Samenwerken met vrijwilligers en mantelzorgers om de kwaliteit van leven te vergroten

NIEUWSFLITS door en voor vrijwilligers januari

2015

Met de beste wensen voor 2015, sturen we u alweer het derde nummer van de Nieuwsflits. Het was een drukke tijd en daarom veel foto’s van diverse activiteiten voor en met de bewoners. Op 27 november bezocht wethouder Betske van Henten de donderdagochtend activiteit in het Praethuys. Lees daar over en o.m. over bewegen en fysio, in dit nummer. Vrijwilligers en mantelzorgers zijn deze periode extra in de weer. Zij kregen 18 december een warm onthaal. Veel leesplezier! Redactie: Mirjam van Kreel, Ben Spekman, Wil Spekman Eindredactie: Joan Saladin

niets uit deze uitgave mag worden gebruikt zonder toestemming van de redactie

Samenwerken met vrijwilligers en mantelzorgers om de kwaliteit van leven te vergroten 2015 wordt een belangrijk jaar wat betreft de samenwerking met vrijwilligers en mantelzorgers in de Beukenhof. Die samenwerking gaan we samen verbeteren. Om de kwaliteit van leven van onze bewoners te vergroten. Verderop in dit blad staat een mooi verhaal over samenwerking van mantelzorg en vrijwilligers in de praktijk. Heel bijzonder. In de Nieuwsflits van september ben ik al ingegaan op de rol die vrijwilligers en mantelzorgers vervullen in de Beukenhof. Er zijn plannen om mantelzorgers beter te betrekken. Een mantelzorger weet immers als geen ander wat iemand nodig heeft. Maar samenwerken en verbinden met mantelzorgers, hoe doen we dat? Hoe vind je elkaar en maak je goede afspraken? Een werkgroep met medewerkers heeft daarvoor een voorstel gemaakt. Het voorstel behelst o.m. de training van medewerkers gericht op Contact leggen en onderhouden, Ondersteunen, Uitnodigen en Participeren (COUP) door en met mantelzorgers, familie en vrienden. Het doel is bewustwording van het belang van een verandering in de werkwijze. Ook gaan we werken met ‘klantenarena’s’ om te komen tot een beter samenspel tussen informele en formele zorg. Dit kan alleen gerealiseerd worden door daadwerkelijk met elkaar in gesprek te gaan en af te stemmen op wat mantelzorgers nodig hebben om de zorg voor hun naaste thuis of in het verpleeghuis voort te kunnen zetten. Ook vrijwilligers worden hierbij betrokken. De samenwerking met vrijwilligers krijgt in het nieuwe jaar extra aandacht. Daarover zijn voorstellen gedaan, onder meer in de plannen van welzijn. U kunt er in de komende tijd alles over lezen in de Nieuwsflits. Alle betrokkenen bij de Beukenhof wens ik een goed en liefdevol 2015 Aad de Jonge 1

Simpele beweegspelletjes, fysio en tiloefeningen: dat gebeurt allemaal in de Beukenhof. Jan Enkelaar vertelt over zijn team fysiotherapeuten en wat de afdeling nog meer in huis heeft. En 10 vrijwilligers hebben 25 november met succes een tilcursus gevolgd (zie foto). Verder heeft Welzijn het initiatief genomen materiaal samen te stellen om met eenvoudige middelen bewoners aan het bewegen te krijgen.

