Uitgave van Meriant • jaargang 5 • nummer 17 • herfst 2014
Lang leve de vrijwilligers!
Bij Marijke Hiem
Samen koken en twee keer opscheppen3
Van waarde
Hart voor zorg
voor Albert Bos
in de laatste levensfase
Kortnieuws
Inhoud
Bewoners Herema State ‘cruisen’
3 Kort 4 Nieuws
De bewoners van Herema State gingen in september een week ‘op cruise’. Tijdens een bijzondere feestweek was alles er op gericht om de bewoners een heus cruisegevoel te geven.
5 Van de Centrale Cliëntenraad 6 Lang leve vrijwilligers!
Mevrouw Haasnoot 102 jaar! Gijsje Haasnoot heeft haar 102e verjaardag gevierd. Mevrouw Haasnoot woont in LindeStede in Wolvega. Haar kleindochter gaf haar een bijzonder verjaardagscadeau. -> Kijk bij Meriant in beeld op pagina 14/15.
8 Van waarde voor meneer Bos 10 Twee keer opscheppen
Contrasten
11 Vervoer dagbesteding goede kant op 12 Palliatieve zorg 13 Column Mieke: Vooruit zien 14 Meriant in beeld: Muziek 15 Tips voor tussendoor Colofon Meriander is een uitgave van Meriant, een organisatie voor dienstverlening aan senioren. Meriant verschijnt vier keer per jaar in een oplage van ongeveer 1.500 exemplaren en is bedoeld voor cliënten, hun familie en zakelijke relaties Redactie Cecile Huitenga, Bureau Communicatie, Postbus 303, 8440 AH Heerenveen,
[email protected] Redactiecommissie Esther Wiersma, Jolanda Beenen en Loes Meijer
Dit is een Meriander van contrasten. Aan de ene kant komt er veel feestelijks aan bod. Een feest met een cruisegevoel op Herema State, drie culturele dagen bij BerkenStede, een gezellige burendag bij Coornhert State, een bijzondere verjaardagsverrassing voor een 102-jarige bewoner van LindeStede, niet te vergeten de vrijwilligersfeesten en verder veel muziek.
Teksten Cecile Huitenga, Cindy Bronts, Hilde Koopmans en medewerkers Meriant Druk Grafische Groep van der Eems
Namens de Raad van Bestuur,
Copyright. Voor overname van tekst of foto’s is toestemming nodig van de redactie.
Erik Kuik
Fotografie Fotobureau Het Hoge Noorden, Lenus van der Broek, Team Horsthuis en medewerkers Meriant Sociale media Facebook: Meriant, Twitter: @MeriantOnline
2 Meriander
Politie op huisbezoek Bewoners van Coornhert State in Heerenveen kunnen er veilig bij zitten, als ze de adviezen opvolgen die ze 22 september kregen. De politie gaf bewoners tips om inbraak te voorkomen.
Aan de andere kant een zwaar onderwerp: palliatieve zorg, zorg in de laatste levensfase. Bewoners in deze fase kunnen erop rekenen dat de medewerkers van Meriant het hen zo aangenaam mogelijk maken en hen bijstaan. Voor mensen die tot dan niet bij Meriant woonden hebben we een speciale afdeling voor deze palliatieve zorg. Ook familie kan terecht met vragen en voor steun. Ook in de veranderingen waar Meriant voor staat zitten contrasten. Zo hebben we te maken met opgelegde veranderingen, door nieuwe wet- en regelgeving en door bezuinigingen. Tegelijk zijn we bezig met veranderingen die we zelf willen. Of beter gezegd: die (toekomstige) ouderen willen. Zij zien hun oude dag anders voor zich dan hoe de ouderenzorg nu is ingericht. Behalve de mogelijkheden, veranderen dus ook de wensen in de ouderenzorg en daar spelen we uiteraard op in. Daarover meer in de volgende Meriander.
Ontwerp en Vormgeving De Bey, Communicatie & Vormgeving
Aan boord van het ‘Herema Schip’ waren er verschillende activiteiten, zoals shantykoor de ‘Top en Twelsjongers’, het captainsdiner, een modeshow, creatieve activiteiten en theatervoorstelling ‘Mooi weer’. Het was daadwerkelijk mooi weer, dus genieten op het dek/dakterras. Als bij een echte cruise gingen de bewoners ook ‘aan wal’. Met een bus maakten ze een rondrit door de omgeving van Heerenveen. Dit was een grote wens van de bewoners. De geslaagde week werd afgesloten met een high tea.
