Rotterdam IJmuiden
Milieu- en veiligheidsverslag 2012/2013
Bedrijfsprofiel
› Veiligheid
› Bescherming
topprioriteit
van ons klimaat
› Veiligheid
en medewerkers
› Productie van hoogovencement
› Verantwoordelijkheid
en maatschappij
› ENCI IJmuiden en ENCI Rotterdam in vogelvlucht
Markante feiten Onderzoek naar veiligheidsbewustzijn ingevuld en ontwikkeling van ‘common rules’ voor veiligheidsgedrag gestart 214 veiligheidsrondgangen en 115 toolboxmeetings georganiseerd op het gebied van veiligheid Eco-verantwoordelijkheid: verlaging energieverbruik door hergebruik warmte, verbeterde meting en sturing van turbinegassen ten behoeve van droger, studie naar inzet van hoogovengas en hergebruik ovenstof Investeringen Rotterdam: • gedeeltelijke vervanging van kogelmolenromp • bouw verwerkingsinstallatie voor ovenstof • optimalisatie drogersturing • 2 veiligheidsinvesteringsprojecten: trafo 3012 en studie E-filter Investeringen IJmuiden: • start onderzoek naar restwarmtebenutting • machine-afscherming Continue verbetering van processen middels Small Group Activities Eerste stappen gezet naar reorganisatie
Veiligheid topprioriteit “Na 31 maanden zonder ongevallen heeft zich eind 2012 een ongeval met ziekteverzuim voorgedaan in ENCI IJmuiden. Onze ambitie blijft echter onveranderd: NUL ongevallen”, dat zegt Vincent van der Horst, Plant Manager van ENCI IJmuiden en ENCI Rotterdam. “Veiligheid is en blijft voor ENCI West een topprioriteit. Dat hebben we ook het afgelopen jaar weer laten blijken. Zo is in 2012 onder meer invulling gegeven aan het onderzoek naar het veiligheidsbewustzijn dat we het jaar daarvoor uitvoerden.”
Bewustzijnscampagne Bij ENCI IJmuiden en ENCI Rotterdam werd gestart met een werkgroep waarin medewerkers uit alle lagen van de organisatie vertegenwoordigd zijn. Naast onderhoudsmedewerkers en een werkvoorbereider nemen ook teamcoördinatoren en het hoofd HR hieraan deel. Vincent van der Horst: “Beide teams werken aan de totstandkoming van algemeen geldende regels of ‘common rules’ die het bewustzijn van veiligheid stimuleren. Bij dat bewustzijn past ook de slogan die we sinds kort hanteren: ‘het enige wat wij nog 'even' doen, is 'even' nadenken voordat we beginnen met werken’. Het initiatief is voor en door medewerkers opgezet en bewijst dat veiligheid een kwestie van en voor ons allemaal is. Daarbij horen uiteraard ook de Veiligheidsdagen die in IJmuiden op 15 oktober 2012 en in Rotterdam op 24 oktober 2012 werden gehouden.”
2
Vincent van der Horst
Plant manager, ENCI Rotterdam en IJmuiden
De nieuwe slogan moet er ook voor zorgen dat medewerkers verbonden raken met het thema veiligheid. In dat streven passen ook de veiligheidsgesprekken, die in 2012 werden voorbereid en het jaar daarop werden gestart. Medewerkers onderling of medewerker en manager spreken elkaar daarbij aan op alledaags veiligheidsgedrag. De discussies moeten ertoe leiden dat door de gehele organisatie wordt nagedacht over de vraag of men veilig bezig is.
Aantal ongevallen 2008
2009
2010
2011
2012
IJmuiden
1
0
0
0
1
Rotterdam
0
1
1
0
0
Links:
Henk de Winter, Coördinator uitvoering onderhoud
Maurice Ottervanger, installatietechnicus ENCI-Rotterdam
Rechts:
Veiligheid en medewerkers Veiligheidsopleidingen In 2012 werden de veiligheidsopleidingen op peil gehouden met opleidingen op het gebied van onder meer BHV, EHBO, klimmaterieel, NEN 3140 en valbeveiliging. Daarnaast werden bij ENCI IJmuiden 73 en bij ENCI Rotterdam 42 toolboxmeetings gegeven die direct of indirect te maken hebben met het thema veiligheid. In 2012 werden daarnaast 214 veiligheidsrondgangen gehouden, waarvan 110 bij ENCI IJmuiden en 104 bij ENCI Rotterdam.