Bewegen om gezond te blijven We bewegen te weinig, met alle gevolgen vandien. Hoe je daar gemakkelijk wat aan kunt doen, maakt Erik Scherder, hoogleraar Klinische Neuropsychologie, duidelijk. U weet wel de man die bij ‘de Wereld draait door’ op de tafel ging staan en allerlei voorbeelden gaf van eenvoudige bewegingen die veel uit kunnen maken om gezond te blijven, ook mentaal. Ouderen die in een verzorgingshuis of zoals bij ons in een verpleeghuis terecht komen, hebben de neiging te denken: zo, nou hoef ik even niets meer, zorgmedewerkers nemen allerlei taken uit handen. Maar juist heel gewone karweitjes als aardappelschillen, zelf koffie pakken, aan- en uitkleden, houden mensen alerter. Zelfs kan dementie vertraagd worden omdat bewegen, met een duur woord, invloed heeft op de neuronen. Het lijkt misschien op minder zorg verlenen en daar moeten medewerkers mee om kunnen gaan. Om op een eenvoudige manier meer te bewegen krijgt de Beukenhof de beschikking over spelletjesmateriaal voor ouderen onder elkaar, maar ook voor familie en andere bezoekers, bijvoorbeeld kleinkinderen. De materialen zitten in een doos en er zijn kaartjes met aanwijzingen. Bianca Otten van Welzijn heeft er hard aan gewerkt en medewerkers hebben als eerste al een instructie Bewegingsgerichte Zorg gehad. Vrijwilligers volgen, zodat ook zij ermee aan het werk kunnen. Voor hen zijn er 8 en 16 januari informatieavonden. Het zijn speelse oefeningen bijvoorbeeld voor hand en vingers, armen, benen, voeten. De bedoeling is de spieren wat te trainen. Materiaal dat gebruikt wordt is eenvoudig: een ballon, een foambuis, een bolletje wol, touwtjes, een pittenzak formaat washand e.d. Op kaartjes staat wat je ermee kunt doen. De dozen met kaartjes en speelmateriaal zullen overal beschikbaar komen.

Fysiotherapie Inovum Voor bewoners van de Beukenhof en de andere locaties van Inovum staat een team van 8 fysiothersapeuten klaar om, zo nodig, behandelingen te geven. Jan Enkelaar vertelt dat omstreeks 1974 in de Beukenhof is gestart met de afdeling fysiotherapie. ‘Destijds werd Dick Bouwman vanuit het fysiopraktikum ingehuurd en vanaf 1976 kwam hij in vaste dienst. In de jaren 80 en begin jaren 90 is er flinke uitbreiding van de formatie gekomen door het starten met o.a. PG en revalidatie. Later zijn de locaties Emtinckhof, Veenstaete en Gooiers Erf erbij gekomen. Er is op alle locaties een mooie fysiotherapieruimte met voldoende apparatuur en trainingsmogelijkheden’. Momenteel telt de afdeling 8 fysiotherapeuten: Anna Bongers, Anneke Wattez, Carlijn Keur, Frieda Verheul, Jan Enkelaar, Johanna Schuurman, Rianne ten Brink en Suzan van den Berg. Johanna heeft de specialisatie Geriatriefysiotherapie en Anna doet de opleiding daarvoor. Suzan is lid van Parknet (vereniging van behandelaars van parkinsonpatiënten), heeft zich gespecialiseerd in het behandelen van parkinson patiënten. 2

Tevens wordt geparticipeerd in netwerken gericht op cardiovasculaire aandoeningen, kwetsbare ouderen en valpreventie. Alle fysiotherapeuten staan geregistreerd in het kwaliteitsregister van de beroepsgroep (KNGF). Dit betekent dat ze allemaal voldoende aan na- en bijscholing doen. ‘Onze fysiotherapeuten leveren (zo nodig) behandelingen aan bewoners van alle afdelingen op de verschillende locaties. Deze behandelingen hebben zoveel mogelijk een multidisciplinair karakter, in samenwerking dus met artsen, ergotherapeuten, psychologen en eventueel andere paramedici. Midden jaren 90 zijn we begonnen met commerciële producten als fitness, pilates en 1e-lijns fysiotherapie, voor mensen van buiten de instelling. We draaien in totaal 19 fitness en pilates groepen per week, verdeeld over de locaties. Misschien ook interessant voor vrijwilligers’, oppert Jan Enkelaar. Een gratis proefles is mogelijk. ‘Op alle locaties bieden we 1e-lijns fysiotherapie, (zoals de fysiotherapiepraktijk bij u om de hoek). Daarbij richten wij ons voornamelijk op de ouder wordende mens en mensen die bij ons gerevalideerd hebben. Op verwijzing kunnen deze behandelingen ook thuis plaatsvinden. Naast deze activiteiten zijn we ook inzetbaar voor het verzorgen van lessen voor of namens de organisatie. Denk hierbij aan klinische lessen over patiëntengroepen of aandoeningen en scholing in tilen transfertechnieken, zoals vrijwilligers die 25 november hebben gevolgd’.

