Report on historical seismicity in the Kempen area, 14 th -19 th centuries

Belgian agency for radioactive waste and enriched fissile materials

CATEGORY A

Report on historical seismicity in the Kempen area, 14th-19th centuries Project near surface disposal of category A waste at Dessel Version 1

NIROND-TR 2011-24 E V1 06 May 2011

ONDRAF/NIRAS NIROND-TR report 2011-24E

Version 1

Report on historical seismicity in the Kempen area, 14th-19th centuries

Project near surface disposal of category A waste at Dessel

May 2011

CATEGORY A

This report is a joint report of ONDRAF/NIRAS and ROYAL OBSERVATORY OF BELGIUM. This report was written by DAVID KUSMAN, PIERRE ALEXANDRE and THIERRY CAMELBEECK It was edited by Laurent Wouters (ONDRAF/NIRAS) It was reviewed by Wim Cool (ONDRAF/NIRAS) It was approved by Rudy Bosselaers (ONDRAF/NIRAS)

Contact person at

ONDRAF/NIRAS:

Laurent Wouters [email protected]

ONDRAF/NIRAS

Avenue des Arts 14 BE–1210 Brussels www.nirond.be ROYAL OBSERVATORY OF BELGIUM registered office Ringlaan 3 1180 Brussel Belgium www.observatoire.be

The data, results, conclusions and recommendations contained in this report are the property of ONDRAF/NIRAS. The present report may be quoted provided acknowledgement of the source. It is made available on the basis that it will not be used for commercial purposes. All commercial uses, including copying and re-publication, require prior written authorisation of ONDRAF/NIRAS.

ii

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

Document Datasheet Title Report on historical seismicity in the Kempen area, 14th-19th centuries Subtitle Project near surface disposal of category A waste at Dessel Author(s) of the document

Reviewer(s) of the document

DAVID KUSMAN

WIM COOL (ONDRAF/NIRAS)

PIERRE ALEXANDRE THIERRY CAMELBEECK Series

Category A

Publication date

6 May 2011

Document type

NIROND-TR

Review status

Version 1

Status

Open

Revision number

0

ONDRAF/NIRAS

NIROND-TR 2011-24E

Subcontractor reference number

NA

NA

Total number of 68 pages

number of report

ISBN

Approver(s) of the document Rudy Bosselaers (ONDRAF/NIRAS)

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

iii

Executive Summary The studied area, as all north-western Europe, is sensitive to moderate seismic activity originated from different regions [1] (Camelbeeck et al., 2007). The most active region is the bordering region between Belgium, The Netherlands and Germany. This tectonic region is often called «Lower Rhine Embayment». A part of it, the Roer Valley Graben appears as the most active area with several earthquakes with M5.0 since the XIVth century, the strongest being the 1756 Düren event (Germany) with a MS magnitude estimated around 5.7. The most important recent ones are the 1951 Euskirchen earthquake (Germany, MS=5.3) and The Netherlands, MS=5.4 1992 Roermond event. Southwest to the Roer Valley Graben, a notable activity exists in the HautesFagnes and Eifel hills. The strongest known seismic event occurred there on 18 September 1692. Its magnitude has been evaluated to 6 ¼ [2 ] (Alexandre et al., 2008). This earthquake caused important structural damages to buildings (collapsed vaults inside churches in rural areas, chimney falls and collapsed house gables in highly urbanized areas, destructive damages to castles, etc…). In the near region of Liège, the known activity is less important, but on 8 November 1983, an M=4.7 earthquake caused many damages in the city. The Brabant Massif appears as presently less active, but two damaging M=5.0 earthquakes occurred in 1828 and 1938. In the southern North Sea and the Strait of Dover, the activity is very weak since the XVIIth century but was more important beforehand with the occurrence of two earthquakes in 1382 and 1580 [3] (Melville et al., 1996) with an estimated magnitude greater than or equal to 6.0. The present study focusing on the Kempen reveals that there are two earthquakes which surpass the other in their impact in the province of Antwerpen: the Verviers earthquake of 18 september 1692 and the Aachen-Düren Earthquake of 18 february 1756. No reports of earthquakes with an epicentre located in the studied area were found.

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

1

2

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

1

Aim of the study

ONDRAF/NIRAS is working on a project for the near-surface disposal of low and intermediate short-lived waste. The seismic guidance issued by the Belgian Federal Agency for Nuclear Control (FANC) requests a probabilistic seismic-hazard assessment (PSHA) of the site, with the objective to determine the design response spectre of the “design basis earthquake” (DBE). The methodology applied was outlined in a report entitled “Generic Methodology for the Seismic Loading Definition on Structures [4] (Richir et al, 2009). This PSHA is supported by a reevaluation of the seismotectonic zoning [5] (Verbeeck et al., 2009) and by the present historical investigation. For twenty years, the Royal Observatory of Belgium’s Seismology section, has regularly undertaken historical investigations, building up a detailed historical database on earthquakes for northwestern Europe. Nonetheless, for the Kempen, historical data remained poor which gave rise to the present investigation. The purpose of this study lies in the evaluation of the historical earthquakes impact in the Kempen area, most specifically, the Mol-Dessel region. In order to get a representative overview of the past earthquakes impact in the Mol-Dessel region, research was extended to Limburg and the Antwerpen part of the Kempen. This area of researches was delimited eastwards by Peer, northwards by Lommel and southwards by Zolder.

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

3

2

What do we understand under the topic historical data? Historical research applies usually to earthquakes belonging to the pre-instrumental period, before 1900. This period is characterized by the lack of scientific data produced under the form of seismograms recorded by seismic stations; modern seismology, as we conceive it today, did not exist as such. Nevertheless, it is important to note that even if instrumental data can help to evaluate earthquake parameters from the beginning of the XXth century, up to the development of modern seismic networks some 30 years ago, historical research stay an important source of information. In this case, historical sources, whether they are published or unpublished, give us useful information for an evaluation of the impact, the location and the magnitude of the earthquakes: through historical sources, we can provide evaluations of the ground motions at a local level. This is done by the introduction of macroseismic scales in which the intensity of the earthquake at a given location is evaluated by its effects on human beings and objects, as well as damages to buildings [6] (Camelbeeck et al., 2006). The intensity scale used in Europe is the EMS-98 scale [7] (Grünthal, 2001). Of course, for the most ancient periods, only earthquake effects with intensity above 4 are generally described in historical sources. For smaller earth tremors, the witness would often mistake the earth shock for the rolling of a wagon, or for the sound of an explosion, or would even draw no attention at all to it. It is thus the historian’s task to validate historical texts, using a critical approach to historical sources to assess their value. These methods lay, among other factors, upon the reliability of the text’s author (direct, indirect or compiler), upon the dating of the text and upon its elaboration : are we dealing with a chronicle aimed for historical purposes, apologetic purposes, or with a legal source produced by urban authorities in their jurisdiction of regulators of the daily urban life...?

4

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

3

Method of investigation Our first source of information for this report was the historical database of the Royal Observatory of Belgium in which all the known validated texts and historical sources for earthquakes in northwestern Europe have been introduced. On the other hand, to complete the information in the Kempen region, and specifically in the framework of this study, we conducted specific researches in the different recordoffices of the region. The typology of the sources that were used for this study can be divided into two main categories: -

narrative sources (published or unpublished):

This title includes chronicles, marginal annotations in parish registers or family diaries, private account books which might also contain memories of historical events, private memories, in short, all kinds of “ego-documents”, that is to say personal memories collected and summed up in a text about events which did mark the author’s life. Finally, we can also classify under this category the personal letters and the press archives. All these sources help us to understand attitudes and perceptions, sometimes quite detailed about earthquakes [3]. -

diplomatic and legal sources:

This title includes urban regulations, minute books of municipal magistrates and “stadsresolutien” that is to say, registers recording decisions taken by the town magistrate or the rural communities’ political representatives. Also taken into consideration are town accounts and records of the administration of the Province of Antwerpen, mentioning the demands made by inhabitants of the Province during the 19th century about compensations, following a disaster. Therefore, above all, thus, emphasis was put on the diversity of historical sources. If narrative sources provide us most often with detailed data on the way the direct or indirect witnesses did perceive the earthquake, they generally do not allow quantifying the impact of damages, if there are reported damages. On the contrary, accounts allow us to have a glimpse at this. Town accounts or church fabric accounts inform us, for example, on details of sums paid by the Town receiver to carry out repairs on buildings damaged by the shock. The accounts can also uncover details of materials delivered (tiles, lime, stones, bricks, etc…) and on workers paid according to their ability, be it masons, roofers or carpenters.

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

5

Town magistrate’s resolutions (stadsresolutien) during the Old Regime-period (that is to say up to the French Revolution and in the Low Countries up to 1795 when the principality of Liège was annexed by the French Republic), on the one hand, and minute books of municipal magistrates since the 19th century on the other hand, can both possibly indicate decisions taken to ensure that the inhabitants are under safety after an earthquake sequence. These documents can also contain financial demands made by town magistrates to the central authorities. Under the Old Regime, central authorities were eventually responsible for indemnifications. Such authorities as the Staeten van Brabant (the Estates of Brabant), were political representatives acting to represent the interests of towns, clergy and nobility, towards the Prince. Finally, the archives of the disaster’s fund of the Province of Antwerpen, which exist from the French Regime (1795) on, were of interest for this research, particularly to study the possible impact of the so-called earthquake (in fact a storm) dated on the 5th of March 1818, generally situated around Antwerpen. The diversity of the sources that were taken under investigation has an additional advantage. It implies that we do try to evaluate the seismic vulnerability on a vast variety of materials that were used in the monumental heritage. Monumental buildings are indeed at risk in case of a heavy earthquake: let us mention for example the Steen fortress in Antwerpen that hosted the municipal jail, parish churches, polders dams, mills, etc…. The great variety of analysed architectural buildings increases qualitatively the evaluation of the earthquake strength. Some wooden structures, for example, can indeed offer a better resistance to an earth tremor, creating the false impression that the earthquake was not felt in the concerned locality [8] (Levret, 2008). This has to be taken into account when interpreting such information. The typology of the mentioned repairs was also integrated in our study because it could furnish us hints on damages eventually caused by an earthquake: let us mention repairs of cracks on church vaults, the buying of new balks aimed at replacing old ones weakened by the shock, massive buying of tiles to repair a roof, the setting of tie beams on a wall or under archways [8], etc…. With regards to the qualitative evaluation of the seismic intensity, the polder’s archives were of particular interest to us because these polders had to be regularly controlled, given the importance of their reliability in coastal zones potentially endangered by the risk of sea floods. The polder’s administration boards were composed of magistrates elected by rural communities in the concerned zones. The eventual restoration of damaged polders fell thus under their scope. Polder accounts can accordingly cover entire chapters on the maintenance of dams or their inspection.

6

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

The reader will find in annex a precise catalogue of the consulted sources and obtained results (thereafter abbreviated by annex 1). This catalogue classifies the exploited sources by archive’s repository, and indicates the name of the consulted source, its archivistic reference, its type and specifies if a positive result was obtained, i.e. the explicit mention of an already known earthquake in the historic catalogue of the Royal Observatory of Belgium. In this case, the date of the attested earthquake is given and highlighted in yellow. A last column « remarks » is aimed at giving additional explanations about the exploited source (reason for the choice of this kind of source, quality, and critical assessment of the source, typology, and irrelevance for the aim of the research).

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

7

4

Earthquake effects in the Kempen region We divided the collected information into two categories: (a) the explicit mentions of earthquakes, and (b) damage descriptions or repairs not explicitly related to earthquakes but that could have been caused by an earthquake. In other words, explicitly felt effects and potentially felt effects were taken in account. Each mention, whether explicit or potentially caused by an earthquake, is classified by locality under the general title of the concerned earthquake (date, epicentre and intensity). The place is localized by district. Effects are summarized and justified by published or unpublished sources in the footnotes.

