Royal Talen[t]s. Gery De Smet. Textiel. europalia.brazil. De Canvascollectie

erkenningsnummer : P209149

KUNSTLETTER[s] Tijdschrift Verschijnt 5x per jaar Afgiftekantoor 9000 Gent X Jaargang 9 december 2011

Wedstrijd

Royal Talen[t]s Gesprekken met kunstenaars

Gery De Smet In de ban van

Textiel Blikvangers extra

europalia.brazil Wedstrijd

De Canvascollectie

2 Beeld cover: : Fernando Vilela, Tsunami, 2010. Expositie “Gravura Extrema » in het Centre de la Gravure te La Louvière.

Inhoud Royal Talen[t]s Blikvangers Tentoonstellingsbezoek: Het onbewaakte moment De Canvascollectie Expo: Matisse, Picasso, Cézanne Expo: Mark Wallinger Tentoonstellingsbezoek: Manor Grunewald Mijn atelier Blikvangers extra: europalia.brasil Gesprekken met kunstenaars: Gery De Smet WAK 2012 Dag van de Ambachten Hoe fotografeer ik mijn kunstwerk? In de ban van: Textiel Boeken De amateurkunstenaar laat zich zien Zoekertjes Agenda Wedstrijden

Tijdschrift voor beeldend talent Verschijnt 5x per jaar Afgiftekantoor 9000 Gent X jaargang 9 / december 2011 Colofon Werkten mee aan dit nummer: Claude Blondeel, André De Nys, Ward Desloovere, Petja Gekiere, Hilde Van Canneyt. Hoofdredactie: Ward Desloovere. Opmaak: www.heartwork.be

Abonneren op KUNSTLETTER[s] ? Een abonnement kost 10 euro (5 nummers). Daarnaast bestaat er een groepsabonnement: 30 euro. Meer info: KUNSTWERK[t], tel. 09/235.22.70 / [email protected] of op www.kunstwerkt.be Ons rekeningnummer: 001-3538770-92 IBAN-nr BE12 0013 5387 7092 / BIC: GEBABEBB

KUNSTWERK[t] Coördinatie: Katrien Boogaerts Vorming: Annemie Vingerhoets, Marianne Sneijers, Petja Gekiere, Winne Lievens, Elien Ronsse Tentoonstellingsaanbod, documentatiecentrum: Chantal Steenhaut Administratie: Matthias Van Ryssen Promotie en communicatie: Ilka Stevens Redactie: Ward Desloovere Raad van Beheer Hilde De Leeuw, Luc Verbeke, Roger De Moerloose, Marcel Quintijn, Alain Delmotte, Philippe Vanderschaeghe, Marleen D’Joos, Bob Vanden Eynde, Stefaan Gunst, Sophie Martens.

Verantwoordelijke uitgever Hilde De Leeuw, Bijlokekaai 7c, B-9000 Gent.

3 4 7 8 10 12 13 14 16 20 24 24 25 26 28 30 31 33 35

3

Royal Talen[t]s is een internationale schilderwedstrijd voor niet-professionele schilders georganiseerd door KUNSTWERK[t] en Royal Talens. Ben je 16 jaar of ouder? Schilder je? Ben je benieuwd wat het publiek van je werk vindt? Schrijf je dan meteen in via www.royaltalents.eu Gezien het enorme succes van de voorbije twee edities vinden er deze keer, behalve in Vlaanderen en Wallonië, ook voorronden plaats in de aangrenzende gebieden in Duitsland, Nederland en Luxemburg. Dit geeft nog meer schilders de kans om deel te nemen! De voorronden vinden plaats van april tot juni 2012. Uit alle voorronden worden 150 werken geselecteerd voor een grootse finale in september 2012. Royal Talen[t]s staat open voor iedereen die ouder is dan 16. Deelnemen kan door eenvoudig te registreren op de website www.royaltalents.eu en het inschrijvingsgeld van 12 euro te betalen. In ruil daarvoor is je toekomstig werk verzekerd tijdens de tentoonstellingsrondes én krijg je een hoogkwalitatief schilderdoek van 40 x 50 cm dat je kan afhalen bij jou in de buurt. Inschrijven kan tot 15 januari 2012 of tot de voorrondes zijn volzet. DOE MEE EN LAAT JE KLEUREN OP ONS LOS! Neem een kijkje voor tips, inspiratie en informatie op de website van Royal Talen[t]s: www.royaltalents.eu

Prijzenpot: Wie in de finale raakt, maakt kans een van de 4 hoofdprijzen te winnen: Eerste prijs: 1500 euro (geldprijs 1000 euro + 500 euro aankoopbon Talens materialen) Tweede prijs: 500 euro (geldprijs 250 euro + 250 euro aankoopbon Talens materialen) Derde prijs: 400 euro (geldprijs 200 euro+ 200 euro aankoopbon Talens materialen) Publieksprijs: 200 euro (geldprijs 100 + 100 euro aankoopbon Talens materialen) Per voorronde worden ook een aantal laureaten gekozen. De eerste, tweede en derde laureaat ontvangen een aankoopbon voor Talens materialen t.w.v. 75, 50 of 25 euro. Het thema voor de derde editie vonden we in de briefwisseling tussen Vincent Van Gogh en zijn zus. “One can speak poetry by arranging colours well.’ Alles in de wedstrijd draait om kleur. Op de website vind je interessante weetjes over kleuren en kleurgebruik door de geschiedenis heen.

4 Blikvangers Dubuffet Architect

Wout Hoeboer / Emilio Lopez Menchero

Emilio Lopez Menchero, Performance Checkpoint Charlie, Brussel. Wout Hoeboer, Zonder titel, 1975, Acryl op doek, 90 x 70 cm.

Jean Dubuffet, Groupe de quatre arbres, 1971-1972

Jean Dubuffet (1901-1985) geniet vooral faam als schilder, tekenaar en beeldhouwer. Zijn architecturale werk is minder bekend. Toch ontving hij in 1982 uitgerekend daarvoor de medaille van The American Institute of Architects, de enige bekroning die hij tijdens zijn leven aanvaardde. Deze expositie belicht voor het eerst dit minder bekende aspect uit zijn rijke loopbaan. Je kan er kennismaken met het bevreemdende driedimensionale universum van de kunstenaar. Dubuffet maakte van het impulsieve spel van lijnen en vlakken zijn handelsmerk. Hij verzon er zelfs een nieuw woord voor: de hourloupe. De tentoonstelling toont de ontwikkeling van de kunstenaar: van het schilderij via het reliëf en de beeldhouwkunst naar de architectuur. Dubuffet experimenteerde aanvankelijk met piepschuim. Polyester, glasvezel en beton brachten nieuwe mogelijkheden aan en de sculpturen werden steeds monumentaler. Zijn creativiteit zou uiteindelijk resulteren in reusachtige ruimtelijke schilderijen, waarin je kan rondwandelen, zodat je elke binding met de realiteit verliest. Het werk van Dubuffet spreekt vanwege de speelse spontaniteit zowel volwassenen als kinderen aan. Het lijkt wel of dit werk leeft, beweegt, groeit en het activeert de verbeelding van elke toeschouwer. Museum van Elsene Jean Van Volsemstraat 71, 1050 Brussel Tot 22 januari 2012 Dinsdag tot zondag : 9u30 - 17u www.museumvanelsene.be

IKOB in Eupen wil een promotor zijn van de hedendaagse beeldende kunst uit de Benelux en Duitsland. Sinds 2003 worden budgetten vrijgemaakt om een interessante vaste collectie op te bouwen. Enkele namen: Günther Förg, Johan Tahon, Guillaume Bijl, Denmark, Ronny Delrue. Vanuit deze basis, en aangevuld met werken uit de inventaris van andere musea, worden regelmatig thematische tentoonstellingen en retrospectieven opgestart. Tot 8 januari 2012 staat de kunst van Wout Hoeboer (1910-1983) in de kijker. Al in zijn jonge jaren voelt Hoeboer zich aangetrokken tot het werk van dadaïst Kurt Switters. Naast goede contacten met de Cobra-kunstenaars, behoren ook Marcel Broodthaers, Marcel Mariën en Pol Bury tot zijn vrienden. Als een vrije denker tussen al deze grote namen bouwt Hoeboer een buitengewoon eigenzinnig oeuvre uit. De tentoonstelling in Eupen focust vooral op de periode na 1950, waarin dada centraal staat. De werken komen grotendeels uit de artistieke erfenis van de dochter Ingrid Hoeboer, en wordt aangevuld met schilderijen uit Mu.ZEE Oostende, BAM Mons en het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten Brussel. IKOB heeft ook een missie als laboratorium, dat een platform biedt aan solopresentaties van jonge invloedrijke kunstenaars. Zo presenteert Emilio Lopez Menchero (1960) “Checkpoint Charlie”: in 2010 installeerde hij aan de Dansaertstraat in Brussel een getrouwe replica van de legendarische grenscontrolepost. De reconstructie van de passage door de Berlijnse Muur (1947-1991), staat symbool voor het spanningsveld tussen de twee toenmalige grootmachten, USA en USSR. De Brusselse heropbouw laat ons nadenken over de razendsnelle evoluties in de culturele, sociale en politieke context van de laatste decennia. IKOB Rotenberg 12B, 4700 Eupen Dinsdag tot zondag : 13u - 17u www.ikob.be

5 Minne-Maeterlinck In Gent wordt tijdens de komende wintermaanden volop aandacht besteed aan Maurice Maeterlinck (1862-1949). Deze Franstalige schrijver van theaterstukken en poëzie en geboren Gentenaar is nog steeds de enige Belg die de Nobelprijs Literatuur mocht ontvangen. De tentoonstelling “De wereld van Minne en Maeterlinck” in het Museum Schone Kunsten brengt een indrukwekkende verzameling symbolistische kunstwerken uit talrijke binnen- en buitenGeorge Minne, De kleine gekwetste, landse musea samen. 1889, marmer. Privéverzameling. © Studio R. Asselberghs – Frédéric Aan het einde van de 19e eeuw Dehaen, Brussel keert de kunstwereld zich af van realisme en naturalisme. In Parijs wordt Odilon Redon de voortrekker van het symbolisme. Deze Franse kunstenaar tekent onwaarschijnlijke wezens die verdwaald lijken in een wereld van visioenen. Het oog krijgt extra aandacht bij zijn spookachtige verschijningen. Het is een oog dat vaak naar binnen lijkt te kijken, een oog dat, voorbij de zichtbare werkelijkheid, op zoek gaat naar het grote mysterie. Het onzichtbare zichtbaar maken, dat intrigeert ook Maeterlinck. Aan de muur in zijn schrijfkamer vinden we “Hommage aan Goya”, een reeks van zes litho’s van de hand van Redon. Maar in zijn eigen werk schuift Maeterlinck andere denkbeelden naar voor: obscure trappen en gangen, onpeilbare afgronden, ondoordringbare bossen en donkere vijvers. Maurice Maeterlinck en George Minne (1866-1941) studeren beiden in Gent. Hun parallelle denkwereld ontdekken ze tijdens lange wandelingen langs de Coupure. Toch komt het slechts enkele keren tot een artistieke samenwerking. Bij drie teksten van zijn vriend tekent Minne talrijke illustraties, die allemaal te zien zijn in de tentoonstelling in Gent. Maar al na enkele jaren groeit hun artistiek parcours uit elkaar. Maeterlinck verankert zich in de Franse kunstwereld, waar zijn invloed duidelijke sporen nalaat. En Minne vindt meer aansluiting en navolging in Duitsland en Oostenrijk. Bij Minne maakt de mystiek meer en meer plaats voor doorleefde emoties. Zijn geknielde en treurende figuren worden een voorbeeld voor het expressionistische oeuvre van Kokoschka, Klimt en Schiele. Ook deze coryfeeën zijn in Gent aanwezig, net zoals Maurice Denis, Leon Spilliaert, Xavier Mellery en vele anderen. Een tentoonstelling met stip voor iedereen die wil grasduinen in de wereld voorbij de zichtbare werkelijkheid. Museum Schone Kunsten Citadelpark, Gent Tot 19 februari 2012 Dinsdag tot zondag : 10u - 18u www.mskgent.be

Charles Burns

Cover from Black Hole, number 12, Fantagraphics Books, 2004. © Charles Burns

Illustration for Métal Hurlant, number 94, 1983. © Charles Burns

Toen stripgoeroe Art Spiegelman in 1992 de Pulitzer Prijs mocht ontvangen voor zijn graphic novel “MAUS”, ontwikkelde zich een wereldwijde interesse voor het langere en ernstige stripverhaal. Kenmerkend voor het nieuwe genre in de boekenwereld waren de ingewikkelde verhaallijnen en de literaire inslag. De striproman richt zich tot vandaag in de eerste plaats naar een volwassen lezerspubliek. Charles Burns (°1955) is eveneens uitgegroeid tot één van de sterkhouders van de graphic novel. Met zijn “Black Hole” tekende hij één van de populairste beeldromans van de laatste jaren. Tien jaar lang werkte hij aan zijn “Zwart Gat”: met een mengeling van kitscherige sensatie en troosteloze horror vertelt Burns zijn verhalen over betweterige tieners, sinistere wetenschappers, geile adolescenten en gewelddadige, vaak erotische dromen. Zijn nieuwste productie “X” is vooral qua grafische vormgeving schatplichtig aan Hergé en Kuifje. Het hoofdpersonage is een kunststudent die sterk geïnteresseerd is in punkmuziek en fotografie. Ook dit verhaal heeft veel autobiografische trekjes waarbij de intense belevingswereld van de tienerjaren centraal staat. Naast de graphic novel is Burns ook uiterst actief als illustrator en ontwierp hij cd-hoezen voor Iggy Pop. Je kan de veelzijdigheid van Charles Burns ontdekken in M Leuven. De tentoonstelling brengt meer dan tweehonderd werken samen, waaronder originele tekenplaten van “ Black Hole” en “X”. Verder ook talrijke ontwerpschetsen en tijdschriftenillustraties geplukt uit dertig jaar creatieve arbeid. M Leuven L. Vanderkelenstraat 28, Leuven Tot 11 maart 2012 Ma, di, vrij, zon: 11u - 18u / do: 11u - 22u www.mleuven.be

6 Berthe Dubail

Michel François Le monde et les bras,1996. © Michel_Francois

Sinds 1994 maakt kunstenaar Michel François bij elke nieuwe tentoonstelling een affiche, op basis van één van zijn foto’s. Het Mac’s in Grand Hornu heeft al deze affiches in hun geheel heruitgegeven, in totaal goed voor 45 afbeeldingen (180 x 120 cm) op 1000 exemplaren. De tentoonstelling rond deze verzameling van affiches toont dat François ook beeldhouwer is: de opbouw van vormen, de contrasten tussen materialen geven zijn foto’s ritme en spanning mee. De manier waarop hij zijn beelden construeert is nu eens strak, dan weer intuïtief en spontaan. Hij zoekt naar “sculpturale gebeurtenissen”: eenvoudige gebaren als een trui aantrekken, een steen stevig vasthouden vooraleer hem te breken, zijn voor hem esthetische daden. Trouw aan de filosofie van de kunstenaar kan je een affiche naar keuze mee naar huis nemen. Les Mac’s Rue Sainte-Louise, 82, Hornu Tot 29 januari 2012 Dinsdag-zondag: 10u -18u http://www.mac-s.be

Micheline De Bellefroid De Montherlant © Micheline De Bellefroid (Photo M. Lechien MRM)

