Verdien geld met je foto’s Beginnen met stockfotografie
Foto’s op feestjes Flitsen zonder moeite
Cadeaugids
Afgiftekantoor 2099 Antwerpen X - Erkenningsnummer P908037
De mooiste fotoboeken
Maak een
retro-look
in Lightroom of Photoshop Getest
WIN
úSony Alpha A77 (HQVWDWLHIHQUXJ]DN úSamsung NX200 YDQ9DQJXDUG
0 1 1 1 6
BP 5 4 1 4 2 0 6 3 1 0 3 1 6
jaargang 3 I nummer 16 verschijnt tweemaandelijks december 2011 - januari 2012 4,99 euro
BEELD 10 PORTFOLIO: BIEKE DEPOORTER Bieke Depoorter trok naar Rusland om er Russen in een huiselijke omgeving te fotograferen.
18 COLUMN: JAN DESLOOVER Mochten kranten de gruwelijke foto’s van het lijk van Moammar Kadhafi tonen?
20 FOTOBOEKEN De redactie van Shoot selecteerde de mooiste fotoboeken van het najaar.
26 BELGIUMDIGITAL CHALLENGE EN SHOOTING DAYS
10
© Bieke Depoorter
PRAKTIJK 32 OP LOCATIE: BRUGSE OMMELAND De regio rond Brugge is een ideale bestemming voor landschapsfotografie in de winter.
40 NATUUR IN BEELD Natuurfotograaf Wouter Pattyn geeft in elk nummer tips voor betere natuurfoto’s.
42 ACHTER DE SCHERMEN: STOCKFOTO’S
18
Geld verdienen met je foto’s? Het kan via een stockfoto-agentschap. Hoe pak je dat aan?
45 PRAKTIJK: FEESTJES Zo maak je geslaagde foto’s die de sfeer van een feestje vastleggen.
© Hamza Turkia
32
26
51 TECHNIEK: FLITSEN Flitsen hoeft niet gelijk te staan met platte foto’s. Ook met één flits op de camera kan je knappe foto’s maken.
61 HET OORDEEL VAN… In dit nummer worden de ingestuurde lezersfoto’s beoordeeld door Edwin Brosens. © Pascale Schotte
© Koen De Langhe
SHOOT ú n°6
INHOUD
20
APPARATUUR
45
68 NIEUWS 71 TESTS Alien Skin Blow Up 3, Adobe Carousel, Sony DEV-5, Cinetics CineSkates.
76 TEST: SONY ALPHA A77 Sony’s nieuwste maakte 12 opnames per seconde, met 24 megapixels.
81 TEST: SAMSUNG NX200 Samsung verhoogt de resolutie van zijn compacte systeemcamera.
© Frank Philipppi
85 TEST: NIKON 1
76
We testen de langverwachte compacte systeemcamera’s van Nikon.
91 LICHTOMVORMERS Welke accessoires kan je gebruiken om het licht van studioflitsers te vormen, en welk effect hebben ze op je foto?
