,3 Brussel, 22 maart 2002
&RPPLVVLH DFFHSWHHUW YHUELQWHQLVVHQ LQ PHGHGLQJLQJVSURFHGXUH RYHU 'XLWVH YDVWH ERHNHQSULMV 'H(XURSHVH&RPPLVVLH]DOGHPHGHGLQJLQJVSURFHGXUHWHQDDQ]LHQYDQKHW 'XLWVHV\VWHHPYDQGHYDVWHERHNHQSULMV KHW]JQµ6DPPHOUHYHUV¶ QLHWPHHU YRRUW]HWWHQ 1DGDW GH &RPPLVVLH HHQ PHGHGHOLQJ YDQ SXQWHQ YDQ EH]ZDDU KDGJH]RQGHQ ]LH,3YDQ MXOL KHEEHQKHW%|UVHQYHUHLQGHV 'HXWVFKHQ %XFKKDQGHOV H9 GH 'XLWVH XLWJHYHUV HQ ERHNYHUNRSHUVYHUHQLJLQJ GH XLWJHYHULM 9HUODJVJUXSSH 5DQGRP +RXVH *PE+ HQ GH ERHNHQJURRWKDQGHO .RFK 1HII 2HWLQJHU *PE+ YHUELQWHQLVVHQ DDQJHERGHQ ]LH ELMODJH ZDDULQ YROOHGLJ HQ GXLGHOLMN WHJHPRHWJHNRPHQZRUGWDDQGHEH]ZDUHQGLHGH&RPPLVVLH JHPDDNWKDG 'DDUPHH ZRUGW GH YULMKHLG JHJDUDQGHHUG YDQ GLUHFWH JUHQVRYHUVFKULMGHQGH YHUNRRS YDQ 'XLWVH ERHNHQ DDQ HLQGYHUEUXLNHUV LQ 'XLWVODQG PHW QDPH YLD LQWHUQHW 'DDUQDDVW ZRUGW RRN HHQ H[KDXVWLHYH OLMVW YDVWJHOHJG YDQ YRRUZDDUGHQ ZDDURQGHU GH &RPPLVVLH ELM ZLM]H YDQ XLW]RQGHULQJ DFFHSWHHUWGDWHUVSUDNHLVYDQRP]HLOLQJYDQGHQDWLRQDOHYDVWHERHNHQSULMV 'H]H YRRUZDDUGHQ ]RUJHQ HUYRRU GDW GLUHFWH JUHQVRYHUVFKULMGHQGH LQWHUQHWYHUNRRS ZDDUELM EXLWHQODQGVH KDQGHODUHQ ERHNHQ JRHGNRSHU DDQELHGHQ GRRU 'XLWVH XLWJHYHUV HQ ERHNYHUNRSHUV QLHW NDQ ZRUGHQ EHVFKRXZG DOV HHQ RP]HLOLQJ YDQ KHW µ6DPPHOUHYHUV¶V\VWHHP (YHQPLQ NXQQHQ ]LM GLW VRRUW YHUNRSHQ YHUKLQGHUHQ GRRU PLGGHO YDQ HHQ FROOHFWLHI HPEDUJR(HQHQDQGHUEHWHNHQW GDW DOV GH]H DIVSUDNHQ FRUUHFWWRHJHSDVW ZRUGHQ KHW KXLGLJH 'XLWVH V\VWHHP YDQ GH YDVWH ERHNHQSULMV JHHQ PHUNEDUHLQYORHGKHHIWRSGHKDQGHOWXVVHQOLGVWDWHQHQ]RGRHQGHRRNJHHQ LQEUHXNPDDNWRSGH(8FRQFXUUHQWLHUHJHOV ’Op basis van de EU-concurrentieregels heeft de Commissie geen problemen met nationale systemen voor een vaste boekenprijs die de handel tussen lidstaten niet merkbaar ongunstig beïnvloeden. Door geen bezwaar te maken tegen het Duitse systeem van vaste boekenprijzen houdt de Commissie, vanuit het oogpunt van de subsidiariteit, ook rekening met de nationale belangen die verbonden zijn aan de instandhouding van deze systemen waarmee de culturele en taalkundige diversiteit in Europa behouden blijft', aldus Mario Monti, Commissaris voor concurrentiebeleid. In juli 2001 startte de Commissie een procedure - met een mededeling van punten van bezwaar - na aanwijzingen dat de Duitse uitgevers en boekverkopers - met de medewerking van het Börsenverein des Deutschen Buchhandels eV (de Duitse uitgevers- en boekverkopersvereniging), de uitgeverij Verlagsgruppe Random House GmbH en de boekengroothandel Koch, Neff & Oetinger GmbH – het Sammelreverssysteem op dusdanige wijze toepasten dat, volgens de eerste bevindingen van de Commissie, de handel tussen lidstaten merkbaar ongunstig beïnvloed werd, hetgeen dus neerkwam op een inbreuk op artikel 81 van het EG-Verdrag.