4.1 4.1.1

Explicitly felt shocks : Earthquake of 23 April 1449 (epicentre in the southern North Sea) : Earthquake felt in Antwerpen, during the night1.

4.1.2

Earthquake of 23 August 1504 (epicentre in Aachen, Germany): Earthquake distinctly felt in Antwerpen 2, the houses framings and tin utensils were shaken by the tremor as well as more generally speaking the whole house interiors. The earthquake is qualified as great, that is to say, as much important as to make the houses shaking3. In Mechelen, the priest of Our Lady church hears an underground rumble around 11h. a.m., the earthquake is also felt in Lier, according to an Antwerpen chronicle [9] (Alexandre, 1994).

4.1.3

Earthquake of 22 March 1554 (epicentre in Weert, The Netherlands) : Earthquake felt in Antwerpen, during the night, described in a Antwerpen chronicle by Josse de Weert [9].

4.1.4

Earthquake of 30 April 1554, (epicentre in Weert, The Netherlands) : Earthquake felt in Antwerpen, at 5 h. p.m. [9].

1 K.B.R., Ms. n° 7430-7431, f°5r°(Antwerp chronicle, from 1083 to 1488). 2 K.B.R., Ms. n° 6191, p. 272 (Brabant chronicle up to 1556, written by an Antwerp carmelite friar, Jan van Hansijk). 3 K.B.R., Ms. n° 18724-32, f°13v° (Antwerp chronicle,written in 1571, concerning events between 1004 and 1508).

8

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

4.1.5

Earthquake of 6 April 1580 (epicentre in the Dover-Pas-de-Calais region, France): Earthquake slightly felt in Antwerpen [3].

4.1.6

Earthquake of 4 April 1640 (epicentre not well determined, Germany) : Earthquake felt during the night, in Geel (district of Turnhout)4, Lier5 and Antwerpen6.

4.1.7

Earthquake of 18 September 1692 (epicentre in Verviers) : Earthquake violently felt in Antwerpen, Our Lady-church’s tower swayed backwards and forwards, numerous walls and house gables were damaged as well as chimneys 7. It is also felt in Mechelen, where chimneys and house gables fall too, a child is killed by the fall of a chimney8. The shock is probably as much violent in Brecht (district of Antwerpen), because it is explicitly said that one is not accustomed to such a shock [10] (Alexandre and Kupper, 1997). The tremor is also felt in Turnhout (chief town of district), without any particular damage, as well as the aftershock of 19 September9. Northwest of Turnhout, in Hoogstraten, the high spire of the St Catharina church tower suffered from the earthquake as a visit is paid by the church fabric to check the equilibrium of the spire. The cross, actually, is said to have turned, according to the church account mentioning it 10 . This might be explained by the fact that the little cupola on which the cross stood was severely shaken. Such an incident on a very tall structure (the church tower is 104, 70 m. high) cannot be taken as a representative proof of the local intensity ; it rather implies that the earthquake had a far-reaching intensity, well beyond the Verviers region.

4.1.8

Earthquake of 27 December 1755 (epicentre in Aachen, Germany): Earthquake felt in Mol (district of Turnhout), prayer days are ordered in the St Peter’s church for the population, not long before the 15 january 1756 to avert the threat of a disaster11.

4 Rijksarchief Antwerpen, Familie-archief de Menten de Horne, n°95 Memorieboek, 1629-1731, p. 1. 5 Geschiedkundig Liersch dagbericht met talrijke aantekeningen ed. by E. Mast, , Lier, 1888, p. 89. 6 Stadsarchief Antwerpen, Privilegiekamer, PK. N°120, f°106 r° (Annals of the city, from 1561 to 1740). 7 Stadsarchief Antwerpen, Privilegiekamer, PK. N°120, f°167 r° (Town annals from 1561 to 1740) andJ.C. Beer, Neu-eröffnete Trauer-Bühne der vornehmsten unglücklichen Begebenheiten. 8 K.B.R., Fonds Goethals, Ms., n°177 (Chronycke van Mechelen tot den jaer 1646 door H. Coelput vervolght door d'heer Cornelius van Gestel tot den jaere 1717 ende voorts tot 1743), f.88v°. 9 Annalen (1662-1841) van de Heilig-Grafpriorij te Turnhout, ed. by Z.M. Hereswitha, in Taxandria, Tijdschrift van de Koninklijke Geschied-en Oudheidkundige Kring van de Antwerpse Kempen, Nieuwe reeks, vol. 33, 1961, pp. 1-123, p. 41. 10 Stadsarchief Hoogstraten, Kerkarchief Sint-Catharina, Kerkrekeningen, n°166 (1691-1710), church account of 1692, non-paginated. 11 Stadsarchief Mol, Sint-Pieterskerk, n°22, Kerkrekeningen (1746-1766), Church account of 1756, non-paginated.

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

9

The same decision is taken in Reet (commune of Rumst, district of Antwerpen), where the members of the Saint Sebastian bowmen’s guild restrain from holding their annual feast, set on the 20th of january, given the fact that the week before, prayer days were organized because of the earthquake. In such circumstances, it would not have been appropriate to hold public festivities at the same time12. The shock of 27 december 1755 is also slightly felt in Turnhout13. In the south of the province, the shock is felt in Mechelen, according to a Mechelen chronicle [11] (Alexandre and Vogt, 1994)14. 4.1.9

Earthquake of 18 February 1756 (epicentre in Düren, Germany): The shock is violently felt in Turnhout. A stake which firmly stood at the bridge next to the Holy Sepulchre cloister’s church breaks up, the bridge is wavering. The candlesticks over the altar are shaking. The stone cross of the beguine convent falls from the top of the church under the shock. A great crack appears in one of the towers of Turnhout’s castle15. In Herentals, in the Our Lady Besloten Hof women’s cloister, inside the church, during the morning’s mass, a rumble is heard at first and afterwards, the glass windows started to vibrate. The little bells of the Town Hall’s belfrey rang from themselves16. The tremor is also felt in Antwerpen, but with more fear than any real damage17. On the contrary, the tremor seems rather violently felt in Mechelen, where a crack appears in the ceiling of the Grey Friars church and where some chimneys fall18. In the southern part of the province, westwards of Mechelen, in Puurs, the tremor is slightly felt19. In the nearby province of Limburg, in Hechtel (district of Maaseik), the February aftershocks were probably felt as masses were ordered to be celebrated in 1756 to put

12 Rijksarchief Antwerpen, Oud Gemeentearchief Reet, 71-72. St-Sebastian guild, n°72, account of 1755-1756, non-paginated. 13 Annalen (1662-1841) van de Heilig-Grafpriorij te Turnhout, ed. by Z.M. Hereswitha, OS.S.J.(éd.), , in Taxandria…, vol. 34, 1962, pp. 3-107, pp. 8-9. 14 K.B.R., Ms. n° II-1737(3) (Chronicle of Mechelen from 1740 to 1766. 15 Annalen (1662-1841) van de Heilig-Grafpriorij te Turnhout, , in Taxandria…, vol. 34, 1962, pp. 3-107, p. 9. 16 Journal of the Provost Van de Schilde, provost of the Onze Lieve Vrouw Besloten Hof Klooster, 1756-1774 , ed. by F. Prims, Campina sacra, vol. 3, Herentals, Besloten Hof, Antwerpen, 1933, p. 114. 17Gazette van Antwerpen, n° 15, 20 februari 1756, p. 3.. 18 K.B.R., Ms. n°2096 (Chronicle of Mechelen) and Chronicle of Leuven 19 Chronicles of Mechelen and Leuven and Chronicle of Puurs (Joannes Vervranghen: Notieboek).

10

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

an end to earthquakes. In addition, 500 tiles were bought in Maastricht to repair the sacristy20. 4.1.10 Earthquake of 20 February 1756 at 4 h. a.m. (epicentre in Düren, Germany) : The tremor is felt in Turnhout, but moderately, in comparison to the shock of 18th February. This being said, the Mother Superior and the whole monastic community flee and a procession is held three days long, where the nuns bear the image of the Virgin Mary to ward off the community from future evils. No one dares to sleep peacefully. Prayer days are ordered21. The same tremor is felt in Herentals again, the provost of the Besloten Hof Cloister reports that in the Tongerlo church, southwards from Herentals and closer to the Limburg region, the bells started to ring, without the mentions of any structural damages to the edifice22. 4.1.11 Earthquake of 23 February 1828, at 8h.30 a.m. (epicentre around Jauche) : The shock is felt in Antwerpen, without any damages23. 4.1.12 Earthquake of 19 October 1848, (unknown epicenter, likely in southern North Sea): Local newspapers provide information on this earthquake for the province of Antwerpen. Inhabitants of the communes of Deurne (district of Antwerpen) and Schooten, northwards of Antwerpen, seem to have perceived the shock at 7h.20 A.M. at first as an underground rumble, similarly as the sound of a coach passing along. It was then followed by a light tremor in a eastwards-westwards direction, repeatedly at two times24. 4.1.13 Earthquake of 26 August 1878, at 8h.50 a.m. (epicentre in Tollhausen, Germany) : The shock is almost not perceived in Antwerpen [12] (Lancaster, 1879).

20 Rijksarchief te Hasselt, Eksel-Kerk Oud Archief, Church account of 1756, n°3. 21 Annalen (1662-1841) van de Heilig-Grafpriorij te Turnhout , in Taxandria…, vol. 34, 1962, pp. 3-107, p. 9. 22 Journal of the Provost, p. 114, it is not clear wether the bells of Tongerlo are ringing in a parish church of the village or in the norbertine’s cloister’s church. 23 Le Mathieu Laensbergh , 27/02/1828.

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

11

4.1.14 Mentions of damages or repairs that could be related to specific earthquakes: 4.1.15 Earthquake of 4 April 1640 (Germany): In Turnhout, during spring and summer 1640, the urban magistrate orders the buying of 415 tiles, aiming to repair a prominent city building, the vrijheid-huis, a carpenter is also hired to work at the building. Massive buying of tiles can possibly indicate the impact of an earthquake on a building25. Otherwise, a mason and its journeyman are hired to work at the restoration of the crossbowmen’s house26. In Herentals, numerous repairs are undertaken during the year 1641 (the city’s account for 1640 is missing). Although this could be explained by the fact that Herentals was a garnison town, the number and sorts of works done show that there were external causes to the restoration campaign. Chimneys were cleaned at the Town’s Hall and its storehouse as well as a garrison building next to it. The city’s brewery had to be repaired by a carpenter, lime and stones were extensively delivered to meet the city’s need in order to restore buildings. In the St Sebastian gild’s house, works were done to whitewash the walls with lime and plaster was used. A roofer worked three days long at the rethoricas’s house and finally, the main city’s hall had to be repaired. The total of the city‘s expenses amounted to 719 gulden in 1641, whereas in 1637, expenses amounted only to 569 gulden. However, lacking any supplementary proofs with other accounts, this remains a hypothetical effect of the 4 april 1640-earthquake. 27. 4.1.16 Earthquake of 18 September 1692 (Verviers): Repairs are undertaken in St Amand church‘s choir, in Zammel-Oosterloo (commune of Geel) between the years 1692-170628. In Herentals, a carpenter is hired by the town authorities, from the 26 september to Christmas 1692, to carry out various works in the city. This, given the chronological proximity with the earthquake’s date, provides us a useful information on the effect of the tremor in this particular area of the town. Repairs are done at the town’s brewery, where lime and plaster are delivered and the same goes for the town’s hall. Diverse works are finally ordered on the buildings belonging to the urban authorities29. In Hoogstraten, 500 tiles are bought for the roof

24 Stadsbibliotheek Antwerpen, Postryder van Antwerpen, zaterdag 21 oktober 1848, p. 3, Journal d’Anvers et de la province, Vendredi 20 octobre 1848, p. 3. 25 For example, when repairs were to be done at the vault’s church of Tongeren, damaged by the earthquake of 18 september 1692, 50.000 tiles were bought for the roof : Stadsarchief Tongeren, Kerkarchief van O.-L.V.-kerk, n°446, draft exemplaries of the church accounts 1606-1720, expenses for the year 1709, p. 15. 26 Stadsarchief Turnhout, Oud-Archief, Burgemeestersrekeningen, Boîte 11KVII, n°449, 1639-1641, f°65r°-69v°. 27 Stadsarchief Herentals, Oud-Stadsarchief, Financiën, Stadsrekeningen, City’s account of 1641, n°10, f°15r°-f°27v°. 28 Stadsarchief Geel, Kerkarchief Zammel-Oosterloo, n°VI, Restanten of achterstallige betalingen van Sint-Amands 1692-1706. Reparatie vanden cruyschoor, non-paginated 29 S.H., Oud Archief, Stadsrekeningen, Town account for the year 1692, n°44, f°16v°-17v°.

