RENOVATIE SINT - CATHARINAKERK STABROEK LOT 2 - RENOVATIE GLASRAMEN LICHTBEUKEN AANBESTEDINGSDOSSIER

RENOVATIE SINT - CATHARINAKERK STABROEK LOT 2 - RENOVATIE GLASRAMEN LICHTBEUKEN

AANBESTEDINGSDOSSIER 2015-08-06

Opdrachtgever Gemeentebestuur Stabroek Dorpsstraat 99 2940 Stabroek Tel. 03 / 568.80.80 Architect Mertens architecten Geelvinckstraat 8 2940 Stabroek Tel. 03 / 568.72.53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek

Sint Catharinakerk - Stabroek 08020A Renovatie glasramen lichtbeuken

Provincie Antwerpen Arrondissement Antwerpen Gemeente Stabroek

RENOVATIE SINT-CATHARINAKERK STABROEK LOT 2 RENOVATIE GLASRAMEN VAN DE LICHTBEUKEN Kerkendam 3 2940 Stabroek Aanbestedende Overheid Gemeentebestuur Stabroek Dorpstraat 99 2940 Stabroek tel 03.568.80.80 fax 03.568.19.29

2015-08-06

Mertens architecten

2/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


SYNOPSIS Provincie Antwerpen Gemeente Stabroek Voorwerp van de opdracht: Renovatie van de Sint Catharinakerk te Stabroek Lot 1 – Renovatie dak (reeds uitgevoerd) Lot 2 – Renovatie glasramen van de lichtbeuk Lot 3 – Renovatie glasramen koor, transept en zijbeuken Wijze van gunning: Openbare Aanbesteding Opdrachtgever: Gemeentebestuur van Stabroek Aanbestedende Overheid: College van burgemeester en schepenen Dienst Patrimonium Dorpstraat 99 - 2940 Stabroek Tel. 03.568.80.80 e-mail: [email protected] Vereiste erkenning: Categorie D23, Klasse 2 (volgens ramingsbedrag) Wijze van prijsbepaling: volgens gemengde opdracht Indienen van offerte: Via e-tendering. Opening van de offertes: De opening van de offertes vind plaats in openbare zitting op 13/10/2015 om 09.30 uur in de raadzaal (3e verdieping), Gemeente Stabroek, Dorpsstraat 99, 2940 Stabroek Uitvoeringstermijn: 100 werkdagen Gelijktijdige opdrachten: Lot 3 – Renovatie glasramen koor, transept en zijbeuken Ontwerper: Architectenbureau Mertens Architecten, Geelvinckstraat 8 - 2940 Stabroek, tel. 03.568.72.53, fax. 03.568.98.08 e-mail: [email protected] Leiding der werken: Het Bestuur = Gemeentebestuur Stabroek + architect

2015-08-06

Mertens architecten

3/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


Elektronisch indienen offerte : • De offertes moeten elektronisch worden overgelegd via de e-tendering internetsite https://eten.publicprocurement.be die de naleving waarborgt van de voorwaarden van artikel 81 quater, § 1 van het KB van 8 januari 1996. • Meer informatie kan worden bekomen op de website http://www.publicprocurement.be of via de e-procurement helpdesk op het nummer +32 (0)2 790 52 00. • Voor een toelichting omtrent het indien van offertes door middel van elektronische middelen kunt u terecht op de informatiesessies die georganiseerd worden door het Departement Bestuurszaken en het Agentschap Ondernemen. U vindt de data van deze informatiesessies op http://www.bestuurszaken.be/vorming-0. • Daarnaast werden ook een aantal organisaties geaccrediteerd om opleidingen omtrent het gebruik van e-tendering te geven. U kan voor de lijst van deze geaccrediteerde organisaties terecht op http://www.publicprocurement.be/portal/page/portal/pubproc/eprocopleidingen. U voegt ook alle informatie aan de offerte toe in verband die de aanbestedende overheid toelaat na te gaan of het gebruikte elektronische middel geldig is en conform de bepalingen in de regelgeving. De maximale grootte per document is 80MB. Een te groot document kan u opsplitsen in meerdere deeldocumenten. Het geheel van alle documenten mag evenwel niet groter zijn dan 350MB.

2015-08-06

Mertens architecten

4/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


Indeling van het bestek: DEEL 1:

Administratieve bepalingen en Technische bepalingen

DEEL 2:

Aanzichten

DEEL 3:

Foto’s interieur

DEEL 4:

Foto’s exterieur

DEEL 5:

Nummering panelen

DEEL 6:

Detail schadefoto’s

DEEL 7:

Schadebeeld

DEEL 8:

Verslag monumentenwacht

DEEL 9:

Petrografisch onderzoek

DEEL 10:

Veiligheidsplan

DEEL 11:

Gedetailleerde opmetingsstaat

DEEL 12:

Samenvattende opmetingsstaat

DEEL 13:

