Zuid-Sudan Samenvatting sponsorproject SDN 1012 Verbetering voedselbeschikbaarheid en verbreding inkomensmogelijkheden voor boeren
2010-2013 Mede gefinancierd door:
Uit te voeren door ZOA-South Sudan en haar lokale partners SUHA en IPCS onder verantwoordelijkheid van Kevin Beattie, landendirecteur voor ZOA in Zuid-Sudan.
Schets van de situatie in Centraal Equatoria, Zuid-Sudan (Juba county) Tientallen jaren van gewelddadige (interne) strijd heeft (Zuid)Sudan gemaakt tot een zorgenkind van de internationale gemeenschap. Maar langzaam schakelt de hulpgemeenschap over van ‘uitdelen’ naar het stimuleren van zelfredzaamheid. Verbeteren van deze zelfredzaamheid is hard nodig, getuige de lage scores op het gebied van gezondheid, voedselvoorziening en onderwijsdeelname. Allemaal tekenen van een laag ontwikkelingspijl. Ook de locale handel ligt op een erg laag peil, waardoor verbetering van de situatie – zonder verdere interventie – niet snel voor de hand ligt. Deze slechte leefomstandigheden zijn niet altijd zo slecht geweest! Voor het uitbreken van de conflicten in de jaren ’50 van de 20e eeuw, kende de boerengemeenschap in Equatoriaal Sudan een sterke, marktgerichte productie. Dat uitte zich onder meer in een breed aanbod van groente en fruit, dat niet alleen in eigen land, maar ook daar buiten afgezet werd. Na tientallen jaren van oorlog – waardoor de kennis vaak niet van vader op zoon is doorgegeven kunnen worden – is Equatoriaal Sudan ver verwijderd van de eens zo bloeiende agrarische handel. Momenteel wordt in de weinige stedelijke gebieden in de regio het meeste voedsel uit Kenia, Noord-Sudan of Uganda geïmporteerd en dat terwijl het gebied in staat is uit te groeien tot een heuse ‘graanschuur’ van midden-Afrika!
Impressie van het werkgebied: Equatoriaal Sudan
Doelgroep In het rurale deel van Juba county wonen ongeveer 300.000 mensen, over het algemeen boeren. Met dit project beoogt ZOA ruim 8.000 van de meest kwetsbare boerenfamilies in deze county te helpen met het verwerven van (meer) inkomen uit bestaande en nieuwe (landbouw)activiteiten. In directe zin zullen bijna 50.000 mensen hierdoor in betere levensomstandigheden terecht komen, indirect naar verwachting zo’n 100.000 mensen. Vrouwen en jongeren zullen binnen dit project extra aandacht krijgen.
Projectdoel Het projectdoel is om ruim 8.000 van de meest kwetsbare gezinnen in ‘equatoriaal’ Sudan weerbaarder te maken. Met dit project wil ZOA de gezinnen helpen om een zelfstandig bestaan op te bouwen; met volle inzet van de aanwezige landbouwgronden en menselijk talent. Dit moet heel concreet leiden tot een verbeterde voedselsituatie, een hogere landbouwproductie; tot duidelijk meer inkomsten.
Activiteiten Niet alleen uit landbouw, maar ook uit een breder scala aan inkomensgenererende activiteiten wil ZOA de levensomstandigheden van de 8.000 boerengezinnen permanent verbeteren. Ruwweg gaat het dan om de verkoop en verwerking van marktgewassen (creëren van meerwaarde) en het uitoefenen van bepaalde ambachten, gericht op de lokala (agrarische) markt. De volgende projectonderdelen (‘activiteiten’) zijn ingepland om de projectdoelen over een periode van drie jaar te kunnen realiseren: 1. Bevorderen van het gebruik van verbeterd (groente)zaad, in combinatie met training over het juiste gebruik ervan. Dit wordt gecombineerd met een bewustwordingscampagne op het vlak van gezond eten in relatie tot het voorkomen van ziekten. Deze kennis alsook de ‘inputs’ (zaad, gereedschap e.d.) zal via een systeem van ‘Farmer Field Schools’ (boerengroepen) worden ingebracht1.