IN DE SCHIJNWERPER Sylvia van der Grift, geboren in april 1968 Eigenlijk komt het door m’n dochter. Zij liep in de Beukenhof stage voor facilitairmanager en had het er naar haar zin. Ik zag een tijd geleden de advertentie waarin vrijwilligers voor de Herinneringshuiskamer werden

gevraagd. Ik woon in Oud Loosdrecht en kende de Beukenhof van er

langs komen maar ik was er nog nooit binnen geweest. ‘Iedereen zou er

eens binnen moeten stappen’, zeg ik vaak.

M’n gevoel zei me dat ze daar vrijwilligers goed konden gebruiken. Door

alle berichten in de media over verslechtering van de zorg en steeds

minder verplegenden, dacht ik: daar wil ik me voor inzetten. Vroeger deed ik veel op de school van m’n kinderen. We waren ook pleeggezin voor zwerfhondjes. M’n man runt ons eigen bedrijf en ik zorg voor het thuisfront. Ik heb 3 grote kinderen, 2 studeren nog en 1 werkt. Het werd steeds stiller in huis... De hele dag thuis zitten is niks voor mij, vandaar de Beukenhof. Samen met twee andere vrijwilligers zou ik in de Herinneringshuiskamer komen. We hadden allerlei plannen om de (school)jeugd erbij te betrekken en bijvoorbeeld oude tv programma’s in het Hoftheater eraan te koppelen. Maar het is niet van de grond gekomen en er is niet doorgepakt. Dat is wel jammer. Doordat de andere twee afvielen bleef ik alleen over en heb, na een keer te zijn gaan kijken, besloten verder te gaan op ‘Grasland’ waar overwegend ouderen met een vorm van dementie wonen. Het klikte direct. Gek genoeg, want ik had nooit gedacht dat ik zoiets zou gaan doen en het zo fijn zou vinden. Het rechtstreekse contact met bewoners bevalt goed. Het is ook een fijn team dat daar werkt. Voor de medewerkers heb ik veel respect gekregen. Hoe liefdevol en geduldig ze met de mensen omgaan, geweldig. En ik merk dat zij ook blij zijn met ons vrijwilligers. Veel mensen denken dat dergelijk vrijwilligerswerk moeilijk is, maar iedereen kan het. Ik had nooit verwacht dat ik het zo leuk zou vinden. Ik ben er nu op maandagmorgen van 8 tot 13 uur, help bij de boterham, maak koffie voor de 7 mensen, doe een spelletje of maak een wandelingetje. Het zijn kleine dingen die de mensen zelf zouden doen als ze het nog zouden kunnen. Sommige mensen krijgen weinig of geen bezoek en dan zijn ze extra blij als je wat voor ze doet. Je krijgt er veel liefde voor terug. Hoewel het ouderen zijn met een vorm van dementie, hebben ze allemaal een eigen persoonlijkheid en dat is zo leuk om te zien. Je weet natuurlijk dat voor deze mensen de laatste fase in hun leven is aangebroken. En je ziet dat elk lichtpuntje blij maakt. Het doet wel eens pijn als mensen waar je aan gehecht ben geraakt, sterven. Maar het leven loopt nu eenmaal zo. 3

