S T E R N G RO E P N . V.
J A A R RA P P O RT 2 0 0 3
S T E R N G RO E P N . V. J A A R RA P P O RT 2 0 0 3
Inhoud Jaarverslag 2003 3 Kerncijfers
8 Raad van Commissarissen
4 Personalia
9 Bericht van de Raad van Commissarissen
5 Ondernemingsprofiel, beleid en doelstelling
12 Verslag van de Directie
7 Aandeelhoudersinformatie
Jaarrekening 2003 24 Geconsolideerde balans
48 Niet uit de balans blijkende verplichtingen
26 Geconsolideerde winst-en-verliesrekening
50 Vennootschappelijke balans
27 Geconsolideerd kasstroomoverzicht
51 Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening
28 Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening
52 Toelichting op de vennootschappelijke balans en de
31 Nadere toelichting op de geconsolideerde balans 40 Nadere toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening 45 Nadere toelichting op het kasstroomoverzicht
vennootschappelijke winst-en-verliesrekening 55 Overige gegevens 55 Statutaire winstverdeling 55 Voorstel winstverdeling 56 Accountantsverklaring
Toegevoegde informatie 58 Risico’s
67 Organisatieschema
60 Corporate Governance
68 Adressen
Bedrijfsresultaat (x 4 mln.)
Netto-omzet (x 4 mln.) 2003
2002
2001
2000
1999
0
2
150
300
450
600
750
0
Garantievermogen (x 4 mln.)
4
8
12
16
20
180
240
300
Balanstotaal (x 4 mln.) 2003
2002
2001
2000
1999
0
14
28
42
56
70
0
60
120
Kerncijfers
2003
2002
2001
2000
1999
(bedragen x 4 1.000)
Resultaatgegevens 707.363
667.456
391.698
402.002
68.800
Bedrijfsresultaat
14.778
17.460
11.208
9.167
1.042
Resultaat na belastingen
10.499
10.096
7.030
5.965
2.279
24,8
24,5
22,5
24,1
9,7
5.824
6.134
8.783
9.230
11.762
Materiële vaste activa
100.281
70.362
16.129
16.834
5.501
Financiële vaste activa
8.208
4.596
2.404
2.083
4.629
Garantievermogen
61.868
51.241
52.285
28.668
20.926
Langlopende schulden
38.514
14.697
7.900
7.100
2.681
Netto-omzet
Rentabiliteit gemiddeld groepsvermogen (in %) Balansgegevens Immateriële vaste activa
263.772
215.175
110.774
94.857
36.171
Solvabiliteit dealerlease activiteiten (in %)
13,9
10,0
–
–
–
Solvabiliteit overige activiteiten (in %)
25,4
26,9
47,2
30,2
57,9
15,11
15,55
18,03
13,98
27,59
3,08
3,23
3,04
2,87
2,34
1,40
1,40
1,35
1,30
1,13
Hoogste koers
32,46
28,70
31,00
34,00
34,95
Laagste koers
23,60
24,84
26,50
25,50
27,22
Ultimo koers
32,46
24,84
27,25
28,70
27,50
Winstgerechtigd
3.500.000
3.295.000
2.900.000
1.863.856
758.535
Uitstaand per ultimo boekjaar
3.500.000
3.295.000
2.900.000
2.050.00
758.535
Balanstotaal
(bedragen in r)
Per aandeel van 9 0,10 Groepsvermogen 1) Resultaat na belastingen
2) 3)
Dividend
Aantal aandelen
Converteerbaar cumulatief preferent Gemiddeld uitstaand 2) 3) Totale beurswaarde ultimo boekjaar x 9 1.000
–
–
–
–
542
3.411.768
3.124.240
2.315.768
2.079.624
974.303
113.610
81.848
79.025
58.835
20.888
2.035
1.749
936
853
114
Aantal medewerkers in vaste dienst op fulltime basis per jaarultimo
1) 2) 3)
per ultimo uitstaand aantal aandelen naar tijdsgelang gewogen 1999 t/m 2002 herrekend (zie pagina 20 en 21)
3
PERSONALIA
Directie ir H.H. van der Kwast (50)
G.P. ten Brink (41)
drs L.M.C. van Dalen (38)
Voorzitter
Financieel directeur
Secretaris van de vennootschap
J.L.J. Schrier (44)
P.Z. Dreef RA (41)
E.C.A. Nibbering (57)
Stern Beheer
Stern Beheer
Stern Beheer
H.A. van ’t End (42)
H.M.J.M. Schenkelaars (50)
G.W.J.M. Rolink (53)
Stern I Mercedes-Benz
Stern I Mercedes-Benz
Stern 1 Chrysler, Mitsubishi
Groepsraad
4
J.J. Heddes (37)
J.L.P. Jong (39)
A. Verhagen (46)
Stern 2 Opel, GM
Stern 2 Fiat,Alfa Romeo, Lancia
Stern 3 Ford
B. Kors (49)
R.J. Visser (36)
R. Smit (55)
Stern 4 Renault
Stern 5 Volkswagen,Audi
Stern Autoschade
D. Eykel (64), voorzitter L. Hollander (66) J. Keijzer (61) drs J.B.Wolters (53)
Raad van Commissarissen
Ondernemingsprofiel, beleid en doelstelling Beleid
Stern Groep beoogt, zowel door autonome groei als
door gerichte acquisities, haar positie in de markten van de door
Profiel
Stern Groep N.V. (Stern Groep) is een van de grotere
haar bestreken kernactiviteiten te versterken. Deze versterking
financieel sterke bedrijven, actief op het gebied van automobiliteit
acht Stern Groep noodzakelijk met het oog op de consolidatie
in Nederland. De activiteiten zijn voornamelijk geconcentreerd in
en andere veranderingen die zich voltrekken in deze bedrijfstak.
de Randstad, in Noord-Holland, in de provincie Utrecht, in de Drechtstreek en in Noord-Brabant.
Stern Groep streeft een zodanige verdeling van de brutomarge na, dat niet meer dan 20 à 25% van deze marge komt uit de
Stern Groep kent drie kernactiviteiten, gegroepeerd in afzonder-
verkoop van nieuwe auto’s. De andere 75 à 80% komt uit de
lijke divisies:
overige omzet (gebruikte auto’s, werkplaats, onderdelen, auto-
■
Stern Autobedrijven
techniek, autodiensten en benzinestations). Door een dergelijke
■
Stern Autodiensten
verdeling is Stern Groep minder kwetsbaar voor de gevolgen van
■
Stern Autotechniek
een conjuncturele terugval van de verkoop van nieuwe auto’s.
De ondersteunende activiteiten zijn ondergebracht in Stern Beheer.
Bij de acquisitie van autobedrijven richt Stern Groep zich in de eerste plaats op de merken die zij al vertegenwoordigt. Dergelijke
De autobedrijven van Stern Groep vertegenwoordigen ver-
acquisities zullen een (geleidelijke) geografische uitbreiding tot
scheidene toonaangevende merken waaronder Mercedes-Benz,
gevolg hebben. Nieuwe merken zijn bij voorkeur op fabrieks-
Chrysler, Opel, Chevrolet, Fiat, Alfa Romeo, Ford, Land Rover,
niveau gelieerd aan de reeds door Stern Groep vertegenwoor-
Volvo, Renault,Volkswagen en Audi. Stern Autobedrijven beschikt
digde merken. Stern Groep volgt hiermee de op fabrieksniveau
thans over bijna zeventig vestigingspunten.
plaatsvindende consolidatie. Zij beoogt daardoor haar positie als een solide partner van de desbetreffende fabrikanten en hun
Stern Autodiensten is actief op het gebied van wagenparkbeheer
importeur(s) in Nederland te verstevigen.
(Stern AutoPartners), dealerlease (Stern AutoLease) en, nog beperkt, autoverhuur (Stern AutoRent). De dealerlease-activiteiten
Het acquisitiebeleid is mede gericht op een evenwichtige ver-
richten zich voornamelijk op de klein-zakelijke klanten van de auto-
deling van de omzet uit de verkoop van nieuwe auto’s over het
bedrijven.
volumesegment en het premiesegment van de automarkt. Doordat deze segmenten verschillend reageren op conjuncturele
Stern Autotechniek is actief op het gebied van autoschadeherstel
veranderingen en kostenontwikkelingen, biedt deze spreiding
met acht vestigingspunten van Stern Autoschade en drie merk-
aanvullende stabiliteit.
gebonden autoschadeherstelbedrijven deel uitmakend van autobedrijven. SternTec, dat de inbouw van bedrijfswagens verzorgt,
In het kader van de door Stern Groep nagestreefde brutomarge-
beschikt over één vestiging en heeft vier dealers aangesteld.
verdeling, wordt binnen de autobedrijven veel aandacht geschonken aan de verkoop van gebruikte auto’s en aan de werk-
In Stern Beheer zijn de ondersteunende activiteiten onderge-
plaatsomzet (reparatie, onderhoud en verkoop van onderdelen).
bracht op het gebied van groepsfinanciering, controlling, vastgoed, automatisering, verzekering, juridische en fiscale zaken, algemene
Naast autobedrijven wil Stern Groep ondernemingen acquireren
personeelszaken en niet-strategische deelnemingen. Het beheer
binnen de twee andere kernactiviteiten: Autotechniek en
over de elf door derden geëxploiteerde benzinestations behoort
Autodiensten. De acquisitie ten behoeve van Stern Autodiensten
tot de taken van Stern Beheer, alsmede de coördinatie van de
blijft vooralsnog beperkt tot de eventuele leaseportefeuilles van
samenwerking binnen Stern Groep op het gebied van gebruikte
overgenomen autobedrijven.
auto’s onder de naam SternPlaza.
De wijze waarop de activiteiten van Stern AutoRent kunnen worden uitgebreid is nog onderwerp van onderzoek.
Bij Stern Groep werkten per ultimo, omgerekend op full time
De uitbreiding van Stern Autotechniek vindt bij voorkeur plaats in
basis, 2.035 medewerk(st)ers.
de regio’s waarin Stern Groep al actief is met autobedrijven.
De aandelen van de vennootschap zijn op de officiële markt van Euronext te Amsterdam genoteerd.
5
Geacquireerde ondernemingen kunnen, mede dankzij de reeds door Stern Groep bereikte schaalomvang, hun bedrijfsvoering (verder) optimaliseren. Met het oog op deze optimalisatie en het realiseren van de daaraan verbonden kostenvoordelen, wordt binnen Stern Groep in toenemende mate aandacht besteed aan het verbeteren van de interne processen. In dat kader is in 2003 bijzondere aandacht gegeven aan het verder stroomlijnen van de administratieve organisatie, de verbetering van de productiviteit van de werkplaatsen en het op elkaar afstemmen van de inkoop van niet-automerkgebonden producten, grond- en hulpstoffen.
Doelstelling
Stern Groep streeft een groei na van het
resultaat na belastingen van 10 tot 15% per jaar. Deze winstgroei kan evenwel, met name als gevolg van de economische omstandigheden en als gevolg van de reorganisatie van geacquireerde minder of slecht renderende bedrijven, tijdelijk achterblijven bij de doelstelling. Nagestreefd wordt een solvabiliteit van tenminste 25% voor alle ondernemingen van Stern Groep, met uitzondering van de dealerleasebedrijven, waarvoor een minimale solvabiliteit geldt van 10%. Samenhangend met de beoogde groei van het resultaat en de beoogde solvabiliteit wordt een dividenduitkering van zo’n 40% 6
van het resultaat na belastingen nagestreefd.
Aandeelhoudersinformatie
Bij de vennootschap zijn de volgende belangen van 5% of meer bekend. % kapitaalbelang
Aandeelhouders NPM Capital N.V.
27%
Luxopart S.A.
22%
Merel Investments B.V.
11%
Rinefardo Beheer B.V.
11%
Orange Deelnemingen Fund N.V.
7%
Todlin N.V.
6%
Hartsdale N.V.
5%
Aandelenbezit Directie ir H.H. van der Kwast (via Merel Investments B.V.)
380.000 7
Aandelenbezit Commissarissen L. Hollander (via Rinefardo Beheer B.V.)
380.000
Belangrijke data in 2004 en 2005 Algemene Vergadering van Aandeelhouders Betaalbaarstelling dividend Publicatie cijfers eerste halfjaar 2004 Publicatie jaarcijfers 2004 Algemene Vergadering van Aandeelhouders
13 mei 2004 8 juni 2004 26 augustus 2004 17 maart 2005 12 mei 2005
Raad van Commissarissen
De Raad van Commissarissen bestaat uit de volgende vier personen:
D. Eykel (1939), voorzitter, is sinds 1991 aan Stern Groep en haar rechtsvoorgangers verbonden. Hij was vanaf 1983 lid van de Raad van Bestuur van de Koninklijke Nederlandse Papierfabrieken N.V. (KNP). Na de fusie van KNP met Bührmann Tetterode en VRG in 1993 werd hij lid van de Raad van Bestuur van NV Koninklijke KNP BT, welke functie hij tot 1995 heeft uitgeoefend. De heer Eykel is momenteel lid van de Raad van Commissarissen van AV Flexologic B.V., Berghuizer Papierfabriek N.V., Berk Partners B.V., Faber Halbertsma Groep B.V. en Brouwer Groep B.V. en voorzitter (chairman of the board) van COE plc (UK).
L. Hollander (1937) is sinds 1961 werkzaam in de autobranche. Hij werd in 1986 directeur en (mede-)eigenaar van Stergam Automobielbedrijven N.V.. Hij richtte in 1996, samen met de heer ir H.H. van der Kwast, de rechtsvoorganger van Stern Groep op, waarin zij ieder voor 50% deelnamen. In mei 1999 trad hij terug uit de Directie en werd hij commissaris. De heer Hollander is lid van de Raad van Commissarissen van Rudico Holding B.V., Felco BV, EMC BV en van de niet aan Stern Groep gerelateerde, op Aruba gevestigde, Stern Automotive Enterprises N.V.
J. Keijzer (1942) is sinds 1999 als commissaris aan Stern Groep en haar rechtsvoorganger verbonden. De heer Keijzer was tot 1 november 2002 directeur van NPM Capital N.V., waar hij sinds 1965 werkzaam is geweest. Hij is lid van de Raad van Commissarissen van Friesland Bank N.V.,Wadinko Beheer B.V. en van W&S Holding BV, voorzitter van de Raad van Commissarissen van WMO Beheer BV, adviseur van het Nationaal Register van Commissarissen en Toezichthouders en voorzitter van de Stichting Arbo Unie Nederland. 8
drs J.B. Wolters (1950) is sinds 1999 als commissaris aan Stern Groep en haar rechtsvoorganger verbonden. De heer Wolters was van 1992 tot 2003 algemeen directeur van Kendrion N.V. Hij is lid van de Raad van Commissarissen van Van Leeuwen Buizen Groep B.V. en Synergia Capital Partners B.V. Daarnaast is hij voorzitter van de Raad van Commissarissen van N.V. Koninklijke Porceleyne Fles anno 1653 en Kramp Groep BV.. Ook is de heer Wolters voorzitter van het bestuur van het Nationaal Museum van Speelklok tot Pierement. De Audit Committee bestaat uit de heren J. Keijzer (voorzitter) en D. Eykel. De heer L. Hollander voldoet niet aan alle onafhankelijkscriteria zoals verwoord in “De Nederlandse corporate governance code” (zie pagina 62 van dit Jaarrapport).
Rooster van aftreden ■
L. Hollander
2004
■
drs J.B.Wolters
2005
■
J. Keijzer
2006
■
D. Eykel
2007
Bericht van de Raad van Commissarissen Zoals gebruikelijk werd de te publiceren financiële informatie, zoals halfjaar- en jaarcijfers, vooraf ter bestudering aan de Raad De door de Directie opgemaakte jaarrekening van
van Commissarissen voorgelegd.
Stern Groep N.V. over het boekjaar 2003 werd op 17 maart 2004 door de Raad van Commissarissen vastgesteld. De jaar-
Buiten aanwezigheid van de Directie is het eigen functioneren
rekening is na controle voorzien van een goedkeurende
van de Raad van Commissarissen, de relatie tot de Directie en
accountantsverklaring van Ernst & Young Accountants, waarvoor
de beloning van de Directie besproken.
wordt verwezen naar pagina 56 van dit Jaarrapport. De sterke groei die de onderneming doormaakt is aanleiding om In het voorstel voor de winstverdeling, zoals vermeld op
een derde directielid te benoemen. De Raad van Commissarissen
pagina 55 van dit Jaarrapport, wordt een dividend voorgesteld van
is voornemens de heer J.L.J. Schrier op 13 mei 2004 te benoemen
3 1,40 per aandeel van nominaal 3 0,10. De aandeelhouders
als lid van de Directie van Stern Groep. De relevante informatie
wordt de keuze geboden het dividend in contanten of in aandelen
betreffende de heer Schrier is opgenomen in de toelichting op de
te ontvangen. Het aantal dividendbewijzen dat recht geeft op één
Agenda voor de Algemene Vergadering van Aandeelhouders.
aandeel Stern Groep N.V. zal op 13 mei 2004, voorafgaande aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, worden vast-
Ingaande 1 januari 2003 is binnen Stern Groep een Audit
gesteld. Het dividend is betaalbaar op 8 juni 2004.
Committee actief. Deze commissie bestaat uit de heren D. Eykel (voorzitter tot 17 maart 2004) en J. Keijzer (voorzitter met ingang
Wij adviseren de aandeelhouders de vastgestelde jaarrekening,
van 17 maart 2004). De taken en werkwijze van de Audit
waarin de hierboven voorgestelde winstverdeling is verwerkt,
Commitee zijn beschreven op pagina 63 van dit Jaarrapport. 9
in de op 13 mei 2004 te houden Algemene Vergadering van Aandeelhouders goed te keuren alsmede decharge te verlenen
De Audit Committee kwam gedurende het verslagjaar driemaal
aan de Directie voor het gevoerde bestuur en aan de Raad van
bijeen, al dan niet in aanwezigheid van (leden van) de Directie, de
Commissarissen voor het gehouden toezicht.
groepscontroller en de externe accountants. Gedurende het verslagjaar is besloten om, na een periode van
Tijdens het verslagjaar kwam de Raad van Commissarissen in
zeven jaar, niet langer gebruik te maken van de diensten van
totaal zesmaal bijeen in de aanwezigheid van de Directie.Voorts
PricewaterhouseCoopers Accountants N.V.. Ingaande het
vond regelmatig informeel overleg plaats tussen de leden van
boekjaar is Ernst & Young Accountants de externe accountant.
de Raad van Commissarissen en de Directie. Met de accountant werd éénmaal vergaderd, waarbij de resultaten over 2002 alsmede
Mede gezien de beperkte omvang van de Raad van
de controlebevindingen werden besproken.
Commissarissen is afgezien van het instellen van een remuneratiecommissie. Gedurende het verslagjaar heeft de Raad aandacht
In de vergaderingen werd onder meer aandacht besteed aan
besteed aan de structuur en de hoogte van de remuneratie van
diverse, al dan niet gerealiseerde acquisitiemogelijkheden. Ook is
Directie en Commissarissen.
meermalen gesproken over de corporate governance bij Stern
De Raad heeft onder meer advies ingewonnen bij een daarin
Groep. De landelijke discussie over en de aanvaarding van de “De
gespecialiseerd bureau.
Nederlandse corporate governance code”, opgesteld door de Commissie Tabaksblat, heeft geleid tot een nieuwe inventarisatie
Deze werkzaamheden hebben geleid tot de volgende conclusies:
binnen Stern Groep. De uitkomst van deze inventarisatie is opge-
De hoogte van de (basis)honorering van de directieleden bleek
nomen op pagina 60 van dit Jaarrapport.
enigszins achtergebleven bij die van vergelijkbare bedrijven. In het jaar 2003 zijn aanpassingen doorgevoerd, die zijn weergegeven op
Evenals in vorige jaren waren de organisatiestructuur, de aan de
pagina 43 van dit Jaarrapport.
onderneming verbonden risico’s, de financiële structuur en de
Afgezien wordt van honorering in de vorm van stock opties en/of
interne beheersystemen van de onderscheiden kernactiviteiten
vergelijkbare instrumenten en van winstdelende bonussen. In
terugkerende onderwerpen van gesprek.
plaats daarvan is gekozen voor de mogelijkheid een bonus toe te kennen die overigens niet zal uitgaan boven 50% van de basishonorering. Grondslag voor de toekenning van een bonus is de
door het desbetreffende lid van de Directie in het verslagjaar geleverde prestaties, die worden getoetst aan jaarlijks vooraf vast te stellen criteria. De pensioenregeling heeft de basishonorering als grondslag en is gebaseerd op het beschikbare premiestelsel. De externe adviezen hebben aangegeven dat ook de hoogte van de honorering van de commissarissen herziening behoeft, nadat deze over de jaren 2000 tot en met 2003 ongewijzigd is gebleven. Bij deze constatering speelt een belangrijke rol dat de Raad slechts uit vier personen bestaat, de Raad een hoge vergaderfrequentie hanteert (met meer dan 95% aanwezigheid), dat de omvang van Stern Groep inmiddels meer dan verdubbeld is en dat (mede daardoor) de werkzaamheden van de Raad steeds verder worden uitgebreid. De vaststelling van de beloning van Commissarissen komt toe aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders (zie agendapunt 7). Volgens rooster is de heer L. Hollander aan de beurt om af te treden. De heer Hollander stelt zich voor herbenoeming beschikbaar. Vanwege diens capaciteiten, kennis en ervaring is de Raad van 10
Commissarissen voornemens de heer Hollander te herbenoemen voor een periode van vier jaar. De Raad van Commissarissen spreekt zijn waardering uit voor de inzet van de Directie en de medewerk(st)ers, welke inzet heeft bijgedragen aan de verdere groei en de positieve ontwikkeling van Stern Groep in het afgelopen jaar.