Offerteformulier

Toepasselijke reglementering • 27 september 1991 : Ministerieel besluit van tot nadere bepaling van de indeling van de werken volgens hun aard in categorieën en onder- categorieën met betrekking tot de erkenning van aannemers. • 15 juni 2006 : Wet overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten met bijlage I, bijlage IIa en bijlage IIB (ter vervanging van de Wet van 24 december 1993) • 23 december 2009: Rechtbeschermingswet (B.S. 28 december 2009) • 10 ferbruari 2010: Koninklijk besluit (B.S. 16 februari 2010) • 15 juli 2011: Koninklijk besluit plaatsing overheidsopdrachten klassieke sectoren met bijlagen (ter vervanging van het Koninklijk besluit betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten en de concessies voor openbare werken van 8 januari 1996) • 16 juli 2012: Koninklijk besluit plaatsing overheidsopdrachten speciale sectoren (ter vervanging van het Koninklijk besluit betreffende de overheidsopdrachten voor aanneming van werken, leveringen en diensten in de sectoren water, energie, vervoer en postdiensten van 10 januari 1996) • 14 januari 2013: Koninklijk besluit tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken (ter vervanging van het Koninklijk besluit tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken van 26 september 1996). • 11 februari 2013 : Wet tot vaststelling van sancties en maatregelen voor werkgevers van illegaal verblijvende onderdanen van derde landen. • 17 juni 2013: Wet betreffende de motivering, de informatie en de rechtsmiddelen inzake overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen, diensten (ter vervanging van Boek IIbis van de Wet van 24 december 1993) • Het Algemeen Reglement voor de Arbeidsbescherming (ARAB), Welzijnswet en Codex over het welzijn op het werk. 2015-08-06

Mertens architecten

5/53

Gemeente Stabroek

•

01 – Lastenboek


Alle latere aanvullingen op voormelde besluiten, geldig op datum van bekendmaking en de hiernavolgende aanvullingen en wijzigingen

Afwijkingen, aanvullingen en opmerkingen Artikel 57 van het koninklijk besluit van 15 juli 2011 De verbintenistermijn wordt van 90 op 120 kalenderdagen gebracht.

2015-08-06

Mertens architecten

6/53

Gemeente Stabroek

1

DEEL 1.

01 – Lastenboek


ADMINISTRATIEVE BEPALINGEN

Dit eerste deel heeft betrekking op de regeling tot gunning van een overheidsopdracht tot de opdrachtnemer is aangesteld. De bepalingen die vervat zijn in dit deel, hebben betrekking op de wet van 15 juni 2006 en het koninklijk besluit van 15 juli 2011 en latere wijzigingen. 1.1 Beschrijving van de opdracht Voorwerp van deze werken: Renovatie van de Sint Catharinaker te Stabroek LOT 2 – Renovatie glasramen van de lichtbeuken Plaats van uitvoering:

1.1

Identiteit van de aanbestedende overheid

Gemeentebestuur van stabroek

1.2

Kerkendam 3 – 2940 Stabroek Brasschaat

Dorpsstraat 99 – 2940 Stabroek

Wijze van gunnen

De opdracht wordt gegund bij wijze van de open aanbesteding.

1.3

Prijsvaststelling

De prijsbepaling gebeurt volgens

een gemengde opdracht.

De gemengde opdracht is een opdracht waarbij de prijsstelling gebeurt volgens meerdere soorten bedoeld in de punten 4 tot 6 van artikel 2 van het koninklijk besluit van 15 juli 2011. Toegangsrecht en kwalitatieve selectie Het offerteformulier moet vergezeld zijn van volgende stukken:

1.4

Juridische situatie van de inschrijver (toegangsrecht)

Door in te schrijven op deze opdracht verklaart de inschrijver zich niet in een toestand van uitsluiting te bevinden, zoals bedoeld in artikel 20 §§1 en 1/1 van de wet van 15 juni 2006 betreffende overheidsopdrachten en bepaalde opdrachten voor werken, leveringen en diensten. Tevens beantwoord hij aan artikel 61 tot en met 66 van het koninklijk besluit van 15 juli 2011 betreffende plaatsing overheidsopdrachten klassieke sectoren.

1.5

Economische en financiële draagkracht van de inschrijver (kwalitatieve selectie)

Een passende bankverklaring opgesteld overeenkomstig het model vervat in bijlage 3 van het KB van 15 juli 2011. Technische bekwaamheid van de inschrijver (kwalitatieve selectie) Onverminderd de bepalingen betreffende de erkenning van aannemers van werken, dient de technische bekwaamheid van de aannemer aangetoond worden door één of meerdere van de volgende referenties: Door studie- en beroepskwalificaties van de aannemer en/of van het ondernemingskader en, in het bijzonder, van de verantwoordelijke(n) voor de voltijdse leiding van de uitvoering gedurende elk onderdeel van de opdracht; o Dienen houder te zijn van een diploma of getuigschrift van het hoger kunstonderwijs van de tweede of derde graad, in de discipline glaskunst, monumentale kunsten/glaskunst, restauratie glaskunst, of houder zijn van een hogeschooldiploma van een opleiding in het lange type in bovenvermelde disciplines. o Een gewettigd diploma en/of getuigschrift dient bij de kandidaatstelling gevoegd. Het ondernemingskader dat de conservatie- en restauratiewerken aan de glas-in2015-08-06

