Uitgave CED-Groep, Rotterdam juni 2012
Dit is een magazine voor ouders en hun kinderen uit groep 1 t/m 4
. . . t i u n e t e o r G In deze uitgave onder andere:
‘Plezier in taal: dat is zo belangrijk!’ Praat je veel met je kind?
Samen koken Zonnigste Dieren Vakantieplakboek
Colofon ‘Groeten uit…’ is een zonnig magazine voor ouders met hun kinderen van groep 1 tot en met 4. Het bevat verhalen, voorbeelden en tips over hoe gezinnen tijdens de zomervakantie op een leuke manier bezig kunnen zijn met taal en rekenen. Het blad is gemaakt in opdracht van de dienst JOS, Gemeente Rotterdam, in het kader van het Taaloffensief. Het wordt gratis verspreid via de gemeente.
Ontwikkeling en uitgave: CED-groep
2
‘Plezier in taal: dat is zo belangrijk!’
6
Thuis tellen en rekenen
14
Spelend leren in het museum
(www.cedgroep.nl) Projectleiding: Maryse Bolhuis Redactie: Maryse Bolhuis, Mariet Hattink, Paul de Maat, Yolaine de Wit Vormgeving: Ton Kuijpers Illustraties: Sandra de Haan (www.sandradehaan.nl) en Aiméé de Jongh (praatplaat) Druk: De Swart, Den Haag
Met dank aan: Yol Nederkoorn, Madelon ’t Zand (OBS Het Landje), Gulcan Kcoban (Efekaan en Sude), Hartwig Liersch, Hanneke Kempen (Maritiem Museum), Voorleesexpress, Stichting lezen en schrijven, Jeugdvakantiepaspoort en Rotterdampas, Marloes Petri (Dienst Sport & Recreatie Gemeente Rotterdam), Bibliotheek Rotterdam, Stafanie Erwich
18
Vakantieplakboek
en Adrie Nootenboom (leerkrachten van
24
Vaders zijn belangrijk!
basisschool de Kameleon Rotterdam) Merel Hoes en Nawal Wahid, ouders van
26
Samen koken Leuk, leerzaam en lekker!
kinderen uit groep 1/2 van basisschool de Kameleon Rotterdam, de ouderconsulente en ouders van de Groen van Prinstererschool Rotterdam, ouders van basisschool het Open Venster Rotterdam, Abdellah Acharki (vader), Melle en Fien. Voor vragen en reacties:
[email protected]
Voor ouders en kinderen
Voor ouders
30
Opvoeden in meer talen
42
Met je kind mee in de klas
44
Kinderen en tv: wat doe ik ermee?
Groeten uit... Het is vakantie! Zes weken niet naar school. Zes weken lang niet haasten bij het ontbijt. Zes weken geen gymtassen klaarleggen. En zes weken niet op zaterdagochtend naar de voetbalclub. Fijn hoor! Betekent vakantie dan ook dat je kind zes weken lang niets leert? Nee hoor! Ook thuis en op reis kunnen je kinderen van alles leren. Gaan jullie naar de markt? Tel dan eens alle lantaarnpalen die jullie tegenkomen. Doe woordspelletjes in de auto. Praat eens over dieren op de kinderboerderij. Maak een vakantieplakboek. Of ga samen naar de bibliotheek. Te veel om op te noemen! Dit blad is speciaal gemaakt voor ouders (of andere familieleden) en hun kinderen in groep 1, 2, 3 en 4 van de basisschool. We hebben leuke ideeën op een rij gezet die je samen met je kind kunt doen. Gewoon thuis, op reis of in de stad. Ze kosten vaak geen geld en ze zijn gezellig en leerzaam. Er staan ook leesverhalen en testjes in het blad. Voor jezelf, of om met je kind te doen. Lees dit blad op het strand, in het park, in een land ver weg of gewoon thuis op de bank. Een heel fijne vakantie! Maryse Bolhuis projectleider
… Tussen pagina 32 en 33 van het blad zit een kaart. Vul de kaart in en stuur hem naar ons toe. Je kunt er leuke prijzen mee winnen!
1
Foto’s: Bas Bolhuis
‘Plezier in taal: dat is zo belangrijk!’ Interview met een juf Kinderen leren heel veel op school. Maar weet je eigenlijk wel wat je kind leert, en waarom? We vroegen het aan juf Madelon van basisschool Het Landje. Ze geeft een paar voorbeelden. En ze heeft ook nog wat tips voor jou als ouder.
