Sacred building back to the residents

Sacred building back to the residents The social funcon of the St Jozef church back in the Robert Sco neighborhood.

Ilona Warmerdam

Table of Content Thesis Preface Mo!va!on Introduc!on project Main research topic & ques!on - Research ques!on - Goal Research & design methodologies Research results - Current situa!on of the Robert Scho" neighborhood. - The plans - Prachtwijken - The Robert Sco" neighborhood Social and Scien!fic relevance Planning Bibliography

p. 3 p. 4 p. 5 p. 7

p. 8 p. 11

p. 16 p. 17 p. 19

Heritage essay Essay Bibliography

Colofoon Name: Student number: Email adress:

p. 20 p. 22

Ilona Warmerdam 1353519 [email protected]

R-MIT studio Amsterdam West, Mixed projects Tutors: Lidy Meijers en Frank Koopman

Reflec"on Sacred building back to the residents

p. 23

2

Preface Here lies my thesis plan for my graduaon report. In this thesis plan you can find the first informaon about my graduaon project. First I start with an explanaon why I started to study architecture and why I choose the graduaon studio of R-MIT. Then follows the introducon of the graduaon studio; mixed projects. It will explain a lile bit about our project area and the buildings we have to choose from. For the graduaon project you need a research queson this queson will be told and also what the goal is for this queson. If you do some research you also have some research results. We only did the beginning of the research so there is only a lile bit of research results the rest will follow in the next quarter. You can also find some informaon about design and research methods in this thesis plan. I hope you enjoy reading this thesis plan and know a lile bit more about my graduaon project.

3

Movaon When I was 16 years old I already knew that I wanted to study Architecture. First I wanted to be an interior architect but that was only a HBO study and I did my VWO so I wanted to do a university study. So I looked around to see what was closest to interior architecture. I found out that industrial design and architecture came near by interior architecture. But industrial design was more product design than working with houses and interior so I decided to choose architecture. In my bachelor I did all kinds of projects from housing, urbanism and public buildings. In Bsc 6 I came in touch with the R-MIT studio. Our project area was in The Hague ‘the Binckhorst’. I redesigned an old gasholder into a cultural center. While doing this project I found out that I liked working with an exisng building and context, I had something to hold on. Somemes I got lost in my design and then it is nice to have something that already exists to fall back on. I also found out that because there is already an building you can focus more on the interior and how you want it to look like. So I decided that R-MIT was the studio I wanted to do my masters in. So when I started my master I did the R-MIT project in Leiden ‘the Kaasmarkt’. I knew the building already a bit because I grew up in Leiderdorp and I had some music lessons in the building when I was young. It was nice to work with an exisng building but I found it difficult to make the decision what do I demolish and what do I keep. I have the intent to keep everything how it is now and renovated it in state of redesigning the building. So I decided that I wanted to do another studio for my Msc 2 so I could compare different studio’s and see what I really like to do. All the projects I did in my study where al in the Netherlands and I wanted to have a look outside the Dutch architecture and do a project in another country. I found the Global housing studio from Dwelling. The exercise was to design cheap housing for the city Addis Ababa in Ethiopia. In the project you had to design apartments from scratch for the people from the demolished slums. It was nice to do a project where you have other building rules and a different climate. But I found out for myself that I find it difficult to start from nothing with no context and make a good

design. So when I compared the two projects I decided that I liked it more to work with an exisng context than start from scratch. For my graduaon studio I choose the R-MIT studio. The graduaon studio had his locaon in Amsterdam West. I didn’t know Amsterdam very well so this was also a nice opportunity to get to know my capital city more. For the graduaon studio you could choose between two studios the mixed project studio and the housing studio. The housing studio was too global and on a scale that was too big for me, I wanted to work with one building. So I choose the mixed project studio there you can choose between ±10 buildings you want to redesign. This is a wide selecon of different buildings scaered around Amsterdam West. When I saw the different buildings I already had some buildings that I found interesng to get to know beer. When I’m graduated I hope to find a job in the direcon I like. I want to work with old historical buildings that are standing empty and need a new funcon. I can also choose to work with old office buildings but most me you just keep the concrete structure and design a new facade. I like it more to work with a building with characterisc and some history. Most mes these buildings where important for the surrounding and it would be nice to make it important again. I also like to bring the old and new together. How can you keep the old building but make it work for all the new rules and the modern society? It is interesng to found the perfect balance between the exisng building and the new parts. But for I can make all these plans real I need to graduate first.

4

Introducon project The graduaon project from the R-MIT studio is located in Amsterdam West. In Amsterdam west you have the Breenzone. This is a green area that connects Haarlem and Amsterdam. One of the First connecons between these two cies was the Spaarndammerdijk. The first dick was made around 1204 and had to protect the land against flooding (Abrahams, Kosian, & Schmitz, pp. 18-19). Amsterdam started to grow and the connecon between Haarlem and Amsterdam became more important. To get a good connecon for trading goods between these two cies they made the Haarlemmertrekvaart in 1631 (Abrahams et al., p. 27). While Amsterdam grew further the Breenzone stayed a green zone in the city. Nowadays the Breenzone is a green zone in Amsterdam and divides Amsterdam west in two areas. The area above the Breenzone is the more industrial area with the harbor. The area under the Breenzone is the living area. In the Breenzone these two areas come together, here the people can relax and enjoy the greenery and other cultural events that take place at the Westergas terrain. The different projects in our studio are scaered around the whole area of Amsterdam west. Some of the project are located around the Breenzone others are further away of the Breenzone. There are thirteen buildings you can choose from as a graduaon project. The first project is the Haarlemmerpoort (Willemspoort) that is located at the beginning of the Haarlemmertrekvaart. This was once the gate to enter the city of Amsterdam. The second project is the Houthavens this is located in the north of our area. In the old days this was the place where the wooden pols where produced into other products. The third building is the gasholder at the Westergasfabriek. This gasholder was once used for storing gas but is already redesigned as a big open space where all kinds of events can take place. The exercise is that there has to come a hotel around or up the gasholder.

In Amsterdam West you have the area of the Food Center in this area there are three buildings located where you can choose from. The first is the Market hall, this is a big hall where they used to sell the products that were made at the Food Center. The second building is the Cool house here was all the food stored that needed to stay cool. The third building is the dancing school that has his entrance outside the Food Center. The dancing school was a bakery in the beginning but now transformed to offices and

2

3 9

1 88

10 & 11

4&5

12

7 6

13 Figure 1: All the locaon of the building sites (E. van Imhof and I. Warmerdam).

5

a dancing school. Next to the Food Center locaon you have building number seven project x. This is an office building designed by Merkelbach en Karsten. Nowadays there are all kinds of small businesses in the building and two houses on top of the building. Building number eight is also designed by Merkelbach en Karsten and is called Willem van Rijn.

is empty, aer the last service the church was transformed into a climbing hall but they moved out in 2012. The neighborhood residents also changed there came more immigrants and with the lack of social control it isn’t a save neighborhood anymore.

Building number nine is the Lindeman prinng house. This building is sll partly used as a prinng office but you can also found some other offices there. In the area beneath the prinng house you have the School triangle and the Elsevier Building. There are three schools you can choose and they are standing next to the Elsevier building that is designed by Dudok. The Elsevier building is an office building and a former bank building. The last building in our area is the St Josef church the first concrete church. This church is not funconing as a church anymore and standing empty waing for a new funcon. There is now only one building le and that is the tram remise this is standing outside our area but is sll in Amsterdam west. The tram remise was the former place where the trams were stored or repaired. Where all the buildings are in Amsterdam west you can find on the map (Fig 1). This is a lot of buildings where you can choose from and they are all very different. But before we choose a building we start with the whole group on an urban analysis about Amsterdam and our area. Aer we presented our urban analysis we divided the buildings in the group so that there are two people analyzing one building. This doesn’t mean that you have to choose the building that you are analyzing. First we start with the architectonic analysis and then the building technology analysis. Aer the analysis of the building is complete you have to choose the building you want to redesign. This can be the building that you already analyzed but can also be a different building. I analyzed the St Josef church and I also choose this building as my graduaon project (Fig 2). The St Josef church is standing in the Robert Sco neighborhood. The neighborhood and church are designed by G. Holt. Holt designed a Roman Catholic enclave in the middle of the neighborhood. He designed the church and some elderly housing. In the master plan he also designed three schools they are designed by other architects. Nowadays the church

Figure 2: St Josef Church in Amsterdam (I. Warmerdam).

