stichting Levend Erfgoed Nationaal Verbond van Geiten- en Melkschapenfokkers vzw Nationale Vereniging van kwekers van vleesschapen vzw Vlaamse Schapenhouderij KUL-FL&TBW, Centrum voor Huisdierengenetica en –selectie De keurders van de lineaire beoordeling Ir. Norbert Vettenburg en Achiel Tylleman Tenslotte wil ik ook Carine Van Eeckhoudt bedanken voor de lay-out en de eindafwerking van deze brochure.

Ir. Johan Verstrynge Afdelingshoofd Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling

2

Layout, eindafwerking en contactpersoon bestelling van brochures: Carine Van Eeckhoudt Vlaamse overheid Departement Landbouw en Visserij Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling

Tel: Fax: E-mail:

02/552 79 01 02/552 78 71 [email protected]

3

2


Lijst1


SCHAPEN

MELKSCHAAP - GEITEN

Gewicht en maten Gewicht (gewogen) Schofthoogte (aangeduid met ‘A’ in figuur 1, blz. 5) Schofthoogte Lengte (aangeduid met ‘E’ in figuur 1, blz. 5) Lengte Zadelbreedte (aangeduid met ‘D’ in figuur 1, blz. 5) Bekkenbreedte Borstdiepte (aangeduid met ‘B’ in figuur 1, blz. 5) Borstdiepte Borstomtrek (aangeduid met ‘C’ in figuur 1, blz. 5) Borstomtrek Pijpbeenomtrek (aangeduid met ‘F’ in figuur 1, blz. 5) Lineair beoordeelde kenmerken Vel fijnheid Vetheidsgraad Vetheidsgraad Staart fijnheid Staartinplanting (facultatief) Staarthoogte Kruisligging (helling van het kruis) Kruisligging Ronding van de bout in profiel Ronding van de bout in achteraanzicht Boutdiepte Ruglijn Ruglijn Standen voorbenen in vooraanzicht Standen voorbenen voor Standen voorbenen in profiel Standen voorbenen profiel Standen achterbenen in achteraanzicht Standen achterbenen achter Standen achterbenen in profiel Standen achterbenen profiel Zoötechnische gebreken (zie figuur 2, blz. 7) Afwijkingen t.o.v. de raskenmerken (een opsomming op volgende bladzijde) Toegevoegde informatie Leeftijd bij beoordeling (in dagen) Verhouding schofthoogte/lengte Bijkomende lineair beoordeelde kenmerken bij melkschapen en geiten Vooruier Achteruier aanhechting Vorm uierbodem Symmetrie van de uier Stand spenen vooraanzicht Stand spenen in profiel Ontwikkeling achteruier

4 De keuring van elk schaap of elke geit gebeurt aan de hand van een procedure waarbij: het dier gewogen wordt (alleen bij vleesschapen), een aantal kenmerken van het dier gemeten worden (hoofdstuk 4), een aantal andere kenmerken lineair beoordeeld worden op een schaal van 1 naar 9, waarbij 1 en 9 de uiterste verschijningsvormen zijn van het betreffende kenmerk; bijvoorbeeld inzake de helling van het kruis staat 1 voor horizontaal en 9 voor zeer hellend. Voor de drie beoordelingen van de bout (ronding in profiel, ronding in achteraanzicht, diepte) wordt ook met ½ punten gewerkt zodat een code van 1,5 kan voorkomen. Een hogere of lagere code voor een kenmerk staat niet altijd voor beter of slechter. Voor de standen bijvoorbeeld moet gestreefd worden naar een code 5 (=correct). Een lagere code betekent X-benig voor de voorbenen of onderstandig voor de achterbenen, een hogere code O-benig voor de voorbenen of steil voor de achterbenen. Voor de parameters van de bout is de beste code deze die beantwoordt aan de standaard van het ras. Aldus zal een code 5 (= gemiddeld) voor sommige vleesschapen als te laag beschouwd worden en voor melkschapen als te hoog. Deze keuringsprocedure is opgesteld door de Dienst Fokkerij en Vlees van het toenmalige federale Ministerie van Middenstand en Landbouw en wordt gebruikt door alle schapenstamboeken. Een gebruiksaanwijzing voor de metingen wordt gegeven in hoofdstuk 4 ‘Situering van de metingen op het schaap’ en voor de lineaire beoordeling in hoofdstuk 5 ‘Voorstelling van de lineaire beoordeling’. Voor de beoordeling van schapen en geiten worden wel aan het fokdoel (vleesproductie versus melkproductie) aangepaste karakteristieken gemeten en beoordeeld, zoals blijkt uit lijst 1 en uit de figuren 2 en 3. Voor melkschaap en geiten worden geen karakteristieken beoordeeld die betrekking hebben op de gespierdheid zoals de ronding van de bout en de boutdiepte. Anderzijds worden wel kenmerken beoordeeld die verband houden met de melkproductie en de melkbaarheid zoals de vorm, de ontwikkeling en de symmetrie van delen van de uier en de stand van de spenen.

5

3

Situering van de metingen op het schaap

Voor het opmeten van de maten van schapen zijn ter bevordering van de uniformiteit duidelijke afspraken gemaakt. In figuur 1 is schematisch weergegeven hoe een bepaalde maat moet genomen worden.

Figuur 1 A B C D E F

Situering van de maten op een schaap Schofthoogte Borstdiepte Borstomtrek Zadelbreedte Lengte Pijpbeenomtrek

Bij geiten wordt de bekkenbreedte gemeten in plaats van de zadelbreedte. Onder bekkenbreedte wordt verstaan de afstand tussen de meest uitstekende punten van het bekken.

6

7

4

Voorstelling van de lineaire beoordeling

Figuur 2

Betekenis van de codes van de lineaire beoordeling van schapen

8

Figuur 3

Betekenis van de codes van de lineaire beoordelingen van het melkschaap en de geit

9

5

Aantal gemeten en beoordeelde dieren

Tabel 1

Aantal bedrijven met ooien/geiten en rammen/bokken per ras

Ras Bleu du Maine Hampshire Suffolk Texel Ras AngloNubisch Toggenburger

Aantal bedrijven met ooien rammen 48 36 14 9 83 36 155 160 Aantal bedrijven met Geiten bokken 92 45 100 51

Aantal ooien 310 53 381 2163 Aantal geiten 420 366

Aantal rammen 83 15 75 507 Aantal bokken 115 93

De maten en lineaire beoordelingen van de vleesschapen worden opgenomen door de keurders (lineaire beoordelaars) onder de verantwoordelijkheid van de “Vlaamse Schapenhouderij” en dit volgens de regels van de genetische commissie waarin de betrokken stamboeken vertegenwoordigd zijn. Voor de geiten gebeurt de meting en beoordeling onder de verantwoordelijkheid van het “Nationaal verbond van Geiten- en Melkschapenfokkers vzw”. De database van deze keuringsgegevens wordt beheerd door het Centrum voor Huisdierengenetica en – selectie van de KULeuven. In deze brochure is voor de vleesschapen informatie gebruikt van alle in de periode 1996 tot 2001 gekeurde ooien en rammen. Bij de met uitsterven bedreigde schapenrassen werd pas in 2000 gestart met het keuren (meten en lineair beoordelen) van de dieren. Alle op het bedrijf aanwezige dieren die min of meer aan de standaard van het ras beantwoordden, werden gemeten. Het was dus mogelijk en zinvol berekeningen te maken nopens het gemiddeld aantal schapen per bedrijf en het gemiddeld aantal ooien per ras. Voor de vleesschapen hebben we in 1996 reeds te maken met een continu proces waarbij elk jaar alleen de jongere dieren als fokdier (± 18 maand oud) voor keuring worden aangeboden. Het heeft dan ook weinig zin gemiddelden zoals ooien per bedrijf en ooien per ram te berekenen.

10

11

6

Fiche per ras

Hierna wordt van de vleesrassen in een fiche relevante informatie gegeven over de volgende thema’s, waarbij het cijfer na de uitleg verwijst naar de pagina van de fiche: Foto van een rastypische ooi Beschrijving en karakteristieken van het ras Evolutie van enkele maten van ooien in functie van de leeftijd Gemiddelde maten van de ooien i.f.v. de leeftijd Gemiddeld resultaat van de lineair beoordeelde kenmerken van ooien Frequentiediagrammen van maten van ooien Frequentiediagrammen van de lineaire beoordeling bij ooien Gemiddelde maten en lineaire beoordeling van rammen Frequentiediagrammen van de maten van rammen Frequentiediagrammen van lineaire beoordelingen bij rammen

1 1 1 2 2 3 4 5 6 7

Voor de twee geitenrassen wordt in een fiche kenmerkende informatie over de volgende thema’s gegeven, waarbij het cijfer na de uitleg verwijst naar de pagina van de fiche: Foto van een rastypische ooi Beschrijving en karakteristieken van het ras Gemiddelde maten van geiten per leeftijdsgroep Evolutie van sommige maten bij geiten per leeftijdsgroep Gemiddeld resultaat van de lineaire beoordeling van geiten Frequentiediagrammen van de maten van geiten per leeftijdsgroep Frequentiediagrammen van enkele lineair beoordeelde kenmerken bij geiten Gemiddelde maten van bokken per leeftijdsgroep Evolutie van enkele maten in functie van leeftijd van deze rassen Gemiddeld resultaat van de lineaire beoordeling van bokken Frequentiediagrammen van maten en lineair beoordeelde kenmerken bij bokken

1 1 1 2 2 3 4 5 5 5 6

Omdat er voor de met uitsterven bedreigde schapen- en geitenrassen niet altijd een foto van een ram beschikbaar was van elk ras wordt ook van de vleesschapen en de AngloNubisch en Toggenburger geit alleen een foto van een ooi gegeven. De beschrijving en de karakteristieken van het ras zijn ons ter beschikking gesteld door het verantwoordelijke stamboek. In de fokkerij en selectie wordt geen gebruik gemaakt van expliciete standaardmaten.