91
WIN Een statief en fotod rugzak van Vanguard
p.66 © Coverfoto: Piet Van den Eynde
8
SHOOT ú n°6
PORTFOLIO BIEKE DEPOORTER
Bieke Depoorter
Reizen zonder woorden
Drie maanden reisde Bieke Depoorter door Rusland. Hoewel ze geen Russisch spreekt, vond ze elke nacht onderdak bij een gezin. De intieme foto’s die ze op haar slaapplaatsen maakte, zijn nu gebundeld in het boek Ou Menya. ú(ULN'HU\FNH
10
SHOOT ú n°16
BIEKE DEPOORTER PORTFOLIO
SHOOT ú n°16
11
PORTFOLIO BIEKE DEPOORTER
ú %LHNH'HSRRUWHU VWXGHHUGHLQ DI
DDQGH.RQLQNOLMNH$FDGHPLHYRRU6FKRQH .XQVWHQLQ*HQW .$6. ,QZHUG]HOLG YDQKHWIRWRFROOHFWLHI7HQGDQFH)ORXH ZZZELHNHGHSRRUWHUEH
D
e foto’s die Bieke Depoorter in Rusland maakte, leverden haar in 2009 de HP Magnum Expression Award van het gerenommeerde fotoagentschap Magnum op. Twee jaar later is er een fotoboek over dit project, en dus trok Shoot naar Gent om er met haar te praten over fotografie. Shoot: Wat wou je worden toen je fotografie ging studeren? Bieke Depoorter: Ik heb daar nooit veel
B.D.: In zo’n opleiding leer je toch anders naar de dingen kijken. Je bent fulltime met fotografie bezig en denkt erover na. Ik ben er zeker van dat ik mijn werk nooit gemaakt zou hebben als ik niet op de Academie had gezeten. Ik ben er ook vaak geïrriteerd geweest, maar zelfs dat zorgt ervoor dat je je afzet tegen zaken waarmee je het niet eens bent. Ik zou het zeker opnieuw doen. Shoot: Voor je afstudeerproject ben je in Rusland gaan fotograferen, hoewel
Doordat ik hun taal niet sprak, werd ik sneller in het gezin RSJHQRPHQ. over nagedacht. Ik wist vroeger zelfs niet dat je fotografie kon studeren. Ik was wel veel bezig met het fototoestel van mijn ouders, maar zuiver als hobby. Toen ontdekte ik de fotografieopleiding van het KASK en besloot vrij impulsief om me daarvoor in te schrijven. Ik had nooit gedacht dat ik zou slagen voor de toelatingsproef, maar een week later kon ik beginnen. Wanneer ik daar eenmaal zat, ging er een wereld voor mij open. Ik leerde mensen kennen die ook met fotografie bezig waren, en het werd toen voor mij duidelijk dat ik dat altijd al had gemist. Shoot: Is fotografie een vak dat je kan leren? Of moet je het in je hebben?
12
SHOOT ú n°16
je geen Russisch spreekt. Hoe heb je dat aangepakt? B.D.: Toen ik eraan begon, wist ik nog niet dat ik zo vaak bij mensen thuis zou logeren. Ik heb eerst een maand met de transSiberische Express door Rusland gereisd en ben onderweg in alle kleine dorpjes gaan fotograferen. Een Russisch meisje dat ik via internet had leren kennen, had een briefje voor me gemaakt – een foto ervan staat in het boek. Op dat briefje stond dat ik een slaapplaats zocht. Ik toonde het aan mensen op straat en zo vond ik meestal vrij snel een gezin waar ik kon overnachten. Toen ik dat een paar keer gedaan had, besefte ik dat het de beste manier was om bij mensen thuis binnen te raken. Ik heb zo in totaal drie maanden lang in Rusland
rondgereisd. Shoot: Is het geen handicap als je bij mensen thuis bent, maar de taal niet spreekt? B.D.: Je zou dat denken, maar eigenlijk is dat niet het geval. Doordat we niet konden spreken, namen ze me net heel snel op. We konden mekaar niet de typische vragen stellen die je aan nieuwkomers stelt – waar woon je, heb je familie en dergelijke. Daardoor werd ik meteen een gewoon lid van de familie. We aten samen, keken samen televisie. Op mijn derde reis had ik wel een tolk mee, omdat ik nieuwsgierig was naar de verhalen die mensen mij konden vertellen. Maar dat werkte niet. Het contact was gewoon beter als ik alleen was, zelfs zonder dat ik de taal sprak. Shoot: Denk je dat zo’n project hier zou lukken? Een Russische fotografe die naar België trekt, geen woord Nederlands spreekt en alleen een briefje op zak
RECHTS BOVEN: Ik maakte elke dag een foto van mijn slaapplaats. Die foto’s staan in het boek letterlijk rond de foto’s die ik in dat gezin maakte. De rode slaapzak is van mij.
RECHTS ONDER: Buiten was het min dertig, maar in Russische huizen wordt er zo hard gestookt dat je binnen zit te puffen.