De Commissie had ook een klacht ontvangen van de Oostenrijkse boekverkoper Libro AG en het met haar gelieerde internetbedrijf Lion.cc, dat via internet Duitse beststellers aan Duitse eindverbruikers verkocht tegen prijzen ver beneden de vaste boekenprijs. Ook was er een klacht gekomen van de Belgische internetboekhandel Proxis die op de Duitse markt met vergelijkbare kortingen wilde gaan verkopen. De klachten waren in hoofdzaak gebaseerd op de verdenking van onderlinge afspraken over een embargo tegen buitenlandse internetboekhandels. Dit embargo moest, volgens het voorlopige oordeel van de Commissie, dienen om te verhinderen dat via grensoverschrijdende internetverkoop boeken met korting aan Duitse eindverbruikers verkocht werden. Parallel met de lopende formele procedure - met onder meer een hoorzitting op 30 november 2001 - bereikte de Commissie met het Börsenverein, Verlagsgruppe Random House GmbH en Koch, Neff & Oetinger GmbH een akkoord over een reeks verbintenissen waarmee, volgens de Commissie, duidelijk en volledig tegemoet gekomen wordt aan de bezwaren die zij geformuleerd had. Deze verbintenissen - waarvan de volledige tekst te vinden is in de bijlage bij dit persbericht - garandeert de vrijheid van directe grensoverschrijdende verkoop van Duitse boeken aan eindverbruikers in Duitsland, in het bijzonder via internet, met inbegrip van de daarmee samenhangende diensten, zoals grensoverschrijdende reclame. Terzelfder tijd wordt een exhaustieve lijst opgesteld van de voorwaarden waaronder Duitse boekverkopers en uitgevers bij uitzondering de grensoverschrijdende verkoop aan Duitse eindverbruikers kunnen stopzetten indien vastgesteld wordt dat er sprake is van omzeiling van de Sammelreversovereenkomst. In dat geval wordt in deze verbintenissen duidelijk vastgelegd dat van omzeiling van de overeenkomst sprake is wanneer een Duitse boekverkoper die aan de vaste boekenprijs gebonden is, het initiatief neemt om de vaste boekenprijs te omzeilen, eventueel via of met de hulp van een buitenlandse boekverkoper. De in de verbintenissen opgesomde gevallen van omzeiling moeten restrictief geïnterpreteerd worden. Bovendien ligt de bewijslast van de desbetreffende ‘objectieve omstandigheden’ bij de uitgevers en boekverkopers die omzeiling van de regels aanklagen. De verbintenissen en de lijst van gevallen waarin sprake is van omzeiling van de regels, betreft louter het feit dat artikel 81, lid 1, van het EG-Verdrag niet van toepassing is. Volgens de Commissie houdt het ‘Sammelrevers’-systeem, zolang het geïnterpreteerd en toegepast wordt in overeenstemming met deze verbintenissen en met de op 10 juni 2000 bekendgemaakte mededeling van de Commissie overeenkomstig artikel 19, lid 3, van Verordening nr. 17 (zie IP/01/1035 van 19 juli 2001), geen merkbaar ongunstige beïnvloeding in van de handel tussen lidstaten als bedoeld in artikel 81, lid 1, van het EG-Verdrag. De inhoud van deze verbintenissen heeft evenwel geen enkele invloed op de beoordeling van kwesties in verband met de nationale vaste boekenprijzen in het licht van de EG-regelgeving in haar geheel, en het vrij verkeer van goederen en diensten en de vrijheid van vestiging in het bijzonder. Bovendien is de looptijd van de verbintenissen beperkt tot de inwerkingtreding van de Duitse wet over de vaste boekenprijs of vergelijkbare overheidsmaatregelen die het stelsel van contractueel vaste boekenprijzen vervangen.