Amsterdam, 17 maart 2004 De Raad van Commissarissen
A U TO B E D R I J V E N
Verslag van de Directie Het verslagjaar is het vierde jaar op rij waarin Stern Groep belangrijke acquisities heeft kunnen realiseren ten behoeve van de
Algemeen
divisies Stern Autobedrijven en Stern Autotechniek. Daartegenover werd een aantal autobedrijven verkocht en werd
Het jaar 2003 werd gekenmerkt door een zeer terughoudende
het belang in één autobedrijf teruggebracht tot 50%.
economie. Desondanks is Stern Groep erin geslaagd uit een netto-omzet van 3 707,4 miljoen (2002: 3 667,5 miljoen) een
Van de in 2003 gerealiseerde acquisities waren de grootste al in
resultaat na belasting te realiseren van 3 10,5 miljoen (2002:
2002 voorbereid. In het verslagjaar heeft Stern Groep zich terug-
3 10,1 miljoen). Dit is in belangrijke mate te danken aan de
houdend opgesteld ten aanzien van nieuwe overnames. De
gestage uitvoering van het Strategisch Plan 2002–2007, dat in het
voorkeur is gegeven aan het verder implementeren van het
Jaarrapport 2002 uitvoerig is beschreven. Dit strategisch plan
strategisch plan. Ook werd in 2003 gewerkt aan het drietal in het
bestaat uit de volgende hoofdpunten:
Jaarrapport 2002 gedefinieerde speciale aandachtspunten. Zie
■
Stern Groep streeft ernaar haar positie als betrouwbare,
hiervoor pagina 16 van dit Jaarrapport.
onafhankelijke en solide partner van zowel afnemers als
12
leveranciers te behouden en waar mogelijk te verstevigen.
Mede in samenhang met de activiteiten betreffende deze aan-
Voor deze betrouwbaarheid is nodig dat Stern Groep blijvend
dachtspunten is gedurende het jaar veel aandacht besteed aan de
zorgt voor een ruime solvabiliteit. Daarnaast beoogt Stern
verdere ontwikkeling en, waar zinvol, integratie van de automati-
Groep, door een goede mix van vertegenwoordigde merken
sering.
en een goede verdeling tussen de omzet uit verkoop van
Deze intern gerichte activiteiten leiden ertoe dat Stern Groep
nieuwe auto’s enerzijds en de overige omzet (verkoop
goed in staat is nieuwe acquisities te verrichten en deze te inte-
gebruikt, after sales, autotechniek en autodiensten) anderzijds,
greren in de organisatie.
minder vatbaar te zijn voor de conjunctuurgevoeligheid van de autobranche. ■
De gebruiker van de auto (de uiteindelijke klant) staat bij
Stern Autobedrijven
Stern Groep centraal hetgeen vooral door het voortdurend
■
■
■
streven naar excellente after sales service tot uitdrukking
Stern 1 (DaimlerChrysler) Per 1 januari 2003 kon de
komt.
overname worden afgerond van Pordon Beheer B.V., Mercedes-
Teneinde meer uiteindelijke klanten te bereiken, is groei, zo-
Benz-dealer met zes vestigingen voor bedrijfswagens (Almere,
wel autonoom als door gerichte acquisities, van groot belang.
Barneveld, Hilversum, Nijkerk,Veenendaal en Utrecht) en een ves-
Stern Groep streeft geleidelijke uitbreiding van haar geogra-
tiging (in Utrecht) voor vooral personenauto’s. Niet geheel los-
fische werkterrein binnen Nederland na, zowel voor de divisie
staand van deze overname is, eveneens per 1 januari, 50% van de
Stern Autobedrijven als voor de divisie Stern Autotechniek.
aandelen in Baan Twente B.V. overgedragen aan de directeur van
Binnen Stern Autobedrijven streven met name de bedrijven
dit bedrijf, de heer J. Baan. Baan Twente is daarmee een strate-
die een zelfde merk vertegenwoordigen schaalvoordelen na,
gische deelneming geworden.
vooral op het gebied van voorraadbeheer, administratie en
■
■
automatisering.
Direct na de overname van Pordon Beheer is een nauwe
De omvang van Stern Groep maakt het de divisie
samenwerking met Stergam Automobielbedrijven, de Mercedes-
Stern Autodiensten in toenemende mate mogelijk een
Benz-dealer van Stern Groep in de regio Amsterdam, voorbereid.
breed pakket van producten en diensten op het gebied van
Dit is uitgemond in een volledige fusie van beide bedrijven per
autolease, financiering en verzekering aan te bieden aan
31december 2003. De gefuseerde bedrijven exploiteren onder de
particulieren en kleine(re) ondernemingen.
naam StergamPordon, naast de hierboven genoemde zeven
Vooral ook in het secundaire deel van de bedrijfsvoering
vestigingen, nog twee vestigingen in Amsterdam (zowel bedrijfs-
worden schaalvoordelen nagestreefd. Dit betreft onder meer
wagens als personenauto’s) en één in Amstelveen (personen-
de financiering, controlling, huisvesting, administratie, automati-
auto’s). De beoogde efficiency verbetering zal naar verwachting al
sering, algemene personeelszaken, fiscale en juridische aangele-
in de loop van het jaar 2004 in de resultaten tot uitdrukking
genheden, de inkoop van niet-automerkgebonden producten,
komen.
grond- en hulpstoffen.
Gedurende het verslagjaar werd de vestiging in Amsterdam West
Automobiel Industrie Amsterdam (handelsnaam AiA) verwierf
ingrijpend verbouwd. Ook ging de gehele StergamPordon-orga-
per 1 februari 2003 een kleinere Ford-vertegenwoordiging in
nisate over op een nieuw geïntegreerd automatiseringssysteem.
Beverwijk. AiA exploiteert thans Ford-bedrijven in
Van deze investeringen en kosten wordt reeds in 2004 een aan-
Amsterdam (3), Haarlem en Beverwijk, alsmede een Mazda-
merkelijk rendement verwacht.
vestiging in Amsterdam. In de loop van 2003 heeft Ford Nederland B.V. te kennen
Het aantal vestigingen ten behoeve van Chrysler Jeep bleef
gegeven een overname van de Amsterdamse AiA-vestigingen
gedurende het verslagjaar gehandhaafd op zes (Amsterdam,
door een aan Ford gerelateerde partij te willen bewerkstelligen.
Eindhoven, Heemstede, Purmerend, Uithoorn en (50%) Nijmegen).
Besprekingen daarover zijn nog niet afgerond.
Ook de vertegenwoordiging van het merk Mitsubishi (Amsterdam
De vertegenwoordiging van het merk Volvo werd belangrijk uitge-
en Purmerend) bleef ongewijzigd.
breid door de overname, per 1 juli 2003, van de Volvo-bedrijven in Hillegom/Lisse en Katwijk. Binnen Stern Groep exploiteert Svala
De gedurende het jaar 2003 gevoerde besprekingen over de
Motors naast deze twee nieuwe vestigingen ook Volvo-bedrijven
overname van een drietal ‘smart Centres’ hebben niet tot een
in Zaandam en Haarlem.
transactie geleid. De vertegenwoordiging van het merk Land Rover bleef beperkt
Stern 2 (General Motors) Op 31 december 2003 is de
tot de vestiging van Jager Autobedrijven in Purmerend.
verkoop afgerond van E.G.A.C. B.V., de Opel-dealer in ’s-Gravezande en Honselersdijk die begin 2002, bij de aankoop
Stern 4 (Renault) Op verzoek van de desbetreffende
van de Athlon-autobedrijven, door Stern Groep was overge-
importeur werd per 15 maart 2003 de Renault-vestiging in
nomen. Deze bedrijven liggen geografisch zo ver verwijderd van
Amsterdam West overgedragen aan Renault Amsterdam.
de andere Opel-bedrijven van Stern Groep, dat nauwelijks samen-
Eveneens op verzoek van de importeur werd de verkoop van de
werkingsvoordelen konden worden gerealiseerd.
drie andere vestigingen van Arend Autobedrijven (Amsterdam
De samenwerking tussen de vier vestigingen in Amsterdam en die
Noord,Volendam en Zaandam) besproken. Deze besprekingen
in Alkmaar en Heerhugowaard van Merel Autobedrijven heeft
hebben niet geleid tot overeenstemming. De drie vestigingen
geleid tot een juridische fusie van deze bedrijven.
blijven definitief deel uitmaken van Stern Groep.
Per 1 januari 2003 is de in 2002 overeengekomen overname
In december 2003 heeft Arend Motors, het Brabantse Renault-
afgerond van Pouwels Groep met FIAT/Alfa Romeo/Lancia vesti-
bedrijf van Stern Groep, een drietal Renault-vestigingen (Oss,
gingen in Alkmaar en Schagen en een (universeel) bedrijfswagen-
Veghel, Uden) in haar regio overgenomen. De eerder in het jaar
centrum in Alkmaar. De Pouwels-bedrijven zijn vrijwel direct na
geopende vestiging in Oss van Arend Motors is inmiddels in de
de overname geïntegreerd in Falco Autobedrijven met drie
overgenomen vestiging geïntegreerd. Na deze overname exploi-
FIAT/Alfa Romeo/Lancia-bedrijven in Noord-Holland (Beverwijk,
teert Arend Motors acht vestigingen in Noord-Brabant
Hoorn, Purmerend). In december 2003 werd nog een FIAT-auto-
(Eindhoven, ’s-Hertogenbosch, Heeze, Schijndel,Valkenswaard,
bedrijf in Zaandam overgenomen. Het aantal vestigingen van Falco
Oss,Veghel en Uden).
Autobedrijven kwam daarmee op zes.
Stern 5 (Volkswagen) Beemsterboer de Vries, de vertegenDe vertegenwoordiging van het merk Daewoo bleef beperkt tot
woordiger binnen Stern Groep van de merken Volkswagen en
de vestiging van Durmi Motors in Purmerend.
Audi, handhaafde het aantal vestigingen op vier (Enkhuizen, Hoorn, Purmerend en Volendam).
Stern 3 (Ford) De vertegenwoordiging van het merk Ford in de Drechtstreek werd tegen het einde van het jaar uitgebreid met vestigingen in Dordrecht en Zwijndrecht. Romeijn & Van Zanten, de Ford-dealer van Stern Groep in deze regio nam de plaats in van een lokaal autobedrijf dat in problemen was geraakt. Naast de twee nieuwe bedrijven heeft Romeijn & Van Zanten vestigingen in Gorinchem en Sliedrecht. Auto Vandermeer Amersfoort, met Ford-bedrijven in Amersfoort en Soest en een Mazda-vestiging (Auto Isselt) in Amersfoort, onderging geen uitbreiding.
13
A U TO D I E N S T E N
Stern Autodiensten
een merkgebonden autoschadebedrijf en heeft Stern Groep een minderheidsbelang in twee schadeherstelbedrijven.
Stern AutoLease De in 2002 overgenomen dealerleasebedrijven hebben in 2003 belangrijke vorderingen gemaakt met hun commerciële en financiële integratie. Het leasebedrijf Vemo is
Stern Beheer
buiten deze integratie gebleven. Omtrent dit bedrijf is, in samenhang met de hierboven vermelde verkoop van E.G.A.C.,
In Stern Beheer zijn de ondersteunende activiteiten onderge-
overeenstemming bereikt over de verkoop ervan per
bracht op het gebied van groepsfinanciering, controlling, vastgoed,
31 december 2004.
automatisering, verzekering, fiscale en juridische aangelegenheden,
De overige drie dealerleasebedrijven werken thans (voornamelijk)
salarisadministratie en algemene personeelszaken. Daarnaast is
onder de naam Stern AutoLease vanuit één centraal administratief
Stern Beheer verantwoordelijk voor SternPlaza, het interne
centrum. Alle autobedrijven van Stern Groep hebben direct, via
samenwerkingsverband op het gebied van gebruikte auto’s,
intranet, toegang tot dit centrum en kunnen daardoor zelfstandig
alsmede voor het beheer van de door derden geëxploiteerde
en op ieder gewenst moment lease offertes opstellen.Vanuit dit
benzinestations van Stern Groep.
centrum worden alle leasecontracten gefinancierd, geadministreerd en bewaakt.
Stern Groep streeft ernaar strategisch onroerend goed in eigen
De eerste vruchten van deze integratie konden reeds in 2003
beheer te hebben. Eigendom, al dan niet tezamen met derden, is
worden geplukt doordat het aantal uitstaande leasecontracten,
daartoe vaak noodzakelijk. Gedurende het verslagjaar werd,
vooral autonoom, groeide van ca 2.750 tot ca 3.600.
vooral als gevolg van acquisities van autobedrijven, de onroerend goed portefeuille aanzienlijk uitgebreid. De nieuwbouw ten
Stern AutoPartners In de loop van het verslagjaar is de orga-
behoeve van StergamPordon in Utrecht/Nieuwegein aan de A12 is
nisatie van Stern AutoPartners verder geprofessionaliseerd. Dit
aan het begin van het verslagjaar in gebruik genomen. Daarnaast
heeft o.a. geleid tot de overdracht van een aantal kleinere wagen-
werden grotere en minder grote verbouwingen uitgevoerd,
parken aan Stern AutoLease. Desondanks bedroeg het aantal
ondermeer ten behoeve van StergamPordon (Amsterdam West)
auto’s onder beheer ultimo 2003, evenals ultimo 2002, 1.250
en Stern AutoLease/Stern AutoPartners (Purmerend).
eenheden.
Plannen voor nieuwbouw werden ontwikkeld in Amsterdam Noord (Renault en Opel),Veghel (Renault) en Hoorn
Stern AutoRent De activiteiten op het gebied van auto-
(Volkswagen/Audi). Over de aankoop van een thans door
verhuur binnen Stern Groep zijn nog niet uitgebreid. Stern Groep
StergamPordon gehuurd pand in Veenendaal lopen gesprekken.
heeft er de voorkeur aan gegeven eerst een aantal zich voordoende strategische mogelijkheden te onderzoeken alvorens een
De groepsfinanciering is een vast aandachtspunt. De looptijden
definitieve keuze te maken over de aanpak van deze activiteit.
van leningen enerzijds en de rentevoet en de financieringsbehoefte anderzijds worden continu bewaakt, evenals de solvabiliteit. In dit verband is het verstrekken door NIB Capital
Stern Autotechniek
Bank N.V. van een (achtergesteld) AA-krediet van 3 10 miljoen vermeldenswaardig.
SternTec Binnen de divisie Stern Autotechniek verzorgt SternTec het inrichten van bedrijfswagens. Evenals in vorige jaren
De interne controlling is in de loop van 2003 verder versterkt.
deed zij dat vanuit haar vestiging in Wateringen. SternTec heeft
Dit heeft er onder meer toe geleid dat de due diligence werk-
thans een viertal dealers aangesteld. In de loop van het verslagjaar
zaamheden rondom een acquisitie niet meer behoeven te worden
is een begin gemaakt met een nauwere commerciële samen-
uitbesteed. Dit levert uiteindelijk een belangrijke kostenbesparing
werking met de bedrijfswagenvestigingen van Stern Groep.
op. Maar wellicht nog belangrijker is dat de financiële integratie van de nieuw verworven bedrijven aanmerkelijk sneller kan
Stern Autoschade Per 31 december 2003 nam Stern
verlopen doordat Stern Beheer al bij de afronding van de trans-
Autoschade de tot Pordon Beheer behorende vestiging in Nijkerk
actie over veel kennis over het desbetreffende bedrijf beschikt.
over. De overname van de Pouwels Groep bracht een minderheidsbelang in een autoschadebedrijf in Schagen met zich mee.
Nieuwe acquisities zullen vooralsnog geen verdere uitbreiding van
Het aantal eigen vestigingen van Stern Autoschade bedraagt thans
de interne controlling vergen.
acht (Amsterdam (2), Bunnik, Geldrop, Heemstede, Nijkerk, Purmerend,Weesp). Daarnaast exploiteren de autobedrijven StergamPordon, Romeijn & Van Zanten en Auto Vandermeer ieder
15
De inspanningen van Stern Beheer op het gebied van automati-
Deze activiteiten zullen vanaf 2004 leiden tot financiële voor-
sering betreffen met name:
delen.
■
■
■
■
de verdere stroomlijning van de financiële rapportage door de groepsmaatschappijen;
De werkzaamheden van Stern Beheer op het gebied van verzeke-
de verdere verbetering van de controlesystemen betreffende
ringen, juridische en fiscale zaken, salarisadministratie en de
de financiële gang van zaken en de maatregelen ter beperking
algemene personeelszaken behoeven hier geen bijzondere toe-
van risico’s;
lichting.
het creëren van een centrale back office voor de dealerleasebedrijven;
SternPlaza exploiteert een centrum voor gebruikte auto’s in
het ondersteunen van de in 2002 gedefinieerde speciale aan-
Purmerend en beheert het interne samenwerkingsverband
dachtspunten (zie hierna).
(vooral via de voorraadinformatie op het intranet) op het gebied van gebruikte auto’s binnen Stern Groep. Gedurende het ver-
Doordat Stern Groep in het verslagjaar er toe is over gegaan een
slagjaar is gewerkt aan de uitbreiding van deze activiteiten. In 2004
andere externe accountant aan te wijzen (zie pagina 9), is veel
zullen tenminste drie nieuwe centra voor gebruikte auto’s
aandacht besteed aan informatieverstrekking aan de nieuwe
worden geopend.
accountant en de procedures rondom de accountantscontrole. Het aantal bij Stern Beheer in beheer zijnde benzinestations (11) In de loop van 2002 heeft Stern Groep een drietal speciale aan-
is gedurende het verslagjaar niet gewijzigd. De exploitatie van het
dachtspunten geformuleerd:
Shell-station te Boxtel is, in lijn met het door Stern Groep gefor-
■
de verdere stroomlijning van de administratieve organisatie;
■
de verbetering van de productiviteit van de werkplaatsen van
■
muleerde beleid, ondergebracht bij een derde.
de autobedrijven;
Na een lange reeks van gesprekken is komen vast te staan dat
het op elkaar afstemmen van de inkoopactiviteiten voor niet-
voor Stern Groep op dit moment geen rol van betekenis is weg-
automerkgebonden producten, grond- en hulpstoffen.
gelegd in het BMW-dealernetwerk. De beide BMW-dealerbe-
16
drijven (Automobielbedrijf Boekenroode B.V. en Automobiel De verdere stroomlijning van de administratieve organisatie heeft
Maatschappij Jonk Amjo B.V.), die vooruitlopend op die conclusie
er toe geleid dat alle bedrijven binnen de daartoe gestelde ter-
al waren aangemerkt als niet-strategische deelnemingen, zijn per
mijnen en op de voorgeschreven wijze rapporteren over alle
1 juli respectievelijk 31 december 2003 verkocht.
door Stern Beheer aangegeven onderwerpen. De hierboven bedoelde controlesystemen sluiten hierop aan.
Personeel en organisatie Met hulp van een externe deskundige is de gang van zaken in de diverse werkplaatsen en werkplaatsrecepties in kaart gebracht.
Stern Groep streeft met haar personeelsbeleid naar een flexibele
Deze gegevens zijn geanalyseerd. De uitkomst van de analyses
en ondernemende organisatie, die snel en effectief kan inspelen
heeft waar nodig geleid tot aanpassingen.Verwacht wordt dat de
op veranderende omstandigheden. Het dagelijks personeelsbeleid
financiële voordelen van deze aanpassingen geleidelijk in het
wordt nagenoeg geheel op het niveau van de werkmaatschappijen
resultaat tot uitdrukking komen.
uitgevoerd. Daar wordt onder meer veel aandacht besteed aan de veiligheid op de werkplek, aan preventie van ongelukken en aan
Eveneens met hulp van externe deskundigen is het geheel van
het adequaat kunnen reageren in geval van een calamiteit. Zaken
gewoontes op het gebied van de inkoop van niet-automerkge-
als de personeels- en salarisadministratie, de arbo-contracten en
bonden producten, grond- en hulpstoffen onderzocht. Dit
de algemeen binnen Stern Groep geldende regelingen worden
onderzoek zal leiden tot, soms ingrijpende, wijzigingen in de
centraal behandeld. Dit geldt bijvoorbeeld voor de personeels-
manier van doen. Ook deze inspanningen zullen geleidelijk tot
handboeken, waarin alle niet-individuele rechten en plichten van
financieel voordeel leiden. Deze voordelen zullen zowel uit prijs-
de personeelsleden zijn vastgelegd.
voordelen bestaan als uit besparingen op de logistieke en administratieve kosten.