Gezellige burendag bij Coornhert State
In koppels van twee werden huisbezoeken afgelegd. Op de foto zijn buurtagent Jelte Bouma en Farouk Gazi van de gemeente op bezoek bij de heer Van der Molen. Het was voor de bewoners een leerzame middag en avond.
Tijdens de landelijke burendag op zaterdag 27 september organiseerde zorgcentrum Coornhert State in Heerenveen een gezellige hobbymarkt. Het was een geslaagde burendag: mooi weer, aardige standhouders en leuke ontmoetingen.
Herfst 2014 3
Van de Centrale Cliëntenraad
Nieuws
Haalt u ook de griepprik?
Waarom toch elk jaar weer die griepvaccinatie? Omdat gezonde personen een griepinfectie welsiwaar doorgaans goed doorstaan, maar mensen uit de risicogroepen er behoorlijk ziek van kunnen worden. Griep kan gepaard gaan met flinke koorts en langdurig in bed liggen. Het duurt al gauw een paar weken voordat men weer wat fit is.
Haalt u dit jaar ook de griepprik?
Daarom bevelen het Ministerie van VWS en de Gezondheidsraad de griepvaccinatie aan bij de volgende risicogroepen: • Personen ouder dan 65 jaar • Mensen met suikerziekte • Mensen met chronische ziekten (hart-, long- en nierziekten) • Verpleeghuisbewoners
Meriant raadt bewoners aan om zich ook dit jaar weer tegen griep te laten inenten. Het beschermt de persoon zelf en de medebewoners. De inenting is bij Meriant eind oktober/begin november gepland.
Omdat het virus steeds verandert, bouwt u geen weerstand op die u een leven lang kan beschermen. Daarom is het nodig dat u ieder jaar opnieuw wordt gevaccineerd.
Eén keer een Alliade-magazine Zorggroep Alliade heeft een magazine uitgebracht: Samen verder. Voor één keer, maar dan wel met een mooi verhaal van elke dochterorganisatie, waaronder Meriant. Daarnaast geeft het blad een beeld van Zorggroep Alliade en waar we samen voor staan. Heeft u het blad niet gezien, maar bent u nieuwsgierig? Op www.meriant.nl/nieuws staat een pdf. U kunt ook een papieren versie opvragen via
[email protected].
Convenant kernteam cliëntenraad Zorggroep Alliade Om de medezeggenschap van cliënten op Alliadebreed niveau te regelen, is een kernteam cliëntenen verwantenraden Alliade ingesteld. Op 27 augustus is hierover een convenant getekend. In het convenant is met de Raad van Bestuur de werkwijze afgesproken voor de medezeggenschap bij onderwerpen die de hele zorggroep aangaan. Het kernteam wordt minimaal gevormd door de voorzitter en een ander lid van elke raad, meestal de secretaris. Het convenant is getekend door de cliëntenraden van Meriant en Zorgkompas en de verwantenraad van Talant. De cliëntenraden van Reik en Wil B.V. zullen het convenant mede-ondertekenen zodra hun medezeggenschap hiervoor gereed is.
4 Meriander
Tomorrow is a mystery
Drie dagen feest met ‘Kleintje Kunst & Cultuur’ Het was drie dagen genieten bij BerkenStede in Wolvega. Van 22 tot en met 24 september was daar de Feestdriedaagse ‘Kleintje Kunst & Cultuur’. Muziek, een film, toneel of samen schilderen; er was van alles te doen. Clusterhoofd Yvonne de Vries opende de feestweek door als Tante Til van de familie Knots de eerste klodders verf op het doek te zetten. Daarna nam troubadour Columba het roer over met liedjes en verhalen over de Nederlandse cultuur. En heeft iemand verklede mensen zien lopen? Dat waren de leden van Team Welzijn BerkenStede, die deze week met hun geweldige inzet neer hebben gezet. -> Kijk ook op pagina 14/15
