Research rapport Disassembly- and separation line
Opmerking [W1]: Raamwerk 2007. Let op: paginanummering is al ingesteld volgens de regels. U kunt de opmerkingentekst (on)zichtbaar maken onder Beeld optie Opmaak. Zet uw titel op de plek van de titel, verwijder met delete of backspace de oude tekst. Voor het vullen van de onderdelen moet u met de cursortoets onder de titels gaan staan, anders wordt de gehele tekst vet en groot. U krijgt een beeld van uw rapport door onder Beeld de optie Afdrukweergave te kiezen en daarin te werken. Kopieer deze file naar uw harde schijf. Bewaar het origineel als back up! Zie voor het gebruik van dit raamwerk Bijlage I 'Handleiding' in: Wim Hoogland, Roel Dik, Rapport over Rapporteren. Wolters-Noorhoff (verkrijgbaar via elke boekhandel). Deze file bevat een raamwerk voor een rapport. Achtereenvolgens treft u aan: omslag, titelpagina, voorwoord, inhoudsopgave, samenvatting, verklarende woordenlijst, symbolenlijst, inleiding, hoofdstuk 2, 3, en 4, conclusies/aanbevelingen, literatuurlijst en bijlagen. Per onderdeel zijn in deze aantekeningentekst tips en suggesties opgenomen. U kunt door dit raamwerk bladeren met de cursortoetsen. Marges en paginanummering zijn al ingesteld. Gebruik ook uw boek! Veel succes. Bij vragen: E-mail:
[email protected] Opmerking [W2]: Een omslag is beslist noodzakelijk. Het nut ervan is bescherming en verfraaiing van uw werkstuk. Houd de omslag zakelijk en eenvoudig en vermeld alleen titel en auteur. Zorg voor een titel die rondom een zelfstandig naamwoord is geformuleerd en exact de lading dekt. Overige informatie hoort op de titelpagina.
Patrick IJsveld
Opmerking [W3]: Op de titelpagina moet tenminste vermeld worden: de titel en eventuele ondertitel van het rapport en de naam van de schrijver of organisatie die het rapport heeft samengesteld. Daarnaast kunt u vermelden: plaats en datum of jaar van verschijnen, de instelling waarvoor u het rapport heeft gemaakt, of de naam van het bedrijf waar u bijvoorbeeld stage heeft gelopen. Tenslotte kan nog een volgordenummer of een code voor documentatie worden toegevoegd.
Research rapport Disassembly- and separation line
Patrick IJsveld The Hague 14 October 2010
Preface Aangezien sommige grondstoffen over een aantal jaar op zijn vond ik het van belang een me bezig te houden met het demonteren en scheiden van een massaproduct zodat de materialen hergebruikt kunnen worden. Door middel van de opdracht om een hobbydremel te demonteren en hergebruiken kan er een steentje worden bijgedragen aan de recycling.
Opmerking [W4]: Een voorwoord gaat aan de behandeling van het eigenlijke probleem vooraf; het gaat daarom niet over de probleemstelling of de gehanteerde werkwijze. In een Voorwoord behandelt u zaken, die niet in direct verband staan met het onderwerp, maar wel van belang zijn voor de lezer. Enkele onderwerpen die thuishoren in een voorwoord: *informatie over het kader waarin het rapport tot stand gekomen is, bijvoorbeeld: onderzoek, stage- of afstudeerverslag of project (mee beginnen); *gegevens over de schrijver; *aanduiding van de doelgroep waarvoor het rapport bestemd is; *dankbetuigingen, bijvoorbeeld aan een bedrijf, projectgroep, stagebegeleider of docent (mee eindigen).
Table of contents
Summary
4
Explanation of terms
5
List of symbols
6
1. Introduction
7
2. Functies en taken
8
3. Hiërarchische opbouw
9
4. Materiaaltechnologische aspecten
10
5. Werkvoorbereiding 5.1 Planning 5.2 Inrichting werkruimte 5.3 Financiën 5.3.1 Opbrengsten 5.3.2 Kosten 5.3.3 Winst
11 11 12 13 13 14 14
6. Alternatieven
15
7. Conclusion and recommendations 7.1 Conclusion 7.2 Recommendations
16 16 16
Bibliography
17
Appendix
18
Opmerking [W5]: Verdeel de inhoudsopgave goed over de pagina. Typ de definitieve versie van de inhoudsopgave pas als de tekst zelf in zijn geheel is getypt. Pas dan liggen de paginanummers vast. Tel vanaf de titelpagina en begin de nummers te vermelden na de inhoudsopgave. Maak gebruik van de zogenaamde decimale codering. Pas de codering alleen toe bij Inleiding, Kern (Werkwijze en Resultaten) en Conclusie. Ga bij het gebruik van decimale codering niet dieper dan drie lagen. Zorg er daarbij voor dat de codering ook werkelijk de hiërarchie van de inhoud weergeeft. Controleer of de titels uit de inhoudsopgave overeenkomen met de titels in de eigenlijke tekst. Zorg voor bondige, maar maximaal informatieve titels.