Mertens architecten

7/53

Gemeente Stabroek

•

• • •

01 – Lastenboek


loodramen uitvoert, moet eveneens houder zijn van bovenvermelde diploma’s en/of getuigschriften. Door de lijst van de werken uitgevoerd tijdens de laatste vijf jaar, en gestaafd door getuigschriften van goede uitvoering voor de belangrijkste werken. Deze getuigschriften bevatten het bedrag, het tijdstip en de plaats van uitvoering van de werken en geven duidelijk weer of deze uitgevoerd werden volgens de regels van de kunst en of ze op regelmatige wijze tot een goed einde werden gebracht. In voorkomend geval zullen deze getuigschriften door de bevoegde overheid rechtstreeks aan de aanbestedende overheid toegezonden worden. Hierbij worden enkel getuigschriften en uittreksels van restauratierapporten in aanmerking genomen die door de aannemer binnen het eigen aannemingskader werden uitgevoerd. Rapporten en getuigschriften van onderaannemers mogen enkel toegevoegd worden indien de inschrijver er zich toe verbind met deze onderaannemers de werken uit te voeren. o Staving van de werken een restauratierapport: algemene tekst en onderzoeksfiches ter illustratie van de werkwijze. Door een verklaring die de werktuigen, het materieel en de technische uitrusting vermeldt waarover de aannemer zal beschikken voor de uitvoering van het werk; Door een verklaring die de gemiddelde jaarlijkse personeelsbezetting van de onderneming en de omvang van het kader weergeeft tijdens de laatste drie jaren; Door een verklaring waarin de technici of de technische diensten vermeld worden die, al dan niet deel uitmakend van de onderneming, ter beschikking zullen staan van de aannemer voor de uitvoering van het werk en waarbij de verantwoordelijken de nederlandse taal beheersen.

De beoordeling kan geschieden door een commissie samengesteld als volgt: de opdrachtgever, de architect, de afgevaardigde van de Kerkfabriek, de restaurator-onderzoeker glas-in-lood en eventueel de inspecteur van het Bestuur van Monumenten en Landschappen. Vereiste erkenning van aannemers (categorie en klasse - de klasse wordt bepaald op het ogenblik van de gunning) D23 (Bouwwerken Restauratie door ambachtslieden) , Klasse 2 (250.000,- excl. bTW volgens ramingsbedrag)

1.6

Vorm en inhoud van de offerte

De inschrijver maakt zijn offerte op in het Nederlands en vult de samenvattende opmeting in op het eventueel bij het bestek behorende formulier. Indien hij deze op andere documenten maakt dan op het voorziene formulier, dan draagt hij de volle verantwoordelijkheid voor de volledige overeenstemming van de door hem aangewende documenten met het formulier. Alle documenten opgesteld of vervolledigd door de inschrijver of zijn gevolmachtigde zijn gedateerd en door hem ondertekend. Als de ondertekening gebeurt door een gemachtigde, vermeldt hij duidelijk zijn volmachtgever of volmachtgevers. De gemachtigde voegt bij de offerte de authentieke of onderhandse akte waaruit zijn bevoegdheid blijkt of een afschrift van zijn volmacht. Doorhalingen, overschrijvingen, aanvullingen of wijzigingen, zowel in de offerte als in de bijlagen, die de essentiële voorwaarden van de opdracht zoals prijzen, termijnen, technische specificaties kunnen beïnvloeden, moeten eveneens door de inschrijver of zijn gemachtigde ondertekend worden. Prijzen moeten steeds opgegeven worden in euro en zonder B.T.W.

2015-08-06

Mertens architecten

8/53

Gemeente Stabroek

1.7

01 – Lastenboek


Veiligheids- en gezondheidsplan

De inschrijver is verplicht een offerte in te dienen die conform is met het veiligheids- en gezondheidsplan in bijlage bij dit bestek, overeenkomstig artikel 30 van het koninklijk besluit van 25 januari 2001. Hij moet op straffe van absolute nietigheid een document bij zijn offerte voegen: • waarin beschreven wordt op welke wijze hij het bouwwerk zal uitvoeren rekening houdend met het veiligheids- en gezondheidsplan of de gedeelten van dit plan die een dergelijke beschrijving noodzakelijk maken; • dat de gedetailleerde prijsberekening bevat van de door het veiligheids- en gezondheidsplan bepaalde preventiemaatregelen en -middelen. • plan van aanpak om in een functionerende vereniging de hoogste kwaliteit in werk en uitvoeringswijze te garanderen, en de overlast voor de bezoekers tot een minimum te beperken, als ook de veiligheid ervan te waarborgen. • Studie van de planning met de volgende elementen : planning, uitvoeringstermijn, mogelijke startdatum, suggesties. • Referenties van gelijkaardige projecten (uitgevoerd en in uitvoering) met contactgegevens bouwheer.

1.8

Plaatsbezoek

Op straffe van nietigheid van zijn offerte, wordt de inschrijver verwacht een plaatsbezoek uit te voeren op 16/09/2015 om 10.00 uur. De inschrijver dient het attest in bijlage correct ingevuld toe te voegen aan zijn offerte.