12

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

of the St Catharina church on the 16th october, some prominent burghers lend money to the church, probable evidence of costly structural damages on the roof, with regard to the aforementioned explicit text on the church’s spire in 169230. 4.1.17 Earthquake of 18 February 1756 (Düren, Germany): The mill of Mol (district of Turnhout) seems to have suffered from structural damages, for which costly repairs were needed (Fig. 1). The municipal magistrates of Mol mention in their register the repair of the mill in 175731. An official inspection-report stated that the mill dam had worm-eaten wood that the walls of the sluice gate were porous and finally that the low wall upon which the axis of the mill wheel stood was beyond repair. The restoration was completed in 1758 [13] (Knaepen, 1982). The domanials accounts for the receiver of Antwerpen, concerning the Mol and Dessel mills, do show a significant increase in expenses on these mills for the financial year 1755-1795 Figure 4-1. As a matter of fact, the Dessel mill was also repaired in 1759 by the local authorities [13] (Knaepen, 1982). As the explicit cause was not indicated, the effect of the 18 february 1756 earthquake on the mill’s damages remains hypothetical. 6000

Livres (arrondies à l'unité sup.)

5000

4000

Anvers: Douane et prison Mol et Dessel: moulins

3000

2000

1000

17 79 17 80

17 77 17 78

17 76

17 75

17 73 17 74

17 72

17 70 17 71

17 69

17 67 17 68

17 63

17 61 17 62

17 59 17 60

17 58

17 56 17 57

17 55

0

Figure 4-1: Estimate in Artois pounds of the annual expenses for reparation works on domain buildings in Antwerp, Mol and Dessel between 1755 and 1795. Blue columns for Antwerp customs and prison, violet columns for Mol and Dessel mills. The statistics are discontinued in 1780, because after this date the mills were no longer at the charge of the collector of the domain of Antwerp

30 Stadsarchief Hoogstraten, Kerkarchief, kerkrekeningen, n°184 B, 1648-1813, Church account of 1692, p.79. 31 Stadsarchief Mol, Oud Archief Mol, Schepenregisters, n°58, 1757-1763, f°46v°-47r°.

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

13

In Herentals (district of Turnhout), the beguine’s convent’s church is in danger of collapsing down in 1756. Nails and ironworks are provided to insure the edifice’s stability32. The parish church’s accounts record as well expenses to clear away debris and dirt in the church in january and in may 1756. In may 1756, 500 new tiles are ordered for the church as well as nails33. In other respects, the buildings belonging to the urban authorities also need repairs; 1500 tiles are bought for this aim; a roofer is remunerated for its work, a glazier is paid for its work at the City’s buildings and a mason for the repairs done during the year 175634. In connection with what we know about the perception of the 18 and 20 February earthquakes in the Our Lady Besloten Hof ‘cloister (see above) in Herentals, little damages on the buildings are conceivable. In Balen (district of Turnhout), it is necessary to repair the presbytery’s roof during the month of May 175635. Finally, in Hoogstraten, 275 tiles are bought to repair the roof of the Town’s Hall36. Finally, in the Limburg town of Beringen (district of Hasselt), southwards of Balen, one of the city towers seems to be heavily damaged. A roofer is paid 25 days to repair the tower as well as the church, delivering thousands of tiles and nails. Consolidation works are ordered for the church37. In connection with the aforementioned relation of the earthquake in Hechtel, in the north-east direction, more close to the Maas valley, it makes sense to assert that the February earthquake was heavily felt in Beringen. 4.1.18 Concluding remarks on the estimation of the impact of earthquakes in the Kempen region The objective of this investigation was to gather specific information in the recordoffices pertaining to the Kempen region, aiming to improve our knowledge of the known impact of the strong historical earthquakes that struck the Belgian territory. The list of all the examined historical sources is given in annex 1. Undisputedly, there are two earthquakes which surpass the other in their impact in the province of Antwerpen and in the Kempen region: the Verviers earthquake of 18 september 1692 and the Aachen-Düren Earthquake of 18 february 1756. The first

32 Stadsarchief Herentals (abrégé par S.H.), Begijnhofarchief, beguine’s convent accounts, n°163, 1739-1799: account of 1754-1757, Expenses, f°73v°-f°74r°. 33 S.H., Kerkarchief, n°106 Rekeningen van de kerkmeesters, 1731-1760, non-paginé, account of 1754-1756. 34 S.H., Oud Archief Stad Herentals, Stadsrekeningen, Account for the years 1752 to 1757, n°82, f°14r°-15r°. 35 Abdijarchief Averbode,n°213, Uitgaven van de provisor van 1748 tot ongeveer 1757, non-paginated account f°257r°. 36 Stadsarchief Hoogstraten, Oud Stadsarchief, Financiën, Burgemeestersrekeningen, account of the year 1756, f°11r°. 37 Rijksarchief Hasselt, Oud Stadsarchief Beringen, Registers van de burgemeestersrekeningen, n°18 account of the year 1756, f°198r°-f°200r°.

14

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

earthquake is mentioned in at least 6 towns of variable size: Antwerpen, Brecht, Essen, Hoogstraten, Mechelen and Turnhout. It is the whole province of Antwerpen, from north to south and from west to east which is hit by the tremors that at least caused the death of one child in Mechelen. Damages of degree 3 (chimneys and house gables felt down) are explicitly mentioned. This is of course not unexpected for an earthquake of this importance [2] The second earthquake is explicitly mentioned in 5 towns: Antwerpen, Mechelen, Herentals, Puurs and Turnhout. In the present case, the collected information concerns damages to edifices, mainly churches. The effects of these two earthquakes are reported in the whole Antwerpen province. Although the repairs to buildings in Balen, Mol (mills), Geel and in the Limburg part of the Kempen (Beringen) cannot explicitly be linked to earthquakes, and therefore should be considered with a critical eye, they should not be underestimated neither.. Let’s note that no environmental effect has been mentioned. Finally, although we do not possess any contemporary testimony on the earthquake of 1382 for the investigated region, it makes sense to assert that it was probably also felt in the Antwerpen province, given the fact that the earthquakes of 1449 and 1580 situated on the same tectonic zone have been felt. In the present state of our investigations, there are no reports of earthquakes with an epicentre in the studied area. The so-called earthquake of 5 March 1818, usually located in Antwerpen, must be dismissed as a false earthquake, confused with a storm.

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

15

Bibliographie

1

Camelbeeck T., Vanneste K., Alexandre P., Verbeeck K., Petermans T., Rosset P., Everaerts M., Warnant R. and Van Camp M. « Relevance of active faulting and seismicity studies to assess long term earthquake activity in Northwest Europe», in S. Stein and S. Mazzotti (eds.), Continental Intraplate Earthquakes: Science, Hazard, and Policy Issues, Geological Society of America, Special Paper 425, 2007, pp. 193-224

2

Alexandre, P., Kusman, D., Petermans T. and Camelbeeck, T., « The 18 September 1692 earthquake in the Belgian Ardenne and its aftershocks », in J. Fréchet, M. Meghraoui and M. Stucchi, (eds.), Historical Seismology. Interdisciplinary Studies of Past and Recent Earthquakes, Springer, Berlin, 2008, pp. 209-230.

3

Melville, C.P., Levret, A., Alexandre, P., Lambert J. and Vogt, J., « Historical seismicity of the Strait of Dover-Pas de Calais », in Terra Nova, vol. 8, 1996, pp. 626-647.

4

Richir, T., Vanneste, K., Cool, W., Van Cotthem, A., Quivy, B., Camelbeeck, T. and Wouters, L. « Generic methodology for the seismic loading definition on structures », in NIROND-TR report 2009-10, 2009.

5

Verbeeck, K., Vanneste, K. and Camelbeeck, T., «Seismotectonic zones for probabilistic seismic hazard assessment in Belgium » in NIROND-TR report 2008-31 E, July 2009.

6

Camelbeeck, T., Alexandre P. and Kusman, D., « Les séismes en Belgique et leurs effets sur le bâti, le patrimoine architectural et l’environnement », in Actes du Colloque. Evaluation et prévention du risque sismique en Région wallonne, 16-17 octobre 2006, Liège, 2006, pp. 97-109.

7

Grünthal, G. (ed.), L’Échelle Macrosismique Européenne, Cahiers du Centre Européen de Géodynamique et de Séismologie, vol. 19, Luxembourg, 2001.

8

Levret, A. (ed.), Archéosismicité et Vulnérabilité. Patrimoine bâti et société. Actes des VIe et VIIe Rencontres du Groupe APS, Perpignan, 2008.

9

Alexandre, P., «Historical seismicity of the lower Rhine and Meuse valley from 600 to 1525: new critical review», in Geologie en Mjnbouw, the Netherlands, vol. 3, 1994, p. 431438.

10

Alexandre, P. and Kupper, J.-L., « Le tremblement de terre de 1692 et le miracle de NotreDame des Récollets à Verviers », in Feuillets de la cathédrale de Liège, nr. 28-32, 1997, 44 pp

16

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

11

Alexandre, P. and Vogt, J., “La crise sismique de 1755-1762 en Europe du Nord-Ouest”, in Historical Investigation of European Earthquakes, Milano, vol. 2, 1994, pp. 37-75

12

Lancaster, A. “Le tremblement de terre du 26 août 1878”, in Annuaire de l'Observatoire Royal de Bruxelles”, vol. 46, 1879.

13

Knaepen, R., Mol-Baelen-Desschel, 1559-1795. De oude Keizerlijke Vrijheid en haar Voogdijdistrict, Mol, 1982.

