Specialized Rockhopper SL Comp 29
Rocky Mountain Vertex 29
Kona Kahuna 29 Je kan er kort over praten of je kan er lang over praten; feit is dat je zélf op een 29er gereden moet hebben om een goed oordeel te kunnen vormen. Zoals onze testrijders, allemaal verstokte 26ers. En stuk voor stuk moesten ze toegeven, dat die grote wielen verrassend veel tractie bieden en dat het comfort op een veel hoger niveau staat dan op hun eigen hardtail met ‘kleine’ wielen. XX BIKE & TREKKING
T
R
I
O
T
E
S
T
Vriendelijk geprijsde 29ers
TWENTYNINERS Betaalbaar kennismaken met grote wielen FOTO’S: JACCO BOGAERDS/WWW.200MM.NL, TEKST: ERIC SCHULTE TESTCOÖRDINATIE: ERIC SCHULTE EN ARJAN KRUIK
Sneller, comfortabeler, zekerder... de voordelen van 29ers - mountainbikes met grote wielen zijn inmiddels wel bekend. In theorie dan, want in de praktijk worden die dingen maar bar weinig verkocht. Want hóeveel de Nederlandse fietsmedia ook het 29er thema belichten - en dat is dit jaar héél veel - wat de boer niet kent, dat vreet ’ie niet. It’s all in the mind. En daarom moet je er niet over lezen, over 29ers, maar moet je er op rijden. Op de drie bikes in deze test is dat niet moeilijk, aangezien de prijzen schappelijk zijn. Rij daarom even met ons mee... We vroegen het aan twintig fietsers en één zei: “Ja, best stoer, die grote wielen.” De rest vond het bizar, raar, uit verhouding, lomp of vroeg zich af of er überhaupt wel mee te mountainbiken viel. Blijkbaar gelden er voor fietswielen andere conventies dan voor sportvelgen onder een auto. Het enige wat we kunnen zeggen is: je moet het gewoon proberen! Als je op een 29er gaat zitten, is het eerste wat je opvalt
dat het een ander soort fiets is. De zit wijkt nogal af van de traditionele mountainbike: het stuur is breed (meer dan 70 centimeter op de Kona!), de stuurpen kort, het stuur hoog en dichtbij. Je eerste gevoel zegt dat het onwaarschijnlijk is dat je goed een toertocht door de Nederlandse bossen kunt fietsen met een 29er. Maar dat blijkt mee te vallen. Waar je zou verwachten dat het gebrek aan sportieve houding - diep voorover en lang gestrekt - je verhindert om hard te rijden, zit het meer rechtop eigenlijk best lekker. Het stuur wat dichterbij, breder, meer naar de stuurman toegebogen. Het stelt je in staat goed kracht te zetten op de pedalen, zónder in racehouding te hoeven duiken. Feitelijk rijdt het best heel erg goed. Superbenen Tijdens de eerste toertocht op de Rocky Mountain met de snelle zondagochtendkudde valt me op dat ik de diepe houding van mijn normale hardtail helemaal niet mis. Ik zie wat beter vooruit en zit niet meer in de wind dan normaal. Maar het mooiste
29ER PRO EN CONTRA + + + + + + +
Comfortabeler Koersvaster Rolt lichter Meer grip in beklimmingen Meer grip in bochten Rolt makkelijker over obstakels Zakt minder weg in zachte ondergronden
-
Minder wendbaar op snelheid Minder snelle acceleratie Minder snelle (rem)vertraging Minder stijve wielen Zwaardere wielen Hoger framegewicht Minder moddervrijheid achterband
van de grote wielenfiets: zodra we in onverhard terrein komen, heb ik het gevoel superbenen te hebben! En die heb ik niet, want mijn fietsmaten zijn stuk voor stuk scherper de winter uitgekomen, terwijl mijn overwintering vooral achter een bureau heeft plaatsgevonden. Wat is het dan, dit vreemde gevoel? Ik zit op een vrij zware, niet al te dure 29er met typische Amerikaanse noppenbanden en een ‘downhill-stuur’, terwijl ik geen enkele moeite heb mijn goedgetrainde kameraden op hun getunede carbon hardtails bij te houden. Wat hen merkbaar irriteert: “Hé Schulte, ben jij stiekem twee maanden naar een trainingskamp op Mallorca geweest?” Ik kan het niet verklaren, maar mijn Rocky Mountain met grote wielen rolt gewoon beter. Kleine oneffenheden in het terrein lijken voor mij niet te bestaan, terwijl