© Bieke Depoorter
© Bieke Depoorter
SHOOT ú n°16
13
De voortuin van Brugge
Het Brugse Ommeland Op een boogscheut van de wereldberoemde historische stad Brugge ligt een minder bekend maar merkwaardig stukje landschap dat iedere landschapsfotograaf zal bekoren: het Brugse Ommeland. In dit artikel leiden we je langs de eindeloze kanalen, sloten en dreven rond Damme. Deze streek oogt misschien wel het mooist tijdens de winter. úKoen De Langhe
32
SHOOT ú n°16
SHOOT ú n°16
33
ACHTER DE SCHERMEN STOCKFOTOGRAFIE
Frenk Kauffman: “Dit beeld is al gebruikt voor danceparty’s in Europa, maar ook door een kapperszaak in Kuala Lumpur. Een collega die daar op reis was, herkende het beeld en stuurde ons de flyer.”
S
tockagentschappen verkopen via hun website foto’s aan uitgeverijen, reclamebureaus, bedrijven en iedereen die een bepaald beeld nodig heeft. Na aftrek van de agentschapscommissie krijgt de maker van die foto het geld. Maar kan je daar rijk mee worden? “Een volledig inkomen eraan verdienen is niet gemakkelijk”, zegt Frenk Kauffman, een voormalige informaticus die drie jaar geleden samen met zijn partner Danielle een fotostudio startte. “Wij doen vooral studiofotografie voor particulieren, wat trouwens goed gaat. De verkoop van stockbeelden is voor ons een extra.” Een manier om de pieken en dalen van de particulierenmarkt wat af te vlakken, dus? “Ja, al hebben wij momenteel weinig last van de crisis. Nu piekt studiofotografie, dus zijn we wat minder bezig met stockfotografie. Maar wat op de stockfotosites staat, staat er en verdient geld.”
Professioneel Op stockfotodiensten zijn het niet alleen fulltimefotografen zoals Frenk die foto’s leveren. “Het is een mix”, zegt productmanager Brian O’Shea van Veer, een poot van het bekende fotoagentschap Corbis. “Sommige bijdragers zijn eerder hobbyfotografen die ’s avonds en in het weekend beelden maken. En pas op, ik bedoel met ‘hobby’ niet dat ze minder goed zijn. Er zijn er zeker bij die technisch heel sterk zijn. Het is eerder dat stockfoto’s niet hun primaire inkomstenbron is. Ze verkopen foto’s om hun camera- en lensaankopen te betalen. Maar er zijn ook mensen die met stockfotografie hun brood verdienen. En dat is net het interessante: je kan heel knappe kwaliteitsfotografie zien van mensen die tijdens de werkuren aan de slag zijn als verpleger of advocaat én van
42
SHOOT ú n°16
Betere feestjesfoto’s
De kerstperiode met de bijhorende feestjes zit er weer aan te komen. Het is een tijd waarin duchtig wordt gefotografeerd. Het resultaat krijg je echter zelden te zien, want zowel technisch als esthetisch worden vaak geen hoge toppen gescheerd. Dat kan dus beter. úJürgen Doom
SHOOT ú n°16
45
PRAKTIJK FEESTFOTOGRAFIE
F
eesten heb je in alle vormen en kleuren. Of het nu om het traditionele kerstfeest gaat, een bedrijfsfeest, het verjaardagsfeest van je (klein)kind, er lopen steevast mensen met een fototoestel rond die de gang van zaken documenteren. Als je achteraf het resultaat te zien krijgt, merk je dat fotograferen op feesten niet zo evident moet zijn.
De beste camera Nochtans beschikken we allemaal over een fototoestel – in het beste geval een recente spiegelreflexcamera, maar meestal minstens een compactcamera of gsm-camera – waarmee
we moeiteloos elk type van fotografie mee zouden moeten aankunnen. Althans, dat is wat de reclame ons doet geloven. Maar hoe komt het dan dat we er zo moeilijk in slagen om op feestjes echt geslaagde foto’s te maken? Of heb je echt die professionele reflexcamera nodig om een goede foto te maken? “De beste camera is die welke je op zak hebt”, zei de Amerikaanse fotograaf Chase Jarvis (www.chasejarvis.com). De meeste mensen hebben namelijk tegenwoordig een fototoestel in hun mobiele telefoon of smartphone en kunnen dus steeds foto’s maken in om het even welke omstandigheden. Een druk op de knop en het beeld zit in je telefoon. Maar hoe komt het dan dat zo dikwijls de foto’s
LINKS - Oefen vooraf tijdens het opstellen van de kerstboom. ONDER - Feestverlichting fotografeer je zonder flitslicht.
