Samenwerking 4. Algemeen 5. Werkwijze 6. Materialen en activiteiten 7. Leergebieden 8. Activiteitenschema s per groep 9. Activiteiten groep 1 en 2 15

Inhoudsopgave Voorwoord

3

Samenwerking

4

Algemeen

5

Werkwijze

6

Materialen en activiteiten

7

Leergebieden

8

Activiteitenschema’s per groep

9

Activiteiten groep 1 en 2

15


21


26


33

Extra aanbod Veldwerk Nederland

38

Adressen in de regio

39

1

J A AR PR OGR A M M A N ME WA GE N IN GE N 2012-2013

Uitgave: mei 2012 Vormgeving: Nicole de Kievid Aanpassingen 2012-2013: Aaltje Bos (Veldwerk Nederland) Het Groene Wiel Onderdeel van Veldwerk Nederland Hendrikweg 14 b 6703 AW Wageningen T 0317 - 422 041 [email protected] www.groenewiel.nl www.veldwerknederland.nl

2


Voorwoord Het Groene Wiel ondersteunt het Primair Onderwijs in Wageningen op het gebied van natuur en milieu-educatie (NME). Dit wordt mogelijk gemaakt dankzij de gemeente Wageningen. Het Groene Wiel is onderdeel van de landelijke organisatie Veldwerk Nederland. In dit jaarprogramma vindt u een groot aantal activiteiten voor het schooljaar 2012-2013 waarmee u uw natuuronderwijs vorm kunt geven. Lessen en Excursies: Groep 1 & 2 kan meteen aan het begin van het schooljaar op Kabouterpad. Beleef de herfst in het Arboretum! Voor groep 3 & 4 zal in november de les Huisje Holletje Nestje aangeboden worden. Groep 5 & 6 is eind april welkom bij de Plantenles. En voor groep 6, 7 & 8 draaien we in het begin van het schooljaar de Kringlooples en aan het eind van het schooljaar het Uiterwaarden-project. De extra materiaalzendingen van dit schooljaar zijn: Bollen en Knollen (groep 1-4) Pieren en Pissebedden (groep 1-6) Paddenstoelen (groep 1-8) Nieuw in ons aanbod: •

4 Seizoenskisten voor kleuters (veulens in de wei). Aan de hand van een grote vertelplaat en 3 activiteiten per seizoen ontdekken en beleven de kinderen de natuur.

•

3 Leskisten over de verschillende eigenschappen van water (voor groep 3-4 Kikker op Avontuur; voor groep 5-6 de Watergoochelaar en voor groep 7-8 WaterLab). (Beschikbaar voorjaar & zomer.)

•

Klasse Kuikens! Op het moment van schrijven is dit aanbod nog niet helemaal zeker (we moeten nog een verantwoorde afzet van de kuikens organiseren), maar ik hoop dat we in het voorjaar ook broedmachines met eieren en toebehoren kunnen uitlenen. De lesbrieven zijn gericht op groep 5-6 maar van ei naar pluizig kuikentje is natuurlijk fascinerend voor alle groepen!

•

Zwervend Afval. Wat is (zwerf)afval en wat kunnen wij er aan doen? Tijdens de “Week van Wageningen Schoon” worden afvalgrijpers uitgeleend en kunnen alle leerlingen (groep 1-8) met dit thema aan de slag.

•

Aarde en Wormen voor Waarden en Normen. Workshop voor leerkrachten (groep 1-8). Filosoferen met kinderen naar aanleiding van natuurbeleving. (In de NME-planner te vinden onder Overig.)

Wij wensen u veel plezier met het uitkiezen van de activiteiten en materialen voor uw natuuronderwijs in het komende schooljaar. Namens Gemeente Wageningen en Het Groene Wiel, Tessa de Been, Consulent NME Wageningen Wageningen april 2012

3


Samenwerking Het programma NME (natuur- en milieueducatie) komt tot stand in samenwerking tussen de gemeente Wageningen en het Groene Wiel (onderdeel van Veldwerk Nederland). Het Groene Wiel is (sinds 1 augstus 2008) praktijkcentrum van Veldwerk Nederland. Het Groene Wiel is verantwoordelijk voor de inhoud van het NME-programma en de uitleenadministratie. Het Groene Wiel zorgt voor: • het jaarlijkse programmaboekje; • vernieuwing van het aanbod (nieuwe leskisten en acitiviteiten); • de inroostering via Edso • begeleiding van lessen en excursies • de uitleen en controle van leskisten Met vragen over het programma, de inroostering en voor het tussentijds aanvragen van materialen of de annulering daarvan, kunt u terecht bij het Groene Wiel. De gemeente Wageningen is opdrachtgever en financiert het programma.

4


Algemeen Kwaliteit Alle leskisten en materiaalzendingen worden door ons nauwkeurig gecontroleerd voordat u ze krijgt. Indien er iets ontbreekt, wordt dat door ons vermeld. Mocht u toch nog iets anders missen, wilt u dan direct contact met ons opnemen? Dan kunnen we voorkomen dat we u abusievelijk de kosten voor het missende materiaal in rekening brengen. Verantwoordelijkheid Voor alle activiteiten geldt dat de verantwoordelijkheid voor vervoer, leerlingen en materialen bij de school ligt. Ook als programma’s (deels) door Het Groene Wiel of derden worden begeleid. Documentatiecentrum Naast de lesprogramma’s kunt u gedurende het schooljaar een beroep doen op ons documentatiecentrum in Wageningen. Heeft u een project rond een onderwerp dat niet in ons programma staat, of zijn er leerlingen die materialen nodig hebben voor een spreekbeurt? Dan kunt u bij ons terecht voor materialen. Er zijn lesbrieven, posters, dvd’s, boeken, tijdschriften, modellen, opgezette dieren en illustratiemateriaal, maar ook kijkers, binoculairs en microscopen te leen. Eigen bijdrage Voor deelname aan de activiteiten en het lenen van leskisten betalen de scholen een eigen bijdrage. De eigen bijdrage per klas voor het schooljaar 2012-2013 is vastgesteld op € 42,50 en wordt per school berekend op basis van het totaal aantal klassen. Met dit bedrag levert u een bijdrage aan de materiaalkosten. Uw school ontvangt de rekening aan het einde van het schooljaar. De kosten voor de planten en zaden voor het project ‘Tuinieren bij school’ zullen apart in rekening worden gebracht. Dit geldt ook voor materialen die zoek raken of kapot gaan. Contactgegevens Het Groene Wiel Centrum voor natuur- en milieueducatie Hendrikweg 14B 6703 AW Wageningen T 0317- 422 041 E [email protected] W www.groenewiel.nl Openingstijden Maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag geopend van 9.00 uur tot 16.30 uur. Woensdag meestal geopend van 9.00 uur tot 13.00 uur. Wil je op deze dag langskomen? Bel dan even voor de zekerheid.

5


Werkwijze Aanbod en inschrijven op internet Het hele aanbod zoals in deze brochure staat beschreven vindt u ook op internet. De inschrijving verloopt via onze NME-planner. Elke school heeft een eigen inlogcode en wachtwoord. Bent u dit kwijt, neem dan contact op met de NME-contactpersoon bij u op school, of met Het Groene Wiel. • Ga naar: www.groenewiel.nl. • Klik op inroosteren voor leerkracht: NME-planner. Van hieruit kunt u inloggen en inschrijven. Hoe dit werkt leest u in de handleiding NME-planner, eveneens te vinden op www.groenewiel.nl. Inroostering lessen en projecten Voor lessen en projecten staat er in het jaarprogramma alleen een periode vermeld. Voor het van start gaan van de activiteit krijgt u per e-mail bericht van ons m.b.t. de inroostering. Het is daarom van belang dat u in de NME-planner een actueel e-mailadres opgeeft en eventuele wijzigingen bijtijds aan ons doorgeeft. Reservering voor de zomervakantie Wij verzoeken u om uw inschrijving via internet voor de zomervakantie af te ronden. Zodoende weten wij hoe onze (en u ook hoe uw NME-) jaarplanning eruit gaan zien. Sommige leskisten zijn erg populair: dus hoe eerder u reserveert, hoe meer kans u heeft dat de door u gewenste periode nog vrij is! Tussentijds wijzigen Gedurende het schooljaar 2012-2013 kunt u zelf uw reserveringen wijzigingen, annuleren of bijplaatsen. Voor annulering gelden de volgende regels: • Leskisten kunt u tot 14 dagen voor uitleendatum wijzigen of annuleren. • Materiaalzendingen kunt u tot 4 maanden voor levermaand annuleren. • Excursies kunt u tot 1 maand voor uw voorkeursperiode annuleren. Annuleert u later dan genoemde termijnen, dan worden er administratiekosten in rekening gebracht. Ophalen en terugbrengen leskisten Leskisten dient u op te halen en terug te brengen bij Het Groene Wiel, Hendrikweg 14b in Wageningen. Een aantal dagen voor de start en de afloop van een uitleenperiode krijgt u van ons per e-mail een herinneringsbericht. Ophaaldag: maandag tussen 13.00 en 16.30 uur. Terugbrengdag: vrijdag tussen 9.00 en 13.00 uur. Materiaalzendingen Voor het ophalen van materiaalzendingen ontvangt u van ons bericht per e-mail over de afhaaldatum en -tijd. Voorbereiding handleidingen De handleidingen van de leskisten staan als download bij de betreffende producten in onze NME-planner. Voor de lessen en excursies staan de bijbehorende materialen en informatie op onze website: www.groenewiel.nl/betreffende les. De exacte link wordt u per e-mail toegestuurd.