1.9

Indienen van de offerte

De offertes moeten elektronisch worden overgelegd via de e-tendering internetsite https://eten.publicprocurement.be die de naleving waarborgt van de voorwaarden van artikel 81 quater, § 1 van het KB van 8 januari 1996. Meer informatie kan worden bekomen op de website http://www.publicprocurement.be of via de e-procurement helpdesk op het nummer +32 (0)2 790 52 00. De opening van de offertes vindt plaats in openbare zitting op 09/10/2015 om 09.30 uur AM in de raadzaal (3e verdieping), Gemeente Stabroek, Dorpsstraat 99 -2940 Stabroek. De met elektronische middelen opgestelde offertes moeten worden opgemaakt in PDF-formaat. Voor een toelichting omtrent het indien van offertes door middel van elektronische middelen kunt u terecht op de informatiesessies die georganiseerd worden door het Departement Bestuurszaken en het Agentschap Ondernemen. U vindt de data van deze informatiesessies op http://www.bestuurszaken.be/vorming-0. Daarnaast werden ook een aantal organisaties geaccrediteerd om opleidingen omtrent het gebruik van e-tendering te geven. U kan voor de lijst van deze geaccrediteerde organisaties terecht op http://www.publicprocurement.be/portal/page/portal/pubproc/eprocopleidingen. U kunt als buitenlandse inschrijver de offerte en alle bijhorende documenten ondertekenen met een gekwalificeerd certificaat dat u kunt aankopen via een private actor en dat door de applicatie herkend wordt als een geldig certificaat dat geschikt is voor het plaatsen van wettelijke digitale handtekeningen ofwel met een elektronisch middel, aangekocht bij een private actor en waarvan zij zelf garanderen dat dit voldoet aan alle wettelijke voorwaarden : -gekwalificeerde certificaten die geschikt zijn voor het plaatsen van wettelijke digitale handtekeningen, kunnen aangekocht worden bij Belgische private actoren. U kunt bijvoorbeeld terecht op : https://www.certipost.be/webshop/index.php?language=nl&step=2 2015-08-06

Mertens architecten

9/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


Er dient wel te worden opgemerkt dat het enige tijd kan in beslag nemen vooraleer u de drager met uw gekwalificeerd certificaat ontvangt. Koop dus tijdig uw certificaat aan. -Wanneer u als buitenlandse inschrijver een eigen elektronisch middel gebruikt, afgeleverd buiten België, om de handtekening te plaatsen, garandeert hij zelf dat deze handtekening voldoet aan de voorwaarden van artikel 81 quater, § 1, 1° van het KB van 8 januari 1996. Deze elektronische handtekening moet dus conform zijn met de regels van het Europees en het daarmee overeenstemmende nationaal recht inzake de geavanceerde elektronische handtekening met een geldig gekwalificeerd certificaat, waarbij deze handtekening werd gerealiseerd via een veilig middel voor het aanmaken van een handtekening. De e-tenderingapplicatie kan bij deze werkwijze aangeven dat zij de door u geplaatste handtekening niet herkent. Door de handtekening te plaatsen garandeert u dat ze voldoet aan de gestelde voorwaarden. U voegt ook alle informatie aan de offerte toe in verband die de aanbestedende overheid toelaat na te gaan of het gebruikte elektronische middel geldig is en conform de bepalingen in de regelgeving. De maximale grootte per document is 80MB. Een te groot document kan u opsplitsen in meerdere deeldocumenten. Het geheel van alle documenten mag evenwel niet groter zijn dan 350MB

1.10 Opening van de offertes De opening van de offertes gebeurt in openbare zitting. plaats: in de raadszaal verd.3, Gemeentehuis van Stabroek, Dorpsstraat 99 te 2940 Stabroek. Datum: Zie aankondiging van opdracht.

1.11 Verbintenistermijn De inschrijvers blijven door hun offerte gebonden gedurende een termijn van 180 kalenderdagen, ingaande op de dag na de zitting voor opening van de offertes.

1.12 Gunningscriteria Prijs is het enige gunningscriterium. De aanbestedende overheid kiest de laagste regelmatige offerte.

1.13 Prijsherzieningen Op deze overheidsopdracht is geen prijsherziening van toepassing.

1.14 Varianten Vrije varianten worden niet toegestaan. Er zijn geen verplichte of facultatieve varianten voorzien.

1.15 Keuze van de offerte De aanbestedende overheid kiest de laagste regelmatige offerte. Door de indiening van zijn offerte aanvaardt de inschrijver al de clausules van het bestek en verzaakt hij aan alle andere voorwaarden. Voor zover tijdens het onderzoek van de offerte door de aanbestedende overheid wordt vastgesteld dat er door de inschrijver voorwaarden zijn gevoegd waardoor het onduidelijk is of de inschrijver zonder voorbehoud akkoord gaat met de

2015-08-06

Mertens architecten

10/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


voorwaarden van het bestek, behoudt de aanbestedende overheid zich het recht voor om de offerte als substantieel onregelmatig af te wijzen. De aanbestedende overheid verbetert de rekenfouten en de zuiver materiële fouten in de offertes, zonder dat zij voor niet-ontdekte fouten aansprakelijk is. Hiervoor kan de aanbestedende overheid aan de inschrijver vragen om binnen de door haar bepaalde termijn de draagwijdte van zijn offerte te verduidelijken of aan te vullen, zonder deze te wijzigen, teneinde de werkelijke bedoeling na te gaan.

2015-08-06

Mertens architecten

11/53

Gemeente Stabroek

2

DEEL 2.

01 – Lastenboek


CONTRACTUELE BEPALINGEN

Dit tweede deel regelt de procedure die betrekking heeft op de uitvoering van de opdracht. Voor zover er niet van afgeweken wordt, is het koninklijk besluit van 14 januari 2013 en latere wijzigingen tot bepaling van de algemene uitvoeringsregels van de overheidsopdrachten en van de concessies voor openbare werken van toepassing.