Yesterday is history Today is a gift Tomorrow is a mistery Deze spreuk hangt bij onze dochter aan de muur. Ik moet er regelmatig naar kijken. Het is waar… Dat wat geweest is wordt history en wat de toekomst ons gaat brengen weten wij niet. Dit geldt voor ons privéleven, maar ook voor de zorg. Deze laatste is in de loop der tijden erg aan verandering onderhevig. Momenteel lezen wij veel over zorg die in 2015 overgaat naar de Wmo en daarmee naar de gemeente, dit gaat gepaard met de nodige (on)rust. Ik kan mij voorstellen, dat als je gebruik maakt van deze wet, je wel eens met vraagtekens zit. Mag ik mijn hulp houden? Hoe komt het in de toekomst? Het verzorgingshuis zoals we het nu kennen verdwijnt en enkele staan al leeg. Ouderen kunnen niet meer zo gemakkelijk in een zorginstelling terecht. De drempel om in een verzorgings- of verpleeghuis te komen is flink verhoogd. Nieuwe mensen met een lichte zorgvraag komen alleen in aanmerking voor zorg aan huis. Om voor een plek in een verzorgingshuis in aanmerking te komen moet men volgens de huidige regels ZZP 4 hebben. Maar wie nu in een verzorgingshuis zit, houdt het recht op zorg en hoeft niet uit het verzorgingshuis. Ook het wonen in soms verouderde en kleine kamers spreekt niet iedereen aan. Dit leidt ook tot dure leegstand. Meriant is ook in het bezit van oudere huizen die niet meer voldoen aan de hedendaagse vraag en aan renovatie en/of nieuwbouw toe zijn. Een geselecteerde groep heeft inmiddels enkele nieuwe huizen bezocht: Woonzorgcentrum Vlietwijk in Voorschoten, De Hogeweyk in Weesp, Zonnehuis Oostergast in Zuidhorn, wooncentrum De Dilgt in Haren en verpleeghuis en reactiveringcentrum Het Zonnehuis in Zwolle. Wij hebben veel indrukken en informatie opgedaan die gebruikt kunnen worden bij nieuwbouw of renovatie voor Meriant. Op de vragen voor welke huizen dit geldt en wanneer, is nog geen antwoord. Hierop en vele andere vragen hopen wij als CCR nog dit jaar antwoord te krijgen. De CCR is bij het geheel betrokken. Tomorrow is a mistery..., maar hopelijk een goede investering voor de oudere van nu en voor de toekomst. Rommy Wassenaar
Herfst 2014 5
Coba en Jaap Woudstra doen veel vrijwilligerswerk, apart en samen. Onder meer een handwerkgroep, chauffeur, koffie schenken en mensen naar en van de kerkzaal brengen.
Studenten en andere vrijwilligers verwoorden en verbeelden levensverhalen van bewoners in Levensboeken.
Lange leve de vrijwilligers! Dat Meriant ieder jaar een feest organiseert voor de vrijwilligers, is niet voor niets. Vrijwilligers zijn namelijk heel belangrijk en worden steeds belangrijker. Een feest is dan slechts een kleine geste; de dank is veel groter.
Verdeeld over vier avonden werden de vrijwilligers eind september en begin oktober getrakteerd op een gezellige avond: twee in Heerenveen en twee in Wolvega. Dat er elke avond ongeveer honderd aanwezigen waren, laat zien dat vele vrijwilligers zich inzetten voor cliënten van Meriant. Er zijn er zelfs nog meer: Meriant kan rekenen op zo’n 750 vaste vrijwilligers. Een deel doet het al jaren, getuige de jubilarissen die werden gehuldigd. Daarnaast zijn er ook anderen die af en toe of eenmalig iets doen voor cliënten van Meriant.
Vele soorten Meriant kent dan ook vele soorten vrijwilligers. Ouderen, jongeren, studenten, scholieren, bedrijven. Mensen die helpen bij het reilen en zeilen, zoals in een restaurant van 6 Meriander
Meriant, in de plantenkas of dieren verzorgen. Mensen die gezamenlijke activiteiten mogelijk maken, zoals handwerken, een spelletje of voorlezen. Mensen die met hun huisdier langs komen. Hulp bij klussen of begeleiding bij uitjes, bijvoorbeeld tijdens de jaarlijkse vrijwilligersdag NL Doet of de wandelvierdaagse. Vrijwillige chauffeurs die de cliënten tijdens uitjes brengen en halen. Vrijwilligers die samen met een bewoner een levensboek maken. Wat ook van grote waarde is, zijn vrijwilligers die ‘maatje’ met iemand worden. Die samen koffiedrinken, winkelen, wandelen, schilderen of gewoon regelmatig op bezoek komen. Echt iets betekenen voor iemand kan vaak met iets heel eenvoudigs. Aandacht is al zoveel waard, maar ook iets kleins zoals de wind in het gezicht voelen tijdens een fietstocht, vertelt vrijwilligerscoördinator Debora Meester.