6


Materialen en activiteiten In dit programma worden de volgende soorten activiteiten en producten aangeboden: Leskisten Een leskist bevat een lesbeschrijving en materialen rondom een bepaald thema. De leerlingen werken met opdrachten, opdrachtkaarten en werkbladen. De lessen uit leskisten vinden plaats in school of (deels) in de directe schoolomgeving. De uitleentermijn voor leskisten is twee weken. Bij sommige leskisten worden (levende) materialen geleverd. Ontdekdozen Een ontdekdoos bevat onderzoeksmateriaal en opdrachten waar de leerlingen zelfstandig, in groepjes van twee of drie mee kunnen werken. Aan de hand van opdrachtkaarten maken ze verschillende opdrachtjes en zoeken ze zélf naar oplossingen voor vraagstukken. De ontdekdozen zijn speciaal geschikt voor het oefenen van het zelfstandig oplossen van vraagstukken door eigen waarneming. De uitleentermijn voor ontdekdozen is twee weken. Excursies Bij een excursie vindt een deel van de activiteiten plaats buiten de directe schoolomgeving, bijvoorbeeld in het bos, de uiterwaarden of het Arboretum. Het is over het algemeen geen losstaande activiteit, maar een onderdeel van een groter lesprogramma (met voorbereiding/verwerking op school). De duur van het totale lesprogramma kan variëren van een halve dag tot vijf activiteiten verspreid over twee weken. Les op het Groene Wiel In het Groene Wiel worden elk jaar een aantal lessen georganiseerd die vanwege gebruik van dieren, planten of speciale materialen en begeleiding niet op school kunnen worden uitgevoerd. Materiaalzending Een materiaalzending bestaat uit verbruiksmaterialen, een lesbrief met informatie over het onderwerp en suggesties voor het gebruik in de klas. Het verschil met een leskist is dat u de materialen en de bijbehorende handleiding niet terug hoeft te brengen. Een materiaalzending bestaat soms uit levend materiaal, waarvan de leverdatum niet altijd exact vast te leggen is. Voor het schooltuinenproject worden zaden, planten en informatiebladen geleverd.

7


Leergebieden Het Groene Wiel heeft de inhoud van natuuronderwijs uitgewerkt in zes verschillende leergebieden. De eerste vier daarvan zijn ook nadrukkelijk terug te vinden in de kerndoelen. De twee laatste leergebieden zijn relevant vanuit het perspectief van natuur- en milieu-educatie en duurzame ontwikkeling en voor de persoonlijke ontwikkeling van de leerlingen. Besef Leren kennen van planten en dieren, groei en ontwikkeling, vorm en functie en samenhang. Aan de hand van concrete materialen en situaties wordt kennis (begrippen, woorden, verbanden) ontwikkeld. Waarnemen en onderzoeken Leren herkennen en benoemen van eigenschappen. Leren om conclusies te trekken uit eigen waarnemingen. Leren om zelfstandig (onderdelen van) onderzoekjes op te zetten. Zorg en verantwoordelijkheid Leren zorg te dragen voor planten en dieren en daar steeds meer verantwoordelijkheid in leren te dragen. Duurzaam handelen Leren hoe (samen met anderen) op een verantwoorde manier om te gaan met de omgeving, afval, energie, water e.d. Waardering Het creëren van situaties waarin leerlingen waardering voor de natuur kunnen ontwikkelen, verwoorden en verbeelden. Hiermee kunnen tevens gevoelens van angst ten opzichte van dieren worden voorkomen. Rechtvaardigheid en keuzevaardigheid Kennismaken met algemene normen en waarden met betrekking tot onze omgang met planten, dieren en milieu. Vanuit een ander (waarden)perspectief leren kijken naar een situatie. Kennismaken met situaties waarin verschillende waarden ten opzichte van elkaar moeten worden afgewogen (bijvoorbeeld in een rollenspel).

8


GROEP 1 EN 2

Kabouterpad

E

1 1-2 2

2 uur

Bollen en Knollen

Mz

1-2

2 uur

Paddenstoelen

Mz

1-2

2 uur

Pieren en Pissebedden

Mz

1-2

2 uur

Kikkervisjes

Mz

1-2

4 uur

Tuinieren bij school

Mz

1-2

5 uur

Insecten in de klas

Km

1-2

3 uur

Alles voor een pannenkoek

K

1-2

4 uur

Bang en Boos

K

1-2

3 - 5 uur

Bijen

K

1-2

4 uur

Geboorte en verzorging

K

1-2

1 uur

Het weer en seizoenen

K

1-2

5 uur

Ik-zelf

K

1-2

2 uur

Toverstenen

K

1-2

2 uur

Veulens in de Wei

K

1-2

3-5 uur

Zo doet een vogel

K

1-2

3 uur

Droppie Water

K

1-2

3 - 4 uur

Eekhoornschool

K

1-2

1 - 3 uur

Kriebelbeestjes

K

1-2

2 uur

Lievebeest

K

1-2

2 uur

Thema-spel

K

1-2

2 - 3 uur

Zwervend afval

P

1-2

1 - 3 uur

Warme Truiendag

P

1-2

1 - 4 uur

sept t/m nov

nov t/m febr

mrt t/m apr

mei t/m sept

vervoer nodig

extra begeleiding gewenst

deels buiten de school

K

leskist

Km

leskist met (levend) materiaal

E

excursie

L

les op Het Groene Wiel

Lb

lesbrief

P

project

9

Mz


materiaalzending

GROEP 3 EN 4

Huisje H i j Holletje H ll tj Nestje N tj

L

3-4 34

2 uur

Bollen en Knollen

Mz

3-4

2 uur

Paddenstoelen

Mz

3-4

2 uur

Pieren en Pissebedden

Mz

3-4

2 uur

Kikkervisjes

Mz

3-4

4 uur


Mz

3-4

5 uur

De week van de slak

Km

3-4

4 uur

Insecten in de klas

Km

3-4

3 uur

Voorproevers van de keizer

Km

4

Bellen blazen

K

3-4

Droppie water

K

3

Ik Groei!

K

3-4

5 uur

Kikker op Avontuur

K

3-4

4 uur

Kleuren

K

4

Magneten ontdekhoek

K

3-4

2 uur

Op avontuur met je zintuigen

K

3-4

5 uur

De verdwaalde boom

K

3-4

4 - 5 uur

2 - 4 uur 1 uur 3 - 4 uur

1,5 uur

sept t/m nov

nov t/m febr

mrt t/m apr

mei t/m sept

vervoer nodig



K

leskist

Km


E

excursie

L


Lb

lesbrief

P

project

10

Mz


materiaalzending

GROEP 3 EN 4 Kriebelbeestjes

K

3-4

2 uur

Natuur rond de school

K

3-4

2 uur

Koning Bromvlieg

K

3-4

3 uur

Thema-spel

K

3-4

2 - 3 uur

Zwervend afval

P

3-4

1 - 3 uur

Warme truiendag

P

3-4

1 - 4 uur

sept t/m nov

nov t/m febr

mrt t/m apr

mei t/m sept

vervoer nodig



K

leskist

Km


E

excursie

L


Lb

lesbrief

P

project

11

Mz


materiaalzending

GROEP 5 EN 6

Kringlooples

L

6

3 uur

Plantenles

L

5-6

2 uur

Uiterwaarden

E

6

8 uur

Klasse Kuikens

Mz

5-6

2 - 5 uur

Paddenstoelen

Mz

5-6

2 uur

Pieren en pissebedden

Mz

5-6

2 uur


Mz

5-6

5 uur

Insecten in de klas

Km

5-6

3 uur

De Groente-experts

Km

5-6

2 - 3 uur

Bezige Bij

K

5-6

3 - 5 uur

Biodiversiteitsspel

K

6

1 uur

Boekensteun middenbouw

K

5-6

n.v.t.

Het Weerbericht

K

5-6

3 uur

Hoor jij wat ik hoor?

K

5-6

3 uur

Kleuren

K

5

1,5 uur

sept t/m nov

nov t/m febr

mrt t/m apr

mei t/m sept

vervoer nodig



K

leskist

Km


E

excursie

L


Lb

lesbrief

P

project

12

Mz


materiaalzending

GROEP 5 EN 6 Magneten

K

6

2 uur

Papier maken

K

5-6

2 uur

Ontdekdozenset licht en geluid

K

5-6

2 uur

Ontdekdozenset materialen

K

5-6

2 uur

Ontdekdozenset natuur

K

5-6

2 uur

Ontdekdozenset vloeistoffen

K

5-6

2 uur

Ontdekdozenset zintuigen

K

5-6

2 uur

Schoolkampset Vleermuizen

K

5-6

2 uur

Schoolkampset Nachtvlinders n

K

5-6

2 uur

Watergoochelaar

K

5-6

4 uur

Thema-spel

K

5-6

2 - 3 uur

Lesbrief Spinnen

Lb

5-6

1 uur

Lesbrief Vogels in nesten

Lb

5-6

1 uur

Zwervend Afval

P

5-6

1 - 3 uur

Warme Truiendag

P

5-6

1 - 4 uur

Klasse Kuikens sept t/m nov

nov t/m febr

mrt t/m apr

mei t/m sept

vervoer nodig



K

leskist

Km


E

excursie

L


Lb

lesbrief

P

project

13

Mz


materiaalzending

GROEP 7 EN 8

Kringlooples

L

7-8

3 uur

Uiterwaarden-project

E

7-8

1 dag

Rioolwaterzuivering

E

7-8

1 - 2 uur

Paddenstoelen

Mz

7-8

2 uur

Insecten in de klas

Km

7-8

3 uur

Biodiversiteitsspel

K

7-8

1 uur

Boekensteun bovenbouw

K

7-8

n.v.t.

Het Kabinet

K

7-8

n.v.t.