6

Main research topic & queson

What has changed during the years in the Robert Sco neighborhood? -

Every city has some neighborhoods that have a lot of different cultures living there. In some neighborhoods that works very well but somemes the neighborhood isn’t that save anymore. In Amsterdam West you also have some problem neighborhoods. The Robert Sco is one of those neighborhoods that isn’t that save in the evening. There are a lot of hang youth and break-ins that doesn’t make the neighborhood popular. When the neighborhood was build there wasn’t a problem. It was a well-funconing neighborhood with a lot of social control. But when the immigraon started and the residents changed it became unsafe. Also the change of the public funcons changed the safety of the neighborhood. All kinds of queson arises on the subject how came the neighborhood unsafe. Is it because of the change of residents? Is it because the social funcons aren’t working anymore? You can keep on asking all kind of quesons like this. But the most important thing is how can you change the neighborhood that it become a save neighborhood again. I want to do some research about problem neighborhoods how these arise, if it is possible to solve the problem and how you can solve the problem. These are some subjects I found interesng and can help me to found a new funcon for the redesign of the St Josef church.

How is the social hart funconing now?

Goal The problem of the neighborhood is that there is a lack of social control in the evening hours. I want to find a funcon that is for the resident of the neighborhood. The funcon has to be for the children and teenagers and also for the elderly in the neighborhood. The new funcon has to come in the church. The new funcon has to be social and funconing from 9 o’clock in the morning unl 11 o’clock in the evening. With a new funconing in the church, for the resident, I hope that the neighborhood becomes more save than it is now. I hope to restore the old social hart of the Robert Sco neighborhood and make it a lively neighborhood again.

Research Queson What kind of funcon can you put in the St Josef church to make the Robert Sco neighborhood in Amsterdam west a save and social neighborhood again? Sub quesons How was the social hart funconing in the beginning of the neighborhood? 7

Research & design methodologies A project consists of a research part and a design part these are two different parts. ‘Research deals mainly with analysis; with a design process the focus is on synthesis’(de Jong & van der Voordt, 2005, p. 25). When I start with a new project I always start with research. There are different ways of doing a research for your design. Jack Breen divides the research methods in three principle forms: Descripve research, Explorave research and Empirical research. Descripve research is most mes used as a research for design. The researcher will give an explanaon about underlying developments and backgrounds. It generally involves study and analysis of source material and analysis and documentaon of design products. Explorave research is where the research quesons with ‘what, how and why’ are standing central in the research. This research method lies between the Descripve and Empirical research methods in and has links to both direcons. The Empirical research method is to see if certain hypotheses are correct. This usually involves creang more or less experimental condions with a clear methodological interpretaon of data (Breen, 2005, p. 138). If I look at these three methods my way of research lays between descripve research and Explorave research. First I start with searching for informaon about the project. This goes from historical informaon unl maps of the current situaon. Then when I have found useful informaon I start analyzing the informaon I found. To know what you want to analyze you have to ask yourself the queson starng with ‘what, how and why’. Somemes during the analyze phase you find out that you don’t have enough informaon to answer the quesons you asked. You go back to the first step the search for informaon. This is a way of how you can start your research but the queson is what is interesng to research for your new design? The three principle forms of research from Jack Breen are ways of how you can do a research. This form of research doesn’t explain what you have to research to get a complete overview of the project. The ABCD Method

of Hielkje Zijlstra gives you more quid lines in what and how you can do your research. In the ABCD Method there are three themes important technological observaon, research analysis and regenerave conclusions. These three themes connect the contextual- and building elements in terms of the creaon, existence and decay or connued existence of the building. The research methods consist of 3 steps you have to follow; the first step is to gather as much of relevant informaon about the building and context. The second step is to analyze all the informaon you have found. The final step is to make conclusions that cover all three periods. (Zijlstra, 2009, pp. 62-63). When I look of how I started my research of my graduaon project I also started with searching for informaon about the project site. We searched for informaon in the library, the archive of Amsterdam, the owners of the building and other kinds of ways. When we got all the informaon we needed we started the analysis. During the study architecture I learnt to start with an urban analysis and then zoom in step by step unl you are on the building level. I also analyzed on different me levels the past, present and future. The ABCD Method has almost the same steps. The first step is analyzing the contextual aspects. The contextual aspects are: brief, site, architect, typology and design process(Zijlstra, 2009, p. 64). Analyzing the St Josef Church I analyzed the brief, site, architect and design process. The typology analysis we didn’t do. The next step is to analyze the building on greater detail and following the periods, creaon, existence and decay/connued existence. The building analysis is on the following aspects: Space, Structure, materials and building service(Zijlstra, 2009, p. 64). I also analyzed these four aspects of the building but I divided this step into two steps. First we started with the space and structures and how the church was funconing. When that was clear we zoomed into the building technology, the materials and the building service. At the end you have analyzed the same as in the ABCD method but on a different way. When the analysis is done you have to make your conclusions about the building and context. We have done that by doing a value assessment about the building. In the ABCD method there is a schema you can fill in white the outcomes of the research the ABCD Matrix (Fig 3)(Zijlstra, 2009, p. 74). 8

Figure 3: ABCD Matrix from The ABCD Method (Zijlstra, 2009, p. 74).

Aer you have done your research it is me for the design. There are different ways of how to bring the research into the design process. In Architectural research methods of L. Groat and D. Wang they explain 4 ways. Design as Analysis and Evaluaon, Design as Acon Research, Design as a learned Skill and Design in collaboraon. Design as Analysis is about to know as much as you can before you go into the project and evaluate the outcomes of the project. It is called programming, ‘programming can be understood as an effort to maximize the amount of informaon about a project so that the figural concepts generated can opmally respond to those criteria’ (Groat & Wang, 2002, p. 109). Donna Duerk defines what the scienfic method can be for architectural programming. It is about asking quesons and gathering the informaon you need to answer these quesons. In the diagram (Fig 4) is presented how mission, goal and performance requirements can clarify the task of the researcher/ programmer. This is one way to put your research in the design(Groat & Wang, 2002, pp. 108-111). Design as Acon research is about examine a concrete situaon, how the factors in this situaon are related to each other as the process moves to a specific empirical goal. Gerald Susman puts it in a way that you are presented with a problem that is occurring in the exisng situaon and you have to put this problem in a se!ng that makes the problem

Figure 4:Duerk’s cyclical model of inquiry in architectural programming (Groat & Wang, 2002, p. 109)

understandable. He puts this in a cyclical process of diagnosing, acon planning, acon taking, evaluang and specifying (Fig 5). This diagram presents what designers go through in the design process. Design as a learned skill is about learning to do it beer by pracce. It incorporates elements of the acon research and design decision research. Lawson made a step by step model of design constraints. The model has three categories: Generator, Funcon and Domain. It is about how a designer develops reflecve awareness of how the design constrains work and how to manage awareness in design decision making(Groat & Wang, 2002, pp. 111-115). Design in collaboraon is the new way of designing. Nowadays you have projects that are very big and complex. The design needs a lot of experse from other disciplines. The architect has to be the middle point finds Groat, he sees the architect as culvator. This encourages three things: Architect emphasizes process, encourage interdisciplinary design and have a mission of the common good (Groat & Wang, 2002, pp. 115-118).

9

acon and ending whit evaluang. If you solved one problem another problem while arise this can be a not ending cycle if you not make some compromises.

Figure 5: Gerald Susman’s acon-research diagram of the stages of knowledge-finding a praccal concrte context (Groat & Wang, 2002, p. 112).