Leuker Dat vrijwilligers veel betekenen voor cliënten van Meriant, mag overduidelijk zijn. Ze maken het leven leuker en afwisselender, zorgen voor extra’s die vroeger misschien heel gewoon waren, maar bij het ouder worden speciaal zijn. Vrijwilligers zijn ook belangrijk voor medewerkers. De werkdruk wordt steeds hoger. Vrijwilligers kunnen medewerkers ontlasten en de geruststelling geven dat de extra’s waar zij steeds minder aan toekomen, toch voor en met bewoners worden gedaan. Net zoals het voor familie een geruststelling zal zijn dat hun vader, moeder, opa, oma, broer of zus in goede handen is bij de medewerkers én vrijwilligers. Met de veranderingen in de zorg krijgen ouderen steeds minder zorg en moeten ze vaker een beroep doen op hun omgeving. Vrijwilligers worden daardoor steeds belangrijker. Gelukkig geven de vrijwilligers van Meriant aan dat ze het zelf ook leuk vinden en dat het ook voor hen veel betekent. Voor meer informatie over vrijwilligerswerk bij Meriant kunt u terecht bij Debora Meester: 06 - 55 52 19 52 of
[email protected] en op www.meriant.nl/vrijwilligerswerk.
Mevrouw Beljaar met Inge Ottervanger. Inge gaat elke maandag op pad met het Fiets mee! Project, samen met andere ‘duofietsers’. Steeds wisselende bewoners gaan mee voor een tochtje.
Alie Broers combineert haar hobby met vrijwilligerswerk in de plantenkas van Anna Schotanus.
Herfst 2014 7
Vanwaarde
voor
Albert Bos
Woonde op de Brummel, een gesloten afdeling van LindeStede in Wolvega
Albert Bos (69) woont sinds een aantal maanden in BerkenStede in Wolvega. Daarvoor woonde hij op de Brummel, een gesloten afdeling van LindeStede. Voor meneer Bos is zijn vrijheid erg belangrijk. Sinds een tijdje heeft hij de beschikking over een heuse ‘autobus’: een Ford Transit. Dankzij de bus kan hij gaan en staan waar en wanneer hij wil.
Woont nu in BerkenStede in Wolvega Van waarde een Ford Transit
U bent van LindeStede naar BerkenStede verhuisd. Hoe bevalt het u in BerkenStede? “In BerkenStede kun je komen en gaan wanneer je maar wilt, en dat vind ik erg prettig. Ik houd van die vrijheid. Ik woonde eerst op eigen verzoek op de Brummel in LindeStede. Daar deelde ik onder andere de badkamer met iemand anders. Nu wilde ik graag wat meer privacy en in BerkenStede heb ik mijn eigen kamers. Verder krijg ik hier de begeleiding en zorg die ik nodig heb om mijn huishouding te runnen en mijzelf te redden.” U houdt van vrijheid. Vindt u het daarom fijn dat u beschikking heeft over een bus? “Ja, die bus is erg belangrijk voor mij. Als ik er niet meer in zou kunnen rijden, zou dat een gemis zijn. Ik rijd vaak op en neer naar het dorp, of naar mijn kinderen en kleinkinderen die in de buurt wonen. Ik heb twee kinderen en zeven kleinkinderen. Ook speel ik wel eens taxi, dan breng ik anderen ergens heen.”
mensen en je hebt mooie en gigantisch brede stranden daar. Ik zou graag met een reisgezelschap van auto’s mee willen rijden. Je vertrekt dan met een groep van een aantal auto’s en spreekt op een punt af waar je samen gaat eten en slapen. Ik denk dat deze reis eerst door België en Frankrijk gaat, en dan door Spanje. Vervolgens ga je het water over en dan Afrika door naar Gambia. Fantastisch lijkt me dat!”
Wat doet u als u niet aan het rijden bent? “Het is goed voor mij om bezig te zijn. Soms ga ik bij mooi weer vissen. Verder zwem ik altijd op woensdag, houd ik van tekenen en klus ik regelmatig. Ook schaats ik wel eens. Vroeger heb ik een keer de Elfstedentocht gereden. In de jaren ’80 was dat. In de duizenden mensen deden mee en ik zat zowat bij de laatste startgroep. Mijn toenmalige vrouw zou mij toen nog koffie brengen, want ze hadden daar alleen maar chocolademelk te koop. Maar we konden elkaar niet vinden in de drukte!”
