Routine serum creatinine metingen anno 2010 : Hoe goed doen we het?

Routine serum creatinine metingen anno 2010 : Hoe goed doen we het? K. Deiteren1, N. Callewaert1, L. Hoste2, H. Pottel2 en F. Martens1 1

2

Departement Klinische Scheikunde, AZ Groeninge, Reepkaai 4, 8500 Kortrijk Subfaculteit Geneeskunde, KU Leuven, campus Kortrijk, 8500 Kortrijk

Financiële support: Werkgroep Klinische Biologie West-Vlaanderen

Creatinine metingen anno 2010 • Indeling – Aanleiding tot de EKE – Methoden voor creatinine metingen – EKE • Opzet van het onderzoek • Bereiding van de fresh frozen serum pools • Logistiek • Target assignment • Samenvatting deelnemende analyzers • Resultaten: intra-run CV, inter-run CV, bias en total error

– Conclusies

2

Creatinine metingen anno 2010 • Aanleiding voor het onderzoek: data USA – Incidentie en prevalentie van end-stage nierfalen (dialyse en transplantatie) x4 in de laatste 20 jaar – Aantal patiënten met vroeg stadium van chronisch nierfalen geschat op 19 x 106 • Definitie: chronische nierziekten = beschadiging van de nier of eGFR <60 ml/min/1.73 m² sinds ≥3 m

* National Kidney Foundation Kidney Disease Outcomes Quality Initiative (K/DOQI) and the National Kidney Disease Education Program (NKDEP) within the National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases

3

Creatinine metingen anno 2010

4

Creatinine metingen anno 2010 • Aanleiding voor het onderzoek: EKE 2009 WIV – Grote diversiteit aan kits en methoden voor de bepaling van serum creatinine (regio West-Vlaanderen: 10 verschillende soorten) – Grote variatie in gerapporteerde serum creatinine waarden • Voor de lage serum creatinines (<1.00 mg/dL): – 0.57 mg/dL – 0.77 mg/dL

• Voor de hoge serum creatinines (+/- 4 mg/dL): – 3.50 – 4.44 mg/dL

5

Creatinine metingen anno 2010 • Aanleiding voor het onderzoek: EKE 2009 van het WIV – Mogelijke oorzaken voor grote gemeten verschillen in creatinine concentratie: • Op niveau van methode/toestel/kit? De firma’s beweren quasi allemaal dat hun creatinine kits “ID-MS traceable” zijn. Misschien is dit wel juist maar dit betekent blijkbaar niet dat de afgeleverde resultaten dan ook identiek zijn…

• Op niveau van stalen gebruikt voor kwaliteitscontrole WIV gebruikt artificiële of sterk geprocessede (e.g. gelyofyliseerde stalen) => commutability?

6

Creatinine metingen anno 2010 M. Panteghini on behalf of the IFCC Scientific Division. Enzymatic assays for creatinine: time for action. Clin Chem Lab Med 2008;46(4):567-572.

7

Creatinine metingen anno 2010 Klee et al. Clin Chem Lab Med 2007;45:737-741 bij een positieve analytische shift van 0.23 mg/dL verdrievoudigt het aantal personen met een eGFR van 60 ml/min/1.73 m² in een typische patiënten populatie

8

Creatinine metingen anno 2010 • Creatinine methoden

9

Creatinine metingen anno 2010 • Creatinine methoden – Jaffe: alkalische picraat methode • °1886: creatinine + picraat zuur => geel-rood complex (alkalisch midden) • Specificiteit niet zo goed: interferentie van – eiwitten (kan leiden tot 15% - 5% overestimatie!) – glucose – ketonen (acetoacetaat) – pyruvaat

concentratie loopt op bij bewaring!

