Richtlijn Controleprotocol Uitgave nr. : Datum :
versie 2.7 1 januari 2016
INHOUDSOPGAVE Inleiding ......................................................................................................................................... 4 Hoofdstuk 1: Uitgangspunten ........................................................................................................ 5 § 1.1
Doelstelling .................................................................................................................... 5
§ 1.2
Procedures .................................................................................................................... 5
Hoofdstuk 2: Onderzoeksaanpak algemeen ................................................................................. 8 § 2.1
Accountantsproducten ................................................................................................... 8
§ 2.2
Aanpak werkzaamheden accountant ............................................................................ 9
§ 2.3
Referentiekader ........................................................................................................... 10
§ 2.4
Niet-financiële informatie ............................................................................................. 11
§ 2.5
Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid .......................................................................... 12
Hoofdstuk 3: Onderzoeksaanpak per meetmoment.................................................................... 14 § 3.1
Meetmoment I (per 1 november) ................................................................................. 14
§ 3.1.1
Licentie-eis F.01a: jaarstukken............................................................................ 14
§ 3.1.1a
Jaarrekening (COS 700).............................................................................. 14
§ 3.1.1b
Modelstaat jaarstukken (COS 800) ............................................................. 15
§ 3.1.1c
Financieel Rating Systeem – variabelen meetmoment 1 (jaarstukken) .......... 15
§ 3.1.2
Licentie-eis F.01b: prognose ............................................................................... 17
§ 3.1.2a
Prognose (COS 3400) ................................................................................. 17
§ 3.1.2b
Financieel Rating Systeem – variabelen meetmoment 1 (prognose) ......... 18
§ 3.2
Meetmoment II (per 1 maart) ....................................................................................... 20
§ 3.2.1
Licentie-eis F.02: halfjaarcijfers ........................................................................... 20
§ 3.2.1a
Modelstaat halfjaarcijfers (COS 2410) ........................................................ 20
§ 3.2.1b
Betalingsachterstanden (UEFA licentie) ...................................................... 20
§ 3.2.1c
Financieel Rating Systeem – variabelen meetmoment 2 (halfjaarcijfers) ....... 21
§ 3.3
Meetmoment III (per 15 juni) ....................................................................................... 23
§ 3.3.1
Licentie-eis F.03: begroting ................................................................................. 23
§ 3.3.1a
Modelstaat begroting (BLZ) ......................................................................... 23
§ 3.3.1b
Financieel Rating Systeem – variabelen meetmoment 3 (begroting) ......... 24
Hoofdstuk 4: Onderzoeksaanpak aanvraag UEFA licentie ......................................................... 26 § 4.1.1
Licentie-eis F.11: transferactiviteiten ................................................................... 26
§ 4.1.1a § 4.2.1
Transfers table (COS 4400) ........................................................................ 26
Licentie-eis F.12: werknemers ............................................................................ 28
§ 4.2.1a
Employees and social/tax table (COS 4400)............................................... 28
§ 4.2.1b
CFK ............................................................................................................. 29
§ 4.2.1c
Belastingdienst ............................................................................................... 29 2
Appendices .................................................................................................................................. 30 Appendix 1: Waardering financiële positie van licentiehouders .............................................. 30 Appendix 2: Voorbeeld Controleverklaring COS 800 (jaarstukken) ........................................ 32 Appendix 3: Voorbeeld Onderzoeksrapport COS 3400 (prognose) ........................................ 34 Appendix 4: Voorbeeld Beoordelingsverklaring COS 2410 (halfjaarcijfers) ............................ 36 Appendix 5: Voorbeeld Rapport van bevindingen COS 4400 (transfers) ................................ 38 Appendix 6: Voorbeeld Rapport van bevindingen COS 4400 (employees) ............................ 40 Transfers tableEmployees and social/tax table
3
versie 2.7 | 1 januari 2016
INLEIDING Deze richtlijn ‘controleprotocol’ is onderdeel van het Handboek Licentiesysteem Betaald Voetbal. In deze richtlijn worden de uit te voeren werkzaamheden met betrekking tot de financiële rapportages van licentiehouders uiteengezet. Het betreft eisen die gelden voor licentiehouders die uitkomen in de door de KNVB georganiseerde competities betaald voetbal en enkele aanvullende eisen voor betaaldvoetbalorganisaties (BVO’s) die in aanmerking willen komen voor een licentie voor deelname aan de door UEFA georganiseerde Europese club competities (Champions League en Europa League) in het eerstvolgende seizoen. Het beschikken over een doorlopende licentie voor deelname aan de KNVB competities betekent niet automatisch dat een licentie voor de Europese competities wordt afgegeven! De KNVB is als lid van UEFA verantwoordelijk om alle toepasselijke bepalingen uit de UEFA Club Licensing and Financial Fair Play Regulations (hierna: UEFA Licensing Regulations) te integreren in het Licentiereglement, de licentie-eisen en de richtlijnen van de KNVB. In voornoemde regulations is enerzijds aangegeven van wie bepaalde werkzaamheden worden verwacht en anderzijds wat deze werkzaamheden minimaal zouden moeten inhouden. Sinds enkele jaren kent het betaald voetbal in Nederland een zogenaamd dynamisch licentiesysteem. Dit houdt in dat aan een club die toetreedt tot de competitie van het betaald voetbal een licentie wordt verstrekt die voor onbepaalde tijd wordt afgegeven. Voor, tijdens en na ieder seizoen moet de licentiehouder wel blijven voldoen aan de bij of krachtens het Licentiereglement voor een licentiehouder geldende eisen en verplichtingen. Is een licentiehouder in overtreding dan kan de licentie worden ingetrokken of komen te vervallen. Als meetinstrument heeft de KNVB in seizoen 2003/’04 het zogenaamde ‘financieel ratingsysteem’ (FRS) geïntroduceerd. Een goede werking van dit systeem is fundamenteel voor de mogelijkheid een dynamisch licentiesysteem te hanteren. Bij de introductie van het dynamisch licentiesysteem werd de introductie van een controleprotocol al besproken. De redenen om thans daadwerkelijk een controleprotocol op te stellen, betreffen de verscherpte UEFA Licensing Regulations, het toezicht daarop en het huidige economisch klimaat (dat steeds ingewikkelder wordt). Deze ontwikkelingen stellen duidelijk hoge eisen aan de werkzaamheden van de accountant en het toezicht van de licentiecommissie. Het is daarbij effectief en efficiënt deze eisen eenduidig vast te leggen in een controleprotocol.
4
versie 2.7 | 1 januari 2016
HOOFDSTUK 1: UITGANGSPUNTEN § 1.1 Doelstelling De werkgroep ‘structurele verbetering financiële positie betaaldvoetbalorganisaties’ heeft in haar rapport van 26 april 2010 binnen de pijler ‘toezicht’ de volgende aanbeveling geformuleerd: “Het opstellen van een controleprotocol (met toelichting) voor de clubaccountant aan de hand waarvan de controles bij de club worden uitgevoerd”. De zorg van de werkgroep richt zich vooral op de uniformiteit van de uitgevoerde controles. De werkgroep constateert een onderscheid in kwaliteit van de door de clubs en clubaccountant verstrekte informatie en het soms te creatief en/of te opportunistisch interpreteren van het FRS. Eén van de belangrijke uitgangspunten voor een uitvoerbaar controleprotocol is de afbakening van de verantwoordelijkheden tussen de verschillende partijen die bij het proces betrokken zijn. Het bestuur betaald voetbal is verantwoordelijk voor het opstellen van dit controleprotocol. Dit geldt eveneens voor een duidelijke definiëring van de onderzoeksobjecten en het referentiekader (zoals dit is vastgelegd in de licentie-eisen, de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ en het FRS). Iedere (financiële) rapportage is primair een verantwoordelijkheid en verantwoording van het management van de licentiehouder. De accountant geeft als deskundige ‘assurance’ bij de financiële verantwoording. De licentiecommissie van de KNVB houdt onafhankelijk toezicht op de uitvoering van het licentieproces, neemt besluiten over bijvoorbeeld de categorie-indeling op basis van FRS en beslist over de afgifte van Europese licenties. De licentiecommissie wordt in haar taken ondersteund door het bureau licentiezaken. Het bureau licentiezaken verzorgt de analyses op de financiële verantwoordingen, waarvan de rapportage van de accountant (mede) onderdeel uitmaakt. Het uiteindelijke doel van het licentiesysteem is tweeledig: het waarborgen van de continuïteit van de competities betaald voetbal (en in het verlengde daarvan de continuïteit van de BVO’s) en het bevorderen van een financieel eerlijke competitie (‘financial fair play’). Door een tijdige signalering van financiële problemen komt realisatie van deze doelstelling dichterbij. Het is daarbij van belang dat accountants bij alle BVO’s eenzelfde professioneel kritische instelling hebben.
§ 1.2 Procedures Aanlevertermijnen verantwoordingen en rapportages Volgens het Licentiereglement (artikel 9 lid 6) dient een licentiehouder aan de licentiecommissie: a. jaarlijks uiterlijk op 1 november de jaarstukken over het daaraan voorafgaande boekjaar ter hand te stellen en de prognose over het alsdan lopende seizoen te rapporteren (meetmoment 1); b. jaarlijks uiterlijk op 1 maart de halfjaarcijfers over het alsdan lopende seizoen te rapporteren (meetmoment 2); c. jaarlijks uiterlijk op 15 juni de begroting voor het komende boekjaar ter hand te stellen (meetmoment 3). Voor de aanvraag van een UEFA licentie geldt naast bovenstaande vereisten volgens a) en b) dat op die momenten tevens specifieke aanvullende informatie moet worden verstrekt. Tevens ligt de deadline ten aanzien van onderdeel c) eerder. De uiterste aanleverdatum voor de UEFA begroting (aangeduid als ‘future financial information’ in licentie-eis F.13) is uiterlijk op 15 april. Op deze datum dient een BVO tevens de rapportages inzake eventuele betalingsachterstanden te overleggen. 5
versie 2.7 | 1 januari 2016
De betrokkenheid van de accountant is volgens het Licentiereglement verplicht bij de jaarstukken (1 november), prognose (op 1 november) en de halfjaarcijfers (1 maart). Voor wat betreft de aanvraag van de UEFA licentie is het verplicht dat de accountant per 15 april tevens rapporteert over de verantwoordingen inzake de transferactiviteiten en de betalingsverplichtingen aan werknemers. Communicatie en overleg tussen de betrokken partijen Uiterlijk zes weken voor elk van de meetmomenten ontvangt de licentiehouder nadere instructies over de te volgen procedure (bij de jaarstukken is dit tien weken). Indien (nieuwe) modelstaten gebruikt moeten worden, zal het bureau licentiezaken uiterlijk vier weken voor de deadline deze modelstaten per e-mail verstrekken. Een of meerdere keren per seizoen organiseert het bureau licentiezaken kennis- en/of voorlichtingsbijeenkomsten voor licentiehouders. Sommige van deze bijeenkomsten zullen eveneens nuttig kunnen zijn voor de accountant. Aanwezigheid bij dit soort bijeenkomsten is niet verplicht, maar wordt – vooral indien sprake is van wijzigingen in het referentiekader – sterk aanbevolen. Contact bij vragen Bureau licentiezaken Woudenbergseweg 56-58 3707 HX ZEIST Tel. 0343-499246 Fax. 0343-499198
[email protected] Toezichtsbeleid In artikel 10 van het Licentiereglement is het volgende opgenomen: “De licentiecommissie heeft, al dan niet in het kader van door of onder auspiciën van de UEFA georganiseerde club competities en het daarvoor geldende licentiesysteem en los van de zelstandige bevoegdheid die de UEFA in dit verband heeft ter zake van club monitoring overeenkomstig het bepaalde in de op dat moment geldende UEFA Club Licensing and Financial Fair Play Regulations, gedurende de looptijd van een licentie het recht om te doen controleren of de licentiehouder aan de licentie-eisen en overige verplichtingen voortvloeiend uit of verband houdend met het licentiehouderschap, voldoet. De licentiehouder dient hierbij alle medewerking te verlenen en de daartoe benodigde informatie te verstrekken en desgevraagd toegang tot gebouwen of terreinen te verschaffen, aan de daartoe door de licentiecommissie en/of UEFA aangewezen personen”. De accountant speelt een belangrijke rol binnen het licentiesysteem. De KNVB en UEFA steunen op de werkzaamheden die door de accountant worden verricht. De KNVB en UEFA dienen vanuit hun rol kritisch te zijn op de kwaliteit van de financiële rapportages van de BVO en de daarbij afgegeven verklaringen en rapporten van de accountant. In alle gevallen zal de licentiecommissie van de KNVB kennis nemen van de ingediende rapportages door de BVO en de uitkomst van de door de accountant daarop uitgevoerde werkzaamheden. Op de overgelegde informatie van de BVO’s aan wie een Europese licentie is verstrekt (en die zich tevens op sportieve gronden hebben gekwalificeerd), voert UEFA daarenboven periodiek kwaliteitstoetsingen uit middels zogenaamde ‘spot checks’. Door de introductie van de ‘Monitoring Requirements’ wordt verwacht dat naast de ‘reviews’ bij de KNVB tevens specifieke vraagstelling en ‘reviews’ bij de Europese licentiehouders zelf zullen gaan plaatsvinden. In meer algemene zin is de KNVB, ingevolge de certificering om UEFA licenties af te mogen geven, jaarlijks onderworpen aan onderzoek door Société Générale de Surveillance (SGS). 6
versie 2.7 | 1 januari 2016
Reviewprocedure Volgens het Licentiereglement (artikel 9 lid 2) is de licentiehouder verplicht bij de licentiecommissie onverwijld melding te maken van een wijziging van feiten en omstandigheden die van belang (kunnen) zijn voor de beoordeling of aan de licentie-eisen wordt voldaan. Naast deze veronderstelde proactieve houding van de licentiehouder, zal de licentiecommissie beoordelen of is voldaan aan de licentie-eisen. Hierbij houdt de licentiecommissie rekening met de mate van zekerheid die uit de werkzaamheden van de accountant valt af te leiden. Ongeacht de verklaring of het rapport dat de accountant heeft afgegeven, zal in eerste instantie een indruk worden verkregen van de kwaliteit van de uitgevoerde werkzaamheden door het 1 doornemen van de rapportage van de accountant . Tevens zullen enkele gerichte vragen worden gesteld door het bureau licentiezaken om te toetsen of bij de werkzaamheden op - voor het FRS - belangrijke posten voldoende diepgang is betracht. Het aantal vragen zal groter zijn naarmate de kwaliteit van de rapportage van de accountant lager is en de rapportage meer onduidelijkheden en/of specifieke posten bevat. De vragen worden niet gesteld om het werk van de accountant ‘over te doen’, maar om inzicht te krijgen in de diepgang van de werkzaamheden die door de accountant zijn verricht. In dit verband wordt tevens verwezen naar navolgend ‘statement’ van UEFA: ‘the submission of financial information which is not adequately assessed by an auditor could be seen as a way to hide major financial problems, including going concern issues, which should lead to the refusal 2 of the license by the licensor or a potential referral to the UEFA Control and Disciplinary Body ’. In verlengde hiervan is in de UEFA Licensing Regulations (in artikel 53 lid 3 van ‘Edition 2010’) navolgende bepaald: “The Club Financial Control Panel will at all times bear in mind the overall objectives of these regulations, in particular to defeat any attempt to circumvent these objectives.”. In dat kader is het raadzaam om bij bijzondere vraagstukken, met name voor zover deze betrekking hebben op de specifieke regelingen van de KNVB en/of UEFA, de casus altijd vooraf voor te leggen aan (en af te stemmen met) het bureau licentiezaken voor advies over de te volgen procedure.