Page 1 Bijlage n°1:Geraadpleegde bronnen en resultaten voor historische seismologie in de Provincie Antwerp (juli-september 2008) RIJKSARCHIEF ANTWERPEN (TIJDELIJK OVERGEBRACHT TE BEVEREN) Geraadpleegde bronnen R. Van Roosbroeck, De Kroniek van Godevaert van Haecht 2000 over de troebelen van 1565 tot 1574 te Antwerpen en elders

Archiefdepots Gemeente Postcode Antwerpen

Archief van het Departement van de Twee Neten en van de Provincie Antwerpen. Beknopte plaatsingslijsten van de blokken B tot M (c. 1794-ca. 1860)

Soort bronnen

Resultaat Bemerking

Verhalende bron negatief Administrative bron van de Provincie Antwerp voor de 19de eeuw m.b.t. schadevergoeding door Rampenfonds voor inwoners van de provincie

Archieven over schadevergoeding-aanvragen voor een ramp door inwoners ingediend

Blok J 5-16 Rampen n°5 1796-1797-1819 01-085 n°6 055-78 86-116 117-138 n°6, 1820

negatief negatief negatief negatief negatief negatief

J008, jaren 1826-1828, n° 001-069 N°070-097 N°098-135 J009 n°01-061 J009 n°062-85

negatief negatief negatief negatief negatief

Het gaat enkel om stormen en overstromingen

positief

Betreft ook archieven van aanverwante familiën

Familiearchief Familie de Menten de Horne

Page 2

n°23 « Memoriebouck », 1603-1606

negatief

N°24. Manualen, 1575,1607 N°77, Manuaal van de inkomsten der goederen van Elisabeth Loovens, 1638 (voortgezet tot 1663) N°95 Memorieboek van Wouter Truyens en Tanneken Geens 1616-1655

positief: 4/4/1640

N°96-97 Dagboeken, 1614-1766 :

Familie Belmans: Hendrik Belmans en Martin van Hove, 16251701 N°155 Manuaal, ca. 1625-1675. Anna Belmans en Hendrik Reynders (genesheer) N°169 Manuaal van Hendrik Reynders, 2e 1/2 du 17e s. Jan Belmans (licentiaat in beide rechten, advocaat), 1665-1719 n°181 Briefwisseling, 1682-1715 Ida Belmans en Jan Baptist van Meurs (Secretaris en later schout van Turnhout) n°230 Rekenboek, 1666-1681 Cornelis van Cauwegom sr. en Johanna Courtois, 1617-1688 n° 282 rekeningen betreffende het beheer van de goederen , eertijds eigendom van jan Courtois, 1633-1688 Lodewijk Cornelis (sr.) van Cauwegom en Ida van Tongerlo, 1565-1706 n°306 Notitieboek van verhurde goederen, 1633-1655. n°314, Vonnisboek van het leenhof van Geel, 1667-1669 n°326 Manuaal van rentmeester van Cauwegom, 1649-1670. N°327, Algemeen rekening van verscheidene rentmeesters Hendrik Lemmens, 1565-1566 Isabella van Cauwegom (†1710) n°501, Briefwisseling, 1689-1709 n°503. register van inkomsten en uitgaven, 1693-1713.

negatief

Familiedagboeken rekenboeken over het beheer van de familiale goederen

Betreft Geel Deze memorieboeken bevatten ook aanwijzingen over Mol die tot de familiale goederen behoort.

negatief negatief negatief negatief

negatief


negatief negatief

Rekenboeken over erfgoed

Page 3 Martina Josina van Cauwegom, echtgenote van Lodewijk de Provins n°522, Briefwisseling, 1715-1765 n°526-529, Bezittingen te Gastel, 1753-1766 n°526 rekeningen, 1753-1756 n°527, 1757 n°528, 1758-1766 Lodewijk Ignatius van Cauwegom n°562, manuaal, 1717-1733


rekeningen

negatief

Familie Blereau L. Blereau, 1751-1756 N°636, Rekening van L. Blereau, i.v.m. zijn administratie van de hoeve « Het Waut » toebehorende aan Juffrouw Moretus, 17511756. Familie Ooms Jan-Baptist Bernard Ooms, pastoor te Zammel (Geel), landdeken van Geel (1701-1785)

negatief

N°655, Briefwisseling, 1751-1767 N°658 Manuaal betreffende het beheer van persoonlijke en pastoriegoederen 1730-1784 N°659, 1781-1786 Filips Jozef Ooms en Dimpna van Wesel n°682, diverse rekeningen en kwijtschriften, 1752-1793. Isabella Catharina Ooms ° 1710 n°703, rekening betreffende het beheer van haar goederen te Gastel, 1709-1772. Lodewijk van Wesel, jr. N°734, diverse rekeningen en kwijtschriften, 1744-1788 Hof van Malois n°836, leenboek, 1554-1594 n°838, fragmenten van een leenboek opgesteld ca. 1600 met aantekeningen van 1546 tot 1745

negatief negatief

negatief

Familiearchief rekeningen betreffende het beheer van hoeven die tot de erfgoed behooren

Betreft ook Geel

rekenboek over goederen

negatief Verschillende rekeningen en kwitanties negatief negatief

negatief negatief negatief

Page 4 Stukken zonder duidelijk verband met de archieffonds

Stukken zonder verband met het fonds n°1376, manuaal van Cornelis Huybens, 1649-1694 bevat een kopie van de « costuymen » van het Land van Geel

negatief

Familiearchief Familie de Fierlant N°1 1723-1758, Afrekeningen, kwitanties en nota’s voor hun kinderen Henri Jacobs en Isabelle-Constance Hechts N°18, Manuaal der Goederen van Henri, 1671-1704 Charles-Henri-Joseph Jacobs en Anne-Dymphne Cleymans N°22, 1759-1776, Manuaal der goederen uit de omgeving van Mechelen, van Anne Dymphne N°24, Barbe-Rose Jacobs en Anne Isabelle Jacobs en AntoineGodefroid Bloemarts 1763-1800, Manuaal der goederen van AnnaIsabella en van haar erven.Albertine Catherine jacobs en Guillaume A.M. de Fierlant N°27, 1789-1823, Manuaal der goederen te Turnhout van Alb. Cath. ? Familie Cleymans N°44, N. Cleymans 17e eeuw manuaal van de goederen N°46 Anne Cleymans, 1685-1743, Manuaal der goederen toebehorend aan haar en later aan haar erfgenamen N°48 Jacques Pansius 1676-1727. dagboek van een garenhandelaar, gebruikt als goederenboek door zijn erfgenamen van 1761 tot 1791.

negatief negatief

rekenboeken

negatief negatief

negatief


negatief De aandere stukken uit het familiearchief zijn zonder relevantie voor dit onderzoek

Familie De Crane d’Heysselaer N°23 Familiedagboek en historiek , 1744-1763 N°334, Familiekroniek Davijt, Antwerpen, 16e-17e Eeuw

Familiearchief

Betreft ook Aartselaar negatief negatief

Page 5 Familie Ullens de Schoten Pak6 Klein rekening boek, 17e eeuw Pak 12 rekening Pak 15-19 rekening 15, 16, 17, 18 Pak 28, comptes divers Pak 34 Dokumenten betreffende de Schoten, 1754-1761 Pak 59 correspondance Pak 65, Rekeningen en dokumenten betreffende Schoten, 18e eeuw Pak 66 , compte de Louis Ullens, 1828-1834 Pak 88 Rekening en bewijs van Geeraert Bogaert, gewesene kerckmeester van Schoten, 1690-1693

Familiearchief

Pak 118 Dun rekeningboek Ullens-Cornelissen, beginnende 1828

negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief

Pak 176, 8-7 Reparatieboek van de huizen, 17321780.Vermoedelijk familie Van der Borcht. Het betreft een boek met vermeldingen over verschillende huizen te Antwerpen.

Pak 185, rekeningen 9-1 Rekeningboek Ullens Van de Perre, 1640-1649 9-6 Rekeningboek 1691-1694, eigenaar onbekend Pak 188 9-Rekeningboek 1640-1654, Eigenaar onbekend.


Rekeningen over herstellingen. Geen vermeldingen van aardbevingen en naar alle waarschijnlijkheid, geen betekenisvolle stijging in uitgaven voor herstellingswerken gedurende seismische perioden. Ook geen verandering in de aard der herstellingen, b.v. stijging in werken voor beschadigde schoorstenen gedurende periode 1755-1756.

negatief

Familiën Blommaert, Verachter, Van Beynstorp-Van Tongeren Familiearchief en van Honsem

N°1 Rekenboek van de familie van Tongeren in verschillende handschriften, 16e –18e eeuw.

Betreft ook Schooten rekeningen voor het beheer van de familiale goederen

Aanverwante familiën

negatief

Een rekenboek behoudt vaak een familiekroniek over belangrijke gebeurtenissen naast gegevens van zuivere boekhouding

Page 6 Bevat rekeningen, aantekeningen, genealogieën van de families Fredericx, de Moÿ , (…)van Beynstrorp Familie Blommaert sub 160, Grootboek van Maximiliaan Joannes Josephus Blommaert[1745] n°160 1755-1785 Bevat ook financiële operaties en transacties naast posten van inkomsten en uitgaven in het kader van aankoop, onderhoud en verhuur van onroerend goed (hoves, huizen, magazijnen, gronden). n°336, Rekenboek met familiekroniek ca. 1640-1650-18de eeuw begonnen door Joannes Verachter met latere aanvullingen in de hand van Jacobus Ignatius Verachter Familie Verachter, Handelsbriefswisseling N°513 années 1755-1756 Journalen en kasboeken van weduwe Joanna Maria-Verachter Van Tongeren en Van Willem Jozef Verachter N°771 1748-1757 N°1064 Dagboek van Jan IV van Honsem en Magdalena van Goorle, vervolledigd door één van hun kinderen, met enerzijds gegevens over geboortes en overlijdens van de veertien kinderen, anderzijds over de aanwas van het kapitaal en het bezit aan onroerend goed, juwelen en goud-en zilverwerk. 1614-1703 of later. N°1152 Journaal van imkomsten uit renten en huurgelden, en uitgaven van huishoudelijke aard, inzonderheid voor de zorg voor en opvoeding van de kinderen van broer Ignatius en zusters Anna Maria en Lucia Theresia van Honsem ; 1717-1780. N°1167. Legger van inkomsten uit onroerende goederen en van ontvangen renten, begonnen in 1632 door Maria van Honsem, dochter van Jan III, verdergezet vanaf 1674 door Maria van Honsem, dochter van Jan IV, nadien, 1713-1714, door de gezusters Maria Magdalena en Petronella

Rekeningen en balans

negatief

negatief negatief

negatief

negatief

negatief

Page 7 Joanna van Honsem, met na 1718 verspreide aanvullingen in nog drie andere handschriften [1632] 1713-1760. N°1191 Rekeningen en facturen van Jan IV van Honsem, 16241652

negatief negatief

N°1192 Facturen en rekeningen-courant van de vennootschap van « Ignatius & Carlo van Honsem » 1698-1709 Archivalia uit de verzameling de Cock de Rameyen

negatief

Familiearchief

Van Deynum N°6, Uittreksels uit het ontvangstenboek van een koopman in stoffen, 1576-1580. Bevat ok kladversies van twee brieven van een broer aan zijn zus uit 1636, dagboekaantekeningen over de activiteiten van Jan Baptista van Deynum als kapitein van de burgerwacht van de tweede wijk, evenals een lijst van de ‘contribuanten’ onder het vendel van van Deynum, met inbegrip van de door hen te betalen sommen. N°7 Lijsten van de ‘contribuanten’ van de tweede wijk, onder kapitein Jan Baptista van Deynum, 1651-1652, met achterin aantekeningen i.v.m. de familiegeschiedenis van van Deynum, gaande van 1576 tot 1668. N°136 Resolutieboek van de ambachtskamer van de Antwerpse

Familiearchief van commerciële aard voor een familie die in Antwerpen aktief was.

negatief

negatief

linnenwevers, 1644-1727

negatief

Het archief van de families de Lannoy, Melijn, de Heuvel en Meyers met inbegrip van de heren van Zwijdrecht

Familiearchief

Het archief van Vincent Basseliers

Familiearchief

Van geen belang voor het onderzoek

negatief N°7 Brieven vanwege nichtje Maria Anna vanden Berghe (Lier) neefje Peter ‘t Kint jr. (Mol) en schoonbroer Peter ‘ t Kint Familiearchief

Van commerciële aard voor familie die in Antwerpen aktief was.