Faisceau oblique, 1969-1970. Olie en zand op doek, 100x73cm. Collection Luc Schrobiltgen. Photo: L. Schrobiltgen. © Sabam

De honderdste verjaardag van de Brusselse kunstenares Berthe Dubail (1911-1984) wordt in Charleroi Museum herdacht met een uitgebreide overzichtstentoonstelling. Na haar opleiding aan de Academie van Bergen schildert Dubail aanvankelijk een zwaarmoedig expressionisme, schatplichtig aan Cézanne. Een uitgezuiverde vormgeving met een minimaal lijnenspel is dan al haar handelsmerk. De abstractie is nooit ver weg. In 1955 leidt een reeks monumentale naakten naar de fundering voor haar latere zuivere abstractie. Berthe Dubail schildert vanaf dan enkel nog gedreven door intuïtie. Haar kleurgebruik evolueert naar meer gedempte vrolijke grijstinten en okers. Vanaf de jaren zestig wordt grofkorrelig zand geïntegreerd in de tableaus. In tegenstelling tot de meeste kunstenaars uit die tijd zal Dubail nooit het zand vermengen met de olieverf. Vakkundig prepareert ze haar canvas, waarbij het zand de ondergrond vormt voor haar olieverftekeningen. Door het subtiele reliëf dat op die manier ontstaat, zorgt de speling van het licht voor een diffuse beeldvorming. De eivormige en slingerende lijnen lijken haast te verdwijnen in een fijne mist. Het latere werk van Berthe Dubail krijgt het predicaat “vrouwelijke innerlijke landschappen” mee en suggereert thema’s als bevruchting, nieuw leven, evolutie. Charleroi Museum, Place du Manège 1, Charleroi Tot 14 januari 2012 Dinsdag tot zaterdag: 10u - 18u www.charleroi-museum.be

[André De Nys]

Het Belgische boekbinden geniet tegenwoordig over de hele wereld aanzien. En daar heeft Micheline de Bellefroid (1927-2008) een stevige hand in gehad. Ze heeft een aanzienlijk oeuvre voortgebracht en koppelde artistieke creatie aan technische perfectie. Deze grande dame van het Belgische boekbinden heeft zowat alle grote literaire teksten van haar tijd verzorgd en leidde gedurende meer dan twintig jaar, van 1966 tot 1987, verschillende generaties boekbinders op. In het Koninklijk Museum van Mariemont zijn een honderdtal stukken van haar hand, waaronder 50 artistieke boekbanden, te bewonderen. Ze bieden een mooi beeld van de evolutie in de creaties van Micheline de Bellefroid en haar geleverde bijdrage aan een eeuwenoud beroep. De Montherlant © Micheline De Bellefroid (Photo M. Lechien MRM)

Koninklijk Museum van Mariemont Tot 12 februari 2012 Dinsdag-zondag: 10u - 17u www.musee-mariemont.be

Wunderkammer Pascal Bernier, Faon, Accident de chasse, 1996. Ree, verband, acryl, 60 x 40 x 30 cm © P. Bernier

Tijdens de Renaissance dook in Europa een nieuw fenomeen op: de Wunderkammer of het kunstkabinet. Verzamelaars brachten in hun verlangen om kennis te vergaren in een dergelijke kamer allerlei kunstvoorwerpen, curiosa, archeologische vondsten en exotische voorwerpen samen. Met een uitgesproken voorkeur voor het vreemde en het ongeziene. De Wunderkammer ligt daarmee aan de grondslag van de musea voor kunst- en natuurgeschiedenis. In de 19e eeuw moest het kunstkabinet plaats ruimen voor deze officiële instellingen en raakte daarmee in onbruik. In de Brusselse Botanique kan je nu een Wunderkammer, met uitgesproken hedendaagse accenten, gaan ontdekken. Meer dan 20 kunstenaars, die in België werken, hebben er met hun kunst een heel eigen denkbeeldige wereld geschapen. Botanique Koningsstraat, 236, Brussel Woensdag tot zondag: 12u - 20u Tot 29 januari www.botanique.be

[Ward Desloovere]

Tentoonstellingsbezoek 7 Het onbewaakte moment

Machelen-Zulte, 11 februari 2012 Met rondleiding door Ronny Delrue

De tekening is, ook in onze tijd van hoogtechnologie, een ideaal medium om het kantelmoment tussen de ongecontroleerdheid en de controle in beeld te brengen. Dat is de stelling in het boek van kunstenaar Ronny Delrue. Naar aanleiding van dit boek brengt het Roger Raveelmuseum de zeven kunstenaars die in de publicatie aan het woord komen samen in een boeiende kunstpresentatie. Thema’s: de tekening als documentatie, als experiment, als richting en als autonoom beeld met de koppeling naar het schilderij, video en film. Ronny Delrue schetst zijn reflecties op het leven in “Dagboeknotities”. Zijn denkprocessen tonen verstarring, verdwijning en de droom naar zuiverheid. Voor Roger Raveel is tekenen even levensnoodzakelijk als eten en drinken. Tijdens het tekenen ontkiemen de ideeën die de weg tonen naar zijn schilderijen. Hij onderzoekt zijn directe omgeving: Machelen, waar hij leeft en werkt, zijn vader, zijn vrouw Zulma, zichzelf, zijn kat,... Potlood, inkt en verf worden gelijktijdig gebruikt, wat resulteert in die typische grafische schilderijen. Iedere schilderijenreeks die Luc Tuymans maakt, wordt voorafgegaan door een grondige studie. Pas wanneer de voorbereiding compleet is, gebeurt de activiteit van het schilderen in één dag. Het Raveelmuseum maakt ook ruimte voor de digitale tekeningen van Anne-Mie Van Kerckhoven, de getekende noodkreten van Philippe Vandenberg, de voorbereidende videoschetsen

Het onbewaakte moment Hoe voelen kunstenaars het onbewaakte moment aan waarop een losse krabbel de aanzet wordt tot een sterk kunstwerk? Met zijn doctoraatsstudie kreeg Ronny Delrue de kans om zich toegang te verschaffen tot de wereld van zes collega-kunstenaars. “De tekening is een ideaal middel om de wisselwerking tussen toeval en ratio in beeld te brengen”: die stelling vormt voor Delrue het uitgangspunt om te onderzoeken hoe

van Katleen Vermeir en het haast vloeibare beelddenken van Kris Fierens. Ronny Delrue leidt ons rond op de tentoonstelling. Meer info: www.rogerraveelmuseum.be Waar: Roger Raveel Museum, Machelen-Zulte Wanneer: 11 februari om 11u Prijs: 11 euro (toegangsticket inbegrepen) Wil je inschrijven of meer informatie? Bel 09/235.22.70 of mail naar [email protected]

[ADN]

Roger Raveel, Vrouw met opsmukspiegeltje, 1953

Ronny Delrue, Dagboeknotitie: 21.07.2005. Gemengde techniek op papier, 19,7x 21cm.

andere kunstenaars in hun werk al dan niet bewust reageren op het onverwachte, hoe ze dat loskoppelen toelaten. Het zijn erg boeiende gesprekken geworden, met goed gekozen gesprekspartners. De mix man/ vrouw, jong/oud, beginnend/eindigend, wereldberoemd/niet-wereldberoemd levert een mooi en divers palet op. Luc Tuymans, Roger Raveel, Anne-Mie Van Kerckhoven, Philippe Vandenberg, Kris Fierens, en Katleen Vermeir vertellen over de plaats die tekenen inneemt in hun werk, over de tekening als kwetsbaar beeld, de bewuste spontaniteit bij het tekenen. Welke rol nam tekenen in hun kindertijd in, wat is het

verschil tussen een getekende en een geschilderde lijn en in hoeverre laten ze toevalligheden hun werk mee bepalen? “Je hebt twee vormen van gecontroleerde ongecontroleerdheid”, besluit Delrue. "De eerste heeft te maken met het moment, met de beslissing al dan niet uit te vegen. Je zoekt iets, maar je vindt iets anders. De tweede heeft te maken met tijd. Als je je werk een tijdje laat rusten, zie je dingen soms in een nieuw licht. Het tijdsverloop helpt je dingen los te laten.” [Mercatorfonds, 320 blz, 39,95 euro]

[WDS]

8

De derde editie van De Canvascollectie / La Collection RTBF is uit de startblokken geschoten. Het kunstevenement nodigt kunstenaars uit hun werk te tonen en te toetsen aan dat van anderen. De polsslag voelen van de kunst van vandaag: dat is het doel van De Canvascollectie. Dat moet door een zo breed mogelijke waaier van kunst in beeld te brengen.

In 2008 vond een eerste succesvolle editie (4700 deelnemende kunstenaars) plaats van De Canvascollectie. Bij de vorige editie waren ook Waalse kunstenaars van de partij en liep het aantal deelnemers op tot 8000. Een cijfer dat de organisatoren nu ook graag willen halen. Ook nu wordt het project uitgebreid. Zo komt er een extra preselectie in Vlaams-Brabant - Museum M in Leuven én een in Duitstalig België: IKOB in Eupen. Verder loopt De Canvascollectie / La Collection RTBF volgens de gekende formule: tijdens een van de preselecties kan je maximaal drie werken presenteren voor de selectiecommissie. Vorm en materiaalkeuze zijn vrij. Je licht je intenties en visie toe en krijgt onmiddellijk feedback van de commissie die motiveert waarom je werk al dan niet wordt weerhouden. Vervolgens maakt een nationale jury de definitieve selectie voor een expositie die van 10 mei tot 10 juni 2012 in BOZAR zal lopen. Vier kunstenaars schoppen het tot laureaat en winnen de Grote Prijs, de Prijs voor een jonge Vlaamse kunstenaar, de Prijs voor een jonge Frans- of Duitstalige kunstenaar of de Publieksprijs. Ook nu krijgt het evenement aandacht op Canvas en RTBF met een tv-reeks van 7 programma’s waarin je een verslag krijgt van de preselecties en portretten van deelnemende kunstenaars.

WWW.CANVAS.BE/CANVASCOLLECTIE De website is niet enkel de plaats waar je je kan inschrijven en alle praktische info vindt, maar ook de plaats waar je de wedstrijd op de voet kan volgen. Er is een online galerij waar je alle gepreselecteerde werken kan bekijken en becommentariëren in een gastenboek, goed voor zo’n 1600 werken online. Bovendien krijgt elke geselecteerde kunstenaar de kans zichzelf en zijn werk voor te stellen in een kort videoportret. De onlinegalerij moet dé place to be worden waar kunstenaars en publiek elkaar vinden en hun passie voor kunst met elkaar kunnen delen. KALENDER 14 en 15 januari 2012: Wiels – Brussel en Waals Brabant 21 en 22 januari 2012: SMAK – Gent / Oost-Vlaanderen 26 en 27 januari 2012: Mu.ZEE Oostende / West-Vlaanderen 28 en 29 januari 2012: M HKA – Antwerpen/ Antwerpen 18 februari 2012 RTBF: Orangerie Centre culturel de Bastogne 1 en 3 maart 2012: Museum M – Leuven / Vlaams Brabant 10 maart 2012: IKOB – Eupen 17 maart 2012: Espace 251 Nord - Luik 24 en 25 maart 2012: MAC’s – Bergen 31 maart 2012: Maison de la culture de Namur 14 en 15 april 2012: Z33 – Hasselt / Limburg Tentoonstelling in BOZAR: van 10 mei tot 10 juni 2012 Vernissage en prijsuitreiking: 10 mei 2012 Inschrijven voor De Canvascollectie / La Collection RTBF kan nog tot 31 december op www.canvas.be/canvascollectie

Voorbereid naar De Canvascollectie!

In aanloop naar De Canvascollectie organiseert KUNSTWERK[t] enkele evenementen die je helemaal klaarstomen voor de confrontatie met de jury. Geen garantie voor een ticket naar de eindfinale, maar een aanrader voor wie goed voorbereid naar de Canvascollectie wil trekken. Alvast veel succes me je deelname!

LEZING: VOORBEREID NAAR DE CANVASCOLLECTIE! Naar buiten komen met je eigen werk vraagt moed. Zo ook bij De Canvascollectie. Je stelt je immers bloot aan commentaar. Maar je kan het ook zien als een mooie kans om in dialoog te gaan met een professionele jury: een moment van feedback, een gesprek over je werk, je drijfveren en motivatie. Tijdens deze lezing vertelt William Ploegaert, directeur van de Academie van Deinze en commissielid tijdens de vorige edities, vanuit zijn ervaringen. Hij geeft do’s en don’ts mee. Waar kan je op letten bij je deelname aan De Canvascollectie? Hoe selecteer je uit eigen werk? Wat is voor de jury van belang? Hoe kan je manier van presenteren van invloed zijn? En wat kan je beter laten? Kortom, een lezing die tal van handige tips meegeeft bij je deelname aan De Canvascollectie. Prijs: 8 euro Mu.ZEE, Oostende: 8 januari, 11u - 12u30 SMAK, Gent: 14 januari, 11u - 12u30 M HKA, Antwerpen: 15 januari, 14u - 15u30

9

FEEDBACK OP JE WERK Het is belangrijk om tijdens De Canvascollectie een presentatie te geven van je werk waarin je visie en beeldtaal duidelijk spreken. Een professioneel kunstenaar bespreekt je werken met aandacht voor het beeldend proces, je onderwerp en materiaalkeuze. Je leert een verantwoorde selectie maken uit je eigen werken. Verder krijg je tips om je eigen werk beknopt toe te lichten aan De Canvasselectiecommissie. Er wordt telkens gedurende een uur gewerkt in groepjes van 4 deelnemers en één professioneel kunstenaar/docent. Meebrengen: eigen werk, eventueel aangevuld met foto’s zodat je een goed overzicht van je werk kan voorleggen. Prijs: 8 euro SMAK, Gent: 14 januari, 13u - 16u

Wil je inschrijven of meer informatie? Bel 09/235.22.70 of mail naar [email protected] [Petja Gekiere]

10 Expo Matissse, Picasso, Cézanne

De verzameling van de familie Stein

Bij het begin van de 20e eeuw is de aanwezigheid van de Amerikaans-Joodse familie Stein in Parijs een sterke stimulans voor jonge kunstenaars. De familie koopt en verzamelt de nieuwe meesters van de schilderkunst zoals Cézanne, Picasso en Matisse. Deze buitengewone collectie is nu te zien in het Grand Palais van Parijs. Pablo Picasso, Gertrude Stein, Metropolitan Museum of Art, New York, USA, © Succession Picasso 2011

Pablo Picasso, Autoportrait, Metropolitan Museum of Art, New York, USA, © Succession Picasso 2011

Henri Matisse, Portrait de Derain, Tate Collection, Londres, Grande-Bretagne, © succession H. Matisse. Photo: Tate, London, 2011

