Rijksakademie van beeldende kunsten Amsterdam: Ontwikkeling van individuele kunstenaars, en van kunstenaarschap

Rijksakademie van beeldende kunsten Amsterdam: Ontwikkeling van individuele kunstenaars, en van kunstenaarschap

International Research Residency

Ateliers - werkplaatsen - platform PRIXDEROME.NL

Dé kunsten architectuurprijs van Nederland Expertisecentrum

Hedendaagse kunst en collecties April 2010

Rijksakademie van beeldende kunsten Sarphatistraat 470 NL - 1018 GW Amsterdam T +31 (0) 20 5270 300 F +31 (0) 20 5270 301 www.rijksakademie.nl [email protected] Tekst Rijksakademie van beeldende kunsten Eindredactie Hilde Eising Sandra Felten Danielle Kars Ontwerp Kummer & Herrman, Utrecht Druk Veenman Drukkers, Rotterdam

Inhoudsopgave 5 6 9 51 55

Bericht van de Raad van Toezicht Bestuursverslag Activiteiten 2009, van maand tot maand Financiën Presentie 1. Presentatie, Productie, Profileren 2. Ontwikkelen, Ondernemen, Overdragen

Rijksakademie van beeldende kunsten Verslag 2009 www.rijksakademie.nl


Bericht van de Raad van Toezicht Bij Wet werd in 1870 de Rijks-Akademie van Beeldende Kunsten opgericht; de Stichting Rijksakademie werd in 1999 verzelfstandigd uit de rijksdienst.

Aan de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen Hierbij bieden wij het door directie c.q. bestuur opgestelde jaarverslag 2009 aan. We hebben dit verslag besproken en goedgekeurd. De directie is belast met het bestuur van de Stichting. De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid van de directie en op de algemene gang van zaken in de instelling. De Raad van Toezicht werkt op basis van Cultural Governance en is in het verslagjaar 5 keer bijeengekomen. De Raad werkt met een financiële auditcommissie. Over vrijwel de gehele linie worden best practices gevolgd. Met het oog op het bereiken van de pensioenleeftijd in 2010 van de algemeen directeur en de continuïteit van de organisatie heeft de Raad van Toezicht besloten de titulair directeur (sinds 2000) tot statutair directeur te benoemen. Uitkomsten en inzichten vanwege de Internationale Visitatie geven de Raad de mogelijkheid zich verder te beraden over management op de langere termijn. In 2009 is prof.dr. Henriëtte Maassen van den Brink uitgetreden in verband met overige werkzaamheden en is drs. Rob H. Defares toegetreden tot de Raad van Toezicht. Per eind 2009 zijn – op grond van de vastgestelde benoemingstermijnen – jhr. Joris E. Loudon en prof. drs. Adriaan J. van der Staay na jarenlange substantiële inbreng uitgetreden. De geambieerde bijdrage door het Trustfonds Rijksakademie kon niet geheel worden gerealiseerd. Financiële bijdragen van fondsen, buitenlandse overheden, bedrijven en particulieren stonden onder grote druk. De Rijksakademie wil haar ambities gestand doen, maar raakt de uitersten van energie, inzet en creativiteit van haar medewerkers. Het verslagjaar werd afgesloten met een tekort op de normale bedrijfsuitoefening van €166.000 welke ten laste is gebracht van de algemene reserves. Voor een evenwichtig financieel fundament blijft een pregnante plaats van het Ministerie van OCW met solide subsidiëring noodzakelijk. Het is te betreuren dat het standpunt van de Raad voor Cultuur over de periode 2009 – 2012 is overgenomen. In dit standpunt werd ons verzoek om – bescheiden – budget aanpassing afgewezen. De Jaarrekening 2009 is gecontroleerd en van een goedkeurende accountants verklaring voorzien door PriceWaterhouseCoopers N.V. prof.dr. Louise J. Gunning-Schepers, voorzitter namens de Raad van Toezicht op de Rijksakademie, april 2010

Samenstelling Raad van Toezicht ultimo 2009

lid sinds

drs. Rob H. Defares (vanaf april 2009) prof.dr. Louise J. Gunning-Schepers Liesbeth in ‘t Hout jhr. Joris E. Loudon (tot eind 2009) prof.dr. Henriëtte Maassen van den Brink (tot april 2009) drs. Karel J.J. Schampers drs. Willem Sijthoff prof.drs. Adriaan J. van der Staay (tot eind 2009)

2009 2008 2000 1999 2001 2004 2007 1998


Pas op de plaats Bestuursverslag 2009 Missie

De missie van de Rijksakademie; het faciliteren van “ontwikkeling van individuele kunstenaars, en van kunstenaarschap, met als doel professionalisering en excellentie” krijgt vorm in de drie kerntaken Research Residency, Prix de Rome en Collectiebeheer/Expertisecentrum. Kunstenaarschap wordt integraal benaderd. Dat betekent dat de kunstenaar wordt ondersteund als ‘maker’ door middel van technische faciliteiten en advisering: verbreding van het technisch palet. De kunstenaar wordt beschouwd als lid van een artistieke gemeenschap door naast collega’s uit de hele wereld een atelier te gebruiken en deel uit te maken van een groter genootschap van kunstenaars: advisors en alumni: verdieping van de artistieke stellingname. Door theoriefaciliteiten en -advisering wordt de kunstenaars de mogelijkheid geboden hun kunstenaarschap beter in de samenleving en in de geschiedenis te plaatsen: verscherping van de kunstenaarspositie. De mogelijkheden tot netwerkontwikkeling tenslotte maken de kunstenaar als economische factor zichtbaar in de markt: versnelling van de professionele loopbaan. Kunstenaars en kunstenaarschap

Het aantal aanmeldingen voor de Research Residency, de tweejaarse werk periode in Amsterdam, is in 2009 toegenomen met ruim 35% tot 1908 kunstenaars afkomstig uit 126 landen (in 2008: 1413). Verdere stroomlijning van de logistiek en aanpassingen voor digitale aanmelding zijn doorgevoerd. Een extra selectieronde is toegevoegd. (2010 laat kwantitatief ruwweg een gelijke aanmelding zien). De voor 2009 begrote (norm)capaciteit aan plaatsen voor resident artists (55 ateliers) is volledig benut, namelijk op fulltime jaarbasis een totale bezetting van 56 plaatsen. Naast de werkperioden van de eindrondekandidaten Prix de Rome, is er projectmatig gewerkt vanuit het terrein van kunst en wetenschap (i.s.m. KNAW-instituten en NWO) en kunst en grafische technieken. Het pakket kunstenaarsvoorzieningen bestaande uit atelier, woonruimte, stipendium, werkbudget, advies en ondersteuning, gebruik technische en andere faciliteiten, wordt in het licht van de internationale visitatie opnieuw getoetst. Alumni-activiteiten vonden plaats (in New York, Venetië, Amsterdam, evenals in de Rijksakademie zelf). Bezoeken aan en bijeenkomsten met oud-residents en oud-begeleiders ten behoeve van het Artists’ Endowment Fund (zie financiën) zorgden voor intensivering van contacten binnen het Rijksakademie Genootschap. De PRIXDEROME.NL 2009 Beeldende Kunst kende evenals twee jaar geleden circa 230 aanmeldingen. Alle vier eindrondekandidaten (waarvan één duo) maakten in 2009 gebruik van de residency-mogelijkheid op de Rijksakademie: atelier en werkplaatsen. Het Expertisecentrum, met onder andere de bibliotheek, collecties, documentatie van kunstenaars, ondersteuning van kunstenaarspublicaties en presentatie van werk en werkproces vervult een belangrijke rol voor resident artists om zich breder in de geschiedenis, de maatschappij en de markt te kunnen plaatsen. Fysieke en financiële grenzen dwingen tot creatief nadenken over kerncollecties, verdere digitalisering en over vernieuwing van diensten op het gebied van documenteren. Ook speelt het Expertisecentrum een belangrijke rol bij openbaarmaking van wat er in en rondom de Rijksakademie gebeurt. De voorgenomen ‘renovatie’ van het gebouw biedt kansen het Expertisecentrum toegankelijker te maken voor publiek, aan te passen aan actueel digitaal gebruik en de online gallery van het Artists’ Endowment te integreren. Publiek

Het Expertisecentrum vormt de belangrijkste hoeksteen van het Rijksakademie PORTAAL, dat zich richt op publieke ontsluiting zonder het onderzoek en de ontwikkeling van werk waar de residents mee bezig zijn, te verstoren. Veel activiteiten die plaatsvinden vanuit het RijksakademiePORTAAL zijn (mede) georganiseerd door het Trustfonds Rijksakademie en leiden niet alleen tot het geven van inzicht aan belangstellenden maar ook aan vergroting van betrokkenheid van (potentiële) sponsors. De ontwikkeling van kunstenaars wordt – voor professionals en geïnteresseerden – genereus gedeeld via RijksakademieOPEN met in 2009 zo’n 5.500 bezoekers. Ook zijn er kunstenaarspublicaties, presentaties en documentering van werk en werkprocessen.


De manifestatie ‘200 jaar Prix de Rome’ (1808–2008), met televisiedocumentaires en een bijzondere publicatie in 2008 kreeg in 2009 verder gestalte in de vorm van een overzichtstentoonstelling in de Kunsthal Rotterdam. Deze werd in februari geopend door H.M. Koningin Beatrix. Op 28 mei is in de Westergasfabriek de manifestatie 200 jaar Prix de Rome afgesloten en zijn de prijswinnaars van de PRIXDEROME.NL 2009 bekend gemaakt door de Minister van Cultuur, Ronald Plasterk. Ook de tentoonstelling van de longlist-kandidaten in Witte de With in Rotterdam en in een tijdelijke tentoonstellingsruimte van De Appel in Amsterdam, droeg sterk bij aan publieke belangstelling voor beeldende kunst en kunstenaarschap. Brede erkenning van het instituut als waardevolle maar tevens kwetsbare plek voor talentvolle kunstenaars en als cultureel erfgoed, is noodzakelijk voor het voortbestaan: ‘pas op de plaats’ Rijksakademie! Financiën

Het jaar 2009 was het eerste jaar van de Cultuurplanperiode 2009-2012. In het bestuursverslag over 2008 gaven we aan dat de Rijksakademie ‘op de grens staat’ van wat (materieel) nog mogelijk is met behoud van kwaliteit. Na de bezuinigingen in de Cultuurplanperiode 2004-2008 en het vervolgens niet ‘repareren’ van het evenwicht tussen publieke en private middelen voor 2009 en verder, is afhankelijkheid van bijdragen uit sponsoring verder toegenomen. Meer inzet dan ooit is nodig voor het verwerven van steun van bedrijven, (familie)fondsen en particulieren. Een teruggang van deze inkomsten is onontkoombaar gebleken, mede door de economische crisis. Opgebouwde, relatief kleine reserves zijn aangesproken. De grens is in zicht. 2009 is een jaar van reflectie en ‘pas op de plaats’. De financiële situatie noopt alternatieven te zoeken buiten (publieke) overheid en (private) sponsoring. In 2009 is aandacht besteed aan het ontwikkelen van een nieuwe ‘bron’, namelijk het Artists’ Endowment Fund (kunstenaars voor kunstenaars). Het vertrek van Janwillem Schrofer als statutair directeur in 2010 is als hefboom gaan werken om kunstenaars die de afgelopen 25 jaar betrokken waren en zijn bij de Rijksakademie Residency of Prix de Rome in te schakelen bij dit kunstenaarsinstituut, als een derde materiële pijler. Halverwege 2010 zal een veiling van werken plaatsvinden bij Sotheby’s en najaar 2010 zal de Artists’ Endowment gallery de lucht in gaan. Revenuen uit de opbrengsten van de veiling en de online gallery komen ten goede aan de werkbudgetten van de residents van de Rijksakademie. Cijfers

Rijksakademie feiten 2009 Ruim vijfenvijftig kunstenaars werkten aan onderzoek en productie. Duizenden bezoekers maakten kennis met ‘ontwikkeling van individuele kunstenaars’ en met de betekenis van ‘kunstenaarschap’, ook via de Prix de Rome. Tien duizenden bezoekers leerden over de geschiedenis van de Prix de Rome. De baten zijn € 6.480.000; de bijna 20% eigen inkomsten worden in belangrijke mate verworven door initiatieven en werkzaamheden van de Stichting Trustfonds Rijksakademie. OCW subsidieerde de activiteitenexploitatie met € 3.390.000 en droeg in 2009 een huurvergoeding van € 1.850.000 bij. Bijzondere inkomsten voor projecten Kunst & Wetenschap en ontwikkeling ‘informatiebeleidsplan’ werden onder meer verworven bij KNAW, NWO, TNO en Senter Novem. De totale uitgaven zijn: € 6.670.000. Resultaat uit normale bedrijfsvoering derhalve negatief € 165.600 (begroot was € 250 positief). Solvabiliteit in 2009 was 55% (in 2008: 44%) en liquiditeit 2,28 (in 2008: 1,63). Door PWC Accountants is een goedkeurende verklaring afgegeven over 2009. Rijksakademie-personeel telt 33,2 fte per eind 2009 (per eind 2008: 37,1), ziekteverzuim inclusief langdurig zieken was 5,63% (5,8% in 2008). De OR vergaderde 5 keer in 2009. Visitatie

In 2009 heeft de Raad van Toezicht op de Rijksakademie besloten een Internationale Visitatie te organiseren. Een blik van buiten op de akademie waarbij met een internationale bril gekeken wordt naar de periode van 10 jaar verzelfstandiging. Naar de huidige (inter)nationale reputatie van de Rijksakademie, de uitdagingen op de middellange en langere termijn en naar wat dat betekent voor organisatie en bestuur. Een visitatie voor de Rijksakademie, die tevens een bruikbare pilot op kan leveren van beoordeling van kunstinstellingen in Nederland. De eind 2009 door OCW voorgenomen evaluatie van de post-academische instituten in Nederland vormt - parallel een complementair en waardevol traject.


2009 is ook het jaar dat het gebouw aan de Sarphatistraat, waar inmiddels ruim 18 jaar gewerkt wordt, opnieuw bekeken wordt. Niet alleen door de bril van noodzakelijk, groot onderhoud maar ook met het oog op actuele vraagstukken van duurzaamheid en veiligheid en aspecten als publieke toegankelijkheid en transparantie. Een ‘pas op de plaats’ is gewenst en noodzakelijk om tot goede keuzen te kunnen komen voor de toekomst van het faciliteren van individuele kunstenaars en van kunstenaarschap, op het hoogste kwaliteitsniveau. In 2009 een ‘pas op de plaats’ om – dynamisch en voortvarend – bestaande, bijzondere mogelijkheden van de Rijksakademie te benutten, zonder steeds nieuwe wegen in te slaan. Dat gebeurt immers door de kunstenaars ruimschoots in de ateliers, in de werkplaatsen en daarbuiten in de kunstpraktijk. Besturing

De Stichting Rijksakademie werkt op basis van het Raad-van-Toezichtmodel, overeenkomstig Cultural Governance. De directie is belast met het bestuur van de Stichting. De Raad van Toezicht houdt toezicht op het beleid van de directie en op de algemene gang van zaken in de instelling, en is in het verslagjaar 5 keer bijeengekomen. De Raad werkt met een financiële auditcommissie. Over vrijwel de gehele linie worden best practices gevolgd. Met het oog op het bereiken van de pensioenleeftijd in 2010 van de algemeen directeur en de continuïteit van de organisatie heeft de Raad van Toezicht besloten de titulair directeur (sinds 2000) tot statutair directeur te benoemen. Uitkomsten en inzichten vanwege de Internationale Visitatie geven de Raad de mogelijkheid zich verder te beraden over management op de langere termijn. Het Jaarverslag 2009 bestaat uit dit bestuursverslag, het activiteitenoverzicht van maand tot maand en loopbaanmonitoring van alumni over 2009. We hopen dat u een indruk krijgt van wat er gebeurt in en om de Rijksakademie. Els M.W.A. van Odijk directeur

Janwillem Schrofer algemeen directeur


Rijksakademie van beeldende kunsten Amsterdam: Activiteiten 2009, van maand tot maand


Januari Activiteiten Resident Artists

Officiële opening Rijksakademie Residency 2009 met presentaties door prof. dr. Victor Lamme (Hoogleraar Cognitieve Neurowetenschappen aan de UvA) ‘Where is one’s mind’s eye?’ en dr. Tjeerd Blacuière (senior researcher WUR, Wageningen) ‘Bees’ images and our images of bees’. Rijksakademie Residency >>

<< Rijksakadamie Residency

Jaarlijks starten circa 25 kunstenaars uit binnenen buitenland hun tweejarige residency aan de Rijksakademie. In totaal zijn er jaarlijks ruim 50 kunstenaars, waarvan de helft uit het buitenland. Naast materiële basisvoorzieningen als een atelier, werkbudget, bemiddeling bij woonruimte en een stipendium, kunnen zij gebruik maken van uitgebreide technische faciliteiten, een bibliotheek, kunstenaarsdocumentatie en verzamelingen. Confrontatie met uiteenlopende culturen en advies door internationaal gerenommeerde kunstenaars, tentoonstellingsmakers, theoretici en technisch specialisten zorgen voor verdieping, verbreding en versnelling van het kunstenaarschap. << Residents 2009

‘Where is one’s mind’s eye’ – Victor Lamme Foto: RABK (Roy Taylor)