negatief

Page 8 (Grobbendonk), 1690-1697 1 omslag N°36 Brieven ingekomen bij Vincent Basseliers, koopman en bankier te Antwerpen, vanwege verschillende correspondenten verblijvend in binnen –en buitenland, 1692

Familiearchief

Familiearchief de Meester de Ravestein : Registres comptables 1. Grootboek van Melijn, Jan Michel (1687-1696) 2. 2. Dagboek van Melijn, Jan Michel (1687-1696) 5. Dagboek van Meyers J.J. (18-10-1751 tot 22-3-1784) 7. Kopieën van de brieven die verzonden werden door Meyers Jan, zoon van Meyers J. (30.6.1756 tot 16.9.1763)

Familiearchief

negatief

Familiearchief Archieven van de familie van Herenthout Comptes du domaine 23. Rekeningen van alle ontvangsten en uitgaven overgegeven door de secretaris aan de heer van Herenthout betreffende zijn inkomsten van de heerlijkheid (1730-1768) met bewijsstukken. 24. Idem, met bewijsstukken (1767-1773) 25. Rekeningen van of voor de heer (vrouw) van Herenthout (17e –18e eeuw)

70. Landboek van de heerlijkheid van Herenthout (eind 17e eeuw) 84. Rekening van Jan van Brabant, stadhouder van vrouw Clara van der Diest, vrouw van Herenthout over de vier leenhoven onder de juridictie van Herenthout (1632-1642) 89. Losse rekeningen en betalingsbewijzen .

negatief

Rekenplichtige dokumenten


Rekeningen voor het beheer der goederen

negatief


negatief negatief

Page 9

Gemeentearchieven 2840 Gemeente van Reet

Gemeentearchieven

71-72. St-Sebastiaan-gilde, rekeningen

Rekenplichtige stukken positief: janvier 1756

N°72, rekening van 1755-1756

2370 Gemeente van Arendonk n°608 Notaboekje van de secretaris, 1698-1713 1 deel ; andere zijde : notitieboek van de mombers en toezinners, 1724 december n°620 Resolutieboek van de magistraat, 1644 juni 5-1821 april 25, 1 deel. N°3019, gemeenterekening, 1693, 1 pak bewijsstukken N°3050-3051, bewijsstukken, 1755-1756 N°3632-3635, burgemeesterrekeningen N°3632, fouten, 1639-1643 N°3634, Uittreksels, 1638-1653 N°3635 Uittreksels 1640-1642, 1 katern

negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief

Biddagen in de week voor 20 januari in de rekeningen vermeld, dus tenminste m.b.t. de aardschokken van 4 en 15/1/1756.

Register van de stadssecretaris

Besluiten van de gemeenteraad Rekenplichtige stukken

Vaan geen belang voor het onderzoek

2480 Gemeente van Dessel Oud Archief, 1200-1795

Poldersarchieven

Polder van Oosterweel cum annexis

Normatieve bronnen m.b.t. dorpsgemeenten

Poldersarchieven behouden in hoofdzaak gedetailleerde verslagen over schaden aan polders, aangezien het belang van hun goed onderhoud voor de veiligheid van de dorpsgemeente.

Page 10

N°12 Geschiedenis. Corte deductie nopende het gepasseerde omtrent de Polders van Austruweel, Lillo, ende Oorderen, t’sedert den jaere 1585 tot nu toe, ende hoe die hebben ghestaen onder het bestier van sijne Majesteyt ter exclusie van de heeren Staeten van Brabant, ca 1700, 1 druksel, 1 katern N°28 Perkamenten band, met reekeningen van sluismeesters voor Oosterweel, Wilmarsdonk en Oorderen, 1547, 15421551. N°29 Lederen stempelband, 1551_1562 N°30 Perkamenten band, 1562-1567 N°31, Lederen stempelband, 1567-1571 N°52, Rekening van Godevaert Snijers, penningmeester, 1599-1602, 1 deel N°69, rekening van 1620-1621 N°70, rekening van 1621-1622 N°163, Algemeene vergadering, bijeenroepingen, 1689-1822, 1 doos N°164, notulen, 1649-1948 : 1 doos N°165, notulen 1826_1903 N°172, Resolutieboek, perkamenten band, niet-gefolieerd, 1686, 5/4-1723, 10/3 N°173, Resolutieboek, perkamenten band, gepagineerd, 1723, januari 11-1747, oktober 11 N°174, Resolutieboek, perkamenten band,, gepagineerd, 1747, october 17-1762, december 15 N°176 , Resolutieboek, perkamenten band, gepagineerd, 1763, januari 20-1791, december 14.

Registers van beslissingen ("resolutiën") en rekeningen negatief rekeningen negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief

Résolutions

negatief

negatief negatief

Het is vooral sprake in dit band en voor de jaren 1755-1759 van besmettelijke ziekten van de vee.

Page 11

N°179 Index op de belangrijkste items van de resolutieboeken, 1657, N°180, Resoluties, 1649_1765, 1 omslag N° 184, Rekwesten van het polderbestur aan de vorst, 15861720 N°183, Rekwesten aan het polderbestuur, 1649-1872 N°186, Rekwesten van het polderbestuur aan de staten van Brabant, 17e –18e eeuw, 1 omslag N°188 Rekwesten van het polderbestuur aan de stad Antwerpen, 1592-1795, 1 omslag. N°189, Overige rekwesten van het polderbestuur, ca. 16511834, 1 omslag

negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief

N°197, protocolen, 1751-1762, achteraan, alfabetisch index. N°275-276 : briefwisseling 1755-1756 N° 327 :1818 N°336 :1828

negatief

N°488 : rekening voor de jaren 1686-1693, met verschillende rek..5e rekening 1691-1692, 6e rekening 1692-1693

negatief

n°550, rekening voor jaren 1755-1760, behoudt 14e rek. 17551756, 15e rek. 1756-1757 n°570, rekening voor jaar 1817-1818 n°571, rekening voor jaar 1818-1819 e

e

n°644, Uittreksels van rekeningen, 16 –19 eeuw 1 omslag n°645, uitrreksels van rekeningen van diverse penningmeesters, afschriften, 1 omslag, niet-gefolieerd, 16621811 n°646, Uittreksels van rekeningen, 17e –18e eeuw, 1 omslag

Rekwesten aan de Vorst of aan de Staten van Brabant.



Betreft enkel overbrenging van onroerende goederen

Page 12

Bewijsstukken bij rekeningen N°655 1692 N°693-694 1755-1756 N°763 1828 N°1303 1828 N°1304 1829 Archief van de Polders Lillo, Stabroek, Berendrecht en Zandvliet n°33 Uitvoering van werken, 1752-1872 n°46 Besluiten van de algemene vergaderingen, 1679-1706 n°53 Briefwisseling, 1827-1842 n°106 Rekeningen van Anthoni de Pieters, de Jonge, penningmeester-generaal, 1692 juni 11-1693 mei 27 n°169 Rekeningen van Karel van Herck, penningmeestergeneraal, 1755 november 29-1756 november 24. Uitgaven 880 Herstelling van dijken 1679-1863 885 Onderhoud en aanleg van bruggen, 1668-1880 886 Onderhoud en vernieuwing van sluizen, 1676-1861


Rekeningen van werken, verslagen van de poldersadministratie. negatief negatief negatief negatief

N°51 rekeningen, 1631-1649, perkamentenband, gefol. 1-141 N°52, rekeningen, 1678-1745, perkamenten band, gefol. 1256 N°48, rekeningen, 1565-1592, Lederen stempelband N°239 1756-1758 stukken bij de rekeningen

Rekeningen

negatief negatief

Hestelling van de dijk

negatief

Onderhoud van bruggen, damen en sluizen

negatief

Archief van de polder van Hoboken met bijlage archief van de Kielpolder N°20, resolutieboek 1759-1828

Rekeningsbewijzen

beslissingen en rekeningen


Page 13

Archieven van de Kauwensteinse dijk, van de polders van Oorderen en van de polders van Ordam, Muisbroek en Ettenhoven N°10, Rol van de dijkage van Kauwensteinse dijk, resoluties Beslissingen en en journaal, perkamenten band, niet gefolioteerd, 1625-1646, boekhouding N°14, Journaal van betalingen, perkamenten band, nietgefolioteerd, 1625-1646. Rekeningen van het onderhoud van de Kauwensteinse dijk N°85 1635-1640, rekeningen van penningmeester Godevaert Snijers N°86 Fragment, 1640-1641, 1 omslag Nederduitse provincie der Jezuïten en van het archief van het professenhuis te Antwerpen, 1564-1773 n°5, Jaarlijke verslagen en geschiedenis van de jesuitencollegen, 1635-1644 N°8 1674-1697 Briefwisseling van collegen N°10 Antwerpen, College, 1562-1695 N°11 Antwerpen, professenhuis, 1562-1695 N°23 Lier, 1615-1695, 1725 Ontvangene brieven uit de Lierse college. N°734, 1752-1757 Financiën, Gemeenschappelijke kas en « depositum » van de provincie 1004 c) de uitgaven van de provincie van 1580 tot 1585 Manuaal van diverse inkomsten en uitgaven N°1030 1681-1719, 1 deel

negatief

negatief

betalingen en rekeningen


Verhalende bronnen, briefwisseling

Voor wat betreft de provincie Antwerp, Antwerpen en Lier negatief negatief negatief negatief negatief negatief

Boekhoudingsbron nen negatief negatief

de jaar 1692 ontbreekt de jaar 1692 ontbreekt

Page 14

N°1044 Manualen van de inkomsten en uitgaven van de Bollandisten, 1754-1758 N°1053 Grootboeken, 1692-1695 N°1079 Kasboeken, 1690-1692 N°1096 Uitgaven, 1750-1757 N°1128 Balansboeken van de schulden van de provincie aan de huizen, 1659-1724 N°1167-1168 Etats des dépenses et recettes pour toute la province N°1167 Staten van inkomsten en uitgaven van de provincie 1750-1757 N°1168, Staten van inkomsten en uitgaven van de huizen in de provincie, 1655-1703 N°1279 Diverse kwitanties, facturen en mandaten, 16641771 N°1290, 1691-1692 N°1334-1335, 1755-1756 N°1345, rekeningen, facturen en kwitanties voor het beheer van huizen in Antwerpen, 1612-1761 Etats des finances par collèges College Antwerpen, Financieel beheer N°1927 “Status temporalis”, staten van inkomsten en uitgaven, 1613-1676 N° 1930, 1598-1654, andere staten van inkomsten en uitgaven Professenhuis Financieel beheer N°1999 “Status temporalis”, staten van inkomsten en uitgaven, 1628-1672

negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief

negatief negatief Financiën, staten van inkomsten en uitgaven negatief

Page 15

College Lier Financieel beheer N°2581, “Status temporalis”, staten van inkomsten en uitgaven, 1625-1672 N°2582, Kwitanties en brieven over het financieel beheer, 1679-1711 N°3697 Briefwisseling tussen de generaal en de professenhuis van Antwerpen, 1640 Stukken zonder duidelijk verband met de archiefverzameling N°4076, brieven uit Madrid aan scholastiek Sylvester Correge « koopman-bankier in Antwerpen » over financiële zaken, 1680-1701. N°4085, Journal, 1578-1580