11 Rijke Amerikanen met smaak Gertrude Stein is een cultfiguur van de Parijse kunstscène in de eerste helft van de 20e eeuw. Op 19-jarige leeftijd verhuist zij van Pennsylvania naar Parijs. Aanvankelijk zou zij haar broer Leo een kort bezoekje brengen maar, zoals zoveel Amerikanen in die tijd, blijft zij in Parijs hangen. Ze installeert zich met Alice B. Toklas in een appartement in de rue Fleurus. Alice is haar huishoudster, secretaresse, uitgever en minnares. Samen met haar broers Leo en Michael verzamelt Gertrude schilderijen van Matisse, Cézanne en Picasso. Deze collectie is het begin van regelmatige bijeenkomsten op zaterdagavond met als vaste gasten Picasso, Dali, Zelda en Scott Fitzgerald en Ernest Hemingway (zoals zo mooi verteld in “Midnight in Paris”, de jongste film van Woody Allen). Waar je in de andere Parijse salons vooral arrivistische snobs aantreft, vind je in de rue Fleurus de echte intellectuelen en kunstenaars. De familie Stein krijgt heel snel de reputatie van rijke, excentrieke Amerikanen met een goede en gedurfde smaak. “We hebben vandaag mevrouw Cézanne opgegeten.” De familie Stein heeft geld maar is niet schatrijk. Zij leven sober, al hun geld wordt geïnvesteerd in kunst. Elke aankoop zal dus gewikt en gewogen worden: zij beginnen met de vier grote impressionisten: Manet, Renoir, Degas en Cézanne. Dan is het de beurt aan Gauguin en Toulouse Lautrec. Maar de grote kick komt wanneer zij in 1905 op de “Salon d’Automne” de nieuwe schilders zien, waar (nog) niemand wil in investeren en die te betalen zijn. Zo kopen zij 180 Picasso’s en evenveel werken van Matisse. Het grootste deel van de collectie wordt aangekocht vóór de Eerste Wereldoorlog. Nadien zijn hun favorieten te duur geworden. Soms moeten zij met pijn in het hart een schilderij verkopen. Wanneer Gertrude tijdens de Tweede Wereldoorlog in grote geldnood zit, is zij verplicht om een portret van mevrouw Cézanne te verkopen. “We hebben vandaag mevrouw Cézanne opgegeten”, schrijft ze in haar dagboek. Heerlijke ontploffingen van kleuren Dit is gewoon een formidabele collectie, met als koninginnenstuk het “Portret van Gertrude Stein” door Pablo Picasso uit 1906. Wanneer Gertrude haar portret ziet, is zij helemaal niet tevreden over het resultaat. Zij vindt dat zij helemaal niet op het geschilderde portret lijkt. “Niet aantrekken, dat komt nog wel met de jaren”, is het antwoord van Picasso. En dan zijn er de grote kubistische werken van Picasso, zoals “De Tafel van de Architect”, maar ook de toppunten uit de blauwe periode: “Vrouwen aan de Bar” en het krachtige “Zelfportret”. Maar het hoogtepunt voor mij is Matisse, al lang één van mijn lievelingsschilders: “Het Portret van Derain”, en “Vrouw met hoed” zijn heerlijke ontploffingen van kleuren.

Alice B. Toklas, Gertrude Stein. Cecil Beaton, Londres, National Portrait Gallery, © Courtesy of the Cecil Beaton Studio Archive at Sotheby's Bromure, 21.4 x 23.7 cm, 1936

Paul Gauguin, Tournesols sur un fauteuil, Fondation E.G. Bührle Collection, Zurich, Suisse,© Fondation Collection E.G. Bührle, Zurich (ISEA, J.-P. Kuhn)

Deze expositie toont niet enkel de grote meesterwerken, maar ook de archieven, de voorbereidende studies, zoals het tekenblok van Picasso met alle voorbereidende schetsen voor zijn meesterwerk “Les Demoiselles d’Avigon”. En die wisselwerking tussen documenten en absolute meesterwerken maakt van de tentoonstelling een onvergetelijke les in de schilderkunst. Dit is de tentoonstelling van het najaar! Grand Palais, Parijs Tot 16 januari 2012 www.rmn.fr Reserveren is aanbevolen.

Paul Cézanne, Les baigneurs, Lyon, Musée des Beaux Arts, dépôt du musée d’Orsay, © service presse Rmn-Grand Palais (Musée d’Orsay) / René-Gabriel Ojéda

12 Expo Mark Wallinger De Engelse kunstenaar Mark Wallinger (1959) won in 2007 met zijn installatie “State Britain” de prestigieuze Turner Prize. Dit werk met een lengte van 43 meter vormt nu de kern van een spraakmakende tentoonstelling in De Pont te Tilburg.

According to Mark, 2010, 100 chairs, string (installation dimensions variable) © the artist, courtesy Anthony Reynolds Gallery, London Photograph by Vegard Kleven

Het werk van Mark Wallinger is heel verscheiden: hij is opgeleid als schilder, maar gebruikt ook fotografie, video, performances en installaties. En ook de taal speelt een belangrijke rol. In de eerste plaats is hij een geëngageerde kunstenaar: hij stelt sociale, politieke en religieuze kwesties aan de orde. Kenmerkend voor het werk van Wallinger is de verankering van kunst in de realiteit en in de maatschappij en de vraag wat de rol van het museum is.

I Am Innocent, 2010, Digital archival prints on standard fine art paper, mounted on aluminium, laminated with ultrathin semi matte laminate, motor, Edition of 3 + 1 AP © the artist, courtesy Anthony Reynolds Gallery, London

State Britain, 2007, courtesy Anthony Reynolds Gallery, photograph by Peter Cox

STATE OF BRITAIN In “State Britain” rijgen honderden spandoeken, oorlogsfoto’s, protestborden, bebloede kledingstukken, knuffelbeertjes en vlaggen zich dwars door de grote zaal van het museum aan elkaar. Het werk is een minutieuze reconstructie van de Klaagmuur waarmee vredesactivist Brian William Haw zijn jarenlange protest op het Parliament Square in Londen kracht bijzette. Toen Wallinger dit meterslange protest begin 2006 op foto vastlegde, bivakkeerde Haw al vijf jaar onafgebroken tegenover het Palace of Westminster om aandacht te vragen voor de humanitaire ramp die de oorlog in Irak teweeg bracht. Wallinger heeft grote bewondering voor de vasthoudendheid van de contesterende Haw en ook voor de visuele impact van zijn protestmuur. De noodzaak om er een kunstwerk van te maken komt pas wanneer de politie in de vroege uren van 12 mei 2006 alles ontmantelt. De “Serious Organised Crime and Police Act” wordt in het leven geroepen, een wet die de demonstranten verbiedt om zich, zonder toestemming van de autoriteiten, binnen een straal van één kilometer rond de regeringsgebouwen op te houden. Een half jaar later stelt Wallinger zijn remake van “State Britain” ten toon in de Tate Britain. Van een aanklacht tegen de oorlog in Irak is de zorgvuldig nagemaakte versie van de protestmuur tot een kunstwerk omgetoverd. Wanneer je je bovendien

realiseert dat Tate Britain zelf gedeeltelijk binnen de verboden één kilometerzone ligt, is de aanklacht tegen de oorlog een monument voor de vrije meningsuiting geworden. VIDEO In de kleine compartimenten van De Pont worden de video’s vertoond. In “Landscape with the Fall of Icarus” worden op vijf, in een halve cirkel opgestelde monitoren amateurfilmpjes getoond waarin de onfortuinlijke belevenissen zijn vastgelegd van vijf mannen. Balancerend aan een touw en klaar voor een zweefvlucht, raken ze verstrikt, struikelen en vallen. In Wallingers installatie worden die gefrustreerde pogingen om los te raken van de grond verbonden met het lot van Icarus. Wallinger gaat de banale voorvallen vertragen en herhalen waardoor ze een mythische dimensie krijgen. HET ONDERBEWUSTE Voor “The Unconscious” heeft Mark Wallinger een dertigtal foto’s van het internet gehaald: allemaal foto’s van mensen die op het openbaar vervoer in slaap gevallen zijn. Deze wat ongemakkelijke beelden - je kijkt er met een zekere gêne naar - zijn door medepassagiers gemaakte snapshots en tonen een totaal verlies aan zelfcontrole, met weggezakt hoofd en open gesperde mond. De personages zien er allemaal heel kwetsbaar uit, alsof ze slachtoffers zouden zijn. De tentoonstelling Mark Wallinger in De Pont is bijzonder intrigerend: ironie, dolle pret, politiek, kritiek, protest als kunstvorm. En dat allemaal in het museum! Marcel Duchamp zou tevreden zijn. De Pont Tilburg Dinsdag t/m zondag 11u - 17u Tot 19 februari 2012 www.depont.nl

[Claude Blondeel]

13 Tentoonstellingsbezoek Manor Grunewald

Gent, 28 januari 2012

Met rondleiding door de kunstenaar

Het oeuvre van Manor Grunewald (°1983) bestaat hoofdzakelijk uit tekeningen en schilderijen. Hij zoekt daarbij telkens naar manieren om de beperkingen van een doek te overstijgen. Grunewald sprokkelt visuele tekens en verwerkt deze in schilderkunstige collages. Daarvoor kan hij duidelijk putten uit zijn ervaring als voormalig graffitikunstenaar. De bronnen die hij aanboort, zijn onbeperkt en gaan van krantenknipsels en strips tot geïllustreerde collages. Het resultaat is geen eenduidig beeld, maar een vat vol mogelijkheden en sfeer. Hij verlaat verschillende keren het doek om murals te maken waarbij de grens tussen schilderij en installatie vervaagt. Manor Grunewald werd in 2011 geselecteerd voor de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst en presenteert onder de titel “I always wanted to be David Copperfield, but I turned out to be a painter” zijn solotentoonstelling in de Gentse Galerie Fortlaan 17. Daar leidt hij ons rond en laat ons kennismaken met recent werk. "Image Storage - The frightening facts about the new", solo presentation, Arco Madrid 2011, support by Fortlaan 17 gallery.

Meer info: www.manorgrunewald.com Wanneer: 28 januari om 16u Waar: Gent Prijs: 8 euro Wil je inschrijven of meer informatie? Bel 09/235.22.70 of mail naar [email protected]

"The one that got away", 90 x 100cm, olieverf, spuitlak op linnen 2011, © Manor Grunewald.

14

Vele duizenden mensen zijn thuis actief bezig zijn met hun passie: beeldende kunst. Op zolder, in de kelder, in de huis- of slaapkamer of gewoon aan de keukentafel. Van volledig ingericht atelier tot rommelhok. In deze rubriek gunt een enthousiast kunstbeoefenaar ons een blik in zijn/haar artistieke werkplek.

Mijn atelier

Heb jij een bijzondere stek in huis waar je met je kunst bezig bent? We willen het graag weten en als het kan graag eens rondneuzen in je atelier of werkplek. Interesse? Graag een foto van je artistieke werkplek naar [email protected] of naar KUNSTLETTER[s], Bijlokekaai 7c, 9000 Gent.

15

Bij mijn opleiding regentaat plastische kunsten in Antwerpen leerde ik oog hebben voor compositie en vorm. Het is een manier van kijken geworden die me altijd is bijgebleven. Zo is een landschapsschilderij bij mij geen getrouwe weergave van de natuur, maar een evenwicht tussen verschillende kleurvlakken. Ik volgde schilderen aan de Academie van Geraardsbergen en daarna grafiek in Oudenaarde en stelde al over zowat heel Vlaanderen tentoon. Op dit moment volg ik een bijkomende opleiding: non-toxisch grafiek. Mijn atelier is een grote ruimte op de bovenverdieping van het huis. Een heel bijzondere plek, waar ik kan creëren en uitproberen. Een beeld komt vaak tot mij in een droom en blijft groeien en duidelijker worden. En op een dag is het klaar om geboren te worden. Dan voelt de eerste stap, op de trap naar boven, al aan als een belofte. En kan het creatieve proces beginnen. www.lievegeeroms.be

Ik ben: Lieve Geeroms Ik woon in: Herzele-Hillegem Mijn kunst: etsen, schilderen, keramiek

Lieve Geeroms (etsen) stelt tentoon met André Goossens (schilderijen), Martine Daem (glas), Guido Nowé (keramiek) en Guido Coppens (schetsen): tot 27 januari 2012 in BNP Paribas Fortis, Vlamingstraat 78 te Brugge. Open: ma, di, woe, vrij: 9u - 16u, do: 9u - 18u, zat: 9u - 12u.

Ik ben erg vroeg gestart met schilderen. Ik volgde als kind al les aan de kunstacademie van Ieper. Later heb ik in Gent een opleiding grafische vormgeving gevolgd en heb daarna terug het schilderen opgepakt. Er zijn nogal wat kunstenaars die me inspireren. Roger Raveel bijvoorbeeld. Ook de landschapsschilderijen van Thierry De Cordier en de composities van videokunstenaar David Claerbout vind ik erg sterk. Als atelier heb ik bewust gekozen voor een ruimte die noordelijk georiënteerd is. Ook al is het eigenlijk een heel gewone kamer, toch bezorgt ze me inspiratie. Zo zijn de rechte hoek van de schouw, de T-vorm van het raam of het zicht op de boom buiten, elementen die terug te vinden zijn in mijn schilderijen. http://nancydemeester.wordpress.com

Ik ben: Nancy Demeester Ik woon in: Ieper Mijn kunst: schilderen: olieverf op doek

16 Blikvangers extra europalia.brasil

Nog tot februari 2012 staat de cultuur van Brazilië centraal in het internationaal festival Europalia. Het tweejaarlijkse cultuur-evenement draait rond “diversidade” en toont de culturele en artistieke diversiteit in Brazilië.

Met bijna 200 miljoen inwoners is Brazilië een echte smeltkroes van volkeren: erfgenamen van de Europese kolonisatoren, indianen uit het Amazonegebied en immigranten van over de hele wereldbol. Samen leveren ze een echte mozaïek aan kunst en cultuur op. Diversiteit is dan ook het hoofdthema van Europalia.brasil. Het festival laat je kennismaken met de meest uiteenlopende kunstvormen die dit fascinerend land te bieden heeft: theater, film, muziek, dans, literatuur, design,… Met meer dan 20 tentoonstellingen, over heel België verspreid, valt er ook een stevige portie beeldende kunst te ontdekken.

Alfredo Volpi, Zonder titel (vlaggetjes), eind jaren 1950. Privéverzameling.