de rest van het groepje erdoor uit hun tempo gehaald wordt. Ook heuvel op blijft de 29er beter doorrollen. Lichter, maar ook met meer grip. De typische korte steile bosputten, met bovenop de knik boomwortels en kuilen, zorgen bij iedereen voor tractieproblemen, maar niet bij mij. Ik vrees echter voor de bochtige singletrail die er straks aankomt. Een glad en modderig paadje vol boomwortels dat vol korte snelle bochten zit. Als de 29er daar achterblijft, wat iedereen verwacht, is dat een breekpunt. Als we na een snelle afdaling haaks linksaf slaan is het zover. Iedereen zet hard aan om het moeilijke slingerende pad zo goed mogelijk door te komen. Ik doe mijn best om mee te gaan, maar merk dat ik langzamer op gang kom. Misschien is het een persoonlijk gebrek aan explosiviteit, of leveren de grotere, zwaardere wielen een negatieve bijdrage. Maar eenmaal op gang merk ik dat de kombochten geen nadeel zijn voor de 29er. Het fietst anders dan een crosscountry-racer, maar niet slechter. De korte stuurpen en het brede stuur komen hier goed van pas; doordat het voorwiel groter en zwaarder is moet ik harder werken met het stuur. En dat is precies de reden dat 29ers met bredere sturen en kortere stuurpennen zijn uitgerust, om dat te compenseren. En die oplossing werkt, want hoewel ik eerst het gevoel heb dat ik niet zo snel door de bochten zal kunnen, blijkt de grotere stabiliteit en de extra grip van de voorband een voldoende oplossing. Voor mij is het duidelijk. Met grote wielen rijden voelt hetzelfde als op een normale mountainbike een superdag hebben! Verschillen in rijgedrag Overigens lopen de drie testfietsen qua karakter behoorlijk uiteen, blijkt in de tweede rit. De Kona voelt bijna als een bmx, met z’n hoge en brede stuur. Dat rijdt prettig, met name in ruw terrein, maar voor de Hollandse bossentochten verbeterde
BIKE & TREKKING XX
T
R
I
O
T
E
S
T
Vriendelijk geprijsde 29ers
het rijgedrag behoorlijk toen we de stuurpen omdraaiden en het stuur afzaagden van de ongelofelijk brede 72 centimeter naar een nog steeds aanzienlijke 64 centimeter. Voordat we dat deden bezorgde de Kona ons nog een paar slapstickmomenten door op een steil hellinkje achterover te slaan. Het stuur zat gewoon te hoog. Gelukkig is er veel ruimte om dat aan te passen. Bij Rocky Mountain hebben ze hun best gedaan om hun Vertex 29 agressiever te maken dan veel andere 29ers. De hele voorkant is erg kort, dik en stijf, wat de hoogste stuurprecisie oplevert. En door de steilere stuur- en zithoek is de Vertex wendbaarder dan de andere twee 29ers. En dat is knap gedaan van Rocky, want dit is de enige testfiets met een relatief lange 100 mm vork. De Rockhopper SL Comp 29 zit qua stuurgedrag tussen de Kahuna en de Vertex in; Specialized heeft de geometrie erg dicht bij die van de klassieke Rockhopper met kleine wielen gehouden. Alleen de stuurhoek werd ietsje steiler en de wielbasis een centimetertje langer. Daarmee levert Specialized een fiets met een prachtig uitgebalanceerd rijgedrag. Conclusie Voor ons testteam was na afloop de vraag niet óf ze zouden overstappen op een 29er, maar op wélke 29er. Als prijs het enige criterium is, dan is de Kona de eerste keus. Kijken we niet alleen naar de prijs, maar naar het totaalplaatje van frame, afmontage en rijeigenschappen, dan gaan de Rocky Mountain en de Specialized nek aan nek. De lichte Rocky rijdt daarbij nét iets pittiger en feller. Maar is wél de duurste. De zwaardere Specialized rijdt bijna net zo goed, maar kost vierhonderd euro minder. En is daarmee waarschijnlijk de gulden middenweg. Meer over 29ers lezen? In BIKE & trekking #4 2009 traden een ‘gewone’ Specialized Stumpjumper en Stumpjumper 29er tegen elkaar in het strijdtoneel. Je vindt het testverslag op www.bikeandtrekking.nl. Ook losse 29ers tests zijn op de website terug te vinden.