Papier maken

K

7-8

2 uur

Puber-tijd

K

7-8

3 uur

Sarah’s Wereld

K

7-8

1 dag

Visserijspel

K

7-8

1 uur

Waterkringloop

K

7-8

3 uur

Waterlab

K

7-8

4 uur

Schoolkampset Vleermuizen

K

7-8

2 uur

Schoolkampset Nachtvlinders

K

7-8

2 uur

Thema-spel

K

7-8

2 - 3 uur

Zwervend Afval

P

7-8

1 - 3 uur

Warme Truiendag

P

7-8

1 - 4 uur

sept t/m nov

nov t/m febr

mrt t/m apr

mei t/m sept

vervoer nodig



K

leskist

Km


E

excursie

L


Lb

lesbrief

P

project

14

Mz


materiaalzending

GROEP 1 EN 2

Kabouterpad leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

excursie

Een kabouterpad is een speelse manier om jonge kinderen in contact te brengen met de natuur en hun omgeving. Houten kabouters met kleurige mutsen nodigen de kinderen uit om in het Arboretum te komen zien, horen, voelen, ontdekken en opdrachtjes uit te voeren. Dit wordt ingeleid en afgesloten door een medewerker van Het Groene Wiel.

Bollen en Knollen leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

materiaalzending

Dit pakket bevat verschillende soorten (bloem) bollen en knollen en een handleiding met lessuggesties rondom de verschillende ontwikkelstadia van de bollen en de knollen.

Paddenstoelen leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

materiaalzending

Deze materiaalzending bestaat uit een kweekpakket waarmee u in de klas eetbare paddenstoelen kunt kweken. Daarbij ontvangt u een lesbrief met lessuggesties rondom dit onderwerp.

Pieren en Pissebedden leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

materiaalzending

Afgevallen bladeren, dode planten en dieren, al dit natuurlijke afval wordt opgeruimd. Maar daar staan we meestal niet bij stil. Bij deze materiaalzending ontvangt u ‘afvalopruimers’ zoals pieren en pissebedden. De handleiding biedt lessuggesties en proefjes: hoe helpen de diertjes het afval opruimen, wat eten ze, hoe ontwikkelen ze zich van larve tot volwassen dier?

Kikkervisjes leergebied:

besef

tijdsduur:

4 uur

vorm:

materiaalzending

15

Het is altijd weer wonderlijk de metamorfose van kikkerdril tot kikker zelf te kunnen bekijken. U ontvangt een aquariumbak met kikkerdril en een handleiding met o.a. instructie voor verzorging.


GROEP 1 EN 2


leergebied: tijdsduur: vorm:

Voor de scholen met een schooltuin bieden we de mogelijkheid plantjes en zaden te bestellen. Bij opgave ontvangt u in het najaar een bestelformulier. Bij de levering ontvangt u ook een planning voor 5 uur het zaaien en planten van de gewassen en een instructie voor de materiaalzending begeleidende ouders. De kosten van de geleverde planten en zaden worden in rekening gebracht. zorg en verantwoordelijkheid

Insecten in de klas leergebied:

waarnemen en onderzoeken

tijdsduur:

3 uur

vorm:

leskist met levend materiaal

Bij dit project krijgt u levend materiaal van vier soorten insecten in alle stadia, namelijk: de sprinkhaan, de wandelende tak, de meeltor en het koolwitje. Deze leskist is gericht op het leren van algemene kenmerken van insecten. Bij deze leskist horen een handleiding en werkbladen.

Alles voor een pannenkoek leergebied:

besef

tijdsduur:

4 uur

vorm:

leskist

Melk komt uit de fabriek en een pannenkoek komt uit een pak, of toch niet? Deze leskist is gebaseerd op het prentenboek ‘Alles voor een pannenkoek’ van Erik Carle. Het jongetje Hannes wil graag een pannenkoek eten. Dat mag van zijn moeder, maar dan moet hij zelf voor de benodigdheden zorgen. De lessen gaan in op de ingrediënten en hun herkomst. Leerlingen worden hierbij uitgedaagd te proeven, voelen, ruiken, pletten en malen. Aan het eind van de lessenserie bakt u samen met de klas pannenkoeken.

Bang en Boos leergebied:

waardering

tijdsduur:

3-5 uur

vorm:

leskist

Kinderen zijn vaak bang voor dieren. Deze leskist helpt hen om met deze angst om te gaan en laat hen zien hoe dieren aangeven wat ze wel en niet prettig vinden. De leskist is voor 3, 4 of 5 lessen. Het thema bang wordt behandeld bij de muis, de spin of de hond. Het thema boos wordt alleen bij de hond behandeld. U kunt gebruik maken van bijgeleverde handpoppen of zelf zorgen voor levende dieren. Bijen

leergebied:


tijdsduur:

4 uur

vorm:

leskist

16

Veel kinderen zijn bang voor alles wat vliegt, en bijen in het bijzonder. Deze leuke leskist, in de vorm van een echte bijenkast, geeft een kijkje in het leven van de honingbij. De rode draad is het leven van een werkbij, verteld in 8 verhaaltjes. De leskist zit boordevol materiaal voor zowel leerzame als speelse lessen, zoals bijenpoppen, bijenraten en een video. Er is zelfs de mogelijkheid om het verhaal in een ‘musical-vorm’ uit te voeren. Dit alles kan overdreven angst voor bijen verminderen.


GROEP 1 EN 2

Geboorte en verzorging

leergebied:

besef, zorg en verantwoordelijkheid

tijdsduur:

1 uur

vorm:

leskist

Veel leerlingen hebben op deze leeftijd te maken met nieuwe broertjes of zusjes. Met deze leskist kunt u een babyverzorgingshoek inrichten waar zij spelenderwijs woorden en begrippen leren rond zwangerschap, geboorte en verzorging. Ook ontdekken zij dat je met een baby anders moet omgaan dan met een klasgenootje. De leskist levert babypoppen en bijbehorende materialen, zoals boekjes over zwangerschap en geboorte. Een ontmoeting met een echte zwangere moeder vormt natuurlijk een leuke start in de klas. Het weer en de seizoenen

leergebied:

besef

tijdsduur:

5 uur

vorm:

leskist

ZijZoentje is een tovenaarsdochter. Met haar toverzoentjes gooit ze de seizoenen van het hele jaar door elkaar. Gelukkig komt aan het eind van het verhaal alles weer goed. De leerlingen leren de begrippen, worden zich bewust van de afwisseling van seizoenen en de invloed daarvan op henzelf. Voor iedere dag is er een stukje verhaal met verschillende ontwikkelingsmaterialen en spullen waarmee u een ‘weer- en seizoenenboek’ kunt inrichten met spelmogelijkheden rond het thema. Ik-zelf

leergebied:

besef, waardering en onderzoeken

tijdsduur:

2 uur

vorm:

leskist

Deze leskist is bijzonder geschikt voor zelfstandig werken, doordat de opdrachten in de vorm van foto-strips worden gegeven. Aan de hand van allerlei activiteiten rond lichaam en zintuigen ervaren kinderen de mogelijkheden en grenzen van hun eigen lichaam.

Toverstenen leergebied:


tijdsduur:

2 uur

vorm:

leskist

17

Kleuters zijn dol op stenen. Met deze kist wordt aan deze belangstelling tegemoet gekomen. De kist begint met een spannend verhaal over ‘Tessa en de stenen van het tovervisje’. Daarna volgt een opdrachtencircuit. De opdrachtjes richten zich op: het gebruik van de zintuigen, eigenschappen van stenen en het aanleren van begrippen zoals glad/ruw, groot/klein, veel/weinig etc. De opdrachtjes zijn ook prima los van het verhaal uit te voeren.


GROEP 1 EN 2

Seizoenskisten - Veulens in de wei leergebied:

besef

tijdsduur:

3-5 uur

vorm:

leskist

Aan de hand van een grote vertelplaat, een meeleesverhaal en 3 activiteiten per seizoen gaan de kinderen de natuur ontdekken en beleven. Lentekist Een insectenzuiger (zelf maken), bodemdieren zoeken en zelf een kabouterspeurtocht uitzetten (in de directe schoolomgeving). Zomerkist Een bloemenpers (zelf maken en gebruiken), bloemen ontdekken (waar staan de mooiste, grootste, kleinste ??) en slakken onderzoeken (zelf zoeken in de directe schoolomgeving). Herfstkist Diersporen zoeken en zelf een afdruk maken; bladeren zoeken en poeders maken (creatief dus!) en dan ook nog regenwormen vangen en bekijken. Winterkist Vogels voeren: zelf een voederhuisje en een vetbol maken; vogelveren zoeken en goed bekijken. Sneeuw onderzoeken.

Zo doet een vogel

leergebied:


tijdsduur:

3 uur

vorm:

leskist

Dieren en mensen hebben verschillende manieren om te bewegen. Aan de hand van een verhaal over het zieke meisje Liesje leren de kinderen bewegingen van allerlei dieren kennen, benoemen en nadoen. Door deze bewegingen ook zelf te maken en te verkennen ontwikkelen de kinderen hun eigen bewegingsmogelijkheden. Vijf bewegingslessen worden aangevuld met extra knutselsuggesties en bijpassende liedjes. De lessen zijn geschikt voor in de klas, in de gymzaal en buiten. Droppie water

leergebied:

duurzaam handelen

tijdsduur:

3-4 uur

vorm:

leskist

Met de leskist Droppie Water komen de kinderen uit groep 1 t/m 3 op een speelse manier in aanraking met allerlei aspecten van water. Droppie Water laat hen kennis maken met verschillende eigenschappen en functies van water. Dit gebeurt d.m.v. liedjes, verhalen, proefjes, geluids- en bewegingsspelletjes en met gesprekken met de handpop ‘Droppie Water. De kist bevat alle benodigde materialen. De leskist Droppie Water wordt u gratis te leen aangeboden door het Waterschap Vallei en Eem. Reserveren van de kist loopt via het roosterprogramma van Het Groene Wiel.

18


GROEP 1 EN 2

Eekhoornschool leergebied:

besef

tijdsduur:

1-3 uur

vorm:

leskist deels buiten

In de ‘Eekhoornschool’ verplaatsen de kinderen zich in de rol van jonge eekhoorns. Ze leren er alles wat jonge eekhoorns buiten moeten leren. Zoals: een nest bouwen, noten verzamelen, verstopplekken onthouden, gevarentraining, eekhoorn-memory, noten-knikkeren, allerlei creatieve opdrachtjes met natuurlijk materiaal en een echt eekhoornlied. De leskist bevat alle materialen die nodig zijn om de opdrachtjes te doen en te verwerken. Het is daarnaast mogelijk om een buitenactiviteit in het bos te doen met de klas (eekhoornpraktijkles). Hiervoor zijn ideeën en hulpmiddelen aanwezig en een beschrijving van geschikte locaties. Voor begeleiders is er een beschrijving van de activiteit.