17

Karl zu Wied-Neuwied, Portrait de Quäck, Indien botucodo © Stuttgart, Brasilien-Bibliothek der Robert Bosch GmbH

BRAZIL.BRASIL De hoofdtentoonstelling Brazil.Brasil zoomt in op de periode tussen het begin van de 19e en 20e eeuw en toont hoe het thema diversiteit een bepalende rol speelt in de zoektocht van de Braziliaanse kunst naar een eigen identiteit. Van het Brazil, met de oude Portugese spelling met Z naar het moderne Brasil met S. Een tweerichtingsspiegel is het, die toont hoe Brazilianen zichzelf zien en de Europese visie op hun koloniën bloot legt. Brazilië werd in 1500 ingelijfd bij Portugal en ontwikkelde zich de daaropvolgende 300 jaar in isolement. De instroom van Europese immigranten, massale import van Afrikaanse slaven en contacten met de inheemse bevolking veranderen het land, wat zich ook weerspiegelt in de kunst. In 1808 valt Napoleon Portugal binnen, waarop de Portugese koninklijke familie naar Rio de Janeiro vlucht. Daar wordt in 1816 de Koninklijke School voor Wetenschappen, Kunsten en Ambachten opgericht, de latere Keizerlijke Academie. Haar taak bestaat erin een nationale kunst te creëren. De Academie produceert monumentale doeken die Brazilië voorstellen als een machtige, beschaafde natie met een heroïsch, in Europa geworteld verleden. Daarbij wordt de zwarte enkel geportretteerd als “nobele wilde”, in de Europese aristocratische kledij van edelman of medicus. Elke verwijzing naar de slavernij is taboe. Maar de echte Braziliaanse samenleving, verzwegen door de Academie wekt de belangstelling van Europese rondreizende kunstenaars. Hun portretten stellen de wantoestanden van de Braziliaanse monarchie aan de kaak en irriteren daarmee de Braziliaanse elite. Een voorbeeld: de Franse schilder Jean-Baptiste Debret publiceert zijn tekeningen en aquarellen in “Voyage Pittoresque et Historique au Brésil”, de meest volledige en indrukwekkende 19e eeuwse beschrijving van Brazilië. Naast werken die het

J. B. Debret, Mascara que se usa nos negros que têm o habito de comer terra, Museus Castro Maya © Horst Merkel

woud, vegetatie en indianen tonen, legt Debret ook de slavernij en de gewoonten van de hoogste en laagste klassen vast. Tot grote woede van de officiële Braziliaanse instanties. Het werk van de reizende 19e-eeuwse kunstenaars is een voorbode van de modernistische kunst die in het begin van de 20e eeuw ontstaat. In Europa is een avant-gardebeweging de kunst aan het herontdekken. In hun zoektocht naar een eigen kunst gaat de nieuwe lichting Braziliaanse kunstenaars de blik op hun roots richten. Ontmoetingen met de volkscultuur, met de cultuur van de Afro-Brazilianen, van de verschillende immigranten en van de indianen laat hen een rijke diversiteit ontdekken, een mozaïek van talloze etnische culturen. De Pau Brasil-dichtkunst en het radicalere Antropofagia zijn motors achter een nieuwe omgang met geïmporteerde ideeën en doen een nieuwe esthetiek ontstaan. De mix van aandacht voor eigen culturen en voor nieuwe ideeën meegebracht door immigranten of kinderen van immigranten, zal bij schilders als Alfredo Volpi leiden tot een geslaagde fusie van modern en primitief, naïef en geleerd, van volkse en Europese tradities. Paleis voor Schone Kunsten, Ravensteinstraat 23, Brussel Tot 15 januari 2012 www.bozar.be

18 PARELS VAN VRIJHEID Het leed van de Afrikaanse slaven en hun afstammelingen in Brazilië en hun vrijheidsstrijd heeft een markant cultureel en artistiek fenomeen opgeleverd: Afro-Braziliaanse juwelen. In een mooie opstelling presenteert Grand-Hornu Images deze sieraden die werden gedragen door zwarte vrouwen, zowel slavinnen als vrije mensen. De juwelen hebben een sterke symbolische en emotionele waarde en zijn tekenen van rijkdom en macht en nog meer van verzet en vrijheid. Tijdens het tijdperk van de slavernij (16e-19e eeuw) werden zwarte slavinnen goed gekleed en getooid om zo de sociale status van hun meester te laten zien. Ook sommige vrijgelaten oude slavinnen droegen deze juwelen. De sieraden vormden een middel om in hun eigen voortbestaan te voorzien of om familie of vrienden vrij te kopen. Op die manier vormden ze een motor voor emancipatie. Het gaat vooral om parelsnoeren, ringsnoeren of kettingen met kruisen, oorringen, armbanden, ringen. Opvallend is de grootte, het volume van de juwelen. Ze zijn dan ook niet vervaardigd van zuiver metaal en zijn niet massief. Goudsmeden maakten gebruik van technieken als filigraan- en graveerwerk om de glans van het metaal zo goed mogelijk tot zijn recht te laten komen. Want het gaat er vooral om dat het sieraad er indrukwekkend uitziet, zodat de draagster er rijker uitziet dan zij in werkelijkheid is. Andere juwelen hebben een religieuze functie. Voor volgelingen van de orixas (Afro-Braziliaanse goden) begeleiden sieraden een mens en markeren zijn spiritueel leven, van zijn inwijding tot zijn begrafenisplechtigheid. De tentoonstelling omvat ook een reeks knappe foto’s en kostuums die gedragen worden in de stoet van de sambascholen tijdens het festival van Rio. In het hedendaagse Brazilië worden parelsnoeren gebruikt om plaatsen en personen tegen slechte voortekens te behoeden. Ook de creolenjuwelen hebben zich tot nationale symbolen opgeworpen en zijn pareltjes van de Braziliaanse cultuur. Grand-Hornu Images Rue Sainte-Louise, 82, Hornu Tot 26 februari 2012 Dinsdag-zondag: 10u - 18u www.grand-hornu-images.be

Irmandade de Nossa Senhora da Boa Morte, Cahoeira. Photo: Adenor Gondin. © Coleção do artista

19 GRAVURA EXTREMA Een boeiende ontdekkingstocht doorheen een eeuw Braziliaanse grafische kunst: dat levert een bezoek aan “Gravura Extrema” in het Centre de la Gravure te La Louvière op. De tentoonstelling is losjes chronologisch opgevat en bevat weinig grote namen. Maar verrassingen des te meer. Curator en kunstenaar Sergio Fingermann stelde dan ook een heel eigenzinnig beeld van Braziliaanse graveerkunst samen, met voornamelijk poëtische interpretaties van grafiek door kunstenaars die eerder in de marge opereren. Centraal staat de dualiteit tussen licht en schaduw, dag en nacht, dood en leven. “Kunstenaars worden aangetrokken tot grafiek omwille van de techniek”, vertelt Fingermann. “Het gaat hen deels om de fysieke activiteit, maar het is vooral een zoektocht naar schaduw, net naar wat men onttrekt aan het licht.” Vier poëtische modules leiden je door 100 jaar grafiek en zo ook langs een eeuw Braziliaanse geschiedenis. Het eerste deel “Trames de la nuit (Nachtdraad)” toont werk van kunstenaars die in het begin van de 20e eeuw in Europa werden opgeleid en terug in eigen land een land aantroffen in volle industrialisering, met grote bevolkingsconcentraties in de steden. Het werk van Lasar Segall richt zich op sociale thema’s als immigratie en armoede. Oswaldo Goeldi laat zich inspireren door eenzaamheid,

nacht, achtergelaten en vergeten dingen. Zijn invloed laat zich ook voelen op de volgende generatie kunstenaars die “Nuits particulières (Bijzondere nachten)”, het tweede luik van deze expo groepeert. Tegen een achtergrond van politieke onrust maken ze werk met een duidelijke boodschap, grafiek die expressionistisch en lyrisch abstract aandoet. “Autres ombres, autres nuits (Andere schaduwen, andere nachten)” is de mooie titel van een derde module die de abstractie vanaf de jaren ’50 behandelt. Nieuwe ideeën over kunst, zoals de Pop Art en nieuwe artistieke mogelijkheden zoals zeefdruk worden grondig overgenomen en toegepast. Het werk van Evandro Carlos Jardim laat zich lezen als een indringend dagboek van gravures. Hedendaagse kunst, met een mengelmoes van tegenstijdige standpunten, maakt het onderwerp uit van het laatste deel, “La nuit de quelques-uns (De Nacht van Enkelen)”. Slagschaduwen staan centraal in de grafiek van Marco Buti. “Schaduwen, vol gedachten, ergens tussen waarneming en rede”, zoals hij het benoemt. Vele vierkante meters woeste grafiek: dat is het werk van Fernando Vilela, dat verbluft door de schaal waarop het is gemaakt. En zo wisselen onstuimig en intimistisch werk elkaar af in een mooie, verrassende tentoonstelling. Le Centre de la Gravure et de l'Image imprimée 10, rue des Amours, La Louvière Dinsdag-zondag: 10u - 18u Tot 8 januari 2012 www.centredelagravure.be

[Ward Desloovere]

Fernando Vilela, Tsunami, 2010.

Marco Buti, Zonder titel. Uit de reeks “Ficar”, 20x34,5 cm, 2002.

20 Gesprekken met kunstenaars Gery De Smet

In deze reeks spreekt Hilde Van Canneyt met hedendaagse Belgische kunstenaars. De kunstenaar vertelt ons over zijn tentoonstellingen en drijfveren en gunt ons een blik in zijn atelier. Meer interviews vind je op www.hildevancanneyt.blogspot.com

Gery De Smet (°1961) studeerde schilderkunst aan de Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Gent en het HISK. In 1992 won hij de Prijs Jonge Belgische Schilderkunst. Sindsdien bouwt hij gestaag verder aan zijn oeuvre, volgens een heel eigen idioom en in de meest uiteenlopende disciplines. “Het werkproces maakt me gelukkig. Het is als een roes. Ik voel me als een draaiende derwisj.”

Far East Summit, uit de reeks ‘U loot I shoot’, 2011

Gery, hoe omschrijf je zelf je oeuvre? Ik noem het een onderzoek, waar alles met alles verbonden is. Dat geldt vooral voor mijn schilderijen onderling, maar ook voor de andere zaken die ik maak: mijn grafisch werk, installaties, de registratie van mijn happenings, films of boeken. Je giet je oeuvre graag in de vorm van een stam- of levensboom waarvan de takken van de boom staan voor de verschillende disciplines en waarvan de zwaarste tak de schilderkunst is. De stamboom op zich is een rijk archaïsch beeld en symboliseert het groeiproces. Je hebt naast de tak van de multiples of de tak van happenings, ook de tak van de schilderijen met allemaal twijgen. Iedere twijg stelt een reeks schilderijen voor. Zo heb je aan de tak van de schilderkunst een twijg waarboven vermeld staat: ‘Zijn zij misleid die U misleiden?’ Boven een andere twijg staat dan weer ‘Studie der ideologieën’, die meer dan honderd schilderijen bevat. In deze reeks betreft het een onderzoek naar tekens en landschappen: de landschappen als metafoor voor nationalisme en tekens die, als je lang genoeg kijkt, wel lijken over te gaan in landschappen. Deze reeks gaat over gelaagdheden: wat je ziet, is niet altijd wat je ziet. Iedere reeks schilderijen kent zijn eigen wetmatigheid. Binnen iedere reeks gebruik ik een andere manier van werken. Vaak zijn alle formaten erbinnen identiek. Ik heb één serie waarbinnen ik kan doen wat ik wil

en die ik “Antecedenten” noem en die loopt van in de jaren zeventig tot nu. Ik vind het werken binnen een reeks interessant, omdat ik dan tot een hogere concentratie kan komen en het concept kan uitdiepen, want het ene schilderij beconcurreert het andere. Je bent gefascineerd door rituelen en symbolen. Is die interesse spontaan gegroeid of ben je daar al heel je leven mee bezig? Ik ben katholiek opgevoed en ik heb me altijd afgevraagd wat daar de zin van was. Was het pure gewoonte of een verslaafdheid iedere zondag in de kerk te gaan zitten? Ik heb me daar als puber aan ontworsteld, maar het blijft me wel boeien van op afstand. Twintig jaar geleden las ik een boek over de verwijzingen naar vroegchristelijke tekens die je in een kerkgebouw ziet. Dat zijn eigenlijk Indo-Europese tekens. Vanaf toen ben ik in een kerk naar die tekens beginnen zoeken. De rosasvorm van de vensters, de kazuifel van de pastoor en de hostie, waar ik eigenlijk de zon in zie, maar ook de staf van de bisschop zijn zo’n tekens. Dat al die tekens eigenlijk heidens zijn, fascineert me wel. In alle godsdiensten heb je eenzelfde mechaniek. Daarnaast heb je ook het aspect van de demagogie: het verleiden van het volk door een eredienst, iets wat mensen blijkbaar nodig hebben. De meeste kunstenaars zijn niet godsdienstig. Ik denk dat dat komt doordat zij de kunst als religie beleven.

Opbouw van de tentoonstelling in Artetage, Museum voor Hedendaagse Kunst te Vladivostok. Foto: Alexander Gorodny.

De titel van je boek is ‘See something, say something’ en is geïnspireerd op wat je hoorde in het metrostation DC in New York. Met het oog op terroristische aanslagen hoorde je constant een vrouwenstem de woorden “see something, say something” uitspreken. Het boek omvat een overzicht van heel je oeuvre. Daarnaast is het ook in het Russisch vertaald. Waarom? Ik heb het naar het Russisch laten vertalen omdat ik gefascineerd ben door de Russische literatuur en de Russische moderne kunst, zoals het constructivisme van kunstenaars als Malevich en Tatlin. Ook het Cyrillisch schrift spreekt me aan. En in Moskou wonen de meeste miljonairs ter wereld. Rusland is een land met ongekende mogelijkheden en een grote openheid eens je wordt aanvaard. Het boek is ook gemaakt naar aanleiding van een tentoonstelling in Vladivostok en Washington DC. Ik kreeg er rond dezelfde tijd een uitnodiging van twee musea om een solotentoonstelling te maken. Ik kon zo tegelijkertijd een selectief overzicht brengen van mijn productie. De ruimte in dat nieuwe museum in Washington DC is zo groot dat ik er 57 werken kon tonen. In Vladivostok was de ruimte ook niet min, maar daar moest ik een andere oplossing vinden. Je kan naar Rusland immers best geen werken opsturen, je weet nooit zeker of ze aankomen. Ik heb daar ter plaatse geschilderd en een installatie gemaakt rond mijn boek: ik heb alle plano vellen van de drukker meegenomen – op ieder vel staan acht pagina’s – en deze gehangen in een vierkante zaal, in precies 360°. Ik vond die manier van presenteren een vorm van democratie, want mensen hebben er geen geld om een boek te kopen en konden zo toch het boek bekijken dat 360 bladzijden telt. Op het plafond heb ik slingers gehangen, zoals je die op een verjaardagsfeestje ziet, met mijn zinnen die in het boek staan. Ik werk met 40 zinnen die op één of andere manier altijd terugkomen. Zo hingen er: ‘Wat doet U in ons leger?’, ‘Veranderen van godsdienst’, ‘Alle werklozen werken”,… Een vorm van opvouwbare tentoonstelling, dus, die ik overal kon meenemen. Waar haal je je inspiratie voor je vreemde titels? Als ik bijvoorbeeld de trein neem, komen die woorden of zinnen in me op. Ook in de auto heb ik altijd papier in mijn zijvak zitten en schrijf ik terwijl ik aan het rijden ben. Ik schrijf dan de woorden op die ik zeker niet mag vergeten. Op je schilderijen plaats je soms woorden en op het kunstenfestival van Watou 2008 presenteerde je een installatie gemaakt met ‘-gems’.

21 De installatie ‘Thans ongebruikelijk’ tijdens Waba sabi te Zingem, 2003.

Ik heb rond de 360 echt bestaande dorpjes gevonden, waarvan de naam eindigt op -gem. Al deze toponiemen heb ik op houten bordjes geschilderd en in een schuur gehangen. Ik hing ze hoog en laag om diepte en ruimte te scheppen. De bordjes bewogen lichtjes in de tocht van de ruimte. Alle bordjes samen vormen als het ware een nieuw land. Zestig van die dorpjes liggen momenteel trouwens net over de grens, in Frankrijk. Mij wordt ook al eens verweten dat ik geen grenzen ken, zowel als mens en als kunstenaar, omdat ik het gevoel heb dat ik op het gebied van kunst alles kan. Je maakt soms ook performances, zoals ‘De wanen in ons’, waar je een houten constructie en strobalen met jouw logo erin afgebeeld, in brand stak. ‘Als een zuivering van de obsessie met je eigen ego’. Ik noem dat happenings, omdat het andere mensen of andere elementen zijn, zoals het vuur, die er in meespelen. Ik ben alleen de gangmaker. Je behandelt thema’s zoals volksfenomenen en volksidentiteiten, maar ook sport. Autorennen bijvoorbeeld. De schilderijenreeks ‘Heden alle circuits gesloten’ bestond uit 19 schilderijen, die zowel een Formule 1-parcours voorstellen als een verdoken landkaart. Daarvoor was je inspiratie de oorlog in Bosnië. Door de oorlog in Bosnië zijn sommige beschoten en verlaten dorpen 20 jaar later helemaal overwoekerd door de natuur. Hetzelfde idee zou je kunnen betrekken op de betonnen banen die door een bos lopen. Die reeks gaat in zekere zin ook over nationalisme: mensen herkennen er hun land in, doordat het circuit een bepaalde vorm heeft. Mijn dochtertje ziet in de vorm van zo’n circuit een zwaan verschijnen, of een walvis, of een liggende figuur. In je werk heb je het ook over hoe godsdiensten, goeroes en ideologieën ineen zitten. Over verleiden en misleiden. Je moet dat lezen als een kruis: leiden, zenden, redden en misleiden. Ik zie dat als een soort kapstok en leidmotief die in de gelaagdheid van mijn werk terugkomen. Die streakers op de cover van mijn boek leiden en misleiden ook. Zij hebben heel het stadion in hun macht, doordat ze daar naakt het grasveld oplopen. Het rare is ook dat het altijd blanken zijn die dat doen. Eén streaker begint ermee en al spoedig krijgt het navolging over de hele westerse wereld. Nu is het weer even stil rond het streaken, maar als voorbeeldfunctie kan dat tellen. Het viel mij op dat men in Rusland niet begreep waarover ik het had.

