Ref.: ECHA-2010-GF-01-NL Datum: 09/06/2010 Taal: Nederlands
Richtsnoer over afvalstoffen en teruggewonnen stoffen Het Europees Agentschap voor chem ische stoffen (ECHA) zal een reeks factsheets (inform atiebladen) uitgeven die een gestructureerd overzicht bieden van elk REACH-richtsnoer dat het Agentschap publiceert. Deze documenten zijn verkrijgbaar in de volgende 22 talen: Bulgaars, Deens, Duits, Engels, Ests, Fins, Frans, Grieks, Hongaars, Italiaans, Lets, Litouws, Maltees, Nederlands, Pools, Portugees, Roemeens, Sloveens, Slowaaks, Spaans, Tsjechisch en Zweeds Een factsheet geeft een korte samenvatting van de belangrijkste punten van het betreffende REACH-richtsnoer, inclusief bibliografische inform atie en verwijzingen naar andere inform atiebronnen. Hebt u vragen of opmerkingen over dit factsheet, dan kunt u ons deze per e-m ail (
[email protected]) kenbaar m aken. Vermeldt u daarbij het referentienummer, de publicatiedatum en de taalversie van het factsheet. Deze vindt u boven aan de pagina.
WIE ZOUDEN HET RICHTSNOER MOETEN LEZEN? Voor de toepassing van REACH moeten stoffen die deel hebben uitgemaakt van afvalmaterialen, maar niet langer afvalstoffen zijn op grond van de Afvalstoffenrichtlijn 1, worden gezien als teruggewonnen stoffen. Net als voor alle andere stoffen die binnen het toepassingsgebied van REACH vallen, gelden voor deze stoffen in beginsel de registratieeisen van REA CH. Het Richtsnoer over afvalstoffen en teruggew onnen stoffen is bestemd voor alle bedrijven die stoffen terugw innen uit afvalstoffen binnen de Europese Economische Ruimte en die w illen profiteren van de vrijstelling van de registratie van teruggew onnen stoffen op grond van artikel 2, lid 7, letter d) van REA CH.
1
Richtlijn 2008/98/EG v an het Europees Parlement en de Raad die op 22 november 2008 is gepubliceerd in het Publicatieblad v an de Europese Unie (L 312/3).
Factsheet Richtsnoer over afvalstoffen en teruggew onnen stoffen
WAAR GAAT DIT RICHTSNOER OVER? Het Richtsnoer beschrijft de voorw aarden waaronder terugwinningsexploitanten kunnen profiteren van vrijstelling van de plicht tot het registreren van een teruggew onnen stof. Bovendien beschrijft het document de verplichting tot gezamenlijk gebruik van informatie over teruggew onnen stoffen in de toeleveringsketen, een eis die ook in geval van vrijstelling geldt. Het Richtsnoer verduidelijkt dat alle vor men van terugw inning, inclusief mechanische verwerking, ongeacht of ze leiden tot een of meer stoffen als zodanig of in een mengsel of een voorw erp die na een of meer terugw inningsstappen niet langer afvalstoffen zijn, w orden gezien als een vervaardigingsproces. Voor de terugw inningsexploitant is het essentieel om duidelijk vast te stellen of een bepaald teruggew onnen materiaal een stof als zodanig, een mengsel of een voorw erp is2 om de potentiële registratie-eisen te kunnen beoordelen. Een terugw inning kan een of meer stoffen als zodanig of een mengsel met daarin meerdere stoffen opleveren. Als het teruggew onnen mater iaal moet w orden gezien als een voorw erp, zou een algemene registratie-eis van de stoffen daarin alleen gelden als aan bepaalde voorw aarden w ordt voldaan 3. Er moet een identiteit w orden toegekend aan de teruggew onnen stof op dezelfde manier als dat gebeurt voor andere stoffen die moeten worden geregistreerd, zoals is beschreven in het Richtsnoer voor de identificatie van stoffen. Vanwege de complexe samenstelling van het als grondstof gebruikte afvalmateriaal moet de terugw inningsexploitant mogelijk specifieke informatie met betrekking tot de teruggew onnen stof verzamelen. Ongeacht of het teruggew onnen materiaal een stof of een mengsel is, moet de terugw inningsexploitant controleren of de afzonderlijke stoffen/mengsels al eerder zijn geregistreerd.