“Ik houd van die vrijheid” Kunt u wat meer over de bus vertellen? “De bus is een Ford Transit waar drie mensen voorin kunnen zitten. Verder heb je achterin veel ruimte: je kunt er staan of zelfs liggen. Je zou de bus als kampeerbus kunnen gebruiken wanneer je dit wilt. Luchtbed meenemen, koelkast erin, een gastoestel, en rijden maar! Ik heb de bus ook een naam gegeven, namelijk ‘Kadi’. Dit is vernoemd naar mijn twee dochters: Karola (Ka) en Diane (di). Ik zou de bus nog zo lang willen gebruiken als dat ik zou kunnen. Doordat ik vroeger door de alcohol mijn rijbewijs ben kwijtgeraakt, moet ik nu elk jaar opnieuw afrijden om mijn nieuwe rijbewijs te mogen behouden. Maar drinken doe en wil ik niet meer. Dat ik mag rijden is me veel te veel waard.” Rijdt u ook lange afstanden? “Ik rijd nu meestal korte afstanden, maar ik heb wel de droom om nog eens naar Gambia te rijden. Gambia is voor mij het land van de glimlach: er zijn aardige
8 Meriander
U klust regelmatig. Wat maakt u dan? “De begeleiding in BerkenStede geeft mij wel eens klusjes als het schilderen van spullen. Zo kom ik mijn kamer uit en blijf ik bezig. Ik heb vroeger ook veel geklust. Zo ben ik zelfs nog zelfstandige geweest: ik had een siersmederij. Ik maakte toen onder meer ijzerwerk voor waterbouw, zoals paalmutsen of onderdelen van bruggen. Ik zie nu ook nog wel eens werk van mezelf terug.” Staat in Wolvega ook werk van u? “Ja. Wanneer ik ga vissen aan de Linde, zie ik werk van mezelf terug. Denk bijvoorbeeld aan die paalmutsen die ik vroeger maakte. Ook staat er in Wolvega, in de Van Harenstraat (bij Kruidvat), een boom. Die staat daar beschermd en daarom staat er een hek omheen. Dat hek heb ik vroeger gemaakt. Wanneer ik rondrijd zie ik werk van mezelf en daar ben ik trots op.”
Herfst 2014 9
Vervoer dagbesteding gaat goede kant op De overgang naar een nieuwe taxivervoerder voor dagbesteding is niet vlekkeloos verlopen. Inmiddels gaat het de goede kant op. Het taxivervoer van en naar dagbesteding is per 1 september overgenomen door een nieuwe vervoerder: Klomp. Ook neemt Meriant niet meer rechtstreeks contact op met de vervoerder wanneer er iets is, maar gaat dat nu via de vervoersafdeling van Zorggroep Alliade. Een dubbele verandering dus. Dat leverde nog wel wat startproblemen op.
Twee keer opscheppen De vraag kwam vanuit bewoners van Marijke Hiem in Heerenveen zelf: we zouden graag weer willen koken. Dat kan nu. Wekelijks schuift een aantal bewoners aan voor een samen bereide maaltijd. Er wordt zelfs vaak een tweede keer opgeschept.
Veel bewoners eten alleen op hun kamer. Dagelijks wordt een warme maaltijd gebracht. Het smaakt prima en het is heel handig. Maar toch, er mist iets. Zelf koken geeft richting aan de dag. Ook besteed je door samen te eten meer tijd en aandacht aan het eten. Het smaakt daardoor vaak zelfs beter. Koken kan in de meeste appartementen van Marijke Hiem echter niet en met een grote groep in een restaurant eten spreekt ook niet iedereen aan.
10 Meriander
Geuren op de gang Begeleider welzijn Jantien Annema dacht na over de vraag om weer zelf te koken en kwam met het volgende. Twee keer per week gaat ze met een mobiele kookeenheid naar een vleugel van Marijke Hiem; beide keren op een andere vaste plek. Belangstellenden kunnen aangeven dat ze die dag willen mee-eten. Het menu wordt bedacht, in haar vrije tijd doet Jantien boodschappen en om een uur of tien beginnen ze met de voorbereidingen. Wie wil, helpt met koken. Aardappelen schillen, groente schoonmaken, tafel dekken. Om twaalf uur kan iedereen aan tafel en wordt met een kleine groep samen gegeten. Medewerkers brengen de bewoners en vaak sluiten ook vrijwilligers en familie zich aan. “Het is hier de zoete inval”, zegt Jantien. Er wordt gepraat, het is gezellig en, ook belangrijk: er wordt goed gegeten. Vaak wordt zelfs voor een tweede keer opgeschept. En dat terwijl sommigen bijna niets meer aten. “Jantien kan goed koken”, geven de eters als verklaring. Maar het zit hem ook in het hele gebeuren. Tijdens het koken lokken de geuren de bewoners al naar de gang. Er is bedrijvigheid, je hebt iets om handen, het samen koken, een eetafspraak, zelfs de afwas; de mensen worden er blij van.
Manier van denken Clusterhoofd Yvonne van der Hoff juicht het initiatief toe. Niet dat ze ook van andere medewerkers verwacht dat ze bijvoorbeeld vrije tijd besteden aan boodschappen doen. “Het gaat om de manier van denken”, zegt ze. “Een bewoner geeft iets aan en dan wordt gekeken wat mogelijk is, hoe we op de een of andere manier kunnen zorgen dat het kan.”