Advisor Hans Aarsman verzorgt de lezing ‘From ugly to pretty and back again’. Op basis van zijn ervaringen in de fotografie vraagt Aarsman zich af of en hoe artistieke ambities, esthetiek en fotografie kunnen samengaan. Excursie naar Rotterdam, met bezoeken aan tentoonstellingen: T.P.E.S. van Philippe Van Wolputte in Wilfried Lentz Gallery; TENT., Aspect Ratio; Witte de With, Ian Wallace; Showroom MAMA, German Swinehundt (Wayne Horse). Na afloop facultatief naar het International Film Festival Rotterdam. Ten behoeve van een eerste kennismaking presenteren resident artists hun werk aan residents, advisors en medewerkers in vier bijeenkomsten. Residents 2009 >>

Atelierronde met Hermann Pitz en Paul Perry, thema: ‘A common search for what is sculpture in your work’ – Visiting Advisors Hans Aarsman, Ansuya Blom, Armen Eloyan, Elena Filipovic, Sigurdur Gudmundsson, Paul Perry, Hermann Pitz, Narcisse Tordoir Visiting Advisors >>

– 2009-2010 (gestart in 2009) Giorgio Andreotta Caló (IT), Marika Asatiani (GE), Pim Blokker (NL), Melanie Bonajo (NL), Milena Bonilla (CO), Arie Bouman (NL), Harald den Breejen (NL), Yaima Carrazana Ciudad (CU/ES), Dina Danish (EG/FR/US), LucFoster Diop (CM), Willehad Eilers (DE/NL), Anna Franceschini (IT), David Hominal (FR/CH), Lev Ilizirov (IL), Sabina Maria van der Linden (NL/DE), Jean-Baptiste Maitre (FR/NL), Antoinette Nausikaa (NL), Maarten Overdijk (NL), Gino Saccone (GB/IT), Pilvi Takala (FI/NL), Derk Thijs (NL), Leonid Tsvetkov (US), Sarah Verbeek (NL), Coralie Vogelaar (NL), Guy Wouete Lotchouang (CM), Jian Yang (CN), Koinuma Yoshiyuki (JP). – 2008-2009 (tweede jaar in 2009) Papa Adama (BF/NL), Francisco Camacho (CO), Alexandra Demenkova (RU), Zachary Formwalt (US), Alistair Frost (GB), Miklos Gaál (FI/HU), Lotte Geeven (NL), Rumiko Hagiwara (JP/NL), Sharon Houkema (NL), Go Eun Im (KR), Ištvan Išt Huzjan (SI), Sophia Janatti (NL), Frank Koolen (NL), Marius Lut (NL), Brígida Mendes (PT), Charlotte Mouwens (NL), Vitshois Mwilambwe Bondo (CG), Alice Nikitinova (CZ), Sarah van Sonsbeeck (NL), Philippe Van Wolputte (BE), Ola Vasiljeva (LV/NL), Marianne Vierø (DK/NL), Andy Wauman (BE), Marjolijn de Wit (NL), Nina Yuen (US), Itay Ziv (IL). * Vermeld worden de nationaliteit en (indien anders dan nationaliteit) het land van herkomst voor aanvang van de residency op de Rijksakademie << Visiting Advisors

Kunst & Technologie

Paul Laidler, media- en verfwerkplaats; Research Associate Paul Laidler van de Universiteit van West England in Bristol doet onderzoek naar de digitale opname- en printmogelijkheden van de mediawerkplaats. In samenspraak met Roy Taylor worden verschillende opnamemogelijkheden getest en de resultaten worden op diverse media geprint. In het verflab wordt onderzocht wat de beste afwerklaag is.

Visiting advisors, internationaal- en op het hoogste niveau actieve kunstenaars en theoretici (binnenen buiten de kunstwereld) bezoeken met enige regelmaat de Rijksakademie en zijn betrokken bij de selectie van kunstenaars voor de residency. Contacten tussen resident artists en advisors vinden vooral plaats in de vorm van individuele atelierbezoeken, op uitnodiging van de resident artist. De samenstelling van de groep advisors toont een grote verscheidenheid in kunstopvatting, generatie, nationaliteit, culturele achtergrond en positie in de kunstwereld. Op initiatief van residents en advisors zijn er discussies, seminars, excursies en workshops over actuele thema’s die voortkomen uit eigen werk of fascinaties daarbuiten. Ook worden er regelmatig gast-advisors uitgenodigd. << Visiting Advisors 2009

Canvas voorzien van afwerklaag Foto: RABK (Roy Taylor)

Richard Hamilton, verflaboratorium; op verzoek van het Centre for Fine Print Research in Bristol, Engeland, heeft technisch begeleider Arend Nijkamp drie werken op schilderscanvas van de Britse kunstenaar Richard Hamilton van een nieuw ontwikkelde afwerklaag voorzien.

10


Hans Aarsman (NL), Carlos Amorales (MX), Carlos Basualdo (AR/US), Ansuya Blom (NL), David Claerbout (BE), Armen Eloyan (AM/CH), Charles Esche (GB/NL), Elena Filipovic (US/DE), Bernard Frize (FR), Carlos Garaicoa (CU/ES), Tijs Goldschmidt (NL), Sigurdur Gudmundsson (IS/CN), Kees Hin (NL), Philippe-Alain Michaud (FR), Aernout Mik (NL), Lisa Milroy (CA/GB), Gerardo Mosquera (CU), Mike Nelson (GB), Els van Odijk (NL), Paul Perry (CA/NL), Philippe Pirotte (BE/CH), Hermann Pitz (DE), Jan Roeland (NL), Janwillem Schrofer (NL), Narcisse Tordoir (BE), Roy Villevoye (NL), Marijke van Warmerdam (NL), Camiel van Winkel (NL).

>> Kunst & technologie

De Rijksakademie biedt een rijke schakering aan ondersteuning bij onderzoek, productie en experiment door kunstenaars. De technisch specialisten onderhouden contacten binnen hun werkveld met relevante deskundigen, bedrijven en instituten. De vraag van resident artists bepaalt een belangrijk deel van de ontwikkelingen en onderzoeksgebieden in de werkplaatsen. Naast ondersteuning van de residents dragen de werkplaatsen bij aan de selectieprocedure, PRIXDEROME.NL, RijksakademieOPEN en diverse presentaties. De volgende disciplines zijn aanwezig: – Beeld en geluid (fotografie, film, video, geluid, digitale media, elektronica) – Grafiek (diepdruk, hoogdruk, zeefdruk, vlakdruk) – Chemie (verf, kunststoffen, keramiek, glas) – Constructie (metaal, hout, fijnmechanica) >> Kennis & Expertise

De Rijksakademie beschikt over een uitgebreide kunstenaarsdocumentatie, bibliotheek en collecties. Dit expertisecentrum is een levend geheugen en niet meer weg te denken als vindplaats van onder meer actuele informatie over kunstenaars van de Rijksakademie en de Prix de Rome. Het centrum is toegankelijk voor resident artists en belangstellenden van buiten de akademie. Er is internettoegang, alsmede faciliteiten om cd-roms, dvd’s of video’s te bekijken. >> Collecties

Werk van Richard Hamilton in de spuitcabine Foto: RABK (Roy Taylor)

Melanie Bonajo (RA 09/10) – elektronicawerkplaats; ontwikkeling van Kirlian camera, waarmee in het donker kleine objecten worden gefotografeerd die licht uitstralen als ze in een sterk elektrisch veld geplaatst worden (corona effect).

De unieke collectie van de Rijksakademie is een van de weinige goed bewaard gebleven en relatief omvangrijke (kunst)academische verzamelingen in Nederland. Een deel is in varianten van bruikleen ondergebracht bij diverse musea (Rijksmuseum/ Rijksprentenkabinet, Museum Boijmans van Beuningen, Allard Pierson Museum, Nederlands Architectuurinstituut), Universiteit van Amsterdam (archeologie) en Klassieke Academie voor Schilderkunst. De collecties tonen de geschiedenis van de Rijksakademie (1870-heden), van de Stadsteekenacademie (1718-1821) en van de Koninklijke Academie (1817-1870). Naast werken van (bekende) kunstenaars uit hun studieperiode omvat de collectie ook boeken, prenten, tekeningen en gipsen afgietsels die als studiemateriaal dienden. Dit waardevolle erfgoed staat voor studie- en onderzoeksdoeleinden ter beschikking van residents, musea, tentoonstellingsmakers, onderzoekers en andere belangstellenden. Met enige regelmaat worden in de Collecties kunstschouwen gehouden. Aan de hand van een thema worden afbeeldingen (prenten) en boeken gekozen; met deze objecten wordt getoond hoe in de loop van de geschiedenis inhoud en beeld gegeven is aan een dergelijk thema.

Melanie Bonajo, The New Paradigm of Intuitive Science, 2009 Voorbeeld van corona effect van de Kirlian camera Foto: Melanie Bonajo Kunst & technologie <<

Kennis & Expertise

Het Leids Universitair Medisch Centrum neemt het schilderij Cherries II van Tala Madani (RA 07/08) in bruikleen voor de tentoonstelling Nieuwe schilders van 29 januari tot en met 15 maart 2009.

Cherries II – Tala Madani Foto: Willem Vermaase

Advisor Narcisse Tordoir fotografeert een menselijk skelet uit de collecties van de Rijksakademie ten behoeve van zijn werk. Kennis & Expertise << Collecties <<

11


Prix de Rome

Voor de vier genomineerde kunstenaars (waarvan één duo) van de PRIXDEROME.NL 2009 Beeldende Kunst stelt de Rijksakademie ateliers beschikbaar voor onderzoek en productie en projectruimten voor presentaties. Rossella Biscotti (1978, IT), Nicoline van Harskamp (1975, NL), Ólafur Ólafsson, (1973, IS) in samenwerking met Libia Castro (1969, ES) en Sara Rajaei (1976, IR), de zogenaamde ‘shortlist’ kunstenaars, betrekken in januari een atelier en kunnen tot eind april gebruik maken van de faciliteiten. Prix de Rome >> PRIXDEROME.NL 2009 Beeldende Kunst >> Pagina 25

Presentatie & Netwerkontwikkeling

In verband met de voorbereiding van de Shanghai Biënnale zijn Henk Slager, Zhang Quing en Ruan Bin Bin geïnteresseerd in Chinese alumni. Zij bezoeken de kunstenaarsdocumentatie en ontmoeten de Chinese resident artist Jian Yang (RA 09/10). De Jury Gemeentelijke Kunstaankopen 2009 (fotografie) is te gast op de Rijksakademie en maakt gebruik van het auditorium.

12


<< Prix de Rome

De Prix de Rome is de kunsten architectuurprijs van Nederland voor kunstenaars onder de 35 jaar en is gericht op het traceren van talent, het signaleren van trends en het stimuleren van individuele artistieke ontwikkeling van jonge, getalenteerde kunstenaars en architecten. De Prix de Rome werd in 1666 in Frankrijk ingesteld door Lodewijk XIV en in 1808 in Nederland ingevoerd door Lodewijk Napoleon. Met de oprichting van de Rijksakademie in 1870 is de Prix de Rome aan dit instituut verbonden.

Februari >> XRA-lezingen

De Rijksakademie hecht groot belang aan het houden van contact met oud-residents. Alumni-Projects onderhoudt deze contacten onder andere via een nieuwsbrief en het organiseren van ontmoetingen. Door alumni uit te nodigen te vertellen over hun beroepspraktijk (via XRA-lezingen en Seminars) wordt actief geïnvesteerd in contact tussen de verschillende generaties residents.

Activiteiten Resident Artists

Introductie- en netwerkreis voor residents naar IJsland. Advisor Sigurdur Gudmundsson is gastheer. Ondermeer wordt bezocht: Reykjavik Art Museum, 101 projects, National Gallery, Safnasafnid. Het werk van de residents wordt getoond in The Living Art Museum en in Akureyri Art Museum.

In 2009 zijn James Beckett (RA 01/02), Franck Bragigand (RA 97/98), Meschac Gaba (RA 96/97), Jimmy Robert (RA 04/05) en Paulina Olowska (RA 01/02) te gast en geven een lezing.

Bezoek 101 projects, advisor Sigurdur Gudmundsson in gesprek met resident Harald den Breejen (RA 09/10) Foto: RABK (Roy Taylor)

Bezoek Reykjavik Art Museum Foto: RABK (Roy Taylor)

IJsland-expert en geologist Bernd Andeweg geeft een lezing op de Rijksakademie over de natuurhistorie van IJsland. Advisor Carlos Garaicoa geeft een lezing over zijn werk. Advisor Lisa Milroy geeft een presentatie over de rol van het atelier voor kunstenaars door de eeuwen heen. Residents bezoeken daarna elkaars ateliers en bespreken hun studiopraktijk. De serie XRA-lezingen start dit jaar met de Franse kunstenaar Franck Bragigand (RA 97/98), die met verf en kleur afvalproducten terugbrengt in het economische systeem. In aansluiting op zijn presentatie legt hij – op verzoek – atelierbezoeken af. XRA lezingen <<

– Visiting Advisors Hans Aarsman, Carlos Basualdo, Ansuya Blom, David Claerbout, Elena Filipovic, Carlos Garaicoa, Sigurdur Gudmundsson, Mike Nelson, Paul Perry, Jan Roeland, Narcisse Tordoir, Roy Villevoye. Visiting Advisors << Pagina 10

Kunst & Technologie

Mediawerkplaats; Roy Taylor (fotografie) geeft een workshop digitale beeldbewerking met Photoshop voor residents. Marius Lut (RA 08/09) – verflab; onderzoek naar het spuiten van verschillende soorten oppervlakten en het combineren van materialen. Er wordt geëxperimenteerd met schildersdoek, plaatmateriaal (hout, metaal, plastics) en combinaties van pvc op houten panelen. Mogelijkheden voor het verlijmen van al deze materialen worden getest. Technisch specialist Arend Nijkamp leert Marius Lut de techniek van het spuiten. 13


<< Kunstenaarsdocumentatie

De Kunstenaarsdocumentatie is onderdeel van het Kennis & Expertisecentrum en volgt vanaf midden jaren tachtig het werk en de loopbaan van kunstenaars die aan de Rijksakademie verbonden zijn (geweest), zowel oud-residents als Prix de Rome winnaars. Het archief met informatie in woord en beeld voorziet met circa 900 dossiers (inclusief Prix de Rome) in een grote informatiebehoefte, van de Rijksakademie zelf en haar bezoekers. De foto’s, dia’s, video’s, cd-rom’s, publicaties en krantenknipsels, tentoonstellingsrecensies en tijdschriftartikelen geven de internationale ontwikkelingen in de beeldende kunst weer. – Genootschap Het aantal dossiers groeit jaarlijks, en daarmee ook de documentatie zowel in woord als in beeld. Aan 600 van de 830 dossiers van oud-residents is in 2009 informatie toegevoegd, variërend van tentoonstellingsgegevens tot beeldmateriaal. Extra energie is gestoken in het inventariseren door welke galeries (oud-) resident vertegenwoordigd worden, zowel in Nederland als daarbuiten. De lijst met exposities op de website van de Rijksakademie is uitgebreid, met een verwijzing naar (inter-) nationale kunstbeurzen. – Artists’ Endowment Ter voorbereiding op Rijksakademie Artists’ Endowment Fund heeft de Kunstenaarsdocumentatie onderzoek verricht en informatie geleverd over (oud-)residents en (oud-)advisors en (beeld)documentatie van circa 150 kunstenaars beschikbaar gesteld, voor de deskundigen van Sotheby’s. Er zijn bijdragen aangeleverd aan de catalogus van de veiling in de vorm van beknopte biografieën en documentatie. – Presentaties & Ontvangsten Voor reizen en presentaties van directie, Trustfonds en anderen evenals voor verzoeken van buiten werden dossiers samengesteld. << 200 jaar Prix de Rome

Arend Nijkamp (links) en Marius Lut Foto: RABK (Roy Taylor)

In 2008 is het startsein gegeven voor de manifestatie ‘200 jaar Prix de Rome’ (1808-2008) door de presentatie van het tweetalige boek over deze periode. De tentoonstelling in de Kunsthal Rotterdam toont circa 200 schilderijen, tekeningen, sculpturen, maquettes en video’s, naast documentatie en persoonlijke verhalen. De AVRO zendt een documentaire uit over het verhaal van de Prix de Rome. De website www.200jaar.prixderome.nl ondersteunt de activiteiten van de manifestatie.

Kennis & Expertise

De activiteiten van de manifestatie 200 jaar Prix de Rome zijn georganiseerd door de Rijksakademie in samenwerking met AVRO KunstUur, Instituut Collectie Nederland, Kunstbeeld, Kunsthal Rotterdam, Nederlands Architectuur Instituut, Nieuw Amsterdam Uitgevers, Westergasfabriek BV en met sponsor partners SNS REAAL Fonds, MAB Development en Inbo.

Kennis & Expertise << Pagina 11

200 jaar Prix de Rome is mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van OCW en Trustfonds Rijksakademie, Van Bijleveltstichting, M.A.O.C. Gravin van Bylandtstichting, Dr. Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds, Mondriaan Stichting, Prins Bernhard Cultuurfonds and VSBfonds.