Tuning Verbeter je 29er De drie bikes in deze test zijn stuk voor stuk prima bikes. Echter, ze laten nog wél flink wat ruimte voor verbetering. Dat kost extra geld, maar is beslist de moeite waard, want Kona, Rocky Mountain en Specialized leveren alle drie een erg mooi, licht en stijf frame bij hun ‘instap’ 29ers. Als we het over tuning hebben, bedoelen we niet het vervangen van zaken als derailleurs, sturen of zadelpennen. Meer zin heeft het, het gewicht van de roterende massa van de bike - wielen, banden - omlaag te brengen. Dat is namelijk direct merkbaar, zéker bij een 29er! Zoals met een Shimano 29er wielset. Deze wielen staan op hetzelfde niveau als de bekende Shimano XT wielen en ondanks de 29” uitvoering wegen voor- en achterwiel bij elkaar maar 1870 gram. De prijs valt ook mee: €365.voor een set.
“Met grote wielen rijden voelt hetzelfde als op een normale mountainbike een superdag hebben!” - Eric Schulte, testrijder BIKE & trekking
Als je dan toch bezig bent; de Shimano 29er wielen zijn geschikt voor tubeless banden. En dus ook voor gewone banden die je met een vloeistof luchtdicht maakt. Zoals de lichte Schwalbe 29er Racing Ralphs (€45.90) in de maat 2,25”. Die wegen maar 580 gram per stuk en dat is niet veel voor zo’n grote band! De relatief grote diameter levert extra comfort op en in combinatie met de Doc Blue dichtingsvloeistof (€9.90) gaat de rolweerstand merkbaar omlaag en verbetert de tractie. Naast de wielen en banden is ook de aandrijflijn bij veel 29ers een pijnpunt. En dan niet zozeer de kwaliteit van de aandrijflijn, maar de overbrengingsverhoudingen. Immers, de gemonteerde cranksets en cassettes zijn ontwikkeld voor gebruik op bikes met 26” wielen! Eenzelfde bladencombinatie - bijvoorbeeld 32 voor en 13 achter - trapt op een 29er zwaarder dan op een 26er.
XX BIKE & TREKKING
Logisch, want het grotere wiel moet per trapasomwenteling een grotere afstand afleggen. Dat is in Nederland niet zo’n probleem, maar ga je met je 29er serieus de bergen in, dan merk je dat je de zwaarste verzetten eigenlijk niet of nauwelijks gebruikt, terwijl je lichte versnellingen te kort komt! De 11-34 cassette die op alle testfietsen gemonteerd is, is dus een minimale vereiste, maar in de bergen kan de nieuwe Shimano 12-36 cassette (€38.95) een uitkomst zijn. Echter, die cassette weegt met 438 gram wel het nodige en vormt door de grote diameter van het 36-tands blad en de daarbij optredende verhoogde hefboomkracht, een flinke belasting voor de vrijloopnaaf. Zó veel zelfs, dat Shimano het afraadt, deze cassette te gebruiken in combinatie met een normale Shimano vrijloopnaaf en een 22-tands voorblad. En die 22 is nou nét de reden, dat je een 36 aan de achterkant van je 29er zou willen hebben! Overigens, Shimano geeft de 3622 combinatie wel vrij bij gebruik van een speciale, versterkte Shimano vrijloopnaaf. Ook aan de voorkant is bij alle drie de testbikes veel gewicht te besparen. Een lichtere voorvork à la Rock Shox Reba of een Fox 32 F29 is een goede maar kostbare optie, interessanter is het misschien maar helemaal af te zien van vering. Immers; dankzij de grote wielen rol je toch veel makkelijker over obstakels heen dan met normale, ‘kleine’ mtb-wielen. Monteer je de Pro MTB Carbon 29 (€219.), dan haal je zó een kilo van je bike af. Een mooiere oplossing is de montage van kleinere voorbladen. En wie ‘kleinere voorbladen’ zegt, komt automatisch bij het Engelse merk Middleburn terecht, want dat maakt als enige een modulair kettingbladsysteem met een losse spider, waardoor als kleinste blad een 20 gemonteerd kan worden. Combineer je dat met een 34 als grootste blad aan de achterkant, dan kom je óók met een 29er íedere berg op! De Middleburn-set op de foto is voorzien van de combinatie 40-30-20 en kost €399.-, inclusief levenslange garantie op de crank!