There are different ways to do the research for a design and different ways of how you can use the research for your design. There are some overlapping ideas by explorave research they make use of asking quesons with the how, why and what. The asking quesons are also used in the design as analysis. In this design method the analysis is a very important factor and that is why they have a lot in common. The ABCD research method is about geng as much informaon as you can this has the same intenon as the design as analysis method. During my research and design process I make a lot of use of asking queson and analyzing the informaon I found. I use the explorave way for researching informaon. To make sure I get all the informaon I need to now the ABCD research method is a good guideline to complete the research and analysis. For the design I make use of the analysis, the design method design as analysis comes very close of what I am used to do. The design as acon research could be a nice way to improve my design process.

Design in collaboraon is different from the other three ways of the design process. This is because it involves more people in the design process than only the architect/designer. It is more focused on how the design process can look like in the future. The other three are focused on one architect/ designer that is designing a new project. Design and analysis is a way I used in the design process before I start with a design I gather as much informaon as possible and analysis these informaon by asking quesons. By answering these quesons you get a lot of input for your design. You can use this method during the whole design you can always look back on your analysis and ask quesons about things you want to know. Design and analysis and design as acon are both a cycles process and not linear. I also think that a design process is a cyclic process. You don’t go in one line from the first idea to the final design. You always have to do some steps back and look again to the analysis of the problems that are there. Design as acon is a good way to see how you can go through a design process from diagnosing to 10

Research results

control.

The plans for the Robert Sco neighborhood started in 1935 when the AUP was designed by van Eesteren. Later in 1942 G. Holt made a new design for the neighborhood. He changed the design from urban blocks into row housing. There were different versions made of the neighborhood. From the beginning of the plans there was a church and school incorporated. In the beginning the school was planned at the border of the neighborhood and the church in the middle. Holt was raised as Roman Catholic person and he put his religious background in his designs. So when the plans for the Robert Sco neighborhood where made he designed a Catholic enclave in the middle of the neighborhood with some schools and a church.

Current situaon of the Robert Sco neighborhood.

When the neighborhood was build and started funconing it worked quit well. The church and schools were important funcons for the funconing of the neighborhood. In the 50s the residents of the neighborhood changed. The catholic residents moved out and the immigrants came in. Due to the changing of the residents the social hart of the neighborhood also changed. The three schools that were funconing fine are now shrunken. The nursery school is closed and the building of the Springplank School is only used half. The church had his last service in 1990 the visitors for the service became too small and where relocated. Because the social hart stopped funconing slowly the neighborhood started geng problems like break-ins and robbery’s(Stadsdeel West, Eigen Haard, & Bouw, 2001, p. 49). Because of the break-ins a lot of precauons were taken like pung more fences and gates around the schools, the church windows where covered with wooden panels. Al these precauons didn’t improve the safety of the neighborhood, the social control was gone. They municipality of Amsterdam is busy with finding a soluon for the problems in the social hart of the Robert Sco neighborhood. I want to find a funcon that I can put in the church that can helps to improve the social connecon between the different residents of the neighborhood and also improve the social

In the Robert Sco neighborhood are 2.439 residents living. These residents can be divided into three groups: non-Western origin (48%), autochthonous (41%) and Western origin (11%). Almost 40% of the residents are families with children and 25% are living alone. The neighborhood is very young the biggest group (62%) is younger than 40 years. (Stadsdeel West et al., 2001, p. 47). If I look to the urban analysis of the Robert Sco neighborhood I see that there is a lot of green present. The only problem is that a lot of green not accessible is for the residents. The gardens between the housing blocks are closed, also known as ‘kijktuinen’. There is a lile green zone in front of the church but that is now used most mes for walking the dog. Nearby

Public green Private green Figure 6: Green analysis of the Robert Sco Neighborhood ( T. Brienen)

11

the neighborhood there is the Erasmuspark but for you can enter this park you have to cross the big Hoofdweg. To access the neighborhood with a car you only can enter on one place at the Jan van Galenstraat. You can exit the neighborhood at two places Jan van Galenstraat and the Hoofdweg. With a bike it is easier to enter the neighborhood on mulple places. You only enter the neighborhood if you have to be there, the through routes go around the neighborhood. So they neighborhood is quite in terms of traffic but that makes the social control not easier. The municiaplie of Amsterdam did some research at the Robert Sco neighborhood the findings and plans you can find in the document Expedie Robert Sco; op reis naar een mooie toekomst. They did an analysis in the neighborhood and the main problems that came up are: Physical problems: Aging of the residents at the Fridtjof Nansenhof and youth nuisance. The Hart of the neighborhood was meant as a meeng area but isn’t funconing well.

City road Neighborhood road Bicycle path Figure 7: Accessibility analysis of the Robert Sco Neighborhood ( T. Brienen)

The appearance of the St Josef church is introvert/closed and has a sober character.

-

-

The building from the Springplank School is ready for innovaon.

-

Un safety car break-ins, hang youth and criminality.

-

The el Amien School is faced with his back to the square.

-

The lack of a good space to meet the neighbors.

-

Barley any contact with the neighbors.

-

The lack of good facility’s for the youth.

Small entrance to the heart of the neighborhood has to be improved. -

The funcon of the ROC-school.

-

The noise that comes from the Jan van Gaalenstraat and the A10.

-

The square in front of the church has a sober character.

Bad design of the public space.

Social problems

Economic problems -

Not enough space for small businesses.

-

The current business doesn’t have a representave appearance. 12

-

No or only some small space to have a business at home.

The plans Now the problems are clear Stadsdeel Bos en lommer, corporaon Eigen Haard and the developer Ballast Nedam decided to put their hands together to help changing the Robert Sco neighborhood. There future image consist off three points; -

One Neighborhood with one heart for everyone

-

A neighborhood wit changes for the youth

-

A neighborhood with a sustainably future

They plans will be developed on different levels from social, economic and physical. The social renewal will focus on to improve the posion of the residents. They made four points where they want to focus on; Improving they safety; a lot of residents don’t feel save in the neighborhood because of the hang youth. There are also a lot of robbery’s and break-ins. Creang a connecon between the different residents; making a connecon between the young and old residents and between the different cultures that are present. There are a lot of acve resident that organize all kind of acvies in the neighborhood for the different residents. Room for development: To improve the posion of the residents. A part of this idea is the women empowerment. They organize al kind of acvies for the women where they can learn all kind of things. Changes for the youth; To get a good educaon level and provide for aer school acvies. So there are less children hanging around and doing nothing. For the economic renewal they have plans to smulate the small business

to sele in the neighborhood. The business are now located at the corners of the neighborhood but they want to make some space to let them come into the neighborhood. Also they want to smulate small businesses at home. For the physical renewal they made plans to change some parts in the neighborhood. They changes are going to be made on the different levels; Program, Traffic and public space. The improvements on the different levels have to make sure the social heart start working again and the neighborhood is a safe place to stay (Stadsdeel West et al., 2001).

Prachtwijken Al these plans are focused on the Robert Sco neighborhood but this isn’t the only neighborhood with problems. The government did some research about problem neighborhoods the problem neighborhoods are called ‘Prachtwijken’. There are different ways to see what the problems are in a neighborhood. How people experience the un-safety in the neighborhood is very different for everyone in the book PRACHTWIJKEN!? they have six statements they makes it more clear. The first one is normave perspecve it’s about violang the juridical, social and moral standards. The second one is from urban perspecve it’s about the spaal and physical aspects of the neighborhood. The third is demographic development it’s about the composion of the different residents. The fourth is the cultural aspect the different ethnic backgrounds can give some problems. The fih is social economics people with low income are more the vicms of criminality. And the last one is policy it’s about if the authories have a good or bad influence on the neighborhood (Brink, 2008, pp. 24-27). Gabriele van de Brink en Bas Mali mapped problem areas, one of the things they looked at was what the characteriscs of the problem areas where. A Dels research company (A B F) used this research and did some research how to approach the different problem areas. The make a disncon between three forms: 1. Social disadvantage, persons with low or non-educaon. 2. Physical disadvantage, a lot of old and small houses. 3. Economic disadvantage shortage of facilies. Most mes it 13