1
De laatste jaren is gebleken dat de kwaliteit van het ene accountantskantoor in belangrijke mate verschilt ten opzichte van het andere accountantskantoor. Dit controleprotocol heeft mede ten doel om de kwaliteit van de accountantsproducten op gelijk niveau te krijgen. 2 Inmiddels is de bevoegdheid om sancties op te leggen overgegaan naar de Club Financial Control Body.
7
versie 2.7 | 1 januari 2016
HOOFDSTUK 2: ONDERZOEKSAANPAK ALGEMEEN § 2.1 Accountantsproducten Dit controleprotocol geeft aan welke accountantsproducten moeten worden overgelegd betreffende de verschillende financiële rapportages van de licentiehouders. Behoudens de accountantsverklaring bij de gepubliceerde jaarrekening is de verspreidingskring van de rapportages beperkt tot de licentiehouder en de licentiecommissie van de KNVB. Meetmomenten Meetmoment 1: Jaarstukken (boekjaar t-1) en Prognose (boekjaar t) 3 a) Als onderdeel van de jaarstukken moet de licentiehouder de (inrichtings)jaarrekening overleggen. Deze jaarrekening dient te zijn voorzien van een controleverklaring overeenkomstig COS 700 ‘Het vormen van een oordeel en het rapporteren over financiële overzichten’. b) Voor zover de jaarrekening niet de minimale informatie bevat volgens de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’, dient via een aanvullende rapportage deze informatie alsnog te worden verstrekt. Daarnaast moet de licentiehouder van de jaarrekening afgeleide KNVB modelstaten indienen ten behoeve van de beoordeling van de financiële positie van de licentiehouder. Bij deze aanvullende informatie en modelstaten geeft de accountant een controleverklaring af overeenkomstig COS 800 ‘controles van financiële overzichten die zijn opgesteld in overeenstemming met stelsels voor bijzondere doeleinden’. c) De prognose, die wordt verondersteld te zijn opgesteld na 31 augustus, bevat de volgende financiële overzichten: een balans, winst- en verliesrekening, liquiditeitsprognose en een toelichting volgens de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’. De accountant voert op deze prognose een onderzoek uit overeenkomstig COS 3400 ‘Onderzoek van toekomstgerichte financiële informatie’. Meetmoment 2: Halfjaarcijfers (boekjaar t) a) De halfjaarcijfers bevatten de volgende financiële overzichten: een balans, winst- en verliesrekening, kasstroomoverzicht en een toelichting volgens de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’. Deze halfjaarcijfers dienen te zijn voorzien van een beoordelingsverklaring overeenkomstig COS 2410 ‘Het beoordelen van tussentijdse financiële informatie door de accountant van de entiteit’. Meetmoment 3: Begroting (boekjaar t+1) a) De begroting bevat de volgende financiële overzichten: een winst- en verliesrekening, liquiditeitsprognose en een toelichting volgens de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’. De accountant verricht hierop geen verplichte werkzaamheden. In dit controleprotocol is in Hoofdstuk 3 per meetmoment meer in detail vastgelegd wat van de accountant van de licentiehouder en het bureau licentiezaken verwacht wordt ten aanzien van de aard en omvang van de uit te voeren werkzaamheden en de rapportage hierover. UEFA licentie Als onderdeel van de aanvraag van een Europese licentie moet een BVO rapporteren over de betalingsverplichtingen die zijn ontstaan voor 31 december ten aanzien van: a) andere clubs (inzake transfers en huurovereenkomsten van spelers); en b) arbeidsrelaties met werknemers (salaris, loonbelasting, sociale verzekeringen e.d.).
3
Een ‘jaarrekening’ is een volledige set van financiële overzichten voor algemene doeleinden die is opgesteld volgens een stelsel van financiële verslaggeving dat beoogt te voorzien in de gemeenschappelijke informatiebehoeften van een brede groep gebruikers.
8
versie 2.7 | 1 januari 2016
Om de bewering dat geen betalingsachterstanden bestaan, te toetsen, worden door de BVO met de accountant specifieke werkzaamheden overeengekomen op basis van dit controleprotocol. De rapportage over de betalingsverplichtingen (zoals opgenomen enerzijds in de transfers table en anderzijds in de employees and social/tax table) moet worden voorzien van een rapport van feitelijke bevindingen overeenkomstig COS 4400 ‘Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie’. Met een rapport van feitelijke bevindingen wordt door een accountant geen zekerheid gegeven. In plaats daarvan zullen de ontvangers van dit rapport (licentiecommissie en eventueel de UEFA) hun eigen conclusies trekken op basis van de gevolgde procedures en de bevindingen van de accountant.
§ 2.2 Aanpak werkzaamheden accountant De wijze waarop de accountant komt tot een verklaring of rapport is de primaire verantwoordelijkheid van de accountant. Dit controleprotocol is – behoudens de specifiek overeengekomen werkzaamheden – geen controleplan of werkprogramma, maar geeft aan wat de toetsingspunten zijn op basis van de in het referentiekader genoemde wet- en regelgeving. Daarnaast vermeldt het controleprotocol belangrijke aspecten die ten minste in de uit te voeren werkzaamheden moeten worden betrokken. In de nadere voorschriften controle- en overige standaarden (NV COS) is de situatie omschreven waarin specifieke wet- en regelgeving, zoals het Licentiereglement van de KNVB, een rol speelt. De continuïteit van de licentiehouder is mede afhankelijk van de naleving van het Licentiereglement, omdat non-compliance zou kunnen leiden tot intrekking of verval van de licentie. Voor wat betreft de controlewerkzaamheden (op de jaarrekening) verwijst de KNVB meer specifiek naar COS 250 ‘Het in aanmerking nemen van wet- en regelgeving bij een controle van financiële overzichten’. De richtlijnen ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ en ‘financieel rating systeem’ zijn van directe invloed op de vaststelling van bedragen en in de financiële overzichten opgenomen toelichtingen die van materieel belang zijn. Het is volgens alinea 7 (van COS 250) de verantwoordelijkheid van de accountant om voldoende en geschikte controle-informatie te verkrijgen omtrent het naleven van de bepalingen van de regelgeving, zoals die van de KNVB. De accountant dient op grond van alinea 14 (van COS 250) de correspondentie met de licentiecommissie te inspecteren. Deze correspondentie zal minimaal bestaan uit de terugkoppeling van de licentiecommissie op de drie meetmomenten per seizoen. Licentiehouders die onder ‘verscherpt toezicht staan’ vanwege een indeling in categorie I ontvangen voorts in ieder geval een brief omtrent de (al dan niet) goedkeuring van het (vervolg) plan van aanpak per seizoen en een terugkoppeling op de opgelegde normstellingen. Andere correspondentie aan licentiehouders in categorie I betreffen de besluitvorming op bijvoorbeeld een verzoek tot herziening van het plan van aanpak, een aanvraag voor een investering > EUR 50.000,- en de opgelegde verplichting om een externe garantstelling te overleggen. Voor de licentiecommissie is in het bijzonder van belang dat de accountant van de BVO bij het uitvoeren van de werkzaamheden rekening houdt met de attentiepunten inzake het FRS zoals deze bij ieder meetmoment zijn beschreven. Voor wat betreft de overige accountantsproducten (bij de modelstaten van de jaarstukken, prognose en halfjaarcijfers) is het vanzelfsprekend dat kennis wordt genomen van de regelgeving van de KNVB, omdat in de verklaring en/of het rapport wordt verwezen naar deze regelgeving (zie ook de modellen van de verklaringen en rapporten in de appendices).
9
versie 2.7 | 1 januari 2016
§ 2.3 Referentiekader Uitgangspunt van het Licentiereglement is dat de algemene wet- en regelgeving inzake verslaggeving wordt gevolgd. Het betreft de regels die zijn opgenomen in Titel 9 Boek 2 BW, de Richtlijnen van de Raad voor de Jaarverslaggeving (RJ), algemeen bedrijfseconomische opvattingen en jurisprudentie. Op een aantal punten wordt afgeweken van de algemene wet- en regelgeving. Dit komt vanwege het financieel ratingsysteem omdat daarvoor specifieke presentatievereisten en een aantal beperkingen in waarderingsgrondslagen nodig zijn. Daarenboven kunnen de regels van UEFA, bijvoorbeeld inzake de break even requirement, afwijken van hetgeen gebruikelijk is in de Nederlandse wet- en regelgeving. Zowel de licentiecommissie van de KNVB als UEFA kunnen op basis van hun regelgeving bij de beoordeling afwijken van de financiële verantwoording die de licentiehouder overlegt. Deze ‘correcties’ hebben echter geen effect op de statutaire jaarrekening van de BVO, maar zijn noodzakelijk voor de prestatiemeting volgens de door de KNVB en UEFA gehanteerde meetsystemen. Het verdient aanbeveling – zeker in het geval het UEFA betreft – om als licentiehouder te voorkomen dat de licentiecommissie van de KNVB of UEFA dergelijke correcties nodig acht. Om die reden is het wenselijk dat de financieel verantwoordelijken van de BVO en de accountant een grondige kennis hebben van de licentiesystemen (o.a. via dit controleprotocol) en dat tijdig (d.w.z. ruim voor de uiterste deadline voor het overleggen van de financiële rapportages) wordt afgestemd met het bureau licentiezaken of een bepaalde presentatie of waardering wel in overeenstemming is met de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ en/of de regels van UEFA. In deze richtlijn wordt voor wat betreft de regelgeving van UEFA verwezen naar ‘Edition 2010’ van de UEFA Licensing Regulations. Indien de UEFA Licensing Regulations (inhoudelijk of door vernummering) worden aangepast, geldt dat verwezen wordt naar de ‘materiële’ opvolger van het artikel waar naar in deze richtlijn wordt verwezen. Ook voor de in deze richtlijn opgenomen verwijzingen naar de diverse artikelen in de RJ, geldt dat bij aanpassing (of vernummering) verwezen wordt naar de ‘materiële’ opvolger. De bij of krachtens het Licentiereglement van de KNVB voor een licentiehouder geldende eisen en verplichtingen omvatten ondermeer de: -
Richtlijn ‘licentie-eisen’
-
Richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ o KNVB modelstaten
-
Richtlijn ‘financieel ratingsysteem’ o FRS rekentool
Het Licentiereglement stelt het algemene kader waaraan een licentiehouder dient te voldoen. In de licentie-eisen zijn deze verplichtingen nader uiteengezet. De licentie-eisen verwijzen vervolgens (o.a.) naar de (onderhavige) richtlijn ‘controleprotocol’, de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ en de van toepassing zijnde KNVB modelstaten. -
De waardering van de financiële positie gebeurt op basis van de uitgangspunten in de richtlijn ‘financieel ratingsysteem’. Mede omdat de berekening van de tien variabelen enige complexiteit kent, is begin 2011 een FRS rekentool aan alle licentiehouders verstrekt. Een licentiehouder kan door het invullen van de juiste gegevens op eenvoudige wijze bepalen wat het verwachte puntenaantal is op basis van de in te dienen rapportages. Het financieel ratingsysteem kent ook een aantal vangnetbepalingen welke verder zijn uitgewerkt in de richtlijn ‘financieel ratingsysteem’. 10
versie 2.7 | 1 januari 2016
De KNVB modelstaten (jaarcijfers/prognose, halfjaarcijfers en begroting) worden gebruikt ten behoeve van de waardering van de financiële positie van de BVO. Het financieel ratingsysteem wordt met behulp van de KNVB modelstaten van input voorzien. Omdat een dergelijk rekenmodel geen rekening kan houden met kwalitatieve informatie zoals deze wel in de toelichting in de jaarrekening tot uitdrukking wordt gebracht, zijn in de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ specifieke bepalingen opgenomen ten behoeve van de presentatie van de balans en winst- en verliesrekening en beperkingen in het gebruik van waarderingsgrondslagen. De belangrijkste presentatieverschillen die voorkomen tussen een jaarrekening en de KNVB modelstaten zijn de presentatie van: kort- en langlopende bedragen; achtergestelde leningen; personeelskosten; en vergoedingssommen; Beperkingen in de waarderingsgrondslagen (bijv. het niet mogen toepassen van actuele waarde bij materiële vaste activa) hebben vooral betrekking op de vergelijkbaarheid tussen licentiehouders onderling (middels de uitkomsten van het financieel ratingsysteem), maar zijn anderzijds ingegeven vanuit voorzichtigheid. De richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ bevat naast bovengenoemde zaken, eveneens instructies voor specifiek voetbalbranche technische zaken en een verdere uitwerking van de informatiebehoeften voor alle andere financiële licentie-eisen. De richtlijn van de KNVB die alleen van toepassing is op licentiehouders die zijn ingedeeld in categorie I: Richtlijn ‘(opmaak) plan van aanpak’. De accountant heeft in beperkte mate specifiek te maken met een licentiehouder die is ingedeeld in categorie I. Het Licentiereglement vereist (middels de richtlijn opmaak plan van aanpak) dat (jaarlijks) de management letter moet worden overlegd. Daarnaast kan de licentiecommissie vereisen dat de accountant extra werkzaamheden uitvoert, bijvoorbeeld op het plan van aanpak van de licentiehouder. Aan een licentiehouder in categorie I is de eis opgelegd om binnen 9 meetmomenten terug te keren in ten minste categorie II. Om aan te tonen dat dit mogelijk is, legt de licentiehouder een plan van aanpak ter goedkeuring voor aan de licentiecommissie. De licentiecommissie legt bij de (initiële en jaarlijkse) goedkeuring normstellingen op voor het komende of lopende seizoen. Deze normstellingen zijn direct afgeleid uit het plan van aanpak. Aangezien het niet voldoen aan de normstellingen leidt tot sancties (zie voor het sanctietraject artikel 11 lid 9 van het Licentiereglement), zal de licentiehouder hieraan te allen tijde willen voldoen. Hiermee zal een tendens kunnen ontstaan dat de post in de financiële rapportage van de licentiehouder ten minste gelijk uitkomt aan de opgelegde normstelling. Het is van belang dat de accountant bij het uitvoeren van de werkzaamheden rekening houdt met deze tendens.