(advertentie)
1 De knik in de zitbuis van de Specialized brengt het achterwiel dichter bij de trapas. Dat komt de wendbaarheid en tractie ten goede. Bijkomend voordeel: de voorderailleur heeft aanzienlijk meer ruimte. 2 Vanwege de langere voorvork is de ‘zit’ op sommige 29ers nogal rechtop. En de conische, hoge spacer op de Kona brengt het stuur ook nog ’s onnodig ver omhoog. Wie min of meer dezelfde diepe zit wil als op z’n vertrouwde 26er, moet daarom de opvulring weghalen en stuurpen omdraaien. Dat brengt het stuur omlaag. 3 Een extreem korte balhoofdbuis, zoals op de Rocky Mountain, helpt natuurlijk ook bij het omlaag brengen van de stuurpositie. En dankzij de conische balhoofdbuis is een upgrade mogelijk naar een moderne, stijvere vork met conische schacht.
BERGlandschap MEERgenieten BIKEbelevenis
4 Van het testtrio is de Rocky Mountain het meest veelzijdig. Reden: dankzij de overvloedig aanwezige nokjes bouw je ’m zo om tot reisfiets met bagagedrager en spatborden. 5 Eigenlijk noodzakelijk op een 29er: alleen met een 180 mm remschijf aan de voorkant laten de grote wielen zich snel en effectief vertragen. Op de Specialized (foto) en de Rocky ontbreekt zo’n grote remschijf. 6 Minder status dan XT of XTR, maar de SLX achterderailleur die op de Kona en de Specialized gemonteerd is, werkt in de praktijk perfect! Maar ook de goedkopere Deore achterderailleur op de Rocky Mountain gaf geen krimp! 7 Mooi freesstuk als verbinding tussen bracket en achtervork bij de Kona. Veelvoorkomend 29er nadeel: in de krappe ruimte tussen zitbuis, derailleur en achterband hoopt zich snel modder op. 8 De Rock Shox Dart op de Kona werkt beduidend minder goed dan de Tora’s - ook van Rock Shox op de andere twee testbikes. Ook jammer: velgen met velgremflanken op een bike met schijfremmen. Zeker ook, omdat het frame van de Kona geen nokjes heeft voor het monteren van V-brakes. 1
2
De vier regio’s Ausseerland, Dachstein-Salzkammergut, Bad Ischl en Traunsee vormen samen het mountainbike-Eldorado Salzkammergut: 1.450 kilometers gemarkeerde mountainbikeroutes leggen de omgeving voor op avontuur beluste bikers helemaal open. 3
5
7
4
6
8
Mountainbikers geven in Salzkammergut echt gas; niet alleen in snelle downhills, maar vooral ook in uitdagende toertochten. Tenslotte omvat het bike-netwerk zeventig routes met in totaal 1450 kilometer wegen en paden! Meer dan zeventig heldere meren en ontelbare gezellige berghutten zorgen voor unieke uitzichten en de benodigde energieaanvulling. Salzkammergut is natuur en actie in één. Schitterde landschappen zo ver het oog reikt en een doordringende stilte die alleen onderbroken wordt door het pompen van je hart. Slechts één keer per jaar, tijdens de inmiddels legendarische Salzkammergut-Trophy, is het een weekend lang gedaan met de rust. Dan gaan drieduizend ambitieuze bikers niet alleen de de strijd aan met de bergtoppen ten zuiden van de Dachstein, maar ook met hun eigen lichaam.