12 Ook indien het aantal rammen (bokken) per leeftijdsgroep beperkt is, toch worden van deze groepen gemiddelden berekend voor gewicht, maten en lineaire beoordeling. In de tabel betreffende de lineair beoordeelde kenmerken worden per kenmerk 4 informaties gegeven: het aantal voor dat kenmerk beoordeelde dieren, de gemiddelde score, de standaardafwijking en een beknopte beschrijving van de gemiddelde score. De standaardafwijking is een maat voor de spreiding van de waarnemingen van een kenmerk rond het gemiddelde. Hoe kleiner de standaardafwijking, des te meer dieren hebben voor dat kenmerk een waarde rond het gemiddelde, dus des te uniformer is dit ras voor dat kenmerk. Normaal gezien bevinden zich 67 % van de waarnemingen in het interval gemiddelde – 1 x de standaardafwijking en gemiddelde + 1 x de standaardafwijking en 95 % in het interval gemiddelde + 2 x de standaardafwijking en gemiddelde – 2 x de standaardafwijking. De frequentiediagrammen geven eveneens een duidelijk visueel beeld van de eventueel aanwezige variatie voor dat kenmerk. Hierna volgen enkele voorbeelden om de variatie rond het gemiddelde te illustreren. De uitleg steunt op de stand van de voorbenen in vooraanzicht (= 3,78) en de bijbehorende standaardafwijking (= 1,01) van de Bleu du Maine (zie tabel 3, blz. 14). 67 % van de ooien van dit ras bevinden zich in het interval 2,77 (3,78 – 1,01) tot 4,79 (3,78 + 1,01) en 95 % in het interval 1,76 [3,78 – (2 x 1,01)] tot 5,80 [(3,78 + (2 x 1,01)]. De aantallen in de tabellen betreffende het gewicht en de maten van ooien naar leeftijdsgroep in de fiche duiden er op dat het gemiddelde berekend is op het aangegeven aantal schapen of op een aantal schapen gelegen tussen de beide aantallen.

13

6.1

Bleu du Maine – 1

Foto 1

Beschrijving en karakteristieken van het ras De Bleu du Maine is van Franse origine. De kop en poten zijn donker blauw en ongewold. Het is een vruchtbaar ras met weinig geboorteproblemen. De Bleu du Maine is een ruim ontwikkeld schaap met een sterk groeivermogen. De gespierdheid, vooral van de dij is eerder matig. De vruchtbaarheid en de groeikracht maakt dit ras in kruisingen geschikt als moederschaap voor de productie van slachtlammeren. Het heeft t.o.v. andere rassen meer hokbeschutting nodig.

12 - 15

16 - 19

20 - 23

24 en +

120 100 80 60 40 20 0 Gewicht

Figuur 4

Hoogte

Lengte

B. diepte

B. omtrek

Evolutie van enkele maten van ooien in functie van de leeftijdsgroep (maanden)

14 Bleu du Maine - 2 Gemiddelde maten en gemiddeld resultaat van lineaire beoordelingen van ooien

Tabel 2

Gemiddelde maten van ooien per leeftijdsgroep

12 tot 15 Aantal ooien Gewicht Schofthoogte Lengte Zadelbreedte Borstdiepte Borstomtrek Pijpbeenomtrek Leeftijd (dagen) Verhouding schofthoogte/lengte

Tabel 3

Leeftijdsgroepen(maanden) 16 tot 19 20 tot 23 12 tot 23

16 59,0 66,6 75,0 17,5 34,3 95,2 8,7 474 0,89

228 70,3 65,7 75,4 18,0 34,8 100,2 8,8 571 0,87

20 69,4 65,7 75,0 18,4 34,7 98,8 8,6 636 0,88

264 69,6 65,8 75,4 18,0 34,8 99,8 8,8 570 0,87

24 en ouder 26 56,9 67,5 78,4 19,4 37,7 105,3 8,8 1 011 0,86

Gemiddeld resultaat van lineair beoordeelde kenmerken van ooien

Kenmerk Velfijnheid Vetheidsgraad Staartfijnheid Staartinplanting Staarthoogte Kruisligging

Aantal 310 310 308 146 310 310

Gem. 2,80 3,86 3,84 3,10 4,50 4,01

s.a. 1,08 1,47 1,47 0,82 1,83 1,56

Ronding bout in profiel Ronding bout achteraanzicht Boutdiepte Ruglijn Stand voorbenen vooraanzicht Stand voorbenen profiel Stand achterbenen achteraanzicht Stand achterbenen profiel

310 310 138 310 310

2,76 2,79 2,82 3,62 3,78

1,22 1,45 1,24 1,14 1,01

Beschrijving fijn mager fijn verzonken gemiddeld licht tot gemiddeld hellend plat plat diep uitgesneden lichte zadelrug X-benig

310 309

3,85 3,70

1,02 1,13

licht onderstandig X-benig

309

3,79

1,06

licht onderstandig

15 Bleu du Maine - 3 Frequentiediagrammen bij maten bij ooien

70

30

60

60

50

50 20

40

40 30

30 10

20

20

10

10 0

0

31

39

35

47

43

55 51

63 59

71

67

79

75

87 83

0

54

95 103 111 119 127 135 91

62

70

58

99 107 115 123 131 139

66

78 74

GEWICHT

86

94

82

90

102

110

98

67 64

Schofthoogte

74 71

81 77

87 84

94 91

101 97

107 104

LENGTE

50

70

61

106

40

60 40 30

50 30

40

20 30

20

20

10 10

10 0

0

0 25

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39

27

26

12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

29

28

31

30

33

32

Zadelbreedte

4

35

34

37

36

39

38

41 40

43 42

45 44

47 46

49 48

51

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

50

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

Borstdiepte

Borstomtrek

10

5

8

4

6

3

4

2

2

1

3

2

1

0

0 31

39

35

43

47 51

55

63

59

67

71

79

75

83

87 91

95 103 111 119 127 135

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

99 107 115 123 131 139

GEWICHT

7

0 61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

Schofthoogte

LENGTE

8

8

6

6

4

4

2

2

6 5 4 3 2 1 0

0 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

Zadelbreedte

Figuur 5

0 25

27 26

29 28

31 30

32

33

35 34

36

37

39 38

41 40

Borstdiepte

43 42

45 44

47 46

49 48

50

51

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124 67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

Borstomtrek

Frequentiediagrammen van de maten van ooien in de leeftijdsgroepen tussen 1 en 2 jaar (boven) en ouder dan 2 jaar (onder)

16 Bleu du Maine – 4 Frequentiediagrammen van de lineaire beoordeling bij ooien

140

120

120

100

100

80

100 80 60

80 60 60

40 40

40 20

20

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

20

0

9

1

2

3

Velfijnheid

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Vetheidsgraad

200

4

5

6

7

8

9

7

8

9

Staart fijnheid

120

140

100

120 100

80

80 100

60 60 40 40 20

0

20 0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Standen voorbenen in vooraanzicht

4

5

6

7

8

9

1

2

Kruisligging

120

60

100

50

80

40

60

30

40

20

20

10

3

4

5

6

Ronding van de bout in profiel

160 140 120 100 80 60 40

0

20 0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Ronding van de bout in achteraanzicht

4

5

6

7

8

2

3

4

5

6

7

8

9

7

8

9

RUGLIJN

Boutdiepte

160

200

1

9

200

140 120 100 100

80

100

60 40 20 0

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

Standen voorbenen in profiel

Figuur 6

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9

Standen achterbenen in achteraanzicht

1

2

3

4

5

6

Standen achterbenen in profiel

Frequentiediagrammen van enkele lineair beoordeelde kenmerken bij ooien

17 Bleu du Maine - 5 Gemiddelde maten en resultaat van lineaire beoordelingen van rammen

Tabel 4

Gemiddelde maten van rammen per leeftijdsgroep

12 tot 15 Aantal rammen Gewicht Schofthoogte Lengte Zadelbreedte Borstdiepte Borstomtrek Pijpbeenomtrek Leeftijd (dagen) Verhouding schofthoogte/lengte

Tabel 5

10-11 81,4 68,7 80,2 18,9 37,0 101,0 10,3 446 0,86

Leeftijdsgroep (maanden) 16 tot 19 20 tot 23 12 tot 23 52-53 94,9 71,4 84,3 19,2 38,0 106,7 9,9 554 0,85