2
De gedetailleerde omschrijving die in de verbintenissen gegeven wordt van het begrip ‘omzeiling', biedt rechtzekerheid niet alleen aan de uitgevers die bij de ‘Sammelrevers’ aangesloten zijn, en aan de boekverkopers die erdoor gebonden zijn, maar ook aan buitenlandse boekverkopers die verkoopactiviteiten willen opzetten die gericht zijn op eindverbruikers op de Duitse boekenmarkt. Deze verbintenissen bieden voorts de zekerheid dat de Commissie zal ingrijpen in het geval van afspraken over het blokkeren van directe grensoverschrijdende boekenverkoop via internet aan Duitse klanten. Om deze reden heeft Libro, één van de klagers, ingestemd met deze verbintenissen en met het beëindigen van de procedure; Proxis had kort voordien al haar klacht ingetrokken. Daarom is het Directoraat-generaal Concurrentie, in overeenstemming met de aankondiging in haar persbericht van 19 juli 2001 (IP/01/1035, bladzijde 3) voornemens om niet alleen de hangende mededingingsprocedure te beëindigen, maar ook om een zogenaamde ‘negatieve verklaring’ af te geven waarbij bevestigd wordt dat de ‘Sammelrevers’ verenigbaar is met de mededingingsregels uit het EG-Verdrag. De Commissie behoudt zich echter wel het recht voor om opnieuw in te grijpen indien de toepassing van de ‘Sammelrevers’ een ongunstig effect sorteert op de handel tussen lidstaten.
3
9HUELQWHQLVVHQ GRRU %|UVHQYHUHLQ GHV 'HXWVFKHQ %XFKKDQGHOV H9 9HUODJVJUXSSH 5DQGRP+RXVH*PE+HQ.RFK1HII 2HWLQJHU*PE+DDQJHERGHQLQ GHSURFHGXUHLQ]DNHQ &203&±6DPPHOUHYHUV &203& ±,QWHUQHWEXFKKDQGHO Börsenverein des Deutschen Buchhandels eV, Verlagsgruppe Random House GmbH, en Koch, Neff & Oetinger GmbH bieden de volgende verbintenissen aan ten aanzien van de mededeling van de Commissie overeenkomstig artikel 19, lid 3, van Verordening nr. 17 van de Raad betreffende een verzoek om een negatieve verklaring of een vrijstelling overeenkomstig artikel 81, lid 3, van het EG-Verdrag ten aanzien van de Sammelrevers, en met name de punten 7, 8 en 10 van die mededeling (PB C 162 van 10.6.2000, blz. 25). Deze verbintenissen hebben uitsluitend betrekking op het feit dat de Sammelrevers niet onder de toepassing van artikel 81, lid 1, van het EG-Verdrag valt, en hebben met name geen invloed op de beoordeling en interpretatie van de bepalingen ervan of toekomstige overheidsmaatregelen ter regulering van de vaste boekenprijs en andere uitgaven ('Verlagserzeugnisse') in het licht van de EG-regelgeving in haar geheel, en het vrij verkeer van goederen en diensten en de vrijheid van vestiging in het bijzonder:
, 1. De Sammelrevers is niet van toepassing op grensoverschrijdende activiteiten, met name grensoverschrijdende verkopen van boeken en andere uitgaven aan eindverbruikers in Duitsland, met inbegrip van aanverwante diensten, zoals grensoverschrijdende reclame. Grensoverschrijdende activiteiten zoals supra omschreven, omvatten ook activiteiten via het Internet. 