22 Happening ‘De wanen in ons’ bij Verbeke Foundation, 2008. Foto: Philippe Braem

Net fashizma-net problem! uit de reeks U loot I shoot (2011)

Beelden van streakers zullen er misschien niet in de pers gekomen zijn. Hoe dan ook was het voor mij ook een manier om eens een naakt te schilderen.

er tevoorschijn is gekomen. Ik kan moeilijk gaan slapen, als ik niets heb gemaakt. Het werkproces maakt me gelukkig. Het is als een roes en ik kan dan moeilijk stoppen. Tot diep in de nacht ben ik bezig. Ik voel me dan als een draaiende derwisj. Soms is het al twee uur ’s nachts en dan denk ik: "Nu moet het af, want ik wil gaan slapen." Soms moet ik er nog aan beginnen om twee uur ’s nachts, want de volgende dag komt men foto’s nemen voor een catalogus of moet het werk naar een tentoonstelling. Soms werk ik nog aan een schilderij voor een expositie die ’s avonds opent. Ik heb het nu wel over werken in acryl. Met olie is het een langzamer proces, meer beredeneerd.

De reeks ‘Zijn zij misleid die U misleiden?’ is geïnspireerd op foto’s uit het Interbellum. Een schilderij uit deze reeks hangt nu in de tentoonstelling ‘Gevaarlijk Jong’ in het Dr. Guislain museum te Gent. Ja, gevonden beelden zijn vaak een vertrekpunt, maar soms schilder ik ook naar de natuur of iets ‘uit mijn hoofd’. Een ander schilderij uit de reeks die je vernoemd, heet ‘Ic dien’. Met gotische letters heb ik er ‘Ic dien’ op geschilderd. Je moet weten dat die tijdens het Naziregime verboden waren. Voor zover ik me kan herinneren heeft Hitler dit schrift verboden en moesten modernistische letters of het Antiqua lettertype worden gebruikt. Hoeveel gevoel zit er in je werk? Ik vind dat een moeilijke vraag. Ik vind dat kunst sowieso emotie is. Ook als een werk heel koel is. Toen men dezelfde vraag aan Andy Warhol stelde, wreef hij met zijn hand over de tafel. Stop je het meeste tijd in het denken over je beelden of in het maken van de beelden zelf? Werk je volgens een plan of laat je je leiden door je penseel? Ik zie het soms meer als produceren: zoals iemand moet studeren voor een examen. Als je dan merkt dat het studeren goed gaat, lijkt alles vanzelf te gaan en doe je gewoon verder. Tijdens het werken ben je een soort doorgeefluik naar je doek. Ik weet heel goed waar ik naartoe wil, maar eens aan het werk, kom ik in een soort van trance en dan gaat het vanzelf. ’s Morgens kijk ik vaak verwonderd naar wat

Heb je een sterk emotionele band met je werk? Ik kan het er wel moeilijk mee hebben als iets kapot gaat of als ik iets overschilder dat achteraf toch goed bleek te zijn. Dan ga ik toch even door een rouwproces. Het financiële aspect is minder belangrijk, want vele werken heb ik wel al 5 keer kunnen verkopen en blijf ik toch voor mezelf houden. En het wordt hoe langer hoe erger. Soms zijn verzamelaars en vooral galeristen een beetje misnoegd omdat ik schilderijen niet wil lossen, maar ik wil ze later niet moeten terugkopen, zoals Picasso deed. Een ronkende naam ben je niet. Zou je graag bekender zijn? Soms is het nog erger en kennen ze me zelfs in de kunstbranche niet. Smet wie? Hoewel ik soms verrast ben over wie mijn werk kent of koopt. Zowel in het binnen- als buitenland. De man in de straat kent mij niet en nochtans wil ik kunst voor het volk maken. De waardering vindt op een andere manier plaats: één verzamelaar heeft 14 schilderijen, een andere heeft 17 schilderijen en tekeningen, nog een andere heeft een privémuseum waar permanent 4 van mijn werken worden getoond.

23 Ic dien, uit de reeks ‘Zijn zij misleid die u misleiden?’ Foto: GDS

Precedent, uit de reeks ‘Running mate’. Foto: GDS

Sta je, op je vijftigste, als kunstenaar waar je hoopte te staan in het begin van je carrière? Ik had daar toen echt geen beeld van. Ik weet dus niet of ik voldoe aan een eventueel ideaal van toen. Om eerlijk te zijn: vanzelf komt het niet. Ik heb veel bewondering voor onze grote namen zoals Tuymans. Die mensen komen relaxed over, maar werken heel hard.

Heb je vrienden in de kunst? Ja, al denk ik dat écht grote kunstenaars in wezen eenzaam zijn, omdat iedereen met hen bevriend lijkt. Denk aan Andy Warhol, waarvan niemand wist dat hij aan het sterven was. Op de keper beschouwd is het ieder voor zich, zelfs als je in een evenwichtige relatie zit.

Met welke andere kunstenaars heb je in de loop van je kunstenaarscarrière gedweept? Ik heb nooit gedweept met kunstenaars, maar ben wel altijd geïntrigeerd geweest door andere kunstenaarslevens.

Wat is voor jou als kunstenaar je belangrijkste karaktertrek? Volharding misschien. Daarom is het voor een kunstenaar belangrijk dat hij boven de kaap van veertig geraakt als lid van de actieve bevolking. Iemand die wil beleggen in kunst, koopt best kunst van iemand die al boven de veertig jaar is en al iets bereikt heeft. Nadat kunstenaars van de kunstschool komen, zijn ze soms sterk, maar erna kunnen ze zonder hulp van een verzamelaar of een galerie of subsidie plots in een diep dal vallen. Zo zie je in stocks van musea soms werken van kunstenaars die nog altijd leven, maar in geen dertig jaar nog werken gemaakt hebben.

Wat maakt iemand tot een kunstenaar? Ik denk dat de hoeveelheid werken, een zekere productie, iemand tot kunstenaar maakt, omdat je dan pas kan spreken van een oeuvre. Voor mij is iemand die af en toe eens iets goeds schildert, geen kunstenaar. Als kunstenaar moet je tijd kunnen maken. Een kunstenaar is omwille van het beroep natuurlijk een egocentrisch mens. Het komt erop aan een evenwicht te vinden tussen kinderen, je werk, je sociaal leven, je deadlines, je PR en de perioden van rijkdom en armoede in de korte tijd dat je te leven hebt.

Meer info: www.gerydesmet.tk Gery De Smet stelt tentoon: Gevaarlijk Jong (met o.a. werk van Ron Mueck, Christian Boltanski,

Wat vind je het lastigste aspect van de job? Die eenzaamheid in het atelier is natuurlijk niet te onderschatten. Maar louterend. Ik kom vaak drie dagen het huis niet uit, omdat ik wil doorwerken. Er komen dan beelden naar boven die niet te vatten zijn, maar anderzijds kom je als kunstenaar met mensen in contact die je anders niet zou ontmoeten. Om die eenzaamheid te doorbreken, vind ik het net fijn om happenings te organiseren, omdat je dan met andere mensen iets maakt. Heel socialistisch.

Diane Arbus, Rineke Dijkstra, Paul Klee, Banksy, Joan Miró). Museum Dr. Guislain, Jozef Guislainstraat 43, Gent Tot 20 mei 2012 www.museumdrguislain.be

[Hilde Van Canneyt]

24 WAK 2012 Dag van de HOMEMADE Ambachten Ook jij kan meedoen! 2012 Ben jij één van de ruim twee miljoen mensen in Vlaanderen en Brussel die zich in hun vrije tijd overgeven aan hun artistieke passie? Doe dan mee aan de WAK en plaats je werk in de schijnwerpers.

Op zondag 5 februari 2012 zetten ambachtslieden in heel België de deuren van hun atelier open. Tijdens deze zesde editie van de Dag van de Ambachten plaatsen ze hun passie, hun vak en hun creaties in de kijker.

In 2012 vindt de WAK, de Week van de Amateurkunsten, plaats van 27 april t.e.m. 6 mei 2012. Het thema van deze editie is ‘Homemade’. We zijn er zeker van dat jij, solo of samen met je vereniging, mooie projecten en fijne activiteiten kan opzetten, al dan niet geïnspireerd door dit thema. We dagen je uit: laat tijdens de WAK zien waar je mee bezig bent!

Deze dag rond het ambachtswerk wordt georganiseerd sinds 2006 en oogst jaar na jaar meer succes. Zo trokken tijdens de vorige editie niet minder dan 76.000 bezoekers op ontdekking bij meer dan 600 ambachtslieden.

Meer info en inschrijven: www.wak.be

E D A M E HOM

verantwoordelijke uitgever: Luk Verschueren Forum voor Amateurkunsten vzw, Abrahamstraat 13, 9000 Gent grafisch ontwerp: www.janenrandoald.be

WWW . WEEK V DE AMA AN KUNSTTEUR . EN BE

5 . 6 M / T 27.4 2 201

Tijdens een demonstratie, animatie of een rondleiding kom je alles te weten over hun werk. Meubelen, grafische kunsten, glas, papier, maar ook textiel, keramiek, juwelen of hout, enz. komen aan bod. Al die ambacht ontdekken wordt nog gemakkelijker aan de hand van een van de routes. Elke route bestaat uit een uitgestippeld parcours langs het atelier van maximaal 5 ambachtslieden. Deze routes hebben een eigen naam die verband houdt met een regio of een welbepaald thema. De Route van de Brugse kantklossers of de Fijnproeversroute van Vlaams-Brabant, bijvoorbeeld. (Ook zelf je atelier openstellen kan, maar dan moet je wel voldoen aan een reeks voorwaarden, zoals: beschikken over een inschrijvingsnummer bij de Kruispuntbank van Ondernemingen; een beroepsactiviteit uitoefenen in ambachtelijke productie, verwerking, herstelling,...) Meer info: www.dagvandeambachten.be

25 HOE FOTOGRAFEER IK MIJN KUNSTWERK?

Handleiding voor de kunstenaar Als kunstenaar wil je je werk zo goed mogelijk presenteren. Niet enkel op tentoonstellingen, maar ook via beeldmateriaal. Een goede reproductiefoto kan je beeldend werk heel wat meerwaarde bezorgen. Fotograaf en docent Reinhart De Grendel maakte een handleiding bij de KUNSTWERK[t]-workshop “Hoe fotografeer ik mijn kunstwerk?” Die leert je met een eenvoudig, compact digitaal toestel een perfecte reproductiefoto maken. Ook al heb je geen of weinig ervaring met fotograferen. Na het toepassen van deze 20 stappen-handleiding ben je niet enkel de kunstenaar, maar ook de ideale reproductiefotograaf van je eigen werken. 52 blz Prijs: 9 euro Te koop bij KUNSTWERK[t] via [email protected] of 09/235.22.70 Deze handleiding past in de reeks publicaties die KUNSTWERK[t] uitbrengt rond de praktijk van het tentoonstellen. Eerder verschenen het Handboek Portfolio, het Praktijkboek voor Tentoonstellers en het Draaiboek voor Tentoonstellers. Ook deze uitgaven kunne bij KUNSTWERK[t] worden besteld.

Meer info op www.kunstwerkt.be

26 In de ban van textiel Textielkunst wordt nog al te vaak onder verdienstelijke huisvlijt gerangschikt. Ten onrechte, want er is al een hele tijd een echte zoektocht naar vernieuwende toepassingen aan de gang. Mét sterke resultaten. Zo experimenteert Gerda Standaert al enkele decennia met vorm en materialen en viel ze dit jaar in de prijzen op de Biënnale in Mexico. Wat begon met een cursus spinnen heeft tot een heel eigen creatieve benadering van weven en tal van textielexperimenten geleid.

Al ruim 30 jaar onderneemt Gerda Standaert een creatieve zoektocht naar nieuwe mogelijkheden met textiel. “Ik startte in de jaren ‘70 met losse cursussen, waardoor ik vooral met de eerder traditionele vormen van textielbewerking kennismaakte. Spinnen bijvoorbeeld. Daarna schreef ik me in voor een opleiding weven aan het Stedelijk Textielinstituut Henry Story in Gent. Ik heb er tijdens die 4 jaar het vak geleerd en veel technisch inzicht verworven.” Nadien volgde Gerda de opleiding textiele kunst aan de Academie van Sint-Niklaas. Een openbaring, zo bleek. “Een wereld van creativiteit is daar voor mij opengaan”, vertelt Gerda. “Ik legde er de basis voor mijn experimenten met vorm en materialen." Dit jaar kaapte ze de 1e Prijs weg op de 6e Biennale Contemporary Textile Art te Mexico 2011. Haar werk “Woman from Afghanistan, I need air” toont een vrouwengezicht verscholen achter het typisch felle blauw van de boerka. “De onderdrukking van de vrouw is een terugkerend thema in mijn werk”, legt ze uit. Ik maakte na een bezoek in Afrika eerder al werken rond het enorme gesjouw met waterketels die vrouwen moeten ondernemen. Toen ik hoorde dat de Biennale van Mexico rond het thema “Air” draaide, kreeg ik het idee om een vrouw in boerka af te beelden, een vrouw die letterlijk en figuurlijk behoefte heeft aan lucht.” Gerda's zoektocht naar vernieuwing gaat nog steeds verder. "Zo werk ik vaak met combinaties van materialen die een contrastrijk resultaat opleveren", vertelt ze. "Textiel met metaal bijvoorbeeld. Ik maak ook buitenwerken, waarbij ik textiel versmelt met plexi of glas.” Het spel met licht en kleur is daarbij erg belangrijk. “Een sterke kleur vormt de basis van een goede compositie. De draden, die later tot een esthetische vorm zullen worden geweven, verf ik met de hand.” Het verven met kleuren met natuurlijke pigmenten is erg arbeidsintensief, maar ook erg lonend. “Ik gebruik onder meer gedroogde cochenillekevers uit Mexico en Guatemala”, vertelt Gerda. “Die vermaal ik in een vijzel en bekom zo een prachtige rode kleur.” Woman from Afghanistan, I need air