Onder - Boven ‘Vanaf de kleuterklas breiden we de woordenschat van kinderen uit’, vertelt Madelon. ‘Kinderen moeten veel woorden kennen. Die hebben ze nodig om later goed te kunnen lezen. En om gesprekken te voeren. Welke woorden leer je de kinderen het eerst? De volgende ‘woordparen’ zijn heel belangrijk:
veel ✻ weinig meer ✻ minder
groot ✻ klein
vol ✻ leeg
voor ✻ midden ✻ achter onder ✻ boven ✻ naast
2
Je hebt deze begrippen voor van alles nodig. Om te kunnen tellen en rekenen (is 6 meer of minder dan 5?). Of om een verhaal te kunnen begrijpen. Maar deze woorden komen ook vaak voor in een opdracht: ‘Zet je naam boven je tekening en Schrijf de letter op die in het midden van het woord ‘bus’ staat’. Je kunt deze begrippen ook thuis oefenen. Wat is groot in huis, en wat is klein? Welk glas is vol, en welk glas is leeg?’
Voorlezen De juffen en meesters lezen kleuters veel voor in de klas. Waarom is voorlezen zo belangrijk? Madelon lacht. ‘Voorlezen is voor heel veel dingen belangrijk! Een kind leert goed naar verhaaltjes te luisteren. Kinderen geven antwoord op vragen over de verhaaltjes. En ze leren veel nieuwe woorden door het voorlezen. Maar het is ook fijn voor de sfeer. Als ik voorlees, is het vaak muisstil in de klas. Iedereen wil horen hoe het verhaal afloopt. Het is een speciaal moment van de dag. En we lezen niet alleen voor in de kleuterklas hoor! Ook als kinderen zelf al kunnen lezen, vinden ze het nog steeds fijn als je verhalen voorleest. Op school, maar zeker ook thuis.’
Met zand en water spelen Gymles en buiten spelen horen ook bij school. Iedereen weet dat bewegen gezond is voor kinderen. Maar wist je dat klimmen en klauteren ook helpt bij het leren schrijven? Madelon legt uit: ‘Kinderen moeten veel oefenen met bewegen (‘grove motoriek’). Zo kunnen ze straks misschien beter tekenen en schrijven (‘fijne motoriek’). We laten kinderen daarom ook graag met zand en water spelen. En kleien of met vingerverf kliederen. Dat is een goede voorbereiding op precieze werkjes als knippen of schrijven. En ja, zand en water, verf of klei geven soms wat troep. Maar die troep is de moeite waard!’
→
3
Letters en woorden De juffen en meesters bereiden de kinderen in groep 1 en 2 voor op het leren lezen en schrijven. En dan gaat het in groep 3 ineens heel snel. In de herfst worden de kinderen getoetst. De juf of meester kijkt hoeveel letters de kinderen al kennen. Zo weet de juf of meester welke letters ze nog extra moeten oefenen. Want in januari moeten de kinderen alle letters kennen! Madelon: ‘Ondertussen kan een kind ook al een aantal korte woorden lezen. Op school hebben we boekjes met heel korte woorden en zinnen (‘Wim is boos’). Het is leuk om te zien dat kinderen heel blij zijn als ze hun eerste boek gelezen hebben!’
Rekenen met appels en peren
4
In groep 3 en groep 4 leren kinderen rekensommen maken. Eerst sommen tot tien. En daarna sommen tot honderd. ‘Net als met lezen en schrijven, is het belangrijk om veel te oefenen met rekenen,’ zegt Madelon. En dat doen we op school met hulpmiddelen. We hebben rekenrekjes, blokjes en kralenkettingen. Maar rond Sinterklaas gebruiken we ook pepernoten om mee te tellen. Dat vinden de kinderen echt een feest! Je kunt eigenlijk met van alles oefenen. Met appels en peren, met coladopjes en met wasknijpers’. We vragen Madelon of ze een tip heeft voor ouders. Die heeft ze wel. ‘Wil je weten hoe je je kind kunt helpen met lezen of rekenen? Wil je een keer in de klas komen kijken? Heb je vragen over het gedrag van je kind? Kom naar de juf of meester toe en maak een afspraak. Leerkrachten staan klaar voor ouders. Want samen zijn we er voor je kind!’
De bibliotheek Lezen is belangrijk en lezen is leuk. En lezen hoeft niets te kosten! In de bibliotheek staan heel veel boeken. Boeken voor alle leeftijden. Er staan zeker boeken die jij en je kind leuk vinden. Kinderen tot 18 jaar kunnen gratis lid worden. En ook boeken lenen kost geen geld.