Als gevolg van de aankoop, de consolidatie en de verkoop van bedrijven is het aantal personeelsleden, omgerekend op fulltime
Veel aandacht is besteed aan de administratieve ondersteuning
basis, toegenomen van 1.749 medewerk(st)ers ultimo 2002 tot
van deze werkzaamheden. De automatisering binnen Stern Groep
2.035 ultimo 2003. Het personeel van de benzinestations, waarvan
is waar nodig aangepast en verbeterd.
de exploitatie door derden wordt verzorgd, is niet in dienst van Stern Groep.
Personeel
De Directie komt drie keer per maand bijeen met de directie van 2003
2002
Stern Beheer, bestaande uit J.L.J. Schrier en P.Z. Dreef.
Specificatie van het aantal De Directie dankt de medewerk(st)ers voor hun inzet en
medewerk(st)ers per jaarultimo:
getoonde betrokkenheid bij de onderneming. 1.779
1.553
Stern Autodiensten
49
44
Stern Autotechniek
178
130
Stern Autobedrijven
Stern Groep/Stern Beheer
29
22
2.035
1.749
Financiële gang van zaken Naast de aan- en verkopen van bedrijven zoals hierboven en in het Jaarrapport 2002 beschreven, heeft de ontwikkeling van de economie in het verslagjaar een grote invloed gehad op de
Stern Groep tracht, met succes, te komen tot een evenwichtige
financiële gang van zaken bij Stern Groep.
leeftijdsopbouw van het personeelsbestand in haar bedrijven. Een dergelijk evenwicht is van belang voor de continuïteit van de
De economie werd in 2003 gekenmerkt door een teruggang die
bedrijven en het tijdig doorgeven van ervaring.
zich in de loop van het jaar versterkte. Deze zich versterkende teruggang bleek niet altijd uit de gepubliceerde statistische
Binnen Stern Groep is een aantal ondernemingsraden op het
gegevens. De recent gepubliceerde cijfers over de snel toene-
niveau van de werkmaatschappijen actief. Regelmatig wordt
mende werkeloosheid zijn evenwel zeer duidelijk.
overleg gevoerd tussen de betrokken directies en de ondernemingsraden. Daarbij wordt gestreefd naar zoveel mogelijk
Een marktgegeven waar traditioneel veel aandacht naar uitgaat is
openheid en tweerichtingsverkeer.
het aantal in een jaar verkochte nieuwe auto’s. Dit aantal is in 2003 uitgekomen op 488.984 (2002: 510.746). Op het eerste
Sinds december 2001 verschijnt driemaal per jaar het eigen
gezicht lijkt dit aantal aan te geven dat, in het licht van de terug-
magazine SternIntern. Dit blad beoogt het personeel en andere
houdende economische omstandigheden, de markt zich met een
belangstellenden die zich daarvoor hebben aangemeld, van alle
daling van 4,2% goed gehouden heeft. Nadere analyses geven aan
belangrijke ontwikkelingen bij Stern Groep op de hoogte te
dat dit maar schijn is. Zo zijn veel van de verkopen van nieuwe
houden.
auto’s tot stand gekomen dankzij hoge kortingen en andere actiemaatregelen van importeurs. De branche heeft moeten kiezen
De Directie draagt de verantwoordelijkheid voor het algemeen
tussen het meegaan met deze acties met als gevolg margedruk, of
beleid en de strategie van Stern Groep. De Directie bestaat thans
het niet (volledig) meegaan met als gevolg omzetverlies.
uit ir H.H. van der Kwast, voorzitter en G.P. ten Brink. De Raad
De autobedrijven van Stern Groep hebben, afhankelijk van de
van Commissarissen is voornemens de heer J.L.J. Schrier te
individuele positie waarin zij verkeren, verschillend gereageerd op
benoemen als derde lid van de Directie.Verwezen wordt naar de
deze ontwikkeling. Deze spreiding heeft tot gevolg gehad dat voor
toelichting op de Agenda van de Algemene Vergadering van
Stern Groep als geheel, de druk op omzet en marge relatief
Aandeelhouders van 13 mei 2004.
gering is geweest. Dit effect is in belangrijke mate toe te schrijven aan de uitvoering van het Strategisch Plan 2002 – 2007.
De verantwoordelijkheid voor de dagelijkse gang van zaken en de controle op de uitvoering worden zoveel mogelijk gedelegeerd
Wel heeft de prijsdruk ook voor Stern Groep een neerwaartse
aan de werkmaatschappijen. Stern Groep kent een Groepsraad
invloed op de prijzen voor gebruikte auto’s gehad. Dit is reden
waarin de directeuren van clusters van werkmaatschappijen
geweest om bij de jaarafsluiting nog weer heel kritisch naar de
zitting hebben. De samenstelling is weergegeven op pagina 4 van
waardering van de voorraden gebruikte auto’s te kijken en naar
dit Jaarrapport. In principe vergadert de Directie één keer per
de risico’s samenhangend met terugkoopverplichtingen. Daarbij is
maand met de Groepsraad.
een voorzichtig standpunt ingenomen.
Buiten verantwoordelijkheid van de werkmaatschappijen vallen de ondersteunende activiteiten op het gebied van groepsfinanciering, controlling, administratie (met name de consolidatie), vastgoed, automatisering, salarisadministratie, juridische en fiscale aangelegenheden en algemeen personeelsbeleid. Deze activiteiten zijn ondergebracht in Stern Beheer.
17
A U TO T E C H N I E K
Omzet
Tegenover de toename van de omzet uit autoschadeherstel met 2003
2002
3 2 miljoen als gevolg van een acquisitie, stond een autonome
Omzet per divisie
omzetdaling van 3 0,4 miljoen. Deze daling is het gevolg geweest
in 3 1.000:
van de teruglopende economie (uitstel van reparaties) en van de voor de branche ongunstige weersomstandigheden, vooral tijdens
Stern Autobedrijven
660.145
613.452
Stern Autodiensten
30.082
28.568
Stern Autotechniek
15.686
14.519
De teruggang bij SternTec, gespecialiseerd in het inrichten van
1.450
10.917
bedrijfswagens, komt geheel op het conto van de verslechterende
707.363
667.456
Overige omzet
de lange droge zomer.
economie. Overige omzet
In het verslagjaar is de omzet toegenomen van 3 667,5 miljoen
2003
2002
1.450
10.917
tot 3 707,4 miljoen, een toename van 6%.
Overige omzet in 3 1.000:
Stern Autobedrijven
De daling van de overige omzet is geheel veroorzaakt door de
Omzet in 3 1.000:
2003
2002
660.145
613.452
verkoop in 2002 van veertien benzinestations en van de overdracht, eveneens in 2002, aan derden van de exploitatie van nog eens vier stations.
De omzet van de autobedrijven steeg per saldo met 3 46,7 miljoen. Deze toename is enerzijds het gevolg van acquisities
Bedrijfsresultaat
(toename 3 182,3 miljoen), anderzijds zijn twee bedrijven gede-
2003
consolideerd en drie vestigingen verkocht (afname 3 105,5
Bedrijfsresultaat per divisie
miljoen). De autonome omzetdaling beliep 3 30,1 miljoen (6,3%).
in 3 1.000:
2002
19 Stern Autobedrijven
10.290
10.670
Stern Autodiensten
2.275
2.146
Specificatie van de omzet
Stern Autotechniek
1.702
1.529
in 3 1.000:
Overige omzet
511
3.115
14.778
17.460
Stern Autodiensten 2003
2002
Stern AutoLease (inclusief Stern AutoRent) Stern AutoPartners
29.316
27.008
766
1.560
Het bedrijfsresultaat nam in het verslagjaar af met 3 2,7 miljoen
30.082
28.568
tot 3 14,8 miljoen (2002: 3 17,5 miljoen). Deze teruggang is voor een bedrag van 3 1,6 miljoen toe te schrijven aan de in 2002 gerealiseerde eenmalige boekwinst op benzinestations en de
De omzetstijging van Stern AutoLease is voor ca 3 0,8 miljoen het
vrijval in dat jaar van eerder getroffen specifieke voorzieningen.
gevolg van de overdracht van contracten door Stern
Het resterende verschil (3 1,1 miljoen) is het gevolg van de
AutoPartners. De verdere stijging (circa 3 1,5 miljoen) is geheel
deconsolidaties, de bedrijfsverkopen, de acquisities en de
autonoom tot stand gekomen.
autonome toe- en afnames in de divisies.
Stern Autotechniek
Resultaat deelnemingen 2003
2003
2002 Resultaat deelnemingen in 3 1.000:
Specificatie van de omzet
3.354
2002 (40)
in 3 1.000: Het resultaat deelnemingen nam in het verslagjaar toe van een Stern Autoschade SternTec
12.809
11.218
2.877
3.301
15.686
14.519
gering verlies in 2002 tot een positief resultaat van 3 3,4 miljoen. Dit bedrag bestaat voor 3 3,1 miljoen uit de boekwinst op de verkochte autobedrijven en voor 3 0,3 miljoen uit de resultaten van de gedeconsolideerde deelnemingen.
Financiële lasten Financiële lasten in 3 1.000:
Stern Groep beschikte ultimo 2003 over financieringsfaciliteiten 2003
2002
ter grootte van 3 99 miljoen (2002: 3 80 miljoen). Hiervan was op
4.835
3.990
balansdatum 3 82 miljoen opgenomen (2002: 3 61 miljoen).
De stijging van de netto financiële lasten met 3 0,8 miljoen tot
Balanstotaal en solvabiliteit Het balanstotaal is in het ver-
3 4,8 miljoen werd nagenoeg geheel veroorzaakt door de
slagjaar met 3 48,6 miljoen toegenomen. Het groepsvermogen
financiering van de toename van de onroerend goed portefeuille.
nam per saldo toe met 3 1,6 miljoen. Deze toename is de resul-
De (toegenomen) rentelasten uit hoofde van de autolease-
tante van de netto-opbrengst uit de emissies en het over 2003
financiering worden verantwoord onder de ‘kostprijs omzet’.
behaalde resultaat na belasting enerzijds en de consequente afboeking van acquisitiegoodwill anderzijds.
Belastingen Belastingen in 3 1.000:
2003
2002
2.798
3.334
In januari 2003 verstrekte NIB Capital Bank N.V. een vijfjarige achtergestelde lening van 3 10 miljoen in de vorm van een zogenaamd AA-krediet.
Als gevolg van het belastingvrije resultaat deelnemingen daalde de belastingdruk van 24,8% in 2002 tot 21,0% in 2003. Zonder dit
Op pagina 39 van dit Jaarrapport zijn de activa en verplichtingen
effect zou de effectieve belastingdruk zijn toegenomen tot 29,5%
per divisie gespecificeerd. De solvabiliteit van de dealerlease- en
(2002: 27,4%).
autoverhuuractiviteiten bedraagt per ultimo 13,9% (doelstelling
Stern Groep beschikte ultimo 2003 nog over compensabele ver-
tenminste 10%), terwijl de solvabiliteit van de overige activiteiten
liezen ten belope van 3 6,7 miljoen. Deze zijn in de balans opge-
25,4% bedraagt (doelstelling tenminste 25%).
nomen tegen een bedrag tot welk, naar in redelijkheid mag Resultaat 2003
worden aangenomen, compensatie zal plaats vinden. Financiering 20
2003
2002
10.499
10.096
Resultaat na belastingen 2003
2002
in 3 1.000:
Specificatie van de kasstroom in 3 1.000:
Het resultaat na belastingen over 2003 is uitgekomen op 3 10,5 miljoen, een toename van 4% ten opzichte van 2003. 8.680
21.530
Uit investeringsactiviteiten
(33.524)
(29.942)
Uit financieringsactiviteiten
21.787
9.662
gelegen in de, vooral ook in het vierde kwartaal 2003, verder ver-
(3.057)
1.250
slechterde economie en het vooruitzicht dat herstel zich naar alle
Uit operationele activiteiten
De toename bleef daarmee achter bij de doelstelling (+10%) en de eerder uitgesproken verwachting. De oorzaak is met name
waarschijnlijkheid niet eerder zal voordoen dan in de tweede helft van 2004. De kasstroom uit operationele activiteiten is met 3 12,8 miljoen gedaald van 3 21,5 miljoen in 2002 tot 3 8,7 miljoen in 2003.
Dat Stern Groep, ondanks de aanmerkelijk verslechterde econo-
Deze daling wordt, behalve door de daling van het bedrijfsre-
mische omstandigheden, erin is geslaagd 4% winststijging te reali-
sultaat, voornamelijk veroorzaakt door de toename van de voor-
seren, schrijft de Directie in belangrijke mate toe aan de uit-
raden. De toename van de negatieve kasstroom uit investerings-
voering van het Strategisch Plan 2002 – 2007.
activiteiten met 3 3,6 miljoen betreft vooral de toename van de investeringen in de autoleaseportefeuille. De positieve kasstroom
Winst per aandeel
uit financieringsactiviteiten ad 3 21,8 miljoen wordt behalve uit een toename van schulden aan kredietinstellingen (3 9,8 miljoen)
Winst per aandeel in 3:
2003
2002
3,08
3,23
verklaard door de opname van een achtergestelde lening van per saldo 3 9 miljoen.
Het aantal uitstaande aandelen is in het verslagjaar toegenomen met 205.000 tot 3.500.000. De toename is voor 116.768 aandelen
De langlopende schulden aan kredietinstellingen nam in het ver-
het gevolg van het stockdividend. Daarnaast werden in 2003 in
slagjaar toe met 3 13,4 miljoen tot 3 30,8 miljoen. De belang-
totaal 88.232 aandelen onderhands geplaatst. De voorschriften
rijkste oorzaak van deze toename is de aanschaf (vooral door de
betreffende de berekening van het naar tijdsgelang gewogen aantal
overname van autobedrijven) van onroerend goed.
uitstaande aandelen zijn gewijzigd. Aandelen uitgegeven als stockdividend worden vanaf 1 januari 2003 voor het gehele jaar mee-
genomen. Het nieuwe naar tijdsgelang gewogen aantal uitstaande
Ervan uitgaande dat de Nederlandse economie, naar toch alom
aandelen bedraagt 3.411.768 in 2003 tegenover 3.125.743 in
wordt verwacht, zich in de tweede helft van 2004 zal verbeteren
2002, een toename van 9,2%. De winst per aandeel daalde van
en voor die tijd niet veel verder wegzakt, verwacht de Directie
(herrekend) 3 3,23 in 2002 tot 3 3,08 in 2003, een daling van
dat Stern Groep in staat zal zijn in 2004 wederom een winstgroei
4,6%. Deze daling is het gevolg van het gestegen resultaat ener-
te realiseren. Deze winstgroei zal mede het gevolg zijn van
zijds en de toename van het aantal uitstaande aandelen anderzijds.
kostenbesparingen en overnames.
Dividendvoorstel Zoals op pagina 6 van het Jaarrapport 2003 uiteengezet, is de dividendpolitiek gebaseerd op een uitkerings-
Amsterdam, 17 maart 2004
percentage van zo’n 40% van het resultaat na belastingen. In verband met de goede vooruitzichten in de komende jaren zal aan
De Directie
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders op 13 mei a.s.
ir H.H. van der Kwast
worden voorgesteld het dividend over 2003 ongewijzigd vast te
G.P. ten Brink
stellen op 3 1,40 per aandeel. De aandeelhouders wordt de keuze geboden het dividend in contanten of in aandelen te ontvangen. Het aantal dividendbewijzen dat recht geeft op één aandeel Stern Groep N.V. zal op 13 mei 2004, voorafgaande aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders, worden vastgesteld. Het dividend is betaalbaar op 8 juni 2004.
Vooruitzichten Nadat in 2003 veel aandacht is uitgegaan naar de interne organisatie (de eerder genoemde drie aandachtspunten), is de Directie van mening dat Stern Groep goed gepositioneerd is om nieuwe overnames te realiseren. De Directie streeft er naar vooral grotere bedrijven over te nemen die een bijdrage kunnen leveren aan een verdere verbreding van de positie van Stern Groep. Bij de voorbereiding van eventuele overnames zal in de overweging worden betrokken dat de economische ontwikkeling zeer verschillend uitwerkt op de verschillende automerken. Ook in het moeilijke jaar 2003 is weer eens gebleken dat de toonaangevende merken zich redelijk tot goed staande weten te houden. Stern Groep prijst zich gelukkig met het feit dat zij voornamelijk deze toonaangevende merken vertegenwoordigt. Het beleid dienaangaande zal dan ook worden gehandhaafd en mogelijk zelfs worden aangescherpt. Nog eens wordt benadrukt dat Stern Groep zich wenst te beperken tot overnames binnen Nederland en dan nog bij voorkeur binnen de circa tien gebieden met een hoge autodichtheid.
21
Laatste kolonie zwarte sterns boven het Noordzeekanaal krijgen weer schoon water
Daarom zijn er in het Wormer- en Jisperveld in 2003 maatregelen genomen opdat de zwarte stern weer helder water krijgt. In de directe omgeving van de kolonie zijn sloten uitgebaggerd en
In Noord-Holland ten noorden van het Noordzeekanaal
afgedamd. De bagger is de oorzaak van het troebele water en
broedden ruim honderd jaar geleden nog ongeveer 900 paartjes
zorgt voor een slechte leefomgeving voor vis en waterplanten.
zwarte sterns. Dit aantal bedroeg in de zestiger jaren nog 100 en
Het afdammen van sloten voorkomt de aanvoer van bagger uit de
is sindsdien dramatisch geslonken tot één kolonie met 5 paartjes.
omgeving. Een deel van de dammen is wel voorzien van een doorlaat, zodat kleine visjes (belangrijk voedsel voor zwarte
De slechte waterkwaliteit is hiervan de grootste oorzaak. Door het
sterns) nog in en uit kunnen zwemmen. Deze maatregelen
troebele water kunnen de volwassen vogels niet goed hun voedsel
moeten ervoor zorgen dat het water weer helder wordt en vis
vinden voor de jongen. Het is van groot belang om deze laatste
en waterplanten meer kans krijgen, zodat de voedselsituatie voor
kolonie in dit gebied te behouden, zodat de zwarte stern zich weer
de zwarte sterns verbetert.
kan uitbreiden als de waterkwaliteit in de toekomst verbetert.
Foto: Foto Natura / Rob Reijnen Dit project is financieel mogelijk gemaakt door een sponsorbijdrage van Stern Groep aan Vogelbescherming Nederland. Vogelbescherming Nederland is blij met deze steun, omdat op deze manier het beschermingswerk van de vereniging concreet tot uitvoer kan worden gebracht. De door Stern Groep ondersteunde projecten hebben een voorbeeldfunctie voor andere natuurbeschermingsorganisaties.