2
Het onderscheid moet worden gebaseerd op de def inities zoals die zijn bepaald in artikel 3 v an REACH. 3 Artikel 7, leden 1 en 5 v an de REACHv erordening.
Zodra de identiteit van de teruggew onnen stof voldoende is vastgesteld, kunnen de rechtspersonen die zich bezighouden met de terugw inning onderzoeken of aan de voorwaarden om te kunnen profiteren van de vrijstelling op grond van artikel 2, lid 7, letter d) van REACH is voldaan: •
De teruggew onnen stof moet gelijk zijn aan een stof die al is geregistreerd. De gelijkheid moet w orden beoordeeld op basis van de regels die zijn uitgelegd in het Richtsnoer voor de identificatie van stoffen. Het besluit moet gebaseerd zijn op de gelijkheid van de hoofdbestanddelen.
•
De terugw inningsexploitant moet ervoor zorgen dat hij kan beschikken over bepaalde informatie over de geregistreerde stof. De informatie moet voldoen aan de eisen van artikel 31 of 32 van REACH met betrekking tot informatieverstrekking. De terugw inningsexploitant moet, afhankelijk van het specifieke geval, beschikken over een van de volgende zaken: o
een veiligheidsinformatieblad (SDS) voor de geregistreerde stof met, indien van toepassing, het bijbehorende blootstellingsscenario;
o
overige informatie die voldoende is om de gebruikers in staat te stellen beschermende maatregelen te nemen voor de geregistreerde stof indien een SDS niet vereist is; of
o
het registratienummer, indien beschikbaar, de status van de stof op grond van een eventuele autorisatie, details van een eventueel geldende beperking en informatie die het vaststellen en toepassen van passende risicobeheersmaatregelen mogelijk maakt.
Met betrekking tot de eerste voorw aarde moet men de registratiestatus van de stof kennen.
Europees Agentschap voor chemische stoffen
Factsheet Richtsnoer over afvalstoffen en teruggew onnen stoffen Het is voldoende als er een registratie is ingediend voor dezelfde stof door welke registrant dan ook. De oorspronkelijk geregistreerde stof en de teruggew onnen stof hoeven geen deel uit te maken van dezelfde toeleveringsketen w aaruit de afvalstoffen voortkomen. Bovendien hoeven, aangezien de levenscyclus van een geregistreerde stof eindigt met de afvalfase, de gebruiken van een teruggew onnen stof niet te w orden opgenomen in het blootstellingsscenario van de “oorspronkelijke” stof. De belangrijkste bronnen van informatie over de registratiestatus van stoffen voor de terugw inningsexploitant zijn: het SIEF (als de terug te w innen stof is gepreregistreerd), de informatieverspreidingsw ebsite van het ECHA 4 en informatie die w ordt verstrekt door terugw inningsorganisaties. Met betrekking tot de tw eede voorwaarde moet de rechtspersoon die de terugw inning uitvoert, beschikken over de informatie die wordt vereist door artikel 31 of 32 van REA CH. Met uitzondering van het SDS is de indeling w aarin de informatie beschikbaar moet zijn niet gespecificeerd. Terugw inningsexploitanten ontvangen meestal geen SDS of andere veiligheidsinformatie. Als dat nodig is, stellen ze zelf een SDS op of maken ze afspraken met de eigenaar van een bestaand SDS over het gebruik daarvan. Ze kunnen alle beschikbare informatie gebruiken, te beginnen bij de informatie op de ECHA-w ebsite. De terugw inningsexploitant moet er echter voor zorgen dat hij geen intellectuele eigendomsrechten schendt en dat hij w ettige toegang heeft tot de informatie. Terugw inningsexploitanten moeten zelf beoordelen w at een geschikte bron van informatie is en hoe ze moeten documenteren dat ze gebruik kunnen maken van de vrijstelling op grond van artikel 2, lid 7, letter d) van REACH. Ongeacht of een dergelijke vrijstelling geldt, moet de leverancier van de teruggew onnen stof de ontvanger relevante en toereikende informatie verstrekken over veilig gebruik van de teruggew onnen stof. Deze kan afhankelijk 4
Zoals is beschrev en in artikel 77, lid 2, letter e) van de REACH-v erordening. Inf ormatie ov er geregistreerde stoffen wordt openbaar gemaakt op grond v an de bepaling in artikel 119 v an REACH.