27 Ikat

Shibori

1. Draden worden geverfd met Ikat-techniek.

1. Shibori-techniek

2. Draden geverfd met Shibori-techniek.

2. Weven met draden geverfd volgens Ikat-techniek.

MET DE HAND GEVERFD Voor het verven van de draden baseert Gerda zich op 2 technieken: Shibori en Ikat. “Shibori is een Japanse techniek die je op verschillende manieren kan toepassen. Voor het verven gebruik ik een heel gewone buis, waar ik draden rond span die ik plaatselijk verf. Wil ik alles in eenzelfde kleur, dan dompel ik de hele buis onder in een verfbad.” Bij Ikat komt het er op aan om de streng draden plaatselijk af te binden. “Waar de draden zijn samengebonden, komt geen verf door. Zo ontstaan patronen, die je later nog verder kan bewerken door op andere plaatsen de streng samen te binden. Het eindresultaat toont een overvloeiing van geverfde delen, zodat een nieuwe tint ontstaat.” Het meest tijdrovende werk volgt daarna met het voorbereiden van het weefgetouw: het opzetten van de boom, waarbij de draden op het weefgetouw worden aangebracht. De ketting wordt op het getouw gezet en zal met een eeuwenoud, maar ingenieus principe van schering en inslag door trappers en schachten tot textielobject worden geweven. Meer info: www.gerdastandaert.info www.textielgroepetcetera.be

3. Het resultaat.

[WDS]

28

Boeken WHERE WE MET Sinds 1998 houdt ARPAÏS du bois een dagboek van tekeningen en schetsen bij, heel vaak ‘s nachts op papier gezet. Die schetsdagboeken vormen ook het werk waarmee deze Belgische kunstenares naar buiten treedt en tentoonstelt. Heel persoonlijke, intieme en krachtige beelden, die in dit boek een prachtige dialoog aangaan met de wonderlijke foto’s van Yamamoto Masao. Deze Japanse kunstenaar gaat op een heel bijzondere manier om met de beelden die hij neemt: hij drukt de foto’s op klein formaat af, zodat ze in de hand passen en houdt ze, als het ware als een amulet bij. Hij veroudert de beelden door over de foto’s te wrijven en ze mee te nemen op zijn wandelingen. “Als we een foto in onze hand houden, houden we een herinnering in onze hand”, vertelt hij. Roger Smulewicz van de Antwerpse Fifty One Gallery bracht een knappe correspondentie tussen beide kunstenaars op gang. Het resultaat is deze parel van een boek, waarin de uitgepuurde, haast transparante foto’s en tekeningen op een verrassend natuurlijke manier bij elkaar staan. [Lannoo, 128 blz, 79 euro] JOOST MARECHAL

Joost Maréchal (1911-1971) was een pionier van de moderne kunstkeramiek in Vlaanderen. Daarnaast legde hij zich toe op de techniek van glasramen en werd ook daar een meester in. Als keramist realiseerde hij een hoogstaand oeuvre van sobere vazen en schalen. Vanaf de tweede helft van de jaren ‘50 ontwikkelde Maréchal een uitgesproken

artistieke vernieuwingsdrang, wat onder meer verrassende creaties in rookglazuur opleverde. Ook in zijn glasschilderkunst ondernam hij een artistieke zoektocht en evolueerde van figuratieve beelden naar wonderlijke explosies van abstracte kleuren. Dit boek schetst het portret van een begaafd kunstenaar en beschrijft het reilen en zeilen van een familiaal atelier. [Snoeck, 128 blz, 26 euro] VORSTELIJK VERZAMELD

De Gemäldegalerie van het Kunsthistorisches Museum in Wenen bezit één van de belangrijkste collecties oude meesters ter wereld. Nog tot 15 januari 2012 toont de tentoonstelling “Vorstelijk Verzameld", in het Groeningemuseum te Brugge een selectie van uitmuntende oud-Nederlandse paneelschilderijen uit die collectie. De kunstwerken werden door de eeuwen heen verzameld door de aartshertogen van Oostenrijk en de latere keizers van het Heilig Roomse Rijk. Zij hadden een neus voor kunst en een voorkeur voor de vroege Nederlanders. De gebroeders Van Eyck en de Meester van Flémalle legden de basis voor de faam die de schilderkunst uit de Zuidelijke Nederlanden uit de 15e en 16e eeuw te beurt zou vallen. Naast hun schildertechniek introduceerden ze een nieuw realisme in hun werk en gaven dit door aan jongere schilders als Rogier van der Weyden, Dirk Bouts, Hugo van der Goes en uiteindelijk ook aan Hans Memling en Gerard David. De knappe catalogus bevat, naast knappe reproducties van de schilderijen, heldere essays die de ontwikkeling van de artistieke genres in de schilderijen onder de loep nemen: portret, stilleven, landschap en historiestuk. Bovendien wordt elk schilderij vergezeld van een duidelijke notitie, die het werk kadert en je aanzet de pracht ervan verder te ontdekken. [Lannoo, 208 blz, 39,99 euro]

THEODOOR VAN LOON Vorig jaar werd de restauratie van drie werken van Theodoor van Loon (ca. 1582-1649) uit de Koninklijke Musea voor Schone Kunsten voltooid. De restauratie vormde de aanleiding om zijn werk onder de aandacht te brengen. “Zo kon eindelijk recht worden gedaan aan deze lang miskende schilder met zijn heel eigen idioom en typische esthetiek die zoals velen in de schaduw van Rubens was blijven staan”, schrijft ereconservator Helena Bussers in de inleiding. Van Loon was in de 17e eeuw een van de meest originele schilders van de Zuidelijke Nederlanden. Tijdens drie verblijven in Rome absorbeerde hij de Italiaanse kunst van dat moment, wat een diepe en blijvende invloed zal nalaten in zijn stijl en artistieke visie. Op die manier slaat het werk van Van Loon een brug tussen Vlaamse traditie en Italiaanse vernieuwing. Dit Cahier brengt een overzicht van zijn leven en werk en focust op het onderzoek en de restauratie van de drie doeken. [Snoeck, 128 blz, 20 euro]

ART IN BRAZIL Een overzicht van moderne en hedendaagse Braziliaanse kunst van de jaren ‘50 tot vandaag vanuit een Braziliaans en niet vanuit een westers perspectief: dat is het opzet van de expositie “Art in Brazil” die, in het kader van Europalia, nog tot 15 januari in Bozar loopt. De catalogus bij de tentoonstelling zoomt verder in op de rijkdom, diversiteit en onafhankelijkheid van de Braziliaanse kunst. Het boek brengt in chronologisch opgebouwde hoofdstukken verslag uit

Kunstboeken: zinderend leesvoer voor de kunstliefhebber! Vaak leveren ze essentiële informatie bij een expositie of een unieke kijk op het werk van een kunstenaar of stroming, niet zelden zijn ze zélf kunstparels. In elk nummer van KUNSTLETTER[s] plukken we enkele opmerkelijke kunstboeken uit de stapel nieuwe uitgaven. van hoe het de Braziliaanse kunst is vergaan sinds die in de tweede helft van de 20e eeuw in een stroomversnelling terecht kwam en radicaal modern werd. Naast het chronologische opgebouwde verhaal plaatst het boek het werk van belangwekkende kunstenaars en artistieke bewegingen in een bredere historische context. [Ludion, 200 blz, 29,90 euro]

JOHN CONSTABLE “Schilderkunst zou moeten begrepen worden in plaats van blind bewonderd, en ook niet slechts beschouwd als een poëtisch ideaal, maar als een beredeneerd, wetenschappelijk en vakkundig onderzoek.” Zo redeneerde John Constable (1776-1837) een jaar voor zijn dood. De Engelse schilder was een buitengewone observator van de natuur, die hij systematisch, aan de hand van tekeningen en olieverfstudies, exploreerde. “Constables focus op fragmenten van het landschap en de manier waarop hij die fragmenten, onder wisselende atmosferische omstandigheden, in reeksen olieverfstudies vastlegde, waren revolutionair en betekenden een totaal nieuwe benadering van de landschapsschilderkunst”, merkt Robert Houzee in de catalogus bij de tentoonstelling in het Gentse MSK op. Zijn studies van bomen en wolkenpartijen (“De lucht zet de toon, bepaalt de schaal en is het voornaamste gevoelsorgaan”, aldus Constable) zijn verbluffend en blijven kunstenaars ook vandaag nog fascineren. Aan de hand van meesterwerken uit de gerenommeerde Constable collectie van het Victoria and Albert Museum in Londen schetst de catalogus de ontwikkeling van Constable als schilder en het vernieuwende werkproces van deze invloedrijke kunstenaar. [Mercatorfonds, 128 blz, 29,95 euro]

HET VERHAAL VAN DE STIJL Sinds september wijdt het Gemeentemuseum Den Haag definitief een volledige vleugel aan Mondriaan & De Stijl, verantwoordelijk voor de belangrijkste Nederlandse bijdrage aan de moderne kunst. Het uitgangspunt van De Stijl was de zoektocht naar een kunst- en vormentaal waar de samenleving van de toekomst baat zou bij hebben. De groep kunstenaars, architecten en vormgevers rond spilfiguren Mondriaan en van Doesburg hoopte door samen te werken tot een totaalkunstwerk te komen, zonder hiërarchie in de gebruikte kunstvormen, maar eerder door een samengaan ervan. Hun vormtaal was herkenbaar: gebruik van primaire kleuren + zwart en wit en focus op de verhouding tussen kleuren en vormen, lijnen en vlakken. Denk aan de schilderijen van Mondriaan, de iconische stoel van Rietveld. De auteurs van dit naslagwerk hebben niet voor een chronologische uiteenzetting gekozen, maar zoomen in op de verschillende facetten, samenwerkingen en combinaties van kunstvormen die De Stijl een centrale rol in de Europese avant-garde hebben bezorgd. [Ludion, 268 blz, 39,90 euro]

LEONARDO DA VINCI Het loopt storm voor de prestigieuze da Vinci-tentoonstelling in de Londense National Gallery. Negen van de slechts veertien schilderijen die van Leonardo’s hand bewaard zijn gebleven en vijftig tekeningen worden er getoond, inclusief

29

het pas aan da Vinci toegeschreven “Salvator Mundi”. Kaartjes zijn amper nog te krijgen. Maar als het een troost mag zijn, de catalogus bij de expositie is ook héél erg de moeite waard. Expositie en boek focussen op de schilderijen die Leonardo in de jaren 1480 tot 1490 maakte. Hij verbleef toen in Milaan, in dienst van hertog Sforza, die hem alle (financiële) vrijheid bezorgde en daarmee Leonardo aanzette om een reeks verbluffende en terecht wereldberoemde werken te produceren. Curator Luke Syson verduidelijkt in het boek hoe da Vinci in Milaan zijn artistiek meesterschap ontwikkelde en zijn verbluffende techniek wordt, aan de hand van de resultaten van de radiografie die op zijn werken gebeurde, uit de doeken gedaan. Alle werken worden voorzien van helder commentaar en de vele detailfoto’s en prachtige, vaak paginagrote reproducties maken dit een knaller van een boek. Wij zouden gaan voor een duidelijke hint aan familie en vrienden door ostentatief een vrije ruimte van 33 bij 25 cm af te bakenen onder de kerstboom. [Mercatorfonds, 320 blz, 59,95 euro]

[Ward Desloovere]

www.snoeckpublishers.be www.lannoo.be www.ludion.be www.mercatorfonds.be

29

30 Jong gedaan is oud geleerd De meeste amateurs schilderen, fotograferen of schrijven omdat ze iets moois willen maken. Ook is het een manier om zich te uiten en te ontspannen. De amateurkunstenaars die we spraken, vertelden dat ze al op jonge leeftijd in aanraking kwamen met de kunstvorm. Zo vertelt een schilderes dat ze gestimuleerd werd door haar opa. “Ik had daar ook een eigen la met allemaal verf erin”. Anderen beginnen pas na hun pensioen met het maken van kunst. Techniek en reflectie Interessant is hoe mensen zich de kunstvorm eigen maken. Een groot aantal volgt les. “Om de technische vaardigheden te leren”, wordt veel genoemd. Sommigen willen juist andere vaardigheden ontwikkelen, zoals gevoel voor vorm en beeldtaal. Het zich eigen maken van de kunstvorm vindt plaats op verschillende manieren. Er is de klassieke vorm, waarbij een docent lesgeeft aan een groep. Een andere vorm, waarvan steeds vaker gebruik wordt gemaakt, is kennisuitwisseling via fora op het internet. Ook bestaan er groepen die wekelijks bij elkaar komen om elkaars werk te bespreken. Minder vaak gaan kunstenaars samen op pad om te schilderen of te tekenen.

De amateurkunstenaar laat zich zien Hoe beoefenen amateurkunstenaars hun kunstvorm? Kunstfactor, het landelijk sectorinstituut amateurkunst in Nederland rondde net een onderzoek af onder amateurfotografen, -schilders en -schrijvers. In interviews werd hen gevraagd hoe ze hun kunstvorm leren, hoe ze exposeren en hoe ze aankijken ze tegen het onderscheid amateurprofessional. Jaarlijks toont de Monitor Amateurkunst (MAK) hoeveel mensen in Nederland aan een vorm van amateurkunst doen, wat ze doen en hoe vaak. Dit kwalitatieve onderzoek biedt een aanvulling, omdat het inzicht geeft in de wijze waarop de amateurkunstenaar zijn individuele kunstvorm beoefent. Deze amateurs zijn minder zichtbaar dan de amateurs we op het podium zien toneelspelen, musiceren of dansen. Nederland bruist van het talent. Zo beoefenen maar liefst drie miljoen mensen in hun vrije tijd een vorm van beeldende kunst. Fotografen, schrijvers en schilders werken meestal alleen. Een schilder leeft zich uit in het eigen atelier, waarvan alleen zijn directe omgeving getuige is. Soms zoeken ze soortgenoten op en komen schilders in groepsverband bij elkaar.

Ambitie Een kwart van de amateurs die we spraken, wil zich ontwikkelen tot professional. Het merendeel wil dit niet. Een aantal geeft expliciet aan dit niet te willen, omdat dit het plezier in de hobby in de weg staat. “Dan ben je weliswaar professional, maar dan moet je wel dingen doen die je niet leuk vindt.” Exposeren van werk Net als professionals zijn ook amateurs op zoek naar erkenning. Die vinden ze in wedstrijden. Het gemaakte werk wordt beoordeeld door derden, soms door professionals. De amateur hoort wat zijn niveau is en of hij zich ‘al’ kan meten aan de professionals. Ook exposeren in professionele expositieruimtes draagt hier aan bij. Facebook wordt door schilders en fotografen gebruikt. Fysiek exposeren doen maar weinig amateurs. Dit gebeurt vooral in het atelier van de groep of na afloop van een cursus. Sommige amateurs zoeken zelf expositieruimte, maar dit is erg lastig. Expositieruimtes specifiek voor amateurs zijn toegankelijker, maar niet elke amateur wil hier exposeren. Dit komt omdat het merendeel zichzelf niet beschouwt als amateur, maar als een middengroep tussen amateur en professional in. Exposeren samen met professionals, of in een echt museum of expositieplek vinden de amateurs interessanter. Dit wordt toch als erkenning gezien.

“De amateurkunstenaar laat zich zien. Kenmerken van amateurfotografen, -schilders en schrijvers” is te lezen op www.kunstfactor.nl/publicaties [Anneke Mengerink, adviseur beeldende kunst en fotografie bij Kunstfactor, sectorinstituut amateurkunst]

UW ZOEKERTJE IN KUNSTLETTER[S] ?

Stuur uw zoekertje door via www.kunstwerkt.be of KUNSTWERK[t], Redactie KUNSTLETTER[s], Bijlokekaai 7c, 9000 Gent. Uiterste inzenddatum voor de volgende editie: 12 januari 2012.