Briefwisseling

negatief negatief

Kerk- en klooster-archieven

Kerkarchieven Kerkarchief Weelde N°4 Bevelbrieven, onderrichtingen over Te Deum , gebeden en aflaten : 1692-1891, 126 pièces. Uitgaven en lasten van de pastoor, N°27 1638-1673 N°28 1638-1708 N°29 1682-1727 N°30 1749-1782 N°31, 1749-1782 Archief Sint-Michielsabdij te Antwerpen N°30 bis register van inkomsten over verkochte hout, jaren 1695-1767

negatief

In dit soort bronnen, kan men vermeldingen van biddagen voor aardbevingen ontmoeten

negatief

Uitgaven en verschillende lasten voor de kerk

Verordeningen Rekeningen


Rekeningen

negatief

Page 16

N°31, register, formaat in-4° gebonden, " Manualen Bosch Boeck " en op 2e blad titel van Manualen Bosch Boeck sedert den Jaere 1722. N°36 Rekening voor jaren 1730-1785

negatief negatief

Archief Abdij Tongerlo

Postcode

N° 14 Gebonden register zonder titel, behoudt 4 rekeningen van goederen en inkomsten van abdij voor jaren 1393 à 1396 Rekeningen

negatief

Sint-Niklaaskerk te Dessel 1631-1787

negatief

Stadsarchief Geel

N°20 Resolutieboek van het kwartier van Gheel, bevattend convocaties gedaan door den hoofddrossaard, 1738-1795, 1 2440 deel N°21 Resolutie boeck der vryheydt Gheele, waerinne worden gestelt allen die resolutien van de Heeren Drossaerdt, schepenen, kerckmeesters, heyligh Geestmeesters, gemeyne gesworens, beste gegoeyde ende andere innegesetene, consenten der beden ende andere publieke lasten, als andere affaires concernerende de gemeynte, etc. 1757-1795, 1 deel N°24, Resoluties, extracten uit resoluties, 1634-1796. Burgemeestersrekeningen, N°1094, 1640-1650, A. Van Tongerloo. N°1108, 1692-1695 N°1151, 1754-1755 N°1152, 1754-1756, 1756-1757

negatief

Beslissingen van de stadsmagistraat Geel

negatief negatief

rekeningen


Geen relevante archieven voor dit onderzoek.

Page 17

N°1168, Rekeninghe bewys ende reliqua voor de heere Adrianus Vervloet, drossaert der vryheydt ende lande van Gheel ende dat voor den ontfanck ende uytgeef…. 17491763, 1 deel. N°1182, rekeningen voor de burgemeesters, 1692-1668, 30 cahiers., 1692 N°1227, Ontfanckboek van de rekeningenburgemeesters, 1625-1692 N°1236, 1692 N°1244, rekening van burgemeester Jacob Bollaert (met brieven aan secretaris van Gemen) 1639-1642, 1 p. N°1246(a titre d’information) reekeninge van burgemeester Wouter Truyens van de contributie van Bergen, 1643-1644 N°1316, bijlagen bij burgemeestersrekeningen, fouten in de rekeningen, geacquitteerde specificaties, ordonnanties van betalingen, 1615-1794, n°1316, 1615-1642, n°1317, 1667-1714, n°1365, 1754-1756, n°1366, 1755-1757, n°1367, 1755-1760 Inventaris van het fonds Geel Deel 2 Rechterlijke afdeling Sint Dimpna kerk, kapel groenenheuvel. Rekeningen Rekeningen van den kapelmeester van den groenen heuvel, 1640-1650, N°2901 Kerk Zammel Rekeningen, n° 3006, Fr. Verlinden 1755-1756

negatief

negatief Burgemeestersrek eningen negatief negatief negatief negatief


Kerkarchieven rekeningen Rekeningen van kerk en kappelen


Kerk van Zammel

Page 18

Heilige geest te Geel N°3068, rekeningen, 1640-1649 N°3071, 1680-1693 Kerkarchief Zammel-Oosterloo Jaarrekeningen van de kerkmeesters N°55 rekening van Wouter Michielsen, 1640-1641 Sint-Amandskerk, N°4, Rekeningboek van de kerkmeester Jan Gebruers van Sint Amands, 1693-1697 F°51 dépenses pour années 1693-1697 N°6, restanten of achterstallige betalingen van Sint-Amands 1692-1706 Reparatie vanden cruyschoor.Dépenses pour années 16931697 Jan Gebruers van Sint Amands, 1693-1697, 1692-1706 Spécifications, vreordeningen van betalingen n°21, Rekeningen vande Cappelmeesters van Oisterloo vanden jaeren 1608 tot 1680. n°24 Rekeningboek van het Sint-Barbaragilde 1687-1736

negatief negatief kerk van Zammel-Oosterloo Kerkmeestersarchief

negatief

negatief negatief negatief negatief negatief negatief Comptes

negatief

Stadsarchief Mol 2400 Kerkarchieven Sint Pieterskerk

Postcode

N°29 Manuaal van goederen en inkomsten van de H. Geesttafel, van de kerk en van de beneficiën van 0.-L. Vrouw en St. Anna, 1736. Met aanvullingen tot 1816. 1 deel

negatief

Herstelling van de choor

Page 19

N°30 Manuaal van inkomsten van de Huisarmen en van de beurezen van Balthazar Hoybrerchs en Anna Noels, 1736 met aanvullingen tot 1770. Rekenboeken Verordeningen van kerkelijke n°35 Ordonnanties van kerkelijke overheden, 1672-1732 autoriteiten n°36 Ordonnanties van burgerlijke overheden, 1656-1780, 1 omslag n°37 Briefwisseling, 1733-1788, 1 omslag N°112 Manuaal van inkomsten, 1736 met aanvullingen tot Briefwisseling 1841 rekenboeken Rekeningen van de Lieve-Vrouwemeesters, 1568-1802 N°174, 1755-1756 n°214 1754-1759 Rekeningen van de kerkmeesters N°222 Rekening van inkomsten en uitgaven van de kerk door rekeningen van de kerkeraad de pastoor, 1746-1766 . Non-paginé. Beneficie van Onze-Lieve-Vrouw Rekeningen van de O.-L.V.meesters N°347 1580-1581 rekeningen N°393 1640-1641 N°442 1691-1692 N°443, 1692-1693 Rekeningen van de kerkmeester, N°470, 1754-1759 Kapellen Kapel van de H. Apollonia te Achterbos N°546 1640 N°547, 1641

Boekhoudingsstukken

negatief

negatief negatief negatief negatief negatief negatief positief Betreft Mol 4/01/1756 O.-L.V. beneficiën en rekeningen negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief

Kapellen

Page 20

N°596, 1692 N°597, 1693 Kapel van de H. Willibrord te Ezaart Rekeningen van de kerkmeesters N°642, 1640-1641 N°643, 1641-1642 Kapel van de H.H. Bernard, Leonard en Hyacint te Sluis N°680, 1691-1692 N°681, 1692-1693 Heilige Geesttafel Rekeningen N°745-1580 N°795 1639-1640 N°796 1640-1641 N°860 1755 (fragment) N°861 1756 N°927 Manuaal van inkomsten , 1744 met aanvulligen tot 1792 N°928 Voorlopige rekeningen van notaris J.A.F. Theunissens, als ontvanger van de huisarmen, 1737-1779 Stukken zonder duidelijk verband met het fonds N°1111 Rekenboek van inkomsten en uitgaven van notaris Laureis Buyens, 1673-1725. Oud Archief Mol, Rekenwezen, Rekenboek van Burgemeesters, 1637-1772, 1 deel, n°19

negatief negatief

negatief negatief negatief negatief Heilige Geest Bijstandsinstelling negatief Rekenplichtige stukken


Rekenboek over uitgaven

negatief

negatief

Stukken zonder duidelijk verband met het fonds

negatief

Financiën

Page 21

Burgemeestersrekeningen, 1683-1793, 3 pakken Boekhouding 1683-1791 (21) ;1731-1734(22) extracten burgemeestersrekeningen, 1691-1733 Schepenregisters, N°27 Rekeningen, zettingen, kwartierrekeningen, enz. 16621795 Kerkarchief Sint-Pieter N°27/2 Compte pour l’année 1755-1756 N°50, 1689-1693 N°51, 1693-1697 N° 57, Schepenregisters, 1752-1757 N°58, Schepenregisters 1757-1763 n°65,Wettelijke protocolen, 1755 N°65 1756 N°150 Vonnisboek, 1734-1791 Voogdij Mol-Balen-Dessel Schepenakten, 1484-1781, 1 deel

Rekeningen van de kerkeraad

Stadsarchief Herentals Bilbliotheek

negatief negatief

negatief


Beslissingen van schepenen

negatief

negatief Schepenprotocolle n negatief

f°46v°-47r° is het sprake van de molenherstelling van Mol maar zonder uitdrukkelijke vermelding van de aardbeving.

negatief negatief

Rekeningen en algemene belastingskohieren, 1755 (94,95,96) 1756 (97,98,99)

Het gaat hier meestal om belastingen op de stad geheven.

negatief

Rekeningen en belastingen

negatief

oorkonden voor schepenen voorbijgegaan

Page 22

R. Verstreyden, « Kronijken van Herentals », dans Mededeelingen van den Kunst en Oudheidkundigen Kring voor Herentals en omstreken, vol. 1, 1934, p. 47 et p. 90: Postcode 2200 Oud Archief Stad Herentals Bestuurlijke Afdeling Papieren van administratie-12 pakken: beslissingen van schepenen N°11/1685-1699 N°15/1750-1759 N°31 Administratie-stukken van bijzondere aard 1 pak Financiën Stadsrekeningen N°10, jaar 1641 N°44,rekening voor 1692 N °82, Rekening 1752- 1757 Rekeningen van stadsgilden N°162 Huidevetters en schoenmakersambacht, rekeningen, jaar 1580 N°163 Idem, jaar 1692, jaar 1755-1756 N°164 Weversambacht, 1665-1714 N°165 sint-Jozefsambachtrekeningen, 1674 tot 1797 N°166 Kramersambachtrekeningen, 1728-1796 N°168 Kuipersambachtrekeningen 1737-1796 N°172 Sint Christoffelgilde rekeningen, 1719-1797 n°177 Sint-Jan ter Lazarijen-rekeningen, 1563-1580 N°187 Sint-Anna Godshuisrekeningen, 1689-1739 N°188 Sint-Anna Godshuisrekeningen, 1743-1784 N°193, Sint Pietersgodshuis, rekeningen, 1734-1797

compilatiewerk naar Adriaan Heylen, Analecta pleraque spectantia Diest et Herentals

Administratieve afdeling negatief negatief negatief Financiën Rekeningen


negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief Rekenboeken van kerkelijke negatief instellingen negatief negatief

De rekening van 1640 ontbreekt

Page 23

N°194 Sinte Maria Magdalenagodshuis, rekeningen,17001768 N°198 Manuaal van de H. Geestmeesters, 1504-1520. N°207 Manuaal van de cijnzen 1677-1728 N°212, Tafel van de H. Geest, rekeningen, 1749-1771 N°135, Resolutieboek van de Magistraat 1676-1781 Bundels losse stukken: n° 220 tot 236 N°221, Stadsrekeningen, gebouwen, molens, 1358-1784. N°226. Rampen, ziekten, brand, 1519-1783 Bijstand-instellingen n°235, Sint-Jan Lazarijen, rekeningen, 1678-1738 n°236, Gasthuis, rekeningen extracten, 1444-1627 OCMW-Gasthuisarchief N°3 Notitieboek, ontvangsten en uitgaven 1639-1640

N°25, Notitieboek, ontvangsten en uitgaven, 1752-1776 N°59 Uitgaven, lasten, renten, schulden, 1564-1800 Archieven van de begijnhof N°102 Manuaal van S. Margareta infirmerie 1562-1630

N°105 Rekeningen van het hof, 1630-1681 N° 106 Manuaal der Tafel van de H. Geest, 1643 N°107 Manuaal der goederen infirmerie 1644

negatief negatief Rekenboeken van bijstandsinstellinge n negatief negatief negatief Stadsmagistraat beslissingen

negatief negatief

Rekeningen

Rampen, epidemiën, branden negatief negatief

Rekeningen van de leprozenhuis Rekeningen van de stadsgasthuis

negatief

negatief Rekeningen van uitgaven en inkomsten van de stad negatief negatief negatief Rekeningen, met inkomsten en uitgaven van de goederen