4
Summary This research is about the feasibility for an disassembly- and separation line with the intention to make a decision if the disassembly- and separation is good enough. There are different subject that will be described in the chapters. The function and task will be described. There is a hierarchy structure of the mass product. The material technical subject will be described, like the design, material and the production method. Next will be de work preparation that will be described. And there are some improvements of the mass product described. Finally, we could make a conclusion what to do.
5
Explanation of terms Hiërarchische opbouw
Rangorde, rangschikkende opbouw zoals een stamboom.
Lamelleren
Opbouwen van dunne plaatjes ijzer in een stator en rotor.
6
List of symbols Not needed
Opmerking [W6]: Een symbolenlijst is nodig, als er in het rapport veel symbolen voorkomen die bovendien meer dan een keer worden gebruikt. U ordent de symbolen alfabetisch. Ook als er een symbolenlijst in het rapport is opgenomen, moet u de symbolen bij hun eerste optreden in het rapport verklaren. Bij de schrijfwijze moet u zich eigenlijk houden aan de afspraken die nationaal en internationaal gelden. Een aantal van deze symbolen is vastgelegd in normbladen van het Nederlands Normalisatie Instituut te Delft
7
1. Introduction To investigate an disassembly and separation line an research is needed. An disassembly and separation line must be designed. The disassembly and separation line must be designed to recycle the materials inside the mass product. De cost of the disassembly and separation line must not be higher than 5% off the purchase value. The intention is to make profit when possible. The design and if the project is realizable will be researched in the plan of work, the technical product dossier ant the research rapport. The conclusion will be found in the research rapport.
Opmerking [W7]: Simpel gezegd dient in de inleiding het WAT (onderwerp/probleemstelling), het WAAROM (doel en/of belang van het onderwerp/de probleemstelling) en het HOE (werkwijze, gevolgde aanpak of structuur van het rapport) aan de orde te komen. - Vaak wordt, zoals in dit rapport, de volgorde WAAROM, WAT en HOE aangehouden. Verwerk de drie onderdelen in aparte tekstblokken gescheiden door een regel wit. Laat u bij het schrijven van uw eerste concept inspireren door de inhoud van paragraaf 2.1 van het boek!
8
2. Functies en taken De functie van de dremel is onder andere het schuren, slijpen en frezen van andere objecten. De taak is elektrische energie in de motor om te zetten in een draaiende beweging. Functie en taak van de onderdelen Niet alleen de dremel als geheel heeft een functie en een taak, maar ook alle losse onderdelen hebben taken en functies. In tabel 2.1 is een lijst te zien met de functies en taken van alle losse onderdelen. Ook het soort materiaal waarvan de onderdelen zijn gemaakt is erbij vermeldt Onderdeel
Materiaal
Behuizing
Plastic
Schroef Koperdraad
Staal Koper
Isolatie Schakelaar
Plastic Plastic en metaal Koper, andere metalen en kunststof
Functie Het schermt de motor af en het is het frame voor de onderdelen in de behuizing Voorkomen dat de twee behuizing loskomen van elkaar Stroom geleiden Kortsluiting voorkomen Motor in- of uitschakelen
Stator
Wisselstroom omzetten in gelijkstroom Magnetische kracht uitoefenen Weekijzer en koper op de rotor
Rotor
IJzer
Collector
As
IJzer
Ring
IJzer
Knop
Aluminium
Afsluitdop Spantang Spanmoer
Plastic Messing IJzer
Ronddraaien De as is hol en heeft schroefdraad waarop de spanmoer en spantang vastgezet kunnen worden Zorgt dat de knop naar buiten wordt gedrukt Voorkomen dat de as draait na het indrukken van de knop Voorkomen dat de twee behuizing loskomen van elkaar Accessoires inspannen Spantang vastzetten
Accessoires
IJzer
Metaal bewerken
Tabel 2.1Beschrijving functie, taak, en materiaal.