Kriebelbeestjes leergebied:


tijdsduur:

2 uur

vorm:

leskist

Tijdens deze les gaat u met de klas naar buiten om kriebelbeestjes te zoeken. De gevonden beestjes worden verzameld in bakken en vervolgens in de klas geobserveerd. De kinderen leren het uiterlijk, de manier van voortbewegen van de beestjes en de eigenschappen van de vindplaats te benoemen.

Lievebeest leergebied:

tijdsduur: vorm:

Jonge kinderen kunnen eindeloos naar kleine diertjes zoeken. Lieveheersbeestjes zijn favoriet want het zijn de knuffeldiertjes onder besef, zorg en verantwoordelijk- de insecten. Samen met de kinderen verzamelt u lieveheersbeestjes heid in de schoolomgeving, die u gedurende enkele dagen in de klas 2 uur verzorgt. Met deze leskist bieden wij u tal van mogelijkheden om met dit onderwerp aan de slag te gaan, van liedje tot vouwopdracht, van leskist telwerkje tot puzzel.

Thema-spel: Het rijk van Aarde en Wormen leergebied:


tijdsduur:

2-3 uur

vorm:

leskist

19

In het Rijk van Aarde en Wormen is de natuur in de war. De leerlingen helpen Xza de heks met het brouwen van een toverdrank om de natuur weer op orde te krijgen. Leerlingen raken spelenderwijs betrokken bij de natuur om hen heen. Ze leren goed waar te nemen en samen te werken. Ze filosoferen over “wat zij zelf belangrijk vinden aan natuur en wat zij zelf kunnen doen om te helpen”. Door de gevarieerde spelvormen is dit themaspel ook geschikt voor BSO of schoolreisje


GROEP 1 EN 2

Zwervend Afval

maart

leergebied:

duurzaam handelen

tijdsduur:

1-3 uur

vorm:

actie, leskist

Dit project draait in maart tijdens “De Week van Wageningen Schoon”. Leerlingen gaan met grijpers en afvalzakken het zwerfafval in de buurt rond de school opruimen. Ze filosoferen over “Wat is (zwerf) afval” en denken na over wat ze zelf kunnen doen. Voor de hogere groepen zijn extra werkvormen rondom het thema afval uitgewerkt zoals bijvoorbeeld een onderzoek naar de afbraaksnelheid van diverse soorten afval. Warme Truiendag

8 feb

leergebied:

besef, duurzaam handelen

tijdsduur:

1-4 uur

vorm:

actiedag

20

Vrijdag 8 februari 2013 is het weer Warme Truiendag! Op deze dag kunt u de verwarming een paar graadjes lager zetten en de kinderen vragen in een warme trui naar school te komen. Meedoen aan de warme truiendag levert u een energiebesparing van 7% per graadje minder en een mooie gelegenheid om aandacht te vragen voor het belang van zuinig omgaan met energie.


GROEP 3 EN 4

Huisje Holletje Nestje leergebied:

besef, waardering, zorg en verantwoordelijkheid

tijdsduur:

2 uur

vorm:

les op het Groene Wiel met levende dieren

De leerlingen maken kennis met verschillende dieren en hun ‘behuizing’. In zes boerderijtjes gaan de groepen leerlingen met een begeleider een hokje inrichten voor een dier, waarna het dier ook echt in zijn ‘huis’ geplaatst mag worden. Door eenvoudige stukjes tekst te lezen, tekeningen af te maken en in te kleuren zullen de kinderen gericht gaan kijken naar de dieren.

Bollen en Knollen leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

materiaalzending

Dit pakket bevat verschillende soorten (bloem) bollen en knollen en een handleiding met lessuggesties rondom de verschillende ontwikkelstadia van de bollen en de knollen.


besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

materiaalzending

Deze materiaalzending bestaat uit een kweekpakket waarmee u in de klas eetbare paddenstoelen kunt kweken. Daarbij ontvangt u een lesbrief met lessuggesties rondom dit onderwerp.


besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

materiaalzending

Afgevallen bladeren, dode planten en dieren, al dit natuurlijke afval wordt opgeruimd. Maar daar staan we meestal niet bij stil. Bij deze materiaalzending ontvangt u ‘afvalopruimers’ zoals pieren en pissebedden. De handleiding biedt lessuggesties en proefjes: hoe helpen de diertjes het afval opruimen, wat eten ze, hoe ontwikkelen ze zich van larve tot volwassen dier?

Kikkervisjes leergebied:

besef

tijdsduur:

4 uur

vorm:

materiaalzending

21

Het is altijd weer wonderlijk de metamorfose van kikkerdril tot kikker zelf te kunnen bekijken. U ontvangt een aquariumbak met kikkerdril en een handleiding met o.a. instructie voor verzorging.


GROEP 3 EN 4

Tuinieren bij school leergebied:

zorg en verantwoordelijkheid

tijdsduur:

5 uur

vorm:

materiaalzending

Voor de scholen met een schooltuin bieden we de mogelijkheid plantjes en zaden te bestellen. Bij opgave ontvangt u in het najaar een bestelformulier. Bij de levering ontvangt u ook een planning voor het zaaien en planten van de gewassen en een instructie voor de begeleidende ouders. De kosten van de geleverde planten en zaden worden in rekening gebracht.

De week van de slak

leergebied:


tijdsduur:

4 uur

vorm:

leskist met leven materiaal levend

U krijgt echte slakken die de leerlingen per groepje een week lang moeten verzorgen. De lessen in die week gaan over het zorgen voor slakken, de bouw van de slak en de leefwijze. Hiermee krijgen de leerlingen inzicht in de bouw en leefwijze van een dier dat heel anders is dan zijzelf. Een oefening in geduld en zorgzaamheid. Let op: Omdat u werkt met levend materiaal is het belangrijk dat u voldoende tijd voor de lessen inroostert.



tijdsduur:

3 uur

vorm:



Voorproevers van de Keizer

leergebied:

besef, waarnemen en onderzoeken

tijdsduur:

2-4 uur

vorm:

leskist met groentenpakket

De Keizer houdt enorm van groenten maar is vreselijk bang voor zijn kok. Hij denkt dat de kok zelf keizer wil worden. De leerlingen worden voorproever van de koning en gaan verschillende soorten groenten zelf onderzoeken, blind proeven en klaarmaken. Met het verse groentepakket kunt u met de leerlingen een gezonde traktatie en/of een gerecht maken. Leerlingen leren meer soorten groenten (her)kennen.

Bellen blazen

leergebied:


tijdsduur:

1 uur

vorm:

leskist

22

Zeepbellen lenen zich voor allerlei spontane experimenten. Je gaat je dingen leren afvragen en ook ga je je eigen ontdekkingen leren verwoorden. Mocht dit alles niet lukken, dan is uw klas na afloop van deze les in elk geval weer blinkend schoon!


GROEP 3 EN 4

Droppie water (groep 3) leergebied:

duurzaam handelen

tijdsduur:

3-4 uur

vorm:

leskist

Met de leskist Droppie Water komen de kinderen uit groep 1 t/m 3 op een speelse manier in aanraking met allerlei aspecten van water. Droppie Water laat hen kennis maken met verschillende eigenschappen en functies van water. Dit gebeurt d.m.v. liedjes, verhalen, proefjes, geluids- en bewegingsspelletjes en met gesprekken met de handpop ‘Droppie Water’. De kist bevat alle benodigde materialen. De leskist Droppie Water wordt u gratis te leen aangeboden door het Waterschap Vallei en Eem. Reserveren van de kist loopt via het roosterprogramma van Het Groene Wiel. Ik Groei!

leergebied:

besef

tijdsduur:

5 uur

vorm:

leskist

Hoe zien mensen er uit in verschillende leeftijdsfasen, wat groeit er aan je, wat kun je, hoe word je later? Met deze lessenserie van vijf lessen gaan de kinderen op zoek naar antwoorden op deze vragen. Er wordt niet alleen ingegaan op de lichamelijke ontwikkeling (meten en wegen), maar ook op de toename van vaardigheden en zelfstandigheid. In de laatste les wordt de zorg bij mensenkinderen vergeleken met die bij nakomelingen van verschillende diergroepen.

Kikker op Avontuur leergebied:

besef

tijdsduur:

3-5 uur

vorm:

leskist

Een avontuurlijke kikker heeft acht spannende en bijzondere waterverhalen geschreven. Bij elk verhaal hoort een doe-opdracht, waardoor de kinderen spelenderwijs een eigenschap van water ontdekken. Water als vergrootglas? Poeders die in water verdwijnen?

Kleuren (groep 4)

leergebied:


tijdsduur:

1,5 uur

vorm:

leskist

Kleuren spelen een belangrijke rol in het dagelijks leven. Er zijn vrolijke kleuren en kleuren die horen bij droefheid. In de natuur zijn er ook veel kleuren die een bepaalde betekenis hebben. Met verschillende opdrachten en materialen gaan de leerlingen aan de slag en leren zij eigenschappen van kleuren kennen.

Magneten ontdekhoek leergebied:


tijdsduur:

2 uur

vorm:

leskist

23

Magneten oefenen een grote aantrekkingskracht uit op kinderen. Met de materialen voor deze ontdekhoek kunnen ze vrij experimenteren en ontdekken. Zo leren ze spelenderwijs de eigenschappen van magneten kennen. Vraagmapjes geven u de mogelijkheid om leerlingen wat meer houvast te geven bij hun ontdekkingen.