6 102,5 74,6 84,0 20,7 38,3 109,5 9,8 640 0,89

68-70 93,6 71,2 83,6 19,3 37,8 106,0 10,0 545 0,85

Aantal beoordeelde rammen, gemiddeld resultaat (score en beschrijving) en standaardafwijking (s.a.) van de lineair beoordeelde kenmerken

Kenmerk Velfijnheid Vetheidsgraad Staartfijnheid Staartinplanting Staarthoogte Kruisligging Ronding bout in profiel Ronding bout in achteraanzicht Boutdiepte Ruglijn Stand voorbenen in vooraanzicht Stand voorbenen in profiel Stand achterbenen achteraanzicht Stand achterbenen in profiel

Aantal 82 82 77 42 79 82 82 82

Gem. 3,06 3,59 3,86 2,94 4,51 3,49 2,81 2,92

s.a. 1,16 1,21 1,30 0,91 1,65 1,91 1,16 1,40

Beschrijving fijn mager fijn verzonken gemiddeld licht hellend plat plat

30 82 82

3,28 3,37 3,63

1,46 1,27 1,00

diep uitgesneden zadelrug X-benig

82 82

3,63 3,67

1,06 1,08

licht onderstandig X-benig

82

3,60

1,09

licht onderstandig

24 en ouder 2-4 110,2 73,9 85,4 20,8 41,0 113,5 9,8 927 0,87

18 Bleu du Maine - 6 Frequentiediagrammen van maten bij rammen 20

14

14

12

12

10

10

8

8

6

6

4

4

2

2

10

0

0

0

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

65 69 73 77 81 85 89 93 97 101 105 109 113 117 121 125

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

67 71 75 79 83 87 91 95 99 103 107 111 115 119 123

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

Schofthoogte

Borstomtrek

LENGTE

20

30

10

8

20 6

10 4

10 2

0

0

0 31

39

35

47

43

55

51

63

59

71 67

79

75

87

83

25

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39

95 103 111 119 127 135

91

29

28

31

30

33

32

2

2

1

1

1

61

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

64 62

Schofthoogte

39

38

41 40

43 42

45 44

47 46

49 48

51 50

0

0

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

37

36

Borstdiepte

2

0

35

34

Zadelbreedte

GEWICHT

67 66

71 69

74 72

77 76

81 79

84 82

87 86

91 89

94 92

97 96

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

101 104 107 99

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

102 106 109

Borstomtrek

LENGTE 3

4

3

27

26

12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

99 107 115 123 131 139

3

2

2

2

1

1

1

0

0

0 31

39

35

47

43

55

51

63

59

71

67

79

75

87

83

95 103 111 119 127 135

91

99 107 115 123 131 139

GEWICHT

Figuur 7

12 19 25 32 39 45 52 59 65 72 78 85 92 98 105 15 22 29 35 42 49 55 62 69 75 82 88 95 102 108

Zadelbreedte

25

27 26

29 28

31 30

32

33

35 34

36

37

39 38

41 40

43 42

45 44

47 46

49 48

51

50

Borstdiepte

Frequentiediagrammen van enkele maten van rammen in de leeftijdsgroepen tussen 1 en 2 jaar (boven) en ouder dan 2 jaar (onder)

19 Bleu du Maine – 7 Frequentiediagrammen van lineair beoordeelde kenmerken bij rammen

30

30

20

20

10

10

40

30

20

10

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 1

2

3

Vetheidsgraad

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

Kruisligging

60

50

5

6

7

8

9

7

8

9

RUGLIJN

50

50

40

40

30

30

20

20

10

10

40

30

20

10

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

0 1

9

2

3

4

5

6

7

8

9

1

30

30

20

20

20

10

10

10

0

0 2

3

4

5

6

7

8

9

3

2

3

Velfijnheid

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Staart fijnheid

40

30

30

20

20

10

10

0

0

5

6

0 1

40

4


30

1

2



4

5

6

7

8

9

7

8

9

Staarthoogte

50

40

30

20

10

1

2

3

4

5

6

7

8


Figuur 8

9

0 1

2

3

4

5

6

7

8


9

1

2

3

4

5

6


Frequentiediagrammen van enkele lineair beoordeelde kenmerken bij rammen

20

21

6.2

Hampshire - 1

Foto 2

Beschrijving en karakteristieken van het ras De Hampshire Down is uit Groot-Brittanië afkomstig. Typisch zijn de bewolde kop en de zwarte oren en poten. Dit ras is net als de Suffolk bijzonder geschikt voor de productie van paaslammeren. De vruchtbaarheid is matig en de kans op vervetting groot. Hampshire Down is vroegrijper dan Texel, het heeft een hoge groei, is robuust en sober, soms is hulp nodig bij het lammeren.

12 - 15

16 - 19

20 - 23

24 en +

120 100 80 60 40 20 0 Gewicht

Figuur 9

Hoogte

Lengte

B. diepte

B. omtrek

Evolutie van enkele maten van ooien in functie van de leeftijdsgroep

22 Hampshire - 2 Gemiddelde maten en gemiddeld resultaat van lineaire beoordelingen van ooien

Tabel 6



Tabel 7


0

35 66,5 58,1 70,6 18,7 33,4 94,9 9,5 571 0,82

18 67,9 58,9 75,8 19,8 33,1 101,0 10,3 673 0,78

53 67,0 58,4 72,4 19,1 33,3 97,0 9,8 606 0,81

24 en ouder 0


Kenmerk Velfijnheid Vetheidsgraad Staartfijnheid Staartinplanting Staarthoogte Kruisligging Ronding bout in profiel Ronding bout achteraanzicht Boutdiepte Ruglijn Stand voorbenen vooraanzicht Stand voorbenen profiel Stand achterbenen achteraanzicht Stand achterbenen profiel

Aantal 53 53 53 13 53 53 53 53 40 53 53

Gem. 4,62 5,13 5,91 2,31 5,88 4,19 4,19 4,96 6,75 4,64 4,25

s.a. 1,19 1,50 1,70 0,81 1,68 1,87 1,06 1,27 0,94 1,12 1,08

Beschrijving gemiddeld gemiddeld gemiddeld verzonken gemiddeld gemiddeld hellend gemiddeld gemiddeld bijna vol horizontaal gemiddeld

53 53

4,37 4,22

0,91 0,99

gemiddeld gemiddeld

53

4,40

1,03

gemiddeld

23 Hampshire - 3 Frequentiediagrammen bij maten bij ooien

6

20

12

5

10

4

8

3

6

10

2

4

1

2

0

0

0 31

39

35

43

47 51

55 59

63

71

67

79

75

83

87 91

95 103 111 119 127 135

53 57 61 65 69 73 77 81 85 89 93 97 101 105 109

99 107 115 123 131 139

GEWICHT

20

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

55 59 63 67 71 75 79 83 87 91 95 99 103 107 111

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

Schofthoogte

LENGTE

10

14 12

8

10

6

8

10 6

4

4

2 2

0

0

0

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

Zadelbreedte

Figuur 10

25 26

27 28

29 30

31 32

33 34

35 36

37

39

38

41 40

Borstdiepte

43 42

45 44

47 46

49 48

51 50

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124 67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

Borstomtrek

Frequentiediagrammen van de maten van ooien in de leeftijdsgroep tussen 1 en 2 jaar

In tabel 6 is reeds aangegeven dat er geen ooien ouder dan 2 jaar zijn gemeten. Dit deel van de figuur valt derhalve weg.

24 Hampshire – 4 Frequentiediagrammen van de lineaire beoordeling bij ooien

20

14

20

12 10 8 10

10

6 4 2 0

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

Velfijnheid

5

6

7

8

9

1

2

3

4

Vetheidsgraad

5

6

7

8

9

Staart fijnheid

14

20

30

12 10 20

8 10 6 4

10

2 0

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

1

9

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

Kruisligging


20

3

4

5

6

7

8

9


16

40

14 12

30

10 10

8

20

6 4

10

2 0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 1

2

3


4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

Boutdiepte

40

5

6

7

8

9

7

8

9

RUGLIJN

30

40

30

30 20

20

20

10 10

10

0

0 1

2

3

4

5

6

7


Figuur 11

8

9

0 1

2

3

4

5

6

7

8


9

1

2

3

4

5

6



25 Hampshire - 5 Gemiddelde maten en resultaat van lineaire beoordelingen van rammen

Tabel 8

Gemiddelde maten en resultaat van lineaire beoordelingen van rammen



0

8 92,0 61,1 78,9 20,7 37,4 108,3 11,2 552 0,78

4 90,5 66,2 81,9 20,8 35,7 107,1 10,8 665 0,81

12 91,5 62,8 79,9 20,7 36,8 107,9 11,1 589 0,79

24 en ouder 2

Het lijkt ons niet zinvol om van het gewicht en de maten van de 2 rammen ouder dan 2 jaar een gemiddelde te berekenen

Tabel 9



Aantal 15 15 15 6 15 15 15 15 6 15 14

Gem. 4,27 5,03 5,57 2,75 4,87 3,37 4,27 5,13 7,67 3,80 4,00

s.a. 1,24 1,63 1,47 0,52 1,61 1,83 1,34 1,47 0,41 1,08 1,30

Beschrijving gemiddeld gemiddeld gemiddeld verzonken gemiddeld licht hellend gemiddeld gemiddeld bijna vol lichte zadelrug neigend naar X-benig