Wethouder op bezoek in Praethuys Heel bijzonder vonden Magda Karsemeijer en Marry Voogd het bezoek van wethouder Betske van Henten aan hun donderdagmorgen bijeenkomst, 27 november, in het Praethuys. De wethouder gaat over de zorg, vandaar haar praktijkbezoek in het kader van de Wijdemeerse actie ‘Voor elkaar’. Overal in de gemeente wordt daar via reclameborden op gewezen. Op een van de posters staat Magda als lichtend voorbeeld! Betske vertelde dat er meer een beroep gedaan zal worden op vrijwilligers en via netwerken wil ze mensen bij elkaar brengen en ervaringen laten uitwisselen. Wijdemeren wordt verdeeld in wijken zodat activiteiten zichtbaarder worden. De gemeente stimuleert niet alleen maar ondersteunt ook. Nu de rijksoverheid meer zorgtaken naar gemeenten overhevelt, is vrijwilligerswerk meer dan ooit nodig. Op de Dorpsavond van 8 december in het Hoftheater van de Beukenhof onderstreepte burgemeester Smit dat nog eens. Aanwezigen discussieerden hoe zij daarover denken en hoe je mensen, vooral jongeren, bij de zorg kunt betrekken. In de Beukenhof zijn 130 vrijwilligers actief om het de ongeveer 165 bewoners, overige clienten en hun familie en vrienden naar de zin te maken. Ongeveer evenveel mantelzorgers bekommeren zich om het wel en wee van hun partner, familielid of vriend. Meestal is dat ‘n een – op - een relatie, terwijl vrijwilligers breder ingezet worden. Vrijwilligers hebben ook een contract en zijn verzekerd. Soms is een mantelzorger ook vrijwilliger, zoals Marry Voogd. We interviewde haar naar aanleiding van de donderdagochtend activiteit die zij met haar vriendin Magda Karsemeijer, een paar maand geleden spontaan startte voor bewoners die niet veel bezoek krijgen of weinig meedoen aan activiteiten. Op een oproep voor vrijwilligers kwam namelijk geen respons. Beide prachtvrouwen vertellen hier hun verhaal. ‘dan zie je mensen genieten’ Sinds drie jaar woont de man van Marry Voogd op de afdeling ‘Bloemenhof’. Als mantelzorger was ze al erg betrokken bij de zorg voor haar man en als lid van de partnergroep dacht ze mee over leuke activiteiten voor bewoners. ‘Als je ziet hoe druk het verplegend personeel het heeft, dan help je als mantelzorger een handje mee. Van het inruimen van de vaatwasser tot een spelletje doen met bewoners. Ik wilde graag meer betekenen voor de bewoners en daarom ben ik nu ook ‘officieel’ vrijwilligster geworden. Ik heb dus een dubbele functie’. Magda Karsemeijer ging vaak mee met haar vriendin Marry. Ze kwam in contact met een andere bewoner die het ook fijn vond om een stukje te wandelen en dus gingen Magda en Marry vaak op pad met zijn viertjes. ‘Eigenlijk was ik ‘illegaal’ vrijwilliger geworden zonder dat ik het zelf wist. Ik ben het nu al drie jaar officieel. In mijn omgeving begreep niemand waarom ik vrijwilligerswerk ging doen omdat ik lange tijd voor mijn moeder had gezorgd. Zelf had ik overigens ook niet verwacht dat ik dit werk zou gaan doen want ik had daar een ander beeld bij’. Maar Magda straalt als ze het nu over ‘haar’ bewoners heeft: ‘Het is zo leuk hier, ik vind het prachtig!’. Ze staat zelfs op een van de posters overal in Wijdemeren waarmee de gemeente aandacht vraagt voor vrijwilligerswerk. Elke donderdagochtend is Marry samen met Magda te vinden als vrijwilligster in het ‘Praethuys’. Ze drinken samen een kopje koffie met bewoners, luisteren naar muziek, doen een spelletje, leggen een puzzel of wandelen bij de vijver als het weer het toelaat. De bewoners zijn er erg blij mee en het geeft Marry en Magda ook veel voldoening. ‘Dan zie je mensen genieten. Mensen die je niet of nauwelijks hoorde, beginnen ineens weer te praten. Het is gewoon een uitje voor ze iedere week. ‘Gewoon’ door er te zijn’. Magda: ‘Sommige bewoners hebben weer de grootste lol met elkaar. Ik geniet er zelf ook van als ik zie hoe gelukkig deze mensen soms zijn. De liefde die je terug krijgt geeft mij energie’. Marry en Magda hebben, met stagiaire Amber van Dijk, circa 8 bewoners onder hun hoede deze ochtenden. Als het mooi weer is genieten de bewoners even heerlijk van de buitenlucht, bij de vijver met het weidse uitzicht over de weilanden, van de zonnebloemen en niet te vergeten van de paarden of de schapen. Zelf heeft Marry veel affiniteit met dieren: ze woont al 40 jaar naast de molen in Tienhoven en had vroeger veel schapen, pony’s, geiten, kippen en honden. Nu heeft ze nog twee geiten, kippen, een hond en een kat. 4