JAARREKENING 2003
Geconsolideerde balans per 31 december 2003 (bedragen x 4 1.000)
31 december 2003
31 december 2002
ACTIVA Vaste activa Immateriële vaste activa 5.824
Brandstofvergunningen
6.134
Materiële vaste activa 45.142
26.303
Machines en installaties
6.452
3.082
Overige vaste bedrijfsmiddelen
7.271
6.017
Bedrijfsgebouwen en -terreinen
Activa in uitvoering Auto’s voor lease en verhuur
3.084
–
61.949
35.402
38.332
Financiële vaste activa
34.960 100.281
70.362
8.208
4.596
114.313
81.092
110.808
95.341
Vlottende activa Voorraden 24 Vorderingen Handelsdebiteuren
19.355
19.464
210
–
Vorderingen uit hoofde van financiële lease
2.037
–
Belastingen
7.133
5.722
Overige vorderingen en overlopende activa
8.338
8.921
Vorderingen op deelnemingen
Liquide middelen
37.073
34.107
1.578
4.635
149.459
134.083
263.772
215.175
31 december 2003
Groepsvermogen Voorzieningen
31 december 2002
52.868
51.241
5.773
438
Langlopende schulden Kredietinstellingen
30.487
13.356
Achtergestelde leningen
7.000
–
Vooruitontvangsten uit lease en verhuur
1.027
1.341 38.514
14.697
Kortlopende schulden Kortlopend gedeelte langlopende achtergestelde lening
2.000
–
1.936
3.233
Kredietinstellingen
47.384
34.128
Autoleasefinanciering
35.729
30.511
Financieringsmaatschappijen autofabrikanten
46.304
39.036
Crediteuren
14.935
21.969
Kortlopend gedeelte overige langlopende schulden
Belastingen Overige schulden en overlopende passiva
1.919
1.451
16.410
18.471 166.617
148.799 25
263.772
215.175
Geconsolideerde winst-en-verliesrekening over 2003 (bedragen x 4 1.000)
2003 Netto-omzet
2002 707.363
667.456
Overige bedrijfsopbrengsten
2.512
3.289
Som der bedrijfsopbrengsten
709.875
670.745
Kosten van handelsgoederen, grond- en hulpstoffen Personeelskosten Afschrijvingen immateriële vaste activa Afschrijvingen materiële vaste activa Overige bedrijfskosten Som der bedrijfskosten Bedrijfsresultaat Resultaat deelnemingen Financiële baten en -lasten Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening
577.484
559.070
71.207
57.824
310
300
5.537
3.990
40.559
32.101 695.097
653.285
14.778
17.460
3.354
(40)
(4.835)
(3.990)
13.297
13.430
2.798
3.334
10.499
10.096
3.411.768
3.124.240
3,08
3,23
26 Resultaat na belastingen
Winst per aandeel van 3 0,10 Naar tijdsgelang gewogen aantal uitstaande aandelen Winst per aandeel – normaal en verwaterd op basis van resultaat na belastingen
Geconsolideerd kasstroomoverzicht (bedragen x 4 1.000)
2003
2002
Operationele activiteiten Bedrijfsresultaat
14.778
17.460
Aanpassingen voor: Resultaat desinvesteringen activiteiten en deelnemingen Resultaat desinvesteringen immateriële en materiele vaste activa Afschrijvingen immateriële en materiele vaste activa Dotatie voorzieningen
–
(956)
(80)
–
16.200
13.767
176
184
Veranderingen in werkkapitaal: ■
toename voorraden
■
afname kortlopende vorderingen
■
(afname)/toename overige kortlopende schulden
(13.555)
(7.598)
5.169
3.549
(7.691)
Kasstroom uit bedrijfsoperaties
1.436 14.997
27.842
Betaalde rente
(4.625)
(3.990)
Betaalde belasting
(2.692)
(2.322)
Ontvangen dividenden
1.000
Kasstroom uit operationele activiteiten
– (6.317)
(6.312)
8.680
21.530
Investering in immateriële en materiële vaste activa
(31.126)
(27.937)
Acquisities, exclusief ontvangen liquide middelen
(18.011)
(25.428)
10.556
9.887
Desinvesteringen immateriële en materiële vaste activa
27
Vervreemding activiteiten en deelnemingen, exclusief, overgedragen liquide middelen
5.057
Kasstroom uit investeringsactiviteiten Emissie aandelen, na aftrek van kosten en belastingen Betaalde dividenden Afname/(toename) vooruitontvangsten uit lease en verhuur
13.536 (33.524)
(29.942)
1.535
7.395
(1.614)
(1.244)
(149)
252
Opname achtergestelde leningen
9.000
Opname/(aflossing) schulden aan kredietinstellingen
9.834
(27.252)
Opname schulden autoleasefinanciering
5.218
30.511
Toename financiële vorderingen
–
(2.037)
–
Kasstroom uit financieringsactiviteiten
21.787
9.662
(Afname)/toename liquide middelen
(3.057)
1.250
Stand liquide middelen aanvang jaar
4.635
3.385
Stand liquide middelen ultimo jaar
1.578
4.635
Mutatie jaar
(3.057)
1.250
Toelichting op de geconsolideerde jaarrekening (bedragen in tabellen x 4 1.000)
Algemeen: Stern Groep N.V., statutair gevestigd te Amsterdam, is een van de
Algemene grondslagen voor de opstelling van de geconsolideerde jaarrekening
grotere financieel sterke bedrijven op het gebied van automobiliteit in Nederland. De kernactiviteiten omvatten:
De geconsolideerde jaarrekening is opgesteld met toepassing van de grondslagen voor de waardering en resultaatbepaling van Stern
■
autobedrijven ■
■
aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan
bedrijfswagens alsmede het verzorgen van onderhoud en
de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen
reparatie aan personenauto’s en bedrijfswagens;
in Boek 2 Titel 9 BW.
autodiensten ■
■
Groep N.V. en is in overeenstemming met in Nederland algemeen
de verkoop van nieuwe en gebruikte personenauto’s en
wagenparkbeheer, dealerlease en autoverhuur;
autotechniek ■
autoschadeherstel alsmede het inrichten van bedrijfswagens.
De waardering en de bepaling van het resultaat vinden plaats op basis van historische kosten.Tenzij bij het desbetreffende balanshoofd anders wordt vermeld, worden de activa en passiva opgenomen tegen nominale waarde. Baten en lasten worden toege-
Deze kernactiviteiten zijn voornamelijk geconcentreerd in de
rekend aan het jaar waarop ze betrekking hebben.Winsten
Randstad, in Noord-Holland, in de provincie Utrecht, de
worden slechts opgenomen voorzover zij op balansdatum zijn
Drechtstreek en in Noord-Brabant.
gerealiseerd.Verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het verslagjaar worden in acht genomen indien zij
28
Stelsel- en presentatiewijzigingen
vóór het opmaken van de jaarrekening bekend zijn geworden.
In 2003 heeft Stern Groep N.V. een stelselwijziging doorgevoerd
Consolidatiegrondslagen en groepsverhoudingen
inhoudende de verantwoording van een voorziening terzake van garantie op door Stern Groep N.V. geleverde producten en diensten. De invloed van de stelselwijziging op het gerapporteerde
In de geconsolideerde jaarrekening zijn begrepen de cijfers van de
vermogen per 1 januari 2003 bedraagt 3 835.000. De wijziging
vennootschappelijke jaarrekening van Stern Groep N.V. en haar
werd noodzakelijk geacht, gezien de steeds langer wordende
groepsmaatschappijen (alle 100%-dochtermaatschappijen). De in
termijnen waarover garantie wordt verstrekt. De vergelijkende
de consolidatie opgenomen vennootschappen zijn weergegeven in
cijfers over 2002 zijn niet aangepast vanwege de beperkte invloed
onderstaand schema, dat is opgesteld met inachtneming van de
op vermogen en resultaat.
organisatorische groepering. Stern Groep N.V. heeft zich hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor de verplichtingen voortvloeiende uit
Tevens is in 2003, omwille van de inzichtelijkheid, een aantal wijzi-
rechtshandelingen van de in dit schema met een * aangeduide ven-
gingen in de presentatie van zowel de balans als het kasstroom-
nootschappen, conform artikel 403 van Boek 2 Titel 9 BW.
overzicht doorgevoerd. De verhouding met financieringsmaatschappijen van autofabrikanten wordt afzonderlijk vermeld onder
De financiële gegevens van de in de consolidatie opgenomen
de kortlopende schulden. Ultimo 2002 waren deze begrepen
groepsmaatschappijen zijn volledig in de geconsolideerde jaar-
onder crediteuren. Herbeoordeling van de looptijd van de auto-
rekening opgenomen onder eliminatie van onderlinge schuld-
leasefinancieringen heeft ertoe geleid dat deze verplichtingen als
verhoudingen en transacties.
kortlopend dienen te worden aangemerkt.Tevens zijn de deelnemingen van Stern AutoPartners B.V. in een aantal coöperatieve
De resultaten van nieuw verworven groepsmaatschappijen worden
verenigingen opgenomen onder niet geconsolideerde deelne-
geconsolideerd vanaf het moment waarop invloed van betekenis
mingen. In 2002 werden deze belangen verantwoord onder
kan worden uitgeoefend en Stern Groep N.V. gerechtigd is tot het
overige vorderingen. Met ingang van 2003 worden de in de netto-
resultaat. De resultaten van afgestoten groepsmaatschappijen
investeringen in auto’s voor lease en verhuur begrepen investe-
worden in de consolidatie verwerkt tot het tijdstip waarop geen
ringen en desinvesteringen verantwoord onder de kasstroom uit
invloed van betekenis meer kan worden uitgeoefend.
investeringsactiviteiten. In 2002 werd de netto-investering in auto’s voor lease en verhuur opgenomen onder de kasstroom uit operationele activiteiten. Omwille van de vergelijkbaarheid zijn de vergelijkende cijfers over 2002 dienovereenkomstig aangepast.
■
Stern Beheer B.V., Purmerend * ■
SternPlaza B.V., Purmerend *
■
Stern Brandstoffen B.V., Purmerend *
■
Stern Vastgoed B.V., Purmerend *
Grondslagen voor de waardering van activa en passiva Immateriële vaste activa Goodwill De goodwill is het verschil tussen de verkrijgingsprijs en de reële
■
Stern Autobedrijven N.V.,Amsterdam * ■
Stern 1 B.V.,Amsterdam * ■
StergamPordon B.V., Utrecht *
■
Eagle Motors B.V., Purmerend *
■
Chrysler Jeep Eindhoven B.V., Eindhoven *
■
Tsuru Motors B.V.,Amsterdam *
waarde van de verkregen activa en passiva per het moment waarop de transactie geëffectueerd wordt. Goodwill wordt rechtstreeks afgeboekt van de overige reserves. Vergunningen Vergunningen voor de exploitatie van benzineverkooppunten, met het bijbehorende recht op exploitatieresultaten, worden gewaar-
■
Stern 2 B.V.,Amsterdam *
deerd tegen de verkrijgingsprijs met een maximum van 3 0,11 per
■
Merel Autobedrijven B.V.,Amsterdam *
verkochte liter brandstof, mits het jaarlitrage van het desbe-
■
Falco Autobedrijven B.V.,Alkmaar *
treffende verkooppunt 2,5 miljoen liter of meer bedraagt. De aldus
■
Durmi Motors B.V., Purmerend *
gewaardeerde vergunningen worden lineair afgeschreven over de geschatte economische levensduur. Er wordt afgeschreven vanaf
■
Stern 3 B.V.,Amsterdam *
het moment van aanvang van exploitatie.
■
Automobiel Industrie Amsterdam B.V.,Amsterdam *
■
Auto Vandermeer Amersfoort B.V.,Amersfoort *
Materiële vaste activa
■
Auto Isselt B.V.,Amersfoort *
De materiële vaste activa worden gewaardeerd op hun verkrijgings-
■
Svala Motors B.V., Haarlem *
prijs, verminderd met de cumulatieve afschrijvingen. De afschrij-
■
Jager Autobedrijven B.V., Purmerend *
vingen, gebaseerd op de geschatte economische levensduur,
■
Romeijn & Van Zanten B.V., Gorinchem *
worden lineair berekend op basis van een percentage van de verkrijgingsprijs, rekening houdend met de eventuele residuwaarde.
■
Stern 4 B.V.,Amsterdam *
De geschatte economische levensduur van auto’s voor lease en
■
Arend Autobedrijven B.V.,Amsterdam *
verhuur is gebaseerd op de initiële lease, respectievelijk verhuur-
■
Arend Motors B.V., Eindhoven *
periode zoals contractueel overeengekomen. Op terreinen in eigendom wordt niet afgeschreven. Er wordt afge-
■
Stern 5 B.V.,Amsterdam * ■
schreven vanaf het moment van ingebruikneming.
Beemsterboer de Vries B.V., Purmerend*
Financiële vaste activa ■
Stern Autodiensten B.V.,Amsterdam
Niet-geconsolideerde deelnemingen worden gewaardeerd op
■
Stern AutoPartners B.V., Purmerend
netto-vermogenswaarde, berekend op basis van dezelfde grond-
■
Stern AutoLease B.V., Purmerend
slagen als Stern Groep N.V. hanteert bij de waardering en
■
Autobedrijf Vemo B.V., Naaldwijk
resultaatbepaling. De onder de financiële vaste activa opgenomen
■
Stern Finance B.V.,Amersfoort
vorderingen op deze deelnemingen worden gewaardeerd tegen
■
Stern AutoRent B.V., Purmerend
nominale waarde onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen.
■
Stern Autotechniek B.V.,Amsterdam* ■
Stern Autoschade B.V.,Amsterdam*
Voorraden gereed product en handelsgoederen
■
SternTec B.V.,Wateringen*
De voorraden gereed product en handelsgoederen worden gewaardeerd tegen verkrijgingsprijs dan wel lagere marktwaarde. De marktwaarde van de voorraad gebruikte personenauto’s en bedrijfswagens is de direct realiseerbare opbrengstwaarde bij verkoop aan de professionele autohandel.
29
De verkrijgingsprijs van de voorraad gebruikte en nieuwe perso-
Kostprijs van handelsgoederen, grond- en hulpstoffen
nenauto’s die zijn onderworpen aan Belasting Personenauto’s en
Onder deze kostprijs zijn begrepen de direct met de levering van
Motorrijwielen (‘BPM’) is exclusief BPM voor niet op kenteken
goederen en diensten samenhangende kosten, anders dan perso-
gestelde personenauto’s en inclusief BPM voor personenauto’s met
neelskosten, alsmede de rentelasten die samenhangen met de
kenteken.
financiering van lease- en verhuurauto’s.
Vorderingen
Resultaat deelnemingen
De vorderingen worden opgenomen tegen nominale waarde,
Als resultaat deelnemingen wordt verantwoord het aan Stern
onder aftrek van noodzakelijk geachte voorzieningen voor het
Groep N.V. toekomende aandeel in het resultaat van niet gecon-
risico van oninbaarheid.
solideerde deelnemingen. Dit resultaat wordt bepaald op basis van de bij Stern Groep N.V. geldende grondslagen voor waardering en
Vorderingen uit hoofde van financiële lease
resultaatbepaling. Onder resultaat deelnemingen is mede begrepen
De vorderingen uit hoofde van financiële lease-overeenkomsten
het verschil tussen de gerealiseerde verkoopopbrengst van een
zijn gewaardeerd tegen de contante waarde van de contractueel te
deelneming enerzijds en de boekwaarde ervan op het moment van
ontvangen aflossingen en de geschatte restwaarde van de onderlig-
verkoop anderzijds.
gende personenauto’s en bedrijfswagens.
Belastingen resultaat Voorzieningen
De belastinglast wordt berekend op basis van het verantwoorde
Voorzieningen worden opgenomen tegen nominale waarde tenzij
commercieel resultaat, rekening houdend met permanente ver-
anders vermeld.
schillen tussen de gehanteerde fiscale en commerciële waarde-
30
ringsgrondslagen.Tijdelijke verschillen worden verantwoord onder
Langlopende schulden
latente belastingen.
De vooruitontvangsten uit lease en verhuur hebben betrekking op diensten, voornamelijk onderhoud en reparatie.
Grondslagen voor de opstelling van het geconsolideerd kasstroomoverzicht
Belastingen
Het kasstroomoverzicht wordt opgesteld volgends de indirecte
Latente belastingvorderingen, inclusief aanspraken op fiscale
methode. Ontvangsten en uitgaven uit hoofde van rente en ven-
verliescompensatie, worden verantwoord onder financiële vaste
nootschapsbelastingen alsmede ontvangen dividenden van niet
activa. Aanspraken op fiscale verliescompensatie worden in aan-
geconsolideerde deelnemingen worden opgenomen onder de kas-
merking genomen voorzover in redelijkheid mag worden aan-
stroom uit operationele activiteiten. Betaalde dividenden worden
genomen dat verrekening of realisatie zal plaatsvinden. Latente
opgenomen onder de kasstroom uit financieringsactiviteiten.
belastingverplichtingen worden tegen nominale waarde opge-
Transacties waarbij geen ruil van geldmiddelen plaatsvindt worden
nomen en verantwoord onder voorzieningen.
niet in het kasstroomoverzicht verantwoord.
ontvangen vergoedingen voor na balansdatum te verlenen
Grondslagen voor de bepaling van het resultaat Netto-omzet Onder de netto-omzet wordt verstaan de opbrengst van de in het verslagjaar geleverde goederen (inclusief BPM) en diensten onder aftrek van kortingen, vergoedingen voor servicekosten en exclusief de over de omzet in rekening gebrachte omzetbelasting.
Nadere toelichting op de geconsolideerde balans (bedragen in tabellen x 4 1.000)
Immateriële vaste activa
Brandstofvergunningen
Verkrijgingsprijs Saldo 1 januari 2003 en 31 december 2003
6.946
Cumulatieve afschrijving Saldo 1 januari 2003
812
Afschrijvingen
310
Saldo 31 december 2003
1.122
Boekwaarde per 31 december 2003
5.824
Boekwaarde per 31 december 2002
6.134
Geschatte economische levensduur in jaren
Materiële vaste activa
20
Bedrijfs-
Machines en
Overige
Activa in
gebouwen
installaties
vaste bedrijfs-
uitvoering
en -terreinen
Subtotaal
middelen
Auto’s voor
Totaal
lease en
materiële
verhuur
vaste activa
Aanschaffingswaarde Saldo 1 januari 2003 Investeringen Acquisities Deconsolidatie Reclassificatie Vervreemding
29.564
8.893
10.757
–
49.214
44.437
93.651
905
884
4.224
4.627
10.640
20.486
31.126
10.320
1.027
3.962
11.377
26.686
–
26.686
–
–
(2.655)
(2.655)
–
(2.655)
10.936
2.450
(269)
– (12.920)
197
–
(928)
(227)
(948)
–
(2.103)
Desinvesteringen
(1.557)
(423)
(5.152)
–
(7.132)
(13.082)
(20.214)
Saldo 31 december 2003
49.240
74.847
51.841
126.688
12.604
9.919
3.084
–
197 (2.103)
31
Materiële vaste activa
Bedrijfs-
Machines en
Overige
Activa in
gebouwen
installaties
vaste bedrijfs-
uitvoering
en -terreinen
Subtotaal
middelen
Auto’s voor
Totaal
lease en
materiële
verhuur
vaste activa
Cumulatieve afschrijvingen Saldo 1 januari 2003
3.261
5.811
4.740
–
13.812
9.477
23.289
Afschrijvingen
1.761
1.020
2.756
–
5.537
10.353
15.890
–
(1.948)
Deconsolidatie
–
–
Reclassificatie
(134)
(128)
Vervreemding
(248)
Desinvesteringen
(542)
Saldo 31 december 2003
(1.948)
76
– –
(1.948)
338
–
(174)
(740)
–
(1.162)
(377)
(2.498)
–
(3.417)
(6.321)
(9.738)
–
76 (1.162)
4.098
6.152
2.648
–
12.898
13.509
26.407
45.142
6.452
7.271
3.084
61.949
38.332
100.281
26.303
3.082
6.017
–
35.402
34.960
70.362
20-30*
5-15
3-5
Boekwaarde 31 december 2003 Boekwaarde 31 december 2002 Geschatte economische 32
levensduur in jaren
3-4
* over terreinen in eigendom wordt niet afgeschreven
Reclassificatie betreft voornamelijk overboekingen naar de voorraden van auto’s die niet langer kwalificeren als vaste activa. Over bedrijfsgebouwen in aanbouw, verantwoord onder activa in uitvoering, wordt gedurende de bouwperiode de eraan gerelateerde externe financieringsrente geactiveerd. In 2003 is een bedrag van 3 209.000 aan bouwrente geactiveerd. De geactiveerde bouwrente is in mindering gebracht op de rentelasten. Het gemiddelde rentepercentage bedroeg 3,75%. De afschrijving inzake de auto’s voor lease en verhuur is opgenomen onder kosten van handelsgoederen, grond- en hulpstoffen. Auto’s voor lease en verhuur betreffen personenauto’s en bedrijfswagens die zijn ingezet onder operational lease- en verhuurcontracten. Het merendeel van de contracten heeft een looptijd tot 48 maanden. De minimum lease- en verhuur betalingen (annuitaire vergoeding voor afschrijving en rente) vervallen als volgt: Binnen 1 jaar Van 1 tot 5 jaar Na 5 jaar
9.531 11.237 24 20.792
Financiële vaste activa
Niet-
Belasting
Overige
Totaal
geconsolideerde
latentie
financiële
financiële
vaste activa
vaste activa
322
4.596
deelnemingen
Boekwaarde 1 januari 2003
361
3.913
Stelselwijziging
–
440
–
440
Acquisitie
–
3.323
–
3.323
3.035
–
Deconsolidatie Consolidatie Ontvangen dividenden Aandeel resultaat
(249)
2.786
(63)
–
–
(63)
(1.000)
–
–
(1.000)
–
–
297
297
Dotatie winst-en-verliesrekening
–
(2.122)
–
(2.122)
Overboeking vlottende activa
–
(328)
279
(49)
Boekwaarde 31 december 2003
2.630
5.226
352
8.208
Niet-geconsolideerde deelnemingen: Naam
Woonplaats
Baan Twente B.V.
Zuna
Autobedrijven
Baan Leasemaatschappij B.V.
Zuna
Autodiensten
50,0
Chrysler Jeep Nijmegen B.V.
Nijmegen
Autobedrijven
50,0
Newton Beheer B.V.
Alkmaar
Autotechniek
22,2
Autoschade De Lange B.V.
Schagen
Autotechniek
16,0
In januari 2003 heeft Stern Groep N.V. alle overige uitstaande aandelen (65,8%) van Merel Opel Service B.V. verworven, waarna deze vennootschap juridisch is gefuseerd met Merel Autobedrijven B.V. Vanaf 1 januari 2003 worden de activiteiten van de voormalige Merel Opel Service B.V. geconsolideerd. In januari 2003 heeft Stern Groep N.V. 50% van haar belang in Baan Twente B.V. en in Baan Leasemaatschappij B.V. verkocht.Vanaf 1 januari 2003 worden beide vennootschappen verantwoord als niet-geconsolideerde deelnemingen. Het belang in Autoschade De Lange B.V. is verworven als onderdeel van de aankoop van Pouwels Autobedrijven B.V. in januari 2003. Stern AutoPartners B.V. is actief op het gebied van wagenparkbeheer en neemt tezamen met derden deel in een aantal coöperatieve verenigingen met uitgesloten aansprakelijkheid. De belangen van Stern AutoPartners B.V. variëren van 6% tot 20% en worden verantwoord onder niet-geconsolideerde deelnemingen. Een over-
Segment
%
50,0
33
zicht van de door Stern AutoPartners B.V. aangehouden belangen is gedeponeerd bij de Kamer van Koophandel te Amsterdam.