Vestigingen bibliotheek Rotterdam Centrale Bibliotheek Hoogstraat 110 Bibliotheek Alexanderpolder Jan Bijloostraat 11
De bibliotheek heeft een paar leuke boekentips voor de vakantie: Op de achterbank Schrijver: Gerard Janssen Op de achterbank is een boek vol spelletjes en geintjes. Spelletjes met én zonder smartphone. Speel bijvoorbeeld het spel Achterbankbingo met de kinderen.
Wegwezen! Schrijvers: onder meer Guus Kuijer, Francine Oomen, Hans Hagen. In dit boek staan leuke voorleesverhalen over reizen. Reizen op de rug van een ezel bijvoorbeeld. En over een paardenkamp in IJsland. En over kamperen op een berg. Met deze vakantiebundel raakt je kind helemaal in vakantiesfeer!
Ik lees! Ik lees! Schrijvers: Hans Hagen, Annie M.G. Schmidt, Joke van Leeuwen en anderen Kan je kind al lezen? Dan is dit boek erg leuk. In Ik lees! Ik lees! staan 12 verhalen, gedichten en strips. Echt een boek om straks in je vakantiekoffer te stoppen...
Bibliotheek Delfshaven Rosener Manzstraat 80 Bibliotheek IJsselmonde Herenwaard 15 Bibliotheek Hoogvliet Middenbaan-Noord 198 Bibliotheek Afrikaanderwijk Paul Krugerstraat 61 Bibliotheek Ommoord Briandplaats 21 Bibliotheek Overschie Hoge Schiehof 39
5
Thuis tellen en rekenen Leren rekenen is belangrijk op school. Voordat je kind leert rekenen, leert hij of zij tellen. Je kunt thuis ook oefenen met tellen! Hoe? We geven wat tips. Woorden die de juf of meester gebruikt bij het tellen en rekenen: Erbij en eraf: De juf op school zegt bijvoorbeeld: ‘Leg een blokje erbij.’ ‘Haal een blokje eraf.’ Later leren de kinderen de woorden ‘plus’ en ‘min’. Schatten: Je hebt een paar knikkers. Je telt ze niet, maar je bedenkt hoeveel het er zijn. Je denkt: ‘Zijn het er 11 of zijn het er 12? Ik denk 12.’ Maar je weet het niet zeker.
Oefenen met erbij Haal een paar muntjes uit je portemonnee. Leg ze op tafel. Laat je kind schatten hoeveel muntjes het zijn. Je kind kijkt alleen, hij of zij telt nog niet! Tel de muntjes daarna na. Klopt het? Haal nog een muntje uit je portemonnee en leg dit bij de andere muntjes. Hoeveel muntjes zijn het nu? Leg er nog twee muntjes bij. Hoeveel zijn het er nu? Het is ook leuk om winkeltje te spelen met je kind. Je bent de verkoper. Je kind komt iets bij je kopen. Zeg hoeveel het kost (bijvoorbeeld 15 cent). Je kind betaalt het bedrag. Dit kan ook met plastic geld, kralen of knopen.
Oefenen met eraf
6
Is je kind aan het knikkeren? Vraag je kind een handvol knikkers uit de zak te halen. Hij mag ze nog niet tellen. Laat je kind de knikkers op tafel leggen. Tel samen de knikkers. Hoeveel knikkers zijn het? Haal een knikker weg. Zeg: ‘Ik haal een knikker eraf’. Tel hoeveel knikkers er nu nog liggen. Haal er nog een weg. Enzovoort. Dit kun je ook doen met snoepjes, blokken, koekjes, enzovoort.
Schatten Bouw een toren van 10 blokken. Laat je kind schatten hoeveel blokken er in de toren zitten. Tel daarna of het klopt. Zijn het echt 10 blokken? Neem daarna een blok weg. Vraag hoeveel blokken er nu nog zijn. Haal er twee weg. Hoeveel blokken zijn het nu? (7) Doe er weer twee blokken bij. Laat je kind tellen hoeveel het er nu zijn. Enzovoort. Als kinderen jarig zijn, krijgen ze vaak een verjaardagstaart. Vaak met kaarsjes erop! Voor ieder nieuw jaar komt er een extra kaarsje op de taart. Tel samen de kaarsjes. Zet één voor één de kaarsjes in de verjaardagstaart. Tel ze samen (dat is één, dat is twee, enzovoort). Hoeveel kaarsjes staan er op de taart? Laat je kind alle kaarsjes uitblazen (vier, vijf of zes?). Laat je kind schatten hoeveel stukken er uit de taart kunnen. Heeft je kind een verjaardagsmuts gekregen van de juf? Vaak staat er een getal op: bijvoorbeeld 6 jaar. Praat erover met je kind. ‘Wat staat er op jouw muts? Weet je welk getal dat is?’ Speel spelletjes met een dobbelsteen. Bijvoorbeeld Ganzenbord of Mens-erger-je-niet.