De Rijksakademie verzorgt een programmaonderdeel van ‘My first Art Collection’, een trainingsprogramma voor iedereen tussen 30 - 45 jaar met belangstelling voor beeldende kunst en ambitie om kunst te verzamelen. Janwillem Schrofer geeft een introductie aan 15 deelnemers en in de Kunstenaarsdocumentatie wordt een aankoopadvies voor een fictieve kunstverzamelaar uitgewerkt. Kunstenaarsdocumentatie >>

Deelnemers My first Art Collection Foto: Mariken van Lammeren

De publicatie o let it be van Marijn van Kreij (RA 05/06), uitgegeven in 2008 in het kader van de Uriôtprijs, wordt in 2009 verkozen tot één van ‘de Nederlandse best verzorgde boeken 2008’ door een vijfkoppige vakjury. Uriôt Publicatieprijs >> Pagina 45

Prix de Rome

Koningin Beatrix opent op 24 februari in de Kunsthal Rotterdam de tentoonstelling 200 jaar Prix de Rome. De tentoonstelling vertelt het verhaal van succes, triomf, tragedie en strijd aan de hand van voorbeelden. Voor deze tentoonstelling heeft de Kunsthal uit de Rijksakademie-collectie 23 gips sculpturen en schetsen, 50 werken op papier en enkele parafernalia in bruikleen gekregen. De tentoonstelling is een coproductie van de Kunsthal en de Rijksakademie, duurt tot en met 1 juni 2009 en wordt ondersteund door de publicatie 200 jaar Prix de Rome. 200 jaar Prix de Rome >>

14


200 jaar Prix de Rome in de Kunsthal Rotterdam Foto: John Stoel

Janwillem Schrofer overhandigt Hare Majesteit de Koningin een facsimile van de ets/aquatint “Maison de plaisance de Soestdijk, près d’Amersfort” uit ca. 1820, gemaakt door Jan de Greef, één van de allereerste ‘pensionnaires’.

Openingsmoment tentoonstelling 200 jaar Prix de Rome Foto: Vincent Mentzel


De Rijksakademie verzorgt op uitnodiging van drs. Sophie Berrebi, universitair docent Kunstgeschiedenis van de Universiteit van Amsterdam, het onderdeel ‘artistic practice’ van de cursus ‘Doing contemporary art’ voor Master-studenten kunstgeschiedenis. Deze cursus laat studenten kennis maken met de belangrijkste aspecten van hedendaagse kunst: behalve ‘artistic practice’ (Martijntje Hallmann, Rijksakademie) wordt aandacht besteed aan ‘curating’ (Ann Demeester, de Appel), ‘art criticism’ (Domeniek Ruyters, Metropolis M) en ‘art market’ (Femke van Hest, Erasmus Universiteit Rotterdam). De UvA-studenten krijgen een inleiding over ‘artistic practice’ en hoe de Rijksakademie dit faciliteert. In kleine groepjes houden de UvA studenten interviews met 16 residents van de Rijksakademie, waarin de kunstenaarspraktijk centraal staat. Vanwege de grote belangstelling wordt de cursus in 2010 herhaald. De curator van de zesde Berlijn Biënnale, Kathryn Rhomberg, bezoekt de Rijksakademie.

15


Maart Activiteiten Resident Artists

Lezing door gast-advisor John Welchman: ‘Institutional Critique and After’. Discussie met advisor Philippe Pirotte: ‘Whatever’. Resident Derk Thijs presenteert zijn werk in projectruimte Oost.

<< Gast Advisors

Naast de advisors die de akademie en de kunstenaars regelmatig bezoeken komen er zogenaamde gastadvisors. Gast-advisors kunnen worden uitgenodigd op verzoek van residents, als aanvulling op aanwezige advisors, als eventuele toekomstige ‘visiting advisor’, of omdat zij in de buurt van Amsterdam zijn. << Gast Advisors 2009

Maria Barnas (NL), Stéphane Calais (FR), Christopher Cozier (TT), Alain Cueff (FR), Rineke Dijkstra (NL), Jutta Koether (DE), Trinh Minh-ha (VN), Avis Newman (GB), Tatsumi Orimoto (JP), Han Schuil (NL), Shepherd Steiner (CA), Tim Stoner (GB), Siebe Tettero (NL), Olav Velthuis (NL), John Welchman (US). << Selectie

Aanmeldingen Rijksakademie Residency 2000

Latin America, Asia and Africa North America and Oceania Europe (East and West) The Netherlands

1800

1908

1600

383

1400

1324

1200

Atelier Derk Thijs tijdens RijksakademieOPEN 2009 Foto: Willem Vermaase

Residents bezoeken met advisors Lisa Milroy en Hermann Pitz het dorp Nagele in Flevoland vanwege de unieke modernistische architectuur/ stadsplanning. Zij bekijken eveneens een aantal ‘land art projects’ in de provincies Drenthe en Flevoland. Jaarlijks biedt de Rijksakademie in samenwerking met het Koninklijk Nederlands Instituut in Rome (KNIR) een aantal residents de mogelijkheid een veertiendaagse studiereis naar Rome te maken. In 2009 gaan Alexandra Demenkova, Brígida Mendes, Alice Nikitinova, Sarah van Sonsbeeck en Marjolijn de Wit. Zij presenteren hun werk in het KNIR en worden tijdens excursies ondersteund door onderzoekers van het instituut. XRA-lezing door Paulina Olowska (RA 01/02). De Poolse Olowska spreekt over de diversiteit aan media en het gebruik van collage in haar werk. Aansluitend legt zij atelierbezoeken af. XRA-lezingen << Pagina 13

– Visiting Advisors Ansuya Blom, Kees Hin, Aernout Mik, Lisa Milroy, Gerardo Mosquera, Paul Perry, Philippe Pirotte, Hermann Pitz, Narcisse Tordoir, Marijke van Warmerdam. Visiting Advisors << Pagina 10

– Gast Advisor John Welchman Gast Advisors >>

Selectie

Het aantal aanmeldingen voor de residency 2010 is hoog: 1908. Er wordt besloten tot een extra voorselectieronde. Hierbij worden de aanmeldingen van kunstenaars jonger dan 26 en ouder dan 35 jaar en kunstenaars die korter dan 2 jaar geleden een kunstopleiding hebben afgerond, getoetst. Selectie >>

Kunst & Technologie

Grafiekwerkplaats; in verband met een onderzoek naar de schildertechniek van Jan van der Heyden (1637-1712) wordt door drie onderzoekers, verbonden aan UvA en Rijksmuseum, ervaring opgedaan met etsen. Van der Heyden maakte voor bepaalde specifieke structuren op zijn schilderijen waarschijnlijk gebruik van de ets techniek. De onderzoekers willen aan de hand van praktijkonderzoek in de Rijksakademie nagaan hoe Van der Heyden deze structuren heeft gemaakt. 16


1000

950

800

200

600 400 200 0

635 200

830 200

1096 200

150

100

200

350

300

450

300

250

1413

250

270

50 200

550

358

630

875

200

250

250

250

250

250

290

2001 for 2002

2002 for 2003

2005 for 2006

2006 for 2007

2007 for 2008

2008 for 2009

2009 for 2010

Toelichting: – totaal aantal aanmeldingen in 2009 is 1908, waarvan: 292 uit Nederland, 1616 van buiten Nederland – totaal aantal aangenomen residents in 2009: 23, waarvan: 11 uit Nederland, 12 van buiten Nederland

Restauratieatelier UVA/Rijksmuseum Meta Chavannes (restaurator) en Willem Moeselaar (Rijksakademie, grafiek) Foto: RABK (Roy Taylor)

Elektronica werkplaats; workshop voor residents over de mogelijkheden van interactieve elektronica met voorbeelden van het programmeren van microcontrollers. Samen met een aantal residents zijn printplaatjes gesoldeerd met een bewegingssensor. Deze sensor kan op de computer worden aangesloten en is ook gebruikt in de later gegeven workshop computer programmeren met Max/Msp. Ook is er een tweedaagse workshop over het maken van computerprogramma’s in de taal Max/Msp. Kennis & Expertise

Collectieschouwen worden gegeven door Tinie Kerseboom, voor circa 11 residents en 7 medewerkers; en op verzoek drie schouwen voor residents Alexandra Demenkova (fotografie), Harald den Breejen, en Leonid Tsvetkov (tekeningen). In de gipscollectie is er een schouw voor resident Miklos Gaál in verband met een fotografieproject. Collectieschouw voor een kleine groep residents en advisor Lisa Milroy en een gesprek over de prenten, tekeningen en antiquarische boeken. Bezichtiging van de prenten van Rembrandt en Dürer in het Rijksprentenkabinet door residents Miklos Gaál, Milena Bonilla en Tinie Kerseboom (hoofd Verzamelingen). Museum Beelden aan Zee, Scheveningen, neemt de gipsschets Odysseus en het bronsreliëf De wijze maagden van Gerrit Bolhuis in bruikleen voor de tentoonstelling Gerrit Bolhuis van 20 maart tot en met 21 juni 2009. Collecties << Pagina 11

Gerrit Bolhuis, De wijze maagden, 1935, bronsreliëf Foto: Willem Vermaase

Gwenneth Boelens (RA 06/07) neemt uit de collecties haar werk Studio floor gedurende een maand in bruikleen voor onderzoek. Emmy Eerdmans, winnaar Prix de Rome 1957, bezoekt de collecties, in verband met haar eigen werk en dat van tijdgenoten. 17


Prix de Rome

SNS REAAL Fonds, hoofdsponsor van de PRIXDEROME.NL, ontvangt 60 relaties in de Kunsthal Rotterdam. Een lezing van kunsthistoricus Marguerite Tuijn over ‘200 jaar Prix de Rome’ wordt afgewisseld met een rondleiding waarbij onder andere kunstenaar Yvonne Dröge Wendel, curator Jannet de Goede en architectuurhistoricus Anneke Abhelakh ter plaatse toelichting geven op het tentoongestelde. Presentatie & Netwerkontwikkeling

Op 19 maart vindt in De Balie het seminar Utopian Practices plaats, georganiseerd door de Virtual Knowledge Studio, het Arts & Genomics Centre en Waag Society. De conferentie sluit af met een debat over kunst en wetenschap tussen Robbert Dijkgraaf (president KNAW) en Rijksakademiedirecteur Janwillem Schrofer, onder leiding van Marleen Stikker (directeur Waag Society). Nicoline van Harskamp (RA 07/08), science fellow en genomineerde PRIXDEROME.NL 2009 Beeldende Kunst, presenteert gedurende het seminar haar werkwijze. Gast Residents >>

Utopian Practices - De Balie, Amsterdam Vlnr: Robbert Dijkgraaf, Janwillem Schrofer, Marleen Stikker Foto: Frank Kresin

18


<< Gast Residents

Naast de tweejarige residencies aan de Rijksakademie, zijn er kunstenaars voor kortere perioden. Dit geldt voor de zogenaamde ‘shortlist’ kandidaten van de Prix de Rome en kunstenaars die aansluiten op speerpunten in het beleid van de Rijksakademie. In 2009: – initiatieven en samenwerkingsverbanden op het grensgebied van kunst & wetenschap: (oud-) residents Nicoline van Harskamp/Bradley Pitts en Kurt Nahar – projecten die hoogwaardige technologische kennis vragen en brengen in de technische werkplaatsen: John Gerrard – projecten in de grafiek werkplaats: Annick Lizein – kunstenaars uit zogenaamde ‘Silent zones’ in Afrika, Azie en Latijns-Amerika die kennis brengen en halen met betrekking tot de ontwikkelingen in de ‘Silent Zones’: Kalinosi Mutale << Gast Residents 2009

– John Gerrard (Ierland, 1 juni tot en met 1 december) – Victor Kalinosi Mutale (Zambia, 15 mei tot en met 15 augustus) – Annick Lizein (België, 1 september tot en met 1 december) – Kurt Nahar (Suriname, 1 maart tot en met 31 mei)

April >> Interne Open Ateliers

Tweemaal per jaar zijn er Interne Open Ateliers. Residents tonen elkaar, advisors en medewerkers datgene waar zij aan werken.


Interne Open Ateliers. Residents presenteren werk en werkproces in eigen atelier voor elkaar, advisors en medewerkers. Interne Open Ateliers <<

Naar aanleiding van de Interne Open Ateliers is er een bijeenkomst van de Rijksakademie-advisors onder voorzitterschap van Els van Odijk, met terugblik op de eerste maanden van de residency 2009 en vooruitblik op de rest van het jaar. Met advisor Ansuya Blom wordt de kunstcollectie van verzamelaar Egbert Dommering bezocht. Seminar door gast-advisor Shepherd Steiner. Op basis van twee teksten (van Jonathan Culler en J.L. Austin) wordt gesproken en gediscussieerd over ‘The Performative’. Oud-resident en gast-advisor Tim Stoner (RA 97/98) legt atelierbezoeken af. Ook bezoeken residents met Stoner zijn tentoonstelling The clotted body in Galerie Diane Stigter, Amsterdam. Advisor en curator Gerardo Mosquera en Janwillem Schrofer discussiëren met een select gezelschap residents over de sociaal-economische positie van kunstenaars en de rol van de kunstenaar in de ‘eigen gemeenschap’. De focus ligt op interculturaliteit en met name kunstenaars uit landen als Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Presentatie door gast resident Kurt Nahar. Gedurende zijn 3-maanden durende residency werkt Nahar met behulp van archiefmateriaal van het IISG (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis) aan een ‘visueel archief’ van de Decembermoorden in Suriname. Gast Residents << Pagina 18

XRA-lezing door James Beckett (RA 01/02). Beckett (ZA) vertelt over de relatie met geluid en muziek in zijn werk en over zijn verschillende rollen als kunstenaar, bijvoorbeeld binnen kunstenaarssamenwerkingen op verschillende plaatsen in de wereld.

James Beckett, Extra City, 2002, installatie Foto: Ilya Rabinovich

– Visiting Advisors Armen Eloyan, Charles Esche, Bernard Frize, Tijs Goldschmidt, Sigurdur Gudmundsson, Kees Hin, Aernout Mik, Lisa Milroy, Gerardo Mosquera, Paul Perry, Hermann Pitz, Jan Roeland, Camiel van Winkel Visiting Advisors << Pagina 10

– Gast Advisors Trinh T. Minh-ha, Shepherd Steiner, Tim Stoner Gast Advisors << Pagina 16

19


Selectie

Voorselectie buitenland en selectie Nederland. In deze fase van de selectie Nederland kunnen kunstenaars met tweedimensionaal werk, origineel werk indienen. Het andere werk wordt geprojecteerd. Selectieprocedure >>

Kunst & Technologie

De grafiekwerkplaats wordt verrijkt met een digitale dubbelzijdige printer. Samen met de aanwezige kennis en faciliteiten voor het bundelen en binden van boeken ontstaan er met deze printer nieuwe mogelijkheden voor het maken van kunstenaarspublicaties. Publicaties residents 2009 >>

Sarah van Sonsbeeck (RA 08/09) – metaalwerkplaats; ontwerp en bouw van een roestvrijstalen kubus, met microfoon en voorzien van een vacuüm aansluiting, gepolijst en vacuüm getrokken.

<< Selectieprocedure

De Rijksakademie heeft circa 50 ateliers waarvan jaarlijks de helft vrij komt. Om in aanmerking te komen voor een residency gaan kandidaten door een strenge selectieprocedure met een internationale jury. Deze is samengesteld uit advisors van de Rijksakademie, grotendeels kunstenaars. – Selectieprocedure De selectieprocedure is gesplitst in een procedure Nederland (voor kunstenaars woonachtig in Nederland) en een procedure buitenland. Bij de selectie wordt gelet op aantoonbare artistieke kwaliteit en ontwikkelingsmogelijkheden. Selectieprocedure kunstenaars uit Nederland Originelen selectie Selectie Interviews

uit buitenland Preview voorselectie Voorselectie Selectie Interviews

De commissies voor de selectie buitenland en selectie Nederland verschillen. Jaarlijks zien minimaal twee personen al het ingezonden werk, uit beide selectietrajecten. << Publicaties residents 2009

Roestvrijstalen kubus van Sarah van Sonsbeeck Foto: Stephan Kuderna

Rijksakademie Genootschap

De video-tentoonstelling Dis-Ease, met werk van 27 residents en alumni van de Rijksakademie, reist van Durban naar de South Africa National Gallery (SANG) in Kaapstad. Samensteller is oud-resident Greg Streak (RA 97/98) van kunstenaarsplatform PULSE, Durban, Zuid Afrika. RAIN Artists’ Initiatives Network >> RAIN-platforms >>

Kennis & Expertise

Bezichtiging Muybridge portfolio; antiquarische boeken en prenten over anatomie door Sabine Wildevuur (Waag Society) en Ryclef Rienstra (VandenEnde Foundation). Collectieschouw voor Prix de Rome-sponsor Inbo in samenwerking met Stichting Trustfonds Rijksakademie. Collectieschouw voor gast-advisor Shepherd Steiner. In het kader van de conservering en restauratie van de boekencollectie van vóór 1940 worden met de subsidie van de MAOC Gravin van Bylandt Stichting boeken gerestaureerd door Elizabet Nijhoff Asser, waaronder Anatomie canonique van Fock (1866), Anatomie voor de tekenkunst van Ploos van Amstel (1800) en Proportien der menschelijke lichamen van Audran (1683). Bibliotheek >>

M. Audran. Proportien der menschlyke lichamen,1683 (voor restauratie – na restauratie) Foto: Elizabet Nijhoff Asser

20


– ‘I’ Ed.8 - Marika Asatiani - september 2009 * – Now and then - Marika Asatiani - oktober 2009 * – Furniture bondage - Melanie Bonajo - mei 2009 * – Viewing an apple tree - Miklos Gaál september 2009 * –W ays to look - Rumiko Hagiwara - november 2009 * – United colors of - Frank Koolen - november 2009 – Sarphatistraat 470 - Antoinette Nausikaä november 2009 – Fade out - Lev Ilizirov - november 2009 * – OAOA nr 4 - Ola Vasiljeva - maart 2009 – How to get from A to B - Marjolijn de Wit - november 2009 * – My Binyamina Days - Itay Ziv - november 2009 * – RijksakademieOPEN 2009 - alle residents 2009 november 2009 * Geproduceerd in Grafiekwerkplaats << RAIN Artists’ Initiatives Network

Het RAIN Artists’ Initiatives Network maakt deel uit van het Alumni-Genootschap. Het verbindt kunstenaarsplatforms die zijn opgezet door oud-residents in Afrika, Azië en Latijns-Amerika. Het netwerk telt momenteel zo’n twaalf platforms. In 2009 zijn Hama Goro (RA 95/96) van het initiatief Centre Soleil d’Afrique (Bamako, ML), Ade Darmawan (RA 98/99) en Reza Afesina van ruangrupa (Jakarta, ID), Diego Gutiérrez Coppe (RA 96/97) van El despacho (Mexico City, MX) en Goddy Leye (RA 01/02) van The Artbakery (Douala, CM) te gast op de Rijksakademie.