§ 2.4 Niet-financiële informatie Naast de in de licentie-eisen voorgeschreven accountantsproducten, is het nodig kennis te nemen van de niet-financiële informatie van het FRS. Deze niet-financiële informatie is kwantitatief van karakter, omdat de informatie getalsmatig is en in getallen of cijfers wordt uitgedrukt. De scores en punten die door de licentiehouder worden behaald binnen het FRS zijn een soort prestatie-indicatoren hetgeen is aan te merken als kwantitatieve niet-financiële informatie. Hoewel kwantitatieve informatie die een relatie heeft met financiële informatie zich leent voor ‘assurance’ (volgens COS 3000) wordt van de accountant van de licentiehouder niet verlangd om een verklaring te geven bij de uitkomsten van het FRS (ofwel de beoordeling van de financiële positie). 11
versie 2.7 | 1 januari 2016
§ 2.5 Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid Voor wat betreft de controlewerkzaamheden (op de jaarrekening) verwijst de KNVB meer specifiek naar COS 320 ‘Materialiteit bij de planning en uitvoering van een controle’. Deze controlestandaard behandelt de verantwoordelijkheid van de accountant met betrekking tot het toepassen van het concept van materialiteit bij de planning en uitvoering van een controle van financiële overzichten. Alinea 10 van COS 320 luidt: “Bij het vaststellen van de algehele controleaanpak dient de accountant de materialiteit voor de financiële overzichten als geheel te bepalen. Het kan zijn dat, in de specifieke omstandigheden van de entiteit, er sprake is van één of meer bijzondere transactiestromen, rekeningsaldi of in de financiële overzichten opgenomen toelichtingen waarvoor afwijkingen van kleinere bedragen dan de materialiteit voor de financiële overzichten als geheel redelijkerwijs kunnen verondersteld worden de economische beslissingen van gebruikers die genomen zijn op basis van de financiële overzichten te zullen beïnvloeden. In deze gevallen dient de accountant tevens het materialiteitsniveau of de materialiteitsniveaus te bepalen die van toepassing zijn op die bijzondere transactiestromen, rekeningsaldi of in de financiële overzichten opgenomen toelichtingen”. De KNVB verwacht van de accountant dat de werking van het FRS wordt gezien als specifieke omstandigheid waardoor in de controle een grotere nadruk komt te liggen op die aspecten van presentatie, waardering en toelichting die hierop van invloed zijn. Welke aspecten dit zijn, is nader uitgewerkt in onder andere de attentiepunten inzake het FRS zoals deze bij ieder meetmoment zijn beschreven in de onderhavige richtlijn. Voor wat betreft de overige accountantsproducten (bij de modelstaten van de jaarstukken, prognose en halfjaarcijfers) is het eveneens vanzelfsprekend dat kennis wordt genomen van de regelgeving van de KNVB, omdat in de verklaring en/of het rapport wordt verwezen naar deze regelgeving (zie ook de modellen van de verklaringen en rapporten in de appendices). Om de accountant inzicht te geven in welke toleranties en foutdefinities binnen het Licentiereglement gelden, zijn hieronder een aantal (niet limitatieve) foutdefinities opgesteld: 1. De (half)jaarcijfers, prognose en/of begroting bevatten een fout indien door een onjuiste 4 voorstelling van zaken de licentiehouder volgens het FRS meer (of minder) punten scoort op het huidige meetmoment en/of zal scoren op toekomstige meetmomenten dan indien de waardering/presentatie in de modelstaten juist zou zijn. 5
2. De (half)jaarcijfers, prognose en/of begroting bevatten een materiële fout indien door een onjuiste voorstelling van zaken de licentiehouder volgens het FRS meer (of minder) punten scoort op het huidige meetmoment en/of zal scoren op toekomstige meetmomenten met als gevolg een hogere (of lagere) categorie indeling dan indien de waardering/presentatie juist zou zijn. 3. De (half)jaarcijfers, prognose en/of begroting bevatten een wezenlijke fout indien door een onjuiste voorstelling van zaken de licentiehouder voorkomt dat de licentie zal komen te vervallen door overschrijding van de normen zoals vastgelegd in artikel 12 lid 1 onder e van 6 het Licentiereglement . De accountant houdt bij het vaststellen van de materialiteit rekening met deze foutdefinities. 4
Voorbeelden van een onjuiste voorstelling van zaken zijn: - het presenteren van vorderingen met een looptijd langer dan één jaar als vlottend actief; - het verantwoorden van vergoedingsommen als onderdeel van het bedrijfsresultaat. 5 Informatie is materieel, indien het weglaten of het onjuist weergeven daarvan de beslissingen, die de gebruikers op basis van de betreffende verantwoording nemen, zou kunnen beïnvloeden. Het gaat om een drempel of een kritische grens bij besluitvorming. 6 Een licentie vervalt indien de licentiehouder niet uiterlijk op het 9e meetmoment, vermeld in artikel 11 lid 6 onder c van dit reglement, structureel kan worden ingedeeld in Categorie II of III, dan wel indien het maximaal toegelaten aantal meetmomenten van indeling in Categorie I, bedoeld in artikel 11 lid 7 van dit reglement, is overschreden.
12
versie 2.7 | 1 januari 2016
Aangezien binnen het FRS tien (10) variabelen worden berekend, is het van belang dat de accountant rekening houdt met het cumulatieve effect van een onjuiste voorstelling van zaken. De geconstateerde onjuistheden zouden gezamenlijk wel kunnen leiden tot een fout met een materieel of wezenlijk effect. Het verdient de voorkeur dat de licentiehouder alle onjuistheden, die door de accountant zijn geconstateerd, corrigeert. In het geval de licentiehouder de modelstaten niet aanpast, zal de accountant moeten overwegen of hij een verantwoordelijkheid heeft om de onderkende (of vermoede) niet-naleving te rapporteren aan de licentiecommissie (al dan niet met opgaaf van de reden waarom de licentiehouder de onjuistheid niet heeft gecorrigeerd).
13
versie 2.7 | 1 januari 2016
HOOFDSTUK 3: ONDERZOEKSAANPAK PER MEETMOMENT § 3.1 Meetmoment I (per 1 november) Op meetmoment 1 worden sinds seizoen 2011/’12 alle variabelen van het FRS herberekend. Dit gebeurt voor de variabelen 1, 3, 4, 5, 6, 9 en 10 op basis van de modelstaat jaarstukken (licentie-eis F.01a) en voor de variabelen 2, 7 en 8 op basis van de modelstaat prognose (licentie-eis F.01b). Variabelen 2, 7 en 8 (op basis van de prognose) werken door naar meetmoment 2. Variabelen 1, 5, 6 en 10 (op basis van de jaarcijfers) worden vastgesteld voor het gehele seizoen (= 3 meetmomenten). Daarenboven hebben deze variabelen gezien de berekeningsystematiek een bijzonder karakter: de uitkomst op dit meetmoment heeft eveneens gevolgen voor het jaar of de jaren daarna. § 3.1.1 Licentie-eis F.01a: jaarstukken Jaarstukken voorzien van controleverklaring Een licentiehouder moet – ongeacht zijn juridische structuur – (geconsolideerde) jaarstukken volgens de door het bestuur betaald voetbal uitgevaardigde richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ en het door het bestuur betaald voetbal voorgeschreven model opstellen en indienen. Onder de term jaarstukken vallen de volgende documenten: i. Jaarrekening per 30 juni van het afgelopen boekjaar; a. Balans per 30 juni van het afgelopen boekjaar; b. Winst- en verliesrekening over het afgelopen boekjaar; c. Kasstroomoverzicht over het afgelopen boekjaar; d. Toelichting op de jaarrekening. ii. Jaarverslag (overeenkomstig art BW 2:391); iii. Modelstaat jaarstukken; iv. Toelichting op de modelstaat jaarstukken. De jaarstukken moeten volledig zijn ingediend. De termijn is vastgelegd in artikel 9 lid 6 onder a1 van het Licentiereglement. De jaarrekening en de modelstaat jaarstukken inclusief toelichting moeten zijn voorzien van een controleverklaring (NV COS 700 resp. NV COS 800) afgegeven door een accountant (RA of AA met certificerende bevoegdheid overeenkomstig art BW 2:393). De accountant moet overeenkomstig de VGBA en ViO onafhankelijk zijn.
§ 3.1.1a
Jaarrekening (COS 700)
Bij de jaarrekening is in de reglementen opgenomen dat een accountant hierbij een controleverklaring volgens COS 700 afgeeft. Deze verplichting ingevolge het Licentiereglement geldt ongeacht of de licentiehouder in dezen een wettelijke controleplicht kent. In de nadere voorschriften controle- en overige standaarden (NV COS) 200 t/m 799 van het NBA (Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants) is uiteengezet wat voor werkzaamheden van een accountant worden verwacht bij de controle van een jaarrekening. De KNVB stelt eisen aan de informatie die minimaal uit de jaarrekening moet blijken. Deze vereisten zijn opgenomen in de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’. Minimaal uitgangspunt voor het Licentiereglement is een inrichtingsjaarrekening die voor een middelgrote rechtspersoon verplicht is. 14
versie 2.7 | 1 januari 2016
§ 3.1.1b
Modelstaat jaarstukken (COS 800)
Alhoewel de jaarrekening het primaire verantwoordingsdocument is over het afgelopen boekjaar, vereist het FRS dat het middels de KNVB modelstaten mogelijk is om tot een eenduidige waardering van de financiële positie te komen. De accountant geeft bij de modelstaten op basis van COS 800 een controleverklaring af. De modelstaat jaarstukken bestaat uit algemene informatie, de balanspositie (inclusief specificaties), de winst- en verliesrekening (inclusief specificaties) en een overzicht van (en/of toelichting op) de verschillen in hoogte en presentatie van vermogen en resultaat tussen jaarrekening en modelstaat. De (inrichtings)jaarrekening zal met betrekking tot een aantal aspecten afwijken van de rapportage zoals deze ten behoeve van het FRS in de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ is voorgeschreven. Dit betreft (1) de presentatie, (2) de waardering, en (3) de consolidatiekring. Bij de licentiecommissie bestaat een informatiebehoefte t.a.v. de (verwachte) afwijkingen tussen (inrichtings)jaarrekening en de KNVB modelstaten voor zover deze absoluut en/of relatief van belang zijn. De licentiehouder zal in de toelichting op de modelstaat jaarstukken ingaan op de afwijkingen die op grond van de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ (naar verwachting zullen) bestaan. § 3.1.1c
Financieel Rating Systeem – variabelen meetmoment 1 (jaarstukken)
Bij elk van de variabelen die op basis van de jaarstukken worden berekend is aangegeven wat de aandachtspunten zijn bij de controle door de accountant van de licentiehouder. Hoewel een fout zowel positief als negatief kan zijn, is voor wat betreft de controlerichting uitgegaan van het belang van de licentiehouder het aantal behaalde punten te maximeren. Nummer 1
Multiplier 6
Input:
Buffer liquide middelen obv historie Gemiddelde toe/afname liquide middelen over de afgelopen twee boekjaren uitgedrukt in de maandelijkse personeelskosten over de afgelopen twee boekjaren Balanspositie liquide middelen per 30 juni afgelopen drie boekjaren en maandelijkse personeelskosten afgelopen twee boekjaren
Aandachtspunten:
Periodeafgrenzing: de accountant stelt vast dat alle kas- en bankmutaties in de juiste periode zijn verantwoord; Juistheid classificatie liquide middelen: de accountant stelt vast dat alle bedragen zoals verantwoord onder ‘liquide middelen’ hiervoor daadwerkelijk classificeren; Volledigheid personeelskosten: zie onder variabele 9.