• Aanpassingen zoals – kinetische metingen – corrigeren met 0.204 mg/dL (Roche) •

in de (verkeerde) veronderstelling dat niet-creatinine chromogeen interferentie constant is over hele concentratie gebied

•

lage ‘trueness’ (soms zelfs negatieve creatinine concentraties) voor * kinderen (hogere niet-creatinine chromogenen en lage creatinine concentraties) * volwassenen met lage eiwit en creatinine concentraties (zoals zwangeren, ouderen en kanker patiënten)

10

Creatinine metingen anno 2010 • Creatinine methoden – Enzymatisch: tov de alkalische picraat methode • Minder interferenties • Grotere precisie • Natte scheikunde (Roche):

SOD = sarcosine oxidase POD = peroxidase HTIB = 2,4,6-triioido-3-hydroxybenzoic acid

11

Creatinine metingen anno 2010 • Creatinine methoden – Enzymatisch: • Droge scheikunde (OCD): – druppel patiëntenstaal wordt op een slide gebracht waarna het diffundeert in de verschillende lagen – omzetting tot creatine is de snelheidsbepalende stap

12

Creatinine metingen anno 2010 • Creatinine methoden – HPLC: high pressure liquid chromatography • grotere analytische specificiteit • >50 methoden beschreven – cation-exchange – normal-phase – Reversed phase – Reversed-phase ion-pair

• deproteiniseren of directe kolom applicatie zonder deproteinisatie stap

13

Creatinine metingen anno 2010 • Creatinine methoden – massa spectrometrie (ID-GC/MS) • = referentie methode (slechts in enkele labo’s in de wereld) • UGent, Prof. L. Thienpont: 1 meting op 3 verschillende dagen (= 3) met – aparte sampling – aparte staal voorbereiding – onafhankelijke kalibratie (bereid uit 3 onfhankelijke werkoplossingen) en MS meting

14

Creatinine metingen anno 2010 • EKE: opzet van het onderzoek – Onderzoeken van courant gebruikte assays voor het meten van creatinine in serum • reproduceerbaarheid (intra-run CV) • interassay variatie • accuraatheid (bias)

– Stalen gebruiken die minimaal geprocessed zijn teneinde matrix effecten uit te sluiten (= commutable) • gepoolde verse serum stalen van patiënten

– Invloed van creatinine concentratie? • 5 pools

15

Creatinine metingen anno 2010 • EKE: bereiding van de fresh frozen serum pools (FFS) – 5 levels creatinine – Serum •

leftovers van patiëntenstalen

•

serum werd onmiddellijk afgecentrifugeerd (10 min, 3000 rpm) bij aankomst in labo

•

max 3 dagen op 4°C bewaard

– Creatinine conc bepaald op Cobas 6000 (Roche) met enzymatische methode – Serum ingevrozen per conc level (-20°C) Pool

Criteria (mg/dL)

#Stalen

Conc pool (mg/dL)

1

0 – 0.49

15

0.36

2

0.5 – 0.99

15

0.78

3

1.0 – 1.99

10

1.23

4

2.0 – 5.99

15

3.03

5

6.0 - …

10

10.54

16

Creatinine metingen anno 2010 • EKE: bereiding van de fresh frozen serum pools (FFS) – Na bereiken van voldoende volume per pool, pools ontdooien bij kamertemperatuur en homogeniseren (30 min, roller mixer) – Gepoold ontdooide serum pools centrifugeren (10 min, 3000 rpm) •

bijna geen visueel zichtbare pellet

– Pools werden per 1 ml gealiquoteerd in eppendorf tubes en ingevrozen op -80°C tot verzending – Criteria* •

negatief voor –

HBsAg

–

HCV

–

HIV1, HIV2

–

syphilis (TPHA)

•

bilirubine <1.5 mg/dL

•

triglyceriden < 250 mg/dL

•

geen hemolytische stalen

* Miller WG et al. CAP laboratory improvement programs. Creatinine measurement. State of the art in accuracy and interlaboratory harmonisation. Arch Pathol Lab Med, 2005;219: 297 – 304. 17

Creatinine metingen anno 2010 • EKE: logistiek en vraagstelling – Logistiek: Specimens op droog ijs naar deelnemende labo’s •

onmiddellijk gemeten (<3 uur na ontdooien)