Op
diverse plaatsen werden bouwkundige reparaties uitgevoerd om valgevaar te voorkomen. Uit oogpunt van arbeidsomstandigheden werden hijsvoorzieningen, een kraan- en rollenbaan, steigerbordessen en afschermingen van transportbanden geïnstalleerd.
De
heftrucks werden voorzien van waarschuwingsverlichting en bij de ingang van het gebouw in IJmuiden en Rotterdam werd een lichtkrant geplaatst.
Investeringen Investeren in veiligheid is niet alleen investeren in programma’s, maar ook in producten en systemen die voor meer veiligheid zorgen. Concreet betekende dit: De
Z-tracker werd verder ingevoerd. Deze geeft een signaal wanneer een medewerker enige tijd niet reageert en maakt daarmee snel ingrijpen na een ongeval mogelijk.
ENCI West investeert op alle mogelijke manieren in haar medewerkers en dus ook in hun deskundigheid. Het bewijs hiervoor vormen de inspanningen die ook in 2012 werden gepleegd om het certificaat Top Employer te behalen. In 2012 uitte zich dat in de volgende acties: Invoering en bewaking van Bradford-index Aanbieden van gratis Employee Assistance Programma (Eupora) voor psychosociale hulp en juridische en financiële bijstand voor medewerkers Flexibele inzet van administratieve en technische medewerkers over de ‘business-lines’ heen Managementtraining voor medewerkers Invoering van 4 jaarlijks Preventief Medisch Onderzoek Dankzij deze inspanningen kon de doelstelling om dit certificaat in 2015 te behalen al in 2013 worden gerealiseerd! Daarbij werden de primaire en secundaire arbeidsvoorwaarden en werkomstandigheden, training & ontwikkeling, carrièremogelijkheden en cultuurmanagement geëvalueerd. Alleen bedrijven die voldoen aan de onderzoekseisen ontvangen het Top Employers keurmerk.
Veiligheid en medewerkers
Top Employer
3
Investeren in een beter milieu Op verschillende manieren levert Bedrijven West een bijdrage aan een beter milieu. De fabrieken reduceren de emissies van stof tot een strikt minimum door het plaatsen van efficiënte filters voor het afzuigen van lucht van de rollenpers, kogelmolens en diverse bedrijfsruimtes en overslagpunten. In 2012 werden bij ENCI IJmuiden de twee ventilatorsystemen die hierbij worden gebruikt, vervangen door één nieuwe. Met behoud van de luchtkwaliteit wordt op deze manier minder energie verbruikt.
Met uitzondering van de aanvoer van hoogovenslak, maakt Bedrijven West gebruik van volledig gesloten installaties waarin de grondstoffen worden opgeslagen. Deze opslagruimtes zijn door gesloten transportsystemen verbonden met de productielijnen. Een aantal keren per jaar controleert een erkende, onafhankelijke instelling de uitstoot naar de lucht. Dankzij deze metingen kunnen de interne metingen van apparatuur van ENCI worden geverifieerd.
Verantwoordelijkheid en maatschappij
Certificaten
4
Het in 2011 in Rotterdam uitgevoerde onderzoek naar de optimalisatie van de droger van hoogovenslak resulteerde in 2012 in een betere temperatuurmeter aan de schoorsteen. Daarnaast komt hier ook een nieuwe regeling voor. De combinatie van nieuwe meting en sturing zorgt ervoor dat de droger efficiënter draait en minder stookgas wordt verbruikt. In IJmuiden is in 2012 een nieuwe zeef op de loskade geplaatst. Het ovenstof, dat normaal per vrachtauto werd aangevoerd, kan nu ook prima worden gelost vanuit het schip. Verder wordt gewerkt aan verdere optimalisatie van het maalproces door anders gebruik te maken van de windzeef. Middels een geforceerd systeem van lucht en schoepen die met de luchtsnelheid draaien, is het mogelijk om nog verder op het energiegebruik te besparen.
Bedrijven West beschikt over certificaten voor: ISO 14001 (milieuzorg), ISO 9001 (kwaliteitszorg) en OHSAS 18001 (veiligheidszorg). De producten zijn voorzien van een CE-markering. Verder zijn alle ENCI-cementen KOMO gecertificeerd voor de Nederlandse markt. Een speciaal daarvoor opgeleid team ENCI-medewerkers heeft in 2012 12 interne audits uitgevoerd bij collega’s. De acties die hieruit voortvloeien, dienen ter verbetering van de bedrijfsvoering en bereiden ENCI beter voor op de externe audits. Andere bedrijven van HeidelbergCement Benelux maken gebruik van de expertise van de medewerkers van Bedrijven West in het uitvoeren van interne audits en het opzetten van het ISO 14001 zorgsysteem.