van het specif ieke geval bestaan uit een SDS (en indien relevant het bijbehorende blootstellingsscenario) of andere informatie die veilig gebruik van de stof of het voorwerp dat een zeer zorgw ekkende stof bevat mogelijk maakt 5. Zelfs als een SDS op grond van artikel 31 van REA CH niet automatisch vereist is6, blijft de verplichting op grond van artikel 32 om informatie te verstrekken die veilig gebruik mogelijk maakt, van toepassing. Daarnaast moeten terugw inningsexploitanten, om te voldoen aan de registratieverplichtingen, ervoor zorgen dat de teruggew onnen stoffen voldoen aan de beperkingsen autorisatie-eisen. Communicatieverplichtingen met betrekking tot stoffen in voorwerpen en kennisgevingsverplichtingen kunnen ook gelden voor stoffen die op de ‘kandidatenlijst’ staan en die aanw ezig zijn in voorw erpen7.
HOE IS HET RICHTSNOER OPGEBOUWD? Het inleidende hoofdstuk 1 bespreekt de begrippen op het gebied van afvalstoffen binnen REA CH en de scheidslijn tussen afvalstoffen en materialen die niet langer worden gezien als afval. Het tw eede hoofdstuk legt in detail de eisen voor teruggew onnen stoffen in REA CH uit: •
Paragraaf 2.1 illustreert de voordelen van preregistratie van een teruggew onnen stof als het gaat om voortzetting van de bedrijfsactiviteiten voordat er registraties zijn ingediend en toegang tot relevante informatie over de fabrikant van dezelfde stof.
•
Paragraaf 2.2 legt uit met w elke voorlopige kw esties rekening moet worden gehouden met betrekking tot algemene registratie-eisen in REA CH. De overeenkomsten tussen terugw inningsen
5
De inf ormatie die een terugwinningsexploitant mogelijk moet v erstrekken, is gebaseerd op de artikelen 31, 32 en 33 v an REACH. 6 De stof v oldoet niet aan de criteria voor indeling als gev aarlijk of PBT/vPv B, hij staat niet op de kandidatenlijst en er gelden geen beperkingen voor. 7 Raadpleeg voor meer informatie het Richtsnoer ov er v ereisten v oor stoffen in v oorwerpen.
Europees Agentschap voor chemische stoffen
Factsheet Richtsnoer over afvalstoffen en teruggew onnen stoffen vervaardigingsprocessen en de identificatie van teruggew onnen stoffen worden uitgebreid besproken. •
Paragraaf 2.3 bespreekt de criteria waaraan moet w orden voldaan om te kunnen profiteren van de vrijstelling op grond van artikel 2, lid 7, letter d). De gelijkheid van de teruggew onnen stof en een geregistreerde stof en de vereiste informatie w orden uitgelegd.
•
Paragraaf 2.4 beschrijft de informatie die terugw inningsexploitanten beschikbaar moeten stellen aan gebruikers van teruggew onnen stoffen en met w elke overw egingen met betrekking tot de relevantie en toereikendheid van die informatie rekening moet w orden gehouden.
•
Paragraaf 2.5 geeft een overzicht van de andere verplichtingen w aaraan terugw inningsexploitanten moeten voldoen.
registratie verplicht is op grond van REA CH, moeten echter bepaalde informatie verstrekken over afvalstoffen die ontstaan bij de vervaardiging en het gebruik van de stof. Bovendien moeten zij, indien relevant, rekening houden met de afvalfase van de levenscyclus bij het uitvoeren van een chemische veiligheidsbeoordeling 8. Teruggew onnen stof Voor de toepassing van REA CH moet onder een teruggew onnen stof een stof w orden verstaan die, nadat hij deel heeft uitgemaakt van afvalmaterialen, niet langer een afvalstof is op grond van de Afvalstoffenrichtlijn. Terugw inningsprocessen kunnen bestaan uit verschillende stappen, w aarbij alleen de laatste leidt tot een materiaal dat niet langer wordt gezien als een afvalstof. Als afval geen afval meer is, begint er een nieuw e levenscyclus van de stof, die geen deel uitmaakt van de levenscyclus van de oorspronkelijke stof. Einde-afvalfasecriteria
•
Paragraaf 2.6 geeft een samenvatting van de basisbeoordelingsstappen die de terugw inningsexploitant moet uitvoeren en die in de eerdere paragrafen zijn besproken.