Taak
Afschermen Behuizingdelen bij elkaar houden Geleiden Koper draden afschermen Stroom onderbreken
stroom gelijkrichten Magneten Magneetveld opwekken Spantang en Spanmoer bij elkaar houden terugbuigen / terugveren As tegenhouden Behuizingdelen bij elkaar houden Vastklemmen Vastdraaien Slijpen, Frezen en Schuren
9
3. Hiërarchische opbouw De hobby dremel kan in verschillende blokken worden verdeeld. De motor en de besturing. De motor zorgt voor de aandrijving van de dremel en de besturing regelt de aandrijving. Naast de motor en de besturing is er nog de behuizing. De behuizing zorgt voor de afscherming van de motor en besturing en is het frame voor de onderdelen. Van de dremel kan een hiërarchische opbouw worden gemaakt. Dit is te zien in figuur 3.1 De schakelaar, de collector en de rotor worden niet veder uit elkaar gehaald. Dit valt namelijk buiten de systeemgrenzen. De onderstreepte woorden zijn onderdelen die niet veder gescheiden kunnen worden.
Figuur 3.1 Hiërarchische opbouw hobby dremel. De motor wordt uiteindelijk in de demontagelijn niet uit elkaar gehaald omdat de motor direct kan worden doorverkocht. Hier wordt op teruggekomen in hoofdstuk 5.3.
10
4. Materiaaltechnologische aspecten De onderdelen van de hobby dremel worden op een bepaalde manier gemaakt. Dit is afhankelijk van het materiaal waarvan het gemaakt is. In tabel 4.1 is te zien met wat voor een soort productiemethode het onderdeel is gemaakt, het ontwerp en het materiaal van het onderdeel. Onderdeel
Behuizing Schroef Koperdraad Isolatie
Schakelaar
Collector
Stator Rotor
As
Ring Knop
Afsluitdop
Spantang
Spanmoer
Accessoire
Ontwerp Een behuizing van plastic waar de schakelaar op vast zit en de motor in. Voorwerp om behuizingdelen met elkaar te verbinden Dun draad Plastic omhulsel Plastic omhulsel met daarin metalen plaatjes waarvan er een word gebogen tegen de juiste aansluiting Metalen plaatjes die contact maken met de as van de rotor Ronde weekijzeren kern met daar omheen lamellen van ijzer die geïsoleerd zijn van elkaar Cilinder van ijzer waarin koper zit gewikkeld Holle ronde cilinder met aan het uiteinde schroefdraad aan de buitenkant Dun rond op maat afgeknipt ijzer, dat is rondgebogen en op het uiteinde open is Dun aluminium plaatje met een gat erin Cilinder van plastic waar een gat in het midden zit met twee dunne platte uitsteeksels aan de binnenkant Hol cilindervormig stuk messing wat breder wordt. Op het brede stuk zijn twee gleuven gezaagd Holle cilinder die smaller is aan de bovenkant. Op het brede deel zit er aan de binnenkant schroefdraad. Dunne cilinder op lengte gezaagd met daarop schuurpapier gelijmd.
Tabel 4.1 materiaaltechnische aspecten
Productiemethode
Materiaal
Verwarmen en onder druk in een mal persen
Plastic
Computergestuurde draaibank Verwarmd koper dunwalsen Verwarmen en om koperdraad heen smelten Plastic, verwarmen en onder druk in een mal persen. Metaal op maat zagen.