46
SHOOT ú n°16
uit die smartphones – en bij uitbreiding alle camera’s – niet echt fantastisch zijn? Laat de technologie ons in de steek? Een smartphone heeft inderdaad zijn beperkingen: ze hebben doorgaans geen zoomfunctie en slechts een beperkte resolutie (alhoewel camera’s met meer dan 5 megapixel geen zeldzaamheid meer zijn) en je kan niet van lens wisselen. En net die lens is een heel belangrijk onderdeel van een kwaliteitsvol beeld. Hou daarom het kleine lensje van je telefoon steeds zo proper mogelijk, want alle licht moet langs daar naar binnen. Krassen op de lens, stofdeeltjes of vet van vingers leiden steevast tot kwaliteitsverlies van het beeld. Minstens even belangrijk voor het uiteindelijke beeld is om tijdens het fotograferen je fototoestel zo stabiel mogelijk te houden, iets wat bij smartphones niet altijd evident is. Want niets is zo vervelend als denken dat je een prachtige foto gemaakt hebt en achteraf vaststellen dat ze wazig is doordat je bewogen hebt bij het maken van de foto. Een oplossing is om bijvoorbeeld bij een aanraakscherm je vinger op de ‘ontspanknop’ te laten rusten (en die knop dus eigenlijk ingedrukt te houden) en los te laten op het ogenblik dat je een foto wilt maken, in plaats van dan pas de knop aan te raken. Zo verminder je gevoelig de beweging van je hand en vinger, met een stabieler beeld tot gevolg. Voor nog meer stabiliteit kan je je armen (of ellebogen) ook op een tafel laten rusten of tegen een muur houden.
FLITSEN TECHNIEK
Flitsen op de camera Met alle aandacht voor ‘strobisme’ – het werken met reportageflitsers los van je camera – zou je haast vergeten dat je je flitser ook gewoon op de camera kan zetten. Je leert als fotograaf dat rechtstreeks flitsen met een flitser op je camera not done is, maar ... is dat wel altijd zo? úPiet Van den Eynde
SHOOT ú n°16
51
TECHNIEK FLITSEN
D
e foto op de vorige pagina werd gemaakt met een flitser op de camera. Met zo’n opzetflits kan je dus toch een mooi resultaat krijgen. Flitslicht is eigenlijk een extra, draagbare lichtbron die je te allen tijde kan inzetten. Het is daarom een goed idee om even stil te staan bij de drie belangrijkste eigenschappen van licht in het algemeen en flitslicht in het bijzonder. Die karakteristieken zijn kwaliteit, richting en kleur.
verhouding tot het onderwerp, en dus ook de afstand tot het onderwerp. Wat dat betreft ziet het er niet zo best uit voor de opzetflits: met een oppervlakte van een paar vierkante centimeter zal hij immers harde schaduwen opleveren. Gelukkig bestaan er technieken en accessoires om die kleine flitskop tot een grotere en dus zachtere lichtbron om te toveren. We komen er verder in dit artikel op terug.
Kwaliteit
De richting van het licht heeft een zeer grote invloed op de esthetiek van een foto. Denk maar aan de lage avondzon die langsheen een muur scheert en alle textuur in die muur tot uiting brengt, en vergelijk dat met het felle zonlicht dat recht op iemand schijnt.
Met ‘kwaliteit’ bedoelen we of het licht hard of zacht is. Dat kan je beoordelen aan de schaduwen die een lichtbron afwerpt: hard licht zal harde schaduwen brengen, zacht licht geeft zachte schaduwen. Zacht licht wordt vaak meer geapprecieerd dan hard licht, maar dat hoeft niet. Eigenlijk moet je je lichtkwaliteit kiezen in functie van wat je met je foto wilt zeggen. Hoe zacht een lichtbron zal zijn, heeft te maken met de grootte van die lichtbron in
Richting
Kleur Ten slotte is er de kleur van het licht. Van het koele ochtendlicht tot het warme avondlicht: natuurlijk licht heeft een bepaalde kleurtemperatuur. Het licht van je flits is grosso
Onrechtstreeks flitsen
52
SHOOT ú n°16
modo afgestemd op de kleur van zonlicht op de middag. Wanneer je flitslicht mengt met omgevingslicht dat beduidend warmer is (bijvoorbeeld warm gloeilamplicht tijdens een huwelijksreceptie), doe je er goed aan om een kleurfilter op je flits te bevestigen.