•
Bijlage 1 geeft voorbeelden van bepaalde stromen van teruggew onnen mater ialen: papier, glas, metalen, aggregaten, polymeren, rubber, ruw e oliën, oplos middelen.
BELANGRIJKE IN HET RICHTSNOER GEBRUIKTE BEGRIPPEN Afvalstof Een afvalstof is in Richtlijn 2008/98/EG (de Afvalstoffenrichtlijn) gedefinieerd als “elke stof of elk voorwerp waarvan de houder zich ontdoet, voornemens is zich te ontdoen of zich moet ontdoen”. Een afvalstof is geen stof, mengsel of voorwerp in de betekenis van REA CH en daarom gelden de eisen van REA CH in beginsel niet. Fabrikanten en importeurs van stoffen als zodanig, in mengsels en in voorw erpen w aarvoor
Het moment w aarop een afvalstof “niet langer een afvalstof is” is een kwestie die moet worden besproken voor specif ieke afvalstromen. Bepaalde specifieke afvalstoffen zijn niet langer afvalstoffen als ze een terugw inningsbew erking hebben ondergaan en voldoen aan de zogenoemde einde-afvalfasecriteria, die moeten w orden ontw ikkeld in overeenstemming met de wettelijke bepalingen die zijn vastgelegd in de Afvalstoffenrichtlijn: (a) de stof of het voorwerp wordt gebruikelijk toegepast voor specifieke doelen; (b) er is een markt voor of vraag naar de stof of het voor werp; (c) de stof of het voorwerp voldoet aan de technische voorschriften voor de specifieke doelen en aan de voor producten geldende wetgeving en normen; en tevens (d) het gebruik van de stof of het voor werp heeft over het geheel genomen geen 8
Zie hoof dstuk R.18 “Estimation of exposure f rom the waste life stage” van het Richtsnoer ov er inf ormatie-eisen en chemische v eiligheidsbeoordeling dat beschikbaar is op de richtsnoerenwebsite.
Europees Agentschap voor chemische stoffen
Factsheet Richtsnoer over afvalstoffen en teruggew onnen stoffen ongunstige effecten voor het milieu of de menselijke gezondheid.
LINKS NAAR RELEVANTE INFORMATIEBRONNEN
Onzuiverheden Het kan moeilijk zijn om te concluderen of een bestanddeel van een teruggew onnen mater iaal een stof of een onzuiverheid is. Onzuiverheden hoeven niet afzonderlijk te worden geregistreerd. Ze moeten echter w el: •
•
voor zover nodig w orden geïdentificeerd en w orden toegew ezen aan de teruggew onnen stof(fen) om de vergelijking met (een) andere al geregistreerde stof(fen) mogelijk te maken; en worden geïdentificeerd en beoordeeld voor zover dat nodig is om het gevarenprofiel te kunnen vaststellen en de indeling en etikettering van de stof als zodanig of in een mengsel te kunnen bepalen.
Het concept van onzuiverheid is van toepassing op goed gedefinieerde stoffen als zodanig of in een mengsel, maar geldt niet voor UVCB-stoffen.
REA CH-verordening (EG) nr. 1907/2006. De w ebsite met richtsnoeren voor REA CH & CLP biedt toegang tot algemene en gedetailleerde technische hulp met betrekking tot REA CH en CLP. Factsheets vindt u in het documentatiegedeelte van de ECHA-w ebsite.
BIBLIOGRAFISCHE INFORMATIE VAN HET RICHTSNOER Het Richtsnoer over afvalstoffen en teruggew onnen stoffen kan w orden gedow nload van de w ebsite van het Europees Agentschap voor chemische stoffen. Versie Pagina’s Datum ISBN DOT
2 32 2010 nog niet beschikbaar nog niet beschikbaar
Europees Agentschap voor chemische stoffen, 2010 Dit is een werkv ertaling van een document dat oorspronkelijk in het Engels werd gepubliceerd en dat op de ECHA-website beschikbaar is.
Europees Agentschap voor chemische stoffen, Annankatu 18, P.O. Box 400, FI00121 Helsinki http://echa.europa.eu,
[email protected] Europees Agentschap voor chemische stoffen