Staal Koper Plastic
Zagen en buigen
Plastic en metaal Koper, andere metalen en kunststof
Lamelleren
Weekijzer en koper
Wikkelen en Draaien (draaibank)
IJzer
Draaien, boren en tappen
IJzer
Buigen en knippen
IJzer
Frezen, boren en knippen
Aluminium
Verwarmen en onder druk in een mal persen
Plastic
Zagen en draaien
Messing
Draaien, tappen en boren
IJzer
Lijmen en zagen
IJzer
11
5. Werkvoorbereiding Om 10 000 stuks te demonteren en scheiden is het van belang dat er een goede planning is en er moet een goede taakverdeling zijn. Daarom is hieronder een stappenplan beschreven. De stappen voor het demonteren van de dremel zijn als volgt; Taak 1e werknemer 1. De spanmoer wordt losgedraaid door de knop in te drukken die de as blokkeert. Hierdoor komt spanmoer, spantang en het accessoire wat erin zit vrij. De spanmoer gaat in de ijzerbak, de spantang in de messingbak en het accessoire in de bak voor accessoires. 2. De behuizing wordt open geschroefd met een schroevendraaier. Hierdoor komen er twee schroeven vrij. De twee schroeven gaan in de ijzerbak 3. De afsluitdop moet worden losgedraaid waardoor deze vrij komt en de twee behuizingdelen van elkaar los komen. Alle drie de onderdelen gaan nu in de bak voor plastic en de restanten van de dremel worden doorgeschoven naar de 2e werknemer. Taak 2e werknemer 4. De ring met de knop kan nu van de as worden geschoven, en de knop kan uit de ring worden geschoven. Hierdoor komen de ring en knop vrij. De ring gaat in de ijzerbak en de knop in de aluminiumbak. 5. De as kan nu van de motor worden gedraaid waardoor de as vrij komt. De as gaat in de ijzerbak. De restanten van de dremel worden doorgeschoven naar de 3e werknemer. Taak 3e werknemer 6. De bedrading kan nu worden los gesoldeerd van de motor en de schakelaar. Hierdoor komt de bedrading en de schakelaar vrij. De schakelaar gaat in de bak voor schakelaars. 7. De bedrading kan tot slot worden gestript waardoor de isolatie en de koperdraad over blijven. De koperdraden gaan in de bak voor koper, en de isolatie in de plasticbak. 5.1 Planning Aangezien het ontwerp van de dremel erg simpel is en sterk lijkt op andere dremels is het mogelijk om met deze demontagelijn ook andere types dremels te demonteren en scheiden als dat dan ook financieel haalbaar is. Het is belangrijk om vast te stellen hoe snel er 10 000 dremels gedemonteerd moeten woorden. Jaarlijks worden er namelijk een bepaalde hoeveelheid dremels weggegooid. Hieronder volgt een schatting van hoe snel de demontage moet verlopen om de jaarlijkse hoeveelheid dremels te kunnen demonteren. Er zijn in Nederland ongeveer 16miljoen inwoners, ongeveer 1:16 mensen hebben een soort dremel. Deze levensduur is ongeveer 8jaar. Er worden jaarlijks dus 125 000 dremels weggegooid. Per maand is dit ongeveer 10 400. Het is daarom het beste 10 000 stuks per maand te demonteren en scheiden. Om 10 000 stuks per maand te demonteren is een planning erg belangrijk. Zo moeten de taken die de verschillende werknemers hebben ongeveer even lang duren. Hieronder in tabel 5.1 is te zien hoelang een handeling ongeveer duurt.
12
Actie Soort handeling Tijdsduur in seconde Losdraaien 25 I Losschroeven 40 II Van de as schuiven 20 III Losdraaien 15 IV Los solderen 40 V Draad strippen 30 VI Tabel 5.1 Tijdsduur van de handelingen In de tabel is te zien dat alle handelingen rond de 30sec duren. Dit is inclusief de tijd de nodig is om de spullen in de juiste bakken te leggen. Elke werknemer voert twee handelingen uit. Het kost in totaal 170sec om een dremel te demonteren. Het kost daarom 472,2 uur om 10 000 producten te demonteren. Drie werknemers moeten hiervoor een maand lang, vijf dagen per week van negen tot vijf werken. 5.2 Inrichting werkruimte Om 10 000 stuks te demonteren is een vaste manier nodig om zo efficiënt mogelijk te werken. De demontage van een dremel is te verdelen in zes stappen. Deze zijn te zien in de tekening van de werkruimte in figuur 5.1. Vanaf de linkerkant komen de hobby dremels binnen. Zij gaan dan langs verschillende werknemers die elk een deel van de dremel demonteren. Het onderdeel wat los komt doen zijn in de juiste bakken, zodat het niet naderhand gesorteerd hoeft te worden. Met de Romeinse cijfers zijn de handelingen aangegeven. De handelingen zijn terug te vinden in tabel 5.2. De vierkante blokken met een blokletter staan voor een bak waar verschillende soorten onderdelen worden gescheiden. In wat voor een soort bak het onderdeel gaat is terug te vinden in tabel 5.3
Figuur 5.1 Indeling werkruimte
13
Actie Soort handeling Losdraaien I Losschroeven II Van de as schuiven III Losdraaien IV Los solderen V Draad strippen VI Tabel 5.2 Soort handeling
Bakletter Inhoud van de bak Accessoires
A B
Messing
C
IJzer
D
Plastic / kunststof
E
Aluminium
F
Koper
Schakelaars (wordt niet veder uit elkaar gehaald) Motor H (wordt niet veder uit elkaar gehaald) Tabel 5.3 Soort bak
G
De motor wordt in de demontagelijn niet uit elkaar gehaald omdat de motor direct kan worden doorverkocht. Ook de schakelaar wordt niet uit elkaar gehaald omdat in vergelijking met de tijd die het kost, er te weinig mee wordt verdiend. 5.3 Financiën Om de demontagelijn en scheidingslijn rendabel te maken moeten de materialen die vrijkomen doorverkocht worden aan bedrijven die de materialen kunnen recyclen. Het doorverkopen van sommige materialen levert geld op. Voor andere materialen moet geld worden betaald om er van af te komen. 5.3.1 Opbrengsten Hieronder wordt berekend wat de mogelijke opbrengsten kunnen zijn van het doorverkopen van materialen. De verkoop van de motor van de dremel levert €0,675 per stuk op. Voor 10 000 stuks levert dit €6750 op.