14 14

3,71 4,00

1,07 1,30

licht onderstandig neigend naar X-benig

14

3,79

0,98

licht onderstandig

26 Hampshire - 6 Frequentiediagrammen van maten bij rammen 4

5

5

4

4

3

3

2

2

1

1

3

2

1

0

0 31

39

35

43

47 51

55 59

63

71

67

79

75

83

87 91

95 103 111 119 127 135

0 54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

99 107 115 123 131 139

GEWICHT

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

Schofthoogte

LENGTE

5

4

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

3

4 3

2 3 2

2 1 1

1 0

0

0 25

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39

27 26

12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

29 28

31 30

33

32

35 34

37

36

39 38

41 40

43 42

45 44

47 46

49 48

51

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

50

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

Borstdiepte

Zadelbreedte

Borstomtrek

2

2

2

1

1

1

0

0 31

39

35

43

47 51

55 59

63

71

67

79

75

83

87 91

95 103 111 119 127 135

0 54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

99 107 115 123 131 139

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

GEWICHT

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

Schofthoogte

LENGTE

2

2

2

1

1

1

0

0 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

Zadelbreedte

Figuur 12

0 25

27 26

29 28

31 30

32

33

35 34

36

37

39 38

41 40

Borstdiepte

43 42

45 44

47 46

49 48

50

51

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124 67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

Borstomtrek


27 Hampshire – 7 Frequentiediagrammen van lineair beoordeelde kenmerken bij rammen

8

6

6

5

5

4

4

3

3

2

2

1

1

6

4

2

0

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Velfijnheid

4

5

6

7

8

1

9

2

3

5

7

4

5

6

7

8

9

7

8

9

Staart fijnheid

Vetheidsgraad

7 6

6

4 5

5

3

4 3

4 3

2

2

2

1 1

1

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

0 1

9

2

3

4

5

6

7

8

9

1

10

10

8

8

8

6

6

6

4

4

4

2

2

2

0

0 2

3

4

5

6

7

8

9

2

3

4

5

6

7

8

9

1

RUGLIJN

6

4

5

6

0 1


8

3


10

1

2

Kruisligging

Staarthoogte

2

3

4

5

6

7

8

9


10

10

8

8

6

6

4

4

2

2

4

2

0

0

1

2

3

4

5

6

7


Figuur 13

8

9

0 1

2

3

4

5

6

7

8


9

1

2

3

4

5

6

7

8



9

28

29

6.3

Suffolk – 1

Foto 3 Beschrijving en karakteristieken van het ras Het Suffolk schaap is afkomstig uit Groot-Brittannië. De kop en poten zijn zwart. Het dekseizoen valt in de periode juli – augustus zodat de lammerperiode van dit ras zich in december – januari situeert. Doordat daarenboven de lammeren snel groeien is dit ras geschikt voor de productie van paaslammeren. De vruchtbaarheid is matig en bij hogere gewichten worden de dieren snel te vet. Kenmerkend voor de Suffolk is zijn vroegrijpheid en zijn behoorlijke gespierdheid die hem geschikt maakt voor kruisingen. De Suffolk heeft goede moedereigenschappen en het lammeren verloopt vlot. 12 - 15

16 - 19

20 - 23

24 en +

120 100 80 60 40 20 0 Gewicht

Figuur 14

Hoogte

Lengte

B. diepte

B. omtrek


30 Suffolk – 2 Gemiddelde maten en gemiddeld resultaat van lineaire beoordelingen van ooien

Tabel 10



Tabel 11


20 71,5 62,4 72,4 18,6 33,8 96,9 10,0 470 0,86

153 80,1 62,9 76,1 19,5 35,7 101,0 10,4 573 0,83

143 86,5 64,4 79,4 20,2 36,6 109,6 11,1 642 0,81

316 82,4 63,5 77,3 19,7 36,0 104,6 10,7 598 0,82

24 en ouder 27 87,3 64,7 81,0 18,9 36,6 106,7 10,6 1 213 0,80



Aantal 381 381 377 56 377 381 381 381 332 381 381 381 381

Gem. 4,86 5,74 6,43 2,41 6,74 3,67 4,68 5,26 6,24 4,64 4,55 4,68 4,48

s.a. 1,34 1,60 1,38 0,83 1,67 1,70 1,26 1,28 1,32 0,80 0,78 0,72 0,85

Beschrijving gemiddeld gemiddeld eerder dik verzonken nogal hoog licht hellend gemiddeld gemiddeld bijna vol horizontaal correct correct correct

17

4,54

0,81

correct

31 Suffolk – 3 Frequentiediagrammen bij maten bij ooien

30

60

100

50 80

40

20 60

30 40

10

20

20

0

10 0

0

31

39

47

35 43

55

63

51 59

71

79

67 75

87

83

95 103 111 119 127 135

91

54

62

99 107 115 123 131 139

58

70

78

66

74

GEWICHT

70

86

94

82

90

102 98

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

110

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

106

LENGTE

Schofthoogte

50

60

60 50

40

50 40 30

40 30

30

20 20

20 10

10

0

0

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39

10 0 25

12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

27

26

29

28

31

30

33

32

Zadelbreedte

4

35

34

37

36

39

38

41 40

43 42

45 44

47 46

49 48

65

51

73 69

50

Borstdiepte

81 77

89 85

96 93

104 100

112 108

120 116

124

Borstomtrek

7

10

6 8

3

5 6

4

2

3 4

2

1 2

1 0

0

0

31

39

35

43

47 51

55 59

63

71

67

79

75

83

87 91

95 103 111 119 127 135

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

99 107 115 123 131 139

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

GEWICHT

LENGTE

Schofthoogte

7

8

6

6 5

5

6

4

4 4

3

3

2

2

1

1

2

0

0 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

Zadelbreedte

Figuur 15

0

25

27 26

29 28

31 30

32

33

35 34

36

37

39 38

41 40

Borstdiepte

43 42

45 44

47 46

49 48

50

51

65 69 73 77 81 85 89 93 97 101 105 109 113 117 121 125 67 71 75 79 83 87 91 95 99 103 107 111 115 119 123

Borstomtrek


32 Suffolk - 4 Frequentiediagrammen van de lineaire beoordeling bij ooien

140

160

100

140

120 80

120

100

100

60

80

80

60

40

60

40

40 20

20

20

0

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Velfijnheid

4

5

6

7

8

1

9

2

3

4

300

5

6

7

8

9

Staart fijnheid

Vetheidsgraad

140

160

120

140 120

100 200

100 80 80 60 60

100 40

40

20 0

20

0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 1

2

3

4


5

6

7

8

9

1

2

Kruisligging

120

100

100

3

4

5

6

7

8

9


300

80

80

200 60

60 40 40

100 20

20 0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 1

2

3

4


5

6

7

8

9

1

2

3

4

Boutdiepte

400

5

6

7

8

9

RUGLIJN

300

300

300 200

200

100

100

200

100

0

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8


Figuur 16

9

1

2

3

4

5

6

7

8


9

1

2

3

4

5

6

7

8



9

33 Suffolk – 5 Gemiddelde maten en resultaat van lineair beoordelingen van rammen

Tabel 12



Tabel 13


7 81,1 65,1 74,0 17,4 35,1 97,5 10,7 481 0,88

39 100,5 68,8 82,7 20,3 38,8 105,8 12,1 563 0,83

12 103,6 69,3 84,9 22,1 40,7 114,2 12,6 642 0,82

58 98,8 68,4 82,1 20,3 38,7 106,5 12,0 569 0,84


Kenmerk Velfijnheid Vetheidsgraad Staartfijnheid Staartinplanting Staarthoogte Kruisligging Ronding bout in profiel Ronding bout achteraanzicht Boutdiepte

Aantal 67 67 67 14 67 67 67 67 50

Gem. 5,00 4,98 6,09 2,14 6,31 3,36 4,27 4,80 5,54

s.a. 1,34 1,60 1,45 0,41 1,66 1,60 1,16 1,10 1,49

Ruglijn Stand voorbenen vooraanzicht Stand voorbenen profiel Stand achterbenen achteraanzicht Stand achterbenen profiel

66 66 66 66

4,24 4,38 4,39 4,47

0,99 0,92 0,91 0,93

Beschrijving gemiddeld gemiddeld een beetje dik verzonken hoog licht hellend gemiddeld gemiddeld gemiddeld uitgesneden horizontaal correct correct correct

66

4,42

0,94

correct

24 en ouder 5 119,3 71,1 90,1 22,4 43,2 116,4 12,4 947 0,79

34 Suffolk - 6 Frequentiediagrammen van maten bij rammen

20

10

0

8

8

6

6

4

4

2

2

0

0

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

65 69 73 77 81 85 89 93 98 102 106 110 114 118 122

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

67 71 75 79 83 87 91 96 100 104 108 112 116 120 124

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

Schofthoogte

Borstomtrek

LENGTE

5

10

4

8

3

6

2

4

1

2

0

0

12 10 8 6 4

31

39

35

47

43

55

51

63

59

71

67

79

75

87

83

95 103 111 119 127 135

91

0 11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39

99 107 115 123 131 139

25

12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

GEWICHT

4

2

27

26

29

28

31

30

33

32

35

34

Zadelbreedte

37

36

39

38

41 40

43 42

45 44

47 46

49 48

51 50

Borstdiepte

3

2

3 2

2

1 1

1

0

0

0

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

Schofthoogte

2

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124 67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