GROEP 3 EN 4

Op avontuur met je zintuigen - Het Buitenboek van tante Door leergebied:


tijdsduur:

5 uur

vorm:

leskist

Met deze kist leren de kinderen hun zintuigen bewust te gebruiken bij het verkennen van hun omgeving. Dit doen ze naar aanleiding van ansichtkaarten die ze krijgen van ‘Tante Door’. Tante Door is op vakantie en stuurt kaartjes met waarnemingen die zij doet (wat ze ziet, hoort, ruikt, proeft en voelt). Kunnen de kinderen dit ook? Elke dag gaan ze een uurtje met een ander zintuig aan de slag (5x). Al doende maken de kinderen een buitenboekje met hun waarnemingen en gevonden materialen. Ieder kind werkt hierbij op eigen niveau tevens aan zijn/haar taalontwikkeling. De verdwaalde boom

leergebied:

waardering

tijdsduur:

4-5 uur

vorm:

leskist

Bomen staan overal, ook op het schoolplein. Ze zijn voor kinderen een heel belangrijk onderdeel van hun omgeving. In drie lessen ontdekken kinderen wat ze van de bomen rond de school vinden en leren ze deze waardering te verwoorden. Ze breiden hun boomwoordenschat uit en leren hoe een boom leeft: wat heeft hij nodig en wat geeft een boom ons? Bij dit alles hoort een bomenlied en in een ‘bomenhoek’ in de klas kunnen de leerlingen aan de slag met creatieve opdrachten. Kriebelbeestjes

leergebied:


tijdsduur:

2 uur

vorm:

leskist

Met deze leskist gaat u met de klas rond de school kriebelbeestjes zoeken. U heeft daarvoor een groene schoolomgeving of parkje nodig. Centraal staan de pissebed, de slak, de spin, de regenworm en de duizendpoot. De leerlingen verzamelen ze, leren de manier van voortbewegen benoemen en meer details aan het dier te onderscheiden. Ook maken ze zich een voorstelling van hoe het dier leeft. Natuur rond de school

leergebied:


tijdsduur:

2 uur

vorm:

leskist

24

Kinderen spelen dagelijks rond de school. Door deze activiteit worden ze zich meer bewust van de omgeving rond de school. Op een leuke, speelse manier kunnen ze in groepjes de natuur rond de school verkennen. Aan de orde komen diverse onderwerpen zoals bomen, planten, vogels, kleine beestjes, het weer, water, grond en stenen. De opdrachtenkaarten en de benodigde materialen zitten in de kist.


GROEP 3 EN 4

Koning Bromvlieg

leergebied:

waarnemen, onderzoeken en waardering

tijdsduur:

3 uur

vorm:

leskist

Koning Bromvlieg is al oud en is op zoek naar opvolgers voor hem en zijn koningin. Daarbij heeft hij hulp van de leerlingen nodig, want wie is daar nu het meest geschikt voor? Leerlingen gaan op zoek naar insecten rond de school en aan de hand van o.a. een leuk, interactief spel op internet: www.groenewiel.nl kiezen de kinderen een nieuwe koning en koningin voor het insectenrijk.

Thema-spel: Het Rijk van Aarde en Wormen leergebied:


tijdsduur:

2-3 uur

vorm:

leskist

In het Rijk van Aarde en Wormen is de natuur in de war. De leerlingen helpen Xza de heks met het brouwen van een toverdrank om de natuur weer op orde te krijgen. Leerlingen raken spelenderwijs betrokken bij de natuur om hen heen. Ze leren goed waar te nemen en samen te werken. Ze filosoferen over “wat zij zelf belangrijk vinden aan natuur en wat zij zelf kunnen doen om te helpen”. Door de gevarieerde spelvormen is dit themaspel ook geschikt voor BSO of schoolreisje. Zwervend Afval

maart

leergebied:

duurzaam handelen

tijdsduur:

1-3 uur

vorm:

actie, leskist

Dit project draait in maart tijdens “De Week van Wageningen Schoon”. Leerlingen gaan met grijpers en afvalzakken het zwerfafval in de buurt rond de school opruimen. Ze filosoferen over “Wat is (zwerf) afval” en denken na over wat ze zelf kunnen doen. Voor de hogere groepen zijn extra werkvormen rondom het thema afval uitgewerkt zoals bijvoorbeeld een onderzoek naar de afbraaksnelheid van diverse soorten afval. Warme Truiendag

8 feb

leergebied:


tijdsduur:

1-4 uur

vorm:

actiedag

25



GROEP 5 EN 6

Kringloop-les (groep 6) leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

les op het GW

Vanuit concrete ervaringen de begrippen voedselweb, voedselkringloop en voedselketen leren begrijpen. In het Groene Wiel zijn allerlei planten en dieren uit het bos samengebracht die met elkaar een groot voedselweb vormen. De leerlingen volgen de gebeurtenissen in het voedselweb en maken zo kennis met allerlei planten en dieren uit het bos en hun rol in de voedselkringloop. Ook ontdekken ze dat ze zelf een rol spelen. Voorafgaand aan de les verzorgt u een korte introductie op school, na de les volgt een nabespreking en een evaluatie. De handleiding geeft hiervoor informatie en tips. Een medewerker van het Groene Wiel legt uit hoe het programma werkt. Daarna kunt u met uw leerlingen aan de slag.

Plantenles leergebied:

besef, waardering

tijdsduur:

2 uur

vorm:

les op het Groene Wiel

In het Groene Wiel kunnen de leerlingen in groepjes de levensloop van een plant volgen. De boterbloem staat daarbij model. De onderwerpen die tijdens de les behandeld worden zijn: zaad, kiemen, ontwikkeling van de wortels, bladeren, de stengel en de bloem, bloembouw, bestuiving, vruchten en zaden en zaadverspreiding. In de handleiding staan suggesties voor introductie- en verwerkingsactiviteiten. Uiterwaarden-dag (groep 6, 7, 8)

leergebied:

waardering

tijdsduur:

dag

vorm:

excursie in de Uiterwaarden

26

De meeste leerlingen kennen de uiterwaarden van schaatsen of wandelen. In dit programma maken ze nader kennis met de betekenis van de uiterwaarden, het landschap en de ontwikkeling van de natuur in het gebied. Na een korte introductie op school gaat de klas een hele dag op pad. De opgedane kennis en ervaringen kunt u terug op school ordenen en verwerken met behulp van enkele, in de handleiding uitgewerkte opdrachten. Een dagprogramma bestaat uit: - Een les op het Groene Wiel, - Een fietstocht naar de Blauwe kamer en terug, - Een overtocht met het veer van Opheusden. Voor het fietsen is er minimaal één extra begeleider nodig.


GROEP 5 EN 6

Klasse Kuikens! leergebied:

zorg, verantwoordelijkheid, waardering

tijdsduur:

2-5 uur

vorm:

leskist met levende dieren

Op het moment van schrijven is dit aanbod nog niet helemaal zeker, (we moeten nog een verantwoorde afzet van de kuikens organiseren) maar ik hoop dat we in het voorjaar ook broedmachines met eieren en toebehoren kunnen uitlenen. De lesbrieven zijn gericht op groep 5-6 maar van ei naar pluizig kuikentje is natuurlijk fascinerend voor alle groepen!


besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

materiaalzending

Deze materiaalzending bestaat uit een kweekpakket waarmee u in de klas paddenstoelen kunt kweken. Daarbij ontvangt u een lesbrief met lessuggesties rondom dit onderwerp.


besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

materiaalzending

Afgevallen bladeren, dode planten en dieren, al dit natuurlijke afval wordt opgeruimd. Maar daar staan we meestal niet bij stil. Bij deze materiaalzending ontvangt u ‘afvalopruimers’ zoals pieren en pissebedden. De handleiding biedt lessuggesties en proefjes: hoe helpen de diertjes het afval opruimen, wat eten ze, hoe ontwikkelen ze zich van larve tot volwassen dier. Tuinieren bij school

leergebied:


tijdsduur:

5 uur

vorm:

materiaalzending

Voor de scholen met een schooltuin bieden we de mogelijkheid plantjes en zaden te bestellen. Bij opgave ontvangt u in het najaar een bestelformulier. Bij de levering ontvangt u ook een planning voor het zaaien en planten van de gewassen en een instructie voor de begeleidende ouders. De kosten van de geleverde planten en zaden worden in rekening gebracht.



tijdsduur:

3 uur

vorm:


27



GROEP 5 EN 6

De Groente-experts leergebied:


tijdsduur:

2-3 uur

vorm:

leskist met groentenpakket

Groenten liggen iedere dag op je bord. Wat vind je lekker? Leerlingen gaan op verschillende manieren aan de slag met groenten. Leerlingen maken een eigen receptkaart door eens in kookboeken te neuzen. In de kookles worden een aantal gerechten van receptkaarten gemaakt of maken de leerlingen gezamenlijk een groente-egel. Door onderzoek te doen naar het verschil van groenten in blik, in een pot of vers worden ze zelf groente-expert. Groenten onderzoeken staat centraal, waarbij proeven heel belangrijk is. Bezige Bij

leergebied:


tijdsduur:

3-5 uur

vorm:

leskist

De leskist Bezige Bij behandelt het leven van de honingbij, het werk van de imker en de leefomgeving van de bij. De leerlingen leren over de relatie tussen: de bijen onderling, de bijen en de imker en de bij en zijn omgeving. Daarbij komt ook aan bod wat de kinderen zelf voor bijen kunnen doen. Het is ook mogelijk een imker in uw klas uit te nodigen via Het Groene Wiel. Tip: mooie combinatie met een excursie naar Het Bijenhuis in Wageningen. Biodiversiteitsspel (groep 6)

leergebied:

besef

tijdsduur:

30 - 45 min.

vorm:

kaartspel

Het biodiversiteitspel is een educatief spel voor leerlingen van 9 tot 14 jaar. In het spel ervaren zij de begrippen voedselketen en biodiversiteit. De spelers moeten voedselketens maken om dieren een plekje te kunnen geven. Biodiversiteit is nodig om de roofdieren levensmogelijkheden te geven. Kiezen voor biodiversiteit in de kaarten die de speler voor zichzelf uitlegt vergroot de kans op winnen. Het biodiversiteitspel is een spel waarbij spelers elkaar kunnen dwarsbomen door kaarten bij elkaar te plaatsen of weg te halen. Door voedselketens te onderbreken of door de tegenstander op te zadelen met veel van hetzelfde. Het spel duurt afhankelijk van de leeftijd van de spelers zo’n 30 tot 45 minuten. Voor het uitleggen van de spelregels kunt u gebruik maken van een powerpointpresentatie. Dit vergt ongeveer 15 minuten extra. Boekensteun middenbouw

leergebied:

besef

tijdsduur:

n.v.t.

vorm:

leskist

28

Bij inschrijving ontvangt u gedurende een maand een set van ca. 40 boeken over natuur en milieu waarmee u uw documentatiecentrum tijdelijk kunt uitbreiden. Een bijkomend voordeel is, dat u een aantal boeken ‘in de praktijk’ kunt uitproberen, zodat u later gericht boeken kunt aanschaffen.