31

Zoekertjes GEZOCHT: TENTOONSTELLINGSMOGELIJKHEDEN Ik ben op zoek naar mogelijkheden om mijn werk tentoon te stellen en te verkopen (zodat ik meer werk kan maken), overal in Vlaanderen. Meer info: www.verstaenruben.be

GEZOCHT: LERAAR VRIJE GRAFIEK Ik zoek mensen uit de omgeving van Bornem die mij wegwijs kunnen maken in etsen, zeefdrukken, lithografie,... tijdens workshops of privélessen. Contact: [email protected]

AANBOD: 2 WITTE HOUTEN SOKKELS Iemand interesse in twee houten sokkels? Ze zijn wit geverfd, eentje is wat beschadigd aan de bodemplaat. Afmetingen : 25x25 cm en hoogte 110c m. Gratis af te halen, regio Leuven. Contact: 016/89 55 39 | E: [email protected]

GEZOCHT: TEKENLES Ik ben dringend op zoek naar een locatie waar er tekenles gegeven wordt en waar ik nu nog kan beginnen of iemand die het ziet zitten om (privé) tekenles te geven. Contact: [email protected]

GEZOCHT: KERAMISTEN Voor The Ceramic Event IV. Op 19 en 20 mei 2012 in galerie de L'Ô te Vorst. Meer info: www.galeriedelo.be

GEZOCHT: GALERIE / AGENT Ik ben op zoek naar een galerie die mijn plastisch werk boeiend vindt en tevens aan de man kan brengen. Mijn referenties en een kort overzicht van mijn werken op www.fontis.be Contact: Dirk Hofman: 0473/883 596

GEZOCHT: OUD-LEERLINGEN EN LEERKRACHTEN VAN SASK HASSELT Elke leerling | leerkracht en oud-leerling | -leerkracht van de Stedelijke Academie voor Schone Kunsten van Hasselt krijgt de gelegenheid om mee te doen aan een kunstproject ter gelegenheid van het 150-jarig bestaan van de Academie. Iedereen krijgt een canvas | schildersdoek van 30x30 cm (gratis) ter beschikking om er een eigen werk, eigen creatie op te maken. Thema en techniek zijn vrij. Op het canvas mag niet buiten het formaat gewerkt worden, dus niet naar links, rechts, boven en onder, naar voor mag wel. Al de werken worden in een grotere installatie verwerkt tot één geheel. De werken worden tentoon gesteld van 17 november 2012 tot 6 januari 2013 in het CCHasselt. Meer info: www.hasselt.be GEZOCHT: TENTOONSTELLINGSMOGELIJKHEDEN Ik ben op zoek naar expomogelijkheden, via galerijen of via collectieven, binnen een straal van zo'n 100km rond Gent (mag ook in FR of NL zijn). Wie info heeft over expo's of er zelf organiseert, laat zeker van je horen! Contact: [email protected] AANBOD: TEKEN- EN SCHILDERLESSEN Ik ben een kunstenaar, opgeleid in beeldende kunsten in NY. Ik geef privélessen bij u thuis, in omgeving Antwerpen. Eerste les (kennismaking) is gratis. Dan verzamel ik informatie over uw verwachtingen, niveau en doelstellingen. Daarna stel ik een lesplan op en maak een cursus voor u. Contact: 0485/969960 | E: [email protected] GEZOCHT: INFORMATIE Ik zoek informatie/documentatie over 2-dimensionale kunstwerken (liefst grafiek, schilderijen of fotografie) met als thema 'beweging', of die toch beweging suggereren, liefst van bekende kunstenaars. Deze info/ documentatie dient om mijn atelierwerk te voeden (ik studeer vrije grafiek). Contact: [email protected]

GEZOCHT: KUNSTENAARS TMAG (Tony Mertens Art Gallery) te Wilrijk is op zoek naar onbekende kunstenaars die graag hun werk willen tentoonstellen. Wij zoeken beeldhouwwerken, schilderijen, tekeningen …. Volgende expositie wordt gepland tussen 15/01/2012 en 15/04/2012. Contact: [email protected] | Meer info: www.tmag.be OPROEP: UNESCO-ASCHBERG BURSALEN VOOR JONGE KUNSTENAARS Met dit programma wil Unesco de mobiliteit van jonge kunstenaars verhogen, door hen residenties in het buitenland aan te bieden. De oproep staat open voor creatieve schrijvers, musici en visueel kunstenaars, tussen 25 en 35 jaar oud. De lijst van beurzen voor 2012 is te raadplegen op: www.unesco.org/ culture/aschberg GEZOCHT: DRAAITABOURETTEN / DRAAISCHIJVEN Voor ons atelier zijn wij op zoek naar tweedehandse draaitabouretten en draaischijven. Contact: 0473/815278 E: [email protected] GEZOCHT: KUNSTENAARS AKSi uit Wellen Limburg is een sociaal-economische instelling en één van hun projecten is het horecaproject de Bottelarij. We zijn nog op zoek naar beginnende kunstenaars om 1 maand (in 2012) te exposeren in de Bottelarij. Contact: 0476/908 532 E: [email protected] TE KOOP: BEELDHOUWERSMATERIAAL 8 hamers, 13 beitels, een paar passers en 8 sokkels. Prijs o.t.k. Meer info: 09/3458015 E: [email protected] TE KOOP: ZEEFDRUKRAAM Perfect zeefdrukraam, zeer groot formaat, 155/120cm, aluminium frame. Prijs: 90 euro. Meer info: 0497502519 | E: [email protected]

GEZOCHT: INKLEURDER/STER (PHOTOSHOP SPECIALIST) Voor mijn cartoonopdrachten ben ik dringend op zoek naar een persoon die op regelmatige tijdstippen cartoons kan inkleuren. Kan jij goed overweg met de computer? Ben je fantasierijk en kan je je inleven in de wereld van cartoons? Dan ben jij waarschijnlijk de persoon die ik zoek. Aarzel zeker niet om me te contacteren en wie weet maak je straks deel uit van christoon cartoonstudio. Meer info: 0496944523 E: [email protected] TE KOOP: LICHTBAK VOOR GRAFISCH VORMGEVER Zeer grote lichtbak in degelijke staat. Ongeveer 120 op 160 cm. Moet aan de muur bevestigd worden of een extra poot moet worden voorzien. Zeer degelijk. Moet vlug weg wegens verhuis! Mag daarom weg aan spotprijs van 200 euro !!! Op te halen in Overijse. Contact: 0496/519413 TE KOOP: KERAMIEKOVENTJE Voor kleine werkjes of glazuurproeven. Degelijke proefoven. Binnenafmetingen: H: 12 cm, B/D: 10/21 cm. Ovenautomaat is inclusief. Steeds bij mij thuis te bekijken. Contact: 0496/519413 GEZOCHT: FRISSE MEDE-EXPOSANTEN Ik Pef, overweeg exposeren, maar wil het niet alleen doen. Exposanten, expositieruimtes gezocht in de regio Oost-Vlaanderen of het Brugse. Alle disciplines overwogen. Mijn werk vind je op: www.pef.tvheaven.com of www. pef.exto.be Email met motivatie, doel en reden tot exposeren en je sterke punten, ook in het organisatieproces en link naar je werk naar: [email protected] GEZOCHT: DEELNEMERS VOOR KUNSTEN HOBBYMARKT (Lebbeke) Iedereen kan zijn kunst of hobby tonen en/of demonstreren op de Kunst- en hobbymarkt à la Montmartre in Lebbeke op 9 september 2012 van 14 tot 18u. Meer info: [email protected] DRINGEND GEZOCHT: LOCATIE VOOR PROJECT KUNSTCARAVAN De Kunstcaravan is een caravan die is omgebouwd tot een kleine galerie waarin tijdens het zomerseizoen 2012 om de twee weken een andere kunstenaar tentoonstelt. Wegens opheffing van de huidige opslagruimte zoeken wij dringend naar een locatie waar de caravan kan worden geplaatst en het project kan worden uitgevoerd. Wie wil dit geweldige project in z'n achtertuin hebben? Contact: [email protected] TE KOOP: STEEN EN MARMER Verschillende soorten steen en marmer: blauwe hardsteen, portugese zwarte marmer

32 (2 stukken van 30x30x120cm), carrara, balegemse steen. Beeldhouwer stopt om gezondheidsredenen. Meer info: 0496/239611 E: [email protected]

GEZOCHT: ATELIERRUIMTE (tussen Zaventem en Leuven) Om te schilderen. Waar ik licht, water (wc) en verwarming heb. Min. 20m². Contact: 0476/357 810 | E: [email protected]

GEZOCHT: VRIJWILLIGERSWERK, STAGE OF DEELTIJDSE JOB Vrouw, leeftijd 23, docent beeldende vorming sec. onderwijs, ook les gegeven aan Hogeschool Amsterdam. Momenteel 2e jaar student beeldhouwkunst aan KASK te Antwerpen. Op zoek naar: kunst- en cultuurorganisaties, projecten en/of onderwijs gerelateerde job. Liefst in Antwerpen. Assistent beeldhouwer/beeldende kunstenaar. Talen: Ned, Eng. Verstaat Fr en D. Contact: [email protected]

TE HUUR: ATELIER (Antwerpen) Atelier met daglicht, water, elektriciteit, verwarming, 105m², 1 open ruimte, te delen met meubelmaker. Rustig gelegen, op fietsafstand van Antwerpen centrum. Vanaf ong. december 2011. 250 euro/maand of overeen te komen. Contact: [email protected]

GEZOCHT: TEKENLESSEN Ik ben op zoek naar tekenles (perspectieftekenen, waarnemingstekenen, diepte, verhoudingen, …) in groep of privé in de buurt van Brussel, Anderlecht of Asse. Liefst na 18u. Meer info: 0470/190128 E: [email protected] TE KOOP: AARDWERKGLAZUREN Ca. 10 à 12 kg glazuur / 1060° tot 1080° (verscheiden kleurengamma) aangeboden aan veel minder dan de helft van de prijs. Vraagprijs: € 60. Mag weg omdat ik enkel nog werk met raku, steengoed en pitfire. Meer info: 0476/62 07 23 E: [email protected] GEZOCHT: MODELLEN St-Lucas te Gent is op zoek naar (liefst vrouwelijke) modellen voor de cursus Levend Model. Contact: Anne Demaesschalck: [email protected]

ATELIERRUIMTES / TENTOONSTELLINGSRUIMTES TE HUUR: ATELIER (Gent) Grote, gelijkvloerse atelierruimte in een groter geheel van 200 m², te delen met andere kunstenaars. Daglicht, water, elektriciteit aanwezig. Prijs is ongeveer 160 euro all in. Contact: [email protected] | 0484/170132 GEZOCHT: RUIMTE (regio Gent) Ik zoek een ruimte van min. 6x6m, die moet dienen als fotostudio en lesruimte. Licht is niet erg belangrijk, maar het moet verwarmd kunnen worden. Regio Gent en omstreken. Contact: 093838175 | E: [email protected] TE HUUR : ATELIER (Deurne) Gelijkvloerse ruimte van +-80m² met makkelijke toegang (grote poort), veel natuurlijk licht, water, elektriciteit, basisverwarming en een koer van 50 m². Te delen met twee gelijkgestemde beeldend kunstenaars. Huur: 150 euro/maand. Contact: [email protected]

GEZOCHT: ATELIER EN/OF EXPORUIMTE + ANDERE ENTHOUSIASTELINGEN (Leuven) Ik zoek een atelier in de omgeving van Leuven. Noodzakelijk zijn elektriciteit en mogelijkheid tot verluchten. Ik zou er vooral met hout werken. Een kleine exporuimte in Leuven is ook érg welkom, alsook mensen die hier stappen in willen zetten. Contact: 0472824491 E: [email protected] GEZOCHT: WERKKAMER / KUNSTATELIER (Kruibeke-Bazel-Rupelmonde) Voornamelijk om te werken aan tekeningen. Hoeft niet groot te zijn, water en elektriciteit nodig, verwarming is een plus. Kan een garage of een vrije kamer in een huis of werkplaats zijn. Contact: 0495/90 61 78 E: [email protected] GEZOCHT: WERKRUIMTE/ATELIER (regio Brugge) Gezocht: werkruimte/atelier regio Brugge, Maldegem, kust. Hoeft niet groot te zijn. Contact: [email protected] TE HUUR: OUDE LOFT ATELIER + ORANGERIE + TUIN (Rumbeke) Atelier: ongeveer 10x10m, de tuin 3x zo groot. Plaats Rumbeke, dicht bij Kasteel Sterrebos. Unieke locatie. Contact: [email protected] TE HUUR: ATELIER + BEWONING (Harelbeke) Ruime lichte kamer met mogelijkheid tot woonst. Water, elektriciteit, verwarming. Contact: 0496/199787 E: [email protected] TE HUUR: GALERIERUIMTE (Retie) Kunstkring Millennium beschikt over een kleine gezellige galerie. Meestal stellen eigen leden van onze kunstkring hier tentoon, maar graag willen wij onze ruimte ook ter beschikking stellen van andere kunstenaars. We hebben ook sokkels. Contact: Johan Wils: 0478/208438 | E: [email protected] TE HUUR: EXPORUIMTE (Brasschaat) Wil je graag tentoonstellen in een mooie locatie in Brasschaat? 50 euro per week, ik help je om een mooie tentoonstelling samen te stellen. Contact: Het Eigenezelf vzw, 03/651 38 28 - 0476/35 15 75, Lage Kaart 530 Brasschaat.