LENGTE

Borstomtrek

3

3

2

2

1

1

1

0

0

0

31

39

35

47

43

55

51

63

59

71

67

79

75

87 95 103 111 119 127 135 143

83 91

99 107 115 123 131 139

GEWICHT

Figuur 17

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

Zadelbreedte

25

27 26

29 28

31 30

32

33

35 34

36

37

39 38

41 40

43 42

45 44

47 46

49 48

51

50

Borstdiepte


35 Suffolk – 7 Frequentiediagrammen van lineair beoordeelde kenmerken bij rammen 30

30

40

30

20

20

10

10

20

10

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

0 1

9

2

3

Vetheidsgraad

40

30

20

10

0 2

3

4

5

6

5

6

7

8

9

1

2

3

4

Kruisligging

50

1

4

7

8

9

50

50

40

40

30

30

20

20

10

10

6

7

8

9

7

8

9

0

0 1

2


3

4

5

6

7

8

1

9

2

3

4

5

6



20

5

RUGLIJN

20

16 14 12 10

10

10

8 6 4 2

0

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Velfijnheid

4

5

6

7

8

1

9

2

3

20

4

5

6

7

8

9

7

8

9

Staarthoogte

Staart fijnheid

30

50

40

20 30

10 20

10 10

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8


Figuur 18

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8


9

1

2

3

4

5

6



36

37

6.4

Texel – 1

Foto 4

Beschrijving en karakteristieken van het ras De Texel (Texelaar) is van Nederlandse oorsprong en kenmerkt zich door een sterke gespierdheid, witte poten en een witte kop met zwarte neus. Het is een typisch weideschaap: de lammeren worden in het voorjaar geboren, vergezellen de moeder op de weide en worden in de herfst verkocht. De slachtlammeren zijn van zeer hoge karkaskwaliteit. De Texel is matig vruchtbaar en heeft een matige groei. In raszuivere fokkerij is enige vakkennis en ervaring vereist bij de geboorte van de lammeren. De moedereigenschappen van de Texel-ooi worden als matig omschreven. Met zijn hoge gespierdheid biedt de Texel een uitstekend perspectief als slachtlamvaderdier voor kruisingen. Ten aanzien van andere rassen onderscheidt de Texel zich hierbij door zijn geringe aanleg voor vetaanzet op het lichaam. Afhankelijk van de bouw en de herkomst kan men de Texel indelen in een “Nederlands-Belgisch type” en een “Frans type”. Beiden zijn op sterk verschillende wijze geselecteerd: de Texel van het Nederlandse type heeft een betere conformatie terwijl de Texel van het Franse type beter scoort inzake vruchtbaarheid, groei en melkproductie.

38

12 - 15

16 - 19

20 - 23

24 en +

100 80 60 40 20 0 Gewicht

Figuur 19

Hoogte

Lengte

B. diepte

B. omtrek


39 Texel - 2 Gemiddelde maten en gemiddeld resultaat van lineaire beoordelingen van ooien

Tabel 14



Tabel 15

100 53,2 58,7 63,5 16,9 31,3 89,6 8,3 460 0,93

Leeftijdsgroepen(maanden) 16 tot 19 20 tot 23 12 tot 23 1702-1799 55,8 58,9 65,1 17,7 31,9 93,6 8,4 551 0,91

12 58,6 59,7 64,3 18,8 33,0 95,4 8,7 633 0,93

1814-1911 55,7 58,9 65,0 17,6 31,9 93,4 8,4 547 0,91

24 en ouder 15 57,1 58,7 67,2 17,4 33,1 93,3 8,5 1 112 0,88



Aantal 2159 2159 2158 627 2158 2159 2158 2158 1639 2155 2156 2156 2156

Gem. 3,40 3,93 3,07 4,57 5,14 5,29 6,53 6,67 6,96 4,57 4,31 4,49 4,52

s.a. 1,30 1,59 1,09 0,83 1,81 1,49 1,47 1,53 1,04 0,96 0,92 0,92 1,08

Beschrijving fijn mager fijn gemiddeld gemiddeld gemiddeld hellend rond rond bijna vol horizontaal correct correct correct

2156

4,36

0,98

correct

40 Texel – 3 Frequentiediagrammen bij maten bij ooien

300

600

400

500 300 400

200

300

200

200

100

100 100 0

0 31

39 47

35

43

55 63 71

51 59

67

79

87 95 103 111 119 127 135

75 83

91

0 54

62

99 107 115 123 131 139

58

70 66

78 74

GEWICHT

86

94

82

102

90

98

110

51

106

57 54

64 61

71 67

Schofthoogte

84 81

91 87

97 94

LENGTE

400

500

77 74

300

400 300 200 300 200 200 100 100 100 0

0 11

15 13

19 17

23 21

27

31

25

35

29

0 24 26 28 30 32 34 36 38 39 41 43 45 47 49 51

39

33

65

25 27 29 31 33 35 37 38 40 42 44 46 48 50 52

37

Zadelbreedte

Borstdiepte

81 77

89 85

96 93

104 100

112 108

120 116

124

Borstomtrek

4

6

73 69

5

5

4 3

4

3 2

3

2 2

1 1 1

0

0

0 31

39 35

47 43

55 51

63 59

71 67

79 75

87 83

95 91

103 99

111

107

119

115

127

123

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

135

131

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

139

GEWICHT

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

Schofthoogte

LENGTE

10

5

5

8

4

4

6

3

3

4

2

2

2

1

1

0

0

0

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

Zadelbreedte

Figuur 20

25

27 26

29 28

31 30

32

33

35 34

36

37

39 38

41 40

Borstdiepte

43 42

45 44

47 46

49 48

50

51

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124 67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

Borstomtrek


41 Texel – 4 Frequentiediagrammen van de lineaire beoordeling bij ooien

600

1000

1000

500

800

800

400 600

600

300 400

400

200 200

200

100

0

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

1

9

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

Vetheidsgraad

Velfijnheid

5

6

7

8

9

Staart fijnheid

1400 600

700

1200 600

500

1000 500 400

800

400 300

600

300

400

200

200

100

200

0

100 0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4


5

6

7

8

9

1

2

Kruisligging

800

800

600

600

400

400

200

200

3

4

5

6

7

8

9


1600 1400 1200 1000 800 600 400 200

0

0

0 2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3


4

5

6

7

8

1

9

2

3

4

1600

6

7

8

9

7

8

9

1400

1200

1400

5

RUGLIJN

Boutdiepte

1200

1000

1200

1000 800

1000

800 800

600 600

600

400

400

400 200

200 0

200 0

0 1

2

3

4

5

6

7

8


Figuur 21

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9


1

2

3

4

5

6



42 Texel – 5 Gemiddelde maten en gemiddeld resultaat van lineaire beoordelingen van rammen

Tabel 16



Tabel 17


149 63,7 62,2 69,1 17,9 33,4 94,5 9,2 472 0,90

265-266 67,4 63,0 69,0 18,3 34,3 97,2 9,1 542 0,92

11 67,8 65,9 71,9 19,5 36,0 97,2 9,4 682 0,92

425-426 66,1 62,8 69,1 18,2 34,1 96,3 9,2 521 0,91



Aantal 483 483 482 212 482 482 483 483 211 483 482 482 482

Gem. 2,95 2,97 3,07 4,12 4,02 4,75 5,86 5,83 7,14 4,13 3,56 3,78 4,03

s.a. 1,19 1,30 1,15 0,88 1,71 1,83 1,60 1,62 0,90 1,16 1,15 1,03 1,22

482

3,76

1,18

Beschrijving fijn mager fijn gemiddeld gemiddeld gemiddeld hellend gemiddeld gemiddeld bijna vol horizontaal licht X-benig licht onderstandig neigend naar Xbenig licht onderstandig

24 en ouder 45-46 76,7 66,0 73,8 19,4 36,7 100,9 9,4 988 0,90

43 Texel – 6 Frequentiediagrammen van maten bij rammen

140

80

80

60

60

40

40

20

20

120 100 80 60 40 20 0

0

0

61

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

67 64

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

74 71

81 77

87 84

94 91

101 97

107

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

104

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

LENGTE

Schofthoogte

Borstomtrek

50

120

100

40

100

80

80

30

60 60

20

40 40

10

20

20

0

0

0

31

39

47

35 43

55

63

51 59

71

79

67 75

87

83

95 103 111 119 127 135

91

11

99 107 115 123 131 139

GEWICHT

16

15 13

19 17

23 21

27 25

31 29

35 33

25

39

29 27

37

33 31

37

41

35

45

39

49

43

47

51

Borstdiepte

Zadelbreedte

14

10

14

12 8

12

10

10

6

8

8

6

4

6

4

4 2

2

2 0

0

0 54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

62 66 69 72 76 79 82 86 89 92 96 99 102 106 109

Schofthoogte

8

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

61 64 67 71 74 77 81 84 87 91 94 97 101 104 107

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

Borstomtrek

LENGTE

20

16 14

6

12 10

4

10

8 6

2

4 2

0

0

0 31 35

39 43

47 51

55 59

63

71

67

79

75

83

87 91

95 103 111 119 127 135 99 107 115 123 131 139

GEWICHT

Figuur 22

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

Zadelbreedte

25 26

27 28

29 30

31 32

33 34

35 36

37

39

38

41 40

43 42

45 44

47 46

49 48

51 50

Borstdiepte

Frequentiediagrammen van enkele maten van rammen in de leeftijdsgroep tussen 1 en 2 jaar (boven) en ouder dan 2 jaar (onder)