GROEP 5 EN 6

Het Weerbericht leergebied:

besef

tijdsduur:

3 uur

vorm:

leskist

Als de weermannen en -vrouwen gaan staken tengevolge van het voortdurende commentaar op hun berichten, blijft er voor de klas weinig anders over dan zelf maar het weerbericht te gaan maken. Daarvoor moet je natuurlijk wel temperatuur, windkracht en neerslag kunnen meten, de windrichting kunnen bepalen, de bewolking kunnen schatten en weten op welke manier je die gegevens op een weerkaart zet. Leerlingen kunnen dit op verschillende manieren aan de weet komen: Infokaarten lezen, een werkblad maken, filmpjes bekijken of het aan iemand vragen die het al weet. Voor elk onderdeel is er een test. Heeft een groep alle kennis in huis, dan kunnen ze een echt weerbericht maken voor de rest van de klas.

Hoor jij wat ik hoor? leergebied:

besef

tijdsduur:

3 uur

vorm:

leskist

Iedereen beleeft geluid anders. Tijdens een feestje is harde muziek misschien leuk, maar wat vindt de buurman ervan, die wil slapen? En een schoolplein vol spelende kinderen is een gezellige plek als je aan het spelen bent, maar voor iemand die wil lezen een storende factor. De leskist geluidsbeleving laat kinderen geluid ervaren. De leerlingen doen een geluidsinspectie in de schoolomgeving. Daarna doen zij een rollenspel over geluid om te achterhalen hoe verschillende mensen geluid beleven. In een keuzeopdracht kunt u de leerlingen vanuit verschillende perspectieven met geluid aan de slag laten gaan: als kunstenaar, muzikant, journalist, schrijver… Kleuren (groep 5)

leergebied:


tijdsduur:

1,5 uur

vorm:

leskist

Kleuren spelen een belangrijke rol in het dagelijks leven. Er zijn vrolijke kleuren en kleuren die horen bij droefheid. In de natuur zijn er ook veel kleuren die een bepaalde betekenis hebben. Met verschillende opdrachten en materialen gaan de leerlingen aan de slag en leren zij eigenschappen van kleuren kennen.

Magneten (groep 6) leergebied:


tijdsduur:

2 uur

vorm:

leskist

29

Door diverse experimenten ontdekken de leerlingen de belangrijkste eigenschappen van magneten. Aan de orde komen o.a. aantrekken, afstoten, kompassen, noord- en zuidpool. De kist bevat voldoende oefenmateriaal om in groepjes te werken.


GROEP 5 EN 6

Papier maken leergebied:

duurzaam handelen

tijdsduur:

2 uur

vorm:

leskist

Maak van oud papier je eigen nieuwe papier: dat is wat de leerlingen gaan doen met deze leskist. Leuk om te doen en het levert inzicht in nuttig hergebruik van oud papier. Naast een papierschepset bevat de leskist enkele lessuggesties rondom papier(verwerking).

Ontdekdozen leergebied:


tijdsduur:

2 uur

vorm:

ontdekdozen-set

De ontdekdozen zijn sets van dozen rond een bepaald thema, bedoeld voor het oefenen van het zelfstandig oplossen van vraagstukken door eigen waarneming en het uitvoeren van eenvoudige proefjes. Als differentiatie kunt u de leerlingen zelfs opdrachten geven waarbij ze zelf ook het onderzoekje moeten bedenken waarmee ze de vraag kunnen oplossen. Elk thema bestaat uit vijf of zes verschillende onderwerpen. Het is mogelijk met de hele klas tegelijk aan een thema te werken, maar deze dozen zijn ook uitstekend geschikt als tussendoor-activiteit, waar groepjes van twee of drie kinderen zelfstandig aan werken. Met één doos kan ongeveer 20-30 minuten worden gewerkt. In beide gevallen is een klassikale nabespreking gewenst. Ontdekdozenset licht en geluid Proefjes en ontdekkingen op het gebied van licht en geluid. Dozen: licht en schaduw, spiegels, lenzen, kleuren, geluid, muziek in elastiek. Ontdekdozenset materialen Ontdekkingen aan verschillende materialen. Dozen: hout, metalen, papier, lucht, lapjes. Ontdekdozenset natuur Ontdekkingen over de natuur. Dozen: veren, grond, stenen, bladeren en natuur algemeen. Ontdekdozenset vloeistoffen Proefjes met vloeistoffen. Dozen: zeepbellen, drijven/zinken, mengen, stroperigheid, doorlaatbaarheid en oppervlaktespanning. Ontdekdozenset zintuigen Proefjes gericht op de zintuigen en de zintuiglijke waarneming. Dozen: horen, ruiken, proeven, voelen, zien en bedrog. Schoolkampset Vleermuizen

leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

schoolkampset

30

Met deze set kunt u ’s avonds vleermuizen spotten. De set bevat twee vleermuisdetectors waarmee vleermuisgeluiden opgevangen kunnen worden. In de handleiding vindt u tips voor het spotten van vleermuizen. Informatiekaarten, boekjes en een cd met vleermuisgeluiden geven de leerlingen informatie over vleermuizen in Nederland.


GROEP 5 EN 6

Schoolkampset Nachtvlinders leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

schoolkampset

Met deze set kunt u nachtvlinders vangen en bekijken. Nachtvlinders zijn vaak prachtig om te zien met aparte kleuren, vormen en voelsprieten. De set bevat een speciale vanginstallatie voor nachtvlinders (stokken, lampen, verlengsnoer en doek). Vlinderzoekkaarten en boekjes geven informatie over de nachtvlinders.

Leskist Watergoochelaar leergebied:

besef

tijdsduur:

4 uur

vorm:

leskist (verhalend ontwerp)

De Watergoochelaar is in de stad! Journaliste Hanneke Diepgraven heeft het gevoel dat deze meneer mensen oplicht met zijn dure watergoochelshow. Ze wil hem gaan ontmaskeren en heeft zijn goochelkist te pakken gekregen. Ze moet zelf plotseling weg, dus ze heeft in een brief de hulp van de klas gevraagd. Tijdens het onderzoeken van de trucs krijgen de leerlingen spelenderwijs inzicht in acht verschillende watereigenschappen.

Thema-spel: Het Rijk van Aarde en Wormen leergebied:


tijdsduur:

2-3 uur

vorm:

leskist

In het Rijk van Aarde en Wormen is de natuur in de war. De leerlingen helpen Xza de heks met het brouwen van een toverdrank om de natuur weer op orde te krijgen. Leerlingen raken spelenderwijs betrokken bij de natuur om hen heen. Ze leren goed waar te nemen en samen te werken. Ze filosoferen over “wat zij zelf belangrijk vinden aan natuur en wat zij zelf kunnen doen om te helpen”. Door de gevarieerde spelvormen is dit themaspel ook geschikt voor BSO of schoolreisje. Lesbrief Spinnen

leergebied:

waardering

tijdsduur:

1 uur

vorm:

lesbrief te downloaden op www. groenewiel.nl

Deze lesbrief geeft opdrachtjes om de levenswijze van spinnen te leren kennen en de angst voor spinnen te verminderen.

Lesbrief Vogels en nesten leergebied:

waardering

tijdsduur:

1 uur

vorm:

lesbrief te downloaden op www. groenewiel.nl

31

Deze lesbrief bevat lessen over de manieren waarop vogels hun jongen uitbroeden en grootbrengen.


GROEP 5 EN 6

Zwervend Afval

maart

leergebied:

duurzaam handelen

tijdsduur:

1-3 uur

vorm:

actie, leskist

Dit project draait in maart tijdens “De Week van Wageningen Schoon”. Leerlingen gaan met grijpers en afvalzakken het zwerfafval in de buurt rond de school opruimen. Ze filosoferen over “Wat is (zwerf) afval” en denken na over wat ze zelf kunnen doen. Voor de hogere groepen zijn extra werkvormen rondom het thema afval uitgewerkt zoals bijvoorbeeld een onderzoek naar de afbraaksnelheid van diverse soorten afval.

Warme Truiendag

8 feb

leergebied:


tijdsduur:

1-4 uur

vorm:

actiedag

32



GROEP 7 EN 8

Kringlooples leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:


Vanuit concrete ervaringen de begrippen voedselweb, voedselkringloop en voedselketen leren begrijpen. In het Groene Wiel zijn allerlei planten en dieren uit het bos samengebracht die met elkaar een groot voedselweb vormen. De leerlingen volgen de gebeurtenissen in het voedselweb en maken zo kennis met allerlei planten en dieren uit het bos en hun rol in de voedselkringloop. Ook ontdekken ze dat ze zelf een rol spelen. Voorafgaand aan de les verzorgt u een korte introductie op school, na de les volgt een nabespreking en een evaluatie. De handleiding geeft hiervoor informatie en tips. Een medewerker van het Groene Wiel legt uit hoe het programma werkt. Daarna kunt u met uw leerlingen aan de slag.