2.1

Leidend ambtenaar

Het toezicht op de uitvoering van de werken zal gebeuren door: Naam: de J. Steurs (IR), Diensthoofd - Dienst Patrimonium Adres: dorpsstraat 99 – 2940 Stabroek Telefoon 03/210.11.40 Rechtstreeks 0495/28.09.96 Fax 03 569 93 97 E-mail [email protected] De leiding over de uitvoering van de werken zal gebeuren door: Naam: Fons Mertens vertegenwoordigd door Dhr. Patrick Troch Adres: Mertens-architecten, Geelvinckstraat 8 te 2940 Stabroek Telefoon 03/568.72.53 Fax 03/568.98.08 GSM 0497/500.354 [email protected] E-mail

2.2

Verzekeringen

De opdrachtnemer sluit de verzekeringen die zijn aansprakelijkheid inzake arbeidsongevallen dekken, alsook zijn burgerlijke aansprakelijkheid ten aanzien van derden bij de uitvoering van de opdracht. Binnen een termijn van dertig dagen na het sluiten van de opdracht toont de opdrachtnemer aan dat hij deze verzekeringscontracten is aangegaan, aan de hand van een attest waaruit de door de opdrachtdocumenten vereiste omvang van de gewaarborgde aansprakelijkheid blijkt. Op elk ogenblik tijdens de uitvoering van de opdracht legt de opdrachtnemer dit attest over, binnen een termijn van vijftien dagen na ontvangst van het verzoek van de aanbestedende overheid.

2.3

borgtocht

Volgende borgtocht wordt gevraagd: 5% van het oorspronkelijk bedrag van de opdracht (BTW niet inbegrepen), afgerond naar het hogere tiental. De borg zal in 2 keer worden vrijgegeven, de eerste helft bij de voorlopige oplevering en de tweede helft bij de definitieve oplevering. De borgtocht moet gesteld worden binnen de 30 kalenderdagen volgens de dag van de sluiting van de opdracht bij aangetekende zending. Het bewijs van de borgstelling moet verstuurd worden aan het adres van de aanbestedende overheid. Wanneer de opdrachtnemer de borgtocht niet stelt binnen de vermelde termijn, kan gehandeld worden overeenkomstig de mogelijkheden vermeld in artikel 29 van het koninklijk besluit van 14 januari 2013. Het verzoek van de opdrachtnemer om over te gaan tot de oplevering geldt als verzoek tot vrijgave van de borgtocht.

2015-08-06

Mertens architecten

12/53

Gemeente Stabroek

2.4

01 – Lastenboek


Uitvoeringstermijn

De opdracht moet voltooid zijn binnen de termijn: 100 werkdagen

2.5

Betalingstermijn

De aanbestedende overheid beschikt over een verificatietermijn van 30 kalenderdagen vanaf de datum van ontvangst van de schuldvordering en de gedetailleerde staat van de gerealiseerde werken. De betaling van de aan de aannemer verschuldigde sommen vindt plaats binnen de 30 kalenderdagen vanaf de datum van beëindiging van de hierboven vermelde verificatie, voor zover de aanbestedende overheid tegelijk over de regelmatig opgestelde factuur beschikt, alsook over de andere, eventueel vereiste documenten.

2.6

Waarborgtermijn

De waarborgtermijn voor deze werken bedraagt 24 kalendermaanden De waarborgtermijn begint vanaf de dag van de voorlopige oplevering.

2.7

Voorlopige oplevering

Wanneer het bouwwerk op de daartoe vastgestelde datum wordt voltooid en voor zover de resultaten van de keuringen en van de voorgeschreven proeven gekend zijn, wordt binnen 30 dagen na bovengenoemde datum, naargelang het geval, een proces-verbaal van voorlopige oplevering of van weigering van oplevering opgemaakt. Wanneer het bouwwerk vóór of na die datum wordt voltooid, geeft de aannemer daarvan bij aangetekende zending kennis aan de leidend ambtenaar en vraagt terzelfdertijd de voorlopige oplevering. Binnen 15 dagen na de datum waarop het verzoek van de aannemer wordt ontvangen en voor zover de resultaten van de keuringen en van de voorgeschreven proeven zijn gekend, wordt een proces-verbaal van voorlopige oplevering of van weigering van oplevering opgemaakt.

2.8

Definitieve oplevering

Binnen de 30 kalenderdagen vóór de dag waarop de waarborgtermijn verstrijkt, wordt naargelang het geval een proces-verbaal van definitieve oplevering of van weigering van oplevering opgemaakt.

2.9

Talentenwerf

In toepassing van Art.22 $ 1 van de wet van 15 juni 2006 wenst de aanbestedende overheid de uitvoering van deze opdracht te plaatsen in de schoot van het concept ‘maatschappelijk verantwoord ondernemen (MVO)’. In dit verband neemt de inschrijver, louter door het indienen van zijn offerte, het formele engagement, indien de opdracht aan hem wordt toegewezen, om samen met te overleggen en samen te werken in het kader van opleiding en bemiddeling voor potentiële werknemers. Dit omvat: • Zo snel mogelijk na de gunning Talentenwerf informeren over het aantal jobs, profielen, en benodigde competenties van bouwvakarbeiders in de verschillende fasen van de werken. • Samen met Talentenwerf een actieplan uitwerken voor invulling van potentiële vacatures voor bouwvakarbeiders. • Een contactpersoon aanduiden voor regelmatig overleg met Talentenwerf, onder meer over de planning en uitvoering van gezamenlijke activiteiten. • Maximaal onderzoeken en faciliteren van mogelijkheden tot samenwerking op vlak van training on-the-job van kandidaat-werkzoekenden of leerlingen. Dit kan via: o Know-how over actuele methoden en technieken o Ideeën over opleidingsinhouden 2015-08-06

Mertens architecten

13/53

Gemeente Stabroek

o o o o o o

01 – Lastenboek


Terrein en/of infrastructuur voor opleidingen Tijdelijk uitlenen (vergoeding mogelijk) van arbeiders als lesgever Materiaal en materieel Contacten met leveranciers voor materiaal & materieel Stages en jobs voor mensen uit opleidingen De vertaling en coördinatie van dit alles naar de betrokken onderaannemers toe.