Tijd Tijd is moeilijk voor kleuters. Is je kind over zes dagen jarig? Dan snapt je kind meestal niet hoe lang zes dagen duren. Zó help je je kind om de tijd beter te begrijpen: Maak van stevig karton een grote kalender. Teken voor iedere dag van de week een vakje. Hang de kalender zo op dat je kind hem goed kan zien. Plak een foto van je kind in het vakje van zijn of haar verjaardag. Plak samen iedere avond een sticker op de dag die voorbij is. Tel samen hoeveel dagen er nog over zijn. Nog 4 dagen, nog 3, nog 2, nog 1! Je kunt dit ook doen met andere spannende gebeurtenissen. Zoals een schoolreisje of de verjaardag van de juf.
7
Wat heeft de kinderboerderij met taal te maken? Heel veel! Kinderen leren er namen van dieren en planten kennen. Kinderen vinden dieren vaak heel interessant. Daarom is het leuk om er samen over te praten en te lezen.
Hier is de top 5 zonnigste dieren van de kinderboerderij!
1.
2.
8
Kikkers: Kikkers en padden zitten in de winter in holletjes in de grond. Of op de bodem van de sloot. Zij houden een winterslaap. Als de zon weer gaat schijnen, komen de kikkers uit de grond. Misschien hoor je ze op een warme dag kwaken in de sloten!
Bijen: In de winter zie je maar weinig insecten. In de zomer is dat anders! Vanaf het voorjaar komen de insecten weer tot leven. Overal leggen ze eitjes. En voor je het weet vliegen er overal vlinders en bijen. Bijen halen hun voedsel (nectar) uit bloemen. Daarom zie je ze vooral in tuinen of het park.
3.
Pauwen: Als het mooi weer wordt, kun je de schitterende veren van de mannetjes-pauw zien. Hij laat ze zien als hij zijn staart open doet. Hij probeert de vrouwtjes te ‘versieren’. Hij laat met trots zijn mooiste kleuren zien. Hier komt ook het spreekwoord ‘zo trots als een pauw’ vandaan. In de zomer zie je misschien wel pauwenkuikens bij hun moeder lopen!
4.
Kuikens: ‘In mei leggen alle vogels een ei’. Het voorjaar is het begin van het broedseizoen. In de zomer kun je ook overal kleine vogeltjes en eendenkuikens tegenkomen. Kuikens van de kippen op de boerderij lijken net pluizige zonnetjes! Vanaf april kun je op de meeste kinderboerderijen kleine kuikens bewonderen! Maar in de zomer zijn ze ook nog steeds schattig!
5.
Schapen: In het voorjaar kun je de eerste lammetjes weer zien op de kinderboerderij. Veel mensen denken dat schapen echte zonnige dieren zijn…Toch houden schapen niet zo van warmte. Daarom staan schapen op de laatste plek in onze top 5! Zij hebben een dikke wollen jas. Dat is heel warm in de zomer. Schapen worden in het voorjaar geschoren. Dan hebben ze het in de zomer lekker koel!!!
→ De Rotterdamse kinderboerderijen zijn gratis, en zeven dagen per week geopend!
9
De taal zit vol met dieren!
Kom nog eens langs!
Charlois
Het Nederlands kent veel spreekwoorden met dieren. Ken je deze spreekwoorden?
Kinderboerderij de Molenwei
Zo trots als een pauw zijn
IJsselmonde
= Heel trots zijn
De bokkenpruik op hebben = Een slecht humeur hebben
Als er één schaap over de dam is, volgen er meer = Als iemand iets nieuws gedaan heeft, durven de anderen ook
Hij is een vreemde eend in de bijt
= Hij is een onbekende in een groep van mensen die elkaar kennen
Leven als kat en hond = Altijd ruzie hebben
Brammerstraat 10
Kinderboerderij de Kooi Maeterlinckweg 85 Hoogvliet Kinderboerderij Oedenstee Marthalaan 46 Delfshaven Kinderboerderij de Bokkensprong Tjalklaan 90 Prins Alexander Kinderboerderij de Blijde Wei Bergse Linker Rottekade 435 Kralingen-Crooswijk
Enne …..
Kinderboerderij de Kraal
Als jullie daar op de kinderboerderij rondlopen, probeer dan eens te bedenken hoe al die dieren heten! Makkelijk?! Nou …..
Langepad 60 Hillegersberg-Schiebroek Kinderboerderij de Wilgenhof Ringdijk 76
www.rotterdam.nl 10
Kleur de kleurplaat hiernaast mooi in.