Nummer 3
Multiplier 8
Input:
Werkkapitaalpositie Vlottende activa uitgedrukt in de vlottende passiva Vlottende activa en vlottende passiva per 30/06
Aandachtspunten: Juistheid classificatie vlottende activa: de accountant stelt vast dat onder de vlottende activa geen bedragen zijn opgenomen met een (verwachte) looptijd langer dan 1 jaar; Volledigheid classificatie vlottende passiva: de accountant stelt vast dat onder de vlottende passiva alle bedragen zijn opgenomen met een (verwachte) looptijd korter dan 1 jaar, dan wel bedragen die direct opeisbaar zijn. Nummer Multiplier
Solvabiliteit
15
versie 2.7 | 1 januari 2016
4
8
Input:
Vermogen dat kan worden aangewend voor de voldoening van de verplichtingen aan de schuldeisers (weerstandsvermogen) uitgedrukt in het totaal vermogen Eigen vermogen, achtergestelde lening (zie voorwaarden) en totaal vermogen per 30/06 De achtergestelde leningen worden bij deze variabele meegenomen in de berekening mits aan de hierna genoemde voorwaarden is voldaan: - de lening is alleen aflosbaar indien en voor zover de overige reserves positief zijn; en - de lening is niet opeisbaar en/of opzegbaar door de geldverstrekker; en - de lening is niet rentedragend indien en voor zover de licentiehouder hierdoor een netto verlies lijdt.
Aandachtspunten: Juistheid classificatie achtergestelde leningen: de accountant stelt vast dat leningen verantwoord als achtergesteld, voldoen aan de voorwaarden zoals gesteld; Juistheid totaal vermogen: de accountant stelt vast dat geen sprake is van balansverlenging (in geval van negatief eigen vermogen) of balansverkorting (in geval van positief eigen vermogen).
Nummer 5
Multiplier 4
Input:
Historische netto marge Gemiddelde netto resultaat over de afgelopen twee boekjaren uitgedrukt in de gemiddelde totale omzet over de afgelopen twee boekjaren Netto resultaat en totale omzet per 30/06 afgelopen twee boekjaren De totale omzet bestaat uit: netto omzet; rentebaten; opbrengst vergoedingsommen; en buitengewone baten
Aandachtspunten: Periodeafgrenzing: de accountant stelt vast dat opbrengsten en kosten in de juiste periode zijn verantwoord; Voorzichtigheidsbeginsel: de accountant stelt vast dat winsten slechts worden genomen wanneer zij op balansdatum zijn gerealiseerd en verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar in acht zijn genomen indien zij voor het opmaken van de jaarrekening reeds bekend zijn geworden.
Nummer 6
Input:
Multiplier 6
Historische brutomarge Gemiddelde bedrijfsresultaat na rentelasten over de afgelopen twee boekjaren uitgedrukt in de gemiddelde netto omzet over de afgelopen twee boekjaren Bedrijfsresultaat na rentelasten en netto omzet per 30/06 afgelopen twee boekjaren
Aandachtspunten: Verschuivingsgevaar van vergoedingsommen naar overige baten: de accountant stelt vast dat onder de overige baten (of in andere opbrengstcategorieën) geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden als ‘vergoedingsom’; Verschuivingsgevaar van buitengewone baten naar netto omzet: de accountant stelt vast dat onder de netto omzet geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden als ‘buitengewoon’; Juistheid classificatie van buitengewone lasten: de accountant stelt vast dat onder de buitengewone lasten geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden onder de bedrijfskosten.
16
versie 2.7 | 1 januari 2016
Nummer 9
Multiplier 8
Input:
Personeelskostenratio Gerealiseerde personeelskosten uitgedrukt in de gerealiseerde netto omzet in dezelfde periode Gerealiseerde personeelskosten en netto omzet per 30/06
Aandachtspunten controle: Volledigheid personeelskosten: de accountant stelt vast dat de personeelskosten alle kosten bevat die volgens de modelstaat aan het personeel moeten worden toegerekend. Specifiek besteedt de accountant aandacht aan de juistheid van inhoudingen en/of negatieve bedragen; Verschuivingsgevaar van vergoedingsommen naar overige baten: zie onder variabele 6; Verschuivingsgevaar van buitengewone baten naar netto omzet: zie onder variabele 6.
Nummer 10
Multiplier 8
Begrotingsdiscipline De mate waarin een licentiehouder het in de begroting gepresenteerde verwachte bedrijfsresultaat na rentelasten realiseert. Bij de berekening wordt rekening gehouden met een foutmarge van 0,5% (half procent) van de in de jaarrekening gerealiseerde netto omzet. Bij de foutmarge wordt een minimum bedrag van EUR 10.000 en een maximum bedrag van EUR 100.000 gehanteerd. Verwacht (begroting) en gerealiseerd (jaarcijfers) bedrijfsresultaat na rentebaten en -lasten per 30/06
Input: Aandachtspunten controle:
Verschuivingsgevaar van vergoedingsommen naar overige baten: zie onder variabele 6; Verschuivingsgevaar van buitengewone baten naar netto omzet: zie onder variabele 6; Juistheid classificatie van buitengewone lasten: zie onder variabele 6.
§ 3.1.2 Licentie-eis F.01b: prognose Prognose voorzien van onderzoeksrapport Een licentiehouder moet - ongeacht zijn juridische structuur - een (geconsolideerde) prognose volgens de door het bestuur betaald voetbal uitgevaardigde richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ en het door het bestuur betaald voetbal voorgeschreven model opstellen en indienen. Onder prognose worden verstaan: i. Modelstaat prognose; ii. Toelichting op de modelstaat prognose; iii. Verklaring Belastingdienst. De prognose moet volledig zijn ingediend. De termijn is vastgelegd in artikel 9 lid 6 onder a.2 van het Licentiereglement. De prognose moet zijn voorzien van een onderzoeksrapport (NV COS 3400) afgegeven door een accountant (RA of AA met certificerende bevoegdheid overeenkomstig art BW 2:393). De accountant moet overeenkomstig de VGBA en ViO onafhankelijk zijn. Indien een licentiehouder een liquiditeitsprognose overlegt die sluitend is middels een externe garantstelling dan dient deze te worden overgelegd aan de licentiecommissie.
§ 3.1.2a
Prognose (COS 3400)
De prognose op meetmoment 1 is geïntroduceerd in seizoen 2011/’12 omdat een in juni opgestelde begroting nog veel onzekerheden kent en een prognose in maart te laat is om gedurende het seizoen tot financiële bijsturing te komen. 17
versie 2.7 | 1 januari 2016
Bij de prognose op 1 november – die wordt verondersteld te zijn opgesteld na 31 augustus – geeft de accountant een onderzoeksrapport af. In COS 3400 is weergegeven welke werkzaamheden een accountant verricht bij het onderzoek van een prognose (toekomstgerichte financiële informatie). De modelstaat prognose bestaat uit algemene informatie, de geprognosticeerde balanspositie per 30 juni van het lopende boekjaar, de winst- en verliesrekening (inclusief specificaties) over het lopende boekjaar en een op kwartaalbasis opgestelde liquiditeitsprognose. De prognose is een vervolg op de begroting. Bij de licentiecommissie bestaat een informatiebehoefte ten aanzien van de afwijkingen tussen begroting en prognose voor zover deze absoluut en/of relatief van belang zijn. Om die reden zal de licentiehouder in de (verplicht voorgeschreven) toelichting op de modelstaat prognose ingaan op deze afwijkingen. Daarnaast zal een toelichting gewenst zijn op posten die niet veranderd zijn, maar waarvan verwacht kon worden dat zich hierop een wijziging heeft voorgedaan, bijvoorbeeld door de realisatie van een aantal transfers. De onderzoeksvragen die specifiek van belang zijn voor de juiste werking van het FRS zijn – middels de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ – als verplichte vragen gesteld aan het management van de licentiehouder. De beantwoording van deze vragen dient opgenomen te zijn in de toelichting op de prognose, zodat de accountant van de licentiehouder hiervan kennis kan nemen. § 3.1.2b
Financieel Rating Systeem – variabelen meetmoment 1 (prognose)
Bij elk van de variabelen die op basis van de prognose worden berekend is aangegeven wat de aandachtspunten zijn bij het onderzoek door de accountant van de licentiehouder. Hoewel een fout zowel positief als negatief kan zijn, is voor wat betreft de onderzoeksrichting uitgegaan van het belang van de licentiehouder het aantal behaalde punten te maximeren. Nummer 2
Multiplier 6
Buffer liquide middelen obv toekomst Onderbouwde liquiditeitspositie per 30 juni van het lopende boekjaar uitgedrukt in de maandelijkse personeelskosten over dezelfde periode. De liquiditeitspositie wordt eventueel gecorrigeerd voor onzekere, niet contractueel onderbouwde posten. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan verwachte transferinkomsten, niet onderbouwde stijgingen van inkomsten uit sponsoring, en niet onderbouwde leningen en kapitaalstortingen.
Input:
Liquiditeitspositie per 30 juni en maandelijkse personeelskosten op basis van de prognose
Aandachtspunten:
Juistheid onderbouwde liquiditeitspositie: de accountant onderzoekt of geen onzekere, niet contractueel onderbouwde posten deel uit maken van de onderbouwde liquiditeitspositie; Volledigheid personeelskosten: de accountant onderzoekt of de personeelskosten alle kosten bevat die volgens de modelstaat aan het personeel moeten worden toegerekend. Specifiek besteedt de accountant aandacht aan de juistheid van inhoudingen en/of negatieve bedragen; De bepaling dat de liquiditeitsprognose per 1 november sluitend dient te zijn geeft aanleiding tot een tendens inkomende kasstromen gunstiger voor te stellen en uitgaande kasstromen te onderschatten.
18
versie 2.7 | 1 januari 2016
Nummer 7
Multiplier 2
Toekomstige netto marge Verwachte netto resultaat uitgedrukt in de verwachte totale omzet De berekening van kernvariabele 7 vindt op identieke wijze plaats als de berekening van kernvariabele 5, met dien verstande dat variabele 7 betrekking heeft op de geprognosticeerde netto marge van het lopende boekjaar.
Input:
Verwachte netto resultaat en totale omzet per 30/06 De totale omzet bestaat uit: netto omzet; rentebaten; opbrengst vergoedingsommen; buitengewone baten
Aandachtspunten:
Juistheid verwachte opbrengsten: de accountant onderzoekt of de nog te realiseren opbrengsten geen onzekere, niet contractueel onderbouwde posten bevatten; Volledigheid verwachte kosten: de accountant onderzoekt of de nog te maken kosten naar verwachting volledig zijn ingeschat; Voorzichtigheidsbeginsel: de accountant onderzoekt of dat winsten slechts worden genomen indien zij naar verwachting voor balansdatum zijn gerealiseerd en/of verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar in voldoende mate in acht zijn genomen.
Nummer 8
Multiplier 4
Toekomstige brutomarge Verwacht bedrijfsresultaat na rentelasten uitgedrukt in de verwachte netto omzet De berekening van kernvariabele 8 vindt op identieke wijze plaats als de berekening van kernvariabele 6, met dien verstande dat variabele 8 betrekking heeft op de geprognosticeerde brutomarge van het lopende boekjaar.
Input:
Verwacht bedrijfsresultaat na rentelasten en verwachte netto omzet per 30/06
Aandachtspunten: Alle aandachtspunten als genoemd hiervoor bij variabele 7; Verschuivingsgevaar van vergoedingsommen naar overige baten: de accountant onderzoekt of onder de overige baten (of in andere opbrengstcategorieën) geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden als ‘vergoedingsom’; Verschuivingsgevaar van buitengewone baten naar netto omzet: de accountant onderzoekt of onder de netto omzet geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden als ‘buitengewoon’’; Juistheid classificatie van buitengewone lasten: de accountant onderzoekt of onder de buitengewone lasten geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden onder de bedrijfskosten.
19
versie 2.7 | 1 januari 2016
§ 3.2 Meetmoment II (per 1 maart) Een beperkt aantal variabelen van het FRS (3, 4 en 9) worden ‘herberekend’ op meetmoment 3. De overige variabelen worden meegenomen van meetmoment 1. Variabelen 3 en 4 werken door naar meetmoment 3. § 3.2.1 Licentie-eis F.02: halfjaarcijfers Halfjaarcijfers voorzien van beoordelingsverklaring Een licentiehouder moet - ongeacht zijn juridische structuur – (geconsolideerde) halfjaarcijfers volgens de door het bestuur betaald voetbal uitgevaardigde richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ en het door het bestuur betaald voetbal voorgeschreven model opstellen en indienen. Onder halfjaarcijfers worden verstaan: i. Modelstaat halfjaarcijfers; ii. Toelichting op de modelstaat halfjaarcijfers; iii. Verklaring Belastingdienst. De halfjaarcijfers moeten volledig zijn ingediend. De termijn is vastgelegd in artikel 9 lid 6 onder b van het Licentiereglement. De halfjaarcijfers moeten zijn voorzien van een beoordelingsverklaring (NV COS 2410) afgegeven door een accountant (RA of AA met certificerende bevoegdheid overeenkomstig art BW 2:393). De accountant moet overeenkomstig de VGBA en ViO onafhankelijk zijn.