Belastinglatentie
Immateriële vaste activa
Actief
Verplichting
Netto
Netto
31-12-2003
31-12-2002
557
686
129
Materiële vaste activa
255
1.792
Vlottende activa
322
–
322
Voorzieningen
1.042
–
1.042
–
Compensabele verliezen
6.712
–
6.712
8.950
9.017
1.921
7.096
7.930
3.791
–
3.791
4.126
5.226
1.921
3.305
3.804
Voorziening waardering actieve latenties Totaal
(1.537)
(23) (1.037) 40
Van de netto belastinglatentie is een bedrag van 3 1,3 miljoen als kortlopend aan te merken. De compensabele verliezen zijn 34
onbeperkt verrekenbaar met toekomstige fiscale winsten.
Voorraden
31-12-2003
31-12-2002
Nieuwe personenauto’s en bedrijfswagens
67.445
58.225
Gebruikte personenauto’s en bedrijfswagens
31.982
27.055
Onderdelen
10.401
9.371
980
690
110.808
95.341
Overige
Belastingen Belastingen is inclusief 3 3,6 miljoen aan vennootschapsbelasting (2002: 3 1,6 miljoen).
Liquide middelen De liquide middelen staan geheel ter vrije beschikking van Stern Groep N.V.
Groepsvermogen Voor een specificatie van het groepsvermogen wordt verwezen naar de toelichting op de vennootschappelijke balans en de winst-en-verliesrekening.
Voorzieningen
Latente
Milieu
Garantie
Reorganisatie
Totaal
belasting
Saldo 1 januari 2003 Stelselwijziging Acquisitie Aanwending Dotatie winst-en-verliesrekening Overboeking kortlopende schulden Saldo 31 december 2003 Waarvan kortlopend
109
329
–
–
438
–
–
1.275
–
1.275
1.875
3.982
1.852
75
180
(69)
(304)
(69)
–
29
54
1.921
–
(107)
(480)
124
52
107
–
368
451
389
1.275
2.188
5.773
250
800
1.120
Milieuvoorziening De voorziening terzake milieu betreft de geschatte kosten van sanering van bodemverontreiniging. Dit betreft verontreiniging die valt onder de zorgplicht als bedoeld in de Wet bodembescherming.
Garantievoorziening De voorziening terzake van garantie betreft de geschatte kosten uit hoofde van garantie op door Stern Groep N.V. geleverde producten en diensten.Terzake van garantie op personenauto’s en bedrijfswagens is rekening gehouden met vergoedingen door de respectieve autofabrikanten.
Reorganisatievoorziening De voorziening terzake van reorganisatie betreft de geschatte kosten in verband met goedgekeurde en gecommuniceerde reorganisatieplannen bij overgenomen activiteiten. De voorziening is inclusief 3 1,1 miljoen terzake van bij acquisities aangetroffen leegstand van onroerend goed. De voorziening heeft een looptijd tot 10 jaar waarvan het merendeel binnen 5 jaar vervalt.
35
Langlopende schulden (langer dan 1 jaar) Kredietinstellingen – hypotheken Kredietinstellingen – overige
31-12-2003
31-12-2002
29.445
10.419
1.042
2.937
30.487
13.356
Achtergestelde lening
7.000
–
Vooruitontvangsten uit lease en verhuur
1.027
1.341
38.514
14.697
De hypothecaire leningen hebben een gewogen gemiddelde rentevoet van 4,45% en een resterende looptijd van 20 jaar.Tot zekerheid van de leningen zijn hypotheken gevestigd op bedrijfsgebouwen.Van de hypothecaire leningen heeft 3 14,8 miljoen een rentevaste periode van 5 tot 20 jaar. Een bedrag van 3 14,6 miljoen heeft een rentepercentage gebaseerd op 1 tot 6 maands Euribor. In januari 2003 heeft NIB Capital Bank N.V. een vijfjarige achtergestelde lening verstrekt van 3 10 miljoen in de vorm van een 36
AA-krediet. Het rentepercentage is gebaseerd op 3-maands Euribor + 2,5%. De lening is achtergesteld ten opzichte van alle andere schulden van Stern Groep N.V. Het aflossingsschema voor de langlopende schulden is als volgt: < 1 jaar
Kredietinstellingen – hypotheken Kredietinstellingen – overige
Achtergestelde lening Autoleasefinanciering Vooruitontvangsten uit lease en verhuur
Kortlopende schulden Kredietinstellingen Stern Groep N.V. heeft kortlopende financieringsfaciliteiten bij bankiers ter grootte van 3 59 miljoen (2002: 3 40 miljoen), waarvan ultimo 2003 voor 3 47,4 miljoen gebruik werd gemaakt (2002: 3 32,6 miljoen). Hiervoor zijn zekerheden verstrekt in de vorm van een verpanding van de handelsvorderingen, voorraad personenauto’s en bedrijfswagens en de bedrijfsinventaris.
1< >5 jaar
> 5 jaar
1.462
6.802
22.643
234
1.042
–
1.696
7.844
22.643
2.000
7.000
–
60
–
–
180
1.027
–
3.936
15.871
22.643
Autoleasefinanciering Stern Groep N.V. heeft kortlopende financieringsfaciliteiten ten behoeve van autolease ter grootte van 3 41,1 miljoen (2002: 3 41,8 miljoen) waarvan ultimo 2003 voor 3 35,7 miljoen gebruik wordt gemaakt (2002: 3 30,5 miljoen). Hiervoor zijn zekerheden verstrekt in de vorm van een verpanding van de autoleaseportefeuille en de rechten uit hoofde van de afgesloten lease- en verhuurovereenkomsten. Financieringmaatschappijen autofabrikanten Door de respectieve autofabrikanten worden kredietfaciliteiten ter beschikking gesteld in het kader van de uitvoering van de onderliggende dealerstamcontracten.Voor de beschikbaarstelling van deze faciliteiten is pandrecht verstrekt op de gefinancieerde personenauto’s en bedrijfswagens, respectievelijk onderdelen en accessoires. Dit pandrecht prevaleert boven het pandrecht gevestigd als vermeld onder kredietinstellingen respectievelijk autoleasefinanciering. De rentepercentages zijn gebaseerd op Euribor en nationale interbancaire tarieven.
Financiële instrumenten en risicobeleid
37
Het renteprofiel van de financiële verplichtingen, na rekening te hebben gehouden met de daarvoor afgesloten dekkingstransacties, is als volgt: 31-12-2003
31-12-2002
128.185
91.754
42.475
28.510
170.660
120.264
Gewogen gemiddelde rentevoet (%)
4,30
5,01
Gewogen gemiddelde looptijd (jaren)
8,24
9,42
Verplichtingen met variabele rente Verplichtingen met vaste rente
Verplichtingen met vaste rente:
De rentepercentages voor de financiële verplichtingen met variabele rente zijn gebaseerd op Euribor en nationale interbancaire tarieven. Op 31 december 2003 waren contracten voor renteswaps afgesloten voor een totaalbedrag van 3 24,8 miljoen (2002: 3 12 miljoen). De resterende looptijd van de renteswaps is 21 maanden, met een gewogen gemiddeld renteniveau van 3,26%. De renteswaps zijn afgesloten om de rentelasten uit hoofde van de autoleasefinanciering te fixeren.
Financiële instrumenten ter dekking van renterisico’s De marktwaarde van de renteswaps bedraagt 3 229.000 en is berekend op de vervangingswaarde op basis van de marktrente per 31 december 2003.
Primaire financiële instrumenten aangehouden ter financiering van de activiteiten De marktwaarde van de primaire financiële instrumenten, aangehouden ter financiering van de activiteiten per 31 december 2003, is nagenoeg gelijk aan de boekwaarde. De marktwaarde van de langlopende schulden is gebaseerd op de actuele marktrente voor schulden met eenzelfde aflossingschema. De marktwaarde van de overige instrumenten is bepaald op basis van de contante waarde van toekomstige kasstromen berekend op basis van marktrente.
Derivaten Derivaten worden gebruikt voor het beperken van risico’s met betrekking tot rentestanden. Stern Groep N.V. streeft ernaar om de risico’s voortvloeiende uit de operationele activiteiten en de financiering daarvan te beperken. Het renterisico ten aanzien van de impliciete rentevoet 38
in de operational lease- en verhuurovereenkomsten (renteontvangsten) en de rentebetalingen op de corresponderende autoleasefinanciering is ingedekt door middel van renteswaps. Na eerste verwerking worden deze instrumenten tegen marktwaarde (nihil) gewaardeerd.Winsten en verliezen die voortvloeien uit veranderingen in marktwaarde worden in de winst-en-verliesrekening verwerkt op het moment dat de onderliggende activa en passiva voor de respectieve renteswaps worden afgerekend. Indien de onderliggende activa en passiva nog niet zijn afgerekend per balansdatum worden de resultaten uitgesteld.
Kredietrisico Kredietrisico heeft betrekking op het risico dat tegenpartijen niet voldoen aan hun contractuele verplichtingen. Stern Groep N.V. loopt slechts een beperkt risico ten aanzien van individuele afnemers of tegenpartijen met betrekking tot financiële instrumenten.Ter beperking van haar kredietrisico beoordeelt Stern Groep N.V. de financiële draagkracht van belangrijke afnemers en tegenpartijen regelmatig.
Cash management Stern Groep N.V. concentreert haar liquiditeitenbeheer en directe kredietfaciliteiten bij een beperkt aantal bancaire instellingen. Hiertoe zijn de bankrekeningen van werkmaatschappijen ondergebracht in cashpool-arrangementen en wordt de maximale kredietruimte per werkmaatschappij centraal bewaakt.
Belastingen Belastingen is inclusief 3 0,5 miljoen aan vennootschapsbelasting (2002: 3 0,6 miljoen).
Overige schulden en overlopende passiva Overige schulden en overlopende passiva is inclusief 3 4,1 miljoen aan vooruitontvangen bedragen en 3 3,9 miljoen aan nog te betalen personeelskosten (2002: 3 8,5 miljoen respectievelijk 3 3 miljoen).
Informatie per segment Per 31 december 2003
Auto-
Auto-
Auto-
bedrijven
diensten
techniek
Overige
Totaal
Balans Totaal activa volgens balans
160.747
44.427
4.101
54.497
263.772
Totaal verplichtingen volgens balans
148.563
38.270
907
23.164
210.904
Totaal deelnemingen
2.358
160
–
112
2.630
Investeringen in vaste activa*
9.524
20.972
378
26.938
57.812
Afschrijvingskosten
4.887
10.504
413
396
16.200
Overige informatie
Per 31 december 2002
Auto-
Auto-
Auto-
bedrijven
diensten
techniek
Overige
Totaal
Balans Totaal activa volgens balans
141.177
38.884
4.957
30.157
215.175
Totaal verplichtingen volgens balans
124.831
34.996
2.269
1.838
163.934
126
123
–
112
361
14.417
51.888
891
14.097
81.293
2.993
9.541
352
881
13.767
Overige informatie Totaal deelnemingen Investeringen in vaste activa* Afschrijvingskosten * inclusief via acquisities
Bij Stern Autobedrijven bestaan de voornaamste activa uit voorraden en vorderingen. De activa van Stern Autodiensten bestaan grotendeels uit de autoleaseportefeuille. De activa van het segment “overige” hebben betrekking op de onroerend goed portefeuille, die door Stern Beheer B.V. wordt gehouden.
39
Nadere toelichting op de geconsolideerde winst-en-verliesrekening (bedragen in tabellen x 4 1.000)
Informatie per segment Jaar 2003
Auto-
Auto-
Auto-
bedrijven
diensten
techniek
Overige
Eliminaties
Totaal
Netto-omzet: ■
netto-omzet aan derden
■
transacties met andere segmenten Totale opbrengst per segment
Bedrijfsresultaat
660.145
30.082
15.686
1.450
–
17.774
3.613
1.964
–
(23.351)
–
677.919
33.695
17.650
1.450
(23.351)
707.363
10.290
2.275
1.702
511
–
3.294
60
–
–
–
14.778 (4.835)
Financiele baten en lasten Resultaat deelnemingen
707.363
3.354
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening 13.297
voor belastingen
2.798
Belastingen
10.499
Resultaat na belastingen
40
Jaar 2002
Auto-
Auto-
Auto-
Overige
bedrijven
diensten
techniek
Eliminaties
Totaal
Netto-omzet: ■
netto-omzet aan derden
■
transacties met andere segmenten Totale opbrengst van het segment
Bedrijfsresultaat
613.452
28.568
14.519
10.917
–
9.806
1.226
1.175
–
(12.207)
–
623.258
29.794
15.694
10.917
(12.207)
667.456
10.670
2.146
1.529
3.115
–
Financiele baten en lasten Resultaat deelnemingen
667.456
17.460 (3.990)
(40)
–
–
–
–
(40)
Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Belastingen Resultaat na belastingen De netto-omzet inzake onderlinge transacties tussen de segmenten is bepaald op basis van gefactureerde omzet rekeninghoudend met verstrekte kortingen. Deze transacties komen tot stand op basis van zakelijkheid.
Netto-omzet In de netto-omzet over 2003 is 3 89 miljoen begrepen terzake van Belasting Personenauto’s en Motorvoertuigen op nieuwe personenauto’s (2002: 3 96 miljoen).
13.430 3.334 10.096
Overige bedrijfsopbrengsten
2003
2002
2.512
3.289
2003
2002
54.866
44.914
Sociale lasten
8.156
6.512
Pensioenlasten
3.047
2.142
Overige personeelskosten
5.138
4.256
71.207
57.824
2003
2002
40.559
32.101
2003
2002
De overige bedrijfsopbrengsten hebben voornamelijk betrekking op provisies terzake van autofinanciering en -verzekering, het beheer van benzinestations en de (onder)verhuur van onroerend goed en, in 2002, op de bij de verkoop van benzinestations gerealiseerde boekwinsten en het opnieuw beoordelen van de risico’s in verband met de verkoop van activiteiten in voorgaande jaren.
Kostprijs van handelsgoederen, grond- en hulpstoffen In deze kostprijs is 3 1,2 miljoen begrepen terzake van rentelasten die samenhangen met de financiering van lease- en verhuurauto’s (2002: 3 1,2 miljoen).
Personeelskosten Salarissen
Voor de uitvoering van hun pensioenregelingen is het merendeel van de groepsmaatschappijen aangesloten bij bedrijfstakpensioenfondsen. De overige pensioenregelingen zijn ondergebracht bij verzekeringsmaatschappijen. De aanspraken van de desbetreffende werknemers zijn volledig voorzien in deze fondsen respectievelijk maatschappijen. De opbouw van de aanspraken is op basis van het beschikbaar premiestelsel en zijn door premiebetaling afgefinancierd.
Overige bedrijfskosten Overige bedrijfskosten hebben voornamelijk betrekking op huisvestingskosten, verkoopkosten en algemene kosten
Resultaat deelnemingen Aandeel resultaat Vervreemdingsresultaat
297
(40)
3.057
–
3.354
(40)
41
Financiële baten en lasten Rentelasten
2003
2002
(7.687)
(6.755)
209
Geactiveerde bouwrente Totaal rentelasten Rentebaten
–
(7.478)
(6.755)
2.155
2.765
(5.323)
(3.990)
488
Opbrengsten van effecten
Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening voor belastingen Permanente verschillen
Tijdelijke verschillen en verliescompensatie
–
(4.835)
(3.990)
2003
2002
13.297
13.430
3.806
1.253
9.491
12.177
6.673
7.707
2.818
4.470
972
1.542
42 Belastbaar bedrag Belasting op basis van het geldende tarief
(227)
Voorafgaande jaren
745
Acute vennootschapsbelasting
2.659
(249)
Waardering actieve latenties Latente vennootschapsbelasting Belastingen resultaat uit gewone bedrijfsuitoefening Effectieve belastingdruk
Stern Autobedrijven
1.859
2.302
Tijdelijke verschillen en verliescompensatie
Werknemers
317
(1.184)
2.053
1.475
2.798
3.334
29,5%
27,4%
Gemiddeld
Ultimo
2003
2002
2003
2002
1.602
1.357
1.779
1.553
Stern Autodiensten
44
42
49
44
Stern Autotechniek
172
127
178
130
24
31
29
22
1.842
1.557
2.035
1.749
Overige
Transacties met verbonden partijen ir H.H. van der Kwast, voorzitter van de Directie van Stern Groep N.V., is aandeelhouder en directeur van Fitis Amsterdam N.V. en Fitis Volendam B.V., aandeelhouder van en commissaris bij Ai-Technology N.V., en aandeelhouder van Kraake Interieurs B.V. Alle aandelen worden gehouden door Merel Investments B.V. Door Stern Groep N.V. wordt onroerend goed gehuurd van Fitis Amsterdam N.V. en Fitis Volendam B.V. De gezamenlijke waarde van de inhuur bedraagt 3 367.000 in 2003 (2002: 3 273.000). Stern Groep N.V. levert administratieve diensten aan Ai-Technology N.V. De vergoeding beliep 3 91.000 in 2003 (2002: 3 27.000). Door Stern Groep N.V. wordt kantoormeubilair en daaraan gerelateerde diensten ingekocht bij Kraake Interieurs B.V. De gezamenlijke waarde van de afgenomen produkten en diensten bedraagt 3 985.000 in 2003 (2002: 3 787.000). 43
Alle transacties tussen Stern Groep N.V. en verbonden partijen geschieden op basis van zakelijkheid.
Beloning en honorering Directie en Raad van Commissarissen (bedragen in 3) Individuele beloning leden van de Directie
Periodiek
Winstdelingen
Beloningen
betaalbare
en bonus-
betaalbaar op
Totaal
beloningen
betalingen
termijn
ir H.H. van der Kwast
287.320
120.000
38.758
446.078
G.P. ten Brink
148.787
30.000
18.022
196.809
436.107
150.000
56.780
642.887
ir H.H. van der Kwast
256.134
68.067
38.889
363.090
G.P. ten Brink
102.595
–
12.969
115.564
358.729
68.067
51.858
478.654
Jaar 2003
Jaar 2002
Individuele beloning leden van de Raad van Commissarissen
Periodiek
Winstdelingen
Beloningen
Totaal
Totaal
betaalbare
en bonus-
betaalbaar op
2003
2002
beloningen
betalingen
termijn
D. Eykel
20.421
–
–
20.421
20.421
L. Hollander
15.882
–
–
15.882
15.882
J. Keijzer
15.882
–
–
15.882
15.882
drs J.B.Wolters
15.882
–
–
15.882
15.882
68.067
–
–
68.067
68.067
De winstdelingen en bonusbetalingen worden verantwoord op het moment van betaalbaarstelling. Er zijn geen optierechten, leningen, voorschotten of garanties verstrekt aan de leden van de Directie noch aan de leden van de Raad van Commissarissen.
Aandelen Stern Groep N.V. Per 31 december 2003 en 2002 bedroeg het bezit in gewone 44
aandelen Stern Groep N.V. 31-12-2003
31-12-2002
380.000
409.000
–
–
380.000
409.000
31-12-2003
31-12-2002
–
–
Bestuurders ir H.H. van der Kwast G.P. ten Brink
Commissarissen D. Eykel
380.000
409.000
J. Keijzer
–
–
drs J.B.Wolters
–
–
380.000
409.000
L. Hollander
Nadere toelichting op het kasstroomoverzicht
In het verslagjaar werden activiteiten overgenomen van: Datum
Pordon Beheer Pouwels Autobedrijven/Autobedrijf Gebr. Deutekom Beverwijks Automobielbedrijf Autobedrijf Wim Heemskerk/ Autobedrijf Heemskerk Mulder
Auto-
Auto-
Auto-
bedrijven
diensten
techniek
1 januari 2003
7
–
1
1 januari 2003
3
–
–
1 februari 2003
1
–
–
1 juli 2003
2
–
–
1 november 2003
2
–
–
Hub Beheer
18 december 2003
3
–
–
Autobedrijf Reyne
31 december 2003
1
–
–
19
–
1
Autobedrijf Jac. van den Berg
Door de overname van Pouwels Autobedrijven B.V. werd tevens een niet-geconsolideerd belang van 16% verworven in Autoschade de Lange B.V., een autoschadeherstelbedrijf. In het verslagjaar 2002 werden de auto- en dealerlease-bedrijven van Athlon Holding N.V. en nog drie andere autobedrijven overgenomen.
45
De met deze overnames gemoeide activa en passiva en de daarvoor betaalde bedragen zijn hieronder weergegeven. Boekwaarde
Aanpassing
bij acquisitie
Reële waarde
2003
2002
796
(796)
–
797
Materiële vaste activa
28.043
(1.357)
26.686
52.559
Financiële vaste activa
33
3.290
3.323
1.823
Immateriële vaste activa
Voorraden
18.399
(1.306)
17.093
37.951
Vorderingen
13.171
(1.308)
11.863
23.129
699
2.216
Liquide middelen Voorzieningen
699 (1.389)
– (2.593)
(3.982)
(50)
Langlopende schulden
(6.738)
(6.610)
(49.070)
Kortlopende schulden
(36.268)
(2.052)
(38.320)
(55.765)
16.746
(5.994)
10.752
13.590
8.687
17.321
19.439
30.911
Liquide middelen verkregen
699
2.216
Plaatsing aandelen Stern Groep N.V.