<< RAIN-platforms Open Circle, Mumbai (IN) BAS, Istanbul (TR) Centre Soleil d’Afrique, Bamako (ML) Taleb Cherche Midi, Agadir (MA) Cultural Centre Moengo, (SME) El despacho, Mexico City (MX)

Prix de Rome

Partners en bestuurders van Inbo, sponsorpartner van PRIXDEROME.NL, ontvangen relaties in de Kunsthal Rotterdam in het kader van de tentoonstelling 200 jaar Prix de Rome. Lezingen worden gegeven door Dick Ringeling (Inbo); John Lonsdale (Winnaar Prix de Rome 2001, Stedebouwen landschapsarchitectuur); Marguerite Tuijn (kunsthistorisch onderzoeker) en Jannet de Goede (curator Kunsthal Rotterdam). Presentatie & Netwerkontwikkeling

Het bestuur van Amsterdam Partners, bestaande uit CEO’s en CFO’s van 45 Amsterdamse ondernemingen, wordt ontvangen op de Rijksakademie met een presentatie door Els van Odijk en een rondleiding. Janwillem Schrofer woont de uitreiking bij van de Cultuurprijs K.U. Leuven, België. De prijs wordt uitgereikt aan Hans Op de Beeck (RA 98/99).

Trama, Buenos Aires (AR) CEIA, Belo Horizonte (BR) Very Real Time, Kaapstad (ZA) Pulse, Durban (ZA) Munandi, Lusaka (ZM) The Artbakery, Douala (CM) KARTala, Moroni (KM) ruangrupa, Jakarta (ID) << Bibliotheek

Naast de antiquarische boekencollectie die alleen op afspraak bezocht kan worden is er als onderdeel van het Kennis & Expertisecentrum een bibliotheek die vier dagen per week open is voor extern publiek. De bibliotheek wordt veelvuldig gebruikt als studieplek voor het lezen van tijdschriften, het raadplegen van de online catalogus en internet of het bekijken van audiovisueel materiaal. Ook kan men hier publicaties kopen die door of in de Rijksakademie zijn gemaakt.

Het Cobra Museum in Amstelveen nodigt Janwillem Schrofer uit een lezing te geven aan de Cobra Businessclub. Schrofer vertelt over de Rijksakademie en belicht de selectieprocedures, de manifestatie ‘200 jaar Prix de Rome’ en RijksakademieOPEN. Rijksakademie Sociaal

De ActiviteitenKommissie organiseert voor alle medewerkers van de Rijksakademie een bezoek aan ‘Het Schip’ in de Spaarndammerbuurt in Amsterdam. Het Schip is een markant voorbeeld van – visie op – volkshuisvesting uit begin 1900 in de stijl van de Amsterdamse School.

De bibliotheek verzamelt met het oog op de ontwikkeling van de kunstenaars en het kunstenaarschap, catalogi en kunstenaarsboeken op het gebied van hedendaagse kunst en kunsttheorie. Op deze onderwerpsgebieden zijn dit jaar in totaal 990 items toegevoegd aan de bibliotheekcatalogus. Het betreft 780 boeken en catalogi, 65 dvd’s en 145 artikelen. Een gedeelte van deze aanwinsten is binnengekomen via uitruil met andere instellingen, schenkingen van het De Gijselaar Hintzenfonds, kunstenaars, alumni en medewerkers. Op dit moment beheert de bibliotheek een kleine 37.000 banden en 70 lopende tijdschriftabonnementen. De audiovisuele collectie bestaat uit 988 videobanden en 641 dvd’s. In 2009 is de bibliotheek intensief gebruikt door residents medewerkers en extern publiek. Zij leenden 4674 boeken, dvd’s en video’s en raadpleegden de oude boekencollectie in het prenten- en boekendepot. Op verzoek is ook bibliografisch onderzoek gedaan naar informatie in andere bestanden of bibliotheken. Het externe gebruik van de bibliotheek laat een diversiteit van bezoekers zien waaronder studenten van kunstacademies en universiteiten docenten, kunstenaars, recensenten en andere geïnteresseerden. In 2009 heeft de bibliotheek 2051 maal externe bezoek mogen verwelkomen. Interne gebruikers maakten 2010 keer gebruik van de bibliotheek. Er werden 168 nieuwe leden ingeschreven.

Amsterdamse School nader bekeken Foto: Jack Zuidema

21


Mei Activiteiten Resident Artists

Lezing door gast-advisor Alain Cueff: ‘Warhol’s wide world’. Lezing door advisor Camiel van Winkel: ‘Middle Culture, Designers - Artists Professionals’. XRA-lezing door Jimmy Robert, Guadaloupe (RA 04/05) over zijn werk; zijn relatie met geschiedenis, dansgeschiedenis, re-enactment en de vertaling daarvan in performance, collage, fotografie, objecten en film.

Jimmy Robert, Encore une journée divine Performance RABK 2005 Foto: Willem Vermaase

Advisor Hermann Pitz discussieert met residents naar aanleiding van het boek ‘Art Worlds’ over de verschillende typen kunstenaars die auteur Howard S. Becker onderscheidt. Met advisor David Claerbout wordt een bezoek gebracht aan zijn tentoonstelling The Shape of Time in De Pont, Tilburg. Resident Sophia Janatti (RA 08/09) presenteert haar werk in projectuimte Oost; Charlotte Mouwens (RA 08/09) in projectruimte Zuid.

links: Sophia Janatti, werk in Project Ruimte Oost, 2009 Foto: Willem Vermaase rechts: Charlotte Mouwens, werk in projectruimte Zuid, 2009 Foto: Willem Vermaase

De Zambiaanse kunstenaar Kalinosi Mutale (RA 02/03) werkt drie maanden op de Rijksakademie (in de grafiekwerkplaats) aan zijn project ‘The Kali Dictionary’. Hij breidt zijn kennis op het gebied van grafische technieken uit en beoogt uitwisseling te genereren voor zijn kunstenaarsinitiatief Munandi Art Studio, een (inter-)nationale residency bij Lusaka (ZM) die deel uitmaakt van het RAIN-Netwerk. Gast Residents << Pagina 18

– Visiting Advisors Hans Aarsman, Ansuya Blom, Charles Esche, Sigurdur Gudmundsson, Paul Perry, Hermann Pitz, Jan Roeland, Roy Villevoye, Camiel van Winkel Visiting Advisors << Pagina 10

– Gast Advisor Alain Cueff Gast Advisors << Pagina 16

22


>> Rijksakademie Genootschap

Ieder jaar beëindigen rond de 25 kunstenaars hun residency en verlaten de Rijksakademie met vele nieuwe vriendschappen en professionele relaties. De alumni vormen de kern van het Rijksakademie Genootschap en Alumni Projects houdt contact met de inmiddels ruim 900 oud-residents, die onderdeel zijn van het mondiale kunstcircuit en een netwerk vormen met een grote reikwijdte onder kunstenaars, critici, curatoren, fondsen, galeristen en overheden over de hele wereld. Kunstenaars documentatie volgt en documenteert loopbanen. >> Rijksakademie Artists’ Endowment Fund

Het Rijksakademie Artists’ Endowment Fund is een initiatief van kunstenaars verbonden aan de Rijks akademie: voormalige residents, (oud-) advisors en de winnaars van de Prix de Rome. Huidige en toekomstige generaties van talentvolle kunstenaars aan de Rijks akademie zullen profiteren van de vruchten van het Artists’ Endowment Fund. Kunstenaars hebben werk gedoneerd dat in 2010 door middel van een veiling wordt aangeboden aan het publiek. Naast de veiling zal werk via de website van het fonds online worden aangeboden. Uit de verkopen wordt een fonds gevormd (endowment: kapitaal, gave, talent). De inkomsten uit vermogen zullen ten goede komen aan onderzoek en productie door resident artists aan de Rijksakademie.

Selectie

Selectie aanmeldingen buitenland en interviews kunstenaars uit Nederland. Selectieprocedure << Pagina 20

Kunst & Technologie

Sharon Houkema (RA 08/09) – elektronica werkplaats; onderzoek naar het volgen van objecten door een ruimte met een infraroodcamera uit een spelcomputer. Marianne Bruun Vierø (RA 08/09) – hout-, metaal-, keramiekwerkplaats; ontwerp en bouw van drie betonnen beelden.

Werk van Marianne Bruun Vierø, Rijksakademie 2009 Foto: Stephan Kuderna (metaal)


Alumni bijeenkomst met (oud-)residents en (oud-)begeleiders in New York. Aanleiding is de tentoonstelling van advisor Aernout Mik in het Museum of Modern Art. Er komen ongeveer dertig alumni en (oud-) advisors, zoals Dan Graham, Joan Jonas, Dennis Adams en Hans Broek. Het is een avond waar verschillende generaties kunstenaars van het Rijksakademie Genootschap elkaar treffen. Janwillem Schrofer en Zara Roelse leggen in het kader van het Artists’ Endowment atelierbezoeken af bij onder anderen Jill Magid (RA 01/02), Bjarne Melgaard (RA 93), Julika Rudelius (RA 99/00). Rijksakademie Genootschap << Rijksakademie Artists’ Endowment Fund <<

Diego Gutièrrez (RA 96/97) (RAIN, el Despacho, Mexico City, MX) geeft een lezing over zijn nieuwe project ‘Breakfast, Lunch, Dinner’, een internationaal filmproject dat zich afspeelt in Mexico, Marokko en Nederland. Een project met workshops door o.a. filmmaker en advisor Kees Hin, Linda Bannink (RA 01/02) en Diego Gutièrrez, (RA 96/97) voor jonge kunstenaars en filmmakers in genoemde landen. De workshops zullen resulteren in een gezamenlijke film. RAIN Artists’ Initiatives Network << Pagina 20

Kennis & Expertise

Collectieschouw door Tinie Kerseboom voor medewerkers van de afdeling 19e eeuw van de Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. De bijeenkomst vormt tevens een aanzet om contacten te intensiveren en na te gaan waar samengewerkt kan worden. Prix de Rome

– Opening tentoonstelling PRIXDEROME.NL 2009 Beeldende Kunst. Het werk van de vier finalisten (shortlist) van de Prix de Rome wordt van 9 mei tot en met 14 juni 2009 getoond in Witte de With, Rotterdam en de Appel in Amsterdam op de off-site locatie de Westergasfabriek (Zuiveringshal Oost). Ook het werk van de zes longlistkunstenaars is op de twee locaties te zien. De laatste juryronde van de PRIXDEROME.NL 2009 vindt plaats in de tentoonstelling. AVRO KunstUur toont vier portretten van de finalisten en zendt de prijsuitreiking uit. Het kunsttijdschrift Kunstbeeld besteedt aandacht aan de genomineerden in een omvangrijk redactioneel artikel.

23


Tentoonstelling Witte de With, Center for Contemporary Art, Rotterdam Nicoline van Harskamp, The Power of Listening, 2009 Courtesy van de kunstenaar Foto: Bob Goedewaagen

Tentoonstelling Witte de With, Center for Contemporary Art, Rotterdam Rossella Biscotti, Ik heb ooit eens gezegd dat, 2009 Courtesy van de kunstenaar Foto: Bob Goedewaagen

– Prijsuitreiking PRIXDEROME.NL 2009 Beeldende Kunst en Finissage ‘200 jaar Prix de Rome’ De finissage van de 200-jaar-manifestatie wordt gevierd met als hoogtepunt de prijsuitreiking van de PRIXDEROME.NL 2009 Beeldende Kunst. De feestelijke bijeenkomst vindt plaats op 28 mei in de Gashouder op het terrein van de Westergasfabriek in Amsterdam. Met gastheer Cornald Maas zijn alle (nog in leven zijnde) Prix-winnaars en -juryleden, betrokken culturele instellingen, sponsoren, specifieke belangstellenden en pers uitgenodigd. In aanwezigheid van 350 gasten en Viviane Sassen (winnaar van de PRIXDEROME.NL 2007 Beeldende Kunst) reikt Minister Plasterk van OCW de eerste prijs (€ 45.000) uit aan Nicoline van Harskamp. Rossella Biscotti is tweede-prijs-winnaar (€ 20.000); de basisprijzen worden toegekend aan Sara Rajaei (€ 10.000) en Ólafur Ólafsson & Libia Castro (€ 10.000).

24


>> PrixdeRome.NL 2009 Beeldende Kunst

De PRIXDEROME.NL Beeldende Kunst wordt iedere twee jaar georganiseerd als netwerkorganisatie door de Rijksakademie van beeldende kunsten, in 2009 in samenwerking met sponsorpartners SNS REAAL Fonds (hoofdsponsor), KPN, MAB Development, Inbo en presentatiepartners de Appel en Witte de With, AVRO KunstUur en Kunstbeeld als mediapartners en NAi Uitgevers. De PRIXDEROME.NL Beeldende Kunst wordt mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van OCW en Trustfonds Rijksakademie. – Jury Voor de PRIXDEROME.NL Beeldende Kunst 2009 heeft de eerste jurering in 2008 plaatsgevonden door Kestutis Kuizinas (juryvoorzitter, directeur Contemporary Art Centre in Vilnius, LT), Bruce McLean (kunstenaar, UK), Jurgen Bey (ontwerper, NL), Yael Bartana (kunstenaar, IL), Barbara Visser (kunstenaar, NL) en Janwillem Schrofer (algemeen directeur Rijksakademie, secretaris zonder stemrecht, NL). – Longlist Uit 230 aanmeldingen selecteerde de jury de ‘longlist’ waaruit in december 2008 de 4 kandidaten voor de ‘shortlist’ zijn geselecteerd. In mei 2009 vindt de eindjurering plaats waarbij de eerste prijs €45.000, de tweede prijs €20.000 en de twee basisprijzen €10.000 worden vastgesteld. – Tentoonstelling Amsterdam, de Appel arts centre (op de off-site locatie de Westergasfabriek, Zuiveringshal Oost) Met werk van Maze de Boer (1976, NL), Heidi Linck (1978, NL), Ólafur Ólafsson (1973, IS) i.s.m. Libia Castro (1969, ES), Marc Oosting (1975, NL) en Sara Rajaei (1976, IR) Curator: Sarah Farrer – Rotterdam, Witte de With Center for Contemporary Art Met werk van Rossella Biscotti (1978, IT), Nicoline van Harskamp (1975, NL), Rob Hornstra (1975, NL), Jasmijn Visser (1983, NL) en Helmut Smits (1974, NL). Curator: Juan A. Gaitán

Nicoline van Harskamp wint de PRIXDEROME.NL 2009 Vlnr: Minister Plasterk, Viviane Sassen, Nicoline van Harskamp Foto: Marianne Bieshaar

Het eerste exemplaar van de publicatie PRIXDEROME.NL 2009, uitgegeven door NAi Uitgevers, wordt uitgereikt aan Minister Plasterk. De winnaars volgens de kinderjury’s van de IMC Weekendschool Amsterdam en Rotterdam zijn respectievelijk Sara Rajaei en Jasmijn Visser. Zij ontvingen uit handen van de prijsuitreikers Andrea Nauta en Hayat Ghaddari een certificaat.

Publicatie PRIXDEROME.NL 2009

Sponsorpartner KPN reikte de eerste editie van de KPN KunstPrix (€ 15.000 en de aankoop van een bestaand of opdracht voor een nieuw werk) uit aan Marc Oosting (longlist). Niet alleen KPN, maar ook SNS REAAL Fonds, Inbo en MAB Development waren in de Westergasfabriek vertegenwoordigd met een eigen sponsorhoek.