Page 24

N°110 Rekeningen van het hof 1681-1712 N°111 Manuale pastoratus beggingagii 1721 N°118 Inkomsten en uitgaven van begijnhof 1776-1837 N°161, Rekeningen van de kerk, 1639-1680 N°162 Idem, 1681-1739


N°163, 1739-1799 negatief

N°165, Rekeningen van het hof, 1745-1795

Maar: vermelding van de kerktoren die dreigde te vallen omstreeks de jaren 17541757 en die vereiste herstellingen.

negatief negatief

N°166, Rekeningen van de infirmerie, 1634-1659 Rekeningen van de infirmerie N° 168, 1677-1699 N°170, Idem, 1730-1757 N°174 Rekeningen van de H. Geest, 1627-1721 N°175 Idem, 1721-1794 Kerkarchief n°24, Rekeningboek van O.-L.V.-altaer, 15531604. N°27, Rekeningboek van O.-L.V. altaer, 1722-1804 N°33, rekeningen van de bonifanten, 1557-1603 N°34, Manuaal van de bonifanten, 1672-1734 N°80, Manuaal Sint-Cornelis en Sint Cyprianus, 1749-1825 N°103, Rekeningboek, kerkmeesters, 1627-1652 N°106 Rekeningen van de kerkmeesters, 1731-1760 N°131 Rekeningen van de bonifanten, 1644-1757 N°132 Rekeningen van de bonifanten 1753-1793

Schaden zijn meestal opgeschreven in geval van onweren, hagel, stormen of branden (1681-1682)

rekeningen negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief

Alleen rekening van 1641-1642 1640 ontbreekt.

Page 25

N°146 Losse kerkrekeningen Herentals, 1575-1802 Kerkarchief-hedendaagsarchief Dozen met rekeningen, 1892-1913 N°37 Resolutieboek van de kerk, 1812-1949

negatief

Register van de beslissingen der Kerkeraad

negatief

Stadsarchief Turnhout Postcode 2300

Bibliotheek Verhalende bron .Annales, bd. 1 (16621841) van de klooster der Heilige Graaf van Turnhout, kroniek door kannunikken geschreven. Klooster in 1662 opgericht. De gemeenschap die tussen 1662 en 1673 bezitte wel drie verschillende huizen, vestigde zich uiteindelijk in 1673 in de Herentalsstraat, waar de huidige Jezuitenhuis zich bevindt.

Taxandria, tijdschrift van de Koninklijke Geschied-en Oudheidkundige Kring van de Antwerpse Kempen, Nouvelle série, vol. 33, 1961, pp. 1-123. Ed. Z.M. HERESWITHA, OS.S.J. Et vol. 34, 1962, pp. 3-107.

Taxandria,..., Nouvelle série, vol. 33, p. 41 Taxandria..., Nouvelle série, vol. 34, pp. 8-9 Taxandria..., Nouvelle série, vol. 34, p. 9 Taxandria..., Nouvelle série, vol. 34, p. 9

Verhalende bron:kroniek

Aardbeving in de stad gevoeld zoals de naschok van 19/9. Aardbeving in de hele stad gevoeld zoals positief: 27/12/1755 de naschok. Aardbeving gevoeld in de hele stad met positief: 18/2/1756 schaden aan de monumentale gebouwen Aardbeving gevoeld maar zonder bepaalde positief: 20/2/1756 schaden. positief: 18/9/1692

Page 26

Algemeen Rijksarchief te Brussel Domeinsrekeningen te Antwerp, Dessel en Mol

negatief

Behoudt rekeningen van de domeinenontvanger voor de vorstelijke gebouwen te Antwerpen, te weten, de Tolhof, de gevangenis(de Steen), en voor verschillende gebouwen te Herentals. Komen ook in aanmerking de vorstelijke gebouwen te Lier en de vorstelijke molen te Balen en te Mol.

negatief

De rekeningen vermelden alle herstellingen aan de vorstelijke gebouwen

Rekeningen

A.G.R., C.C., n° 30887, Comptes de la ville d’Anvers, compte de la Saint-Martin 1400 à la Saint-Martin 1401. C.C. 4957, Compte des domaines fait par Jan de Meyere, receveur d’Anvers, Lierre et Herentals de la Saint-Jean 1438 à la Saint-Jean 1439 C.C., n°4959, Compte des domaines faits par Willem van Riethoven, 1448-1449 n°4960,Compte des domaines faits par Willem van Riethoven, du 1er jour de janvier 1449 a.s. au dernier jour de décembre 1450. Compte des domaines faits par Willem van Riethoven, du 1er jour de janvier 1456 a.s. au dernier jour de décembre 1457. C.C., n°4974, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals, du 1er octobre 1503 au dernier jour de septembre 1504. C.C., n°4975, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals, du 1er octobre 1504 au dernier jour de septembre 1505.

negatief

negatief

negatief

Hevige stormen en schaden daardoor opgelopen worden vermeld.

negatief

Hevige stormen en schaden daardoor opgelopen worden vermeld.

negatief

Page 27

C.C., n°4981, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1531 au dernier jour de septembre 1532. C.C., n°4985, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals, du 1er octobre 1548 au dernier jour de septembre 1549. C.C., n°4986, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals, du 1er octobre 1549 au dernier jour de septembre 1550. C.C., n°4987, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals, du 1er octobre 1553 au dernier jour de septembre 1554. C.C., n°4989, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals, du 1er octobre 1568 au dernier jour de septembre 1569. C.C., n°4990, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals, du 1er octobre 1569 au dernier jour de septembre 1570. C.C., n°4994, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1579 au dernier jour de septembre 1580. C.C., n°5008, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1600 au dernier jour de septembre 1601. C.C., n°5009, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1601 au dernier jour de septembre 1602.

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

Page 28

C.C., n°5028, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1620 au dernier jour de septembre 1621. A.G.R., C.C., n°5029, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1621 au dernier jour de septembre 1622. C.C., n°5045, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1640 au dernier jour de septembre 1641. C.C., n°5046, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1641 au dernier jour de septembre 1642. C.C., n°5062 Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1664 au dernier jour de septembre 1665 C.C., n°5063 Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1665 au dernier jour de septembre 1666 C.C., n°5070 Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1673 au dernier jour de septembre 1673 C.C., n° 5088, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1690 au dernier jour de septembre 1691 C.C.,n° 5071 Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1673 au dernier jour de septembre 1674.

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

Page 29

C.C., n° 5089, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1691 au dernier jour de septembre 1692 C.C., n°5090, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er octobre 1692 au dernier jour de septembre 1693 C.C., n°5104, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er janvier 1713 au dernier jour de décembre 1713 C.C., n°5105, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er janvier 1714 au dernier jour de décembre 1714 C.C., n°5117, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er juillet 1732 au dernier jour de juin 1733 C.C., n°5118, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals du 1er juillet 1733 au dernier jour de juin 1734 C.C., n°5140, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1755 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5141, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1756 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5142, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1757 du 1er janvier au 31 décembre

C.C., n°5143, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1758 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5144, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1759 du 1er janvier au 31 décembre

negatief

negatief

negatief


negatief

negatief

Men stelt vast een betekenisvolle stijging in de uitgaven voor herstellingen in de jaar 1757. Het schijnt niet aan onweer te zijn verweten. Zie de bijlage 2 de desbetreffende grafiek.

Page 30

C.C., n°5145, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1760 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5146, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1761 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5147, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1762 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5148, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1763 du 1er janvier au 31 décembre A.G.R., C.C., n°5152, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1767 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5153, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1768 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5154, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1769 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5155, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1770 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5156, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1771 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5157, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1772 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5158, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1773 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5159, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1774 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5160, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1775 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5161, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1776 du 1er janvier au 31 décembre


negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief

Page 31

C.C., n°5162, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1777 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5163, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1778 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5164, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1779 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5165, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1780 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5166, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1781 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5167, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1782 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5168, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1783 du 1er janvier au 31 décembre C.C., n°5169, Compte des domaines d’Anvers, Lierre et Herentals pour l’année 1784 du 1er janvier au 31 décembre



A.R.A. Ministerie van Openbare Werken Deze documenten leveren een inventaris van alle openbare werken voor de provincie Antwerp op de einde van de XIXe eeuw en in het begin der XXe eeuw. De aankondiging van een opdracht vermeldt vaak de aard van de schaden aan de gebouwen.

Waterstaat en staatsgebouwen 7-22. Province d’Anvers 7. Anvers, palais du roi, 1892-1908 n°8 Ecole Normale d’Anvers, 1882-1887 n°9 Hôtel des Douanes d’Anvers, 1872-1909 n°10 Prison, 1890-1900

Normative bronnen


Page 32

n°11 Gouvernement provincial, 1894-1914 n°12 Bâtiments divers, 1877-1908 n°13 Lierre. Ecole normale. 1880-1910. n°14, Malines, prison. 1871-1894. n°15, Turnhout, prison, 1888-1899 n°16. Moll, Ecole de bienfaisance 1892-1898 n°22 Bâtiments divers, 1886-1914


Familie archieven Archief Familie Van Reynegom de Buzet Goederen in Herenthout en elders in de provincie Antwerp

Familie archieven

Heerlijkheid van Herenthout rekeningen van goederen n°1399. ca. 1689-1695 n°1401. 1596-1770. Carnets. n°1408. 1735-1756. rekeningen van het beheer der goederen N°173 Manuel, 1620-1658

N°217, Manuel relatif à la gestion des biens de Guillaume van Reynegom, 1660-1704 Paul Mechelman et Béatrice Rampaert N°245 Manuel de gestion des biens, 1597-1631 Familles apparentées Gérard Casens et Elisabeth Madoets Manuels relatifs à la gestion de ses biens

negatief

Rekenplichtige stukken

negatief negatief negatief Rekenplichtige stukken

negatief


Dit register behoudt in fine nota's m.b.t. geboortes en aandere familiale aangelegenheden.

Page 33

N°310, 1 registre, 1573-1583 N°341 Pierre de Maeda et Jeanne vanden Berghe, Isabelle de Spira Manuel des biens d’ Isabelle de Spira, 1636-1663, 1 registre Manuels de gestion des biens tenus par Corneille van Reynegom puis par sa veuve N°385 (1661-1706) N°386 (1675-1707) N°387 (1684-1707) Herenthout 1776. Registre de la gilde de Saint-Antoine (1646-1812 )

negatief negatief


Deze verzameling behoudt vele kronieken, dagbladen, privé-briefwisseling, die kunnen informaties leveren over aardbevingen.

Verspreide Handschriften verzameling n°187/B 32 recueils de lettres de Philippe II sur les affaires Sources narratives des Pays-Bas, tirées des archives de Simancas, de 1558 à 1599. Negocios de Estado. (esp.) n°193 Lettres de Philippe II à Maximilien Vilain de Rassenghem et réciproquement, concernant les affaires des Pays-Bas, du 18 février 1563 au 20 mars 1584. n°194 B Registre de la correspondance du magistrat de Valenciennes, de 1560 à 1583. n°196A Recueil de lettres de Marguerite d’Autriche duchesse de Parme à Philippe II et à divers seigneurs des Pays-Bas du 2 janvier 1580 au 22 mai 1583 (italien).

Register van de gilde met rekeningen

negatief

negatief negatief

negatief

De meerderheid van de documenten is te vochtig om leesbaar te zijn.