729
–
–
3.267
18.011
25.428
Geacquireerde netto activa Goodwill
Overnamesom, inclusief acquisitiekosten 46
Reële waarde
128
Af:
Betalingen in voorgaande jaren Netto kasstroom
De reële waarde voor voorzieningen is inclusief 3 1,9 miljoen (2002: 3 3 miljoen) aan reorganisatiekosten waarmee rekening is gehouden bij de overnames en die een identificeerbare verplichting vormden op de respectieve overnamedata. Goodwill in 2002 is na aftrek van 3 1,3 miljoen aan badwill ter zake van verwachte onderrentabiliteit bij overnames.
In het verslagjaar werden afgestoten: Datum
Auto-
Auto-
Auto-
bedrijven
diensten
techniek
Baan Twente B.V. (50%).
1 januari 2003
5
–
Baan Leasemaatschappij B.V. (50%)
1 januari 2003
–
1
–
1 juli 2003
1
–
–
Automobiel Maatschappij Jonk AMJO B.V.
31 december 2003
1
–
–
E.G.A.C. B.V.
31 december 2003
2
–
–
9
1
–
Automobielbedrijf Boekenroode B.V.
In samenhang met de verkoop van de aandelen E.G.A.C. B.V. per 31 december 2003 is tevens overeenstemming bereikt over de verkoop van Autobedrijf Vemo B.V. per 31 december 2004.Tot datum van overdracht van de aandelen wordt het belang in Autobedrijf Vemo B.V. verantwoord als groepsmaatschappij. In het verslagjaar 2002 werden 14 benzinestations verkocht en de exploitatie van nog eens 4 stations werd uitbesteed aan derden. De met deze desinvesteringen gemoeide activa en passiva en de 47
daarvoor ontvangen bedragen zijn hieronder weergegeven. Boekwaarde
Boekwaarde
2003
2002
–
3.146
Materiële vaste activa
1.648
2.907
Financiële vaste activa
249
–
15.180
–
7.705
858
216
–
Immateriële vaste activa
Voorraden Vorderingen Liquide middelen Langlopende schulden
(46)
–
Kortlopende schulden
(13.927)
–
11.025
6.911
Deconsolidatie
3.035
–
Gedesinvesteerde netto activa
7.990
6.911
Resultaat op verkoop
3.057
958
11.047
7.869
216
–
Verkoopprijs, onder aftrek van kosten Af: Liquide middelen overgedragen Vooruitontvangsten Ontvangsten in volgende jaren Netto kasstroom
5.667
(5.667)
107
–
5.057
13.536
Niet uit de balans blijkende verplichtingen
Fiscale positie
Koopopties onroerend goed
Stern Groep N.V. vormt een fiscale eenheid met haar 100%
Stern Groep N.V. heeft koopopties op drie onroerende
dochtervennootschappen Stern Beheer B.V., Jager Autobedrijven
goederen. De reële waarde van de onroerende goederen
B.V., SternPlaza B.V., Eagle Motors B.V. en Stern Vastgoed B.V.
bedraagt 3 5 miljoen en is nagenoeg gelijk aan de uitoefenprijs
Daarnaast vormen meerdere dochtervennootschappen afzonder-
van de opties. De opties vervallen in 2004 (3 3 miljoen), 2005
lijke fiscale eenheden.
(3 1,2 miljoen) en 2007 (3 0,8 miljoen).
Langlopende huurverplichtingen
Belasting Toegevoegde Waarde (BTW)
Door Stern Groep N.V. zijn langlopende huurovereenkomsten
Per 31 december 2003 heeft Stern Groep N.V. een latente ver-
met derden afgesloten voor periodes van één tot twintig jaar. Op
plichting van 3 1,5 miljoen uit hoofde van de voorraad gebruikte
grond van deze overeenkomsten is in 2004 een vergoeding van
personenauto’s, die zijn ingekocht onder toepassing van de BTW-
3 9,8 miljoen per jaar verschuldigd (2002: 3 7,2 miljoen). Het
margeregeling.
totaal van de aangegane verplichtingen vervallende na vijf jaar bedraagt 3 6,3 miljoen.
Investeringsverplichting Door Stern Groep N.V. zijn voor investeringen die in 2004 worden gerealiseerd verplichtingen aangegaan tot een bedrag van 3 3,4 miljoen. Deze verplichtingen betreffen voornamelijk onroerende goederen. 48
Econonomische voorraadpositie Terugkoopverplichtingen Door Stern Groep N.V. zijn per balansdatum terugkoopverplichtingen voor 1.634 auto’s aangegaan ten bedrage van 3 18 miljoen (2002: 1.222 auto’s; 3 15 miljoen). Deze verplichting vervalt binnen twee jaar. Uit hoofde van geschatte marktwaardeverliezen op voormelde terugkoopverplichtingen is een bedrag van 3 1,1 miljoen gepassiveerd onder de kortlopende schulden. Stallingsvoorraad Door importeurs bij Stern Groep N.V. gestalde nieuwe personenauto’s en bedrijfswagens zijn niet als voorraad op de balans verwerkt. De waarde van de gestalde voorraden bedraagt 3 24 miljoen per ultimo 2003 (2002: 3 13 miljoen).
Vennootschappelijke balans per 31 december 2003 (na voorstel winstverdeling, bedragen x 4 1.000)
31 december 2003
31 december 2002
Vaste activa Materiële vaste activa Overige vaste bedrijfsmiddelen
49
145
Financiële vaste activa Deelnemingen in groepsmaatschappijen Overige deelnemingen Vordering op groepsmaatschappijen
29.437
31.457
112
112
–
255 29.549
31.824
29.598
31.969
Vlottende activa Vorderingen Debiteuren Vorderingen op groepsmaatschappijen
7
1
18.158
–
Belastingen
40
353
Overige vorderingen en overlopende activa
30
1.292 18.235
1.646
14.945
19.777
33.180
21.423
62.778
53.392
50 Liquide middelen
31 december 2003
31 december 2002
Eigen vermogen Geplaatst kapitaal Agio Overige reserve Voorstel dividend
350
330
47.618
46.401
–
(103)
4.900
4.613 52.868
51.241
–
200
7.000
–
Voorzieningen Overige voorzieningen
Langlopende schulden Achtergestelde leningen
Kortlopende schulden Kortlopend gedeelte achtergestelde lening Crediteuren Schulden aan groepsmaatschappijen Belastingen Overige schulden en overlopende passiva
2.000
–
191
588
–
920
24
61
695
382
51
2.910
1.951
62.778
53.392
Vennootschappelijke winst-en-verliesrekening over 2003 2003 Resultaat deelnemingen Overige baten en lasten, na belastingen Resultaat na belastingen
2002
10.517
9.374
(18)
722 10.499
10.096
Toelichting op de vennootschappelijke balans en de vennootschappelijke winst-en-verliesrekening (bedragen in tabellen x 4 1.000)
Algemene grondslagen De grondslagen van waardering en van resultaatbepaling voor de vennootschappelijke en geconsolideerde jaarrekening zijn gelijk. Voor een nadere toelichting wordt, voorzover hierna niet vermeld, verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde jaarrekening. De financiële gegevens van Stern Groep N.V. zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening zodat, gebruikmakend van artikel 402 van Boek 2 Titel 9 BW, is volstaan met een verkorte winst-enverliesrekening in de vennootschappelijke jaarrekening.
Financiële vaste activa De deelnemingen in groepsmaatschappijen worden gewaardeerd op nettovermogenswaarde, berekend op basis van dezelfde grondslagen als Stern Groep N.V. hanteert bij de waardering en resultaatbepaling.
Nadere toelichting Materiële vaste activa 52 Verkrijgingsprijs
Overige vaste bedrijfsmiddelen
Saldo 1 januari 2003 Investeringen Saldo 31 december 2003
245 4 249
Cumulatieve afschrijvingen Saldo 1 januari 2003
100
Afschrijvingen
100
Saldo 31 december 2003
200
Boekwaarde 31 december 2003 Boekwaarde 31 december 2002 Geschatte economische levensduur De materiële vaste activa bestaan uit inventaris en computers.
49 145 3 – 5 jaar
Financiële vaste activa
Deelnemingen
Vorderingen
Overige
Totaal
in groepsmaat- op groepsmaat-
Boekwaarde 1 januari 2003 Stelselwijziging
schappijen
schappijen
31.457
255
(835)
Verkopen, aflossingen
(3.015)
– (255)
112
31.824
–
(835)
–
(3.270)
Betaalde goodwill
(8.687)
–
–
(8.687)
Resultaat boekjaar
10.517
–
–
10.517
29.437
–
112
29.549
Boekwaarde 31 december 2003 Onder de deelnemingen in groepsmaatschappijen is opgenomen het 100% belang in Stern Beheer B.V. Het belang in Stern Vastgoed B.V. is in 2003 overgedragen aan Stern Beheer B.V.
Eigen vermogen
Aandelen–
Agioreserve
kapitaal
Stand 1 januari 2002
290
36.345
Overige
Voorstel
reserve
dividend
11.735
Totaal
3.915
52.285
–
7.425
Plaatsing aandelen
30
7.395
–
Stockdividend
10
2.661
–
(2.671)
Contant dividend
–
–
–
(1.244)
Goodwill
–
–
(17.321)
–
(17.321)
Resultaat 2002
–
–
10.096
–
10.096
330
46.401
–
51.241
–
–
(4.613)
4.613
–
330
46.401
(103)
4.613
51.241
(835)
–
Voorstel dividend Stand 31 december 2002
4.510
Stelselwijziging
–
–
Plaatsing aandelen
9
2.255
–
11
3.013
(25)
(2.999)
–
–
–
(1.614)
Stockdividend Contant dividend
–
– (1.244)
(835) 2.264 – (1.614)
Goodwill
–
–
(8.687)
–
(8.687)
Resultaat 2003
–
–
10.499
–
10.499
350
51.669
849
–
52.868
(4.051)
(849)
4.900
–
4.900
52.868
Voorstel dividend Stand 31 december 2003
– 350
47.618
–
53
Geplaatst kapitaal Het maatschappelijk kapitaal bedraagt 3 900.000 verdeeld in 9.000.000 gewone aandelen van 3 0,10 elk. Het geplaatste kapitaal bedraagt 3 350.000 (2002: 3 329.500). Het geplaatste kapitaal bestaat uit 3.500.000 gewone aandelen (2002: 3.295.000 aandelen).
Overige reserves De post goodwill heeft betrekking op de goodwill verbonden aan geacquireerde activiteiten. De behandeling is in lijn met het bepaalde in artikel 389 lid 7 van Boek 2 Titel 9 BW.
Schulden Voor een toelichting op de achtergestelde lening en de schulden aan kredietinstellingen wordt verwezen naar de toelichting op de geconsolideerde balans.
Niet uit de balans blijkende verplichtingen Stern Groep N.V. heeft zich ten behoeve van bepaalde op pagina 28 en 29 vermelde groepsmaatschappijen hoofdelijk aansprakelijk gesteld voor schulden inclusief belastingen, die voortvloeien uit 54
rechtshandelingen van de respectieve groepsmaatschappij, conform artikel 403 van Boek 2 Titel 9 BW. Amsterdam, 17 maart 2004 De Directie
De Raad van Commissarissen
ir H.H. van der Kwast
D. Eykel
G. P. ten Brink
L. Hollander J. Keijzer drs J.B.Wolters
Overige gegevens
Statutaire winstverdeling
Voorstel winstverdeling
Artikel 35
Conform artikel 35 en 36 van de statuten wordt voorgesteld een
1 Van de winst zal de Directie, onder goedkeuring van de Raad
contant dividend uit te keren van 3 1,40 per aandeel. De aandeel-
van Commissarissen, zoveel reserveren als hij nodig oordeelt.
houders wordt de keuze geboden het dividend in contanten of in
Voorzover de winst niet met toepassing van de vorige zin
aandelen te ontvangen. De verhouding van het aantal dividend-
wordt gereserveerd, staat zij ter beschikking van de Algemene
bewijzen dat recht geeft op één aandeel Stern Groep N.V. zal op
Vergadering hetzij geheel of gedeeltelijk ter uitkering aan de
13 mei 2004, voorafgaande aan de Algemene Vergadering van
aandeelhouders in verhouding van hun bezit aan aandelen.
Aandeelhouders, worden vastgesteld. Het dividend is betaalbaar
2 De vennootschap kan aan de aandeelhouders en andere
op 8 juni 2004.
gerechtigden tot voor uitkering vatbare winst slechts uitkeringen doen voorzover haar eigen vermogen groter is dan het
Aannemende dat het dividend geheel in contanten wordt uit-
bedrag van het gestorte en opgevraagde deel van het kapitaal
gekeerd, is het voorstel winstverdeling als volgt:
vermeerderd met de reserve die krachtens de wet moet worden aangehouden.
Dividend (3.500.000 x 3 1,40)
3
4.900.000
Toevoeging aan de overige reserves
3
5.599.121
3
10.499.121
Artikel 36 1 Winstuitkeringen zijn betaalbaar vier weken na vaststelling, tenzij de algemene vergadering daartoe op voorstel van de Directie een andere datum bepaalt. 2 Winstuitkeringen die binnen vijf jaren, nadat zij opeisbaar zijn geworden, niet in ontvangst zijn genomen, vervallen aan de vennootschap. 3 Besluiten van de Algemene Vergadering tot gehele of gedeeltelijke opheffing van reserves behoeven de goedkeuring van de Directie en de Raad van Commissarissen, onverminderd het bepaalde in lid 6. 4 De Directie kan, onder voorafgaande goedkeuring van de Raad van Commisssarissen, een tussentijdse winstuitkering uitkeren, met inachtneming van het bepaalde in artikel 105, Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek. 5 De Algemene Vergadering kan, mits op voorstel van de Directie en na voorafgaande goedkeuring van de Raad van Commissarissen, besluiten dat winstuitkeringen op aandelen geheel of gedeeltelijk in de vorm van aandelen in het kapitaal van de vennootschap zullen worden uitgekeerd. 6 Ten laste van de door de wet voorgeschreven reserves mag een tekort slechts worden gedelgd voorzover de wet dat toestaat.
55
Aan de algemene vergadering van aandeelhouders van Stern Groep N.V. Accountantsverklaring Opdracht Ingevolge uw opdracht hebben wij de in dit verslag op pagina 24 tot en met 55 opgenomen jaarrekening 2003 van Stern Groep N.V. te Amsterdam gecontroleerd. De jaarrekening is opgesteld onder verantwoordelijkheid van de Directie van de vennootschap. Het is onze verantwoordelijkheid een accountantsverklaring inzake de jaarrekening te verstrekken.
Werkzaamheden Onze controle is verricht overeenkomstig in Nederland algemeen aanvaarde richtlijnen met betrekking tot controleopdrachten. Volgens deze richtlijnen dient onze controle zodanig te worden gepland en uitgevoerd, dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de jaarrekening geen onjuistheden van materieel belang bevat. Een controle omvat onder meer een onderzoek door middel van deelwaarnemingen van informatie 56
ter onderbouwing van de bedragen en de toelichting in de jaarrekening.Tevens omvat een controle een beoordeling van de grondslagen voor financiële verslaggeving die bij het opmaken van de jaarrekening zijn toegepast en van belangrijke schattingen die de Directie van de vennootschap daarbij heeft gemaakt, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de jaarrekening.Wij zijn van mening dat onze controle een deugdelijke grondslag vormt voor ons oordeel.
Oordeel Wij zijn van oordeel dat de jaarrekening een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen op 31 december 2003 en van het resultaat over 2003 in overeenstemming met in Nederland algemeen aanvaarde grondslagen voor financiële verslaggeving en voldoet aan de wettelijke bepalingen inzake de jaarrekening zoals opgenomen in Titel 9 boek 2 BW.
Amsterdam, 17 maart 2004 Ernst & Young Accountants
TO E G E VO E G D E I N F O R M AT I E
Risico’s de nieuwe activiteit teneinde ervoor te zorgen dat de rapportage en de controlling steeds adequaat is. Aan de activiteiten van Stern Groep zijn specifieke risico’s
Dit alles zal gepaard gaan met aanvullende investeringen in man-
verbonden. De belangrijkste zijn de volgende.
kracht en systemen.
Groei, acquisitie en nieuwe activiteiten
Centraal
Onroerend goed
Door de significante uitbreiding van de
in de strategie van Stern Groep staat groei. Stern Groep tracht
onroerendgoedportefeuille van Stern Groep komen de specifiek
groei te realiseren door autonome groei, door het verbeteren
aan onroerend goed verbonden risico’s naar voren. Dit betreft
van haar bestaande locaties en door gerichte overnames. Door
niet alleen het risico van waardeverandering. Ook de opbouw van
acquisities wenst Stern Groep haar geografische werkterrein
de groepsfinanciering zal geleidelijk aangepast moeten worden aan
geleidelijk uit te breiden.
het lange-termijn karakter van deze activa. De gevolgen voor Stern Groep voor veranderingen van de marktrente niveaus
Deze groeistrategie vergt investeringen die wellicht niet altijd uit
zullen daardoor ook veranderen.
eigen middelen en beschikbare financieringsfaciliteiten bekostigd kunnen worden. Hierdoor zal mogelijk, evenals in het recente
Milieu risico’s
verleden, een beroep op de kapitaalmarkt gedaan moeten
schadeherstelbedrijven en benzinestations brengt milieu risico’s
worden. Daarbij is van belang dat Stern Groep streeft naar een
met zich mee. De beperking van die risico’s blijft voor
ruime solvabiliteit.
Stern Groep een belangrijk aandachtspunt. De werkmaatschap-
Het exploiteren van autobedrijven, auto-
pijen dienen voortdurend alert te blijven op de voor hun bedrijfs58
Omdat acquisities een belangrijk onderdeel van de groeistrategie
voering relevante milieu aspecten.
vormen, zal de ontwikkeling van de omzet en de resultaten
In 2000 zijn alle toen aanwezige locaties in kaart gebracht met
van Stern Groep mede afhankelijk zijn van de beschikbaarheid
de daarbij behorende (financiële) risico’s. Daarbij is het
van geschikte overnamekandidaten en van het tempo waarin en
onderzoek niet alleen gericht geweest op het voldoen aan de
de wijze waarop deze geïntegreerd kunnen worden in
eisen van de milieuwetgeving, maar ook is beoordeeld welke
Stern Groep.
preventieve maatregelen kunnen worden getroffen. De onderkende milieu risico’s zijn daar waar nodig omgezet in concrete
Niet alle door Stern Groep overgenomen en in de toekomst over
actieplannen.
te nemen bedrijven zijn rendabel. Hoewel Stern Groep over grote
De effectiviteit van de genomen maatregelen wordt
ervaring beschikt om dergelijke bedrijven te reorganiseren, kan
doorlopend gecontroleerd om risico’s zoveel mogelijk te
het zijn dat het lang duurt voordat een overgenomen bedrijf
beperken.Voor de financiële gevolgen werd een adequate voor-
adequaat gaat bijdragen aan het resultaat van Stern Groep. Ook
ziening getroffen.
kan het in een voorkomend geval gebeuren dat acquisities managementaandacht vragen die tijdelijk ten koste gaat van de
Ook de overname van nieuwe bedrijven brengt milieu risico’s
aandacht voor bestaande bedrijven.
met zich mee. Bij iedere overname worden gerichte milieuonderzoeken uitgevoerd. Eventuele risico’s worden contractueel
Mede als gevolg van overnames breidt het aantal activiteiten
afgedekt om te voorkomen dat deze bij Stern Groep terecht
van Stern Groep zich geleidelijk uit. Het betreden van een
komen. Na overname van een bedrijf worden de procedures die
nieuw werkterrein stelt bijzondere eisen aan de organisatie.
bij Stern Groep van toepassing zijn geïmplementeerd.
Dit geldt ook voor de gevallen waarin een betrekkelijk ondergeschikte activiteit, door een overname, sterk wordt
Naast de preventieve maatregelen is het beleid van Stern Groep
uitgebreid.
ook gericht op vermindering van de totale milieubelasting. Bij alle bedrijven zijn afvalstromen geoptimaliseerd met als doel minder
Deze eisen betreffen zowel de zakelijke begeleiding als de admini-
afval te genereren. Ook in de toekomst zal scherp worden gelet
stratieve integratie.
op ontwikkelingen die tot verbeteringen van de milieuzorg
De zakelijke begeleiding van de betreffende activiteit dient
kunnen leiden.
wellicht te geschieden op basis van nieuw aan te trekken deskundigheid. De administratieve integratie vergt een gedegen inzicht in
Automatisering
Het streven van Stern Groep is erop
gericht, waar mogelijk schaalvoordelen te bereiken. Het succes daarvan is in toenemende mate afhankelijk van de tijdige en correcte invoering en/of uitbreiding van automatiseringssytemen. De organisatie wordt daardoor meer en meer afhankelijk van het goed functioneren van deze systemen.