Marc Oosting, winnaar KPN Kunstprix Foto: Marianne Bieshaar PRIXDEROME.NL 2009 Beeldende Kunst <<


De Rijksakademie ontvangt ongeveer veertig verenigingsleden van de Vereniging Kunst, Cultuur en Recht (VKCR) voor één van hun jaarlijkse bijeenkomsten, ditmaal rond het thema ‘restauratie van kunstvoorwerpen’. Ontvangst van een delegatie bezoekers van HIVOS Nederland en HIVOSvertegenwoordigers van de regiokantoren in Indonesië, Costa Rica en India; met bezoek aan de werkplaatsen en een ontmoeting met residents. In de Kunstenaarsdocumentatie worden dossiers van alumni uit Indonesië, India en Zimbabwe bekeken. Eén keer per jaar organiseert de UvA talent lectures voor de 10% beste studenten van de Faculteit Economie en Bedrijfskunde en de HES/HVA. Rijksakademie ontvangt in mei en juni vijfendertig van deze topstudenten voor lezingen van respectievelijk prof.dr. Dany Jacobs, prof.dr. Wim Groot, prof.dr. Joop Hartog en prof.dr. Mirjam van Praag. Op uitnodiging van het Gyeonggi Creation Center (GCC) is Janwillem Schrofer in Seoul, Zuid-Korea. Hij is gevraagd te adviseren aan het Internationaal Advies Comité voor de ontwikkeling van GCC, dat in november 2009 wordt geopend. In Seoul spreekt hij met Jewyo Rhii (RA 04/05) en Kwang-Ju Son (RA 06/07). Ook bezoekt Schrofer Shanghai China in het kader van de opzet van het Artists’ Endowment. Hij bezoekt diverse Rijksakademiealumni, zoals Alicia Framis (RA 95/96) en Edwin Zwakman (RA 96/97). Rijksakademie Artists’ Endowment Fund << Pagina 23

25


Tijdens het debat ‘Cultuur en Ontwikkeling’ in Cultureel Centrum Gemak in Den Haag presenteert Els van Odijk op uitnodiging van BuZa/OS, de ervaringen van de Rijksakademie met deelname van kunstenaars uit ontwikkelingslanden. Onder andere wordt ingegaan op de verschillende posities die deze kunstenaars innemen binnen en buiten de eigen gemeenschap. Het publiek bestaat uit medewerkers BuZa/OS en vertegenwoordigers van de Nederlandse ambassades in de prioriteitslanden van Buitenlandse Zaken (Ontwikkelingssamenwerking).

>> Stichting Trustfonds Rijksakademie

Het Trustfonds van de Rijksakademie richt zich op het vinden van financiële ondersteuning ten behoeve van de Rijksakademie. Fellowships voor residents, sponsoring Prix de Rome of financiële steun voor het Expertisecentrum gaan veelal via het Trustfonds. In toenemende mate draagt het Trustfonds bij aan de vergroting van draagvlak van de Rijksakademie nationaal bij bedrijven, fondsen, overheden en particulieren. maar ook internationaal bij overheden, arts councils, ambassades, fondsen en verzamelaars. >> Financiers Rijksakademie 2009

– Overheden Arts Council Korea, FRAME Finnish Fund for Art Exchange, L’Institut Français des Pays-Bas (FR), Ministerio de Cultura (ES), Pro Helvetia (CH), Vlaams Ministerie van Cultuur, Jeugd, Sport en Media. – Bedrijven/Fondsen/Stichtingen Amsterdam Partners, Arcadis, BeamSystems, Van den Berch van Heemstede Stichting, Van Bijleveltstichting, Breitnerfonds / Fundatie ‘Van Den Santheuvel Sobbe’, Stichting Elise Mathilde Fonds, M.A.O.C. Gravin van Bylandt Stichting, Stichting ‘De Gijselaar-Hintzenfonds’, Inbo, Konica Minolta, KPN, Mondriaan Stichting, Stichting Dr Hendrik Muller’s Vaderlandsch Fonds, Stichting Niemeijer Fonds, Prins Bernhard Cultuurfonds, Stichting Ritsema van Eck Fonds, SNS REAAL Fonds, TEVA Europe, VSBfonds, Stichting Kees Verwey.

Els van Odijk tijdens het debat Cultuur en Ontwikkeling in Gemak, Den Haag Foto: RABK (Susan Gloudemans)

Naar aanleiding van een bijeenkomst van BuZa/OS nemen residents Milena Bonilla (RA 09/10), Guy Wouete Lotchouang (RA 09/10) en oud-resident Marcel Pinas (RA 08/09) op uitnodiging van het Ministerie van BuZa/OS deel aan een werkdiner. Verschillende ‘makers’ uit het culturele veld in ontwikkelingslanden en medewerkers van Buitenlandse Zaken, die actief zijn in deze landen, zijn aanwezig. Kunst & Bedrijf

In het kader van het Arcadis / PRC Fellowship geeft de Tsjechische kunstenaar Alice Nikitinova (RA 08/09) een presentatie van haar werk voor alle medewerkers van PRC in de ontvangsthal van PRC in Bodegraven. Stichting Trustfonds Rijksakademie >> Financiers Rijksakademie 2009 >>

Alice Nikitinova Foto: RABK (Susan Gloudemans)

26


Juni Activiteiten Resident Artists

Advisor Philippe-Alain Michaud geeft een lezing over kunsthistoricus Aby Warburg en zijn specifieke wijze om kunsthistorisch materiaal te gebruiken. Gast-advisor Stéphane Calais geeft een lezing over zijn werk. Excursie naar Parijs met de curator van de Warhol tentoonstelling, Alain Cueff. De nadruk van het bezoek ligt op de tentoonstelling Le Grande Monde de Andy Warhol van Andy Warhol, Grand Palais. Onder leiding van assistent-curator David de Haan van het Rijksmuseum wordt een bezoek gebracht aan het depot van het Rijksmuseum in Lelystad. Een aantal historische schilderijen uit de 15e eeuw wordt bekeken. Residents gaan naar Thomas Hirschhorn op het ‘Bijlmer Spinoza Festival’. Voor de manifestatie ‘Open Source Amsterdam’ ontwikkelde Hirschhorn een paviljoen gewijd aan Spinoza. Het paviljoen is in samenwerking met Bijlmerbewoners gebouwd. Screening van twee nieuwe films door Roy Villevoye en Jan Dietvorst: Video Message, 2008 en Scrap Iron Age, 2008. Screening van een documentaire over Philip Guston, georganiseerd door advisor Ansuya Blom. Gast-advisor Jutta Koether geeft een performance/presentatie. Zij schildert, maar betrekt in haar werk ook tekenen, performance, literaire teksten, sculpturen en muziek. Resident Sarah Verbeek (RA 09/10) presenteert werk in projectruimte Oost; Alice Nikitinova (RA 08/09) en Jean-Baptiste Maitre (RA 09/10) later in de maand ook in projectruimte Oost; Rumiko Hagiwara (RA 08/09) in projectruimte Noord. – Visiting Advisors Hans Aarsman, Ansuya Blom, Philippe-Alain Michaud, Lisa Milroy, Paul Perry, Hermann Pitz, Jan Roeland, Roy Villevoye, Camiel van Winkel Visiting Advisors << Pagina 10

– Gast Advisors Stéphane Calais, Jutta Koether Gast Advisors << Pagina 16

Selectie

Interviews kunstenaars buitenland. Naar aanleiding van de interviews worden in totaal ongeveer 25 kunstenaars uitgenodigd voor de residency 2010. Kunst & Technologie

Gijs Frieling (RA 94/95) – verflab; Met behulp van een groot spanraam is een schilderij van 3m x 5m gemaakt. Frieling geeft in samenspraak met advisor Narcisse Tordoir een technische workshop tempera (caseïne en ei) aan residents. Deze oude techniek komt weer terug in de belangstelling, onder andere omdat er geen oplosmiddelen gebruikt worden.

Workshop tempera door Gijs Frieling Foto: RABK (Roy Taylor)

27



Op uitnodiging van het Institut Néerlandais in Parijs heeft Janwillem Schrofer zitting in de jury van de Jordaan-van Heekprijs ‘voor de schilderkunst’. De jury bestaat verder uit Edwin Jacobs (directeur Centraal Museum, Utrecht), Dominic van den Boogerd (directeur De Ateliers, Amsterdam), Hilde Teerlinck (directrice FRAC Nord-Pas de Calais, Dunkerque), Fabrice Hergott (directeur Musée d’Art Moderne de la Ville de Paris, Parijs). Secretaris van de jury is Rudi Wester (directrice Institut Néerlandais, Parijs). De prijs wordt gewonnen door Kiki Lamers (RA 90/92).

<< Vriendenkring Rijksakademie

Het Trustfonds organiseert in samenwerking met medewerkers van de Rijksakademie en residents ontvangsten voor sponsors en bijeenkomsten voor de Vriendenkring: – Trustees Cees en Inge de Bruin-Heijn, De heer R.H. Defares, Familie Hunting, Jonkheer G.E. Loudon, Jonkheer M. Loudon, Tom en Yvonne de Swaan Honorary Trustees: Prins Maurits en Prinses Marilène van Oranje Nassau, van Vollenhoven.

Els van Odijk bezoekt in Italië de Biënnale van Venetië, Making Worlds, en ontmoet vertegenwoordigers van Via Farini evenals potentiële sponsors ten behoeve van Italiaanse Fellowships.

– Prix-Associates Bob en Renée Drake, De heer en mevrouw Kalisvaart-Valk, De heer en mevrouw SoonieusWillemse, Bob Vlake en Peter Herz.

Edith Rijnja, Alumni Projects, neemt deel aan de Ambassadeurs netwerkbijeenkomst in Felix Meritis, Amsterdam.

– Associates De heer J.T.M. Bank en mevrouw T. Middelhoff, De heer en mevrouw A. van de Beek, De heer en mevrouw A.G.F. Boersma, De heer en mevrouw Bosma-Waterlander, De heer en mevrouw Dommering-van Rongen, Mevrouw N. Fiorucci, De heer en mevrouw Gerritse-Tuinema, De heer en mevrouw J. van Gool, De heer L.D.H. Hamer, De heer J.Th. Hoekema, Mies en Jaap Kamp, De heer R. P. Kerssemakers en de heer H. Bergmann, Ton en Maya Meijer-Bergmans, De heer en mevrouw R. Norbruis, De heer en mevrouw R.J.A.M. van OgtropQuintus, Janwillem en Willemijn Schrofer-Winters, Maarten en Marijke van der Weijden-Overmars.

Kunst & Bedrijf

Sponsorpartner KPN ontvangt 17 CFO’s van bedrijven uit heel Nederland op de Rijksakademie. Welkomstwoord door Els van Odijk in de tuin van de Rijksakademie, aansluitend een rondleiding en ontmoeting met de KPNFellow Lotte Geeven (RA 08/09) in het Schip van de akademie. Vriendenkring Rijksakademie

Tijdens de jaarlijkse Zomerlunch met 60 gasten in de tuin van de Rijksakademie, praten de Vrienden van de Rijksakademie over de nieuwe lichting kunstenaars 2010, die voorafgaand aan de lunch is gepresenteerd door Martijntje Hallmann (hoofd Ateliers). Vriendenkring Rijksakademie >>

Zomerlunch voor de Vrienden Foto: RABK (Roy Taylor)

28


Juli Activiteiten Resident Artists

Excursie naar Spaarnestad Photo, Haarlem. Residents bezoeken het publieke archief met twaalf miljoen pers- en documentairefoto’s uit de 20e eeuw en daarvoor. Residents geven een presentatie in een van de projectruimten van de Rijksakademie: Papa Adama, Antoinette Nausikaä, Marjolijn de Wit en Koinuma Yoshiyuki.

Papa Adama, Three Strangers, 2009 Foto: Willem Vermaase

Marjolijn de Wit, Artificial Reef, 2009 Foto: Willem Vermaase

Koinuma Yoshiyuki, Untitled # 39, 2009 Foto: Willem Vermaase

Gast resident John Gerrard geeft een presentatie over zijn werk. Hij doet onderzoek voor zijn project ‘Animated Scene’: videowerken met virtuele scènes van landschappen van de Great American Plains, grote varkenshouderijen of pompen voor oliewinning. Een deel van ‘Animated Scene’ was in 2009 te zien op de Biënnale van Venetië. Nieuw werk in deze serie vraagt om onderzoek in De Peel. Ook onderzoekt hij technische oplossingen voor het werk ‘Cuban School (Community 5th of October)’, een virtuele scène van een school in verval op het platteland van Cuba. Gast Residents << Pagina 18

– Visiting Advisors Hans Aarsman, Charles Esche, Tijs Goldschmidt, Sigurdur Gudmundsson, Paul Perry, Jan Roeland, Narcisse Tordoir, Roy Villevoye, Marijke van Warmerdam Visiting Advisors << Pagina 10

– Gast Advisors John Welchman Gast Advisors << Pagina 16

29


Kunst & Wetenschap

De Rijksakademie bevordert wisselwerking op het raakvlak van kunst en wetenschap en biedt naast inhoudelijke input, een enkele keer ook werkruimte aan. Nicoline van Harskamp (RA 07/08) begint als science fellow aan haar onderzoek ‘Over het verwerken van gevonden taal’ in samenwerking met KNAW-IISG (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis). Zij onderzoekt de politieke en persoonlijke correspondentie van de anarchist Karl Max Kreuger, die sinds 1999 ongesorteerd is opgeslagen in het IISG. Van Harskamp is voornamelijk geïnteresseerd in het ontwikkelen van methoden voor het verwerken van gevonden taal. Gast Residents << Pagina 18 Kunst & Wetenschap >>

Kunst & Wetenschap <<

De Rijksakademie onderhoudt contacten met KNAW en de aan haar verbonden instituten, met De Jonge Academie en met relevante personen in het veld van kunst en wetenschap. Wanneer er duidelijk aanleiding voor is bestaat de mogelijkheid voor een resident werk of onderzoek te realiseren dat ontstaat op de grens van kunst en wetenschap. Als science fellow kan een residency met enige tijd verlengd worden. RAIN platforms <<

CEIA (Belo Horizonte, BR) - Marco Paulo Rolla; Centre Soleil d’Afrique (Bamako, ML) - Hama Goro; El despacho (Mexico City, MX) - Diego Gutiérrez Coppe; PULSE (Durban, ZA) - Greg Streak; ruangrupa (Jakarta, ID) - Ade Darmawan; ArtBakery (Douala, CM) - Goddy Leye; Very Real Time (Kaapstad, ZA) - Gregg Smith; BAS (Istanbul, TR) - Banu Cennetoglu;

Dossiers uit het archief Kreuger Foto: Nicoline van Harskamp

Kunst & Technologie

Ištvan Išt Huzjan (RA 08/09) – elektronicawerkplaats; fotoboek met 7 kleine luidsprekertjes en geluidskaartjes die pophits laten horen als je het boek openslaat. Het zijn liedjes die een hit waren op achtereenvolgende verjaardagen van Ištvan. De foto’s in het boek zijn genomen op die verjaardagen. Rijksakademie Genootschap

Resident Nina Yuen (RA 08/09) participeert in MIP, de Performance Manifestatie die van 20 juli tot 9 augustus georganiseerd wordt door RAINpartner CEIA, Belo Horizonte, Brazilië. Aan de manifestatie nemen zowel gevestigde als jonge Braziliaanse kunstenaars deel. De manifestatie bestaat uit workshops, lezingen, rondetafelgesprekken en 60 performances door 38 kunstenaars, evenals een video-performance programma. Ook Francesca Grilli (RA 07/08) en Anawana Haloba (RA 07/08) doen mee. Marcel Pinas (RA 07/08) maakt een studiereis naar Indonesië waar hij het RAINplatform Ruangrupa in Jakarta bezoekt in het kader van zijn eigen op te zetten kunstcentrum Tembe Art Studio in Moengo, Suriname. RAIN platforms >>

Kunst & Bedrijf

De jaarlijkse KPN ‘Board Awards’ worden op de Rijksakademie uitgereikt door de heer Ad Scheepbouwer tijdens een diner in het Schip. Voorafgaand is er een rondleiding langs de werkplaatsen en een presentatie over ‘excellentie’ binnen de Rijksakademie.

Bezoek aan de metaalwerkplaats Foto: KPN Stichting Trustfonds Rijksakademie << Pagina 26

30


KARTala (Moroni, KM) - Ali Mroivili; Taleb Cherche Midi (Agadir, MA) - Abdellatif Benfaidoul; Munandi Art Studio (Ndeke Village, ZM) - Victor Kalinosi Mutale; Tembe Art Studio, (Moengo, SR) - Marcel Pinas; Open Circle (Mumbai, IN) - Sharmila Samant &Tushar Joag (1999 – 2008) Trama (Buenos Aires, AR) - Claudia Fontes (2000-2006) – De Rijksakademie is betrokken bij 2 nieuwe platforms in oprichting: Kin Art Studio (Kinshasa, CG) - Vitshois Mwilambwe Bondo en de eerste plannen van Papa Adama Sawadogo in Burkina Faso.

Augustus Activiteiten Resident Artists

Screening van de film ‘In Place of Capital’ van en door resident Zachary Formwalt. Performative Project Presentation door gastresident Victor Kalinosi Mutale (RA 02/03) en resident Koinuma Yoshiyuki (RA 09/10) over het werk van Kalinosi: ‘The Kali Missionary’. Maurice Knegtel (filosoof, zendocent en priester) geeft een workshop Zenmeditatie op uitnodiging van resident Antoinette Nausikaa (RA 09/10). Vervolgens een open dialoog en reflectie op het onderwerp. – Visiting Advisors Ansuya Blom, Elena Filipovic, Sigurdur Gudmundsson, Kees Hin, Aernout Mik, Mike Nelson, Paul Perry, Hermann Pitz, Narcisse Tordoir, Marijke van Warmerdam. Visiting Advisors << Pagina 10

Kunst & Technologie

Sharon Houkema (RA 08/09) – elektronika- en metaalwerkplaats; installatie met twee ventilatoren die om beurten de bladzijden van een boek omslaan en via een interface gestuurd worden. De ventilatoren zijn omgebouwd met motoren van de koeling van een auto voor meer vermogen. De draaibeweging wordt verzorgd door twee kleine servomotoren.