Huidige wijze van maïsteelt in Zuidelijk Sudan (links) en Farmer Field School in aangrenzend Uganda (rechts)
2. Verbeteren van de hele productieketeninfrastructuur, zoals a. het uitvoeren van lokaal marktonderzoek b. het opzetten van kredietfaciliteiten (zoals spaargroepen) c. het aanleren van een meer bedrijfsmatige aanpak van de landbouw i. individueel (bevorderen van markgericht produceren) ii. collectief (verwerking, verpakking en transport van gezamenlijke oogst)2 iii. promoten van commerciële bosbouw in het bijzonder, als onderdeel van een meer duurzame landbouw in het algemeen3
1
Een systeem van boerengroepen voorkomt dat boeren het ontvangen zaad of gereedschap meteen weer verkopen na ontvangst. Immers, de boeren kennen elkaar en controleren, bemoedigen elkaar om samen aan de slag te gaan op eigen en gemeenschappelijke akkers. Items die als lening verstrekt worden, moeten in geld of in natura ook weer aan het collectief (i.c. de eigen boerengroep) worden terugbetaald. Een voorbeeld daarvan is, dat minder kwetsbare boeren na de oogst het ontvangen zaaizaad terugbetalen aan de groep. Als groep kan dan met dat zaad een ‘zaadbank’ worden gevormd voor het volgende groeiseizoen. 2 Inmiddels is duidelijk, dat in elk geval geïnvesteerd zal worden in meerdere, kleinschalige cassaveverwerkingsfabriekjes en het opzetten van een regionale honingcoöperatie.
Middels uitwisselingsbezoeken tussen boerengroepen in het projectgebied en boerengroepen elders in de regio (o.a. succesvolle projecten van ZOA in het aangrenzende Noord-Uganda) moet kennis over te telen marktgewassen versneld gedeeld en ingezet kunnen worden.
Een slim geefsysteem voor geiten en landbouwgereedschap moet de boeren helpen meer verantwoordelijkheid te dragen voor het verbeteren van de eigen leefsituatie
3. Ondersteunen en stimuleren van ambtenaren en landbouwdeskundigen, waar coöperaties en andere lokale boerengroepen van kunnen profiteren als hun de eerste of vervolgstappen op de markt gaan zetten4. In het project zullen kwetsbare gezinnen (bijvoorbeeld weduwen en gehandicapte boeren) met nadruk betrokken worden. Dat zal onder meer het geval zijn bij het geitenproject en moestuinenproject. Andere meer complexe activiteiten (zoals het opstarten van kleine bedrijfjes) zal met meer daadkrachtige, commercieel ingestelde boeren moeten worden uitgevoerd. Zo ook de opstart van een honingcoöperatie, die de productie en verkoop van aangesloten (en te trainen) imkers moet ondersteunen.
Moestuintjes in en nabij een dorpje in Katigri
3
Als tegenwicht tegen de vaak bodemuitputtende vormen van landbouw, die momenteel gebruikt wordt door veel boeren (o.a. platbranden van bossen voor éénmalige teelt). 4 Concreet zal deze ‘beïnvloeding’/stimulering plaats vinden middels gesprekken met en trainingen aan lokaal belangrijke beslissers bij het landbouwministerie.
Jonge mensen zullen worden geschoold in nuttige ambachten als het maken van landbouwgereedschap (schoffels) middels opleidingen tot smid of het maken van metalen (muisvrije) opslagbunkertjes voor graan en dergelijke.
Primitieve opslag van graan voorkomt niet dat een deel van de landbouwopbrengst ook nog na de oogst verloren gaan… te trainen jonge smidslieden moeten die situatie kunnen verbeteren.
Projectduur Dit project gaat voor een belangrijk deel over het aanleren van ander gedrag, bijvoorbeeld nieuwe teeltmethoden en opslagmethoden. Ook wordt gewerkt aan een betere houding ten aanzien van sparen voor moeilijke tijden. Dergelijke gedragsverandering gaat niet van vandaag op morgen, maar kan op langere termijn een enorme impact hebben op de levensomstandigheden van mensen. Dat is eerder gebleken in ZOA-projecten als deze. Het project duurt dan ook 36 maanden. De startdatum was april 2010; de geplande opleverdatum is daarmee begin mei 2013.
Projectbudget De ruim 8.000 boeren(gezinnen) kunnen middels uitvoering van dit project aan een bestaansbasis geholpen worden met een investering van ongeveer € 260,- per gezin, nog geen € 20,- per persoon als ook de indirecte doelgroep wordt meegerekend. In totaal is voor het welslagen van het project een bedrag nodig van € 2.199.940,-. Dit project wordt voor 90% door de EU vergoed onder de voorwaarde dat ZOA zelf in staat is 10% van de benodigde investeringen met de eigen achterban te financieren. Concreet heeft ZOA dus tot 2013 de behoefte aan een jaarlijkse bijdrage van zo’n € 75.000,- uit de eigen achterban. Uw bijdrage is hartelijk welkom op bankrekeningnummer 38.75.12.012 onder vermelding van SDN 1012. Bij voorbaat dank voor uw bijdrage. Een complete beschrijving van de doelen, activiteiten en beoogde resultaten kunt u vinden in een apart (Engelstalig) document. Deze wordt u op aanvraag toegezonden.
Contact Apeldoorn, Nederland
Jey, Sudan
Dick Bos Account manager bedrijven
Kevin Beattie Country Director ZOA South Sudan
T E
+249 955 315 258
[email protected]
+ 31 6 81 28 90 87
[email protected]