ALLE INFO MET EEN MUISKLIK De Webseite www.salzkammergut-biken.at biedt een overzicht op het omvangrijke aanbod - van gespecialiseerde hotels tot mountainbikeroutes inclusief gratis te downloaden hoogteprofielen, kaarten en gps-data
BIKE & TREKKING XX
T
R
I
O
T
E
S
T
Vriendelijk geprijsde 29ers
Kona Kahuna
Specs en geometrie
Op papier is de Kona Kahuna de beste deal. Mooi frame, doordachte detaillering en een goede afmontage voor het minste geld. In de praktijk rijdt de Kona op enige achterstand; enerzijds omdat de typische 29er karakteristieken hoog, breed stuur, relaxte zit, tam stuurgedrag - er erg nadrukkelijk inzitten, anderzijds vanwege het hoge gewicht. Dat laatste wordt vooral veroorzaakt door de wielset en de vork, beide de zwaarste in deze test. Die vork - een Rock Shox Dart - is sowieso een stapje simpeler dan de Rock Shox Tora’s op de andere twee bikes. De Dart is springerig en minder instelbaar. We verbaasden ons in positieve zin over de nieuwe Shimano Deore aandrijflijn. Soepel schakelend, duurzaam. De remmen zijn ook van Shimano, maar ‘groeploos’. De remwerking is behoorlijk; je moet alleen flink harder knijpen dan in dure schijfremmen. Kona monteert als enige een 180 mm voorremschijf. Niet verkeerd, want de grote wielen kunnen wel wat extra hulp gebruiken bij het vertragen. De breedte en zachtheid van het zadel vallen ook in de smaak, zolang je de zit rechtop laat. Ga je voor een diepere zit en fiets je veel, dan is het zadel te zacht. Een ander mild punt van kritiek is de krappe ruimte tussen voorderailleur en achterband. Bij blubberweer loopt de boel daar snel vol. Even los daarvan is de Kahuna een dijk van een fiets. Degelijk, origineel en met de mooiste kleur.
Specs en geometrie €1.690.16,5/18/19/20,5/22” www.bikes.com
Prijs Maten Info Framemateriaal Vork Derailleurs (v/a) Cassette Schakelaars Remmen Crankset Stuur/stuurpen Zadelpen Zadel Velgen/naven Banden
7005 aluminium Rock Shox Tora SL Air 29 100 mm Shimano SLX/Shimano Deore 11-34 Shimano Deore Shimano 486 160/160 mm Shimano FC-M590 44/32/22 RMB Zero RMB SP-353 WTB Pure V Comp WTB Speed Disc/Wheeltech WTB NanoRaptor Comp 29”
Gewicht compleet Lengte bovenbuis/stuurpen Zitbuis/balhoofdhoek Lengte zitbuis Lengte balhoofdbuis Lengte liggende achtervork Wielbasis
12,49 kg 614/90 mm 73,5º/72º 457 mm 100 mm 447 mm 1104 mm
Framemateriaal Vork Derailleurs (v/a) Cassette Schakelaars Remmen Crankset Stuur/stuurpen Zadelpen Zadel Velgen/naven Banden
7005 aluminium Rock Shox Dart 3 80 mm Shimano Deore/Shimano SLX 11-34 Shimano Deore Shimano 486 180/160 mm FSA Comet 44/32/22 Kona Energy Bar/Kona XC/BC Kona XC/BC WTB Speed V Sport SE Alex EN-24/Shimano M475 Maxxis Ignitor 29 x 2.1”
Gewicht compleet Lengte bovenbuis/stuurpen Zitbuis/balhoofdhoek Lengte zitbuis Lengte balhoofdbuis Lengte liggende achtervork Wielbasis
13.55 kg 596/90 mm 73º/71º 482 mm 130 mm 440 mm 1095 mm