Sharon Houkema en Stephan Kuderna (metaal) Foto: RABK (Kees Reedijk, electronica)

Sarah van Sonsbeeck (RA 08/09) – elektronicawerkplaats; draadloos microfoonsysteem voor het opnemen van geluid in een grote glazen kubus voor een project over stilte. Het systeem is uitgerust met accu’s om een aantal weken achter elkaar te kunnen werken zonder opgeladen te worden.

31


<< Kunst & technologie

De technisch begeleiders brengen kennis en ondersteuning van de verschillende disciplines samen bij bijzondere vragen of projecten. De interdisciplinaire mogelijkheden die door samenwerking tussen ‘beeld en geluid’, ‘grafiek’, ‘chemie’ en ‘constructie’ ontstaan leiden regelmatig tot bijzondere resultaten. << Adviesraad en Raden van Toezicht

– Raad van Toezicht Rijksakademie (ultimo 2009): mevrouw prof.dr. L.J. Gunning-Schepers (voorzitter), mevrouw L. in ’t Hout, drs. R.H. Defares (vanaf april 2009), mevrouw prof.dr. H. Maassen van den Brink (tot april 2009), jhr. G.E. Loudon, drs. K.J.J. Schampers, drs. W. Sijthoff en prof.drs. A.J. van der Staay. – Raad van Toezicht Trustfonds (ultimo 2009): drs.R.H. Defares (voorzitter), drs. C.J. de Bruin RA (penningmeester/secretaris), mevrouw drs. S.J. Stuiveling. – Adviesraad Rijksakademie adviseert aan de Stichting Rijksakademie en Stichting Trustfonds en zet waar nodig expertise en netwerk in: Tiong Ang, mevrouw I.C. de Bruin-Heijn, drs. J. Debbaut, dr mr. J.J. Kamp, S. van Keulen, drs.ing. D.J. Kras, M. Loudon, mevrouw prof.dr. H. Maassen van den Brink, drs. J.W.J.Margés, H. Pitz, drs. A.H.J. Risseeuw, drs. R. A.C. Soonieus, drs. T de Swaan, Sylvie Zijlmans. Sarah van Sonsbeeck Foto: RABK (Kees Reedijk, elektronica)

Ištvan Išt Huzjan (RA 08/09) – verflab, fotografie-, video-, elektronica- en grafiekwerkplaats; nabeeld van videoprojectie met fosforcerend pigment. In samenwerking met de elektronicawerkplaats is een elektromechanische sluiter gemaakt die de lenzen van vijf videoprojectoren gedurende korte tijd afsluit. In samenwerking met de grafiekwerkplaats en het verflab is door onderzoek naar verschillende technieken een oplossing gevonden om een nabeeld van een projectie te realiseren: door het zeefdrukken met lijm en vervolgens instrooien van speciaal fosforcerend pigment van de Technische Universiteit van Istanbul, Turkije. Kunst & technologie >>

Adviesraad Rijksakademie

In 2009 is ook voor de Stichting Trustfonds gekozen voor een Raad van Toezicht model (met drie leden). Daarnaast wordt een Adviesraad gevormd. De Adviesraad van de Rijksakademie komt samen met de Raden van Toezicht Rijksakademie en Trustfonds voor de eerste keer bij elkaar. Er is een vol programma met diverse presentaties, waaronder die van Mark Grol en Rob Sneep van Sotheby’s in het kader van de geplande RAEF-veiling (‘Rijksakademie Artists’ Endowment Fund’). Ook wordt van gedachten gewisseld over een voorgestane internationale visitatie van de Rijksakademie. Adviesraad en Raden van Toezicht >> Rijksakademie Artists’ Endowment Fund >> Pagina 23


Bezoek Janwillem Schrofer aan Kassel, in verband met de opening van de tentoonstelling Museum of Contemporary African Art & More van Meschac Gaba (RA 96/97) in de Kunsthalle Fridericianum. Schrofer neemt deel aan een curatorenrondleiding door Rein Wolfs. Nevenactiviteiten directie >>

32


<< Nevenactiviteiten directie

De directieleden vervullen een aantal (nietgehonoreerde) nevenfuncties en geven op uitnodiging incidenteel lezingen, presentaties en advies. Janwillem Schrofer richt zich in 2009 tevens op de ontwikkeling van een fonds van kunstenaars voor kunstenaars ten behoeve van resident artists in de Rijksakademie; het Artists’ Endowment Fund. Nevenactiviteiten Janwillem Schrofer, o.a. – voorzitter bestuur Pauwhof Fonds en bestuur Stichting Steunfonds Haags Historisch Museum, – bestuurslid Stichting ‘De Gijselaar Hintzenfonds’ en Van Bijleveltstichting, – lid Comité van Aanbeveling TEDx Amsterdam, en Advisory Committee Geyonggi Creation Center Seoul. Nevenactiviteiten van Els van Odijk, o.a. – voorzitter Stichting JongHolland, – bestuurslid Art Table Nederland, Stichting ‘Domein voor Kunstkritiek’ en Toneelschuur Haarlem, – lid van De Amsterdamsche Kring, ‘Hoofdstad Borrel’, Het Comiteit en Stichting Vrienden Teylers Museum. – lid van Raad van Advies Dutch Design Den Haag, lid van Raad van Advies Kunstfort Vijfhuizen – adviserend t.b.v. Farini, Milaan (IT), Prins Claus Fonds, Sculptuurroute Amsterdam-Zuid, Nieuwe Vide Artspace, Haarlem.

September Activiteiten Resident Artists

Interne Open Ateliers. Residents tonen werk in eigen atelier voor elkaar, advisors en medewerkers. Bijeenkomst van advisors onder voorzitterschap van Els van Odijk. Naast het gesprek over residents wordt ingegaan op PhDs voor kunstenaars, gast-advisors en internationale visitatie/assessment. Gast-advisor dr. Olav Velthuis (sociologie en antropologie, UvA) geeft een lezing over ‘The market for contemporary art at times of recession’. Excursie naar het Van Abbe Museum, Eindhoven: Trio Exhibitions met het werk van Jo Baer, Lynda Benglis, Jutta Koether en de Russische kunstenaar El Lissitzky (1890 – 1941). Aansluitend een discussie met advisor Charles Esche, directeur Van Abbemuseum. Excursie naar Ars Electronica Festival in Linz, Oostenrijk. Technischadviseurs Stephan Kuderna en Kees Reedijk bezoeken met residents Harald den Breejen, Go Eun Im, Anna Franceschini, Lotte Geeven, Maarten Overdijk en Jian Yang het festival. Naar aanleiding van een gesprek in mei 2008 tussen Seth Siegelaub en advisor Carlos Basualdo (curator contemporary art, Philadelphia Museum of Art, gespecialiseerd in de geschiedenis van tentoonstellingen) is een vervolgdiscussie georganiseerd voor residents en advisors. – Visiting Advisors Carlos Amorales, Carlos Basualdo, Charles Esche, Bernard Frize, Lisa Milroy, Gerardo Mosquera, Paul Perry, Hermann Pitz, Jan Roeland, Roy Villevoye, Marijke van Warmerdam Visiting Advisors << Pagina 10

Kunst & Technologie

Elk jaar zijn er projecten van residents die werkplaatsoverschrijdend zijn: meerdere werkplaatsen brengen hun werk en expertise in. Het zogenaamde ‘body-cast’-project van Vitshois Mwilambwe Bondo (RA 08/09) is hiervan een voorbeeld. De samenwerking tussen Pieter Kemink (keramiekwerkplaats), Anthony Sgard (modelmaker, ontwerper, beeldhouwer), Arend Nijkamp (verflab) en Wim Janssen (houtwerkplaats) heeft geresulteerd in een levensgroot sculptuur van heldere polyurethan hars, opgevuld met poppen. Kunst & technologie << Pagina 11

van links naar rechts: – Anthony Sgard aan het werk met huidvriendelijke latex en gips – Anthony Sgard maakt een mal van het lichaam van Vitshois – Visthois vult de laag van epoxy hars met poppen

van links naar rechts: – Arend Nijkamp in de spuitcabine – Vitshois Mwilambwe Bondo “Global Conflict”, 2009, installatie - sculptuur, epoxy hars, hout, poppen, spiegels Foto’s: RABK (Roy Taylor)

Elektronicawerkplaats; onderzoek verricht naar het gebruik van USB voor het uitwisselen van data tussen elektronische interfaces en de computer.

33


Een eenvoudige interface is ontwikkeld om analoge data van bijvoorbeeld sensoren of regelaars in de computer te krijgen zonder dat daar ingewikkelde handelingen voor nodig zijn (plug and play). Leonid Tsvetskov (RA 09/10) – houtwerkplaats; advies, ontwerp en bouw van een geheel bekleed atelier voor RijksakademieOPEN 2009 (in november). De wanden van de vloer zijn bedekt met fresco's en de vloer is bedekt met een houten mozaiek, bestaande uit basisdriehoeken en hexagons, in totaal 14.000 stuks.

Atelier Leonid Tsvetskov tijdens RijksakademieOPEN 2009 (november)

Detail van mozaïek Foto’s: RABK (Roy Taylor)


In samenwerking met Witte de With, Center for Contemporary Art en I-Strike in Rotterdam wordt in de Rijksakademie de presentatie en discussie ‘Talking About- 6 artists and cultural producers from Cameroon’ georganiseerd. Deze samenwerking vloeide voort uit een werkbezoek van Edith Rijnja aan Doual’ Art in Douala tijdens SUD 2007. Onder de zes deelnemers uit Kameroen is Goddy Leye (RA 01/02) met Art Bakery (RAIN netwerk). Residents en alumni Rijksakademie participeren aan de discussie. Seminar >>

Talking about met onder andere Achilleka Komguem en Lionel Manga Foto: RABK (Hilde Eising)

Kennis & Expertise

Kunstenaars Stefanie Seibold en Teresa Maria Diaz Nerio zijn van 12 tot 20 september 2009 te gast om te repeteren voor hun performance in Frascati (If I Can’t Dance Tonight) op 22 september. De Rijksakademie is in 2008 tijdelijk de thuisbasis geweest voor de organisatie ‘If I Can’t Dance’. Boeken- en prentenschouw door Tinie Kerseboom en bibliothecaris Marietta Dirker voor Gezelschap Nonpareil, een groep liefhebbers en kenners van antiquarische boeken. Bezoek collecties en gesprek met Tinie Kerseboom (hoofd Verzamelingen) door Saskia Leefsma (Boekman Stichting) in verband met onderzoek naar nalatenschap van overleden kunstenaars. Publicatie van een artikel van Marietta Dirker in het Engelse tijdschrift Art libraries journal met als thema ‘art libraries and art librarianship in the Netherlands’, waarin ook de Rijksakademiebibliotheek uitgebreid beschreven wordt. 34


<< Seminar

Talking about, een seminar georganiseerd door Alumni-Projects in samenwerking met Goddy Leye (RA 01/02) van Art Bakery (RAIN netwerk). Bij deze bijeenkomst zijn te gast: Achille Atina (cultural mediator, Douala), Ruth Belinga (kunstenaar, curator, Yaoundé), Achillekà Komguen (kunstenaar, editor van de krant Diartgonale, Yaoundé), Lionel Manga (auteur, Douala) en Hervé Youmbi (kunstenaar en lid van het collectief Cercle Kapsiki, Douala).

Artikel in Art Libraries Journal Auteur: Marietta Dirker Bibliotheek << Pagina 22

– Publicaties ‘I’ Ed.8 van Marika Asatiani (RA 09/10). ‘Viewing an apple tree’ van Miklos Gaál (RA 08/09).

Miklos Gaál, Viewing an apple tree, Foto: Website Rijksakademie Open 2009 Publicaties residents 2009 << Pagina 20


Els van Odijk neemt in Bristol (GB) deel aan de conferentie IMPACT 6 (International Multi Disciplinary Printmaking Conference) door de University of the West of England. Zij maakt deel uit van het panel met het onderwerp ‘Academia and Education’ en presenteert ‘The necessity of making choices’. Roy Taylor (chef werkplaatsen, specialist fotografie), Willem Moeselaar (grafiek) en Gertjan Forrer (grafiek) nemen deel aan de gehele conferentie. Zij bezoeken seminars en productpresentaties. Nevenactiviteiten directie << Pagina 32

Istanbul Biënnale (TR) wordt bezocht door Janwillem Schrofer, waar hij alumni ontmoet, zoals Olga Chernysheva (RA 94/95) en Bana Cennetoglu (RA 02/03). In Berlijn (DE) bezoekt Janwillem Schrofer Rijksakademie-alumni, onder andere Tjebbe Beekman (RA 03/04), Rosa Barba (RA 03/04), Alexandra Leykauf (RA 03/04) en Stephen Wilks (RA 94/95). Schrofer bezoekt vervolgens het Art Forum Berlin en woont de prijsuitreiking bij van de ‘Nationalgalerie für junge Kunst 2009’. Joseline de Koning (Trustfonds) en Janwillem Schrofer wonen in de Amsterdamse Beurs van Berlage een seminar bij van NRC Focus over cultuursponsoring. In Memoriam

Op 30 september 2009 overlijdt Merina Beekman (1961), resident artist van 1980-1986 (tekenen & schilderen).

35


Oktober Activiteiten Resident Artists

Gast-advisor Rineke Dijkstra, fotograaf en filmer, geeft een lezing over haar werk. Maria Barnas (RA 99/00) verzorgt een lezing over haar werk. Zij gebruikt taal als medium en werkt als beeldend kunstenaar, auteur en dichter. Lezing door gast-advisor Christopher Cozier (1959, Trinidad), kunstenaar, curator en auteur. Cozier is sleutelpersoon in Caribische netwerken en betrokken bij kunsternaarsinstituut Tembe Art Studio (TAS), Moengo, Suriname, opgericht door Marcel Pinas (RA 07/08). Advisor Philippe-Alain Michaud toont Film as Fireworks, fragmenten uit diverse historische films, waarover vervolgens wordt gediscussieerd. Gast-advisor Tatsumi Orimoto (Kawasaki, Japan) is een van de bekendste Japanse fotografen en performers. Na zijn performance Finger Dolls legt hij enkele atelierbezoeken af. Op 14 oktober is een groep Afrikaanse curatoren te gast in de Rijksakademie. Curatoren Simon Njami, Nontobeko Ntombela Mabongi, Koyo Kouoh, Oyinda Fakeye en Didier Schaub geven elk een presentatie over hun werkzaamheden en leggen atelierbezoeken af. Ade Darmawan, Jakarta (RA 99/01), oprichter van RAINplatform Ruangrupa in Indonesië en collega kunstenaar Reza Afisina zijn in Nederland als cocurators van het Impakt Festival in Utrecht; een residency/samenwerking met Casco en ‘Beyond the Dutch’. Ruangrupa richt zich vooral op interventies in de stedelijke omgeving en projecten die zich richten op cultuur in de bredere zin. Ade en Reza geven op de Rijksakademie een XRA-lezing over Ruangrupa en leggen atelierbezoeken af. XRA-lezingen << Pagina 13

De Beninse kunstenaar Meschac Gaba (RA 96/97) bekend van zijn meerjarige project Museum of Contemporary African Art, waar hij in 1997 mee begon op de Rijksakademie, geeft een lezing over zijn werk en de rol van geld als drager van culturele identiteit. Aansluitend legt Gaba studiobezoeken af, op verzoek van residents. Excursie met residents naar Düsseldorf (K21: Wilhelm Sasnal), Bonn (Kunstmuseum: Raoul de Keyser) en Keulen (Museum Ludwig: Kutlug Ataman, Carroll Dunham en Isa Genzken). Sinds enkele jaren geeft een groep residents van de Rijksakademie workshops aan studenten van de AKV St. Joost in Den Bosch. In 2009 worden de workshops gegeven door Pim Blokker, Milena Bonilla, Harald den Breejen, Dina Danish, Sabina van der Linden, Antoinette Nausikaa, Sarah van Sonsbeeck, Derk Thijs en Itay Ziv. De Rijksakademie onderhoudt contacten met KNAW-instituten, zoals VKS (Virtual Knowledge Studio) en IISG (Internationaal Instituut voor Sociale Geschiedenis). Een aantal residents bezoekt het IISG in Amsterdam. Kunst & Wetenschap

Op 23 oktober presenteren science fellow (2008) Bradley Pitts (RA 06/07) en fysicus Raymond van Ee (Universiteit van Utrecht, Helmholtz Instituut) het project EIO - Eye Meets I tijdens een transdisciplinaire rondetafeldiscussie in het Trippenhuis, Amsterdam. Het project is de uitkomst van een samenwerking tussen KNAW en de Rijksakademie. Het EIO-instrument is ontwikkeld naar het idee van Bradley Pitts. Het is te vergelijken met een omgekeerde telescoop die, in plaats van naar de diepten van het heelal te kijken, kijkt naar het kijken zelf. EIO staat voor Ellipsoidal Introspective Optic. KNAW en Rijksakademie maken een 4-minuten-filmpje over het project en onder meer ‘Science Magazine’ besteed aandacht aan het EIO-project. Naast het Helmholtz Instituut kwam EIO tot stand met steun van Amsterdams Fonds voor de Kunst, Fonds BKVB, TNO (Delft), KNAW, NWO, Rijksakademie, Universiteit van Nijmegen, Universiteit van Maastricht. Kunst & Wetenschap << Pagina 30 Gast Residents << Pagina 18

36


Film still uit: Eye meets eye, 2009

– Visiting Advisors Ansuya Blom, Charles Esche, Carlos Garaicoa, Tijs Goldschmidt, Sigurdur Gudmundsson, Philippe-Alain Michaud, Hermann Pitz, Jan Roeland, Narcisse Tordoir, Hans Aarsman & Roy Villevoye (RijksakademieOPEN) Visiting Advisors << Pagina 10

– Gast Advisors Maria Barnas, Christopher Cozier, Rineke Dijkstra, Tatsumi Orimoto, Han Schuil, John Welchman Gast Advisors << Pagina 16

Kunst & Technologie

Go-Eun Im (RA 08/09) – elektronicawerkplaats; een programma in Max/Msp wordt geschreven om met een druksensor een videofilm te laten starten. De film wordt afgewisseld door surround sound uit vier luidsprekers. Rumiko Hagiwara (RA 08/09) – video- en elektronicawerkplaats; een interface wordt gemaakt die via een bewegingsmelder een commando stuurt naar een computer om een filmpje te starten als iemand voor een opening in de wand gaat staan. Achter het gaatje in de wand is een monitor gemonteerd waarop het filmpje afgespeeld wordt. Het werk ziet er uit als een one-take shot, maar is eigenlijk in postproductie met image-compositing software gecreëerd.