44 Texel – 7 Frequentiediagrammen van lineair beoordeelde kenmerken bij rammen 200

140

200

120 100 80 100

100 60 40 20

0

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Vetheidsgraad

4

5

6

7

8

9

1

300

300

200

200

200

100

100

100

0 3

4

5

6

4

7

8

9

1


2

3

4

5

6

7

8

1

9

2

6

7

8

9

3

4

5

6

7

8

9



300

5

0

0

2

3

RUGLIJN

300

1

2

Kruisligging

200

200

100

100

200

100

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

0 1

9

2

3

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Staart fijnheid

Velfijnheid

200

4

5

6

7

8

9

7

8

9

Staarthoogte

300

300

200

200

100

100

100

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8


Figuur 23

9

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9


1

2

3

4

5

6



45

6.5

Île-de-France – 1

Foto 5

Beschrijving en karakteristieken van het ras De Île-de-France is het meest verspreide ras in Frankrijk. De kop en de poten zijn wit. Het is een matig vruchtbaar ras, tot 3 lammerbeurten in 2 jaar, met een hoge groei en een zeer breed bronstseizoen, zodat geboorten over gans het jaar heen kunnen gepland worden. Het leent zich uitstekend voor de productie van lammeren buiten het seizoen. Het ras kan zich aanpassen aan “zero-grazing”.

46

47

6.6

Onderlinge situering van de ooien van vleesschapenrassen

6.6.1

Naar gemiddelde maten en gewicht

Texel

Hampshire

Suffolk

Bleu du Maine

120 100 80 60 40 20 0 S. hoogte

Lengte

Gewicht

B. omtrek

B. diepte

Figuur 24

Rassenvergelijking op basis van het gewicht en enkele maten van volwassen ooien

6.6.2

Naar gemiddelde score van lineaire beoordelingen

Texel

Hampshire

Suffolk

Bleu du Maine

8 6 4 2 0 Vetheid

Figuur 25

Ronding bout

Vb voor

Rassenvergelijking van de vleesrassen op basis van de gemiddelde resultaten van enkele lineair beoordeelde kenmerken

48

49

6.7

Anglo-Nubisch – 1

Foto 6 Beschrijving en karakteristieken van het ras Dit geitenras, afkomstig van Engeland is ontstaan uit kruisingen van Oosterse en tropische rassen zoals rassen uit Zuid Afrika ,Ethiopië, en Pakistan. Typisch voor dit ras is een uitgesproken ramskop en een zadelrug met lang afhangende oren. De beharing is kort die in alle mogelijke kleuren kan voorkomen. Voor wat de melkpoductie betreft onderscheid dit ras zich door een veel hoger vet en eiwitgehalte , maar de melkplas is duidelijk lager. De geiten moeten minsten een schofthoogte halen op 18 maand van 77 cm en de bokken 85 cm. Gemiddelde maten van geiten per leeftijdsgroep Tabel 18

Gemiddelde maten van geiten per leeftijdsgroep

12 tot 15 Aantal geiten Schofthoogte Lengte Borstdiepte Borstomtrek Bekkenbreedte Leeftijd (dagen) Verhouding schofthoogte/lengte

67 72,3 74,7 32,5 80,1 15,6 438 0,97

Leeftijdsgroepen(maanden) 16 tot 19 20 tot 23 12 tot 23 197 73,5 76,4 33,5 81,8 15,8 516 0,96

20 74,3 76,5 34,2 83,8 16,4 638 0,97

284 73,3 76,0 33,3 81,6 15,8 506 0,97

24 en ouder 126 77,4 81,4 36,0 87,0 17,1 1 104 0,95

50 Anglo-Nubisch – 2 Evolutie van sommige maten bij geiten

12 - 15

16 - 19

20 - 23

24 en +

100 90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Schofthoogte

Figuur 26

Lengte

Borstdiepte

Borstomtrek

Evolutie van enkele maten bij geiten volgens leeftijdsgroep

Gemiddeld resultaat van lineaire beoordelingen van geiten Tabel 19


Kenmerk Vooruier Achteruier aanhechting Vorm van de uierbodem Symmetrie van de uier

Aantal 202 202 202 202

Gem. 4,31 4,32 3,60 7,20

s.a. 1,91 1,78 1,28 2,19

Stand spenen vooraanzicht Stand spenen in profiel Ontwikkeling achteruier Ruglijn Kruisligging Stand voorbenen vooraanzicht Stand voorbenen profiel Stand achterbenen achteraanzicht Stand achterbenen profiel Vetheidsgraad

202 202 202 409 409 409

4,20 7,38 3,64 5,93 3,33 4,84

0,84 1,41 1,57 1,03 1,22 0,39

Beschrijving gemiddeld gemiddeld gedeeld zeer licht asymmetrisch bijna volledig recht schuin 15 – 10 licht ontwikkeld lichte zadelrug hellend 35 -30 correct

409 409

5,02 4,33

0,23 0,83

correct correct

409 409

5,04 4,96

0,52 1,50

correct gemiddeld

51 Anglo-Nubisch – 3 Frequentiediagrammen van maten van geiten

100

50

80

40

60

30

40

20

20

10

80

60

40

0

20

0 54

62 58

70 66

78 74

86 82

94 90

102 98

110

0

61

106

67 64

74 71

81 77

Schofthoogte

87 84

94 91

101 97

107

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39

104

12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

LENGTE

60

Bekkenbreedte

40

50 30

40 30

20

20 10

10 0

0

25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

Borstdiepte

Borstomtrek

30

16

40

14 12 20

30

10 8

20

6

10

4

10

2 0

0 54

62 58

70 66

78 74

86 82

94 90

102 98

110

0

61

106

67 64

Schofthoogte

74 71

81 77

87 84

94 91

101 97

107 104

LENGTE

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

Bekkenbreedte

30 20

20

10

10

0

0

25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

Borstdiepte

Figuur 27

Borstomtrek

Frequentiediagrammen van maten van geiten in de leeftijdsgroepen tussen 1 en 2 jaar (boven) en ouder dan 2 jaar (onder)

52 Anglo-Nubisch – 4 Frequentiediagrammen van lineair beoordeelde kenmerken bij geiten

140

160

160

120

140

140

100

120

120

100

100

80

80

60

60

40

40

20

20

80 60 40 20 0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 1

2

3

Vetheidsgraad

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

Kruisligging

400

5

6

7

8

9

RUGLIJN

300 400

300 300

200

200 200

100

100

100

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0

1


2

3

4

5

6

7

8

9

1


60

60

50

50

50

40

40

40

30

30

30

20

20

20

10

10

10

0

0 2

3

4

5

6

7

8

9

3

2

Vooruier

3

4

5

6

7

8

9

1

2

Achteruier aanhechting

120

50

100

40

80

30

60

20

40

10

20

5

6

7

8

9

0 1

60

4


60

1

2

3

4

5

6

7

8

9

8

9

Vorm van de uierbodem

80

60

40

20

0

0 1

2

3

4

5

6

7

Ontwikkeling achteruier

Figuur 28

8

9

0 1

2

3

4

5

6

7

Stand spenen vooraanzicht

8

9

1

2

3

4

5

6

7

Stand spenen Profiel

Frequentiediagrammen van enkele lineair beoordeelde kenmerken bij geiten

53 Anglo-Nubisch – 5 Gemiddelde maten van bokken

Tabel 20

Gemiddelde maten van bokken per leeftijdsgroep Leeftijdsgroepen(maanden) 16 tot 19 20 tot 23 12 tot 23

12 tot 15 Aantal bokken Schofthoogte Lengte Borstdiepte Borstomtrek Bekkenbreedte Leeftijd (dagen) Verhouding schofthoogte/lengte

22 81,4 83,3 37,1 89,8 15,9 433 0,98

12 - 15

73 82,1 84,5 38,2 89,4 16,2 519 0,97

16 - 19

20 - 23

1 84,2 88,5 37,0 94,0 17,0 600 0,95

96 81,9 84,3 38,0 89,6 16,2 500 0,97

24 en ouder 19 91,0 94,2 42,9 99,7 17,8 985 0,97

24 en +

120 100 80 60 40 20 0 Schofthoogte

Figuur 29

Lengte

Borstdiepte

Borstomtrek

Evolutie van enkele maten in functie van de leeftijd

Gemiddeld resultaat van lineaire beoordelingen van bokken Tabel 21

Gemiddeld resultaat van lineair beoordeelde kenmerken van bokken

Kenmerk Ruglijn Kruisligging Stand voorbenen vooraanzicht Stand voorbenen profiel Stand achterbenen achteraanzicht Stand achterbenen profiel Vetheidsgraad