is a combinaon of the different disadvantage the make the situaon problemac. The A B F made the next division on how problemac some neighborhoods are: 1 areas without disadvantage; 2 areas with economic disadvantage; 3 areas with physical disadvantages; 4 areas with social disadvantages; 5 areas with a combinaon of physic and socials disadvantage(Brink, 2008, pp. 46-48). To make a comparison between the different areas they use numbers for different factors. It’s a correlaon between the different factors like traffic nuisance and physic nuisances. You can make all kinds of different combinaons. You can make a list with all kinds of correlaon for one area and you can put it next to a list from another area. You can see then if there are any differences between the two areas. You can also make a list with all the average scores of problem areas. Gabriel and Bas research 6 problem areas and put all the different numbers next to each other to see the differences. You can find the research and different numbers in the book PRACHTWIJKEN?! Evelien van Es analyzed the indische neighborhood in Amsterdam what the problems where there. In the beginning the neighborhood was very cozy. The resident knew each other and visit oen. There weren’t any big problems the neighborhood center was very lively, children were playing everywhere. A lot of families lived together in the same neighborhood so there was a lot of social control on the streets. But then in the 70th it started to change. Resident moved outside Amsterdam and the empty places where filled with immigrants. The fast changing composion of the residents was for the autochthone Hollander very painful. The character of the neighborhood changed the autochthone Hollander says that the children of the immigrants are the worsted they are hanging around on the squares and if you want to say something about it you find a knife on your troth. One of the problems is the differences of naonalies living there and the differentces between the age of the groups. The elderly are autochthon Dutch people but the others are immigrants with a lot of children. The elderly people feel most unsafe in their neighborhood. Another point is that there isn’t any social connecon anymore. A lot of people don’t know

who is living with them in the porch. And the last problem is the ageing of the houses. Most of the houses are very ne and not very well isolated. These problems are very similar as the problems in the Robert Sco neighborhood. There are different projects in the neighborhood that has to improve the safety and social control of the neighborhood. There is a project for youth that had some contact with the police. The people of new perspecve will help these young people to find a good educaon or a job. They also have contact with the school or other social services. There is also a social service that gives some advice if people have problems they can’t solve by themselves. Also the primary school try’s to help the neighborhood with acvies aer school. But there isn’t a lot of interest in the acvies. Also the housing associaon try’s to improve the neighborhood but there aren’t a lot of acve people how are interested to help. Somemes the different corporaon work together somemes this works other mes it fails (Brink, 2008, pp. 85-109). The Groenoord neighborhood in Schiedam was also a problem area. There are some problems with the housing they are old, also the public area is not working. The elderly people has a lot of complains about the neighborhood. So there was a plan made to improve the area. This plan was mainly focus on the physical measures but the residents didn’t approve the plans. They want to change the plans to: a social neighborhood management and an integrated approach. In the beginning they organized a couple of meengs to see what is necessary and what the residents think were important. A lot of social and cultural acvies where launched by the residents. One of the projects is ‘t zimmertje, it’s a living room where people can come together and chat. Also for the children are some projects and a new play park. Due all the changes and plans that are made the resident become more acve in their neighborhood and that helped solving a lot of problems (Hulya ErgunDereli, 2007, pp. 8-13). If you look at the two neighborhoods you see that they have a lot in common. The housing is bad most mes it is the age of the housing stock. The other problem is that there are a lot of different naonalies in one 14

neighborhood and they don’t know each other. The different people aren’t working or talking to each other. Someme the municipality tries to change something about the housing by renovang it or changing the public area. But this isn’t enough to help solving the problems of the neighborhood. One of the first steps you need to take is talk with the residents what do they want for their neighborhood. If they want to help solving the problem it is more likely that it will work. When the municipality knows what the residents want they can help the resident to work on their plans. Most mes it is about organizing social acvies for all the different residents of the neighborhood. Due to all the social acvies the residents of the neighborhood come closer to each other and the neighborhood becomes more social and lively again.

The Robert Sco neighborhood For the Robert Sco neighborhood the problems are detected and there are already some plans made how they want to solve these problems. But my research queson was “What kind of funcon can you put in the St Josef church to make the Robert Sco neighborhood in Amsterdam west a social and lively neighborhood again?” To know what the neighborhood needs you need to ask the residents what they want. The neighborhood already has a neighborhood center where people can come together and talk parcipate in some acvies this center is called RoSco. They are already busy trying to help the neighborhood become more social. They have a space at the Springplank School where they can come together but they have to move because the school will be renovated. So they have to be relocated. The St Josef church had a social funcon in the old days it would be nice to bring the social funcon of the church back in the neighborhood. The neighborhood center RoSco has a social funcon for the neighborhood and would fit as a social funcon perfect in the Church. The RoSco has some plans they want to perform in the neighborhood. They want some spaces in their new building. They want a place where the different residents can meet each other. They want space for the homework class

and music lessons. They also have a women empowerment and they need space for their acvies. Acvies for the elderly people needs some space as well. And the RoSco has a neighborhood vegetable garden that has to be relocated. These are some requirements they have for their new locaon. Funconal it fits perfect in the church, it will become the new meeng point for the neighborhood. But if you only place the RoSco in the church it will sll be a small funcon for a lot of space. I looked in the neighborhoods around the Robert Sco neighborhood to see what kind of social funcons are present. But that isn’t much there are two library’s nearby but there isn’t a dancing, music or cultural school nearby. There are a lot of sports acvies nearby the neighborhood but not a lot of cultural acvies. So why not extend the neighborhood center into a cultural center. Bring a lot of different social and cultural acvies under one roof. These acvies could help to make the Robert Sco neighborhood more social and lively, that there is something to do for all the ages that are living in the neighborhood. The idea is to extend the funcons of the neighborhood center. They want to give music lessons so we extend that in a lile music school with different classrooms and different types of music lessons. They also want to host some acvies for the elderly people and the women’s from the neighborhood. You can extend this funcon in a culture center where all kind of workshops are given for all different ages. A dancing school is a nice extension of the culture center for dance or yoga workshops. For the dance and music workshops you would like to have a performance stage so I decide to put a theater in the building that is the middle point of the center. When you have all these different funcons under one roof the culture center is called a ‘Kulturhus’. So the social and lively funcon that comes in the St Josef church is a Kulturhus.

15

Social and Scien!fic relevance At the moment the Robert Sco# neighborhood has a problem with the social control. The Robert Sco# neighborhood is not the only problem neighborhood in Amsterdam or in the Netherlands. In 2009 there is a research done about the effects from the investments the housing did in the problem neighborhoods also called ‘prachtwijken’. In the Robert Sco# neighborhood the biggest problem is the lack of social control(Stadsdeel West et al., 2001, p. 13). I hope I can use the research about the prachtwijken for the Robert Sco# neighborhood to found a solu!on for the problems. But with my own research about the neighborhood I hope to contribute also a part to the body of knowledge about the problem neighborhoods in the Netherlands. With the outcome of the research I hope to found a solu!on for the problems. But I also want to found a good func!on for the residents of the neighborhood. The new func!on has to fit in the St Josef church and has to help solving the social problems in the neighborhood. The func!on also has to be for all the resident from the young children un!l the elderly people. It has to bring the different cultures together to improve the neighborhood. With a good func!oning neighborhood the resident will hopefully life their proud and fine.