Wet is wet Je kan flitslicht het best beschouwen als een extra lichtbron met één speciale eigenschap: hij is niet continu, maar levert zijn bijdrage aan de totale belichting in een fractie van een seconde. Dat is vooral van belang voor wie manueel zijn flitskracht, lensopening en sluitertijd instelt. Doordat de flitspuls zelf zo kort is, maakt de eigenlijke sluitertijd geen verschil uit. Zodra die niet sneller is dan 1/250ste seconde (of 1/200ste, naargelang het model van je camera), de zogeheten synchro-tijd, is je flits allang tevreden. Wat wel een invloed uitoefent, is de diafragma-opening: hoe kleiner die is, hoe minder flitslicht je sensor zal bereiken. Vandaar dat je in verband met flits wel eens hoort zeggen
Voor de foto op de vorige pagina gebruikte ik een techniek die ik van de Britse flitsgoeroe Damien Lovegrove (www.lovegroveconsulting.com) geleerd heb. Ik plaatste het model tegen een reflecterende achtergrond (in dit geval een gelakte deur), zoomde in met de flitskop en flitste rechtstreeks, terwijl ik het omgevingslicht enigszins onderbelichtte. Door de horizontale positie van de camera valt het flitslicht op en net achter het model, en is er geen storende schaduw. De verf reflecteert een stuk van het licht en zorgt voor een trendy look. Het resultaat heeft een beetje de typische look van een ringflitser. Meestal zal rechtstreeks flitslicht echter minder geschikt zijn, zoals de linkerfoto illustreert. Zeker indien je de camera draait en in portretstand fotografeert. Wanneer je onderwerp dicht bij de achtergrond zit, krijg je gegarandeerd een storende, harde slagschaduw. Een eerste stap naar verbetering bestaat erin de flitskop te draaien, zodat hij niet recht naar voren wijst, en het flitslicht te bouncen tegen een nabijgelegen muur. Het resultaat (foto rechts) oogt al een pak beter. Doordat de veel grotere muur nu de effectieve lichtbron is, zijn de schaduwen een pak zachter. Een echt creatief portret is dit nog niet: daarvoor is het veel te egaal uitgelicht.
TRENDY NABEWERKEN WORKSHOP
Trendy nabewerken met Adobe Lightroom Je kon er al een tijdje niet meer naast kijken: fotowebsites zijn helemaal in de ban van de ‘grungy vintage look’. In dit artikel gaan we na hoe je die trendy look kan creëren in een fotobewerkingspakket zoals Adobe Lightroom. ú3LHW9DQGHQ(\QGH
SHOOT ú n°16
57
VOLGEND NUMMER
Ik wil
meer Shoot
n° 17 ligt op 14 februari in de winke l
PRAKTIJK KINDEREN VOOR DE CAMERA TECHNIEK DE KNEEPJES VAN COMPOSITIE TEST TABLETS VOOR FOTOGRAFEN
Abonneren is besparen Shoot altijd in je brievenbus? Neem nu een abonnement op Shoot. Je krijgt Shoot zes keer keurig thuisbezorgd voor de prijs van 22,46 euro. Dat is een korting van 25% op de winkelprijs. Alle informatie over dit aanbod lees je op www.shoot.be (klik boven op ‘Abonneer’). Aanbod geldig voor België en Nederland.