Transport Het merendeel van de grondstoffen (het halffabrikaat portlandcementklinker, anhydriet en vulstoffen) wordt per schip aangevoerd. Hoogovenslak wordt rechtstreeks van de hoogovens op de naastgelegen opslag bij ENCI IJmuiden gelost. Poederkoolvliegas wordt per auto aangevoerd. Ook wat het transport van het cement naar de klanten betreft, kijkt Bedrijven West naar de impact op het milieu. Het cement wordt vervoerd via bulkwagens en schepen. Transport over het water is niet alleen veel
milieuvriendelijker maar ook economischer dan over de weg. ENCI probeert het vervoer over het water dan ook zoveel mogelijk te stimuleren bij haar klanten. In 2012 voerde Rotterdam 55% van het cement per schip af. In IJmuiden lag dit percentage op 41%. Naast het stimuleren van transport via het water, probeert ENCI de transportplanning van bulkwagens te optimaliseren door zoveel mogelijk te voorkomen dat bulkwagens ‘leeg’ over de snelwegen rijden.
Bescherming van ons klimaat Bedrijven West zet zich voortdurend in om de CO2-uitstoot verder te verlagen. Een belangrijke maatregel hiervoor is de continue procesverbetering die onderdeel is geworden van het DNA van ENCI IJmuiden en ENCI Rotterdam. Daarnaast wordt ingezet op het gebruik van alternatieve grondstoffen in cement om een win-win te realiseren. De energiezuinige rollenpers in IJmuiden, waarin twee ronddraaiende walsen het materiaal vermalen, verbruikt veel minder energie dan een traditionele kogelmolen. 1990 De energiebesparing bedraagt ongeveer 20 miljoen IJmuiden 46.857 Rotterdam 18.046 kWh wat overeenkomt met het energieverbruik van circa 6.100 huishoudens. Met haar warmtekrachtkoppelingsinstallatie kan Rotterdam tegelijkertijd zowel elektriciteit als warmte opwekken. De vrijgekomen energie wordt duurzaam gebruikt zonder dat er energie verloren gaat of emissie van CO2 negatief wordt beïnvloed. Bedrijven West werkt continu aan verbetering van de energietechnische efficiency van haar fabrieken.
Gedacht wordt aan het voorwarmen van de ingaande branderlucht of voor het voordrogen van de natte hoogovenslak. Daarnaast werd ook in 2012 veel aandacht besteed aan optimalisering van het elektriciteitsverbruik. De aandacht richt zich ook op het (her)gebruik van ovenstof door ENCI Rotterdam. In 2012 werd onderzoek gedaan naar de mogelijkheden hiervoor. Dit resulteerde in 2013 in een nieuwe installatie waarmee het stof het cement kan worden verwerkt. 2007 2008 in 2009 2010 2011
22.233 11.948
24.444 11.385
15.351 11.830
12.042 9.204
10.712 8.421
CO2 emissie Bedrijven West in tonnen (2007-2012) 50.000 45.000 40.000 35.000 30.000 IJmuiden
25.000
Rotterdam
Zo werd in samenwerking met Agentschap NL een project uitgevoerd om de warmte die bij ENCI IJmuiden wordt opgewekt voor het drogen van hoogovenslak optimaal te gebruiken in de warmtekringloop.
Eco-responsibility: duurzaamheid krijgt vorm Centraal in ons beleid van Eco-responsibility staat onze wil om te handelen als een eco-verantwoordelijke producent en leverancier van bouwmaterialen. Eco-reponsibility verwijst naar de verantwoordelijkheid van elk bedrijf in de bouwsector op het gebied van milieu en economie, maar ook naar de verantwoordelijkheid die we nemen in de maatschappij om ons heen. ENCI néémt die verantwoordelijkheid. Meer info: www.enci.nl/Eco-responsibility Restproduct wordt grondstof Door alternatieve grondstoffen te gebruiken bij de cement-
15.000 10.000
8606 7340
5.000 0
1990
2007
2008
2009
2010
2011
2012
maling vermindert ENCI het aandeel portlandcementklinker in het eindproduct. We besparen hierdoor een grote hoeveelheid energie en verlagen onze CO2-emissie. De alternatieve grondstoffen vervangen namelijk een groot deel van de (energie-intensieve) portlandcementklinker. ENCI IJmuiden en Rotterdam gebruiken voornamelijk hoogovenslak (een restproduct dat vrijkomt bij de bereiding van ruwijzer), poederkoolvliegas (een restproduct dat vrijkomt bij met steenkool gestookte elektriciteitscentrales) en ovenstof als alternatieve grondstof. In 2012 bedroeg het gemiddeld aandeel hoogovenslak berekend over de diverse hoogovencementen 64%.