2. In afwijking van punt 1 is de Sammelrevers enkel van toepassing op grensoverschrijdende verkopen van boeken en andere uitgaven aan Duitse eindverbruikers indien aangetoond wordt op basis van objectieve omstandigheden dat een door de Sammelrevers gebonden boekverkoper de verplichte detailhandelsprijs omzeilt. Van omzeiling van de Sammelrevers is enkel sprake indien: - een door de Sammelrevers gebonden boekverkoper afspraken maakt met een niet door de Sammelrevers gebonden boekverkoper, om op basis van een gemeenschappelijk plan boeken en andere uitgaven te verkopen aan eindverbruikers in Duitsland tegen prijzen die onder de vaste prijs liggen. Van afspraken in deze zin is met name sprake wanneer de door de Sammelrevers gebonden boekverkoper, op basis van een gemeenschappelijk plan, internettoegang of andere communicatiemiddelen beschikbaar stelt aan de niet door de Sammelrevers gebonden boekverkoper; - een door de Sammelrevers gebonden boekverkoper boeken en andere uitgaven exporteert naar een andere lidstaat uitsluitend met het oog op wederverkoop aan eindverbruikers in Duitsland, hetzij eenzijdig, hetzij middels een gelieerde onderneming of via een derde die niet door de Sammelrevers gebonden is;
4
- een door de Sammelrevers gebonden boekverkoper, dan wel een onderneming die onder de zeggenschap staat van of gelieerd is en bewust meewerkt met deze laatste, zeggenschap tot stand brengt of verwerft over een vestiging in een andere lidstaat met als doel het omzeilen van de verplichte detailhandelsprijs van de Sammelrevers.
,, 3. De Sammelrevers is alleen op grensoverschrijdende verkopen van boeken en andere uitgaven aan boekverkopers van toepassing indien aangetoond wordt op basis van objectieve omstandigheden dat deze producten geëxporteerd werden uitsluitend met als doel de wederinvoer ervan om zodoende de instandhouding van de verplichte detailhandelsprijs van de Sammelrevers te omzeilen.
,,, 4. De bepalingen uit punten 2 en 3 vormen uitzonderingen die eng moeten worden geïnterpreteerd. 5. De bewijslast voor de aanwezigheid van objectieve omstandigheden waaruit blijkt dat sprake is van omzeiling van de verplichte detailhandelsprijs in de zin van punten 2 en 3, ligt bij de partij die zich op de afwijking beroept. De verdere uitlegging van het begrip ‘omzeiling’ wordt overgelaten aan de nationale rechter, met inachtneming evenwel van de bevoegdheid van het Europese Hof van Justitie om een prejudiciële beslissing te geven, alsmede de bekendmaking van 13 februari 1993 betreffende de samenwerking tussen de Commissie en de nationale rechterlijke instanties (PB C 39 van 13.2.1993, blz. 6). 6. De Sammelrevers moet door de uitgeverijen overeenstemming met het evenredigheidsbeginsel.
toegepast
worden
in
,9 7. Deze verbintenissen zijn slechts geldig zolang de Sammelrevers 2000 houdende de verplichte detailhandelsprijs voor boeken en andere uitgaven in Duitsland, van kracht is. Zodra de Sammelrevers vervangen wordt door overheidsmaatregelen betreffende de handhaving van de detailhandelsprijs, komen deze verbintenissen te vervallen. 'DWXPHQKDQGWHNHQLQJHQ
5