Talentenwerf is een samenwerkingsverband tussen VDAB, het Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid (FVB), het bouwonderwijs en de stad Antwerpen. Contact: Talentenwerf – Th. Van Rijswijckplaats 8/3, 2000 Antwerpen – [email protected] – Tel 03/224 78 18

2015-08-06

Mertens architecten

14/53

Gemeente Stabroek

3

DEEL 3.

01 – Lastenboek


TECHNISCHE BEPALINGEN

ALGEMENE OPMERKINGEN Aan geen enkel werk in dit bestek vermeld mag begonnen worden alvorens de architect ter plaatse de nodige aanduidingen dienaangaande heeft verstrekt. in geval tussen onderdelen van het gebouw en de desbetreffende plannen verschillen voorkomen in vorm, maten of materialen, wordt de architect hiervan verwittigd en deze deelt de aannemer de nodige instructies mede. Proefvakken of prestaties van proefuitvoeringen worden ter goedkeuring aan de architect voorgelegd vóór definitieve aanwending op de werf. Meetcode De werken worden uitgevoerd volgens een gemengde opdracht. De meetcode der verschillende posten (artikels) van de meetstaat worden vastgesteld op één der volgende wijzen: • Totaal prijs: voor de posten aangeduid met TP De door de inschrijver op te geven Totale prijs dekt het geheel der prestaties opgegeven in deze post. Hij moet door eigen berekeningen de exacte dimensioneringen en hoeveelheden bepalen. • Forfaitaire Hoeveelheid: voor de posten van de meetstaat aangeduid met F.H. Het betreft posten met forfaitaire hoeveelheden, waarbij de aannemer geacht wordt de hoeveelheden van de meetstaat te hebben nagerekend en eventueel te hebben verbeterd vóór het indienen van zijn prijsofferte. De inschrijver is verplicht ieder voorgestelde wijziging van forfaitaire hoeveelheden, in min of meer, te staven aan de hand van zijn eigen opmetingen en berekeningen, die hij in een afzonderlijk document bij zijn offerte dient te voegen. De posten met forfaitaire hoeveelheden worden niet verrekend, tenzij de Aanbestedende Overheid de aannemer schriftelijk opdracht geeft om wijzigingen aan te brengen aan de voorziene werken. De wijzigingen m.b.t. posten aangeduid met F.H. kunnen in dit geval verrekend worden aan de hand van de in de offerte vermelde eenheidsprijzen. • Vermoedelijke Hoeveelheid: voor de posten aangeduid met V.H. Voor de in het bestek opgegeven vermoedelijke hoeveelheden is de aannemer verplicht zijn offerte op te maken op basis van de in de meetstaat voorziene hoeveelheden. De afrekening zal geschieden volgens de werkelijke uitgevoerde hoeveelheden op basis van de ingediende eenheidsprijzen. De geleverde prestaties worden verrekend op basis van de werkelijk uitgevoerde hoeveelheden, zoals die blijken uit een tegensprekelijke opmeting van de werken of een gezamenlijk akkoord over de berekende hoeveelheden op basis van de uitvoeringsplannen. De aannemer zal in dat verband aan de Aanbestedende Overheid de berekeningen ter controle voorleggen. Opmerkingen : De meetmethoden voor hoeveelheden worden opgemaakt overeenkomstig NBN B06.001, uitgave mei 1982 tenzij anders vermeld. De hoeveelheden van de meetstaat zijn enkel bij wijze van inlichting verstrekt. De gebeurlijke vergissingen of leemten m.b.t. het aanbestedingsdossier zullen door de inschrijver gemeld worden in een nota die als bijlage bij zijn offerte dient gevoegd. De inschrijver zal zich nadien niet kunnen beroepen op enige leemte of fout in zijn offerte.