Rocky Mountain Vertex 29 De Vertex 29 valt qua prijs enigszins uit de toon bij de andere twee testfietsen. De bijna 1700 euro lijkt veel in vergelijking met de Kona en de Specialized die een vergelijkbare afmontage hebben. Dus waar betaal je die zeshonderd respectievelijk vierhonderd euro extra dan voor? Niet voor de aandrijflijn dus, want dat is ‘gewoon’ Deore met een voorderailleur uit de SLX groep. Nee, je betaalt meer voor een beter rijdende fiets, punt. De Vertex heeft een doordacht, onorthodox frame, dat een aantal traditionele nadelen opheft, waarmee 29ers behept zijn. Kenmerken: langere bovenbuis, een extreem korte, conische balhoofdbuis, steilere hoeken en een verlaagde aanzet op de zitbuis. Dit hoogwaardige frame vind je ook terug bij de grote broer van de Vertex 29, de veel duurdere Vertex SE 29. Tel daarbij op de grijsgroene, slijtvaste poeder-coating op frame, de extra reserves die de 100 mm vork biedt, de stijve, relatief lichte wielset, de moderne press fit en het op afstand laagste totaalgewicht (12,5 kg) en de vergelijking klopt weer. Alle testrijders hadden een voorkeur voor de Rocky Mountain, puur op basis van zijn stuurgedrag en zitpositie. Kritiekpunt is, net als bij de Specialized, de kleine voorremschijf. Grote wielen komen niet alleen trager op snelheid, ze vertragen ook minder snel. En voor dat probleem biedt een grotere (voor)remschijf een effectieve oplossing.
Specialized Rockhopper SL Comp 29 Als je de bloedrode Rockhopper SL Comp 29 koopt, heb je wel ballen. Waarschijnlijk heb je ook een knalgele auto, een pluche 8-persoons hoekbank en sta je altijd als eerste op de dansvloer. En dan hebben we het niet alleen over de kleur, maar ook over de vorm. Met een bijna buitensporige inzet van deskundigheid op het gebied van buisvervorming en lastechnieken heeft Specialized zich ingespannen om rondom de grote wielen een zo uitgebalanceerd mogelijk frame te bouwen. De onderbuis is aan beide zijden conisch, geovaliseerd en gebogen. Ook de zitbuis is gebogen; hierdoor is de achtervork lekker kort en is ook het 29er probleem van achterband en voorderailleur die elkaar in de weg zitten opgelost. De balhoofdbuis is bijna net zo kort als die van de Rocky en onder- en bovenbuis lopen voor een aanzienlijk deel in elkaar over voor een zo stijf mogelijke voorkant. Al die creativiteit heeft effect; deze Rockhopper zit qua rijgedrag, wendbaarheid en stabiliteit heel dicht bij het gelijknamige 26 inch model en dat is geen slechte referentie. Maar de Rockhopper 29er heeft als toegevoegde waarde de voordelen van de grote wielen en dat vrijwel zonder de gebruikelijke nadelen. Kanttekeningen plaatsen we ook. Want alhoewel de Specialized met de Avid Juicy veruit over de beste schijfremmen van het testtrio beschikt, had een grotere voorremschijf gemonteerd moeten worden.
XX BIKE & TREKKING
€ 999,16/18/19/20/22 www.konaworld.com
Prijs Maten Info
Specs en geometrie Prijs Maten Info
€1.199.15/17/19/21/23” www.specialized.com
Framemateriaal M4 fully butted aluminium Vork Rock Shox Tora SL Air 29 80 mm Derailleurs (v/a) Shimano Deore/Shimano SLX Cassette 11-34 Schakelaars Shimano Deore Remmen Avid Juicy 3 SL160/160 mm Crankset Shimano FC-M442 44/32/22 Stuur/stuurpen Specialized Zadelpen Specialized Zadel Specialized Body Geometry Velgen/naven Alex RHD /Specialized Banden Specialized Fast Trak LK Control 29 x 2.0” Gewicht compleet Lengte bovenbuis/stuurpen Zitbuis/balhoofdhoek Lengte zitbuis Lengte balhoofdbuis Lengte liggende achtervork Wielbasis
12,89 kg 595/75 mm 73,2º/71º 432 mm 110 mm 442 mm 1083 mm