Restwaarde risico’s
Door de dealerleasebedrijven,
maar van tijd tot tijd ook door tot Stern Groep behorende autobedrijven, worden meerjarige contracten afgesloten op grond waarvan het desbetreffende bedrijf aan het eind van zo’n contract auto’s tegen een te voren vastgestelde restwaarde moet terugnemen. Deze restwaarde is uiteraard gebaseerd op een bij het aangaan van het contract te maken schatting. De werkelijke restwaarde wordt beïnvloed door tal van factoren waarover het betreffende bedrijf geen controle heeft.
Vreemde valuta
Stern Groep heeft hoegenaamd niet te
maken met vreemde valuta. Zij loopt uit dien hoofde dan ook geen risico van enige betekenis.
59
Corporate Governance c) de randvoorwaarden die bij de strategie worden gehanteerd, waaronder de financiële ratio’s. In het Jaarrapport 2002 heeft Stern Groep een aanvang gemaakt
De hoofdzaken hiervan zijn vermeld in het
met het afleggen van verantwoording over de stand van de
Jaarrapport 2003.
Corporate Governance binnen Stern Groep. Dat werd gedaan
ll.1.3.
Stern Groep heeft meerdere controlesystemen
aan de hand van de door de Nederlandse Corporate Governance
ingevoerd alsmede voorschriften uitgevaardigd en
Stichting geformuleerde aanbevelingen. Inmiddels heeft de
maatregelen getroffen ter beperking van risico’s.
Commissie corporate governance (de Commissie Tabaksblat) de
Binnen Stern Groep wordt continue gewerkt aan
“Nederlandse corporate governance code” (hierna: de code)
verdere verbeteringen en uitbreiding van deze
gepubliceerd. In de code zijn zogenaamde best practice bepalingen
systemen en maatregelen.Volledigheid wordt hierbij
verwoord.
wel nagestreefd maar niet gepretendeerd. Gezien het feit dat het hierbij gaat om een voortdurend proces
Stern Groep gebruikt thans de code als leidraad in het proces dat
waarin veel wordt geïnvesteerd, acht Stern Groep het
gericht is op verdere verbetering van de Corporate Governance.
in ieder geval op dit moment niet opportuun derden hierin inzage te verlenen.
Stern Groep gaat ervan uit dat het nog enige tijd duurt voordat dit proces is afgerond.
ll.1.4
In het Jaarrapport is, voor zover niet in strijd met de in ll.1.3 aangegeven terughoudendheid, verant-
Overigens tekent Stern Groep, met veel waardering voor de
woording afgelegd omtrent het functioneren van de
code, aan dat een aantal van de verwoorde best practices minder
controlesystemen.
goed passen bij de kleinere beursvennootschappen. Ook meent 60
ll.1.5
Voor zover daardoor geen concurrentiegevoelige
Stern Groep dat bij de besluitvorming de kosten, die de invoering
informatie werd prijs gegeven, is in het Jaarrapport
van bepaalde practices met zich mee brengt, in ogenschouw
gerapporteerd over de gevoeligheid van de resultaten
moeten worden genomen. Deze overwegingen leiden ertoe dat
van Stern Groep ten aanzien van externe omstandigheden en variabelen.
Stern Groep, ook op termijn, afwijkt van sommige aanbevelingen ll.1.6
van de code.
Stern Groep onderzoekt nog op welke wijze zij het beste een klokkenluiderregeling kan invoeren.
Hieronder wordt, op de wijze als bedoeld in Bepaling l van de
De regeling zal op adequate wijze (niet noodzakelijk
code, per bepaling aangegeven op welke wijze Stern Groep
via de website van Stern Groep) aan de werknemers worden kenbaar gemaakt.
uitvoering geeft aan de bepalingen. ll.1.7
Geen van de Leden van de Directie bekleedt een commissariaat bij een beursgenoteerde vennootschap.
ll. Bestuur ll.2 Bezoldiging ll.1 Taak en werkwijze ll.1.1
ll.2.1-5
De leden van Directie van Stern Groep zijn benoemd
in enig ander kader heeft Stern Groep opties op
voor onbepaalde tijd. De Raad van Commissarissen
aandelen toegekend. Evenmin zijn er aandelen uitge-
vindt het op dit moment niet opportuun op dit punt de arbeidscontracten van de Directieleden open te
ll.1.2.
Noch in het kader van enige bezoldigingsregeling noch
geven onder bijzondere voorwaarden. ll.2.6
Stern Groep acht het opstellen van een reglement
breken ten einde daarin de in de code aanbevolen
voor de leden van de Directie met daarin
benoemingstermijn van vier jaar op te nemen.
beperkende regels ten aanzien van het bezit van en
De Directie legt ter goedkeuring voor aan de Raad
transacties in effecten niet opportuun. De algemeen
van Commissarissen:
geldende wettelijke beperkingen worden als vol-
a) de operationele en financiële doelstellingen van
doende aangemerkt.
Stern Groep; b) de strategie die moet leiden tot het realiseren van de doelstellingen;
ll.2.7
In de thans vigerende arbeidsovereenkomsten met de leden van de Directie zijn geen bepalingen opgenomen met betrekking tot ontslagvergoedingen. De Raad van Commissarissen acht het thans niet
opportuun de huidige contracten op dit punt open
lll.1.3
In het Jaarrapport worden de relevante gegevens
lll.1.4
Een commissaris treedt tussentijds af indien, naar de
betreffende de commissarissen vermeld (pagina 8).
te breken. ll.2.8
ll.2.9-14
Stern Groep heeft geen leningen verstrekt aan de leden van de Directie en is ook niet voornemens dat
mening van de Raad van Commissarissen, sprake zou
te doen.
zijn van onvoldoende functioneren dan wel indien dit aftreden om een andere reden geboden is.
De beloning van de Directie is geregeld in de betreffende arbeidsovereenkomsten. Over de uit-
lll.1.5
Frequente afwezigheid van een commissaris zal in
werking daarvan wordt verslag gedaan in het Jaar-
het algemeen door de Raad van Commissarissen
rapport. Behoudens hetgeen daarover is opgenomen
worden aangemerkt als een belangrijke indicatie voor
in het Bericht van de Raad van Commissarissen
het onvoldoende functioneren van de betreffende
(pagina 9) gaat de Raad van Commissarissen er
commissaris. Stern Groep is niet voornemens verslag
vooralsnog van uit dat de arbeidsovereenkomsten
te doen over het functioneren van individuele commissarissen.
ongewijzigd blijven, zodat van een verandering in het beleid geen sprake is.
lll.1.6
Het toezicht van de Raad van Commissarissen op de Directie omvat onder meer:
ll.3 Tegenstrijdige belangen ll.3.1
a) de realisatie van de doelstellingen van Stern Groep;
Een lid van de Directie zal niet in concurrentie treden
b) de strategie van de onderneming en de daaraan
met Stern Groep. Een lid van de Directie zal noch
verbonden risico’s;
zichzelf noch derden, direct of indirect voordeel ll.3.2
ll.3.3
verschaffen ten koste van Stern Groep.
c) de interne controlesystemen;
Een lid van de Directie meldt, met alle relevante
d) de financiële verslaggeving;
details, een tegenstrijdig belang terstond aan de voor-
e) de naleving van wet- en regelgeving.
zitter van de Raad van Commissarissen en zijn mede-
De Raad van Commissarissen realiseert zich hierbij
leden van de Directie.
dat zijn taak en plaats binnen Stern Groep zich
Een lid van de Directie neemt niet deel aan de
wezenlijk onderscheiden van die van de Directie.
discussie en de besluitvorming over een
In de uitvoering van zijn toezichthoudende taak zal
onderwerp of transactie waarbij hij een tegenstrijdig
de Raad van Commissarissen zich beperken tot toetsing.
belang heeft. ll.3.4
Alle transacties waarbij een tegenstrijdig belang
lll.1.7
De Raad van Commissarissen bespreekt ten minste
van een of meer leden van de Directie speelt,
eenmaal per jaar buiten aanwezigheid van de
behoeven de goedkeuring van de Raad van
Directie zowel zijn eigen functioneren als dat van de
Commissarissen. Dergelijke transacties worden niet
individuele commissarissen, alsmede de eventuele
goedgekeurd indien van (in de branche) gebruikelijke
consequenties die daaraan moeten worden
condities wordt afgeweken.Van de goedgekeurde
verbonden.
transacties wordt verslag gedaan in het Jaarrapport
Eveneens buiten aanwezigheid van de Directie
(pagina 43).
bespreekt de Raad van Commissarissen ten minste eenmaal per jaar het functioneren van de Directie en van de individuele leden van de Directie, alsmede de
lll. Raad van Commissarissen
eventuele consequenties die aan dat functioneren moeten worden verbonden.
lll.1 Taak en werkwijze
Van het houden van deze besprekingen wordt
lll.1.1
De taakverdeling binnen de Raad van Commissarissen
melding gemaakt in het Bericht van de Raad van
en de werkwijze van de Raad zijn vastgelegd in een
Commissarissen (pagina 9).
reglement. Dit reglement is van tijd tot tijd onderwerp
lll.1.2
lll.1.8
De Raad van Commissarissen bespreekt in ieder
van discussie en zal waarnodig worden aangepast
geval eenmaal per jaar de strategie van Stern Groep
aan de hand van de ervaring die in de komende
en de daaraan verbonden risico’s. Ook bespreekt hij
tijd wordt opgedaan. Mede hierom vindt de
tenminste eenmaal per jaar de uitkomsten van de
Raad het niet opportuun het reglement thans te
beoordeling van de Directie van de opzet en werking
publiceren.
van de interne controlesystemen alsmede de even-
In het Jaarrapport doet de Raad van Commissarissen
tuele belangrijke wijzigingen die in die systemen zijn
verslag van haar werkzaamheden (pagina 9).
of worden aangebracht.
61
lll.1.9
Van het houden van deze besprekingen wordt melding
(pagina 9) wordt vermeld welke commissaris niet als
gemaakt in het Bericht van de Raad van
onafhankelijk kan worden beschouwd op basis van
Commissarissen (pagina 9).
bovenstaande criteria.
De Raad van Commissarissen is van mening dat de Raad en de individuele commissarissen ieder een
lll.3 Deskundigheid en samenstelling
eigen verantwoordelijkheid hebben om van de
lll.3.1
De Raad van Commissarissen heeft een profielschets
Directie en de externe accountant de informatie te
voor zijn omvang en samenstelling opgesteld. Hij heeft
verlangen die nodig is voor het goed uitoefenen van
daarbij rekening gehouden met de aard en omvang
de taak van de Raad als toezichthoudend orgaan.
van Stern Groep en de daarbij gewenste deskun-
Stern Groep zal de Raad desgewenst in staat stellen
digheid en ervaring van de commissarissen. De Raad
informatie in te winnen bij functionarissen van
is van mening dat hij, in zijn huidige samenstelling
Stern Groep alsmede bij externe adviseurs van
voldoet aan deze profielschets.
Stern Groep. Het staat de Raad vrij functionarissen en
lll.3.2
Meerdere leden van de Raad kunnen worden aan-
externe adviseurs bij zijn vergaderingen uit te
gemerkt als financieel expert omdat zij relevante
nodigen.
kennis en ervaring hebben opgedaan op financieel, administratief en accounting terrein bij andere beurs-
lll.2 Onafhankelijkheid
genoteerde vennootschappen en/of andere grote
lll.2.1
rechtspersonen.
Slechts één commissaris, de heer L. Hollander, voldoet niet aan alle onafhankelijkheidscriteria
lll.2.2
Commissarissen zullen, wanneer naar de mening van de Raad nodig, cursussen volgen of anderszins
genoemd onder a en f.
bijscholing ondergaan, opdat zij hun taak adequaat kunnen blijven uitoefenen.
Een commissaris geldt als onafhankelijk, indien de hierna te noemen afhankelijkscriteria niet op hem
62
lll.3.3
vermeld in lll.2.2 hierna. Het betreft de criteria
lll.3.4
Het aantal commissariaten bij Nederlandse beurs-
van toepassing zijn. Deze criteria zijn dat de
genoteerde vennootschappen is bij geen van de
betrokken commissaris dan wel zijn echtgenoot,
commissarissen groter dan vijf (waarbij een voorzitterschap voor twee is geteld).
geregistreerd partner of een andere levensgezel, pleegkind of bloed- of aanverwant tot in de tweede
lll.3.5
De Raad van Commissarissen beschouwt de even-
graad:
tuele herbenoeming van een commissaris
a) in de vijf jaar voorafgaand aan zijn benoeming tot
uitdrukkelijk niet als een automatisme. Bij iedere
commissaris werknemer of bestuurder van
eventuele herbenoeming zal de betrokkene getoetst
Stern Groep is geweest;
worden aan de alsdan geldende profielschets van de Raad. Om deze reden heeft de Raad geen behoefte
b) direct of indirect een persoonlijke financiële vergoeding van Stern Groep ontvangt anders dan
aan het stellen van een maximum aan het aantal
de vergoeding die voor de als commissaris ver-
periodes waarin een commissaris zitting kan hebben in de Raad.
richte werkzaamheden wordt ontvangen en voor zover zij niet past in de normale uitoefening van;
lll.3.6
De Raad heeft een rooster van aftreden opgesteld. Het rooster wordt vermeld in het Jaarrapport
c) in het jaar voorafgaand aan de benoeming een
(pagina 8).
belangrijke zakelijke relatie met Stern Groep of een aan haar gelieerde vennootschap heeft gehad; d) bestuurslid is van een vennootschap waarin een directeur van Stern Groep commissaris is; e) een aandelenpakket van ten minste tien procent houdt in Stern Groep; f) bestuurder of commissaris is bij of anderszins vertegenwoordiger is van een rechtspersoon die ten minste tien procent van de aandelen in Stern Groep houdt; g) gedurende de voorafgaande twaalf maanden tijdelijk heeft voorzien in het bestuur bij belet of ontstentenis van Leden van de Directie. lll.2.3
Ook in het Bericht van de Raad van Commissarissen
lll.4 Rol van de voorzitter van de Raad van Commissarissen en de secretaris van de vennootschap. lll.4.1.
De voorzitter van de Raad van Commissarissen ziet er op toe dat: a) de commissarissen, indien daartoe aanleiding bestaat, cursussen volgen; b) de Raad tijdig alle informatie ontvangt die nodig is voor de goede uitoefening van zijn taak; c) voldoende tijd beschikbaar is voor de beraadslagingen en besluitvorming door de Raad; d) de commissies binnen de Raad juist zijn samen-
Directie ten aanzien van:
gesteld en naar behoren functioneren; e) de leden van de Directie en de commissarissen
a) de werking van de interne controlesystemen en
ten minste jaarlijks worden beoordeeld op hun
de maatregelen ter beperking van risico’s, waar-
functioneren;
onder het toezicht op de naleving van relevante
een vice-voorzitter is gekozen;
wet- en regelgeving.
f)
b) de financiële informatieverschaffing door
g) de contacten van de Raad met de Directie naar
Stern Groep;
behoren verlopen.
c) de naleving van aanbevelingen en de opvolging
lll.4.2
de voorzitter, de heer Eykel, is geen voormalig
lll.4.3
De Raad van Commissarissen wordt ondersteund
d) (niet van toepassing);
door Mw drs L.M.C. van Dalen, secretaris van de ven-
e) het beleid van Stern Groep N.V. met betrekking
van opmerkingen van de externe accountant;
bestuurder van Stern Groep.
tot taxplanning;
nootschap. De secretaris ziet er op toe dat de juiste procedures worden gevolgd en dat wordt gehandeld
f) de relatie met de externe accountant, waaronder
in overeenstemming met de wettelijke en statutaire
in het bijzonder diens onafhankelijkheid, bezol-
verplichtingen. De secretaris ondersteunt de voor-
diging en de eventuele niet-controle werkzaam-
zitter van de Raad bij de daadwerkelijke organisatie
heden;
van de werkzaamheden van de Raad. De secretaris
g) de financiering van Stern Groep;
wordt, al dan niet op initiatief van de Raad van
h) de toepassing van de informatie- en communicatietechnologie.
Commissarissen, benoemd en ontslagen door de Directie, na goedkeuring door de Raad.
lll.5.5
De Audit Committee is het eerste aanspreekpunt van de externe accountant in het geval deze onregelmatig-
lll.5 Samenstelling en rol van kerncommissies van de Raad van Commissarissen De code schrijft voor dat indien de Raad van Commissarissen
heden in de inhoud van de financiële berichten meent te constateren. lll.5.6
De heer J. Keijzer is met ingang van 17 maart 2004
uit meer dan vier leden bestaat, de Raad uit zijn midden een Audit
voorzitter van de Audit Committee . Bij de hierboven
Committee, een remuneratiecommissie en een selectie-
in de inleiding aangeduide evaluatie zal ook het voor-
en benoemingscommissie instelt. De Raad van Commissarissen
zitterschap worden betrokken. De voorzitter is niet een voormalig bestuurder van Stern Groep.
van Stern Groep bestaat uit vier leden.Vooralsnog wil de Raad geen afzonderlijke remuneratiecommissie en een selectie-
lll.5.7
Beide leden van de Audit Committee zijn een finan-
lll.5.8
De Audit Committee bepaalt of de voorzitter van de
cieel expert in de zin van bepaling lll.3.2 hierboven.
en benoemingscommissie instellen. De taken van deze kerncommissies worden door de voltallige Raad uitgevoerd.Vóór
Directie, de financieel directeur of de externe
publicatie van de code was reeds een Audit Committee ingesteld.
accountant bij een vergadering aanwezig zal zijn.
Aan de hand van de ervaringen zal worden bezien of het zinvol is deze commissie te handhaven dan wel ook de taken van deze
lll.5.9
De Audit Committee overlegt zo vaak als zij dat noodzakelijk acht met de externe accountant en doet
commissie door de voltallige Raad te laten uitvoeren.
dat tenminste een keer per jaar buiten de aanwelll.5.1
reglement opgesteld met daarin de rol en verant-
lll.5.2
geen remuneratiecommissie. De beloning van de
de commissie. De Audit Committee bestaat uit de
leden van de Directie is thans geregeld in de des
heren Eykel (voorzitter) en Keijzer. Beide zijn onafhan-
betreffende arbeidsovereenkomsten. Over de uit-
kelijk in de zin van het gestelde in lll.2.2 hierboven.
werking daarvan wordt verslag gedaan in het
Het Bericht van de Raad van Commissarissen op
Jaarrapport (pagina 9).
samenstelling van de Audit Committee ook het aantal
lll.5.4
lll.5.10 – 12 De Raad van Commissarissen van Stern Groep kent
woordelijkheid, de samenstelling en de werkwijze van
pagina 9 in dit Jaarrapport 2003 vermeldt naast de
lll.5.3
zigheid van leden van de Directie.
De Raad heeft voor de Audit Committee een
lll.5.13
De Raad van Commissarissen: a) zal selectiecriteria en benoemingsprocedures
vergaderingen en de belangrijkste onderwerpen die
opstellen zodra zich in de Raad zelve of in de
aan de orde zijn gekomen.
Directie een vacature voordoet;
De Audit Committee doet verslag van de beraad-
b) zal de omvang en de samenstelling van de Raad
slagingen en bevindingen aan de Raad van
zelve en van de Directie, alsmede de profielschets
Commissarissen
van de Raad van Commissarissen, periodiek
De Audit Committee richt zich op het toezicht op de
beoordelen;
63
c) zal het functioneren van zijn leden periodiek beoordelen;
lll.7 Bezoldiging lll.7.1
d) houdt toezicht op het beleid van de Directie betreffende de selectie en benoeming van leden
Stern Groep kent aan de commissarissen aandelen noch rechten daarop toe.
lll.7.2
van de directie van Stern Beheer en van de
Eén commissaris bezit aandelen in het kapitaal van Stern Groep (zie pagina 44 van het Jaarrapport) en
Groepsraad van Stern Groep.
wel ter belegging op lange termijn. lll.7.3
Stern Groep acht het opstellen van een reglement
lll.6 Tegenstrijdige belangen
voor de leden van de Raad van Commissarissen met
lll.6.1
Een commissaris meldt een tegenstrijdig belang
daarin beperkende regels ten aanzien van het bezit
terstond aan de voorzitter van de Raad van
van en transacties in effecten niet opportuun. De
Commissarissen. Hij verschaft daarbij alle relevante
algemeen geldende wettelijke beperkingen worden
informatie. Is de betreffende commissaris zelf de
als voldoende aangemerkt.
voorzitter, dan richt hij zich tot de vice-voorzitter.
lll.7.4
Stern Groep verstrekt aan haar commissarissen geen persoonlijke leningen, garanties e.d..