Mobiele kookeenheid dankzij Vrienden en Ouderenfonds Het Nationaal Ouderenfonds heeft de Vrienden van Marijke Hiem €1125,- gegeven voor een mobiele kookeenheid. Het geld is beschikbaar gesteld door het Premieplan. Via het Premieplan helpt het Ouderenfonds kleinschalige activiteiten en projecten voor ouderen uit te voeren. Zelf ingezameld geld wordt hierbij verdubbeld, tot een maximum van € 2.000,-. Bij Marijke Hiem is de opbrengst van een rommelmarkt verdubbeld.
Het gaat om zo’n veertig mensen die eens per week of vaker vanuit huis naar dagbesteding gaan bij Anna Schotanus in Heerenveen, BerkenStede in Wolvega of naar Jubbega. Het lukte vooral de eerste weken regelmatig niet om de cliënten op tijd te halen en te brengen. Ook moesten zij wennen aan nieuwe chauffeurs en andere busjes. Daarnaast vond een aantal cliënten dat voorheen met een taxi ging, het geen prettig idee om nu met een taxibusje te reizen. Ook bleken veel busjes een (te) hoge instap te hebben
Oorzaken Het vervoer van Meriant, Talant en Wil (beide gehandicaptenzorg) is gezamenlijk aanbesteed vanuit Zorggroep Alliade. Klomp kwam daarbij als beste kandidaat naar voren. De onbekendheid met Meriant voor zowel Klomp als voor de vervoersafdeling van Alliade - en de combinatie met gehandicaptenvervoer waren mede de oorzaak van de startproblemen. De cliënten van Meriant konden bijvoorbeeld pas met de bus nadat de cliënten van Talant en Wil waren vervoerd en ook daar was het even wennen. Dat voormalige vervoerders van Talant tegenwerkten, speelde ook een rol. Puntjes op de i Er is hard gewerkt aan oplossingen. Er zijn bijvoorbeeld meer busjes ingezet, sommigen gaan toch met een taxi en een aantal routes is aangepast, waardoor mensen ook nog eens korter in de taxi zitten. Met resultaat. “Het gaat zeker de goede kant op”, zei hoofd Vervoer Roel Bergsma begin oktober. “We zijn er nog niet, maar er is in een paar weken al veel veranderd. Nu alleen de puntjes nog op de i.” Herfst 2014 11
Palliatieve zorg bij Meriant
Meriant is aangesloten bij het Netwerk Palliatieve Zorg Zuid Friesland. Dit netwerk organiseert onder meer regelmatig het Café Doodgewoon. Op 15 oktober was dat bij Meriants verpleegcentrum LindeStede.
Hart voor zorg in laatste levensfase Een lastig onderwerp. De naderende dood. Sjaan Schuurman en Albertje Toepoel kijken daar echter heel anders tegenaan.
een ander bang. Allemaal maken stervenden evengoed verschillende fasen door. De informatie helpt medewerkers en familie om op een passende manier de persoon te kunnen begeleiden.
Ze helpen cliënten én hun familie graag in deze laatste levensfase. Sterker nog, hun hart ligt bij deze vorm van zorg.
Palliatieve zorg heet het met een mooi woord: zorg in de laatste levensfase. Niet alleen Albertje Toepoel en Sjaan Schuurman verlenen deze zorg. Op alle afdelingen van Meriant hebben medewerkers speciale aandacht voor bewoners wanneer duidelijk is dat zij binnenkort zullen sterven. De benodigde zorg verandert dan. Iedere afdeling heeft daarom een zogenoemde aandachtsvelder voor palliatieve zorg. Deze medewerker is geschoold in het onderwerp en collega’s kunnen met vragen bij hem of haar terecht. Zo kunnen zij, samen met bijvoorbeeld een arts en maatschappelijk werker, bewoners helpen om in een vertrouwde omgeving hun laatste maanden, weken of dagen zo prettig als mogelijk door te brengen.
Speciaal voor palliatieve zorg: de Kuunder Albertje Toepoel en Sjaan Schuurman vertellen over palliatieve zorg op afdeling de Kuunder. Ook Albertje en Sjaan zijn aandachtsvelders palliatieve zorg. Zij zijn dat voor hun ‘dagelijkse’ afdeling de Brummel in zorgcentrum LindeStede in Wolvega. Ze zijn het ook voor de nabij
gelegen Kuunder, tevens een afdeling in LindeStede. De Kuunder is er specifiek voor palliatieve zorg en dan voor mensen die niet bij Meriant wonen. Vaak gaat het om mensen uit het ziekenhuis die niet meer beter zullen worden en die te complexe zorg nodig hebben om thuis te kunnen sterven. Een hospice dus eigenlijk, met als extra allerlei specialisten die voorhanden zijn.