Bescherming van ons klimaat
20.000
5
Voortdurende optimalisering van processen
IJmuiden, is de leverancier van de hoogovenslak. In IJmuiden wordt de hoogovenslak op een energiezuinige manier gedroogd en voorgemalen met een rollenpers. Portlandcementklinker en anhydriet worden voorgemalen in een kogelmolen. Het klinkermeel en slakmeel worden daarna afgemalen in een grotere kogelmolen tot de gewenste kwaliteit hoogovencement. Ná het maalproces wordt nog maximaal 4% vulstof gedoseerd. Dit is poederkoolvliegas (restproduct van met kolen gestookte elektriciteitscentrales) en ovenstof afkomstig van de klinkerovens van CBR Lixhe en CBR Antoing.
Productieproces ENCI IJmuiden en ENCI Rotterdam zijn maalbedrijven. Het halffabrikaat portlandcementklinker afkomstig van CBR Lixhe en CBR Antoing (België) wordt hier samen met andere bestanddelen tot cement vermalen. Alle cementsoorten van Bedrijven West worden geproduceerd op basis van portlandcementklinker. De kalksteen die hiervoor nodig is, wordt gewonnen in groeves, gedroogd en samen met ijzeroxide, siliciumoxide en aluminiumoxide tot ovenmeel vermalen. Dat meel wordt vervolgens in een roterende oven gebracht. De hoge temperatuur in de oven zorgt voor chemische reacties. Nadat het materiaal is gekoeld blijven grijs-zwarte bolletjes over: portlandcementklinker.
In Rotterdam wordt de slak gedroogd met een trommeldroger. In een kogelmolen met stalen kogels wordt de gedroogde slak samen met portlandcementklinker en anhydriet afgemalen op de juiste fijnheid tot de gewenste kwaliteit hoogovencement. Ná het maalproces doseert Rotterdam nog maximaal 4% vulstof.
Inzet hoogovenslak Hoogovencement ontstaat door verschillende gedoseerde stoffen samen te malen en/of toe te voegen: hoogovenslak, klinker, anhydriet en vulstoffen. Bij het malen wordt ook een maalhulpmiddel toegevoegd. De onderlinge verhouding van deze grondstoffen bepaalt het cementtype. Hoogovenslak is een restproduct dat vrijkomt tijdens de productie van ruwijzer. Staalproducent Tata Steel, buurman van ENCI
Opvallende projecten
Inzet hoogovenslak (in T)
Inzet klinker (in T)
Het cement van Bedrijven West vindt haar weg naar alle delen van de Nederlandse markt. In het oog springende projecten waaraan de fabrieken in 2012 hebben geleverd, zijn de bouw van de nieuwe Botlekbrug, de terreinverhardingen op de Tweede Maasvlakte en de Tweede Coentunnel en de uitbreiding van de snelwegen A4, A15 en A16.
900 800
350
700
250
600 200
500
150
400 300
100
200 50
Productie van hoogovencement
100
6
0
2008
2009
2010
2011
0
2012
IJmuiden
2008
Rotterdam
2009
IJmuiden
2010
2011
2012
Rotterdam
Productieproces
IJmuiden
rotterdam
Links:
Henk van der Waals, teamcoördinator onderhoud
Willem Dekker, Besturingstechnicus ENCI IJmuiden
Rechts:
Cementsoorten ENCI IJmuiden en ENCI Rotterdam produceren overwegend het duurzame hoogovencement (CEM III) dat tal van toepassingen in de bouw kent. Bij hoogovencement is de basisgrondstof klinker voor een groot deel vervangen door hoogovenslak. Door de energie-intensieve winning van klinker te vervangen door gebruik van slak van de nabijgelegen hoogovens wordt de CO2-uitstoot belangrijk verminderd. Hoogovencement leent zich bij uitstek voor objecten en projecten met een lange levensduur, zoals wegen, gebouwen, bruggen, tunnels, waterbouwkundige werken en in de buurt van zee gelegen bouwwerken. Hier komen de voordelen van hoogovencement minder snel optredende thermische krimpscheuren tijdens het verharden en betere bestandheid tegen agressieve stoffen - optimaal tot hun recht.