Aantal 115 115 115

Gem. 6,16 3,42 4,80

s.a. 1,08 1,23 0,42

Beschrijving lichte zadelrug hellend 35 –30 correct

115 115

5,03 4,47

0,31 0,73

correct correct

115 115

4,98 5,12

0,59 1,21

correct gemiddeld

54 Anglo-Nubisch – 6 Frequentiediagrammen van maten en lineaire beoordelingen bij bokken

20

20

20

10

10

10

0

0 54

62

70

58

66

78 74

86 82

94 90

102 98

110

0 61

106

67 64

74 71

81

87

77

Schofthoogte

84

94 91

101 97

107

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

104

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

LENGTE

Borstomtrek

4

5

4

5

4

3

3

3

2 2

2

1 1

1

0

0

0

61

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102 106 110

67 64

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100 104 108 112

74 71

81 77

87 84

94 91

101 97

107

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

104

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

LENGTE

Schofthoogte

50

Borstomtrek

50

50

40

40

30

30

30

20

20

20

10

10

10

0

0

40

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 1

2

3

Vetheidsgraad

4

5

6

7

8

9

1

2

3

Kruisligging

100

4

5

6

7

8

9

6

7

8

9

RUGLIJN

100

70 60

80

80 50

60

60

40 30

40

40

20

20

20 10 0

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8


Figuur 30

9

1

2

3

4

5

6

7

8

9


1

2

3

4

5


Frequentiediagrammen van enkele maten bij bokken tussen 1 en 2 jaar (bovenste rij) en ouder dan 2 jaar (tweede rij) en van enkele lineair beoordeelde kenmerken bij bokken

55

6.8

Toggenburger – 1

Foto 7 Beschrijving en karakteristieken van het ras Dit geitenras is afkomstig uit Zwitserland. In België is de beharing bij voorkeur kort met een kleur van melkchocolade een doorlopend wit masker op de kop en de witte poten zijn vereist. Zeer typisch voor dit ras is de blokvorm, de schofthoogte is praktisch hetzelfde als de lengte. De zeer goede uiervorm en de speenplaatsing is eigen voor dit ras De geiten moeten minstens een schofthoogte halen op 18 maand van 67 cm en de bokken 75 cm. Gemiddelde maten van geiten per leeftijdsgroep Tabel 22


12 tot 15 Aantal geiten Schofthoogte Lengte Borstdiepte Borstomtrek Bekkenbreedte Leeftijd (dagen) Verhouding schofthoogte/lengte

75 64,9 69,7 30,8 78,0 16,4 438 0,93

Leeftijdsgroepen(maanden) 16 tot 19 20 tot 23 12 tot 23 194 66,2 70,7 31,4 79,4 16,8 510 0,94

15 64,4 70,0 31,4 80,8 16,4 632 0,92

284 65,8 70,4 31,3 79,1 16,7 497 0,94

24 en ouder 79 68,2 75,0 33,3 84,7 18,2 1 138 0,91

56 Toggenburger – 2 Evolutie van sommige maten bij geiten 12 - 15

16 - 19

20 - 23

24 en +

90 80 70 60 50 40 30 20 10 0 Schofthoogte

Figuur 31

Lengte

Borstdiepte

Borstomtrek

Evolutie van sommige maten bij geiten volgens leeftijdsgroep

Gemiddeld resultaat van lineaire beoordelingen van geiten Tabel 23

Gemiddeld resultaat van lineair beoordeelde kenmerken van geiten

Kenmerk Vooruier Achteruier aanhechting Vorm van de uierbodem Symmetrie van de uier Stand spenen vooraanzicht Stand spenen in profiel Ontwikkeling achteruier Ruglijn Kruisligging Stand voorbenen vooraanzicht Stand voorbenen profiel Stand achterbenen achteraanzicht Stand achterbenen profiel Vetheidsgraad

Aantal 279 279 279 279 279 279 279 363 363 363

Gem. 5,31 6,12 4,54 8,20 4,42 7,35 5,47 5,15 4,32 4,89

s.a. 1,79 1,56 0,95 1,45 0,72 1,50 1,68 0,44 1,08 0,33

Beschrijving gemiddeld gemiddeld licht gedeeld symmetrisch bijna recht schuin 15 –10 gemiddeld horizontaal gemiddeld hellend 25 -20 correct

363 363

5,01 4,60

0,21 0,63

correct correct

363 363

4,89 4,63

0,48 1,34

correct gemiddeld

57 Toggenburger – 3 Frequentiediagrammen van maten van geiten

80

70

100

60 80

60

50 60

40 40 30

40

20

20

20 10 0

0 54

62 58

70 66

78 74

86 82

94 90

102 98

110

0 61

106

67 64

74 71

81 77

Schofthoogte

87 84

94 91

101 97

107

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39

104

12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

LENGTE

Bekkenbreedte

50

70 60

40

50

30

40 30

20

20

10 10

0

0 25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108112 116 120 124

26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114118 122

Borstomtrek

Borstdiepte

20

30

30

20

20

10 10

10

0

0

67 64

56 60 64 68 72 76 80 84 88 92 96 100104108112

Schofthoogte

74 71

81 77

87 84

94 91

101 97

107 104

LENGTE

20

20

10

10

0

0

61

54 58 62 66 70 74 78 82 86 90 94 98 102106110

11 13 15 17 19 21 23 25 27 29 31 33 35 37 39 12 14 16 18 20 22 24 26 28 30 32 34 36 38 40

Bekkenbreedte

0

25 27 29 31 33 35 37 39 41 43 45 47 49 51

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

26 28 30 32 34 36 38 40 42 44 46 48 50

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

Borstdiepte

Figuur 32

Borstomtrek


58 Toggenburger – 4 Frequentiediagrammen van lineair beoordeelde kenmerken bij geiten

160

160

140

140

120

120

100

100

80

80

60

60

40

40

20

20

400

300

200

100

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

0

1

9

2

3

4

Vetheidsgraad

5

6

7

8

9

1

2

3

4

Kruisligging

400

5

6

7

8

9

RUGLIJN

300

400

300

300 200

200

200

100 100

100

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 1


2

3

4

5

6

7

8

9

1

2


60

70

50

60

140

50

120

40

3

4

5

6

7

8

9


160

100

40

30

80

30 60

20 20

40

10

10

0

20

0

1

2

3

4

5

6

7

8

0

9

1

2

3

Vooruier

4

5

6

7

8

9

1

2

Achteruier aanhechting

70

140

60

120

50

100

40

80

30

60

20

40

10

20

3

4

5

6

7

8

9

8

9

Vorm van de uierbodem

100

80

60

40

20

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

Ontwikkeling achteruier

Figuur 33

9

0 1

2

3

4

5

6

7

8

Stand spenen vooraanzicht

9

1

2

3

4

5

6

7

Stand spenen Profiel


59 Toggenburger – 5 Gemiddelde maten van bokken per leeftijdsgroep Tabel 24

Gemiddelde maten van bokken per leeftijdsgroep

12 tot 15 Aantal bokken Schofthoogte Lengte Borstdiepte Borstomtrek Bekkenbreedte Leeftijd (dagen) Verhouding schofthoogte/lengte


17 76,2 80,4 37,0 92,2 17,9 447 0,95

12 - 15

52 75,1 79,2 37,1 91,4 17,7 506 0,95

16 - 19

20 - 23

10 76,0 81,2 37,2 93,5 18,3 620 0,94

79 75,5 79,7 37,1 91,8 17,8 508 0,95

24 en ouder 14 77,8 81,5 38,1 99,7 18,9 1 341 0,95

24 en +

100 80 60 40 20 0 Schofthoogte

Figuur 34

Lengte

Borstdiepte

Borstomtrek

Evolutie van enkele maten in functie van de leeftijdsgroep

Gemiddeld resultaat van de lineaire beoordeling van bokken Tabel 25


Kenmerk Ruglijn Kruisligging

Aantal 93 93

Gem. 5,08 4,60

s.a. 0,34 0,89

Stand voorbenen vooraanzicht Stand voorbenen profiel Stand achterbenen achteraanzicht Stand achterbenen profiel Vetheidsgraad

93

4,75

0,46

Beschrijving horizontaal gemiddeld hellend 25 –20 correct

93 93

5,02 4,60

0,29 0,68

correct correct

93 93

4,94 5,16

0,38 1,24

correct gemiddeld

60 Toggenburger – 6 Frequentiediagrammen van maten en lineaire beoordelingen bij bokken

16

14

12

14

12

10

12

10 8

10 8

6

8 6 6

4 4

4 2

2

0

0 54

62 58

70 66

78 74

86 82

94 90

102 98

110

2 0 61

106

67 64

74 71

81 77

87 84

Schofthoogte

94 91

101 97

107

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124

104

67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

LENGTE

5

5

4

4

3

3

2

2

1

1

Borstomtrek

4

3

2

1

0

0

0 54

62 58

70 66

78 74

86 82

94 90

102 98

110

61

67 64

106

74 71

81 77

87 84

94 91

101 97

107

65 69 73 77 81 85 89 93 96 100 104 108 112 116 120 124 67 71 75 79 83 87 91 95 98 102 106 110 114 118 122