GEZOCHT: ATELIERRUIMTE (Brugge) Voor mijn schildersgroep ben ik op zoek naar een ruim atelier in de omgeving van Brugge. De ruimte moet geschikt zijn om in te schilderen, opp: 300 tot 500m². Ventilatie en watervoorziening, toilet is nodig en licht is erg belangrijk. Contact: [email protected] GEZOCHT: WERKKAMERTJE Ik zoek een werkkamertje, mag klein zijn, waar ik rustig en op mezelf kan schrijven en tekenen, liefst op fietsafstand van Antwerpen of half uurtje met bus/trein, mijn budget is 130 euro per maand. Contact: 0475/227982 E: [email protected] TE HUUR: RUIMTE IN GROOT ATELIER (Merchtem) Ruimte in groot atelier te Merchtem (oud industrieel pand, grote ramen aan straatkant). Water en elektriciteit aanwezig. Prijs: 150 euro per maand. Meer info: 0473/791630 E: [email protected] TENTOONSTELLEN IN WOONZORGCENTRUM ZONNIG HUIS (Halle) Woonzorgcentrum Zonnig Huis is een open huis en ontvangt heel graag kunstenaars om hun werken tentoon te stellen. Meer info : 02/363.85.51 E: [email protected] TE HUUR: ATELIERRUIMTES (Brugge) Verschillende ruimtes in een historisch pand met ruime tuin, net buiten het centrum van Brugge geschikt voor ateliers met alle nutsvoorzieningen. Prijs overeen te komen volgens volume. Meer info: [email protected]

33

Agenda EXPOSITIES / EVENEMENTEN WEST-VLAANDEREN Abstract: internationale kunsttentoonstelling, 5 x anders: Eddy Van Meulebroeck (B) (keramiek), Serge Vangheluwe (B) (schilderijen), Steffen Weisshaar (D), (schilderijen), Ronny Lehouck (B) (stenensculpturen) en Wolfgang Mussgnug (D) (glassculpturen). T.e.m. 8 januari in Landshuis, Grote Markt 29 te Veurne . Open: 11-17u. Meer info: [email protected] Pressed Flower Art: tentoonstelling van geperste wilde bloemen en planten door Jos Poel: tot 8 januari 2012 in Bezoekerscentrum De Doornpanne, Doornpannestraat, 2 te Koksijde. Meer info: 058/533833 | E: [email protected] Recente abstracte schilderijen met diverse technieken van marcg: tot januari 2012 in brasserie Promenade, Albert1 Promenade 80 te Oostende. Meer info: 0479/980530 E: [email protected] Vijf Vrienden: Guido Coppens, Martine Daem, Lieve Geeroms, André Goossens en Guido Nowé stellen tentoon met acryl, aquarel, etsen, glaswerk en keramiek in de galerij van BNP Paribas Fortis, Vlamingstraat 78 te 8000 Brugge. Tot 3 februari. Open: ma-vrij: 9u-12u30 en 13u30-16u, do: tot 18u, zat: 9-12u. Meer info: [email protected] Kunstschilder Christophe Deroo exposeert in de conceptstore "Chez Madame Moustache" in de Ezelstraat 16 te Brugge. Tot 28 februari. Open: 10-18u, gesloten op zon- en feestdagen. Meer info: www.chezmadamemoustache.be OOST-VLAANDEREN Details in Maarkedal: olieverfschilderijen, aquarellen en glas van Annie Gansbeke: tot 19 december 2011 in stadhuis Oudenaarde. Open: elke dag van 10 tot 16u, op zat van 14 tot 17u. Meer info: 0472/444329 Art ain't all Paint: werk van Belgische schilders Damien De Lepeleire en Bart De Clercq + Interpunction #1: Tamara Van San. Tot 8 januari in Galerie Tatjana Pieters, Nieuwevaart 124 te Gent. Meer info: www.onetwenty.be Wintercollectie: schilderijen en sculpturen die tot de vaste waarden van de galerij behoren (12 beeldhouwers en evenveel schilders): tot 29 januari in Galerie 't Hof te Puttens, Wichelsestraat 20-22, Lede. Open:

KONDIG UW ACTIVITEITEN TIJDIG AAN!!! Een tentoonstelling, kunstenroute of andere evenement gepland? We kondigen het graag aan in KUNSTLETTER[s] en op onze website www.kunstwerkt.be. Gelieve voor uw aankondigingen gebruik te maken van het online-formulier op www.kunstwerkt.be (onder “Agenda”). Uiterste inzenddatum voor de volgende editie van KUNSTLETTER[s]: 12 januari 2012.

zat en zon: 14-20u, tijdens kerstverlof: op afspraak. Meer info: [email protected]

curiosa aan outletprijzen. Van 22 januari tot 22 februari 2012. Meer info: 0498709908 | E: [email protected]

ANTWERPEN

Hannie Mommers (NL), keramiek, en Carine Van Gorp (B), poëtisch abstracte schilderijen stellen hun recent werk tentoon in Atelier Luc De Backer, Galifortlei 19 te Deurne. Tot 23 januari 2012. Open: di-zat: 12-18u. Meer info: [email protected]

Tentoonstelling met werk van Yao Tang Huang, Lut Laleman, Ingrid Ledent, Barbara Lettany: t.e.m. 18 december in Galerie Es te Nijlen. Open: zat en zon: 13-18u. Meer info: www.galerie-es.be Ivo Nijs, keramische objecten en Caroline Knockaert, olieverf op doek: t.e.m. 18 december in StuArt loft, Museumstraat 31/33 te Antwerpen. Open: vrij, zat en zon: 14-18u. Meer info: www.stuartloft.be

LIMBURG Tekeningen en grafisch werk van Elsa van den Hoogen in het Diagnosecentrum van Lommel (Binnensingel 44). T.e.m. 31 december 2011. Open: ma-vrij: 8-20u, zat: 8u3012u. Meer info: [email protected]

Tentoonstelling van werken met gemengde technieken van Mieke Govaerts. In het gemeentehuis van Herenthout, Bouwelse Steenweg 8. Tot eind december 2011. Open: ma: van 9 tot 12u, van 13u30 tot 16u en van 17u30 tot 20u. Di en woe: van 9u tot 12u en van 13u30 tot 16u. Do en vrij: van 9u tot 12u. Meer info: 0497/77 96 76 E: [email protected]

Tentoonstelling "'t Kan zo mooi zijn" met schilderijen en tekeningen van Etienne Elias en fotografietentoonstelling "Denkmal" van André Bertels. T.e.m. 15 januari 2012 in cultuurcentrum Hasselt, Kunstlaan 5 te Hasselt. Open van di t/m vr van 10 tot 17u, za en zo van 13 tot 17u. Meer info: 011/77.15.19 E: [email protected]

Nieuwjaarsdrink op 8 januari 2012 (13u3018u) in Galerie Arte Falco, Falconrui 33 te Antwerpen. De Kunst-Attentie voor de steunende leden en uiteraard ook voor de sponsors is een werkje op doek van Sonja Michiels. Meer info: www.arte-falco.co www.sonjamichiels.exto.be

Great expectations: Olivier Martens, docent aan de SASK Hasselt en Dicky Vlayen, winnaar van de Pierre Coxprijs 2011 stellen etsen, heliogravures en schilderijen tentoon. T.e.m. 22 januari 2012 in De Bottelarij, Ulbeekstraat 21 te Wellen. Open: do t.e.m. zon: 11-20u. Meer info: www.aksi.be

"Als je goed om je heen kijkt zie je dat alles gekleurd is" (K. Schippers): expositie van grafisch werk (acryl op Japans papier) door Francis Dehert. Tot 15 januari in GC ‘t Blikveld, Waversesteenweg 11,2820 Bonheiden. Open: elke werkdag: 9-17u, do: tot 20u. Meer info: [email protected]

BRUSSEL

In de tentoonstelling 'Kerst en Kunst' toont August Van Dyck iconen. In Galerij Vocar, Breendonkdorp 77 in Puurs. Tot 19 januari 2012. Open op woensdag en donderdag van 13u30-17u en op zondag van 9u-12u. Gesloten op feestdagen. Meer info: Marline Dhondt | 0498/70 99 08 | [email protected]

ANDERE REGIO

Werk van Nathalie Joret: tot 20 januari te Puur, Heistraat 58, 2610 Wilrijk. Schilderkunst met gemengde technieken en materialen, waarbij de natuur als grootste inspiratiebron mag spelen. Meer info: www.nathaliejoret.com Zolderstukken: tentoonstelling in Galerij Vocar, Breendonkdorp 77 te Puurs. Kunst en

Tentoonstelling van hedendaagse juwelen, o.a. van Hade Quaghebeur: tot 21 januari in Joya Brussels, Dansaertstraat 175 te Brussel. Open di tot za: 11-18u. Meer info: www.hadequaghebeur.be www.joyabrussels.net

Tweejaarlijks Festival d'Art animalier: selectie van Europese dierenschilders in verschillende disciplines. Met o.a. Rita Vergote. Tot 29 december 2011 in zaal l'Espace Jacques Brel in het Cultureel Centrum Marius Staquet, Esplanade Charles de Gaulle in Moeskroen. Meer info: [email protected] Tentoonstelling Dreams: 22 artiesten uit 6 landen. Keramiek: Helene Soete, Emmanuelle Durand, Francoise Joris, Lia Koenen, Francoise Joye, Brigitte Pruvost, Marie Anne Ver Eecke. Juwelen: Juan riusech, Sylvie Jousset, Patricia Lemaire, Andrea Pineros, Elisabeth Alba, Selma Leal, Josep Raventos,

34 Beatriz Cobos, Margarita Alonso, Ana Garcia, Claudia Pagel, Hanna Vanneste. Plastische kunsten: Milex. Schilderijen: Fred Depienne. In Association Alliages, Boulevard Victor Hugo 111, Rijsel (Fr.). Tot en met 31 december 2011. Open: m-vrij: 9-13u/14-17u, zat: 9u3016u30. Meer info: [email protected] WORKSHOPS / CURSUSSEN Cursus schilderen met structuur (abstract): mixed media op basis van acryl. Werken met paletmes. Op 3, 4, 5 en 6 januari 2012. Bij Lucas Creativ, Kroonstraat 182, 3020 VeltemBeisem. Org: Marie-josé Geeraerts. Meer info: 0476/357 810 | E: [email protected] Illustreren met schildertechnieken: we experimenteren met verschillende schilderstijlen om tot een eigen hoofdzakelijk geschilderde illustratie te komen. Geen voorkennis vereist. Lesgeefster : Lies Van Weverberg. 3 donderdagen: 12-19-26 januari 2012. In CC Zwaneberg te Heist-op-den-Berg. Meer info: [email protected] Het oeuvre van Berlinde De Bruyckere, Marie-Jo Lafontaine, Ana Torfs en Anne-Mie Van Kerckhoven functioneert als vertrekpunt voor een kijk op de actuele Belgische kunstscène, met uitgesproken aandacht voor de vrouwelijke vertegenwoordigers ervan. Lesgeefster: Inge Van Reeth. 4 donderdagen: 19-26 januari & 2-9 februari 2012. In CC Zwaneberg te Heist-op-den-Berg. Meer info: [email protected] Cursus druktechnieken: omvat lino, etsen en zeefdruk. Org: Kunstkring Were Di. 5 woensdagavonden (19-22u) onder gediplomeerde begeleiding. Vanaf 15 februari 2012. In dienstencentrum, Lokerenbaan 43 te Zele. Meer info: 0473 81 52 78 E: [email protected] Masters of modern design & 125 jaar design iconen: met een combinatie van historische en hedendaagse voorbeelden uit industriële vormgeving, dagdagelijkse gebruiksvoorwerpen, grafische vormgeving en architectuur geven we u inzicht in de fascinerende wereld van het design. Voor iedereen die designvoorwerpen verhandelt, design- en interieurzaken, brocanteurs, binnenhuisarchitecten, … Lesgever : Karel Waegemans. 6 dinsdagen: 6-13-20-27 maart & 17-24 april 2012. In CC Zwaneberg te Heist-op-den-Berg. Meer info: [email protected]

Workshops & Masterclass aquarel door Rainier Boidin: ° Oosterse en Westerse aquareltechnieken: penseelbeheersing rond de Chinese thema's: bamboe, orchidee, lotus, pruimebloesem en chrysant. Op 14 april 2012. ° Kleur en diepte in aquarel: hoe kleurcontrasten en beeldende eigenschappen toegepast worden in een efficiënte dieptewerking en compositie. Op 15 april 2012. Telkens: 9u30-12u30 en 13u30-16u30 in Gemeenschapscentrum de oude pastorie, Kerkstraat 24, 1880 Kapelle -op-den-Bos. Prijs: 85 euro per workshop of 155 euro voor beiden. Meer info: www.tiamat.be www.rainier.boidin.com Zeefdrukworkshops programma 2011-2012 - een kennismaking met het medium zeefdruk. Er wordt gestart met een beginnerscursus en in de loop van de reeks workshops wordt er verder opgebouwd, zodat alle zeefdruktechnieken aan bod komen. Zowel voor beginners als gevorderden. Docent is Karolien Boucquaert. In Lembeke. Op 14 april 2012 ‘ARTwork' (ontwerpen en drukken van een cdhoesje) en op 30 juni & 7 juli 2012 tweedaagse workshop ‘fotografische belichtingstechnieken' (zelfportret). Meer info: 09/378.07.62 E: [email protected] AANKONDIGINGEN ZONDER VERMELDING VAN DATUM Tekenen naar levend model: elke zaterdag van 10 tot 13u (behalve juli en feestdagen): voor beginners en gevorderden. Geen reservatie nodig. (Voorheen Tekenatelier Insularte) In de tentoonstellingsruimte van Ho-Bie (www. ho-bie.be), Beatrijslaan 8, 2050 Antwerpen. Meer info: [email protected] of 0478/210092 Aquarel beoefenen onder begeleiding: volgens eigen tempo en niveau. Bij Kunstkring Vocar, Breendonkdorp 77 2870 te Puurs. Woe en do: 13u30-17u, zon: 9u-12u. Prijs 7 euro/ maand of 55 euro/jaar. Meer info: 0498709908 | E: [email protected] Pyrografie (brandtekenen) is de kunst van het inbranden van tekeningen in natuurlijke materialen en dit met behulp van een pyrografie toestel. Maak kennis met deze unieke kunstvorm tijdens een privé- dagcursus. Goed kunnen tekenen is geen noodzaak om een mooi eerste resultaat neer te zetten. Meer info op www.woodcreator.be

Meer cursussen en workshops vind je op www.kunstwerkt.be

35 Wedstrijden PRIJS VAN HET LANDSCHAP MICHEL DEPYPERE De Prijs van het Landschap is een tweejaarlijkse internationale wedstrijd voor plastische kunsten die het thema "landschap" in de meest ruime zin benadert. Deze artistieke wedstrijd staat open voor alle kunstenaars die een plastische discipline beoefenen. De prijzen zijn € 2000, € 300 en € 200 en de laureaat verplicht er zich toe het bekroonde werk definitief af te staan aan de gemeente Kuurne. Het werk wordt opgenomen in het gemeentelijk patrimonium. U kunt deelnemen door het binnenbrengen van 3 werken op za. 12 mei 2012 tussen 14u en 18u in het oud gemeentehuis, Kerkstraat 10 Kuurne. De deelnameprijs is €5. De vernissage heeft plaats in de St-Michielskerk op zaterdag 26 mei 2012. De expositie loopt van 27 mei t.e.m. 3 juni. Info en reglement te bekomen bij: Annie Messely, tel. 056/72.80.88 | E: [email protected] of bij Dienst cultuur, Gemeentehuis, Kuurne: [email protected] Deadline en binnenbrengen van de werken : za. 12 mei 2012 Vernissage met prijsuitreiking : za. 26 mei 2012 Tentoonstelling van zo. 27 mei t.e.m. zo. 3 juni 2012

THE SPRING EXHIBITION 2012 The Spring Exhibition is een van de belangrijkste tentoonstellingen met open aanmelding in Europa, die jaarlijks georganiseerd wordt in Charlottenborg in Kopenhagen sinds 1857. De tentoonstelling ging aanvankelijk van start als tentoonstelling met nieuw werk van Deense kunstenaars en evolueerde naar deelnemers uit diverse landen. De tentoonstelling zal in 2012 plaatsvinden van 24 februari tot 29 april 2012. Inschrijvingen: van 5 tot 12 januari 2012 Meer info: www.springexhibition.com

Ben je gepassioneerd door beeldende kunst? Zou je graag je werk tentoonstellen, nieuwe technieken aanleren, op de hoogte blijven van activiteiten op het vlak van beeldende kunsten? Misschien is KUNSTWERK[t] dan wel iets voor jou.

KUNSTWERK[t] is het aanspreekpunt voor de actieve kunstbeoefenaar in Vlaanderen. Informatie, projectondersteuning, workshops, expomaterialen of uitleenkoffers: het zijn maar enkele van de zaken waarvoor je bij KUNSTWERK[t] terecht kunt. Via publicaties, het magazine KUNSTLETTER[s] en onze website houden we geïnteresseerden op de hoogte van activiteiten op het vlak van de beeldende kunsten. Meer info: Surf naar www.kunstwerkt.be of vraag een uitgebreid infopakket aan via [email protected] of 09/235.22.70 KUNSTWERK[t] vzw Bijlokesite Bijlokekaai 7C B-9000 GENT T +32 [0]9 235 22 70 www.kunstwerkt.be [email protected]