§ 3.2.1a
Modelstaat halfjaarcijfers (COS 2410)
Bij de halfjaarcijfers per 31 december geeft de accountant een beoordelingsverklaring af. In COS 2410 is weergegeven welke werkzaamheden een accountant verricht bij de beoordeling van tussentijdse cijfers. De modelstaat halfjaarcijfers bestaat uit algemene informatie, de balanspositie (inclusief specificaties), de winst- en verliesrekening (inclusief specificaties) en een kasstroomoverzicht. De halfjaarcijfers betreft het eerste deel van de realisatie van de prognose (zoals ingediend per 1 november). Bij de licentiecommissie bestaat een informatiebehoefte ten aanzien van de bijzonderheden (voor zover deze absoluut en/of relatief van belang zijn) in de realisatie ten opzichte van de verwachtingen vanuit de prognose, waarbij deze bijvoorbeeld voortkomt uit het vraagstuk van de periodetoerekening van kosten en opbrengsten. Om deze reden zal de licentiehouder in de (verplicht voorgeschreven) toelichting op de modelstaat halfjaarcijfers moeten ingaan op de gehanteerde periodetoerekening. De beoordelingsvraagstukken die specifiek van belang zijn voor de juiste werking van het FRS zijn – door middel van de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ – als verplichte vragen gesteld aan het management van de licentiehouder. De beantwoording van deze vragen dient opgenomen te zijn in de toelichting op de halfjaarcijfers, zodat de accountant van de licentiehouder hiervan kennis kan nemen en deze kan beoordelen. § 3.2.1b
Betalingsachterstanden (UEFA licentie)
Een BVO die voor het komende seizoen in aanmerking wil komen voor een UEFA licentie moet aantonen dat per 31 maart geen betalingsachterstanden bestaan die: -
Voortkomen uit transferactiviteiten voor 31 december;
-
Betrekking hebben op arbeidsovereenkomsten van voor 31 december.
20
versie 2.7 | 1 januari 2016
Het is verplicht dat de BVO die voor het komende seizoen in aanmerking wil komen voor een UEFA licentie de accountant specifieke werkzaamheden laat verrichten op de verantwoording dat géén betalingsachterstanden bestaan. Om deze werkzaamheden uit te kunnen voeren, is het van belang dat de balansposities juist en vooral volledig zijn. Aandachtspunt:
Volledigheid classificatie schulden uit transferactiviteiten en uit hoofde van arbeidsovereenkomsten: de accountant beoordeelt of onder de crediteuren uit transferactiviteiten en de schulden aan werknemers alle bedragen zijn opgenomen die per 31 december verschuldigd zijn.
§ 3.2.1c
Financieel Rating Systeem – variabelen meetmoment 2 (halfjaarcijfers)
Bij elk van de variabelen die op basis van de halfjaarcijfers worden berekend is aangegeven wat de aandachtspunten zijn bij de beoordeling door de accountant van de licentiehouder. Hoewel een fout zowel positief als negatief kan zijn, is voor wat betreft de beoordelingsrichting uitgegaan van het belang van de licentiehouder het aantal behaalde punten te maximeren. Nummer 3
Multiplier 8
Input:
Werkkapitaalpositie Vlottende activa uitgedrukt in de vlottende passiva - vlottende activa per 31/12 - vlottende passiva per 31/12
Aandachtspunten: Juistheid classificatie vlottende activa: de accountant beoordeelt of onder de vlottende activa geen bedragen zijn opgenomen met een (verwachte) looptijd langer dan 1 jaar; Volledigheid classificatie vlottende passiva: de accountant beoordeelt of onder de vlottende passiva alle bedragen zijn opgenomen met een (verwachte) looptijd korter dan 1 jaar, dan wel bedragen die direct opeisbaar zijn.
Nummer 4
Input:
Multiplier 8
Solvabiliteit Vermogen dat kan worden aangewend voor de voldoening van de verplichtingen aan de schuldeisers (weerstandsvermogen) uitgedrukt in het totaal vermogen Eigen vermogen, achtergestelde lening (zie voorwaarden) en totaal vermogen per 31/12 De achtergestelde leningen worden bij deze variabele meegenomen in de berekening mits aan de hierna genoemde voorwaarden is voldaan: - de lening is alleen aflosbaar indien en voor zover de overige reserves positief zijn; en - de lening is niet opeisbaar en/of opzegbaar door de geldverstrekker; en - de lening is niet rentedragend indien en voor zover de licentiehouder hierdoor een netto verlies lijdt.
Aandachtspunten: Juistheid classificatie achtergestelde leningen: de accountant beoordeelt of leningen verantwoord als achtergesteld, voldoen aan de voorwaarden zoals gesteld; Juistheid totaal vermogen: de accountant beoordeelt of geen sprake is van balansverlenging (in geval van negatief eigen vermogen) of balansverkorting (in geval van positief eigen vermogen).
21
versie 2.7 | 1 januari 2016
Nummer 9
Input:
Multiplier 8
Personeelskostenratio Gerealiseerde personeelskosten uitgedrukt in de gerealiseerde netto omzet in dezelfde periode Gerealiseerde personeelskosten en netto omzet per 31/12
Aandachtspunten: Volledigheid personeelskosten: de accountant beoordeelt of de personeelskosten alle kosten bevat die volgens de modelstaat aan het personeel moeten worden toegerekend. Specifiek besteedt de accountant aandacht aan de juistheid van inhoudingen en/of negatieve bedragen; Verschuivinggevaar van vergoedingsommen naar overige baten: de accountant beoordeelt of onder de overige baten (of in andere opbrengstcategorieën) geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden als ‘vergoedingsom’;
Verschuivinggevaar van buitengewone baten naar netto omzet: de accountant beoordeelt of onder de netto omzet geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden als ‘buitengewoon’’.
22
versie 2.7 | 1 januari 2016
§ 3.3 Meetmoment III (per 15 juni) Een beperkt aantal variabelen van het financieel ratingsysteem (2, 7, 8 en 9) wordt herberekend op meetmoment 3. De overige variabelen worden meegenomen van meetmoment 1 en 2. § 3.3.1 Licentie-eis F.03: begroting Begroting Een licentiehouder moet - ongeacht zijn juridische structuur - een (geconsolideerde) begroting volgens de door het bestuur betaald voetbal uitgevaardigde richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ en het door het bestuur betaald voetbal voorgeschreven model opstellen en indienen. Onder begroting worden verstaan: i. Modelstaat begroting; ii. Toelichting op de modelstaat begroting; iii. Overeenkomsten indien van de begrote liquiditeit een bedrag ter grootte van 30% of meer van de nettoomzet wordt gerealiseerd middels ontvangsten die (direct of indirect) afkomstig zijn van één (natuurlijk of rechts-)persoon. De begroting moet volledig zijn ingediend. De termijn is vastgelegd in artikel 9 lid 6 onder c van het Licentiereglement. De onder iii bedoelde overeenkomsten moeten onherroepelijk, schriftelijk en getekend zijn en jegens de licentiecommissie moet genoegzaam worden aangetoond dat de bedragen daadwerkelijk beschikbaar zijn (bijvoorbeeld op eerste verzoek inbaar of storting op een derdengeldenrekening).
§ 3.3.1a
Modelstaat begroting (BLZ)
Bij de begroting bestaat géén verplichting een accountant werkzaamheden te laten verrichten. Dit betekent dat het bureau licentiezaken alle benodigde werkzaamheden uitvoert. Indien er door de licentiehouder vrijwillig voor wordt gekozen een accountant in te schakelen dan moet dit voor licentiedoeleinden dezelfde accountant zijn als degene die de controle heeft verricht van de voorafgaande jaarrekening. Op de werkzaamheden van deze accountant kan dan worden gesteund door het bureau licentiezaken. De modelstaat begroting bestaat uit algemene informatie, de winst- en verliesrekening (inclusief specificaties) over het komende boekjaar en een op kwartaalbasis opgestelde liquiditeitsbegroting. De begroting is een inschatting van de exploitatie over het komende seizoen. Op het moment van opstellen van de begroting is een aantal zaken nog niet formeel (contractueel) vastgelegd. Bij de licentiecommissie zal een informatiebehoefte bestaan ten aanzien van de onzekerheden (targets) die in de begroting zijn opgenomen voor zover deze absoluut en/of relatief van belang zijn. Om die reden zal de licentiehouder in de (verplicht voorgeschreven) toelichting op de modelstaat begroting ingaan op de veronderstellingen die ten grondslag liggen aan de begroting. De onderzoeksvragen die specifiek van belang zijn voor de juiste werking van het FRS zijn – door middel van de richtlijn ‘verslaggeving KNVB modelstaten’ – als verplichte vragen gesteld aan het management van de licentiehouder. De beantwoording van deze vragen dient opgenomen te zijn in de toelichting op de begroting, zodat het bureau licentiezaken hiervan kennis kan nemen. Naast het vaststellen dat de begroting rekenkundig juist is en dat deze is goedgekeurd door een bevoegd functionaris, zal het bureau licentiezaken beoordelen (eventueel door middel van vraagstelling aan / discussie met het management en de analyse van de begroting) of de begroting is opgesteld op basis van (de in de toelichting beschreven) reële veronderstellingen en risico's. 23
versie 2.7 | 1 januari 2016
§ 3.3.1b
Financieel Rating Systeem – variabelen meetmoment 3 (begroting)
Hieronder volgt een bespreking van de variabelen die op basis van de begroting worden berekend. Bij elk van de variabelen is aangegeven wat de aandachtspunten zijn bij het onderzoek door het bureau licentiezaken. Hoewel een fout zowel positief als negatief kan zijn, is voor wat betreft de onderzoeksrichting uitgegaan van het belang van de licentiehouder het aantal behaalde punten te maximeren. Reële veronderstellingen dienen ten grondslag te liggen aan de begroting. Dit is voor de licentiehouder zelf onder andere om de volgende redenen van belang: a) na afloop van het seizoen zijn op begrotingsdiscipline structureel punten te behalen; b) licentiehouders in categorie I krijgen sanctioneerbare normstellingen opgelegd op basis van de (liquiditeits)begroting. Nummer 2
Multiplier 6
Buffer liquide middelen obv toekomst Onderbouwde liquiditeitspositie per 30 juni van het aankomende boekjaar uitgedrukt in de maandelijkse personeelskosten over dezelfde periode. De liquiditeitspositie wordt eventueel gecorrigeerd voor onzekere, niet contractueel onderbouwde posten. Hierbij moet gedacht worden aan verwachte transferinkomsten, niet onderbouwde stijgingen van inkomsten uit sponsoring, niet onderbouwde leningen, et cetera.
Input:
Liquiditeitspositie per 30 juni en maandelijkse personeelskosten op basis van de begroting of prognose
Aandachtspunten: Juistheid onderbouwde liquiditeitspositie: het bureau licentiezaken onderzoekt of geen onzekere, niet contractueel onderbouwde posten deel uit maken van de onderbouwde liquiditeitspositie; Volledigheid personeelskosten: het bureau licentiezaken onderzoekt of de personeelskosten alle kosten bevat die volgens de modelstaat aan het personeel moeten worden toegerekend. Specifiek besteedt het bureau licentiezaken aandacht aan de juistheid van inhoudingen en/of negatieve bedragen.
Nummer 7
Multiplier 2
Toekomstige netto marge Verwachte netto resultaat uitgedrukt in de verwachte totale omzet De berekening van kernvariabele 7 vindt op identieke wijze plaats als de berekening van kernvariabele 5, met dien verstande dat variabele 7 betrekking heeft op de begrote netto marge van het aankomende boekjaar.
Input:
Verwachte netto resultaat en totale omzet per 30/06; De totale omzet bestaat uit: netto omzet; rentebaten; opbrengst vergoedingsommen; buitengewone baten
Aandachtspunten:
Juistheid verwachte opbrengsten: het bureau licentiezaken onderzoekt of de te realiseren opbrengsten geen onzekere, niet contractueel onderbouwde posten bevatten; Volledigheid verwachte kosten: het bureau licentiezaken onderzoekt of de te maken kosten naar verwachting volledig zijn ingeschat; Voorzichtigheidsbeginsel: het bureau licentiezaken onderzoekt of winsten slechts worden genomen indien zij naar verwachting voor het einde van het boekjaar waarop de begroting betrekking heeft zijn gerealiseerd en verliezen en risico’s die hun oorsprong vinden voor het einde van het boekjaar in voldoende mate in acht zijn genomen.
24
versie 2.7 | 1 januari 2016
Nummer 8
Multiplier 4
Toekomstige brutomarge Verwacht bedrijfsresultaat na rentelasten uitgedrukt in de verwachte netto omzet De berekening van kernvariabele 8 vindt op identieke wijze plaats als de berekening van kernvariabele 6, met dien verstande dat variabele 8 betrekking heeft op de begrote brutomarge van het aankomende boekjaar.