104

Borstomtrek

LENGTE

Schofthoogte

50

60

40

50

100

80

40

30

60 30

20

40 20

10

20

10

0

0

1

2

3

4

5

6

7

8

9

0 1

2

3

Vetheidsgraad

4

5

6

7

8

9

1

2

3

4

Kruisligging

60 60

6

7

8

9

100

70

80

5

RUGLIJN

80

50

60 40 40

30

40

20 20

20 10

0

0

0 1

2

3

4

5

6

7

8

9


Figuur 35

1

2

3

4

5

6

7

8

9


1

2

3

4

5

6

7

8

9


Frequentiediagrammen van enkele maten bij bokken tussen 1 en 2 jaar (bovenste rij) en ouder dan 2 jaar (tweede rij) en van lineair beoordeelde kenmerken bij bokken

61

6.9

Bonte geit

Foto 8

Beschrijving en karakteristieken van het ras De erkenning van de bonte geit in België is van recente datum. Het ras is afkomstig uit Nederland waar het reeds sinds 1979 officieel erkend is. De Nederlandse bonte geit zou ontstaan zijn in het begin van de vorige eeuw uit de witte (Saanen) geit en lokale landgeiten en dit voornamelijk in de provincie Zeeland. Het meest opvallende kenmerk is de tweekleurigheid van het dier. Zowel zwartwit of wit-zwart, als bruin-wit of wit-bruin zijn toegestaan. Driekleurigheid en een Toggenburgeraftekening op de kop wordt uitgesloten! De kleurenvelden moeten duidelijk afgelijnd zijn. In de praktijk stelt men vast dat vooral de zwart-witte en wit-zwarte kleur het meest voorkomt. Het haar moet kort en glanzend zijn. De standaard schofthoogte op de leeftijd van 18 maanden is 71 cm voor de geiten en 85 cm voor de bokken. Het ras is vooral interessant omwille van zijn zeer hoge melkproductie (tot meer dan 900 liter per jaar).

62

63

7

Zoötechnische gebreken

In de onderstaande foto’s worden drie zoötechnische gebreken duidelijk getoond, in foto 9 de zogenaamde varkensbek waarbij de bovenste kaak voorbij de onderste kaak uitsteekt, in foto 10 een ram met slechts een teelbal en in foto 11 een zogenaamde “kween”. Als gevolg van inwerking van mannelijke hormonen tijdens de embryonale fase ontwikkelen deze vrouwelijke dieren een abnormale aanwas aan de vagina.

Foto 9

Foto 10

Foto 11

64

65

8

Literatuurlijst

ALT (2001). Folder “Subsidies voor bescherming van de genetische diversiteit – met uitsterven bedreigde dieren: schapen- en geitenrassen”. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie Land- en Tuinbouw ALT (2002). Folder “Subsidies voor bescherming van de genetische diversiteit – enkele met uitsterven bedreigde veerassen”. Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Administratie Land- en Tuinbouw. CLE (2001). Landbouwstatistisch jaarboek 2000. Ministerie van Middenstand en Landbouw – Centrum voor Landbouweconomie. Delmotte, Ch., Mulders, Chr., Pauwels, H., Tylleman, A., Vettenburg, N. (2001). L’élevage du mouton. Ministère des Classes Moyennes et de l’Agriculture – Service Développement Production animale. Mulders, Chr. (2001). Op zoek naar ons rijke agrarische erfgoed. Deltapersoneelsblad Ministerie van Middenstand en Landbouw, nr. 21, 24-25. NIS (2001). Landbouwtelling van 15 mei 2000. Ministerie van Economische Zaken, Nationaal Instituut voor de Statistiek. SPSS (1998). Base 10.0 for Windows, User’s Guide, SPSS Inc., Chicago, IL. Tylleman, A., Delmotte, Ch., Pauwels, H., Vettenburg, N. (1998). Schapenhouderij – vakkundig 1. Ministerie van Middenstand en Landbouw – Dienst Ontwikkeling Dierlijke productie.

66

67

9

Relevante adressen

Erkende fokverenigingen Stichting Levend Erfgoed vzw Secretariaat Staf Van den Bergh Rotselaarsebaan 45 3220 ROTSELAAR Tel. 016/44 31 67 e-mail [email protected] Kleine Herkauwers Vlaanderen vzw. (KHV) Secretariaat Frans Vanackere Raaptorfstraat 17 8580 AVELGEM Tel./ fax 0496/59 85 28 e-mail [email protected]

Adressen voor informatie over premie voor bedreigde rassen Afdeling Duurzame Landbouwontwikkeling Ir. Katrien Nijs Ellipsgebouw (6de verdieping) Koning Albert II – Laan 35, bus 40 1030 Brussel Tel. 02 / 552 78 87 [email protected]

68

69

10

Lijst van tabellen, figuren, foto’s en lijsten

10.1

Tabellen

Wit geitenras Tabel 1

Aantal bedrijven met ooien/geiten en rammen/bokken per ras

9

Bleu du Maine Tabel 2


14

Tabel 3


14

Tabel 4


17

Tabel 5


17

Tabel 6


22

Tabel 7


22

Tabel 8

Gemiddelde maten en resultaat van lineaire beoordelingen van rammen

25

Tabel 9


25

Hampshire

70

Suffolk Tabel 10


30

Tabel 11


30

Tabel 12


33

Tabel 13


33

Tabel 14


39

Tabel 15


39

Tabel 16


42

Tabel 17


42

Texel

Anglo-Nubisch Tabel 18


49

Tabel 19


50

Tabel 20


53

Tabel 21


53

71

Toggenburger Tabel 22


55

Tabel 23

Gemiddeld resultaat van lineair beoordeelde kenmerken van geiten

56

Tabel 24


59

Tabel 25


59

10.2

Figuren

Wit geitenras Figuur 1

Situering van de maten op een schaap

5

Figuur 2

Betekenis van de codes van de lineaire beoordeling van schapen

7

Figuur 3

Betekenis van de codes van de lineaire beoordeling van het melkschaap en de geit

8

Bleu du Maine Figuur 4


13

Figuur 5


15

Figuur 6


16

Figuur 7


18

Figuur 8


19

72

Hampshire Figuur 9

Evolutie van enkele maten van ooien in functie van de Leeftijdsgroep

21

Figuur 10

Frequentiediagrammen van de maten van ooien in de leeftijdsgroep tussen 1 en 2 jaar

23

Figuur 11


24

Figuur 12


26

Figuur 13


27

Figuur 14


29

Figuur 15


31

Figuur 16


32

Figuur 17


34

Figuur 18


35

Figuur 19


38

Figuur 20


41

Suffolk

Texel

73 Figuur 21


42

Figuur 22


43

Figuur 23


44

Figuur 24

Rassenvergelijking op basis van het gewicht en enkele maten van volwassen ooien

47

Figuur 25

Rassenvergelijking van de vleesrassen op basis van de gemiddelde resultaten van enkele lineair beoordeelde kenmerken

47

Anglo-Nubisch Figuur 26

Evolutie van enkele maten bij geiten volgens leeftijdsgroep

50

Figuur 27

Frequentiediagrammen van maten van geiten in de leeftijdsgroepentussen 1 en 2 jaar (boven) en ouder dan 2 jaar (onder)

51

Figuur 28


52

Figuur 29

Evolutie van enkele maten in functie van de leeftijd

53

Figuur 30

Frequentiediagrammen van enkele maten bij bokken tussen 1 en 2 jaar (bovenste rij) en ouder dan 2 jaar (tweede rij) en van enkele lineair beoordeelde kenmerken bij bokken

54

Toggenburger Figuur 31

Evolutie van sommige maten bij geiten volgens leeftijdsgroep

56

Figuur 32


57

Figuur 33


58

74 Figuur 34

Evolutie van enkele maten in functie van de leeftijdsgroep

59

Figuur 35

Frequentiediagrammen van enkele maten bij bokken tussen 1 en 2 jaar (bovenste rij) en ouder dan 2 jaar (tweede rij) en van lineair beoordeelde kenmerken bij bokken

60

10.3

Foto’s

Foto 1

Ooi van het ras Bleu du Maine

13

Foto 2

Ooi van het ras Hampshire

21

Foto 3

Ooi van het ras Suffolk

29

Foto 4

Ooi van het ras Texel

37

Foto 5

Ooi van het ras Île-de-France

45

Foto 6

Geit van het ras Anglo-Nubisch

49

Foto 7

Geit van het ras Toggenburger

55

Foto 8

Foto van het ras Bonte geit

61

Foto 9

Foto van schaap met varkensbek

63

Foto 10

Foto van ram met slechts 1 teelbal

63

Foto 11

Foto van een Kween

63

10.4

Lijsten

Lijst 1


3

75

76

Technische brochure

SCHAPEN- EN GEITENRASSEN

Recommend Documents