16

Planning

Yϭ

dŚĞƐŝƐƉůĂŶ

KƚŚĞƌĐŽƵƌƐĞƐ YϮ

WϮ KƚŚĞƌĂĐƚŝǀŝƚŝĞƐ

ϭ͘ϭ

ϭ͘Ϯ

ϭ͘ϯ

ϭ͘ϰ

ϭ͘ϱ

ϭ͘ϲ

ϭ͘ϳ

ϭ͘ϴ

ϭ͘ϵ

ϭ͘ϭϬ

ϭ͘ϭϭ

ϭ͘ϭϮ

ϭ͘ϭϯ

ϭ͘ϭϰ

ϭ͘ϭϱ

ϭ͘ϭϲ

ŚƌŝƐƚŵĂƐ,ŽůŝĚĂLJ

ϭ͘ϭϳ

ϭ͘ϭϴ

ϭ͘ϭϵ

ϭ͘ϮϬ

ƐƉƌŝŶŐ

ϭϴͲƐĞƉ ϵͲŽŬƚ ϯϬͲŽŬƚ ϭϵͲƐĞƉ ϮͲŽŬƚ tĞĚŶĞƐĚĂLJϵ͗ϭϱͲϭϬ͗ϯϬůĞĐƚƵƌĞƐ

ϮϰͲŽŬƚ

ϳͲŶŽǀ ϯϬͲŽŬƚ ϴͲŶŽǀ

ϭͲŽŬƚ



^ŬŝǀĂĐĂƚŝŽŶ

,ĞƌŝƚĂŐĞĚĞǀ Wϭ

tĞĞŬ hƌďĂŶĂŶĂůLJƐŝƐ ƌĐŚŝƚĞĐƚŽŶŝƐĐŚĂŶĂůLJƐŝƐ dŶĂůLJƐŝƐ >ĞĐƚƵƌĞƐ ĂƐƐŝŐŶŵĞŶƚƐ ůĞĐƚƵƌĞƐ WƌĞƐĞŶƚĂƚŝŽŶ ZĞƉŽƌƚ ,ŝƐƚŽƌLJdŚĞƐŝƐ ZĞƐĞĂƌĐŚ ŶĂůLJƐŝƐ ŽŶĐĞƉƚ hƌďĂŶƉůĂŶ WƌŽŐƌĂŵ ĞƐŝŐŶϭ͗ϮϬϬ WƌĞƐĞŶƚĂƚŝŽŶ ZĞƉŽƌƚ tŽƌŬ /ŵƉŽƌƚĂŶƚĚĂƚĂ

dŚƵƌƐĚĂLJĂĨƚŚĞƌŶŽŽŶ ϮϴͲƐĞƉ ϮϴƐĞƉƚĞŵďĞƌŐƌĂĚƵĂƚŝŽŶ^ŝƐƚĞƌ

17

Yϯ

+ Yϰ

+

+

-$)


     ,$ !*  +*2* 3$* 1$* +!($$(*  3$/*  .*

+ , ,$ (!*  +* 3$* 1$* +!($$(*  3$/*  .*

+ , (!*  +* 3$* 1$* +!($$(*  3$/*  .*

45( + ,
 &(/   " $6(  
1



 "

































 

18

Bibliography

Zijlstra, H. (2009). Analysing Buildings from Context to Detail in me ABCD research method. Amsterdam: IOS Press.

Aardse, H., & BMA. (2009). Noe Uitgangspunten monumentale waarden Robert Scobuurt. Amsterdam: Stadsdeel Bos en Lommer Gemeente Amsterdam. Abrahams, E., Kosian, M., & Schmitz, E. Tussen Haarlemmerpoort en Halfweg. Bussum: THOTH Benko, A., & Harms, E. (2007). Breinbreker: ‘Prachtwijken’ realiseren met Huurfixae. Podium 03, jaargang 3. Breen, J. (2005). Design driven research. In T.M de Jong & D.J.M van der Voordt (Eds.), Ways to study and research. Del: DUP Science. Brink, G. (2008). Prachtwijken?! Amsterdam: Bakker. de Jong, T., & van der Voordt, T. (2005). Criteria for scienfic study and design. In T. M. de Jong & D. J. M. van der Voordt (Eds.), Ways to study and research. Del: DUP science. Groat, L., & Wang, D. (2002). Architectural research methods. United States of America: John Wiley & sons, Inc. Hulya Ergun-Dereli, A. (2007). Wandelingen door prachtwijken anno 2007. den Haag: Nirow. Marin, E. (2007). Converted Churches. Antwerpen: Tectum Publishers. Stadsdeel West, Eigen Haard, & Bouw, B. N. (2001). Expedie Robert Sco, Op reis naar een mooie toekomst. Amsterdam. VROM. (2007). Aceplan Krachtwijken, van aandachtswijk naar krachtwijk. In M. v. VROM (Ed.). Den Haag: Ministerie van VROM. 19

Behoud van de St Jozef kerk

St Josef kerk

Heritage essay

De locae van het afstudeerproject is Amsterdam West. We zijn begonnen met een stedenbouwkundige analyse van Amsterdam en Amsterdam West. Later hebben we ons meer gefocust op de verschillende gebouwen in kleine groepen. Ik heb de St Josef kerk in de Robert Sco buurt geanalyseerd. Deze wijk en kerk zijn ontworpen door de Architect Gerard Holt in 1942-52. Gerard holt is katholiek opgevoed maar het accent van zijn opvoeding lag niet op de gangbare sektarische thomissche katholicisme manier maar was meer vrijzinnig (de Boer, 1982, p. 7). Zijn katholieke opvoeding is terug te vinden in zijn ontwerpen, zo ook in de Robert Sco buurt. Hij hee hier een Rooms Katholieke enclave ontworpen. Deze bestaat uit de St Josef kerk en drie scholen die om een plein heen zijn gesitueerd. Deze enclave is ontworpen als het sociale hart van de wijk. In het begin toen de buurt net was gebouwd funconeerde hij prima. De kerk en scholen waren belangrijke sociale funces waar de buurt bewoners elkaar konden ontmoeten. In de jaren ’50 veranderde de buurt bewoners. De katholieke bewoners verlieten de buurt en daar kwamen immigranten voor terug. De buurt werd een mulculturele samenleving. Dit had echter wel effect op het sociale hart van de wijk. Omdat het aantal katholieke in de wijk terug liep ging ook het aantal bezoekers van de kerk naar beneden. Dit resulteerde uiteindelijk in het sluiten van de kerk in 1990. Ook de scholen hadden het moeilijk er kwamen steeds minder kinderen hierdoor is het gebouw van de basisschool de Springplank veel te groot geworden. De ander basisschool is gesloten en het pand wordt op dit moment gekraakt. Door deze veranderingen in het sociale hart funconeert het steeds minder goed. Er ontstaan steeds meer problemen in de wijk omdat er geen sociale controle meer aanwezig is (Stadsdeel West, Eigen Haard, & Bouw, 2001, p. 49).

Course: AR3AR071 Heritage Development Docent: Paul Meurs Date: 30-11-2012 

Holt hee met het ontwerpen van de kerk de tradionele hoofdelementen van het kerkgebouw als plaats van eredienst, plaats voor individuele devoe en plaats voor het opbergen van sacrale symbolen willen benadrukken. Hierbij hee hij gebruik gemaakt van eigenjdse materialen zonder het 20

ruimtebeeld van de kerk te confronteren. Holt deed onderzoek naar het gebruik van gewapend beton voor de kerk. Dit resulteerde in een basilica met plaats voor 1130 personen. Een betonskelet draagt het plae dak, dat uit geprefabriceerde beton elementen is opgebouwd, en bepaald de alternerend raamloze en beglaasde traveeën. In het exterieur is het betonskelet ingevuld met Limburgse natuursteen en veredelde betonplaten. Het interieur is voorzien van schoon metselwerk. Het gebruik van deze materialen in een ontwerp voor een kerk bracht heel wat los in de bouwwereld (de Boer, 1982, pp. 44-48). Het sociale hart van de wijk is een belangrijk uitgangspunt voor mijn nieuwe ontwerp. In het begin van het ontstaan van de wijk werkte het goed nu funconeert het niet meer. Als het funconele hart weer wordt hersteld wordt het idee van Holt weer terug gebracht in de wijk. Dit hee een posieve invloed op de sociale connece en controle van de wijk. Bijzonder aan de kerk is dat hij opgetrokken is uit beton en hiermee een pionier is in de vernieuwing van de kerkelijke architectuur. Het ontwerp van Holt is vooruitstrevend waarin de principes van het funconalisme en het tradionalisme samenkomen. De sociale funce van de kerk en het materiaal waaruit de kerk is gebouw zijn punten die een belangrijke rol gaan spelen in het nieuwe ontwerp voor de buurt en kerk zelf. Om een bepaalde diversiteit in een stad of buurt te creëren hee Jane Jacobs 4 voorwaarden vast gesteld een van deze voorwaarden is dat ‘The district must mingle buildings that vary in age and condion, including a good proporon of old ones (Jacobs, 1961, p. 187)’. Om een goede diversiteit in een stad te krijgen is het belangrijk dat er verschillende gebouwen uit verschillende jden door elkaar heen staan. Dit zorgt voor een diversiteit in architectuur maar ook in funce. Niet alle funces kunnen een gebouw dat nieuw is gebouwd betalen maar passen wel in een ouder gebouw waarvan de kosten lager zijn (Jacobs, 1961, pp. 187-189). In Amsterdam is er een scala aan verschillende bouwjaren. Vooral in het centrum staan verschillende bouwjaren door elkaar gemengd. De gebouwen in de Robert Sco buurt komen echter allemaal uit dezelfde jd rond 1950. Door dat ze uit dezelfde jd komt doet de wijk vrij eentonig aan. Dit wil echter niet zeggen dat een deel gesloopt moet worden om meer variae