•

ingevrozen bij -20°C of -80°C

– Vraagstelling: •

Elke pool 5x bepalen op automatische chemie analyser

•

Rondvraag: informatie bezorgen over – Instrument – Methode – Controle materiaal – Referentiewaarden – Formule gebruikt om eGFR te bepalen

– Opmerking: Serum creatinine is stabiel gedurende 24u opslag bij kamertemperatuur en na verschillende vries/dooi cycli

18

Creatinine metingen anno 2010 • EKE: target assignment – Aliquots van de pools op droog ijs naar UGent (referentie centrum, Prof. L. Thienpont) en bewaard op -70°C tot analyse – Target values toegewezen mbv de referentiemethode: isotope dilution gas chromatography/mass spectrometry (IDMS) Pool

Criteria (mg/dL)

Theoretische conc (mg/dL)

Ref centrum conc pool (mg/dL)

1

0 – 0.49

0.36

0.396 ± 0.009

2

0.5 – 0.99

0.78

0.791 ± 0.005

3

1.0 – 1.99

1.23

1.265 ± 0.009

4

2.0 – 5.99

3.03

3.35 ± 0.02

5

6.0 - …

10.54

10.56 ± 0.007 19

Creatinine metingen anno 2010 • EKE: samenvatting van de deelnemers

Legende: Jaffe kinetisch (AP-K, NC), gecompenseerde Jaffe (AP-K, AP-RB met C), enzymatisch (liquid of dry).

Creatinine metingen anno 2010 • EKE resultaten - reproduceerbaarheid (intra-run CV) – Ricos-Fraser criteria: indeling in 4 categorieën

CVw: within subject biological variation = 5.3%

21


insufficient minimal desirable optimal


Siemens analyzer 1 cijfer na de komma insufficient minimal desirable Beckman Coulter analyzer 1 cijfer na de komma

optimal


allemaal Roche apparatuur



Roche: n=7 Siemens: n=1




Creatinine metingen anno 2010 • EKE resultaten: reproduceerbaarheid (inter-run CV) – Ricos-Fraser criteria: indeling in 4 categorieën

CVw: within subject biological variation = 5.3%

27


minimal desirable optimal

Creatinine metingen anno 2010 • EKE resultaten: accuraatheid (bias) – Ricos-Fraser criteria: indeling in 4 categorieën

CVw: within subject biological variation = 5.3% CVb: between subject variation = 14.3%


Jaffe OCD


Jaffe








insufficient

minimal desirable optimal

Creatinine metingen anno 2010 • EKE resultaten: total error (TE) – Ricos-Fraser criteria: indeling in 4 categorieën

CVd: analytical variation AB: analytical bias

35


insufficient


insufficient


insufficient


insufficient

Besluit: insufficiente resultaten Methode

Intra-run CV (%)

Jaffe

Level Level Level

Jaffe comp

Level

E (nat)

Geen

E (droog)

Geen

Intermethode CV (%)

Bias

Total error

(%)

(%)

Neemt voor alle methoden af ifv concentratie creatinine Level 1: 71% (5/7) Level 1: 71% (5/7) 1: 29% (2/7) Sterk 2: 29% (2/7) insufficient Level 2: 43% (3/7) Level 2: 14% (1/7) 3: 14% (1/7) voor laagste conc!!, Level 1: 37,5% (3/8) Level 1: 50% (4/8) 1: 50% (4/8) Net Level 2: 12,5% (1/8) insufficient (+ of -) voor laagste Level 2: 25% (2/8) Level 4: 12,5% (1/8) conc Level 1: 62,5% (5/8) Geen Geen – bias! Level 2: 12,5% (1/8) – bias! Level 1: 100% (3/3) Level 1: 100% (3/3) Geen + bias sterk Level 4: 67% (2/3) - bias net insufficient

Routine serum creatinine metingen anno 2010 : Hoe goed doen we het?

Recommend Documents