CEM II/B-S 52,5 N Portlandslakcement: 75% portlandcementklinker en 25% hoogovenslak CEM III/A 52,5 L Hoogovencement: 50% portlandcementklinker en 50% hoogovenslak CEM III/A 52,5 N Hoogovencement: 50% portlandcementklinker en 50% hoogovenslak CEM III/B 42,5 N Hoogovencement: 30% portlandcementklinker en 70% hoogovenslak
Continue innovatie Innovatie is onlosmakelijk met ENCI verbonden. Met nieuwe cementsoorten wordt ingespeeld op de wensen van klanten of de trend gezet voor nieuwe of toekomstige markten. Zo kwam ENCI IJmuiden in 2012 met het nieuwe cement CEM III/A 52,5 L als vervanger voor CEM III/A 42,5 N.
Duurzaam bouwen? Met beton!
In het eigen kwaliteitscentrum bij ENCI Rotterdam ontwikkelen en testen we nieuwe cementrecepten. Hiertoe beschikt het centrum over een ultramodern en goed geoutilleerd bedrijfs- en betonlaboratorium. Hoogwaardige producten zien hier het licht en vinden hun weg vervolgens naar klanten. Het kwaliteitscentrum wordt niet alleen voor de ontwikkelingsactiviteiten van Nederland maar ook voor die van België ingezet.
ENCI en HeidelbergCement Benelux zijn sterke voorstanders en promotors van duurzaam bouwen. Dat kan bij uitstek met beton. Wie beton zegt, komt automatisch op betere milieuprestaties en hoogwaardige technische en esthetische aspect. Maar ook als het gaat om energie-efficiëntie, carbon footprint en hergebruik proberen we steeds milieuvriendelijke oplossingen voor te stellen aan onze klanten. Daarbij snijdt het mes aan twee kanten: financieel voordeel door energie- en warmtebesparingen én een beter milieu.
Cementsoorten
Kwaliteit als constante
7
ENCI IJmuiden en ENCI Rotterdam in vogelvlucht In 2012 produceerden de ENCI-fabrieken in IJmuiden en Rotterdam met 87 medewerkers ruim 1 miljoen ton cement. Hiervan nam ENCI IJmuiden 675.000 ton voor haar rekening, terwijl ENCI Rotterdam in 2012 tekende voor 355.000 ton. Beide fabrieken produceren hoofzakelijke hoogovencement (CEM III). De hoogovenslak, een CO2neutraal bijproduct van (ruw) ijzerproductie, vormt hierbij de vervanger van de traditionele basisgrondstof portlandcementklinker. Het gebruik van slak past logisch in het duurzaamheidbeleid van de HeidelbergCement Groep, waartoe ENCI behoort.
ENCI B.V. Vestiging IJmuiden Noordersluisweg 75 1951 JR Velsen-Noord
ENCI IJmuiden produceert al sinds 1931 hoogovencement. Het naastgelegen Tata Steel is daarbij nog steeds de belangrijkste grondstofleverancier. Met een maximale productiecapaciteit van 1,4 miljoen ton cement is ENCI IJmuiden een belangrijke speler op de markt van hoogovencement. ENCI Rotterdam is gevestigd in het Botlekgebied bij Rozenburg en vormt de tweede fabriek van hoogovencement. De fabriek werd opgericht in 1964 en heeft een productiecapaciteit van 600.000 ton.
ENCI B.V. Vestiging Rotterdam Humberweg 9 3197 KE Botlek-Rotterdam
HeidelbergCement Groep ENCI is onderdeel van de HeidelbergCement Group, wereldwijd marktleider van zand en grind en één van de grootste producenten van cement en beton ter wereld. De HeidelbergCement Group is beursge-
ENCI B.V. Vestiging Rotterdam Humberweg 9 3197 KE Botlek-Rotterdam Tel. +31 (0)181 24 45 00 Fax. +31 (0)181 24 45 23
noteerd en telt zo’n 52.000 medewerkers actief in meer dan 2.500 vestigingen. De geconsolideerde omzet bedroeg 14 miljard euro in 2012.
ENCI B.V. Vestiging IJmuiden Noordersluisweg 75 1951 JR Velsen-Noord Tel. +31 (0)251 26 86 00 Fax. +31 (0)251 26 85 07
www.heidelbergcement.com/benelux www.enci.nl