Input:
Verwacht bedrijfsresultaat na rentelasten en verwachte netto omzet per 30/06
Aandachtspunten: Alle aandachtspunten als genoemd hiervoor bij variabele 7; Verschuivinggevaar van vergoedingsommen naar overige baten: het bureau licentiezaken onderzoekt of onder de overige baten (of in andere opbrengstcategorieën) geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden als ‘vergoedingsom’; Verschuivinggevaar van buitengewone baten naar netto omzet: het bureau licentiezaken onderzoekt of onder de netto omzet geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden als ‘buitengewoon’; Juistheid classificatie van buitengewone lasten: het bureau licentiezaken onderzoekt of onder de buitengewone lasten geen bedragen zijn opgenomen die verantwoord dienen te worden onder de bedrijfskosten.
Nummer 9
Input:
Multiplier 8
Personeelskostenratio Verwachte personeelskosten uitgedrukt in de netto omzet verwacht in dezelfde periode Verwachte personeelskosten en netto omzet per 30/06 aankomende boekjaar.
Aandachtspunten: Volledigheid personeelskosten: het bureau licentiezaken onderzoekt of de personeelskosten alle kosten bevat die volgens de modelstaat aan het personeel moeten worden toegerekend. Specifiek besteedt het bureau licentiezaken aandacht aan de juistheid van inhoudingen en/of negatieve bedragen; Verschuivinggevaar van vergoedingsommen naar overige baten: zie onder variabele 8; Verschuivinggevaar van buitengewone baten naar netto omzet: zie onder variabele 8.
25
versie 2.7 | 1 januari 2016
HOOFDSTUK 4: ONDERZOEKSAANPAK AANVRAAG UEFA LICENTIE In de UEFA Licensing Regulations is bepaald dat twee expliciete rapportages – aangeduid als ‘transfers table’ en ‘employees and social/tax’ – overgelegd moeten worden aan de licentiecommissie alvorens een Europese licentie te kunnen verstrekken. Daarbij moeten bepaalde voorgeschreven werkzaamheden (overeenkomstig COS 4400) op deze rapportages worden uitgevoerd door de accountant van sde BVO. De bovengenoemde rapportages gaan uit van de situatie per 31 december. Om die reden is in hoofdstuk 3 onder meetmoment II (Betalingsachterstanden (UEFA licentie)) specifiek het belang aangegeven van de balansspecificaties ‘crediteuren uit transferactiviteiten’ en ‘schulden aan werknemers’. Zoals aangegeven in § 2.1 ‘UEFA licentie’ verschaft een accountant geen zekerheid met het afgeven van een rapport van feitelijke bevindingen. Zijn rapportage betreft alleen een opsomming van geconstateerde afwijkingen tussen bepaalde posten. De ontvangers van een rapport van feitelijke bevindingen (met name de licentiecommissie van de KNVB) trekken hun eigen conclusies op basis van de gevolgde procedures en de bevindingen van de accountant. § 4.1.1 Licentie-eis F.11: transferactiviteiten Transferstable: betalingsachterstand door clubs uit hoofde van transferactiviteiten De BVO die voor het komende seizoen in aanmerking wil komen voor een UEFA licentie moet aantonen dat per 31 maart geen betalingsachterstanden ten opzichte van andere clubs bestaan die voortkomen uit transferactiviteiten van voor 31 december. Het betreft hierbij de (voorwaardelijke) transfersommen, huursommen, opleidingsvergoedingen en solidariteitsbijdragen. De definities hiervan zijn vastgelegd in de FIFA Regulations on the Status and Transfer of Players. Om aan te tonen dat geen betalingsachterstanden bestaan moet de BVO een zogeheten ‘transferstable’ opstellen en indienen. Dit geldt ook in het geval geen transfers zijn gedaan of geen huurovereenkomsten zijn afgesloten. De transfers table moet volledig zijn ingediend. De termijn is vastgelegd op 15 april. De transfers table moet zijn voorzien van een rapport van feitelijke bevindingen (NV COS 4400) afgegeven door een accountant (RA of AA met certificerende bevoegdheid).
§ 4.1.1a
TransfersTable (COS 4400)
De ‘transfers table’ is een specifieke informatievereiste van de UEFA en als zodanig overgenomen in het Licentiereglement. Dit overzicht is van belang voor die BVO’s die in aanmerking willen komen voor een Europese licentie. Het niet insturen of niet volledig invullen van de informatie in kwestie leidt volgens de UEFA regulations tot het weigeren van een Europese licentie. Dit geldt in principe eveneens indien uit de transfersstable blijkt dat sprake is van betalingsachterstanden. De wijze van beoordeling van de ‘transfers table’ is vastgelegd in de UEFA Licensing Regulations in Annex IX onderdeel C. Tevens zijn door UEFA nadere instructies gegeven in de ‘clarification memo N°12’ die door de KNVB zijn overgenomen. Het is van belang dat de BVO er voor zorgt dat uiterlijk 31 maart geen sprake (meer) is van betalingsachterstanden. Dit kan gebeuren door: 26
versie 2.7 | 1 januari 2016
a) b) c)
het voldoen van de verplichting; het overeenkomen van een (schriftelijke) betalingsregeling met de crediteur; of het aantonen dat de schuld wordt bestreden via een procedure bij een competente autoriteit (FIFA, CAS e.d.).
Het verdient aanbeveling dat de werkzaamheden van de accountant al tijdens de beoordeling van de halfjaarcijfers uitgevoerd worden (en afgerond worden na 31 maart). Dit zal de BVO namelijk in staat stellen om nog te kunnen handelen naar aanleiding van de bevindingen van de accountant. Relevante onvolkomenheden die na 31 maart naar voren komen (bijvoorbeeld door ingediende claims van andere voetbalorganisaties), zullen niet meer ‘hersteld’ kunnen worden en kunnen onherroepelijk leiden tot weigering van een Europese licentie. De volgende werkzaamheden moeten door de accountant van de BVO worden uitgevoerd op basis van specifiek overeengekomen werkzaamheden (COS 4400): 1. Sluit het totaal te betalen bedrag volgens de ‘transfers table’ aan met de verplichting zoals deze is opgenomen in de balans (onder de kort- en langlopende verplichtingen) per 31 december. NB: alle (kort- en langlopende) schulden aan voetbalorganisaties moeten op een aparte regel ‘crediteuren uit transferactiviteiten’ worden verantwoord in de modelstaten. 2. Stel vast dat de ‘transfers table’ rekenkundig juist is. 3. Neem een steekproef van verantwoorde transfers en huurovereenkomsten en vergelijk de informatie in de ‘transfers table met de afgesloten contracten. De accountant constateert of de hoogte van de verantwoorde (termijn)bedragen en de daarbij bijbehorende betalingstermijnen (al dan niet) overeenstemmen met de contractuele afspraken. NB: Het is aan te bevelen dat indien een steekproef wordt getrokken deze ten minste 50% van het totale aantal transfers / huurovereenkomsten en ten minste 75% van de totale kosten bevat. Indien het aantal transfers / huurovereenkomsten beperkt is (5 of minder), is het aan te bevelen alle contracten in de werkzaamheden te betrekken.
4. Stem betalingstermijnen waarvoor bij 3 is geconstateerd dat is afgeweken van de contractuele bepalingen af met de schriftelijke betalingsregeling en vermeld in het rapport van feitelijke bevindingen wanneer en door wie deze betalingsregeling is ondertekend. 5. Neem een steekproef van verantwoorde betalingen inzake transfers en vergelijk de informatie in de ‘transfers table’ met de betalingen op bankafschriften. NB: Het is aan te bevelen dat indien een steekproef wordt getrokken deze ten minste 50% van het totaal aantal betalingen en ten minste 75% van de totaal betaalde bedragen bevat voor zover deze hebben plaatsgevonden tussen 31 december en 31 maart. Indien het aantal transfers / huurovereenkomsten beperkt is (5 of minder), is het aan te bevelen alle betalingen in de werkzaamheden te betrekken. 6. Ga voor alle verschuldigde bedragen waarbij de BVO aangeeft dat sprake is van een ‘dispute’ na wanneer en bij wie deze zaak voorligt en vermeld deze informatie in het rapport van feitelijke bevindingen.
27
versie 2.7 | 1 januari 2016
§ 4.2.1 Licentie-eis F.12: werknemers Employees and social/tax table: betalingsachterstand uit hoofde van (arbeids)overeenkomsten en daaruit voortvloeiende wettelijke verplichtingen De BVO die voor het komende seizoen in aanmerking wil komen voor een UEFA licentie moet aantonen dat per 31 maart geen betalingsachterstanden ten opzichte van zijn werknemers, sociale verzekeringen instellingen (UWV, CFK e.d.) en de Belastingdienst bestaan uit hoofde van (arbeids)overeenkomsten en daaruit voortvloeiende wettelijke verplichtingen van voor 31 december. Hierbij maakt het niet uit of de (arbeids)overeenkomst nog van kracht is of reeds is beëindigd. Relevante werknemers zijn a) alle professionele spelers volgens de FIFA Regulations for the Status and Transfer of Players; en b) het administratieve, technische, medische en veiligheidspersoneel als genoemd in licentie-eisen P.02 tot en met P. 10, P. 12 en P.13. Om aan te tonen dat ten opzichte van zijn werknemers geen betalingsachterstanden bestaan moet de BVO een zogeheten ‘employees schedule’ of ‘employees and social/tax table’ opstellen en indienen. Hierbij gaat het om de werknemers die op enig moment gedurende het kalenderjaar in dienst waren. De employees and social/tax table moet volledig zijn ingediend. De termijn is vastgelegd op 15 april. De employees and social/tax table moet zijn voorzien van een rapport van feitelijke bevindingen (NV COS 4400) afgegeven door een accountant (RA of AA met certificerende bevoegdheid).
§ 4.2.1a
Employees and social/tax table (COS 4400)
De ‘employees and social/tax table’ is een specifieke informatie verplichting van UEFA en als zodanig overgenomen in het Licentiereglement. Dit overzicht is van belang voor die BVO’s die in aanmerking willen komen voor een Europese licentie. Het niet insturen of niet volledig invullen van de informatie in kwestie leidt volgens de UEFA Licensing Regulations tot het weigeren van een Europese licentie. Dit geldt in principe eveneens indien uit de employees and social/tax table blijkt dat sprake is van betalingsachterstanden. De wijze van beoordeling van de ‘transfers table’ is vastgelegd in de UEFA Licensing Regulations in Annex IX onderdeel D. Het is van belang dat de BVO er voor zorgt dat uiterlijk 31 maart geen sprake (meer) is van betalingsachterstanden. Dit kan gebeuren door: a) het voldoen van de verplichting; b) het overeenkomen van een (schriftelijke) betalingsregeling met de werknemer; of c) het aantonen dat de schuld wordt bestreden via een procedure bij een competente autoriteit (FIFA, CAS e.d.). Het verdient aanbeveling dat de werkzaamheden van de accountant al tijdens de beoordeling van de halfjaarcijfers uitgevoerd worden (en afgerond worden na 31 maart). Dit zal de BVO namelijk in staat stellen om nog te kunnen handelen op bevindingen uit het onderzoek van de accountant. Relevante onvolkomenheden die na 31 maart naar voren komen, zullen niet meer ‘hersteld’ kunnen worden en kunnen onherroepelijk leiden tot weigering van een Europese licentie. De volgende werkzaamheden moeten door de accountant van de BVO worden uitgevoerd op basis van specifiek overeengekomen werkzaamheden (COS 4400): 1. Sluit het totaal te betalen bedrag volgens de ‘employees and social/tax table’ aan met de verplichting zoals deze is opgenomen in de balans (onder de kort- en langlopende verplichtingen) per 31 december. 28
versie 2.7 | 1 januari 2016
NB: alle (kort- en langlopende) schulden aan werknemers moeten op een aparte regel ‘schulden aan werknemers’ worden verantwoord in de modelstaten. NB: in de aansluiting tussen de balans en de ‘employees and social/tax table’ mag vanwege ‘efficiency’ onderscheid gemaakt worden naar het soort schuld (bijvoorbeeld te betalen nettoloon,reservering vakantiegeld, reservering vakantiedagen, reservering bonussen) voor zover de betalingstermijn hiervan hetzelfde is. NB: Een uitsplitsing naar werknemer hoeft alleen gemaakt te worden voor bijzondere posten (bijv. ontslagvergoeding). Voor deze groep van werknemers moet de employees and social/tax table de volgende informatie bevatten: naam; functie; datum aanvang contract; datum einde contract (indien van toepassing); te betalen bedragen per 31 december inclusief relevante betalingstermijn; nog te betalen bedragen per uiterlijk 31 maart inclusief toelichting (indien van toepassing). 2. Ga na dat de schuldpositie in de balans (met betrekking tot het te betalen nettoloon) aansluit met de verzamelloonstaat over de maand december (voor zover niet reeds uitgevoerd bij de beoordeling van de halfjaarcijfers). 3. Stel vast dat de ‘employees and social/tax table’ rekenkundig juist is. 4. Verkrijg een bevestigingsbrief van de werknemers waaraan de BVO nog bijzondere betalingen verschuldigd is. NB: Het is aan te bevelen dat indien een steekproef wordt getrokken deze ten minste 50% van het totale aantal werknemers en te nminste 75% van de totale schulden bevat. Indien het aantal bijzondere posten beperkt is (5 of minder), is het aan te bevelen alle werknemers in de werkzaamheden te betrekken. 5. Neem een steekproef van verantwoorde betalingen aan werknemers en vergelijk de informatie in de ‘employees and social/tax table’ met de betalingen op bankafschriften. NB: Het is aan te bevelen dat indien een steekproef wordt getrokken deze ten minste 50% van het totaal aantal betalingen en ten minste 75% van de totaal betaalde bedragen bevat voor zover deze hebben plaatsgevonden tussen 31 december en 31 maart. Indien het aantal (verzamel)betalingen beperkt is (5 of minder), is het aan te bevelen alle betalingen in de werkzaamheden te betrekken. 6. Ga voor alle verschuldigde bedragen waarbij de BVO aangeeft dat sprake is van een ‘dispute’ na wanneer en bij wie de zaak voorligt en vermeld deze informatie in het rapport van feitelijke bevindingen. § 4.2.1b
CFK (zie tevens voetnoot 7)
Maandelijks ontvangt het bureau licentiezaken rechtstreeks van het CFK een overzicht van de licentiehouders die de premies voor de overbruggingsregeling en/of de pensioenregeling op de vervaldatum nog niet hebben voldaan. Deze procedure wordt gebruikt als verantwoording voor het al dan niet bestaan van relevante betalingsachterstanden bij de sociale partners. § 4.2.1c
Belastingdienst (zie tevens voetnoot 7)
Twee keer per jaar verstrekt de Belastingdienst een verklaring aan de licentiehouders over de alsdan uitstaande bedragen. In deze verklaring is opgenomen of deze bedragen betwist zijn of dat een betalingsregeling is overeengekomen. De licentiehouder overlegt deze verklaringen aan de licentiecommissie als verantwoording voor het al dan niet bestaan van relevante betalingsachterstanden bij de Belastingdienst. Indien sprake is van een betalingsregeling inzake loonheffing, zal het bureau licentiezaken nagaan of de licentiehouder de betalingsregeling als zodanig is nagekomen. 29
versie 2.7 | 1 januari 2016
APPENDICES Appendix 1: Waardering financiële positie van licentiehouders De waardering van de financiële positie vindt plaats op basis van de diverse financiële rapportages (jaarcijfers/prognose, halfjaarcijfers/prognose en begroting) die door iedere licentiehouder bij de licentiecommissie worden ingediend. Met behulp van deze financiële rapportages wordt het FRS van input voorzien. Het FRS is opgebouwd uit 10 kernvariabelen. De informatie uit genoemde rapportages leidt via de financiële kernvariabelen - op basis van de definities die in de volgende paragraaf in detail worden uitgewerkt - uiteindelijk tot een resultaat/uitkomst per kernvariabele. In het FRS wordt het aantal punten per variabele uiteindelijk bepaald door het gewicht (de multiplier) van de variabele en de schaal (de bandbreedte) waarin de uitkomst van de variabele wordt geplaatst. Het puntentotaal per variabele wordt vervolgens berekend door het gewicht/de multiplier te vermenigvuldigen met de schaal/de bandbreedte. Onderstaand overzicht 'multipliers en bandbreedtes financieel ratingsysteem' maakt inzichtelijk welke multipliers en bandbreedtes per kernvariabele worden gehanteerd. Uiteindelijk worden de punten, die een licentiehouder heeft behaald op de 10 kernvariabelen, opgeteld en wordt de financiële positie van de club op basis van dat puntentotaal ingedeeld in één van de 3 categorieën. De grenzen van de betreffende categorieën zijn daarbij als volgt vastgesteld: Categorie I Categorie II Categorie III
van -16 tot en met 64 punten; van 65 tot en met 129 punten; van 130 tot en met 240 punten.