Uiterwaarden-dag leergebied:

waardering

tijdsduur:

7 uur

vorm:


De meeste leerlingen kennen de uiterwaarden van schaatsen of wandelen. In dit programma maken ze nader kennis met de betekenis van de uiterwaarden, het landschap en de ontwikkeling van de natuur in het gebied. Na een korte introductie op school gaat de klas een hele dag op pad. De opgedane kennis en ervaringen kunt u terug op school ordenen en verwerken met behulp van enkele, in de handleiding uitgewerkte opdrachten. Een dagprogramma bestaat uit: - een les op het Groene Wiel, - een fietstocht naar de Blauwe kamer en terug, - een overtocht met het veer van Opheusden. Voor het fietsen is minimaal één extra begeleider nodig.

Rioolwaterzuivering leergebied:

besef, zorg, waardering en verantwoordelijkheid

tijdsduur:

1-2 uur

vorm:

excursie naar: Veenendaal of Ede

Het Waterschap Vallei en Eem nodigt leerlingen van groep 7 en 8 van harte uit om een kijkje te komen nemen op een riool waterzuivering. Deze gratis rondleidingen worden gegeven in Veenendaal of Ede. De kinderen krijgen antwoord op vragen als: Waar gaat het water heen als we het door de wc spoelen? Hoe wordt afvalwater weer schoon? En hoe schoon is dat nou precies? Er kunnen maximaal 30 leerlingen tegelijkertijd worden ontvangen, bij grotere groepen wordt u verzocht deze te splitsen. De rondleiding duurt ongeveer 1,5 uur. Deelname is kosteloos. U dient zelf voor het vervoer te zorgen en per 10 leerlingen voor één begeleider. Wilt u een rondleiding op de rioolwaterzuivering? Dan boekt u deze direct via het Waterschap: u kunt uw rondleiding zelf plannen via www.wve.nl/reserveren. U komt dan op een reserveerpagina waar u direct de beschikbare data kunt bekijken en uw excursie kunt plannen. Na bevestiging van deze reservering ontvangt u een mail met alle gegevens.

33


GROEP 7 EN 8


besef

tijdsduur:

2-4 uur

vorm:

materiaalzending

Deze materiaalzending bestaat uit een kweekpakket waarmee u in de les eetbare paddenstoelen kunt kweken. Daarbij ontvangt u een lesbrief met lessuggesties romdom dit onderwerp.



tijdsduur:

3 uur

vorm:



Biodiversiteitsspel leergebied:

besef

tijdsduur:

30 - 45 min.

vorm:

kaartspel

Het biodiversiteitspel is een educatief spel voor leerlingen van 9 tot 14 jaar. In het spel ervaren zij de begrippen voedselketen en biodiversiteit. De spelers moeten voedselketens maken om dieren een plekje te kunnen geven. Biodiversiteit is nodig om de roofdieren levensmogelijkheden te geven. Kiezen voor biodiversiteit in de kaarten die de speler voor zichzelf uitlegt vergroot de kans op winnen. Het biodiversiteitspel is een spel waarbij spelers elkaar kunnen dwarsbomen door kaarten bij elkaar te plaatsen of weg te halen. Door voedselketens te onderbreken of door de tegenstander op te zadelen met veel van hetzelfde. Het spel duurt afhankelijk van de leeftijd van de spelers zo’n 30 tot 45 minuten. Voor het uitleggen van de spelregels kunt u gebruik maken van een powerpointpresentatie. Dit vergt ongeveer 15 minuten extra.

Boekensteun bovenbouw leergebied:

besef

tijdsduur:

n.v.t.

vorm:

leskist

34

Bij inschrijving ontvangt u gedurende een maand een set van ca. 40 boeken over natuur en milieu waarmee u uw documentatiecentrum tijdelijk kunt uitbreiden. Een bijkomend voordeel is, dat u een aantal boeken ‘in de praktijk’ kunt uitproberen, zodat u later gericht boeken kunt aanschaffen.


GROEP 7 EN 8

Het Kabinet leergebied:

besef en waardering

tijdsduur:

n.v.t.

vorm:

leskist

Het Kabinet is een ladenleskist, waarin een combinatie is gemaakt tussen werken met natuurlijke materialen en leren informatie verzamelen uit boeken. Leerlingen kunnen individueel of in een groepje aan de slag met een la uit het kabinet. In elke lade komt een ander onderwerp aan bod, zoals stenen, fossielen, insecten, schelpen, bomen, sporen, etc. Elke lade bevat natuurlijke materialen en opdrachtkaarten. Ook zitten er informatieve boeken over de diverse onderwerpen in de leskist. De werkbladen krijgt u toegestuurd na inschrijving. Deze leskist kan goed worden ingezet voor leerlingen die naast de reguliere lessen tijd overhouden. Papier maken

leergebied:

duurzaam handelen

tijdsduur:

2 uur

vorm:

leskist

Maak van oud papier je eigen nieuwe papier: dat is wat de leerlingen gaan doen met deze leskist. Leuk om te doen en het levert inzicht in nuttig hergebruik van oud papier. Naast een papierschepset bevat de leskist enkele lessuggesties rondom papier(verwerking).

Puber-tijd leergebied:

rechtvaardigheid en keuzevrijheid

tijdsduur:

3 uur

vorm:

leskist

35

De puberteit van kinderen begint steeds vroeger. In de hoogste groepen beginnen de meeste meisjes en enkele jongens al te puberen. Om die reden is het belangrijk om al in groep 7/8 aandacht te besteden aan de lichamelijke en emotionele ontwikkeling die de kinderen dan doormaken. Deze leskist is opgebouwd uit 5 modules, waarbij u zelf kunt bepalen welke u wilt doen. De modules behandelen achtereenvolgens de puberteit, verliefdheid, grenzen, vrijen en voorbehoedsmiddelen. Elke module bestaat uit een stukje van het NOT-programma ‘Het Liefdespaleis’, een gesprek over het onderwerp en één of meer verwerkingsopdrachten. De lessen zijn er op gericht om de kennis van leerlingen te vergroten op een manier die hen aanspreekt en hen te stimuleren om een mening, normen en waarden op dit gebied te ontwikkelen.


GROEP 7 EN 8

Sarah’s wereld leergebied:

besef en duurzaam handelen

tijdsduur:

1 dag

vorm:

leskist

Sarah’s wereld is een speels educatief project rondom het thema duurzaamheid. De leerlingen krijgen stap voor stap inzicht in de milieuproblematiek en, héél belangrijk, ze ontdekken oplossingen daarvoor. Het project draait rond het meisje Sarah. Via (brieven van) Sarah komen de leerlingen in aanraking met verschillende milieuproblemen. Zoals bedreigde diersoorten en de milieubelasting van grondstoffen die nodig is voor het maken van simpele dingen zoals bijvoorbeeld een blikje cola. Wanneer Sarah jarig is gaan de kinderen een feestje organiseren. Dit gaan ze zo milieuvriendelijk mogelijk doen. Hierdoor komen milieubewuste oplossingen onder handbereik. Slot van het project is het gezamenlijk opstellen van duurzaamheidregels: zoals lenen, ruilen, tweedehands, zuinig zijn. Het project kan in één dag worden uitgevoerd, of verdeeld over meerdere dagen. Indien gewenst kunt u vooraf meedoen aan een korte informatiebijeenkomst. Meer info: www.sarahswereld.nl Visserijspel

leergebied:

duurzaam handelen

tijdsduur:

1 uur

vorm:

leskist

Met dit spel ontdekken de leerlingen dat je niet onbeperkt vissen kunt vangen in de Noordzee. Als iedereen maximaal vist, is de zee snel leeg. Je moet samenwerken om jaarlijks een goede vangst te houden. Het spel illustreert het belang van duurzaam omgaan met natuurlijke hulpbronnen. In dit geval: vis. Een aantal begrijpend lezen teksten en opdrachten geven toelichting en verdieping bij het spel. Tip: Gebruik het spel binnen een les of project over duurzaamheid. Waterkringloop

leergebied:

waarnemen, onderzoeken en duurzaam handelen

tijdsduur:

3 uur

vorm:

leskist

Water is de basis van het leven op aarde. Het is overal. Maar, raakt water dan nooit op? En waar gaat regenwater precies heen? Raakt de grond nooit vol? In drie lessen, waarvan één met proefjes, ontdekken de leerlingen de waterkringloop. Ze leren over verdamping, neerslag, grondwater, rioolwater en drinkwater. Ter verwerking wordt het waterkringloopspel gespeeld. Tip: Combineer met de waterzuiveringsexcursie! Waterlab

leergebied:

besef

tijdsduur:

4 uur

vorm:

leskist (verhalend ontwerp)

36

De leerlingen leren actief over acht verschillende watereigenschappen, doordat ze in een ‘Klokhuisachtige’ omgeving vragen over water moeten beantwoorden en de achterliggende processen verklaren. De klas ‘vervangt’ het zieke team van het programma ‘Hoe zit dat?’ Hoe werken de watereigenschappe en hoe worden deze gebruikt in de techniek en ons dagelijks leven.


GROEP 7 EN 8

Schoolkampset Vleermuizen leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

schoolkampset

Met deze set kunt u ‘s avonds vleermuizen spotten. De set bevat twee vleermuisdetectoren waarmee vleermuisgeluiden opgevangen kkunnen worden. In de handleiding vindt u tips voor het spotten van vleermuizen. Informatiekaarten, boekjes en een cd met vleermuisgeluiden geven de leerlingen informatie over vleermuizen in Nederland

Schoolkampset Nachtvlinders leergebied:

besef

tijdsduur:

2 uur

vorm:

schoolkampset

Met deze set kunt u nachtvlinders vangen en bekijken. Nachtvlinders zijn vaak prachtig om te zien met aparte kleuren, vormen en voelsprieten. De set bevat een speciale vanginstallatie voor nachtvlinders (stokken, lampen, verlengsnoer en doek). Vlinderzoekkaarten en boekjes geven informatie over de nachtvlinders. Thema-spel: Het Rijk van Aarde en Wormen

leergebied:


tijdsduur:

2-3 uur

vorm:

leskist

In het Rijk van Aarde en Wormen is de natuur in de war. De leerlingen helpen Xza de heks met het brouwen van een toverdrank om de natuur weer op orde te krijgen. Leerlingen raken spelenderwijs betrokken bij de natuur om hen heen. Ze leren goed waar te nemen en samen te werken. Ze filosoferen over “wat zij zelf belangrijk vinden aan natuur en wat zij zelf kunnen doen om te helpen”. Door de gevarieerde spelvormen is dit themaspel ook geschikt voor BSO of schoolreisje.