in bouw te krijgen. Zo lang de gebouwen goed funconeren is sloop niet nodig. Door de jaren heen verandert de samen stelling van gebouwen in een stad. Dit betekent ook dat sommige gebouwen hun oorspronkelijke context verliezen. Om een gebouw zonder context te bekijken is vrij lasg. Zonder symboliek krijgt een gebouw iets onnatuurlijks en blij dan eigenlijk alleen een omhulsel. Toch hee de verandering in de maatschappij er voor gezorgd dat sommige gebouwen leeg komen te staan maar de verandering hee er ok voor gezorgd dat men er bewust van is geworden dat gebouwen met een historische nalatenschap bewaard moeten blijven (Marin, 2007, p. 9). De St Josef kerk staat op dit moment ook leeg maar de context waar hij in staat is nog deels hetzelfde als waarin hij ooit ontworpen is. Een deel van de scholen funconeren nog wel maar wel minder. De kerk hee echter wel een stukje geschiedenis en had ooit een belangrijke funce. Mijn mening is dan ook dat een gebouw dat een belangrijke historische waarde hee voor de omgeving behouden moet blijven. Een gebouw kan een belangrijke funce hebben gehad die van invloed is geweest op de omgeving. Het is zonde van de geschiedenis die verloren gaat als het gebouw gesloopt word. Bij de herbestemming van het gebouw kan goed gekeken worden naar wat voor funce het vroeger had en of daar een deel van terug te plaatsen is in het gebouw. De St Josef kerk had een sociale funce dit was een plek waar de bewoners van de buurt elkaar konden ontmoeten. Dit zorgde voor een sterke sociale band in de buurt. Mijn doel is dan ook om deze sociale funce weer terug te brengen in de kerk. Dit moet er voor zorgen dat er meer contact komt tussen de verschillende bewoners zo dat er meer sociale controle komt in de buurt. Om de kerk weer funconeren te krijgen zullen er aanpassingen en toevoegingen gemaakt moeten worden aan het bestaande gebouw. De grote vraag is aljd hoe maak je de verhouding tussen het oud en nieuw. Jo Coenen onderscheid vijf atudes: Connuïteit, polariteit, dialoog, congruene en versmelng. Dit zijn 5 verschillende manieren hoe je het oud en nieuw kan samen komen. Welke het beste waar op zijn 21

plek is kom je alleen achter door goed te analyseren en te bestuderen van verschillende oude gebouwen (Coenen, 2006, p. 50).

Literatuur lijst

De ingrepen die op gebouwniveau plaats vinden kan zoals Jo Coenen zegt op verschillende manieren. Mijn visie is dat ik zoveel mogelijk van het bestaand historische gebouw wil behouden. Het gebouw moet nog steeds zijn geschiedenis kunnen vertellen maar dan in een nieuw jasje. De ingrepen die nodig zijn om het weer funconeel te krijgen mogen duidelijk aanwezig zijn. Deze ingrepen moeten er voor zorgen dat de oude delen van het gebouw nog meer opvallen er moet een dialoog ontstaan. Ik wil voorkomen dat alles een geheel is en er geen duidelijk onderscheid is tussen het oude en nieuwe. In de kerk wil ik dit doen door het gebruik van verschillende materialen. Nu bestaat de kerk vooral uit beton en steen en ik wil daar warme materiaal zoals hout aan toevoegen. De ingrepen moeten er voor zorgen dat de geschiedenis en bouwsjl van de kerk bewaard blij maar wel weer goed kan funconeren.

Coenen, J. (2006). De kunst van de versmelng. Del: VSSD. de Boer, H. P. G. (1982). Architect GHM Holt (1904) Sociale woningbouw, kerken, theaters. Amsterdam: Van Gennep. Jacobs, J. (1961). The death and life of great American cies. New York: Vintage Books. Marin, E. (2007). Converted Churches. Antwerpen: Tectum Publishers. Stadsdeel West, Eigen Haard, & Bouw, B. N. (2001). Expedie Robert Sco, Op reis naar een mooie toekomst. Amsterdam.

22

Reflec!e Sacred building back to the residents

Introduce De afstudeerstudio die ik gekozen heb is de R-MIT mixed project studio. In deze studio kan je kiezen tussen verschillende bestaande gebouwen in Amsterdam west. De bedoeling is om deze bestaande gebouwen te transformeren tot een func!oneel gebouw. Je kunt dit doen op verschillende manieren en schaal niveaus. Een manier is om er een nieuwe func!e in te plaatsten die meer past in de bestaande situa!e. Meestal gaat een nieuwe func!e gepaard met wat aanpassingen aan het bestaande gebouw. De uitdaging in deze studio is hoe je een nieuwe func!e in het bestaande gebouw plaats en hoe je met de problemen die hierdoor ontstaan omgaat. De afstudeer studio start met het analyseren van de stad Amsterdam. In het begin van het project heb je nog geen gebouw gekozen dus begonnen we met het beter leren kennen van de stad Amsterdam. Daarna hebben we een gebouw gekozen om te analyseren. Ik heb de St. Jozef kerk in Amsterdam West gekozen. Deze kerk is ontwerpen door G.H.M Holt. Toen ik de kerk koos wist ik nog niet zeker of ik hier ook een herontwerp voor wilde maken. Maar hoe verder ik in de analyse kwam hoe meer ik geïnteresseerd raakte in de kerk. Ik heb toen besloten dat de St Jozef kerk mijn afstudeer project wordt.

Onderzoeksvraag

Name: Student number: Gradua!on studio: Tutors: Date:

Ilona Warmerdam 1353519 R-MIT, Mixed project studio Lidy Meijers and Frank Koopman 29 Oktober, 2013

Gedurende de analyse van de kerk heb ik allemaal verschillende vragen gesteld om het project te kunnen analyseren. Voor mijn afstudeerontwerp heb ik echter wel één duidelijke onderzoeksvraag nodig. De onderzoeksvraag waarmee ik gestart ben was; What kind of func!on can you put in the St Josef church to make the Robert Sco" neighborhood in Amsterdam west a social an lively neighborhood again? Toen ik verder in mijn project kwam klopte de onderzoeksvraag niet helemaal met wat ik aan het doen was. Ik heb deze toen veranderd naar; How can I combine different func!ons in the St Josef church to make the Robert Sco" neighborhood in Amsterdam west a social and lively neighborhood again? Nu gaf de onderzoeksvraag duidelijker weer wat ik met mijn ontwerp wil be23