“Leven doe je op je eigen manier. Sterven ook.” Albertje en Sjaan zitten in de gezellige huiskamer van de Kuunder, waar ook familie altijd welkom is. Een comfortabel bankstel, een boekenkast, een grote eettafel en een keuken. Aangrenzend een badkamer en twee ruime slaapkamers met eigen toilet en wasgelegenheid. De derde, kleinere slaapkamer is meestal te gebruiken door familie. “We zijn 24 uur per dag beschikbaar voor cliënten én voor familie”, zegt Albertje over haar of dienstdoende collega’s. Ze zijn er zo vaak mogelijk en verder altijd op te roepen tijdens hun werk op de naastgelegen Brummel. Familie heeft vaak allerlei vragen. Over lichamelijke veranderingen, zoals de ademhaling of geluiden die iemand op een gegeven moment maakt. Maar ook over hoe om te gaan met hun stervende familielid of hun eigen gevoelens. Wij geven informatie en nemen de tijd om met hen te praten.” Sjaan en Albertje laten de ‘waakdoos’ zien die in de boekenkast staat. Een rozenkrans, mooie gedichten, boekjes en spreuken die houvast kunnen geven. Een kaart van ‘Loesje’ bijvoorbeeld: “Palliatieve zorg – Leven doe je op je eigen manier. Sterven ook.” Dat is precies het onderwerp van een overzicht in de waakdoos met vijf verschillende ‘sterfstijlen’. De een is berustend, een ander opstandig, weer << Albertje Toepoel (links) en Sjaan Schuurman helpen mensen graag in hun laatste levensfase. Voor de foto stond een collega model als cliënt.
12 Meriander
Heel bijzonder Want het draait in de eerste plaats om de cliënt. “Mensen die hier komen, hebben vaak een levensverwachting van maximaal drie maanden”, zegt Sjaan. “Wij proberen die laatste tijd zo aangenaam mogelijk te maken. Naast de benodigde verzorging vragen we hen wat ze graag willen. Dat kan van alles zijn. Een ijsje, in bad, haren kammen, een massage, bepaalde muziek. Soms zit je gewoon naast het bed en hou je iemands hand vast.” Albertje: “Ik vind het heel bijzonder om iemand te mogen begeleiden op het laatste stukje naar de dood. Het is zo persoonlijk, zo intiem.” Een enkele keer eindigt het verblijf verrassend: soms sterkt iemand weer aan - “misschien door de zorg en de aandacht” - en gaat weer naar huis of komt eventueel wonen bij Meriant. De zorg gaat nog even door na iemands overlijden. De medewerkers zorgen voor het afleggen en voor gelegenheid om rustig afscheid te nemen. Kaarsjes ontbreken niet. Sjaan: “Een tijdje na het overlijden bel ik de familie wel eens om te vragen hoe het gaat.” Uit het gastenboek en bedankkaartjes spreekt de waardering voor de goede zorg en de betrokkenheid. Kijk ook op www.meriant.nl/dekuunder.
Column Mieke Mieke Draijer is directeur Medische Zaken bij Alliade, de zorggroep waar ook Meriant bij hoort.