SHOOT
Hoofdredacteur:(ULN'HU\FNH HULN#VKRRWEH úAdjunct-hoofdredacteur:-R9HUOX\WHQ MR#VKRRWEH úEindredacteur: Guido Kuppens úArtdirector:7LQH9DQ%HXUGHQúMedewerkers: Jamie Biesemans, Koen De Langhe, Jan Desloover, Jürgen Doom, Michel Engelen, Peter i.s.m. Belgiumdigital.com 1DFNDHUWV:RXWHU3DWW\Q3LHW9DQGHQ(\QGH%DUW%HWWHQVúRedactieraad: René Delbar, James Van Roosbroeck, Patric WijnsúVormgeving: 'LDQ*HHUWVHQ7LQH9DQ%HXUGHQúRedactieadres:6KRRW0LQRF%XVLQHVV3UHVV3DUNODDQEXV7XUQKRXW % 'HUHGDFWLHLVWHOHIRQLVFKQLHWEHUHLNEDDUú Abonnementen België:DERQQHPHQWHQ#PLQRFFRP7HOHIRRQ KWWS VKRSPLQRFFRPúAbonnementen Nederland:
[email protected], Telefoon: KWWS VKRSPLQRFFRPúMarketing: Johan Vandecasteele -
[email protected] - Telefoon: 014 46 23 71, Dana Molenberghs - dana. PROHQEHUJKV#PLQRFFRPú7HOHIRRQ úAdvertentieverkoop: 0DUOLHV(\FNPDQVPDUOLHVH#PLQRFFRPú-RKDQ1\VMRKDQ#PLQRFFRPú3DXO 6WRUPVSDXO#PLQRFFRPú,QJH9DQ5RPSX\ïLQJH#PLQRFFRPú7HOHIRRQ úDruk:&RUHOLR3ULQWLQJ(USH0HUHúDistributie:,PDSUHVV7XUQKRXW % %HWDSUHVV*LO]H 1/ úVerantwoordelijke uitgever:'LHGHULN9DQGHZRXHU3DUNODDQEXV7XUQKRXW % 'HSULMVYDQGLWQXPPHULV HXURú'H abonnementsprijs van Shoot bedraagt 22,46 euro voor zes nummers (een korting van 25%). Naar aanleiding van een aanpassing van de Nederlandse wetgeving willen we onze Nederlandse abonnees graag informeren over onze abonnementen. Een standaardabonnement (tenzij anders aangegeven bij het afsluiten) heeft een looptijd van bepaalde duur voor 1 jaar. Het abonnement wordt na dit eerste jaar stilzwijgend omgezet naar een abonnement van onbepaalde duur, tenzij u uiterlijk één maand voor afloop van het initiële abonnement schriftelijk (per brief, mail of fax) opzegt. Na de omzetting naar onbepaalde duur kan het abonnement op ieder moment schriftelijk worden opgezegd met een wettelijk voorgeschreven termijn van 3 maanden. Deze wetgeving gaat in per 1 januari 2012.
Copyright 2011 Minoc Business Press NV úCopyright Zonder schriftelijke toestemming van de verantwoordelijke uitgever mag geen enkele tekst noch illustratie van Shoot, geheel of gedeeltelijk, gereproduceerd worden. Dit magazine is auteursrechtelijk beschermd. Wenst u artikels te scannen, digitaal op te slaan, meermaals te kopiëren of commercieel te gebruiken? Meer info op www.presscopyrights.be. Shoot is een onderdeel van Minoc Business Press. Andere uitgaven van Minoc Business Press zijn FWD, Clickx, PC 0DJD]LQH6PDUW%XVLQHVV6WUDWHJLHV,73URIHVVLRQDOHQ='1HW úDisclaimer Shoot bevat links naar websites die de redactie interessant acht. Zulke links zijn evenwel puur informatief en de uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van deze sites of het gebruik dat ervan zou kunnen worden gemaakt. De uitgever is niet verantwoordelijk voor de inhoud van de advertenties. Meegedeelde persoonsgegevens worden gebruikt om je aanvraag te beantwoorden en worden opgenomen in het adressenbestand van Minoc Business Press om je op de hoogte te houden van onze activiteiten. Tenzij je schriftelijk verzet aantekent, mogen je persoonsgegevens doorgegeven worden aan derden. Je hebt steeds het recht op toegang, verbetering en schrapping van deze gegevens.
98
SHOOT ú n°16