reiken. Ik wist na de analyse al wat voor soorten func!es ik in mijn gebouw wilde plaatsten. Ik moest alleen nog gedurende het ontwerpen bedenken hoe ik die verschillende func!es met elkaar kon verbinden in een gebouw. Naast deze hoofdvraag heb ik ook nog kleine deel vragen gesteld over de buurt. Deze gingen over het sociale hart van de wijk en hoe de buurt is veranderd door de jaren heen. Gedurende het analyseren van de Robert Sco# buurt heb ik al een aantal antwoorden gevonden op de deel vragen. Door de analyse ben ik meer te weten gekomen over de buurt, wat de problemen zijn en hoe ze bezig zijn om de problemen op te lossen. De bewoners van de buurt zijn in de loop van de jaren veranderd. Dit hee$ verschillende effecten gehad op de buurt. Zo is de func!e van het sociale hart van de wijk verloren gegaan. De kerk en een van de drie scholen zijn gesloten waardoor de sociale controle minder werd en het hard van de wijk zijn func!e langzaam verloor. De Robert Sco# buurt is niet de enige buurt die problemen hee$ er zijn meer wijken in Amsterdam die sociale problemen hebben. Ik heb onderzoek gedaan, naar hoe de verschillende wijken hun problemen aanpakken. Dit gaf wat ideeën over hoe ik de problemen in de Robert Sco# buurt zou kunnen oplossen. Na het onderzoek en analyse over Prachtwijken wist ik wat voor soort func!e ik in de St Josef kerk wilde plaatsten. Ik wil een culturele func!e in de kerk plaatsen zoals een cultureel centrum en een muziek school. Ik moet alleen nog uitzoeken hoe ik alle verschillende func!es in de kerk ga samen voegen. Op dit punt start het ontwerp project voor mij. Ik moest uitzoeken hoe ik de verschillende func!es kon samen voegen in een gebouw. Ik heb naar verschillende plannen van kulthurhusen gekeken om ideeën op te doen. Daarna ben ik begonnen met schetsen en gedurende het hele ontwerp proces kwam ik stap je voor stapje dichterbij hoe ik de verschillende func!es kan samenvoegen Het beantwoorden van mijn onderzoeksvraag doe ik doormiddel van mijn eind ontwerp.

De relae tussen onderzoek en ontwerp

Voordat ik begon aan mijn ontwerp heb ik eerst onderzoek gedaan. Ik had informa!e nodig over hoe de buurt om de kerk heen func!oneert en in welke staat de kerk was. Al deze informa!e kan effect hebben op het ontwerp. Toen ik de verschillende problemen in de wijk ontdekte begon ik al gelijk te bedenken hoe ik deze problemen misschien zou kunnen oplossen. Maar voordat ik met het ontwerp kon beginnen moest ik meer informa!e zoeken over de problemen die er waren. Ik heb ook onderzoek gedaan naar ander problemen wijken hoe zij met de problemen zijn omgegaan. Als ik weet hoe ze met de verschillende problemen zijn omgegaan weet ik meer voor hoe ik met mijn ontwerp de problemen zou kunnen oplossen. Voor elk plan heb je onderzoek nodig om achtergrond informa!e te verzamelen voor een ontwerp dat op die plek past. Voor het onderzoek/ analyse ben ik gewend om te beginnen op de grote stedenbouwkundige schaal om vervolgens in te zoomen naar een kleinere schalen en te eindigen met de technische schaal. Deze manier van analyseren komt redelijk overeen met de ABC onderzoeks methode van Hielkje Zijlstra. Soms moet je gedurende de analyse terug schakelen naar weer een grotere schaal om een duidelijker overzicht te krijgen om het ontwerp te verbeteren. Het onderzoek is geen lineair proces maar meer cyclische. Alle informa!e die je verzameld gedurende het onderzoek kan helpen in het maken van ontwerp beslissingen. De rela!e tussen onderzoek en ontwerpen is erg belangrijk. Zonder het onderzoek is het las!g om een ontwerp te maken dat thuis hoort op die loca!e. Je kan op verschillende schalen en onderwerpen onderzoek doen. Je kan onderzoek doen naar de func!e die je in het ontwerp zou willen plaatsten. Maar je kan ook onderzoek doen naar wat voor soort raamkozijnen er zijn en of die passen in het ontwerp als dat een belangrijk onderdeel is van je ontwerp. De rela!e tussen onderzoek en ontwerp werkt beide kanten op. Zonder onderzoek komt er geen ontwerp maar als er geen plannen zijn voor een ontwerp wordt er ook minder snel onderzoek 24

gedaan. Maar je kan aljd onderzoek doen om je kennis van bepaalde onderwerpen te verbreden.

Sociale context Het eerste idee voor mijn her ontwerp kwam doordat ik de Robert Sco! buurt wilde helpen om weer een socialere buurt te worden. Het grote probleem in de Robert Sco! buurt is dat er weinig tot geen sociale controle en connece is tussen de bewoners vanwege de verschillende culturen en lee"ijden. Ik wil daarom een plek maken waar alle verschillende bewoners samen kunnen komen en iedereen gelijk is. Een plek waar de jongeren kunnen leren van de ouderen, en de verschillende culturen ook van elkaar kunnen leren. In het culturele centrum kunnen verschillende acviteiten plaats vinden voor al de bewoners van de buurt om zo samen een gemeenschap te vormen.

ik in de kerk wil hebben. Ik heb besloten dat het een sociale funce moet zijn voor de buurt. Ik wil verschillende culturele en sociale funces combineren. De verschillende funces die ik in het herontwerp voor de kerk wil plaatsten zijn; het buurt centrum RoSco, een klein theater/ mulfunconele zaal, muziek school en een cultureel centrum. Als je al deze funces bij elkaar combineert wordt zo’n gebouw ook wel benoemd als een Kulthurhus of cultuurcentrum. De volgende stap was hoe ik al deze verFiguur 1. 1e variant

Ik hoop doordat ik acviteiten aanbied voor de jongeren ze op het goede pad blijven en niet in de buurt gaan rond hangen en dingen vernielen. Doordat de funce van ’s ochtends tot ’s avonds open is hoop ik dat er meer sociale controle op straat is waardoor er minder vandalisme plaats vind. Het is niet mogelijk om met een ontwerp alle problemen van de wijk op te lossen hier moet meer voor gebeuren. De bewoners van de wijk moeten gaan samen werken om de verschillende problemen aan te pakken. Als iedereen zijn steentje bijdraagt dan is de kans aanwezig dat het helpt en de grootste problemen van de wijk worden opgelost. Of mijn herontwerp voor de St Josef kerk meehelpt om de problemen van de wijk op te lossen weet je pas op het moment dat het ook echt gerealiseerd is en in gebruik is.

Ontwerp proces Na het begin van de analyse over Amsterdam en het onderzoek van de omgeving en het gebouw heb ik een belangrijke ontwerp beslissing gemaakt. De eerste beslissing die ik heb gemaakt is wat voor soort funce 25

schillende funces in een gebouw kan combineren.

Figuur 2. 2e variant

Voordat ik begon met het maken van een ontwerp heb ik eerst wat uitgangspunten opgesteld die ik belangrijk vond. Deze waren; behoud van de monumentale entree, behoud van de podium funce van in het koor en behoud van de grote open ruimte in het schip. Aan de hand van deze uitgangspunten ben ik mijn ontwerp gaan maken. Een van de dingen die ik wilde was de oude pastorie weer verbinden met de kerk. De verbinding is in de huidige situae dicht gemaakt. Door een nieuwe intervene tussen de kerk en de pastorie te plaatsten wil ik ze weer samen brengen. Hoe ik die connece ging maken en het ontwerp daarvan nam een hele hoop jd in beslag. Meer jd dan ik er eigenlijk aan wilde besteden. Toen uiteindelijk de nieuwe intervene er redelijk inzat ben ik weer gaan kijken naar wat ik in de kerk had ontworpen. Ik had in de kerk een theater/ mulfunconele zaal ontwerpen ( fig. 1). Ik heb deze zaal tegen de achterkant van de kerk geplaats tegen het bestaande koor aan zodat het bestaande podium hergebruikt kan worden. Ik had de zij kanten van het nieuwe volume stukje terug gelegd van de bestaande zij muren van het schip. Hier ontstond een smalle ruimte waarlangs licht naar beneden kon vallen. Boven op het dak van het nieuwe volume is geen funce gepland er ontstaat daardoor een loze ruimte. Deze zaal klopt bij het uitganspunt het behouden van het bestaande podium. Maar verder zit het nieuwe volume niet heel lekker in het ontwerp. Ik besluit daarom om het volume te veranderen. Om de grote openruimte in het schip meer te benadrukken heb ik het volume los getrokken en midden in de grote open ruimte geplaatst ( fig. 2). Door het volume duidelijk terug te leggen van de wanden van het schip kan je er omheen bewegen en de hoogte van de ruimte ervaren. Tevens wordt het dak van het volume gebruikt als café. De bezoekers kunnen dus boven op het volume komen en zo echt in de hoge ruimte staan. Het uitgangspunt behoud van de open ruimte wordt versterkt. Maar het uitganspunt behoud van het podium gaat een beetje verloren omdat de mulfunconele zaal nu in het volume ligt. Dus het bestaande podium niet veel gebruikt zal gaan worden als podium. Deze variant van het volume had zowel dus plus punten als ook nog steeds wat negaeve punten. De