Soms heeft Marry overredingskracht nodig om andere bewoners en mantelzorgers te betrekken bij haar activiteiten in het Praethuys. ‘Niet iedereen zit er op te wachten, maar met praten bereik je veel tenslotte. Als mensen iets anders willen dan vraag ik ze waar zij behoefte aan hebben en samen komen we er dan vaak wel uit’. ‘stinkende best’ Marry heeft een goede band met het verplegend personeel en ervaart dat ze ‘hun stinkende best doen’. Helaas hebben zij vaak weinig tijd om eens rustig een spelletje te doen door de strakke planning en wordt deze rol vaak vervuld door stagiaires. Dat vindt ze weleens jammer al begrijpt ze dat ze dat er budgettair gezien vaak andere prioriteiten zijn. ‘De bewoners hebben behoefte aan persoonlijke aandacht. Ik hoop in de vaak wat eenzame uurtjes van de bewoners toch iets positiefs te kunnen brengen’. Ook Magda vindt het contact met de verplegers prima. Wel heeft ze gemerkt dat er behoorlijk is bezuinigd. Op het moment loopt het in haar ogen wel weer aardig. ’Ik neemt m’n petje af voor de verpleging’. Wat ze moeilijk vond was dat sommige bewoners ineens vertrokken waren naar Gooiers Erf. ‘Omdat ik een band met hen had opgebouwd had ik graag even afscheid willen nemen’. Onder meer door haar vrijwilligerswerk is haar grote hobby: schilderen, er bij in geschoten. Magda heeft veel geschilderd zoals landschappen, huizen en molens. En als je haar werk ziet: heel professioneel. Ze verwacht haar hobby snel weer op te kunnen pakken. ‘Schilderen verleer je niet. Mijn eerste schilderij vond ik niet om aan te zien. Geleidelijk aan kreeg ik er meer lol in en ging het steeds gemakkelijker’, laat ze trots weten (en ze verkoopt ze ook nog) .

Bernadet Valentijn, de nieuwe klachtenfunctionaris: ‘vertrouwen herstellen’ Medewerkers van Inovum doen er alles aan om de zorg zo goed mogelijk op de wensen van klanten af te stemmen. Toch kan het gebeuren dat klanten niet tevreden zijn. Inovum, waar de Beukenhof onderdeel van is, vindt het belangrijk om dit te horen. Zodat de zorg en diensten kunnen worden verbeterd. Sinds 1 oktober is Bernadet Valentijn klachtenfunctionaris/ cliëntvertrouwenspersoon bij Inovum. Zij is gedetacheerd vanuit Quasir, een onafhankelijk expertisecentrum voor klachtenbemiddeling in de zorg. Als onafhankelijk aanspreekpunt kunnen cliënten en/of hun vertegenwoordiger desgewenst bij haar hun onvrede over de zorg en/of hun verblijf kenbaar maken.

Bernadet Valentijn kent de gezondheidszorg goed. De afgelopen 17 jaar is zij werkzaam geweest als preventieadviseur bij een schadeverzekeraar die ziekenhuizen verzekerd tegen aansprakelijkheidsrisico’s. Daarvoor was zij ruim 20 jaar werkzaam als specialistisch verpleegkundige in diverse functies en bij verschillende organisaties in de gezondheidszorg. ‘Vanuit deze ervaring weet ik dat zorgverleners hun best doen om de zorgverlening zo goed mogelijk te doen. Toch gaat er wel eens wat mis en zijn cliënten niet altijd tevreden en krijgt het vertrouwen van de cliënt in de zorgverlening een grote of kleine deuk. Aan de organisatie dan de taak om dit vertrouwen te herstellen’, aldus Bernadet. ‘Een organisatie kan ook leren van klachten. Door er op een juiste manier voor open te staan, hoort een organisatie meer en kan daar haar voordeel mee doen’. Zij vindt dat het gratis tips oplevert die je zou kunnen en moeten gebruiken voor de nodige verbetermaatregelen. Vanuit haar functie als klachtenfunctionaris/ cliëntvertrouwenspersoon hoopt zij daar een bijdrage aan te kunnen leveren. Wie kan een klacht indienen en waar? Een cliënt/ bewoner of een vertegenwoordiger van een cliënt bepaalt zelf bij wie zij of hij een klacht indient. Dat kan zijn bij de betrokken medewerker of haar of zijn leidinggevende, bij de locatiemanager, 5