14 Er zitten in 10 000 dremels in totaal 50kg messing, wat bij een messingprijs van €3,15 per kilo, €157,50 oplevert Er zit in een dremel ongeveer 42,5 gram ijzer. In 10 000 stuks zit dus 425kg ijzer wat €34 euro oplevert bij een staalprijs van acht cent per kg. De 8g aluminium die elke dremel bevat, levert per 10 000 stuks €132.80 op. De opbrengst van het doorverkopen van 10 000 stuks is €6750 + €157,50 + €34 + €88 = €7029,50 De koper die in de draden zit heeft per dremel een lengte van 120cm en heeft twee aders. In 10 000 stuks zit daarom 24km aan koperdraad. De massa van koperdraad met een dikte van 0,75mm is 3,930kg/km. In 10 000 dremels zit dus 93,6kg koper. Met een koperprijs van €5,68 per kg (7-8-2010) is de opbrengst van het doorverkopen van koper €531,64
5.3.2 Kosten Om het plastic af te voeren moet er echter betaald worden. De kosten voor het afvoeren is ongeveer €130 euro per 1000kg plastic. In 10 000 dremels zit in totaal 400kg plastic, het afvoeren van het plastic kost hierdoor gemiddeld €52 De kosten van een werknemer is ongeveer €35 per uur. Met de andere kosten erbij van elektriciteit en de huur van het pand, worden de kosten per uur per werknemer geschat op €40. Drie werknemers die 160uur per maand werken kosten €19200. Het is niet haalbaar om precies de kosten te bereken omdat dit afhankelijk is van de kosten van het pand en overige kosten zoals elektriciteit wat variabel is. 5.3.3Winst De winst is €7605,94 - €19200 = -11 594,06. Er is dus een verlies van €11 594,06 per10 000 stuks. De aanschafprijs van een dremel van het merk Dremel ligt rond de €40, maar van deze goedkope versie van een onbekend merk, wordt de aanschafprijs geschat op ongeveer €25. Het kost ongeveer €1,159 om een dremel te demonteren. Dit is minder dan 5% van de aanschafwaarde van een dremel. Om precies te zijn is het percentage van de aanschafwaarde €1,159 / €25 * 100% = 4,638%
15
6. Alternatieven De behuizing is van plastic gemaakt. Door de motor komt er warmte vrijen aangezien er geen ventilatiegaten in de behuizing zitten, kan er maar een klein deel van de warmte vrijkomen aan de voorkant van de dremel. De warmte zorgt ervoor dat de behuizing warm wordt. Het is daardoor verstandig om ventilatiegaten aan te brengen in de behuizing. Bij langdurig gebruik gaat je hand zweten, mede door de warmte van de behuizing. Aangezien het plastic vrij glad is, verlies je grip na langdurig gebruik. Dit is op te lossen door oneffenheden aan te brengen de behuizing, of door de vorm van de behuizing aan te passen aan de houding van de hand, zodat de dremel goed in de hand valt. In figuur 6.1 &6.2 is te zien dat er geen ventilatiegaten in de dremel zitten, en dat het plastic vrij glad is waardoor er slecht grip is als je hand begint te zweten. Ook de lettertjes aan een van de zijkanten bieden haast geen grip.