Rumiko Hagiwara, Space between yellow and blue, 2009 Foto: Willem Vermaase

37


Harald den Breejen (RA 09/10) – metaal- en elektronicawerkplaats; een schakeling is ontwikkeld voor het besturen van elektromotoren die de armen van zeven kleine soldaatjes een saluerende beweging laat maken. Het geheel wordt ingeschakeld door een bewegingsmelder.

<< PORTAAL

Als laboratorium en bijzondere bewaarplaats is de Rijksakademie van grote waarde voor kunstenaars. De Rijksakademie heeft zich de afgelopen jaren ontwikkeld tot een open instituut met een maatschappelijke oriëntatie. Om een breed publiek van professionals en geinteresseerden te laten delen in de rijkdommen van de Rijksakademie, worden via het RijksakademiePORTAAL bestaande en nieuwe publieksactiviteiten gestructureerd en zichtbaar gemaakt. Een greep uit het huidige aanbod: voor specifieke groepen zoals leden van Vriendenkring Rijksakademie, alumni, andere speciale groepen b.v. – nieuwsbrieven – prenten- en tekeningen of antiquarische boeken schouwen – atelierbezoeken en rondleidingen werkplaatsen – bijwonen van lezingen

Harald den Breejen, Untitled, sculptuur, 2009 Foto: Willem Vermaase

Harald den Breejen (RA 09/10) – metaal- en elektronica-, en fotografie werkplaats; bouw en ontwikkeling van mechanische bewegende landschappen met bomen. Hiervoor is een interface gemaakt die een (stappen)motor laat draaien zodat de bomen uit elkaar bewegen als je dichterbij komt. Ultrasoon detectoren uit oude Polaroid camera’s blijken hier goed te voldoen als afstandsdetector.

voor kunstenaars, kunstprofessionals en (amateur-)onderzoekers o.a. – bezichtiging en onderzoek in de collecties en kunstenaarsdocumentatie – bruiklenen uit de collecties – beschikbaar stellen van afbeeldingen incidenteel voor leerlingen basis-, middelbaar en kunstonderwijs – atelierbezoeken om te leren over kunstenaarspraktijk – tekenen in de collectie gipskopieën voor iedereen dus ook een breed publiek o.a. – RijksakademieOPEN; – www.rijksakademie.nl; www.PRIXDEROME.NL, www.rijksakademieopen.nl, gericht op de jaarlijke open ateliers, en www.r-a-i-n.net – bibliotheek en kunstenaarsdocumentatie wekelijks openstelling; – publicaties en kunstenaarsboeken

Harald den Breejen, Untitled, collage, 2009 Foto: Willem Vermaase

Kennis & Expertise

Samenwerking met het Amsterdams Archeologisch Centrum (Universiteit van Amsterdam) leidt tot restauratie en permanente opstelling bij het AAC van de gips-op-hout kopieën van de twee portalen van de Romaanse kerk Sankta Maria im Kapitol, Keulen. De objecten komen door langdurige bruikleen ter beschikking voor universitair onderzoek en onderwijs. Er is gestart met de restauratie van de twee portalen door restaurator Renske Dooijes (Rijksmuseum voor Oudheden, Leiden). Collecties << Pagina 11

Restauratie Keulse deuren + een detail Foto: Tinie Kerseboom

Ten behoeve van zijn werk doet resident Leonid Tsvetkov onderzoek in de antiquarische boekencollectie naar voorbeelden van verschillende manieren van boekbinden. Bezoek schoolklas Buurt Oostelijke Eilanden (B.O.E.-school): rondleiding gebouw, atelierbezoek bij resident Charlotte Mouwens (RA 08/09) en tekenen in het collectiedepot. PORTAAL >>

38


PRIXDEROME.NL 2010 Architectuur >>

– Sponsoren De PRIXDEROME.NL Architectuur wordt iedere vier jaar georganiseerd als netwerkorganisatie door de Rijksakademie van beeldende kunsten in samenwerking met sponsorpartners SNS REAAL Fonds (hoofdsponsor), KPN, Inbo en presentatiepartner ARCAM, AVRO KunstUur en Kunstbeeld als mediapartners en uitgever Nai Publishers. De PRIXDEROME.NL Architectuur wordt mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van OCW en Trustfonds Rijksakademie.

Charlotte Mouwens geeft uitleg over haar werk Foto: RABK (Tinie Kerseboom)

– Publicaties ‘Now and then’ van Marika Asatiani (RA 09/10).

Marika Asatiani, Now and then, publicatie, Foto: website Rijksakademie Open 2009

Prix de Rome

De juryleden PRIXDEROME.NL 2010 Architectuur zijn bekend: Aaron Betsky (juryvoorzitter, directeur Cincinnati Art Museum, voormalig directeur NAi Rotterdam, US), Edzo Bindels (stedenbouwkundige, NL), Caroline Bos (planoloog en kunsthistoricus, NL), Tony Fretton (architect, GB), Bert van Meggelen (socioloog, NL), Ronald Rietveld, (landschapsarchitect, winnaar PRIXDEROME.NL 2006 Architectuur, NL), Marlies Rohmer (architect, NL) en Janwillem Schrofer (secretaris zonder stemrecht). Tussen 19 oktober en 28 oktober 2009 is de inschrijfperiode voor PRIXDEROME.NL 2010 Architectuur geopend. Er melden zich ruim 100 architecten (tot 35 jaar) aan die tenminste twee jaar in Nederland wonen en werken. Zij ontvangen de voorronde-opdracht die het Amsterdamse August Allebéplein in de wijk Overtoomse Veld als onderwerp heeft. PRIXDEROME.NL 2010 Architectuur <<


Susan Gloudemans (Trustfonds) en Zara Roelse (Rijksakademie Artists’ Endowment Fund) ontmoeten verschillende culturele vertegenwoordigers van de Nederlandse ambassades en mensen uit het culturele veld in Nederland tijdens een bijeenkomst georganiseerd door BuZa en het SICA. Tijdens de Frieze Art Fair in Londen worden verschillende programma’s bijgewoond door Els van Odijk en Susan Gloudemans, met name in het kader van netwerkontwikkeling. Tevens vindt een ontmoeting plaats met de Arts Council England, gericht op het evalueren en hervatten van samenwerking in het International Fellowship Program. Janwillem Schrofer bezoekt in Londen (GB), alumni Michael Raedecker (RA 93/94), Mark Hosking (RA 97/98) en oud-advisor Richard Deacon. Partnermeeting TEDxAmsterdam. Als lid van het comité van aanbeveling van TEDxAmsterdam ontvangt Janwillem Schrofer in het Schip van de Rijksakademie de partners van deze organisatie. De meeting is een aanloop naar een eerste grote Nederlandse conferentie in het Tropeninstituut. Naar analogie van het 25 jaar geleden gestartte TED-initiatief (Technology, Entertainment, Design) in Californië (US) bestaat er nu ook een Nederlands platform voor de verspreiding van ideeën die het waard zijn gehoord te worden. Eén van de oprichters is advisor Hans Aarsman. www.tedxamsterdam.nl

39


Bijeenkomst TEDxAmsterdam, Rijksakademie Foto: Daphne Channa Horn

Susan Gloudemans en Janwillem Schrofer wonen de lezing en viering bij van de 150e geboortedag van Dr. Hendrik Muller. Het Dr. H.M. Vaderlandsch Fonds verstrekt jaarlijks drie Fellowships aan Nederlandse kunstenaars werkzaam aan de Rijksakademie. Stichting Trustfonds Rijksakademie << Pagina 26

In het Schip van de Rijksakademie is op 21 oktober de publieke boekpresentatie van Valiz Publishers Amsterdam: The Fall of the Studio, Artists at Work (editors Wouter Davidts en Kim Paice). Na de opening van het evenement door Martijntje Hallmann (hoofd Ateliers) en Wouter Davidts verzorgen advisor Camiel van Winkel en Nicoline van Harskamp (RA 07/08 en RA science fellow) een dialoog over het kunstenaarsatelier. PORTAAL << Pagina 38

Vriendenkring Rijksakademie

Tijdens de herfstbijeenkomst voor de Vrienden van de Rijksakademie wordt de antiquarische boekencollectie van de akademie opengesteld, tevens worden kunstenaarspublicaties gepresenteerd. Rijksakademie Sociaal

In samenwerking met Arend Nijkamp (verflab), de Cantina (Sabien Westerman en Miguel Brugman) en Annette Badenhorst van Wines of South Africa organiseert de ActiviteitenKommissie een wijnproeverij met Zuidafrikaanse braai. Medewerkers, residents en advisors zijn uitgenodigd. Voorafgaand aan het evenement wordt tijdens een personeelsbijeenkomst in het Schip ingegaan op het initiatief ‘Rijksakademie Artists’ Endowment Fund (RAEF)’. Rijksakademie Artists’ Endowment Fund << Pagina 23

Zuidafrikaanse ‘braai’ Foto: RABK (Roy Taylor)

40


November RijksakademieOPEN 2009

Tijdens de jaarlijkse Open Ateliers rond het laatste weekend in November, is het werk te zien dat tijdens de residency is geproduceerd. Naast de publieks dagen op zaterdag 28 en zondag 29 november en ontvangsten en previews op woensdag 25, donderdag 26 en vrijdag 27 november voor bijzondere relaties van de Rijksakademie, zijn er speciale rondleidingen voor onder andere de Amsterdamse Hogeschool voor de Kunsten, verzamelaarscursus van W139, Royal Academy of Arts (Londen) etc. Ruim 5.500 mensen bezoeken de Rijksakademie. PORTAAL << Pagina 38

RijksakademieOPEN 2009 Foto: RABK (Roy Taylor)

– Teva Editions III Op donderdagmiddag wordt in het bijzijn van de Ambassadeur H.E. Harry Kney-Tal en andere relaties van Teva en de Rijksakademie het derde ‘Teva Fellowship’ uitgereikt aan de Israëlische resident Lev Ilizirov (RA 09/10) (IL) door Gerard van Odijk, President en CEO Teva Europe. De circa veertig gasten krijgen tijdens het nuttigen van een high tea een presentatie van Martijntje Hallmann (hoofd Ateliers) en van Lev Ilizirov. Aansluitend is er een rondleiding langs de ateliers.

Gerard van Odijk reikt het Teva-Fellowsip uit aan Lev Ilizirov Foto: RABK (Mattie van der Worm)

– Sneak Preview en VIP Preview Voorafgaand aan de VIP Preview is er een Sneak Preview waarbij Rijksakademie-Trustees ontvangen worden in de ‘Friends Lounge’. Aansluitend waaiert het gezelschap uit over de ateliers om het werk te bekijken. De VIP Preview wordt bezocht door financiers, partners en vrienden van de Rijksakademie. De vertegenwoordiging van buitenlandse ambassades in Nederland op dit feestelijke evenement groeit. Ambassadeurs en cultureel attachés uit Burkina Faso, Colombia, Denemarken, Duitsland, Georgië, Groot-Brittannië, Letland, de Russische Federatie, Slovenië, Taiwan en Tsjechië bezoeken de preview. Financiers Rijksakademie << Pagina 26

– ART Preview Ruim 1000 speciale relaties bezoeken de Rijksakademie tijdens deze laatste preview vóór het publieksweekend. Kunstenaars, waaronder oud-residents en (oud-)advisors, verzamelaars, galeriehouders, curatoren uit heel Europa en van ver daarbuiten bezoeken de Rijksakademie. Na het succes van vorig jaar is er een alumni lunch georganiseerd; één van de mogelijkheden voor de Rijksakademie om contact te houden met de oudresidents die over de hele wereld uitzwermen. De alumni vormen de kern van het Rijksakademie Genootschap, een netwerk met een grote reikwijdte onder kunstenaars, critici, galeristen, fondsen en dergelijke. Rijksakademie Genootschap << Pagina 23

41


Alumnilunch Foto: RABK (Roy Taylor)

– Kunst & Wetenschap Preview Tijdens RijksakademieOPEN is er een ‘special’ voor een groep weten schappers. Gasten zijn onderzoekers van KNAW-instituten als het IISG, Virtual Knowledge Studio en Rathenau Instituut. Resident artists leiden de wetenschappers rond en gaan in gesprek. Een tweede ‘special’ vindt plaats op de zondag wanneer gasten van het NIAS (Netherlands Institute for Advanced Study) en De Jonge Akademie (KNAW) ontvangen worden. – Friends Lounge Tijdens de RijksakademieOPEN is dit jaar voor het eerst een speciale ‘Friends Lounge’ ingericht waar gasten uit binnenen buitenland worden ontvangen. Naast persoonlijke ontvangsten zijn hier kleine bijeenkomsten georganiseerd voor KPN, Stichting Elise Mathilde Fonds, de verzamelaarskring van Jasper Krabbé en David’s Table. Vriendenkring Rijksakademie << Pagina 28

Fellows van Stichting Elise Mathilde Fonds overhandigen een werk aan het Fonds Foto: RABK (Mattie van der Worm)

– Kinderatelier In het tijdens RijksakademieOPEN georganiseerde kinderatelier wordt door kinderen vanaf vier jaar onder begeleiding van technisch specialisten hout en grafiek, gewerkt aan het maken van totempalen.

Kinderatelier Foto: RABK (Roy Taylor)

– RijksakademieOPEN documentatiecentrum Projectruimte Zuid doet tijdens RijksakademieOPEN dienst als documentatiecentrum. Op vier computers is uitgebreide documentatie te raadplegen over de huidige residents en hun werk. Kennis & Expertise << Pagina 11 Kunstenaarsdocumentatie << Pagina 14

Documentatiecentrum in projectruimte Zuid Foto: RABK (Roy Taylor)

42


– Visiting Advisors Ansuya Blom, Charles Esche, Elena Filipovic, Kees Hin, Mike Nelson, Paul Perry, Hermann Pitz, Jan Roeland, Narcisse Tordoir, Marijke van Warmerdam, Hans Aarsman & Roy Villevoye (RijksakademieOPEN) Visiting Advisors << Pagina 10

– Gast Advisor Stéphane Calais Gast Advisors << Pagina 16

Kunst & Technologie

Sharon Houkema (RA 08/09) – video- en elektronicawerkplaats; voor een (high definition video) installatie The eye of the storm is onderzoek gedaan naar het synchroon afspelen van 8 computers en 8 videoprojectoren.

Atelier van Sharon Houkema tijdens RijksakademieOPEN 2009 ‘The eye of the storm’, installatie, 2009. Foto: RABK (Roy Taylor)

Brígida Mendes (RA 08/09) – elektronica-, fotografie-, en houtwerkplaats; het maken van lichtboxen die kunnen dimmen. Eén van de lichtboxen bestuurt een dimmer die een spotlamp van een paar honderd watt kan dimmen. Voor het gebruik van de dimmer is een zogenaamde DMX commando’s met een microcontroller gebruikt. Deze kennis is voor meerdere projecten van belang.

Brigida Mendes, lightbox, RijksakademieOPEN 2009 Foto: Kees Reedijk

43


Giorgio Andreotta Caló (RA 09/10) – Metaal- en elektronicawerkplaats; begeleiding, ontwerp en bouw van een ruimtelijke installatie met dubbele en bewegende vloer. Er is onder andere een interface gemaakt die een elektrische cylinder aanstuurt die de met herfstbladeren bedekte vloer in de studio op en neer beweegt als een subtiel ademen.

Andreotta Calo, Studio overzicht RijksakademieOPEN 2009 Foto: Willem Vermaase


Hama Goro (RA 95/96), Mali (RAIN partner met Centre Soleil in Bamako), bezoekt Amsterdam in het kader van de Mediamatic Biënnale waar hij curator is van het Malipaviljoen. Op de Rijksakademie legt hij studiobezoeken af en bespreekt met directie en Alumni Projects de voortgang van zijn activiteiten in Mali. RAIN Artists’ Initiatives Network << Pagina 20

Kennis & Expertise

Vernieuwende initiatieven die het grensgebied tussen kunst en wetenschap onderzoeken vinden al enige jaren in de Rijksakademie een tijdelijk huis. Onderzoeker Sarah de Rijcke neemt haar intrede voor drie maanden, onder meer in de Kunstenaarsdocumentatie. Zij werkt samen met Anne Beaulieu aan het onderzoeksproject ‘Network Realism’. Beide wetenschappers van KNAW-VKS (Virtual Knowledge Studio) analyseren op etnografische wijze het gebruik van afbeeldingen en brengen in kaart hoe een nieuwe vorm van visuele kennis ontstaat. De eerste stappen zijn gezet voor een samenwerking met het Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. In een pilot project zal een keuze aan 19e eeuwse werken uit de historische collectie worden gedigitaliseerd, beschreven en ontsloten in databases van RKD en Rijksakademie. Kennis & Expertise << Pagina 11

Kriszti Vakar (RKD) en Henriette Plantenga (Artis) bezoeken de collecties in verband met het voornemen de collectie tekeningen van Artis op internet te presenteren en de wens een aantal tekeningen uit de collecties van de Rijksakademie daaraan toe te voegen.