2015-08-06

Mertens architecten

15/53

Gemeente Stabroek

4

01 – Lastenboek


INRICHTING VAN DE WERF

Toestand van de bouwplaats Door het indienen van de offerte verklaart de aannemer volledig op de hoogte te zijn van de toestand van de bouwplaats en ook van de bereikbaarheid van de werf voor de aanvoer van bouwmateriaal en materieel. Indien noodzakelijk zal de aannemer instaan voor de huur van openbaar domein. Kerk blijft in gebruik tijdens de werken de kerkdiensten blijven gedurende de werkperiode normaal doorgaan. De aannemer houdt bij het opmaken van zijn offerte er rekening mee dat de kerkdiensten onderbrekingen kunnen vereisen van de werfactiviteiten; de aannemer zorgt er in ieder geval voor dat de diensten op de nodige waardige wijze kunnen verlopen; indien door de uitvoering van de werken bevuiling van het interieur door stof zou ontstaan, behoudt het bestuur zich het recht om de kerk door een reinigingsfirma te laten onderhouden. Tenzij hiervoor een bijzondere regeling wordt overeengekomen, wordt dit bedrag door eenvoudige afhouding op de vordering van de aannemer op deze laatste gerecupereerd; Het bestuur is gemachtigd om de overeenkomstige factuur op de aannemer te verhalen. Bijzondere aansprakelijkheid De aannemer of de onderaannemer en alle aangeduide beambten of werklieden dienen zich te gedragen naar de plaatselijke politiereglementeringen en naar alle wettelijke bepalingen inzake orde, veiligheid en verkeer, zowel op als buiten het bouwterrein. Nutsvoorzieningen De voorzieningen van elektriciteit en water worden door de bouwheer ter beschikking gesteld. De aannemer controleert wel op voorhand of het ter beschikking gestelde vermogen voldoende is voor alle energievoorziening van zijn te gebruiken materieel zonder dat de bestaande elektriciteitsinstallatie wordt overbelast. Bij gebrek aan voldoende vermogen zorgt de aannemer op eigen kosten voor een aangepaste werfaansluiting. Bord met mededelingen De aannemer voorziet het plaatsen van een bord waarop de namen en adressen en eventueel logo van de bouwheer, de hoofdaannemer, het architectenbureau worden vermeld. Dit gebeurt d.m.v. afzonderlijke witte panelen waarop de gegevens in zwarte tekst worden aangebracht. De panelen zijn ca. 60 cm hoog op 240 cm breed. Tekst en panelen zijn waterbestendig. Er wordt voldoende vrije ruimte voorzien voor het plaatsen van 3 extra panelen. Indien gewenst kunnen de andere aannemers hun informatie op dit bord laten zetten. Hiervoor dient echter met de aannemers onderling afgesproken te worden. De kosten van de panelen zijn voor rekening van de aannemer. Het bord voor het architectenbureau wordt uitgevoerd in een zwarte plaat met witte tekst volgens onderstaand voorbeeld :

Voor wat betreft het bord van de aanbestedend overheid en de subsidiërende overheid wordt rechtstreeks met betrokkene informatie ingewonnen omtrent de inhoud van het paneel. Plaatsbeschrijving De aannemer is verantwoordelijk voor alle schade aangebracht aan bestaande stoepen, wegenis, leidingen, kabels, afsluitingen, grasperken, beplantingen enz. Hij zal op eigen kosten 2015-08-06

Mertens architecten

16/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


alle schade hieraan herstellen. De aannemer blijft volkomen burgerlijk en geldelijk aansprakelijk voor alle door werken aangebrachte beschadiging, boetes, wanorde, zelfs van minder belang, die rechtstreeks of onrechtstreeks veroorzaakt worden aan private of openbare roerende eigendommen in de buurt van de werf gelegen. Om latere misverstanden te vermijden wordt daarom een staat van bevinding opgemaakt, voor wat betreft de huidige toestand van de wegenis, beplantingen en aanpalende structuren waaronder graven en bevloering. De staat wordt opgemaakt samen met de verantwoordelijke van de kerk en/of de gemeente Stabroek. Bij de voorlopige oplevering dient op dezelfde wijze een staat van vergelijk te worden voorgelegd. Indien de aannemer een onvolledige of te beperkte plaatsbeschrijving opmaakt of nalaat van een PV van “vergelijking van uitvoering” op te maken, is hij alleen hiervoor verantwoordelijk en vallen alle nadelige gevolgen ten zijnen laste. De aannemer wordt attent gemaakt op de recente vernieuwing van de dakgoten, en op het feit dat het volledig nazicht van de dakdichting van alle daken, resp. vernieuwen van de dakdichting van de toren deel uitmaken van zijn aanneming. Meting:

2015-08-06

TP (De aanrekening gebeurt als volgt : 25% na oprichting van de werf en de rest proportioneel met de vordering der werken)