De betreffende commissaris neemt niet deel aan de beoordeling door de Raad of sprake is van een tegenstrijdig belang. Een tegenstrijdig belang wordt
lll.8 One-tier bestuursstructuur
aanwezig geacht in ieder geval waarin Stern Groep
Deze paragraaf is niet van toepassing op Stern Groep.
voornemens is een transactie aan te gaan met een rechtspersoon i) waarin een commissaris persoonlijk een materieel belang houdt, ii) waarvan een lid van de Directie een familierechtelijke verhouding heeft met
IV De (algemene vergadering van) aandeelhouders
een commissaris van Stern Groep of iii) waarbij een
64
lll.6.2
lll.6.3
commissaris van Stern Groep een leidinggevende of
IV.1.1
Stern Groep is een structuurvennootschap.
toezichthoudende functie vervult.
IV.1.2
Stern Groep kent slechts gewone aandelen.
Een commissaris neemt niet deel aan de discussie en
IV.1.3
Mocht ooit een serieus onderhands bod op een
de besluitvorming over een onderwerp of transactie
bedrijfsonderdeel of een deelneming in de open-
waarbij deze commissaris een tegenstrijdig belang
baarheid worden gebracht, zal de Directie van
heeft.
Stern Groep zo spoedig mogelijk haar gemotiveerde
Iedere transactie waarbij een tegenstrijdig belang van
standpunt daarover openbaar maken.
een commissaris speelt wordt onder in de branche
lll.6.4
IV.1.4
Mocht er aanleiding zijn te overwegen dit beleid te
goedkeuring van de Raad van Commissarissen.Van
wijzigen, dan zal dat als apart agendapunt aan de
deze transacties zal melding worden gemaakt in het
Algemene Vergadering van Aandeelhouders worden
Jaarrapport.
voorgelegd.
Alle transacties tussen Stern Groep en natuurlijke of
IV.1.5
rechtspersonen die tenminste tien procent van de branche gebruikelijke condities overeengekomen.Van
Het dividendvoorstel wordt als apart agendapunt aan de Algemene Vergadering van Aandeelhouders voor-
aandelen in Stern Groep houden, worden onder in de
lll.6.5
Het dividendbeleid is enige jaren geleden vastgesteld.
gebruikelijke condities overeengekomen en behoeft de
gelegd. IV.1.6
Decharge ter zake van van het door Directie
het aangaan van dergelijke transacties zal melding
gevoerde beleid en decharge ter zake van het door de
worden gemaakt in het Jaarrapport.
Raad van Commissarissen uitgeoefende toezicht
In ieder voorkomend geval zal de voorzitter de
worden afzonderlijk in de Algemene Vergadering van
Raad van Commissarissen een voorstel doen ten
Aandeelhouders in stemming gebracht.
aanzien van de omgang met een tegenstrijdig belang
IV.1.7
Stern Groep bepaalt de uiterste datum waarop
bij leden van de Directie, commissarissen en de
aandelen gedeponeerd dienen te worden voor het
externe accountant in relatie tot Stern Groep.
kunnen beschikken over stem- en vergaderrechten.
lll.6.6
Stern Groep kent geen gedelegeerd commissaris.
lll.6.7
Een commissaris die tijdelijk voorziet in de directie-
IV.2 Certificering van aandelen
voering bij belet of ontstentenis van een directeur,
Er zijn geen met medewerking van Stern Groep uitgegeven certifi-
treedt uit de Raad van Commissarissen teneinde de
caten van aandelen in omloop.
directietaak op zich te nemen.
IV.3 Informatieverschaffing aan de algemene vergadering en de vergaderlogistiek IV.3.1
IV.3.2
Presentaties voor analisten, (institutionele) beleggers
IV.3.4
deze procedures. V.1.2
De externe accountant bespreekt de wijze waarop hij
en pers worden direct na afloop van de betreffende
wordt betrokken bij de inhoud van financiële
bijeenkomst op de website van Stern Groep geplaatst.
berichten ten minste eenmaal per jaar met de Audit
Rapporten en taxaties van analisten worden niet
Committee. Over de te volgen procedures wordt nog
vooraf door de Directie beoordeeld, van commentaar
overleg gepleegd met de (recent benoemde) externe
voorzien of gecorrigeerd behoudens waar het gaat
accountant.
om feitelijke onjuistheden. IV.3.3
Commissarissen houdt toezicht op het naleven van
V.1.3
De Directie is verantwoordelijk voor het instellen
Stern Groep verstrekt geen vergoedingen voor het
en handhaven van de interne procedures die zijn
verrichten van werkzaamheden ten behoeve van
gericht op de tijdigheid, volledigheid en juistheid van
analistenrapporten.
de externe financiële verslaggeving. De verdere
Analistenbijeenkomsten, presentaties aan (institu-
verbetering van deze procedures zijn nog onderwerp
tionele) beleggers en directe besprekingen met
van studie en overleg met de (recent benoemde)
deze beleggers vinden niet plaats kort voor de
externe accountant.
publicatie van de reguliere financiële informatie. IV.3.5
IV.3.6
de Algemene Vergadering van Aandeelhouders alle
V.2 Rol, benoeming, beloning en beoordeling van het functioneren van de externe accountant
verlangde informatie tenzij een redelijk belang zich
V.2.1
Directie en Raad van Commissarissen verschaffen
dering van aandeelhouders bij en kan alsdan worden
wordt toegelicht.
bevraagd over de door hem afgegeven accountants-
De informatie die Stern Groep krachtens vennootschaps- of effectenrecht dient te publiceren of te
IV.3.7
IV.3.8
verklaring. V.2.2
De Directie en de Audit Committee rapporteren ten-
deponeren wordt op een daartoe geëigende wijze
minste jaarlijks aan de Raad van Commissarissen
gepubliceerd of gedeponeerd.
over de relatie met de externe accountant. Mede op
Alle besluiten die aan de Algemene Vergadering van
grond van deze rapportage redigeert de Raad van
Aandeelhouders ter goedkeuring worden voorgelegd
Commissarissen zijn voordracht aan de Algemene
worden adequaat toegelicht.
Vergadering van Aandeelhouders tot benoeming van
Het concept van de notulen van de algemene
een externe accountant.
vergadering worden uiterlijk drie maanden na
IV.3.9
De externe accountant woont de algemene verga-
daartegen verzet. Het beroep op een dergelijk belang
V.2.3
Het beoordelen van het functioneren van de
afloop van de vergadering op verzoek aan de ter
externe accountant is een voortdurend proces.
vergadering aanwezige aandeelhouders toegezonden,
Mede aan de hand van deze beoordeling redigeert
waarna deze aandeelhouders gedurende drie
de Raad van Commissarissen zijn voordracht aan de
maanden de gelegenheid hebben daarop schriftelijk
Algemene Vergadering van Aandeelhouders tot
te reageren.
benoeming van een externe accountant.
Stern Groep is een structuurvennootschap. Zij kent geen specifieke beschermingsmaatregelen tegen een
V.3 Interne audit functie
overname van zeggenschap over Stern Groep.
V.3.1
IV.4 Verantwoordelijkheid institutionele beleggers Stern Groep onthoudt zich van commentaar op deze bepalingen.
V.4 Relatie en communicatie van de externe accountant met de organen van de vennootschap V.4.1
V. De audit van de financiële verslaggeving en de positie van de interne audit functie en van de externe accountant.
Stern Groep heeft geen interne accountant.
De externe accountant woont de vergadering van de Raad van Commissarissen bij waarin zijn verslag betreffende het onderzoek van de jaarrekening wordt besproken en waarin over de vaststelling van de jaarrekening wordt besloten.
V.1 Financiële verslaggeving
De externe accountant ontvangt de financiële infor-
V.1.1
Het opstellen van het jaarverslag, de jaarrekeningen,
matie die ten grondslag ligt aan de vaststelling van de
de kwartaal- en halfjaarcijfers geschiedt aan de hand
kwartaal- en halfjaarcijfers en overige tussentijdse
van gedetailleerd beschreven procedures. De Raad van
financiële berichten en wordt in de gelegenheid
65
gesteld om op deze informatie te reageren. V.4.2
De voorzitter van de Audit Committee zal de externe accountant, zo deze daarom vraagt, uitnodigen om bij een vergadering van de Audit Committee aanwezig te zijn.
V.4.3
Het is de externe accountant toegestaan alle door hem relevant geachte feiten en omstandigheden betreffende Stern Groep onder de aandacht van de Directie en de Raad van Commissarissen te brengen.
66
Organisatieschema per 17 maart 2004, tussen haakjes het aantal vestigingen
GROEP
SternPlaza Stern Brandstoffen
BEHEER
Stern Vastgoed
AUTOBEDRIJVEN
AUTOTECHNIEK
AUTODIENSTEN
67 Stern AutoPartners
Stern AutoLease
Stern AutoRent
Stern Finance
Stern Autoschade (8)
Stern 1 DaimlerChrysler
Stern 2 General Motors
Stern 3 Ford
Stern 4 Renault
Stern 5 Volkswagen
Arend (11)
Beemsterboer de Vries (4)
StergamPordon (10)
Merel (6)
AiA (5)
50% Baan Twente (5)
Falco (7)
Auto Vandermeer (2)
Eagle Motors (4)
Durmi Motors (1)
Romeijn & Van Zanten (4)
Chrysler Eindhoven (1)
Auto Isselt (1)
50% Chrysler Nijmegen (1)
Jager (1)
Tsuru Motors (2)
Svala Motors (4)
SternTec (1)
Adressen per 17 maart 2004
Stern Groep Stern Groep
Donauweg 11
Amsterdam
020-613 60 28
www.stern-groep.nl
Ampèrestraat 65
Purmerend
0299-41 88 00
www.stern-beheer.nl
0299-41 88 00
www.sternplaza.nl
Stern Beheer Stern Beheer
Brandstoffen – exploitatie door derden Volendam
C. van Abkoudestraat 2
BP
Amsterdam Zuid-Oost
Laarderhoogtweg 5
Shell
Muntbergweg 20
Shell
Europaboulevard 24
Shell
Australiëhavenweg
Shell
Amsterdam
Postjesweg 527 Rotterdam
Abr.Van Rijckevorsselweg 75
Shell
Den Haag
Benoordenhoutseweg 280
Shell
Wassenaar
Rijksstraatweg 771
Shell
Nieuwerkerk a/d IJssel
Rijksweg A 20
BP
Boxtel
Schijndelseweg 61
Shell
Ampèrestraat 61
Purmerend
Occasioncentrum SternPlaza 68
Stern Autobedrijven Mercedes-Benz StergamPordon West
Donauweg 11
Amsterdam
020-851 08 51
www.stergampordon.nl
StergamPordon Zuid-Oost
Klokkenbergweg 19
Amsterdam
020-311 36 11
www.stergampordon.nl
StergamPordon Amstelveen
Ouderkerkerlaan 150
Amstelveen
020-645 76 57
www.stergampordon.nl
StergamPordon Utrecht
Eendrachtlaan 300
Utrecht
030-280 00 00
www.stergampordon.nl
StergamPordon Utrecht
Ringwade 2
Nieuwegein
030-264 44 44
www.stergampordon.nl
StergamPordon Almere
De Huchtstraat 10
Almere
036-534 55 44
www.stergampordon.nl
StergamPordon Barneveld
Harselaarseweg 38
Barneveld
0342-41 85 18
www.stergampordon.nl
StergamPordon Hilversum
Nieuwe Havenweg 23
Hilversum
035-621 98 76
www.stergampordon.nl
StergamPordon Nijkerk
Ambachtsstraat 21
Nijkerk
033-247 39 00
www.stergampordon.nl
StergamPordon Veenendaal
Turbinestraat 2-4
Veenendaal
0318-52 19 88
www.stergampordon.nl
Baan Hengelo
Goudstraat 20
Hengelo
074-290 09 00
www.baantwente.nl
Baan Rijssen
Provincialeweg Zuna 2
Zuna
0548-51 30 70
www.baantwente.nl
Baan Almelo
Plesmanweg 1
Almelo
0546-86 34 66
www.baantwente.nl
Baan Oldenzaal
Schelmaatstraat 10
Oldenzaal
0541-51 51 13
www.baantwente.nl
Baan Enschede
H. ter Kuilestraat 201
Enschede
053-430 40 17
www.baantwente.nl
Chrysler Jeep Amsterdam
Pieter Braaijweg 8
Amsterdam
020-560 70 70
www.chryslerjeepamsterdam.nl
Chrysler Jeep Purmerend
Ampèrestraat 55
Purmerend
0299-41 88 50
www.chryslerjeeppurmerend.nl
Chrysler Jeep Amstelland
Wiegerbruinlaan 73
Uithoorn
0297-51 30 30
www.chryslerjeepamstelland.nl
Chrysler Jeep Heemstede
Cruquiusweg 29A
Heemstede
023-529 60 29
www.chryslerjeepheemstede.nl
Chrysler Jeep Eindhoven
Keizer Karel V Singel 57
Eindhoven
040-251 84 22
www.cjeindhoven.chrysler.nl
Chrysler Jeep Nijmegen
Van Rosenburgweg 96
Nijmegen
024-344 46 44
www.chryslerjeepnijmegen.nl
Tsuru Amsterdam
Kuiperbergweg 17
Amsterdam
020-697 09 77
www.tsuru.nl
Tsuru Purmerend
Ampèrestraat 57
Purmerend
0299-41 88 88
www.tsuru.nl
Schepenbergweg 40
Amsterdam
020-563 25 63
www.merel.nl
Chrysler Jeep
Mitsubishi
Opel Merel Zuid-Oost Merel Noord
Schaafstraat 24
Amsterdam
020-636 11 53
www.merel.nl
Merel West
Jarmuiden 33
Amsterdam
020-613 99 88
www.merel.nl
Merel Oud-West
Postjesweg 527
Amsterdam
020-615 32 66
www.merel.nl
Merel Alkmaar
Helderseweg 52
Alkmaar
072-518 80 00
www.merel.nl
Merel Heerhugowaard
Albert Soncklaan 2
Heerhugowaard
072-576 18 88
www.merel.nl
Falco Alkmaar
Koraalstraat 5
Alkmaar
072-540 10 99
www.falco-autobedrijven.nl
Falco Purmerend
Ampèrestraat 51
Purmerend
0299-41 88 10
www.falco-autobedrijven.nl
Falco Zwaag
De Compagnie 31
Zwaag
0229-28 47 55
www.falco-autobedrijven.nl
Falco Beverwijk
Parallelweg 1
Beverwijk
0251-27 88 44
www.falco-autobedrijven.nl
Falco Schagen
De Fok 15
Schagen
0224-21 26 08
www.falco-autobedrijven.nl
Falco Zaandam
Aris van Broekweg 2
Zaandam
075-616 84 55
www.falco-autobedrijven.nl
Jong Bedrijfswagens
Koraalstraat 2A
Alkmaar
072-547 08 21
www.jongbedrijfswagens.nl
Ampèrestraat 61
Purmerend
0299-41 88 70
www.durmi-motors.nl
Fiat/Alfa Romeo/Lancia
Daewoo Durmi Motors
69
Stern Autobedrijven (vervolg) Ford AiA Zuid-Oost
Klokkenbergweg 3-5
Amsterdam
020-696 48 02
www.fordaia.nl
AiA Zuid
Buitenveldertselaan 80-82
Amsterdam
020-642 48 88
www.fordaia.nl
AiA West
Baionen 6
Amsterdam
020-613 07 27
www.fordaia.nl
AiA Haarlem
Eysinkweg 71
Haarlem
023-553 16 66
www.fordaia.nl
AiA Beverwijk
Wijkermeerweg 99
Beverwijk
0251-22 36 86
www.fordaia.nl
Auto Vandermeer
Fluorweg 49-51
Amersfoort
033-467 05 11
www.ford-vandermeer.nl
Eemland Motors
Beukenlaan 80-82
Soest
035-750 18 10
www.ford-eemlandmotors.nl
Romeijn & Van Zanten
Newtonweg 20
Gorinchem
0183-64 60 00
www.ford-rvz.nl
Romeijn & Van Zanten
Deltalaan 217
Sliedrecht
0184-41 80 88
www.ford-rvz.nl
Romeijn & Van Zanten
Mijlweg 73
Dordrecht
078-652 15 15
www.ford-rvz.nl
Romeijn & Van Zanten
Walraven van Hallstraat 4
Zwijndrecht
078-619 26 44
www.ford-rvz.nl
Auto Isselt
Fluorweg 43
Amersfoort
033-467 05 99
www.mazda.nl/isselt
AiA West
Baionen 6
Amsterdam
020-613 07 27
www.mazdaaia.nl
Ampèrestraat 59
Purmerend
0299-41 88 30
www.jager-autobedrijven.nl
Leidsevaart 592
Haarlem
023-510 05 55
www.svala.nl
Mazda
Land Rover Jager Autobedrijven Volvo Svala Haarlem 70
Svala Zaandam
Pieter Ghijsenlaan 5
Zaandam
075-650 45 22
www.svala.nl
Svala Hillegom
Arnaudstraat 3
Hillegom
0252-41 06 50
www.svala.nl
Svala Katwijk
Heerenweg 2
Katwijk
071-409 20 20
www.svala.nl
Arend Noord
Asterweg 14
Amsterdam
020-637 05 65
www.arend-motors.nl
Arend Volendam
C. van Abkoudestraat 2
Volendam
0299-36 55 51
www.arend-motors.nl
Arend Zaanstad
Pieter Ghijsenlaan 5
Zaandam
075-650 45 32
www.arend-motors.nl
Arend Eindhoven
Europalaan 2
Eindhoven
040-245 00 55
www.arend-motors.nl
Arend Schijndel
Boschweg 21
Schijndel
073-549 39 00
www.arend-motors.nl
Arend Den Bosch
Rietveldenweg 36
Den Bosch
073-621 61 11
www.arend-motors.nl
Arend Heeze
Geldropseweg 22
Heeze
040-226 38 48
www.arend-motors.nl
Arend Valkenswaard
Van Linschotenstraat 8
Valkenswaard
040-201 36 33
www.arend-motors.nl
Arend Oss
Griekenweg 29
Oss
0412-69 81 81
www.arend-motors.nl
Arend Veghel
Eisenhowerweg 37
Veghel
0413-31 51 31
www.arend-motors.nl
Arend Uden
Violierstraat 13
Uden
0413-33 61 00
www.arend-motors.nl
Beemsterboer de Vries
Burg. D. Kooimanweg 14
Purmerend
0299-31 41 00
www.beemsterboerdevries.nl
Beemsterboer de Vries
Dr. C.J.K. van Aalstweg 1
Hoorn
0229-27 66 00
www.beemsterboerdevries.nl
Beemsterboer de Vries
De Dolfijn 1
Enkhuizen
0228-35 35 50
www.beemsterboerdevries.nl
Beemsterboer de Vries
Julianaweg 129
Volendam
0299-36 39 72
www.beemsterboerdevries.nl
Renault
Volkswagen/Audi
Stern Autodiensten Wagenparkbeheer Stern AutoPartners
Ampèrestraat 73
Purmerend
0299-46 92 10
www.sternautopartners. nl
Stern AutoLease
Ampèrestraat 71
Purmerend
0299-46 92 00
www.sternautolease.nl
Autobedrijf Vemo
Ambachtstraat 3
Naaldwijk
0174-62 40 57
Stern AutoRent
Dr. C.J.K. van Aalstweg 2
Hoorn
0229-27 67 00
www.symparent.nl
Stern AutoRent
Helderseweg 52
Alkmaar
072-520 09 00
www.symparent.nl
Stern AutoRent
Burg. D. Kooimanweg 14
Purmerend
0299-31 41 33
www.symparent.nl
Fluorweg 49-51
Amersfoort
033-467 05 05
www.sternfinancieringen.nl
Maaslandseweg 4
Wateringen
0174-22 53 10
www.sterntec.nl
Dealerlease
Autoverhuur
Financieringen & Verzekeringen Stern Finance
Stern Autotechniek Bedrijfswageninrichting SternTec
Autoschadeherstel Stern Autoschade West
Bolstoen 12
Amsterdam
020-611 67 57
www.stern-autoschade.nl
Stern Autoschade Zuidoost
Joan Muyskenweg 14
Amsterdam
020-668 33 71
www.stern-autoschade.nl
Stern Autoschade Weesp
Hogeweijselaan 151
Stern Autoschade Heemstede Cruquiusweg 25A
Weesp
0294-43 13 21
www.stern-autoschade.nl
Heemstede
023-528 41 14
www.stern-autoschade.nl
Stern Autoschade Purmerend
Netwerk 135
Purmerend
0299-60 63 78
www.stern-autoschade.nl
Stern Autoschade Bunnik
Rumpsterweg 27
Bunnik
030-656 15 48
www.stern-autoschade.nl
Stern Autoschade Geldrop
Vlier 16
Geldrop
040-285 35 17
www.stern-autoschade.nl
Stern Autoschade Nijkerk
Ambachtsstraat 21
Nijkerk
033-247 39 50
www.stern-autoschade.nl
71
Dit jaarverslag is uitgegeven door: Stern Groep N.V. Donauweg 11 1043 AJ Amsterdam Postbus 59257 1040 KG Amsterdam Telefoon: 020-613 60 28 Fax: 020-613 57 63 E-mail:
[email protected] Website: www.stern-groep.nl Planning, coördinatie en productie Imprima de Bussy, Amsterdam Fotografie Pieter Ouddeken, Koedijk