Page 34

n°226 Lettres envoyées à Don Augustin Pacheco, gouverneur de Léau puis de Termonde, du 11 février 1683 au 29 mars 1703 (espagnol). n°234/7Lettres (d’intérêt privées )adressées à Jean Scheyfve d’Anvers, chancelier du conseil de Brabant, ambassadeur du roi d’Espagne en Angleterre, du 23 juillet 1549 au 7 janvier 1558 (latin). Le style de Pâques n’est supprimé en brabant qu’en 1576 (1/1) n°327 H-Q Treize registres aux résolutions des E.-G. de 1576 à 1584 (flamand) côtés 327 HI-6 , K,L,M,N,O,P,Q. n°327 H4 : concerne seulement l’année 1578 n°333A Actes des Etats de Brabant de 1566 à 1578 (fl.) n°335 B Procès-verbaux des séances, tenues à Wavre et à Bruxelles, des nobles, chefs et officiers du Roman pays de Brabant du 15 juin 1637 au 18 mai 1649. n°1570 recueil de lettres adressées par M. Cels, à Anvers, à Proli, conseiller, receveur général des domaines et finances aux Pays-Bas autrichiens, à Vienne et à Fiume, du 1er novembre 1755 au 4 décembre 1759 n°1572 Recueil de lettres privées adressées à madame Proli à Vienne par divers membres de sa famille, du 10 mai 1749 au 28 décembre 1756 n°1082A I. Correspondance des gouverneurs généraux des Pays-Bas avec l’archiduc Ferdinand de Tyrol, de 1558 à 1585. n°1853 Lettres du prévôt Morillon au cardinal Granvelle et vice-versa, du 14 avril 1567 au 5 octobre 1583 (copies du 19e s.)

negatief

negatief


negatief

negatief

negatief

Maar vermeldingen van de aardschokken van 27/12/1755-18/2/1756 voor Brussel, Aachen en Strijthagen (Nederlands Limburg )

negatief

Verzameling van inventarissen

negatief

Page 35

n°1871 Lettres adressées à Requensens, gouverneur général des Pays-Bas et vice-versa au cardinal Granvelle, à Philippe II, ainsi qu’à d’autres personnages, de 1575 à 1585 (copies faites au 19e s.). n°2098 Extraits du Journal du marquis de Dangeau de 1692 à 1715 réunis par Gachard n°2147Correspondance du cardinal Granvelle sur les affaires des Pays-Bas,1567 à 1569 n°2193. Lettres adressées au chevalier Hetzler, à Liège, de 1753 à 1756 n°2643. Petit livre de raison d’un commerçant, c. 1685 n°2663 livre de raison d’Adam-Pierre de la Grenée, 16421693 n°2728 Registre des recettes et dépenses des Pères Croisiers d’Aix-la-Chapelle, de 1618 à 1715 env. Latin n°3111 Recueil de lettres adressées à Jean Claus, marchand à Anvers, de 1646 à 1648, n°3141 Recueil de lettres adressées à Della Faille, de 16881693 (français) n°3183 Recueil de lettres d’affaires adressées et de notes de Marc Prévost, notaire apostolique et pensionnaire à Anvers et à Bruxelles, de 1580 à 1585 (français et espagnol). n°3261 Recueil de lettres adressées au prince et à la princesse d’Egmont, au Sablon à Bruxelles et ailleurs, de 1639 à 1659 (français). n°3305 Journal des dépenses d’un banquier à Bruxelles, du 2 janvier 1757 au 20 juin 1760 (français)

negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief negatief

negatief

negatief negatief

Page 36

n°3387 13 comptes de la baronnie de Wachtendonck rendus par le receveur Henri Winand Fauwel à Jean Joseph et à Joseph Ignace van der Linden, comtes de Hombecq, chevalier d’Hoogworst et de l’Ordre de Malte,1753 à 1763 et 1773 à 1783 (flamand) n°3415 Journal de dépenses et de recettes d’un magasin de laine du 23 mars 1686 au 20 avril 1693 (flamand). N°3702 Lettres adressées à Guillaume Marquart, essayeur général de la monnaie impériale à Bruxelles et à sa famille de 1719 à 1784 (français). N°3703 Lettres du résident autrichien à Ehrenbreitstein, du 16 janvier 1754 au 23 novembre 1759 (allemand). N°3714 Lettres adressées à Guillaume Lindanus, évêque de Ruremonde par Antoine Ghenart, à Liège, Henri Gravius à Louvain, Silvestre Pardo à Anvers, Jacques Janssonius à Louvain, H. Cuyckins, à Louvain, Arias Montamus, Léon Castrensis de Valisoleti, J. Molanus, Louis Bouardus, David Morrel Regius, Michel Heteroys, alias Bruegel, chanoine à Anvers,H.A. d’Enghien, de 1579 à 1586 latin N°4002/Lettres adcressées au marquis François de Los Rios, chambellan et colonel-commandant du régiment Los Rios, au service de l’impératrice d’Autriche, à Vienne, Bruges et Bruxelles, de 1742 à 1762 (français).

negatief negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

Page 37

N°4004/Lettres adressées à Smidts, imprimeur-libraire, à Herve, Etienne van Eesbeek à Bruxelles, frères le Franquinet à Hodimont, Donyne, seigneur de Chaustre, A. Dardenne « dans la Cour des Pères Mineurs à Liège », Neefs, procureur du Grand Conseil à Malines, du Cayer, avocat au souverain Conseil de Brabant, Lallieu, procureur du même Conseil, de 1688 à 1787 (français). N°4172/Correspondance administrative mais surtout correspondance privée du Prince de Hornes avec le marquis de Bedmar, de 1677 à 1753 (français). N°4452/Correspondance de Diego Hortiz de la Carrera, secrétaire espagnol en service aux Pays-Bas, 1690-1730dossiers classés par ordre alphabétique. N°4.466 Cahier de notes d’un architecte ou d’un entrepreneur bruxellois ou brabançon, 1690-1710, fr. et fl. Cahier en papier de 112 p. Minutes N°4467 Feuilles volantes, qui se trouvaient dans le n°4.466, minutes. N°5043 Mémoires d’Arnoldus van Schaeybroeck, 28 mai 1630-4 février 1660 (fl.)

negatief

negatief

negatief


N°5158 Chronyke van Leuven van 1760 tot 1769 (petit in-8° sur papier) Ecriture du 18e s.

negatief

Ontbreekt Maar vermeldingen van aardschokken van 27/12/1755 t.e.m. 18/2/1756 te Leuven als ook op 20/1/1760.

Abdij Archieven Archief Abdij Tongerlo Abdijrekeningen Par domaines Duffel, n°549, 1572-1586

Opzoekingen in rekeningen voor eventuele schaden.

rekeningen negatief

Page 38

Rekening van 1579-1580 negatief

N°550, Kalmthout,1531-1568 N°552, 1574-1582 Rekeningen van abten, prosten en provisores Algemeen beheer N°560, 1429-1459 proost Henricus de Voren N°572 1579-1582, Jan de Hertoghe in opdracht van de abt J . Veltacker Recept van Tongerlo N°579, 1747-1758 Comptes des dépenses et des recettes par le proviseur de l’abbaye

negatief

N°8, 1640-1641 N°67/2, 1755/1756 N°68 1755-1756 N°69 1756-1757 Chroniques 22E22 Chronica abbatiae Tongerloensis 1130-1708 met enkele losse nota’s, handschrift. Notes manuscrites écriture début XXe s.

negatief

Abdij Averbode-Archief Registers van rekeningen

Kleine herstellingen geboekt gedurende juni 1580, f°63r°-v° : aan een abdij hof (Ter Elst) door een timmerman.


negatief


negatief

De Abdij Averbode bezit goederen in de streek van Mol, meer bepaald in Balen, Hulshout, Malines, Olmen, Oosterwijk, Steinemolen en Zoerle-Parwijs.

Page 39

N°122 Registrum computationum, rekeningen van de abten Arnold van Tudel (†1394) en Joannes Multoris (†1422) : Comptes 1388-1410 N° 36, Manuaal der proosten onder de abten Daniel Laecman en Joannes Balduini 1458 N°37 Rekeningen van de abten , 1440-1492 Registrum computationum quondam dominorum Johannis Balduini, Arnoldi de Valgaet et Bartholomaei et Valgaet, abbatum N°39 Rekeningen van Henricus Egidius de Winghe, 14481455 N°219 Liber Familiarum, 1488-1510. Betalingen aan arbeiders voor het onderhoud van de uithoven, de dijken en de grachten, molens en vijvers, maar ook voor veldwerk, ontginningen en rodingen N°42,Recepta et exposita van provisor Gerardus Vander Scaeft, 1490-1505 N°43 Exposita Gerardi Vander Scaeft abbatis, 1501-ca 1520 N°826, compte de l’année 1581-1582 N°255 Provisorsrekeningen : uitgaven van 1627 tot omstreeks 1648 en 1692. N°137 Driemaandelijkse rekening van de camerarius , 16381646 N°96 Jaarlijkse rekeningen, 1638-1645 van camerarius Die Voecht, inkomen en uitgaven

negatief negatief

negatief negatief


N°837 Rekening van provisor Trudo Tielmans van 25 februari 16928 maart 1693

negatief

N°847 Rekeningen van de cellier Benedictus vander Engelen 1691-1701

negatief

Page 40

N°293 « Exposita aen hueren der dienstboden », 1747-1794.

negatief

N°213, Uitgaven van de provisor van 1748 tot ongeveer 1757 N°282 « Computus…provisoris et camerarij Averbodiensis », 1748-1763

negatief

N°75 Rekeningen van provisor G. Verellen, 1753-1761 Aanvulling: onderzochte gemeente-archieven bij Het Rijksarchief Hasselt Lijst van de onderzochte gemeenten en resultaat Naam Type de source Resultaat Kerkarchieve n en Oud Archief van de gemeente, bestuurlijke afdeling waarschinlijk 18/2/1756 Beringen Kerkarchieven: Kerkrekeningen negatief Beverlo Geen archieven voor bestudeerde tijdstip Ham negatief Kerkrekeningen positief: 18/2/1756 Hechtel

negatief

negatief

maar: vanaf maart 1756 vele herstellingen aan de gevel van de abdij kerk en aan de dak tot juni.

Page 41 Kerkarchieve n en Oud Archief van de gemeente, bestuurlijke Helchteren afdeling Geen archieven voor bestudeerde tijdstip Heppen Kerkarchieven Houthalen-Oost Kerkarchieve n en Oud Archief van de gemeente, bestuurlijke afdeling Koersel Geen archieven voor bestudeerde Leopoldsburgtijdstip Geen archieven voor bestudeerde tijdstip Lommel

negatief

negatief negatief

negatief

negatief

negatief

Page 42

Neerpeelt

Overpelt

Paal

Peer

Wijchmaal

Kerkarchieve n en Oud Archief van de gemeente, bestuurlijke afdeling Geen archieven voor bestudeerde tijdstip Kerkarchieve n en Oud Archief van de gemeente, bestuurlijke afdeling Kerkarchieve n en Oud Archief van de gemeente, bestuurlijke afdeling Kerkarchieve n en Oud Archief van de gemeente, bestuurlijke afdeling

negatief

negatief

negatief

negatief

negatief

Page 43

Zolder

Kerkarchieve n en Oud Archief van de gemeente, bestuurlijke afdeling negatief

18

NIROND-TR 2011-24 E V1, 6 May 2011

ONDRAF/NIRAS

Belgian Agency for Radioactive Waste and Enriched Fissile Materials Avenue des Arts 14 BE-1210 Brussels Tel. + 32 2 212 10 11 Fax +32 2 218 51 65 www.nirond.be

Report on historical seismicity in the Kempen area, 14 th -19 th centuries

Recommend Documents