de klachtenfunctionaris of bij de externe klachtencommissie. Ook kan men een klacht indienen bij de bestuurder of zelfs bij de rechter. Bernadet: ‘Uiteraard heeft het de voorkeur om de klacht/ onvrede daar bespreekbaar te maken waar die ook is ontstaan. Wil men graag een onafhankelijk iemand er bij betrekken of vindt men het lastig om met direct betrokkenen in gesprek te gaan, dan kan men zich tot mij wenden’. Wat kan de klachtenfunctionaris voor u betekenen? De klachtenfunctionaris van Inovum is zoals gezegd onafhankelijk. ‘Die onafhankelijkheid is een belangrijke factor om vertrouwen te kunnen hebben in het proces en de uitkomst van de klachtenbehandeling’, benadrukt ze. ‘Uit onderzoek blijkt dat klagers soms bang zijn dat hun klacht ‘onder het tapijt’ geveegd wordt of dat medewerkers in de zorg elkaar de hand boven het hoofd houden. Alle klachten worden door mij vertrouwelijk behandeld. Anders dan de klachtencommissie doe ik als klachtenfunctionaris geen uitspraak wie er gelijk of ongelijk heeft’. Vanuit een neutrale positie gaat de klachtenfunctionaris uit van twee kanten van een verhaal, focust zich op het vinden van toekomstgerichte oplossingen, waar alle betrokkenen mee verder kunnen. Bernadet: ‘Startpunt daarbij is het doel van de degene die de klacht meldt: wat hoopt een klager te bereiken met de klacht? Als klachtenfunctionaris ondersteun ik door te luisteren, informeren, adviseren en bemiddelen’. In tegenstelling tot een Cliëntenraad, die de gemeenschappelijke belangen behartigt van de cliënten/ bewoners, is een klachtenfunctionaris er dus vooral voor de individuele persoon. Zowel de Cliëntenraad als de klachtenfunctionaris werken, vanuit hun eigen verantwoordelijkheid, mee aan het versterken van het belang van cliënten/bewoners. Bernadet Valentijn maakt elk kwartaal voor de organisatie een overzicht van alle binnen Inovum geregistreerde klachten. Als daar - op basis van gemelde klachten aanleiding voor is kan zij mogelijke knelpunten in de (organisatie van de) zorg signaleren. Bernadet Valentijn is te bereiken via email [email protected] , telefonisch op 06 35117794 of schriftelijk, postadres: Inovum, tav klachtenfunctionaris, postbus 70 1230AB Loosdrecht.

Wist u dat... ★

Van Aken uit Nederhemert, de plantenman die wekelijks op het Lindenplein staat, gratis violen beschikbaar heeft gesteld om plantenbakken op te fleuren?

★

40 mensen op 30 november in het Hoftheater bewoners hebben herdacht die het afgelopen jaar zijn overleden en dat er mooie gedichten werden voorgedragen en prachtige muziek werd gespeeld o.a. van Bach door Isabelle van Dooren – piano en Maaike Peters – cello

★

naar aanleiding van Vrijwilligersdag 7 december voor alle vrijwilligers een attentie klaar stond bij de receptie, dat dit zeer op prijs werd gesteld

★

de Cliëntenraad Beukenhof via deze Nieuwsflits alle bewoners een zorgzaam 2015 wenst, samen met mantelzorgers, vrijwilligers en het hele personeel?

★

de raad optimaal ieders belang blijft behartigen en velen hoopt te ontmoeten bij de activiteiten die, dankzij de inzet van velen, ook in het nieuwe jaar zullen plaatsvinden?

★

Henk van Kooi aftreedt en Elizabeth Werkhoven aantreedt als nieuw raadslid van de

Cliëntenraad van de Beukenhof?

★

op 8 en 16 januari informatieavonden worden gegeven over Bewegingsgerichte Zorg?

6

De bingomiddag op 23 november was zeer geslaagd Een volle zaal, leuke attenties en belangeloze medewerking van 5 Rabomedewerkers

De winterfair 26 november, met oliebollen, draaiorgel, loterij en kraampjes vol leuke artikelen

7

27 november kwam wethouder Betske van Henten op bezoek in het Praethuys

Op 18 december konden de vrijwilligers genieten van een diner. Medewerkers zorgden voor de bediening

Heeft u tips, ideeën en opmerkingen laat het ons weten! U kunt reageren via [email protected]

8