Indien een licentiehouder volgens het financieel ratingsysteem is ingedeeld in categorie I, kan een licentiehouder op zijn vroegst ingedeeld worden in categorie II of categorie III indien sprake is van een structurele verbetering. Van een structurele verbetering is sprake indien op twee opeenvolgende meetmomenten meer dan 64 punten behaald zijn. Ten minste drie keer per kalenderjaar wordt de categorie-indeling van de licentiehouders inclusief een toelichting gepubliceerd, waarbij onder andere wordt bekendgemaakt hoe lang een licentiehouder in een bepaalde categorie is ingedeeld.
30
versie 2.7 | 1 januari 2016
Bandbreedte 0
1
2
3
4
6
Liquiditeitspositie < 0
Liquiditeitspositie < 0,5
Liquiditeitspositie < 1
Liquiditeitspositie < 2
Liquiditeitspositie > 2
(in mnd personeelskosten)
6
Liquiditeitspositie < 0
Liquiditeitspositie < 0,5
Liquiditeitspositie < 1
Liquiditeitspositie < 2
Liquiditeitspositie > 2
Werkkapitaal (quick ratio)
8
Quick ratio < 30%
Quick ratio < 50%
Quick ratio < 70%
Quick ratio < 90%
Quick ratio > 90%
Weerstandsvermogen / totale vermogen (solvabiliteit)
8
Solvabiliteit < 0%
Solvabiliteit < 5%
Solvabiliteit < 10%
Solvabiliteit < 20%
Solvabiliteit > 20%
Resultaat na belasting jaarrekening (afgelopen twee seizoenen gemiddeld)
4
Nettomarge < 0,0%
Nettomarge < 0,5%
Nettomarge < 1,0%
Nettomarge < 2,0%
Nettomarge > 2,0%
Bedrijfsresultaat jaarrekening (afgelopen twee seizoenen gemiddeld)
6
Brutomarge < 0,0%
Brutomarge < 1,0%
Brutomarge < 2,0%
Brutomarge < 4,0%
Brutomarge > 4,0%
FINANCIELE VARIABELEN 1
3
4
5
6
7
8
9
-2
-1
0
Gem. toe/(af)name geldmiddelen (afgelopen twee boekjaren in mnd personeelskosten)
2
Gewicht (1 - 9)
Onderbouwde liquiditeit o.b.v. begroting/prognose
Netto resultaat o.b.v. begroting/prognose 2
Nettomarge huidig seizoen < Nettomarge huidig seizoen < Nettomarge huidig seizoen < Nettomarge huidig seizoen < Nettomarge huidig seizoen > 0,0% 0,5% 1,0% 2,0% 2,0%
4
Brutomarge huidig seizoen < Brutomarge huidig seizoen < Brutomarge huidig seizoen < Brutomarge huidig seizoen < Brutomarge huidig seizoen > 0,0% 1,0% 2,0% 4,0% 4,0%
Bedrijfsresultaat na rentelasten
Personeelskostenratio (personeelsk osten / netto omzet)
Solvabiliteit > Solvabiliteit < Solvabiliteit < -100% -100% -20%
8
Personeelskostenratio > 80%
Personeelskostenratio > 75%
Personeelskostenratio > 70%
Personeelskostenratio > 60%
Personeelskostenratio < 60%
8
Aantal keren = 0
Aantal keren = 1
Aantal keren = 2
Aantal keren = -
Aantal keren = 3
10 Begrotingsdiscipline
Een voorbeeld: Indien op basis van een financiële rapportage (bijvoorbeeld: de jaarcijfers) wordt vastgesteld dat een licentiehouder een werkkapitaalpositie (variabele 3) heeft van 65% (uitkomst definitie), wordt de werkkapitaalpositie van de licentiehouder bij die uitkomst ingedeeld in schaal 2 (werkkapitaalpositie van 50% tot 70%). De multiplier van variabele 3 is 8. De puntenscore van desbetreffende licentiehouder ten aanzien van de werkkapitaalpositie is dan: 2 (schaal) x 8 (multiplier) = 16 punten.
31
versie 2.7 | 1 januari 2016
Appendix 2: Voorbeeld Controleverklaring COS 800 (jaarstukken) CONTROLEVERKLARING VAN DE ONAFHANKELIJKE ACCOUNTANT Aan: Opdrachtgever Wij hebben de bijgaande, door ons gewaarmerkte, financiële overzichten voor het boekjaar geëindigd op 30 juni 201x van … (naam entiteit(en)) gecontroleerd. Deze financiële overzichten bestaan uit de (geconsolideerde) balans per 30 juni 201x, de (geconsolideerde) winst- en verliesrekening over het boekjaar eindigend op 30 juni 201x alsmede uit een overzicht van de ten opzichte van de jaarrekening afwijkende grondslagen voor financiële verslaggeving en andere specifieke toelichtingen. De financiële overzichten zijn opgesteld door het bestuur van … (naam entiteit(en)), op basis van de eisen voor financiële verslaggeving zoals opgenomen in het Licentiereglement versie x.x van de KNVB. Verantwoordelijkheid van het bestuur Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opstellen van de financiële overzichten in overeenstemming met de eisen voor financiële verslaggeving zoals opgenomen in het Licentiereglement versie x.x van de KNVB. Het bestuur is tevens verantwoordelijk voor een zodanige interne beheersing als het noodzakelijk acht om het opstellen van financiële overzichten mogelijk te maken zonder afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een oordeel over de financiële overzichten op basis van onze controle. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse controlestandaarden en de Richtlijn controleprotocol van de KNVB. Dit vereist dat wij voldoen aan de voor ons geldende ethische voorschriften en dat wij onze controle zodanig plannen en uitvoeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de financiële overzichten geen afwijkingen van materieel belang bevatten. Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in de financiële overzichten. De geselecteerde werkzaamheden zijn afhankelijk van de door de accountant toegepaste oordeelsvorming, met inbegrip van het inschatten van de risico's dat de financiële overzichten een afwijking van materieel belang bevatten als gevolg van fraude of fouten. Bij het maken van deze risico-inschattingen neemt de accountant de interne beheersing in aanmerking die relevant is voor het opstellen van de financiële overzichten door de entiteit, gericht op het opzetten van controlewerkzaamheden die passend zijn in de omstandigheden. Deze risico-inschattingen hebben echter niet tot doel een oordeel tot uitdrukking te brengen over de effectiviteit van de interne beheersing van de entiteit. Een controle omvat tevens het evalueren van de geschiktheid van de gebruikte grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van de door het bestuur van de entiteit gemaakte schattingen, alsmede een evaluatie van het algehele beeld van de financiële overzichten. Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is om een onderbouwing voor ons oordeel te bieden. Oordeel Naar ons oordeel zijn de financiële overzichten van … (naam entiteit(en)) voor het jaar geëindigd op 30 juni 201x in alle van materieel belang zijnde aspecten opgesteld conform de eisen voor financiële verslaggeving zoals opgenomen in het Licentiereglement versie x.x van de KNVB. 32
versie 2.7 | 1 januari 2016
Basis voor financiële verslaggeving en beperking in gebruik en verspreidingskring Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op punt xxx in de toelichting waarin de basis voor financiële verslaggeving uiteen is gezet. De financiële overzichten zijn opgesteld voor de licentiecommissie van de KNVB met als doel … (naam entiteit(en)) in staat te stellen te voldoen aan de licentie-eisen van de KNVB. Hierdoor zijn de financiële overzichten mogelijk niet geschikt voor andere doeleinden. Onze controleverklaring is derhalve uitsluitend bestemd voor … (naam entiteit(en)) en de licentiecommissie van de KNVB en dient niet te worden verspreid aan of te worden gebruikt door anderen. Plaats en datum ... (naam accountantspraktijk) ... (naam accountant) ... (paraaf voor waarmerkingsdoeleinden)
33
versie 2.7 | 1 januari 2016
Appendix 3: Voorbeeld Onderzoeksrapport COS 3400 (prognose) ONDERZOEKSRAPPORT Aan: Opdrachtgever Opdracht en verantwoordelijkheden Wij hebben de bijgevoegde, door ons gewaarmerkte, (geconsolideerde) prognose van … (naam entiteit(en)) te … (statutaire vestigingsplaats) voor de periode 1 juli 201x tot en met 30 juni 201x onderzocht. De prognose, met inbegrip van de veronderstellingen waarop deze is gebaseerd (opgenomen in de ‘toelichting prognose 201x/’1x), is opgesteld in overeenstemming met de eisen voor financiële verslaggeving zoals opgenomen in het Licentiereglement versie x.x van de KNVB onder verantwoordelijkheid van het bestuur van de entiteit. Het is onze verantwoordelijkheid een onderzoeksrapport inzake de prognose te verstrekken. Werkzaamheden Wij hebben ons onderzoek verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse Standaard 3400, "Onderzoek van toekomstgerichte financiële informatie" en de Richtlijn controleprotocol van de KNVB. De in dit kader uitgevoerde werkzaamheden bestonden in hoofdzaak uit het inwinnen van inlichtingen bij functionarissen van de entiteit, het uitvoeren van cijferanalyses met betrekking tot de financiële gegevens en het vaststellen dat de veronderstellingen op de juiste wijze zijn verwerkt. Ons onderzoek betreffende de gegevens waarop de veronderstellingen zijn gebaseerd, kan als gevolg van de aard van dit onderzoek, slechts resulteren in het geven van een conclusie die een beperkte mate van zekerheid geeft. Ons onderzoek betreffende de opstelling en de toelichting van de prognose in overeenstemming met de eisen voor financiële verslaggeving zoals opgenomen in het Licentiereglement versie x.x van de KNVB resulteert in een oordeel dat een redelijke mate van zekerheid geeft. Conclusie en oordeel Op grond van ons onderzoek van de gegevens waarop de veronderstellingen zijn gebaseerd is ons niets gebleken op grond waarvan wij zouden moeten concluderen dat de veronderstellingen geen redelijke basis vormen voor de prognose. Naar ons oordeel is de prognose op een juiste wijze op basis van de veronderstellingen opgesteld en toegelicht in overeenstemming met de eisen voor financiële verslaggeving zoals opgenomen in het Licentiereglement versie x.x van de KNVB waarbij tevens de van toepassing zijnde grondslagen voor waardering en resultaatbepaling zoals gehanteerd in de jaarrekening in aanmerking zijn genomen. Overige aspecten 1. Realiseerbaarheid toekomstige uitkomsten De werkelijke uitkomsten zullen waarschijnlijk afwijken van de prognose, aangezien de veronderstelde gebeurtenissen zich veelal niet op gelijke wijze zullen voordoen als hier is aangenomen. De hieruit voortvloeiende afwijkingen kunnen van materieel belang zijn. 2. Beperking in verspreidingskring en het gebruik De prognose is opgesteld voor de licentiecommissie van de KNVB met als doel … (naam entiteit(en)) in staat te stellen te voldoen aan de licentie-eisen van de KNVB. Hierdoor is de prognose mogelijk niet geschikt voor andere doeleinden. Ons onderzoeksrapport is derhalve uitsluitend bestemd voor … (naam entiteit(en)) en de licentiecommissie van de KNVB en dient niet te worden verspreid aan of te worden gebruikt door anderen. 34
versie 2.7 | 1 januari 2016
Plaats en datum ... (naam accountantspraktijk) ... (naam accountant) ... (paraaf voor waarmerkingsdoeleinden)
35
versie 2.7 | 1 januari 2016