Vooruit zien... Palliatieve zorg is niet meer gericht op het willen verlengen van het leven, maar op het verlichten van klachten en het bieden van maximale kwaliteit van leven in soms heel moeilijke omstandigheden. Doen wat de patiënt het liefst zou willen en niet doen wat de patiënt niet zou willen. Palliatieve zorg wordt vaak verbonden met zorg rondom het levenseinde, maar dit is niet helemaal terecht. Ook eerder in het leven kan het heel zinvol zijn niet meer op het verlengen van het leven te richten. Bijvoorbeeld wanneer iemand een lange lijdensweg van aftakeling, ontluistering of pijn tegemoet gaat en/of de patiënt zelf aangeeft een voltooid leven te hebben. Dan richten we dus op kwaliteit van leven en bestrijden daarbij alles waar iemand ‘last’ van heeft. Een van de problemen die artsen en verpleging kunnen tegenkomen bij palliatieve zorg is dat de patiënt niet zelf meer kan aangeven wat hij wil en niet meer wil. Dan moet je het doen met wat je ziet, wat je weet van familie en wat de patiënt zelf in gedrag aangeeft. Dit is soms heel lastig en nooit helemaal zeker. Daarom wordt er tegenwoordig zoveel mogelijk door dokters en patiënten samen gewerkt aan Advanced Care Planning (ACP). Het betekent gewoon ‘de zorg vooruit plannen’. De bedoeling is met elkaar, op het moment dat het nog kan, te bespreken wat ziekte of achteruitgang voor iemand betekent en wat hij of zij dan zou willen. Een reanimeerbesluit is een bekend voorbeeld, maar het kan veel breder. Wilt u wel of niet naar een verpleeghuis? Wilt u wel of niet naar de intensive care? Als u dement zou worden wilt u dan wel of niet levensverlengend behandeld worden? Allemaal vragen die heel persoonlijk zijn en alleen door de patiënt zelf goed beantwoord kunnen worden. Het kan zelfs nog breder. In Nederland is het levenstestament in opkomst: bij de notaris wordt vastgelegd hoe iemand de jaren ziet die nog komen gaan. Los van een mogelijke ziekte, maar uitgaande van aftakeling, verouderen of geestelijke achteruitgang. Daar kan medisch handelen in worden opgenomen, maar ook wie voor de hond moet gaan zorgen, waarheen eventueel verhuisd kan worden of wie uw belangen gaat behartigen. Het biedt veel houvast op de meest uiteenlopende onderwerpen. U kunt op die manier alles regelen wat u echt aan het hart gaat, voor wanneer u niet meer in staat bent het daadwerkelijk nog te regelen. Ik zou zeggen: mocht u het nog niet gedaan hebben, ga het regelen! Het is goed voor uzelf en geeft uw naasten en de hulpverleners de mogelijkheid te doen wat u ècht wilt. Herfst 2014 13
Meriant in beeld
Muziek!
… Muzikaal Combo De Nije Knipers In WilgenStede brachten de leden van Muzikaal Combo De Nije Knipers muziek uit de jaren ’20 tot en met ’70.
... Feestdriedaagse BerkenStede
De bewoners van BerkenStede genoten van muziek tijdens hun Feestdriedaagse ‘Kleintje Kunst & Cultuur’.
… Muziekvereniging De Harmonie In LindeStede zongen de bewoners hard mee met muziek van muziekvereniging De Harmonie uit Wolvega.
... Nostalgia in BerkenStede Met humor en liedjes uit grootmoeders tijd trad het duo Nostalgia op in BerkenStede.
… Muziek in Oranjesferen
... Rudolf Goedhart
Helaas verloor Nederland van Argentinië. Gelukkig was er woensdag 9 juli wel vrolijke muziek van Minne de Jong in LindeStede te horen.
Een vrolijk optreden van artiest Rudolf Goedhart in WilgenStede. Zijn repertoire nodigde uit tot meezingen.
... Sneker Cantorij … Speciaal concert voor 102-jarige Als oma niet naar het optreden van haar kleindochter kan, dan komt het koor wel naar oma. De Amsterdamse Angels Voices gaf een speciaal concert voor mevrouw Haasnoot (102 jaar!).
14 Meriander
De bewoners van LindeStede vierden ook een beetje Lindefestival. Het ensemble Sneker Cantorij onder leiding van Bob Pruiksma gaf een prachtig concert.
... Wiebo Brouwer, woont in Herema State en heeft een orgel en piano in de ruimte De Aak staan. Hij speelt daar regelmatig met passie op zijn muziekinstrumenten.
Herfst 2014 15
voor tussendoor Tips! onde tussend z e G oo rt je
Net als bij anderen komt bij ouderen overgewicht voor. Vaker dan bij anderen Door verschillende oorzaken kan de eetlust namelijk flink verminderen.
1 stuks fruit
Voor iedereen geldt: tussendoortjes zijn prima, maar kies bewust. Voor wie al genoeg om het lijf heeft, lijkt het ‘waarom’ wel duidelijk. Wie niet zoveel heeft om bij te zetten, kan beter de eetlust voor de maaltijden niet bederven. En als kleine eters dan toch iets eten, kan het maar beter gezond zijn.
s
:
komt bij ouderen ondergewicht voor.
portie rauwkost
Voor wie het niet laten kan: Koeken Neem liever In plaats van eierkoek eierkoek met chocolade Indische cake cake stroopwafel gevulde koek jodenkoek kokosmakroon lange vinger krakeling koffieleutje sprits frou frou oreo knappertje scholiertje
Zoutjes Neem liever In plaats van uitdeelzakje chips grote zak chips schaaltje Japanse mix schaaltje borrelnoten zoute stokjes kaasstengels
Snack voor af en toe
Neem liever In plaats van 3 bitterballen kroket frikandel frikandel speciaal knakworst saucijzenbroodje ketchup mayonaise