mulfunconele zaal zit nog steeds niet lekker in zijn ontwerp. Ik heb toen besloten om een stap terug te doen en even goed op een rijtje te zeen wat ik nu precies wil met de mulfunconele zaal in de kerk. Ik wil het bestaande podium behouden maar ook de grote open ruimte. Tevens moet een deel van de ruimte af te sluiten zijn. Zodat er acviteiten kunnen plaats vinden in een kleinere afsluitbare ruimte. Ik besluit om 26

het bestaande podium weer te gebruiken als het nieuwe podium. Maar ik ga niet terug naar ontwerp variant 1 met een dicht volume tegen het bestaande koor aan. Ik wil meer een flexibele ruimte ontwerpen. Ik besluit om tussen de kolommen waar de muren van het schip naar beneden komen taats deuren te plaatsten. Zo kan ik hier de ruimte afsluiten als er een acviteit plaats vind en anders staan ze open zodat iedereen van de hele ruimte gebruik kan maken. Ik heb niet het hele schip nodig voor de nieuwe mulfunconele zaal dus besluit ik om hem halverwege af te kunnen sluiten. Omdat hier geen bestaande muur staat komt er een glazen muur met aan de onderkant de taats deuren die ook tussen de kolommen geplaatst worden. ( fig. 3) Figuur 3. mulfunconele zaal

Het effect van deze intervene is dat op het moment er geen acviteit plaats vind alle taatsdeuren open staan en je door de hele ruimte heen kan kijken. Als er een acviteit plaats vind waar dag licht bij mag komen zijn alleen de taatsdeuren gesloten maar kan je nog wel door de glazen wand heen kijken. Vind er een acviteit plaats waar geen dag licht bij mag komen dan zijn de taatsdeuren dicht maar is de glazen wand ook geblindeerd. Deze intervene past veel beter in mijn uitgangspunten en wat ik wil bereiken met mijn her ontwerp voor de de St. Josef kerk. Naast de intervene die ik gemaakt heb om de kerk en de pastorie met elkaar te verbinden, heb ik ook nog een kleine intervene gemaakt die de oudere woningen met de kerk verbind. Nadat ik het ontwerp van de kerk overhoop had gegooid en nog wat gesleuteld aan de intervene tussen de pastorie en de kerk vond ik de intervene aan de zijkant meer een bijhangend stukje dan dat het onderdeel is van het hele ontwerp. De intervene aan de achterkant van de kerk heb ik opgebouwd uit verschillende volumes. Waarom zou ik dit niet doorzeen aan de zijkant en dat verbinden met de ander intervene die ik had gemaakt. Dit heb ik dan ook gedaan door de nieuwe en bestaande volumes samen te voegen zodat er een geheel ontstaat. De oude en nieuwe volumes zijn doormiddel van glazen kassen met elkaar verbonden ( fig. 4). Gedurende het ontwerp proces zijn er drie grote beslissingen geweest. De eerste was om de pastorie en de kerk weer samen te voegen doormiddel van een intervene. De tweede is om een nieuw volume dat een mulfunconele zaal is toe toevoegen in de kerk. Voor deze ontwerp beslissing heb ik eerst dus wat verschillende ontwerpen gehad om tot het eind ontwerp te komen. En de laatste beslissing is geweest om alle verschillende intervenes samen te voegen zodat er een gebouw ontstaat. Nu alle grote lijnen van het ontwerp op papier staan is het jd om deze uit te werken en de details in te voegen. Belangrijke onderdelen zijn natuurlijk de plekken waar oud en nieuw samen komen. Gedurende het ontwerp proces vond ik het soms lasg om beslissingen te maken. Zo kon ik een paar dagen aan iets werken zonder dat ik echt wist wat ik er mee wilde doen. Als ik dan uiteindelijk een beslissing had gemaakt dan veranderde ik het vaak de volgende dag om weer een ander 27

rich!ng in te gaan. Maar gedurende het ontwerp proces wist ik steeds beter wat ik wilde en werd het ook makkelijker om beslissingen te maken. Wat ik de volgende keer anders wil doen is veel duidelijker de uitgangspunten beschrijven en wat ik wil bereiken. Zodat ik een paar handva"en heb die ik kan gebruiken !jdens het maken van beslissingen. Ik kan dan aan de hand van de gestelde uitganspunten het ontwerp testen of het aan alle eisen voldoet. Ik hoop dat het de volgende keer helpt om makkelijker beslissingen te maken en een duidelijk ontwerpt te krijgen. Voordat je aan een ontwerp begint ga je al!jd op zoek naar referen!e projecten. Ook gedurende het ontwerp proces bekijk je verschillende referen!e projecten. In mijn ontwerp proces was niet één project belangrijk maar ik heb bij meerder projecten ideeën op gedaan. Zo heb ik gekeken naar verschillende ontwerpen voor cultuurhuizen en naar kerken die getransformeerd zijn naar een andere func!e. Het bekijken van referen!e projecten zal al!jd een onderdeel blijven van het ontwerpproces. Het kan je nieuwe ideeën geven als je vast zit of om je ontwerp nog sterker te maken. Tevens helpt het om met ander mensen te praten over mijn project zodat ik ook voor mezelf duidelijk kan krijgen waar mijn project nou precies over gaat.

Conclusie Voor een volgend herontwerp van een bestaand gebouw is het voor mij belangrijk om duidelijke uitgangspunten en ontwerp regels op te stellen. Dit is iets wat voor elke ontwerpen een goeie manier is om houvast te krijgen met wat je met het ontwerp wil bereiken. Je hebt tevens regels gesteld waaraan je je ontwerp kan toetsen. Maar voordat je echt kan beginnen met het ontwerp is het belangrijk om een goeie analyse van het gebouw en omgeving te maken. Je hebt deze analyse nodig om zeker te weten dat de nieuwe of bestaande func!e ook echt in dit gebouw gaat passen. Voor elk nieuw herontwerp zijn een aantal interven!es nodig. Ook als je dezelfde func!e in het gebouw behoud er wordt niet voor niets naar een nieuw ontwerp gevraagd. Meestal func!oneert het dan niet helemaal naar behoren en zijn er wat ingrepen nodig. Soms zijn er weinig ingrepen nodig maar alleen een nieuwe func!e. Om dus te kunnen bepalen wat er voor het gebouw of func!e nodig is moet je eerst onderzoek doen. Vanuit de analyse kan je de uitgangspunten vormen die helpen bij het maken van ontwerpbeslissingen. Het is voor iedereen anders hoeveel je die gebruikt !jdens het ontwerp. Voor mij zijn de uitgangspunten en ontwerpregels de richtlijnen die ik nodig heb om snel en duidelijke beslissingen te kunnen nemen voor mijn ontwerp. Dit zal dan ook al!jd belangrijk blijven bij het maken van mijn ontwerp. Ik hoop wel dat in de komende jaren het maken van ontwerp beslissingen mij steeds beter afgaat en dat ik duidelijk weet wat ik wil bereiken met mijn ontwerp. Al met al heb ik met dit afstudeer project weer een hoop geleerd over ontwerpen en over mezelf.

28