Figuur 6.1 & 6.2 Zijaanzicht dremel die weinig grip en ventilatie heeft. Ook de knop om de as te blokkeren waardoor de spanmoer los kan worden gedraaid, kan worden verbeterd. In dit ontwerp dremel is de knop namelijk een dun plaatje aluminium wat je aan de bovenkant een paar millimeter moet indrukken. Dit is te zien in figuur 6.3 waar de knop rood omcirkeld is. Het indrukken wordt na een aantal keer pijnlijk, omdat het oppervlakte waar je druk op zet klein is en het scherpe randen heeft. Het is daarom handig om en groter plastic kubusje bovenop de aluminium knop te lijmen, waar de aluminium knop invalt.
Figuur 6.3 Zijaanzicht van de dremel met de knop rood omcirkelt.
16
7. Conclusions and recommendations With the research of the disassembly and separation line, there could be make an conclusion. Also there could be some recommendations for the management. 7.1 Conclusion The making of the disassembly and separation line is guided by the research rapport. That there is no profit, is not a problem, because the total cost is not more than 5% of the purchase value. The project is financially good. The design of the workspace is also researched. The design of the separation of parts is good enough and that’s why the parts can be separated effectively. The final conclusion is that it is possible to make an good disassembly and separation line. 7.2 Recommendations The best way to disassemble and separate 10 000 product is to do this with three employees. This is because of the financially situation. With more employees the cost are more than 5% off the purchase value. It is also better because of the timing of the different task for each employees. Maybe it is possible to disassemble en separate different types of rotary tools because the design is partly the same.
17
Bibliography Books Studiewijzer wp1.1 Thema Massaproduct (versie augustus 2010) Internet http://forum.fok.nl/topic/1000993/1/25 Schatting van de messing en aluminium prijzen http://www.hvpartners.nl/upload/HV025_afvalprijslijst_2010_web.pdf Kosten afvoeren van plastic http://beurz.com/koperprijs-per-kilo/ Koperprijs http://beurz.com/aluminiumprijs-per-kilo/ Aluminiumprijs http://www.circuitsonline.net/artikelen/view/27/2 Informatie over koperdraad met het daarbij behorend gewicht http://www.mabuchi-motor.co.jp/cgi-bin/catalog/e_catalog.cgi?CAT_ID=rs_380ph Site van de gelijkstroommotor in de dremel. http://www.openoffice.org/product/draw.html Programma voor het maken van een demontagelijn en het ontwerpen van een werkruimte. www.vandale.nl Online woordenboek voor verklarende woordenlijst. http://nl.wikipedia.org/wiki/Commutator Informatie over de collector. http://nl.wikipedia.org/wiki/Lamelleren Informatie over lamelleren. http://nl.wikipedia.org/wiki/Gelijkstroommotor Informatie over werking en opbouw van gelijkstroommotor http://en.wikipedia.org/wiki/Organizational_hierarchy Informatie over hiërarchie opbouw. http://nl.wikipedia.org/wiki/Rotor_(elektromotor) Informatie over materiaal en werking van de rotor. http://nl.wikipedia.org/wiki/Stator Informatie over materiaal en werking van de stator
Opmerking [W8]: Een literatuurlijst bevat in alfabetische volgorde de beschrijvingen van gebruikte werken. Die beschrijvingen dienen absoluut aan bepaalde eisen te voldoen. Bijvoorbeeld bij een boek: Naam + voorletters auteur (geen titulatuur), volledige titel (onderstreept, of in drukwerk gecursiveerd). Druk (als het niet de eerste is), plaats, en jaar. Na de auteur een komma, na de titel een punt. Zie voor juiste beschrijvingen artikelen en rapporten het boek.
18
Appendix Not needed
Opmerking [W9]: Bijlagen vormen een uitstekend middel om de kern van het rapport overzichtelijk en leesbaar te houden. U kunt bijvoorbeeld opnemen: alle gedetailleerde berekeningen, gegevens over apparatuur, werktekeningen, bedrijfsinformatie. Een rapport zonder bijlagen behoort dan ook tot de uitzonderingen. Een voorwaarde is dat de tekst zonder gebruikmaking van de bijlagen een begrijpelijk geheel vormt. U mag de lezer nooit dwingen heen en weer te bladeren. Naar elke bijlage dient een keer verwezen te worden in het rapport. Geef bijlagen een nummer (Romeins cijfer) en een titel, en vermeld ze op die manier in de inhoudsopgave.