Appendix 4: Voorbeeld Beoordelingsverklaring COS 2410 (halfjaarcijfers) BEOORDELINGSVERKLARING Aan: Opdrachtgever Opdracht Wij hebben de bijgaande, door ons gewaarmerkte, financiële overzichten over de periode 1 juli 201x tot en met 31 december 201x van … (naam entiteit(en)) te … (statutaire vestigingsplaats) beoordeeld. Deze financiële overzichten bestaan uit de (geconsolideerde) balans per 31 december 201x en de (geconsolideerde) winst- en verliesrekening en het (geconsolideerde) kasstroomoverzicht over de periode 1 juli 201x tot en met 31 december 201x alsmede uit een overzicht van de gehanteerde grondslagen voor financiële verslaggeving en andere specifieke toelichtingen. Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opstellen van de financiële overzichten over de periode 1 juli 201x tot en met 31 december 201x in overeenstemming met de eisen voor financiële verslaggeving zoals opgenomen in het Licentiereglement versie x.x van de KNVB. Het is onze verantwoordelijkheid een conclusie te formuleren bij de financiële overzichten over de periode 1 juli 201x tot en met 31 december 201x op basis van onze beoordeling. Werkzaamheden Wij hebben onze beoordeling van de financiële overzichten over de periode 1 juli 201x tot en met 31 december 201x verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse Standaard 2410, "Het beoordelen van tussentijdse financiële informatie door de accountant van de entiteit" en de Richtlijn controleprotocol van de KNVB. Een beoordeling van tussentijdse financiële informatie bestaat uit het inwinnen van inlichtingen, met name bij personen die verantwoordelijk zijn voor financiën en verslaggeving, en het uitvoeren van cijferanalyses en andere beoordelingswerkzaamheden. De reikwijdte van een beoordeling is aanzienlijk geringer dan die van een controle die is uitgevoerd in overeenstemming met de Nederlandse controlestandaarden en stelt ons niet in staat zekerheid te verkrijgen dat wij kennis hebben genomen van alle aangelegenheden van materieel belang die bij een controle onderkend zouden worden. Om die reden geven wij geen controleverklaring af. Conclusie Op grond van onze beoordeling is ons niets gebleken op basis waarvan wij zouden moeten concluderen dat de financiële overzichten over de periode 1 juli 201x tot en met 31 december 201x niet in alle van materieel belang zijnde aspecten zijn opgesteld conform de eisen voor financiële verslaggeving zoals opgenomen in het Licentiereglement versie x.x van de KNVB. Benadrukking van onzekerheid omtrent de continuïteit Wij vestigen de aandacht op punt xxx in de toelichting van financiële overzichten over de periode 1 juli 201x tot en met 31 december 201x, waarin uiteengezet is dat de entiteit ... (beschrijving specifieke omstandigheden). Deze condities, samen met andere omstandigheden zoals uiteengezet in punt xxx, duiden op het bestaan van een onzekerheid van materieel belang op grond waarvan gerede twijfel zou kunnen bestaan over de continuïteitsveronderstelling van de entiteit. Deze situatie doet geen afbreuk aan onze conclusie.
36
versie 2.7 | 1 januari 2016
Basis voor financiële verslaggeving en beperking in gebruik en verspreidingskring Zonder afbreuk te doen aan ons oordeel vestigen wij de aandacht op punt xxx in de toelichting waarin de basis voor financiële verslaggeving uiteen is gezet. De financiële overzichten zijn opgesteld voor de licentiecommissie van de KNVB met als doel … (naam entiteit(en)) in staat te stellen te voldoen aan de licentie-eisen van de KNVB. Hierdoor zijn de financiële overzichten mogelijk niet geschikt voor andere doeleinden. Onze beoordelingsverklaring is derhalve uitsluitend bestemd voor … (naam entiteit(en)) en de licentiecommissie van de KNVB en dient niet te worden verspreid aan of te worden gebruikt door anderen. Plaats en datum ... (naam accountantspraktijk) ... (naam accountant) ... (paraaf voor waarmerkingsdoeleinden)
37
versie 2.7 | 1 januari 2016
Appendix 5: Voorbeeld Rapport van bevindingen COS 4400 (transfers) Aan: Opdrachtgever RAPPORT VAN FEITELIJKE BEVINDINGEN INZAKE TRANSFERS TABLE Opdracht In verband met het voldoen aan de vereisten van het Licentiereglement versie x.x van de KNVB van het Licentiehandboek, waarbij meer specifiek is te noemen licentie-eis F.11 ‘Betalingsachterstand door betaaldvoetbalorganisatie uit hoofde van transferactiviteiten’, heeft u ons verzocht een aantal specifieke werkzaamheden met betrekking tot de bijgaande, door ons gewaarmerkte, ‘transfers table’ van … (naam entiteit(en)) per 31 maart 201x te verrichten. Voor een omschrijving van deze specifieke werkzaamheden verwijzen wij naar de richtlijn ‘controleprotocol’ versie x.x van de KNVB. Deze rapportage bevat de uitkomsten van onze werkzaamheden. Het is de bedoeling dat u zelf een oordeel vormt over de werkzaamheden en over de in dit rapport weergegeven bevindingen en op basis daarvan uw eigen conclusie trekt. Wij wijzen u er op dat indien wij aanvullende werkzaamheden zouden hebben verricht of een controle- of beoordelingsopdracht zouden hebben uitgevoerd, wellicht andere onderwerpen zouden zijn geconstateerd die voor rapportering in aanmerking zouden zijn gekomen. Verantwoordelijkheid van het bestuur De transfers table per 31 maart 201x is de verantwoordelijkheid van, en is goedgekeurd door, het bestuur van … (naam entiteit(en)). Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opstellen van de transfers table per 31 maart 201x en moet ervoor zorgen dat dezelfde grondslagen voor financiële verslaggeving en presentatie zijn toegepast op de transfers table per 31 maart 201x als de grondslagen die zijn gehanteerd bij het opstellen van de halfjaarcijfers over de periode 1 juli 201x tot en met 31 december 201x, behalve voor zover eventuele wijzigingen, en de bijbehorende redenen voor deze wijzigingen, toegelicht zijn. Aard en reikwijdte van de verrichte werkzaamheden Wij hebben onze werkzaamheden verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse Standaard 4400, "Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie". Het doel van deze opdracht tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden is het verrichten van die werkzaamheden die wij met ... (naam entiteit(en)) zijn overeengekomen en het rapporteren over de feitelijke bevindingen. Aangezien wij slechts verslag doen van feitelijke bevindingen uit hoofde van de overeengekomen werkzaamheden betekent dit dat op het in het transfers table per 31 maart 201x opgenomen cijfermateriaal en toelichtingen geen accountantscontrole is toegepast en dat evenmin een beoordelingsopdracht is uitgevoerd. Dit houdt in dat aan onze rapportage geen zekerheid kan worden ontleend omtrent de getrouwheid van het in de transfers table per 31 maart 201x opgenomen cijfermateriaal en toelichtingen daarop. Uitkomsten verrichte werkzaamheden 1. Wij hebben vastgesteld dat … 2. Uit ons onderzoek is gebleken dat … 3. …
38
versie 2.7 | 1 januari 2016
Overige aspecten - beperking in verspreidingskring en het gebruik Deze rapportage is uitsluitend bestemd voor het bestuur van de entiteit ter verantwoording aan de licentiecommissie van de KNVB met als doel … (naam entiteit(en)) in staat te stellen te voldoen aan de licentie-eisen van de KNVB aangezien anderen die niet op de hoogte zijn van het doel van de werkzaamheden de resultaten onjuist kunnen interpreteren. Wij verzoeken u derhalve de rapportage niet aan anderen te verstrekken zonder onze uitdrukkelijke toestemming. Plaats en datum ... (naam accountantspraktijk) ... (naam accountant) ... (paraaf voor waarmerkingsdoeleinden)
39
versie 2.7 | 1 januari 2016
Appendix 6: Voorbeeld Rapport van bevindingen COS 4400 (employees) Aan: Opdrachtgever RAPPORT VAN FEITELIJKE BEVINDINGEN INZAKE EMPLOYEES AND SOCIAL/TAX TABLE Opdracht In verband met het voldoen aan de vereisten van het Licentiereglement versie x.x van de KNVB van het Licentiehandboek, waarbij meer specifiek is te noemen licentie-eis F.12 ‘Betalingsachterstand uit hoofde van arbeidsovereenkomsten en daaruit voortvloeiende wettelijke verplichtingen’, heeft u ons verzocht een aantal specifieke werkzaamheden met betrekking tot de bijgaande, door ons gewaarmerkte, ‘employees and social/tax table’ van … (naam entiteit(en)) per 31 maart 201x te verrichten. Voor een omschrijving van deze specifieke werkzaamheden verwijzen wij naar de richtlijn ‘controleprotocol’ versie x.x van de KNVB. Deze rapportage bevat de uitkomsten van onze werkzaamheden. Het is de bedoeling dat u zelf een oordeel vormt over de werkzaamheden en over de in dit rapport weergegeven bevindingen en op basis daarvan uw eigen conclusie trekt. Wij wijzen u er op dat indien wij aanvullende werkzaamheden zouden hebben verricht of een controle- of beoordelingsopdracht zouden hebben uitgevoerd, wellicht andere onderwerpen zouden zijn geconstateerd die voor rapportering in aanmerking zouden zijn gekomen. Verantwoordelijkheid van het bestuur De employees and social/tax table per 31 maart 201x is de verantwoordelijkheid van, en is goedgekeurd door, het bestuur van … (naam entiteit(en)). Het bestuur van de entiteit is verantwoordelijk voor het opstellen van de employees and social/tax table per 31 maart 201x en moet ervoor zorgen dat dezelfde grondslagen voor financiële verslaggeving en presentatie zijn toegepast op de employees and social/tax table per 31 maart 201x als de grondslagen die zijn gehanteerd bij het opstellen van de halfjaarcijfers over de periode 1 juli 201x tot en met 31 december 201x, behalve voor zover eventuele wijzigingen, en de bijbehorende redenen voor deze wijzigingen, toegelicht zijn. Aard en reikwijdte van de verrichte werkzaamheden Wij hebben onze werkzaamheden verricht in overeenstemming met Nederlands recht, waaronder de Nederlandse Standaard 4400, "Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie". Het doel van deze opdracht tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden is het verrichten van die werkzaamheden die wij met ... (naam entiteit(en)) zijn overeengekomen en het rapporteren over de feitelijke bevindingen. Aangezien wij slechts verslag doen van feitelijke bevindingen uit hoofde van de overeengekomen werkzaamheden betekent dit dat op het in het employees and social/tax table per 31 maart 201x opgenomen cijfermateriaal en toelichtingen geen accountantscontrole is toegepast en dat evenmin een beoordelingsopdracht is uitgevoerd. Dit houdt in dat aan onze rapportage geen zekerheid kan worden ontleend omtrent de getrouwheid van het in de employees and social/tax table per 31 maart 201x opgenomen cijfermateriaal en toelichtingen daarop. Uitkomsten verrichte werkzaamheden 1. Wij hebben vastgesteld dat … 2. Uit ons onderzoek is gebleken dat … 3. …
40
versie 2.7 | 1 januari 2016
Overige aspecten - beperking in verspreidingskring en het gebruik Deze rapportage is uitsluitend bestemd voor het bestuur van de entiteit ter verantwoording aan de licentiecommissie van de KNVB met als doel … (naam entiteit(en)) in staat te stellen te voldoen aan de licentie-eisen van de KNVB aangezien anderen die niet op de hoogte zijn van het doel van de werkzaamheden de resultaten onjuist kunnen interpreteren. Wij verzoeken u derhalve de rapportage niet aan anderen te verstrekken zonder onze uitdrukkelijke toestemming. Plaats en datum ... (naam accountantspraktijk) ... (naam accountant) ... (paraaf voor waarmerkingsdoeleinden)
41
versie 2.7 | 1 januari 2016
Koninklijke Nederlandse Voetbalbond Woudenbergseweg 56-58 3707 HX Zeist Postbus 515 3700 AM Zeist Tel: 0343 49 92 46 Fax: 0343 49 91 98 Email:
[email protected] Bank: ING-bank NL45INGB0670000132 BTW: NL002691346.B01 KvK: 40478591 Utrecht
42