Zwervend Afval

maart

leergebied:

duurzaam handelen

tijdsduur:

1-3 uur

vorm:

actie, leskist

Dit project draait in maart tijdens “De Week van Wageningen Schoon”. Leerlingen gaan met grijpers en afvalzakken het zwerfafval in de buurt rond de school opruimen. Ze filosoferen over “Wat is (zwerf) afval” en denken na over wat ze zelf kunnen doen. Voor de hogere groepen zijn extra werkvormen rondom het thema afval uitgewerkt zoals bijvoorbeeld een onderzoek naar de afbraaksnelheid van diverse soorten afval.

Warme Truiendag

8 feb

leergebied:


tijdsduur:

1-4 uur

vorm:

actiedag

37



Extra aanbod Veldwerk Nederland De werkweek van je leven! Met de natuurwerkweek van Veldwerk Nederland krijgen uw leerlingen de week van hun leven. Met veel plezier ontdekken ze de natuur, zagen ze bomen (onderdeel van na tuurbeheer!) en ontmoeten bijzondere planten en dieren. Naast plezier en lol maken is de natuurwerkweek een ervaring die uw leerlingen nooit meer vergeten. In overleg met u

verzorgt Veldwerk Nederland de inhoud van de week, u kunt alle aandacht besteden aan uw leerlingen. Gunt u uw leerlingen ook de werkweek van hun leven, neem dan contact op met Veldwerk Nederland 055 368401 of kijk op www.VeldwerkNederland.nl

Tijdschrift Natuur aan de Basis Wilt u met de klas meer doen met natuur en techniek? Het tijdschrift Natuur aan de Basis biedt uitkomst. Met een abonnement krijgt u vier maal per jaar nieuwe afwisselende lessen en activiteiten en hebt u gratis toegang tot ruim 750 eerder verschenen activiteiten. De lessen en activiteiten uit Natuur aan de Basis bestaan uit activerende werkvormen die kinderen stimuleren om door zelfontdekking te leren. In het magazine staat uitvoerig beschreven wat de opzet is van een les of activiteit. Per bouw zijn er minimaal drie activiteiten opgenomen. De leerlingen kunnen direct met het onderwerp aan de slag dmv de ruim opgezette werkbladen. Voor een abonnement betaalt u € 55,- per jaar. Wilt u een proefabonnement of een gratis proefnummer ontvangen kijkt u dan op www.natuuraandebasis.nl. Training Aarde en Wormen voor Waarden en Normen Filosoferen met kinderen naar aanleiding van natuurbeleving. Door met kinderen te filosoferen over hun eigen ervaringen met natuur ontdekken ze wat zij belangrijk vinden aan natuur en hoe zij zelf kunnen bijdragen aan het behoud van hun waarden. Met de training Aarde en Wormen voor Waarden en Normen leert u hoe u door middel van natuurbelevingsactiviteiten en socratische gesprekstechnieken leerlingen kunt helpen zich bewust te worden van hun eigen natuurwaardering en handelingsperspectief. Kijk voor meer informatie op www.veldwerknederland.nl of bel 055 368 4010. Training effectief natuuronderwijs en op buitenavontuur met je klas! Onderzoek wijst uit dat het van groot belang is dat kinderen de natuur en hun omgeving leren kennen. Daardoor leren ze niet alleen makkelijker, het verhoogt de concentratie, vergroot het enthousiasme, stimuleert samenwerking, vermindert obesitas en is een uitlaatklep voor kinderen met veel energie. In de training effectief natuuronderwijs leert u hoe uw natuuronderwijs aantrekkelijker en effectiever gegeven kan worden. In de training op buitenavontuur met je klas! leert u welke fasen een buitenles heeft en hoe u deze lessen voorbereidt en uitvoert. Kijk voor meer informatie op www.veldwerknederland.nl of bel 055 368 4010. Materialen De natuur ontdekken, verkennen of beleven kunt u op verschillende manieren doen. De (online) VeldwerkWinkel van Veldwerk Nederland biedt u de mogelijkheid om uw activiteiten op professionele wijze te organiseren. Dat kan door middel van bestaande activiteiten door uw eigen activiteiten, aangevuld met veldwerk- of onderzoeksmaterialen. Bij iedere activiteit heeft de VeldwerkWinkel materialen die het succes of effect vergroten. Kijkt u voor meer informatie op www.veldwerkwinkel.nl

38


Adressen in de regio Hieronder treft u een overzicht van organisaties waar u terecht kunt voor een excursie, schoolreisje of werkweek in het teken van dieren, natuur en milieu.

Les- en excursiemogelijkheden Stichting Jac. Gazenbeek Voor behoud van natuur en cultuur van de Veluwe Postadres: Stationsstraat 37, 6741 DH, Lunteren Telefoon: 0318-484235 Doelgroep: vanaf groep 5 www.gazenbeekstichting.nl email: [email protected] De Jac. Gazenbeek Stichting beschikt over verhalenvertellers die de kinderen meenemen naar het verleden van de Veluwe. Daarnaast kan de stichting dia-lezingen verzorgen. Afvalverwerking Regio Nijmegen Nieuwe Pieckelaan 1 6551 DX Weurt Telefoon: (024) 37 81 766 Doelgroep: bovenbouw www.arnbv.nl De ARN, afvalverwerking Regio Nijmegen, kan op school gratis een les verzorgen over hoe afval in hun installatie verwerkt wordt. U ontvangt vooraf een lespakket ter voorbereiding. Vervolgens kan de groep de ARN bezoeken voor een rondleiding. HAPS Stichting Prehistorisch Kamp Apeldoorn Centrum voor Natuur-en Milieueducatie Aristotelesstraat 603, 7323 NM Apeldoorn. Telefoon: (055) 366 84 27 Periode: 1 april - 1 november Doelgroep:groep 5 t/m 8 www.hapsproject.nl Project Haps speelt zich af in en rond een prehistorische boerderij. Hier wordt zo getrouw mogelijk het leven in de IJzertijd (zo’n 500 jaar v. Chr.) nageleefd. Dat betekent onder andere: graan malen, eigen brood bakken, water halen en dieren hoeden.

39


Bezoekerscentra Bezoekerscentrum Hoge Veluwe Nationaal Park Hoge Veluwe, Apeldoornseweg 250, 7351 TA Hoenderloo Telefoon: 055 - 3788100 www.hogeveluwe.nl Bezoekerscentrum Hoge Veluwe biedt diverse excursiemogelijkheden. U kunt variëren van een kort bezoek tot een halve of zelfs hele dag. U kunt een bezoek brengen aan het Bezoekerscentrum & Museonder en de Landschappentuin. Hiervoor zijn opdrachtboekjes beschikbaar. Ook kunt u zich met uw groep aanmelden voor een excursie onder leiding van een gids. Bezoekerscentrum het Aardhuis Aardhuis 1, 7346 AA Hoog Soeren Telefoon: (055) 519 13 37 www.aardhuis.nl Het bezoekerscentrum het Aardhuis is gelegen in een wildpark. Binnen is een jaarlijks wisselende tentoonstelling te zien. Buiten kan men everzwijnen en soms ook damherten of edelherten zien. Het is mogelijk om zowel een rondleiding binnen als een excursie buiten aan te vragen. Bezoekerscentrum Veluwezoom Heuvenseweg 5a, 6991 JE Rheden Telefoon: 026 - 497 9100 www.veluwezoom.nl Het bezoekerscentrum Veluwezoom organiseert voor elke bouw een aantal activiteiten waarbij natuurbeleving voorop staat. Voorbeelden zijn: een kabouterpad voor de kleuters, een natuurbelevingstocht, het kikkerpad en de waterrugzak. De docent dient zelf te zorgen voor voldoende begeleiding.

Dierentuinen In de omgeving van Ede zijn diverse dierentuinen. Deze hebben vaak een educatieve dienst en speciale pakketten / projecten voor scholen en schoolreisjes. Meer informatie kunt u opvragen bij betreffende dierentuin. Ouwehands Dierenpark Grebbeberg 111 6911 AV Rhenen Telefoon: (0317) 65 02 00 www.ouwehand.nl Apenheul J.C. Wilslaan 21 Apeldoorn Postbus 97 3700 AB Apeldoorn Telefoon: (055) 357 57 57 www.apenheul.nl

40


Burgers’ Zoo Schelmseweg 85 6816 SH Arnhem Telefoon: (026) 445 03 73/442 45 34 www.burgerszoo.nl Dierenpark Amersfoort Barchman Wuytierslaan 224 3819 AC Amersfoort. Telefoon: (033) 422 7100 / 422 7115 www.dierenparkamersfoort.nl Dierenpark Wissel Woesterbergweg 21B, 8162 RD Epe 057-861 31 06 www.wisselzoo.nl

41


Stichting Veldwerk Nederland Het Woldhuis Contactgegevens Het Woldhuis 11 www.veldwerknederland.nl 7325 WN Apeldoorn [email protected] (055) 368 4010

De Veldhoeve Zuideresweg 10 9441 TZ Orvelte (0593) 582 550

Stichting Veldwerk Praktijkcentra Het Groene Wiel Hendrikweg 14B 6703 AW Wageningen (0317) 422 041

Hét Kennis- en Praktijkcentrum voor Natuureducatie

Samenwerking 4. Algemeen 5. Werkwijze 6. Materialen en activiteiten 7. Leergebieden 8. Activiteitenschema s per groep 9. Activiteiten groep 1 en 2 15

Recommend Documents