Samen rouwen Hoe u uw kind kunt helpen verlies draaglijk te maken
Rouw De prijs die we betalen voor hechting • Overlijden van een dierbare • Gezondheidsproblemen (CVS, MS, afnemen zicht / gehoor etc.) • Rouwen om grote veranderingen (verhuizen, echtscheiding ouders etc.)
Met wie in gedachten ingeschreven voor deze workshop?
Belangrijke begrippen
•Loyaliteit (aan ouders) •Balans van geven en nemen
Loyaliteit • Kind krijgt leven van ouders en daardoor onverbreekbare band van wederzijdse rechten en verplichtingen, verdiensten en schulden • In eerste instantie is geven en nemen asymmetrisch • Belangrijk te zien dat kind iets terug doet (vertrouwen geven, bestaan, klusjes, cadeautjes, liefde geven etc.) anders blijft kind bij ouders in de schuld staan zonder daar iets tegenover te kunnen stellen
Loyaliteit • Als geven gezien wordt neemt vertrouwen in zichzelf en de ander toe: kind is betekenisvol, waardevol als mens (zelf-validatie) • Dan durft een kind voor zichzelf op te komen, grenzen te stellen aan anderen: geven zonder zichzelf weg te cijferen en leeg te geven (zelfafbakening)
Balans van geven en nemen • Gepast geven (aanwezigheid, blij gezicht, interesse in vroeger, klusjes, knuffelen, tekeningen, cadeautjes, op latere leeftijd: kleinkinderen) • Ongepast geven (schadelijk voor zelf-afbakening, loyaliteitsconflicten) • Probleemgedrag thuis en/of op school (bliksemafleider / liever boze ouder dan verdrietige ouder) • Klaagbox voor ouder(s) over andere ouder (loyaliteitsconflict) • Engeltjesgedrag (kind richt zich teveel op behoeften van anderen) • Onderpresteren (om ouder niet te kwetsen) • Jong blijven (ouder bang voor uit huis gaan van kinderen) • Ouder-/partnerrol (kind teveel gericht op behoeften van ouders) • Ouders ontzien (idem)
Onrecht • Rechtvaardigheid heel belangrijk • Vergeldend onrecht: Onrecht dat mensen elkaar aandoen • Toedelend onrecht: Onrecht dat het leven en het lot ons aandoet zoals dood van dierbaren, ziekte, erfelijke gebreken en handicaps, oorlogen, rampen etc. • Beide geven destructief recht: recht om alsnog te ontvangen want niet gegeven is • Destructief recht kan niet afnemen, men kan wel de keuze maken om er minder op te leunen
Destructief recht • Naar buiten richten: agressie, dingen kapot maken, destructief gedrag binnen relaties, risicogedrag, crimineel gedrag • Naar binnen richten: verstoord eet- en slaapgedrag, onverklaarbare lichamelijke klachten, isoleren, vermijdingsgedrag, roken, drinken, automutilatie, piekeren, depressie, gedachten over / poging tot zelfdoding, gamen
Rouwreacties bij kinderen • Teruggetrokken of juist zeer aanwezig • Verdrietig/vrolijk • Regressief gedrag (duimzuigen, bedplassen) • Verandering in eet- en slaapgewoonten • Verminderd vertrouwen • Onzekerheid • Prikkelbaar, boos • Passief / overactief • Vaker / sneller huilen
Rouwreacties bij kinderen • Concentratieproblemen • Uiterlijk onaangedaan • Toegenomen aanhankelijkheid • Bang zijn, angstig • Vastklampgedrag • Aandacht vragen • Psychosomatische klachten (buikpijn, hoofdpijn, hyperventilatie, moeheid) • Dromen / nachtmerries
Wat is helpend? • Erkenning van het onrecht • Erkenning van inzet • Open eerlijk zijn, de waarheid vertellen • Aanwezig zijn, en hierin betrouwbaar zijn • Fysiek nabij zijn en fysiek troost bieden • Het tempo van kind/jongere respecteren en de wijze waarop het met de situatie omgaat
Wat is helpend? • Verschillen in wijze van rouw accepteren • Jezelf kwetsbaar opstellen • Veiligheid bieden door grenzen te stellen • Structuur bieden • Hou natuurlijke ordening in stand: het kind / jongere is kind en de ouder is ouder • Als ouder op volwassen niveau steun zoeken
Jongeren zelf: • Ben je bang om me verdrietig te maken en zeg je daarom maar niks? Je kunt me niet verdrietig maken, ik ben het al • Als je wilt hoe het met me gaat, vraag het dan aan mij en niet aan mijn omgeving • Houd de herinnering levend. Het is fijn als er mooie verhalen en anekdotes worden verteld. • Doe ook leuke dingen met me, net als eerst. • Je hoeft niet altijd langs te komen. Een sms-je, kaart en Whatsapp kan ook heel fijn zijn.
Jongeren zelf: • Stuur ook twee, drie of tien jaar later kaartjes op de sterfdag. • Zeg niet ‘je moet door hè’. Ik hóef namelijk niet door, maar ik doe het wel. • Denk aan me op speciale dagen want die dagen doen vaak extra veel pijn. • Vergis je niet hoe lang rouw duurt. • Dat ik er niet altijd om moet huilen, betekent niet dat ik geen verdriet heb. Verzameld door Daan Westerink