44


>> Uriôt Publicatieprijs

De Uriôt Publicatieprijs wordt jaarlijks tijdens de RijksakademieOPEN uitgereikt. De prijs komt voort uit het nalatenschap van Willem F.C. Uriôt (1957) en wordt door een externe jury uitgereikt aan een resident/kunstenaar die in het werk een opvallende eigenzinnige en specifieke wereld laat zien. De prijs geeft de kunstenaar de gelegenheid een kunstenaarspublicatie te realiseren.

Uit de collecties: Louis Stracké Studieblad met gevogelte in Artis, 1895, aquarel

Overdracht van drie tekeningen van Willem Kouwer Boomkens (RA 40/48) als gift van mevrouw Constance Wibaut door tussenkomst van de Rijksbureau voor Kunsthistorische Documentatie. In samenwerking met docent grafisch ontwerp Henk Groenendijk worden studenten van de Gerrit Rietveld Academie in de bibliotheek rondgeleid en krijgen een lezing van Marietta Dirker (bibliothecaris) over het gebruik van classificatie, thesauri en catalogus in de bibliotheek. Bibliotheek << Pagina 21

– Publicaties Ways to look - Rumiko Hagiwara (RA 08/09) Fade out - Lev Ilizirov (RA 09/10) United Colors of - Frank Koolen (RA 08/09) Sarphatistraat 470 - Antoinette Nausikaä (RA 09/10) How to get from A to B - Marjolijn de Wit (08/09) My Binyamina Days - Itay Ziv (RA 08/09) RijksakademieOPEN 2009 - alle residents 2009 – Uriôt Publicatieprijs Tijdens RijksakademieOPEN 2009 is de Uriôt-prijs 2009 toegekend aan Gino Saccone (RA 09/10). De jury bestaande uit Adam Budak (curator Kunsthaus Graz, AT) en Moniek Toebosch (kunstenaar, NL/BE) vondt zijn werk en werkwijze getuigen van een experimentele houding waarbij risico’s worden genomen. Uriôt Publicatieprijs <<

Uriôt prijs uitgereikt aan Gino Saccone (tweede van links) Foto: RABK (Roy Taylor)

45


Gino Saccone, Atelier RijksakademieOPEN 2009 Foto: Willem Vermaase


Een delegatie wetenschappers van de Tokyo University of Arts bezoekt de Rijksakademie, resident Rumiko Hagiwara is één van de ontvangers. In Seoul wordt het Gyeonggi Creation Center (GCC) geopend. Janwillem Schrofer neemt tijdens de daar georganiseerde ResArtis Conferentie deel aan de paneldiscussie ‘Residencies and other organisations’. Op verzoek van de Korean National University of Arts geeft hij een college over de Rijksakademie en ontmoet hij de Nederlandse Ambassadeur Hans Heinsbroek. Aansluitend ontmoet Schrofer in Beijing (China) diverse alumni in het kader van Artists’ Endowment. De opening van de tentoonstelling Maîtres du Nord van Kiki Lamers (RA 90/92) in Parijs wordt door Janwillem Schrofer bijgewoond, tevens spreekt hij alumnus Guillaume Leblon (RA 99/00) onder andere over zijn leven, loopbaan en het Artists’ Endowment. Kunst & Bedrijf

Een select groepje cliënten van ABN AMRO Private Banking bezoekt de Rijksakademie. Els van Odijk en Joseline de Koning (Trustfonds) bieden hen een exclusief kijkje achter de schermen.

46


December >> Tegenprestatie residents

Als tegenprestatie voor hun residency ontvangt de Rijksakademie jaarlijks werk van de resident artists die na hun werkperiode de akademie verlaten. In 2009 betrof dat werk van: – Marika Asatiani, Now and then (laser print) – Milena Bonilla Galeano, Sinister Manuscript (kunstenaarsboek) – Arie Bouman, Without Meaning (dvd) – Harald den Breejen, bouwtekening voor waddenmachine (zeefdruk) – Francisco Camacho, groepshuwelijken project (digital print)


Op uitnodiging van de Stichting Kees Verwey bezoeken 16 residents en 6 medewerkers van de Rijksakademie de tentoonstelling Meesterwerken van Kees Verwey in het Jan van der Togt Museum in Amstelveen. Vooraf geeft Max van Rooy, voorzitter van de Stichting, een lezing over het werk en leven van Kees Verwey.

– Yaima Carrazana Ciudad, Parachute (parachuut) – Dina Danish, Couch swimming (dvd) – LucFosther Diop, Opening and closing system #2 (tekening) – Willehad Eilers, Sus Frater (zeefdruk) – Zachary Formwalt, Keynesplein (no.3) (inkjet print) – Miklos Gaál, Viewing an Apple Tree (kunstenaarsboek) – Lotte Geeven, In the white room (foto) – Rumiko Hagiwara, Marble and brick (inkjet print) – Sophia Janatti, I’m your puppet (acryl/papier) – Sophia Janatti, Together we gonna wait (olieverf/canvas) – Yoshiyuki Koinuma, zonder titel (acryl/canvas) – Frank Koolen, zonder titel (foto) – Alice Nikitinova, The Ladder (acryl/canvas) – Ola Vasiljeva, Alchimiedu Verte (keramiek) – Ola Vasiljeva, Olympia (aquarel) – Sarah Verbeek, zonder titel (ets) – Andy Wauman, Spilt is the waisting of the cup (sculptuur) – Andy Wauman, We lost (acryl/canvas) – Jian Yang, Could you paint something interesting? (acryl/canvas)

Presentatie Max van Rooy Foto: RABK (Roy Taylor)

Kunsthistoricus, architect en gast-advisor Siebe Tettero geeft een lezing over de kunstmarkt en legt aansluitend atelierbezoeken af waarbij onder andere over het bepalen van prijzen wordt gesproken. Het feest voor residents, advisors en medewerkers, ter afsluiting van het residencyjaar, begint een traditie te worden. Iedereen neemt een gerecht mee en er ontstaat een buffet met gerechten uit de hele wereld. Tot ver in de avond wordt er gegeten, gepraat en gedanst. – Gast Advisor Siebe Tettero Gast Advisors << Pagina 16


Bojana Panevska (Macedonië) van Trans Artists geeft een lezing over ‘Artists’ Residencies and Beyond’. Zij spreekt over de mogelijkheden die de verschillende residencies in de wereld bieden. Kennis & Expertise

Twee prenten- en tekeningenschouwen door Marietta Dirker (bibliothecaris) voor studenten van de Koninklijke Akademie van Beeldende Kunsten uit Den Haag. Na afloop wordt getekend in het gipsdepot, onder leiding van Maura Biava (RA 97/98), docent KABK. Jaarlijks geven de residents die de akademie verlaten een werk aan de akademie en/of hun sponsor. De werken worden aan de verzamelingen toegevoegd. Tegenprestatie residents <<

Prix de Rome

– Eerste juryronde De jury PRIXDEROME.NL 2010 Architectuur kiest uit de ruim 100 inzendingen 10 architecten (longlist) die doorgaan naar de volgende ronde: Thijs van Bijsterveldt (1981, NL) & Oana Radeş (1977, RO), Huub Donkers (1980, NL), Saxon Lear Duckworth (1980, ZW), Jenny Eklund (1976, SE) & Dominique ter Beek (1977, NL), Olv Klijn (1974, NL), Monika Pieroth (1975, DE), David Smidt van Gelder (1980, NL), Johan Selbing (1974, SE) & Anouk Vogel (1977, CH), Jeroen Spee (1982, NL) & Jeroen Steenvoorden (1982, NL), Cindy Wouters (1979, NL) i.s.m. Marie Rannou (1981, FR).

47


PRIXDEROME.NL 2010 Architectuur, vastlegging juryoverleg door Olof Koekebakker Vlnr: Aaron Betsky, Bert van Meggelen, Tony Fretton, Marlies Rohmer, Ronald Rietveld, Olof Koekebakker Foto: Bureau Prix de Rome

– Tweede juryronde Vier kunstenaars zijn geselecteerd uit de longlist van 10 kunstenaars van de PRIXDEROME.NL 2010 Architectuur: Jeroen Spee & Jeroen Steenvoorden, Thijs van Bijsterveldt & Oana Radeş, Olv Klijn, Johan Selbing & Anouk Vogel; allen wonend en werkend in Amsterdam. Zij kunnen vanaf januari 2010 gedurende 3,5 maand werken in een eigen atelier in de Rijksakademie en gebruik maken van alle technische werkplaatsen. PRIXDEROME.NL 2010 Architectuur << Pagina 39


Medio december ontmoet Janwillem Schrofer in Hanoi (VN) onder andere de Nederlandse ambassadeur Joop Scherffers en vele kunstenaars. Hij geeft een presentatie in het Goethe Instituut. Net als in Hanoi presenteert hij in Ho Chi Minh City (Himiko visual Café) de Rijksakademie (‘History and present’). De leden van De Raad van Toezicht van het Stedelijk Museum houden haar vergadering in het auditorium van de akademie en krijgen een introductie over en rondleiding door de Rijksakademie (door Els van Odijk en Martijntje Hallmann). Voor een delegatie van het Franse Ministerie van Cultuur en Communicatie verzorgen het Trustfonds Rijksakademie en de Franse residents een presentatie en een rondleiding. Joseline de Koning (Trustfonds) woont de jaarlijkse bijeenkomst bij van het Centraal Bureau Fondsenwerving in het hoofdkantoor van ABN AMRO te Amsterdam. De middag staat in het teken van het thema “Nederland leeft, Nederland geeft”. Kunst & Bedrijf

Susan Gloudemans (Trustfonds) woont de bijeenkomst ‘Bedrijfsleven en kunstsector, nieuwe allianties’ bij in het Museum Boymans van Beuningen. Vriendenkring Rijksakademie

In het kader van de Prix de Rome selectie en eindrondevoordracht zijn bijzondere relaties van de Rijksakademie en de Prix de Rome (Vrienden, sponsorpartners en betrokkenen) op 15 december aanwezig bij de bekendmaking van de shortlist PRIXDEROME.NL 2010 Architectuur. Organogram >> Personeelsbezetting >>

48


>> Organogram

Raad van Toezicht RABK

Raad van Toezicht Trustfonds Adviesraad

Bestuur (directie RA)

Bestuur (directie TF)

Ondersteuning

Bureau Trustfonds

Residency

Ateliers

Prix de Rome

Werkplaatsen

Collecties

Verzamelingen

Portaal

>> Personeelsbezetting per 31 december 2009 (33,2 fte)

– Personeel 43 werknemers in loondienst (33.2 fte), waarvan 26 vrouwen en 17 mannen. Gemiddelde leeftijd 46,7 jaar, gemiddeld dienstverband 11,1 jaar. Ziekteverzuim over 2009: 5.63 %; na correctie voor langdurig zieken: 2,47 % (2008: respectievelijk 5,8 % en 2,5 %). – Directie/Raad van Bestuur (2,0 fte) Algemeen directeur, secretaris PRIXDEROME.NL jury’s, directeur Stichting Trustfonds Rijksakademie Janwillem Schrofer Directeur en hoofdbegeleider theorie - Els van Odijk – Ateliers (8,0 fte) Martijntje Hallmann (hoofd), Wytske Visser en Esther Vossen (facilitators), Mirella van der Velden (bureaucoördinator), Corrie Osenga (residentssupport), Sascha Roosdorp (werving en selectie), Edith Rijnja (Alumni Projects, RAIN-Netwerk), Sabien Westerman en Miguel Brugman (Cantina) – Technische werkplaatsen (6,8 fte) Roy Taylor (chef werkplaatsen) Beeld en geluid: Kees Reedijk, Roy Taylor, Michiel de Wit, Léon Spek (assistent) Constructie: Wim Janssen (houtwerkplaats), Stephan Kuderna (metaalwerkplaats) Chemie: Arend Nijkamp (verflaboratorium), Pieter Kemink (keramiek) Grafiek: Gertjan Forrer, Willem Moeselaar – Expertisecentrum/Collecties (6,1 fte) Verzamelingen: Tinie Kerseboom (hoofd collecties), Mariëtta Dirker (bibliotheek), Neli Eterovic (assistent bibliotheek/collecties), Sandra Felten en Anca Iliescu (kunstenaarsdocumentatie) Communicatie en PR, RijksakademieOPEN, Monique van Leeuwen, Hilde Eising, Suzan Bemelmans (receptie) – Prix de Rome (0,0 fte) Martijntje van Schooten (freelance coördinator), Hilde Eising (communicatie en PR) – Trustfonds (1,89 fte) Susan Gloudemans (hoofd), Joseline de Koning, Nienke Hagenbeek (tot september 2009). – Bestuurssecretariaat (2,5 fte) Els van der Wal, Anna Oostrom (PZ), Danielle Kars (projecten/beleidszaken) – Administratie (2,8 fte) Audrey Moestadja (hoofd), Jeroen Hermens, Astrid Penninx, Mitchel Dijkstra Facilitair (4,2 fte)

Gebouwbeheer: Jack Zuidema, hoofd (tot augustus), Pieter Lammers, Peter Snijders (gebouwbeheer) Schoonmaak: Anita Autar, Pin Liew-Yana, Watsana Meelom, Martha Osuwu ICT (0,8 fte)

Harold Verbakel Ondernemingsraad

Sandra Felten Willem Moeselaar Mirella van der Velden

49


50


Rijksakademie van beeldende kunsten Amsterdam: Financiën

51


Beknopt overzicht van de balans per 31 december (afgerond op gehele getallen van duizend euro)

ACTIVA

31-12-09 x € 1.000

31-12-08 x € 1.000

307

279

27 959 706

59 1585 625

Vaste activa

Materiële vaste activa Vlottede activa

Voorraad Vorderingen Liquide middelen

PASSIVA

Eigen vermogen

Algemene reserve Investeringsreserve Bestemmingsfondsen

Voorzieningen Kortlopende schulden

Overlopende passiva 1.999

2.548

Staat van baten en lasten Beknopt overzicht van de exploitatierekening (afgerond op gehele getallen van duizend euro)

BATEN

realisatie 2009

begroting 2009

realisatie 2008

3.389 1.848 400

3.330 1.731 418

3.349 1.844 244

5.637

5.479

5.437

450 393

505 302

909 368

843

807

1.277

6.480

6.286

6.714

Activiteitenlasten Beheerlasten exclusief gebouw Rgd Gebruiksvergoeding gebouw Rgd

3.254 1.523 1.892

3.047 1.523 1.731

3.253 1.699 1.832

Totaal beheer- en activiteitenlasten

6.669

6.301

6.784

23

15

25

-166

0

-45

Bijzondere baten (gebouw gerelateerd)

269

0

564

Exploitatieresultaat

103

0

519

Bijdragen

Subsidie Ministerie OCW, incl stipendia Gebruiksvergoeding OCW / Rgd Overige bijdragen

Opbrengsten

Algemene sponsoring Overige opbrengsten

Som der baten

LASTEN

Rentebaten Saldo uit gewone bedrijfsuitoefening

52


31-12-09

31-12-08

-34 348 787

24 400 573

1.101

997

156

156

742

1.395

1.999

2.548

Toelichting beheerslasten Beheerlasten binnen de activiteitenexploitatie worden in hoofdzaak bepaald Door omvang van de organisatie en de – ondersteuning van – de drie kerntaken: 68% activiteitenlasten en 32% beheerlasten. (bedragen x € 1.000)

Activiteitenlasten

3.254

68%

Beheerlasten, excl gebruiksvergoeding Rgd

1.523

32%

Totaal beheer- en activiteitenlasten, excl gebruiksvergoeding

4.777

100%

Het interdepartementaal vastgestelde Rijkshuisvestingsstelsel (zie ook voormalige rijksmusea) leidt tot gebruikslasten van de Rijksgebouwendienst en een additionele toekenning door het Ministerie van OCW met een vergelijkbare omvang. De beheerlasten lopen op van ongeveer een derde van de totale uitgaven (excl. gebruiksvergoeding) tot ongeveer de helft van de totale uitgaven (incl. gebruiksvergoeding). Activiteitenlasten

3.254

49%

Beheerlasten, excl gebruiksvergoeding Rgd

1.523

23%

Gebruiksvergoeding Rgd

1.892

28%

Totaal beheer- en activiteitenlasten, incl gebruiksvergoeding

6.669

100%

49% 51%

Toerekening lasten 2009 (€ 6.638) aan de drie kerntaken

Kosten Expertisecentrum/Collecties, incl infrastructuur en gebruiksvergoeding Rgd en gebouwlasten 'cultureel erfgoed' Kosten Prix de Rome, incl infrastructuur en gebruiksvergoeding Rgd

1.866 594

Kosten research residency (wp en ateliers) incl infrastructuur en gebruiksvergoeding Rgd

4.178

Totaal

6.638

53


54


Rijksakademie van beeldende kunsten Amsterdam: Ontwikkeling van individuele kunstenaars, en van kunstenaarschap

Recommend Documents