Mertens architecten

17/53

Gemeente Stabroek

5

01 – Lastenboek


VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN

De aannemer en onderaannemer voegt aan zijn offerte een document waarin hij beschrijft hoe hij, bij uitvoering van de werken, zal voldoen aan de opgelegde veiligheidsvoorschriften volgens betreffend K.B. zal voldoen. De aannemer (en onderaannemers) moet(en) in alle omstandigheden aan de volgende specifieke verplichtingen voldoen: Uitvoering van de in de welzijnswet bedoelde algemene preventieprincipes (risico’s voorkomen, evaluatie van de risico’s die niet kunnen worden voorkomen, bestrijding van de risico’s bij de bron, vervangen van wat gevaarlijk is door dat wat niet gevaarlijk of minder gevaarlijk is,…) Een werkmethode toepassen die voldoet aan de veiligheid van alle personen die aanwezig zijn op de bouwplaats Oordeelkundig gebruik maken van de werkinstallaties, gevaarlijke stoffen en beschermingsmiddelen Toepassing op zichzelf, indien de aannemer persoonlijk op de bouwplaats actief is (alleen of met zijn werknemers) van de risicopreventieregels (gebruik van beschermingsmiddelen,…) Naast de verplichting die zij hebben ingevolge andere bepalingen in verband met het welzijn van de werknemers bij de uitvoering van hun werk, passen de aannemers de algemene preventiebeginselen toe bedoeld in de welzijnswet wat betreft: • Voorafgaande kennisgeving van de bouwplaats aan de Technische Inspectie, en de opening van de bouwplaats melden aan het NAVB • het goed in orde en met voldoende bescherming van de gezondheid in stand houden van de bouwplaats; • De keuze van de plaatsing van de werkplekken rekening houdend met de toegangsmogelijkheden tot de werkplekken en de vaststelling van verplaatsing- of verkeerswegen of –zones; • De voorwaarden van intern transport en interne behandeling van de materialen en het materieel; • het onderhoud, de controle vóór bedrijfsinstelling en de periodieke controle van de installaties en toestellen, ten einde gebreken te voorkomen die de veiligheid en gezondheid van werknemers in gevaar kunnen brengen. • De afbakening en inrichting van zones voor definitief en tussenopslag van verschillende materialen, in het bijzonder wanneer het gaat om gevaarlijke materialen of stoffen; • De voorwaarden voor de verwijdering van gevaarlijke materialen; • De opslag en de verwijdering of afvoer van afval en puin; • de aanpassing van de daadwerkelijke duur van de verschillende soorten werken of weerfazen afhankelijk van de evolutie van de bouwplaats; • de samenwerking tussen de aannemers; • de wederzijdse inwerkingen met exploitatie – of andere activiteiten ter plaatse op, of in de nabijheid van de bouwplaats. Hij zal tijdens de werken de algemene en specifieke minimumvoorschriften voor arbeidsplaatsen op bouwplaatsen inzake veiligheid en gezondheid ten allen tijde toepassen waaronder: • Sanitaire voorzieningen: kleedkamers, indien niet van toepassing een locker voor eigen kleding en persoonlijke zaken, voldoende douches, wastafels,toiletten, schaftruimte met rookregels indien van toepassing, voldoende drinkwater of andere alcoholvrije dranken • verlichting: voldoende verlichting, geen verblinding • vluchtroutes en nooduitgangen: vrij van obstakels en kortste route, snelle evacuatie mogelijk, afgestemd op maximaal aantal aanwezige personen, markeringen & noodverlichting • blootstelling aan bijzondere risico’s: geluid, gassen, dampen, stof • verkeersroutes en gevarenzones: verkeersroutes, trappen, vaste ladders, laadplatformen en –hellingen moeten veilig gebouwd en bruikbaar zijn en geen risico’s geven voor werknemers die zich in de buurt bevinden, voldoende veiligheidsafstand voor derden (afbakening bouwplaats), markering en regelmatige controle en onderhoud, verkeersroutes voertuigen op voldoende afstand van deuren, doorgangen, trappen & gangen • bewegingsruimte op de werkplek: oppervlakte werkplek moet voldoende bewegingsvrijheid toelaten 2015-08-06

Mertens architecten

18/53

Gemeente Stabroek

•

•

• • • • • • • • • • • • •

01 – Lastenboek


eerste hulp: voldoende gekwalificeerde EHBO hulpverleners en vervoer, EHBO-doos op risicovolle werkplekken aanwezig en goed bereikbaar, adres en telefoon plaatselijke eerste hulp duidelijk zichtbaar aangeven stabiliteit en stevigheid : materiaal en materieel stabiliseren. hogere of lagere mobiele of vaste werkplekken moeten stevig en stabiel zijn, berekend op het aantal werknemers, de maximale belasting (-verdeling ) en zijn externe invloeden werken op oppervlakken met voldoende draagkracht: zo nodig verankeren, adequate controle vooral na wijziging installaties voor energiedistributie (elektrocutie, brand & explosie) : veilige opstelling, toegangsregeling en deskundigheid, regelmatige controle en onderhoud Vallende voorwerpen: collectieve bescherming indien risico’s ontstaan opslag materiaal en uitrusting : mogen niet omvallen, instorten, verschuiven of kantelen vallen van grote hoogte: leuningen aanbrengen / vangnetten plaatsen persoonlijke beschermingsmaatregelen (indien collectief niet mogelijk) Bouwsteigers en ladders: ontwerp, constructie en onderhoud zodanig dat geen instorting of verschuiving optreed platforms, doorgangen en ladders: geen valgevaar of gevaar voor vallende voorwerpen inspectie steigers door bevoegd persoon hefapparatuur, voertuigen, grondverzet, laad- en losapparatuur: voldoen aan constructieeisen, deskundige bediening, onderhoud en keuring indien van toepassing uitgravingen, bouwputten: goed stut- en taludwerk, valgevaar voorkomen, metaal- en betonconstructies bekisting en zware prefab elementen: montage (en stutten en schoren) onder toezicht van bevoegd persoon en van voldoende draagkracht, maatregelen tegen tijdelijke instabiliteit of breekbaarheid werk

Indien de aannemer deze verplichtingen niet of gebrekkig nakomt, kan de directie belast met de uitvoering, op kosten van de aannemer, zelf de nodige maatregelen inzake veiligheid en gezondheid treffen. In samenspraak met de gebruikers, het werkbestuur en de veiligheidscoördinator wordt een bindende planning opgesteld voor het werken aan of in in gebruik zijnde delen van het gebouw. De aannemer treft naast de nodige beschermingen veiligheidsinrichtingen alle nodige schikkingen om de toegang voor onbevoegden te verhinderen.

5.1

Veiligheidscoördinator Verwezenlijking

De inschrijver staat in voor de aanstelling van de Veiligheidscoördinator Verwezenlijking volgens de bepalingen va het KB van 25/01/2001 betreffende tijdelijke en mobiele bouwplaatsen. Dit na overleg en mits goedkeuring van de bouwheer. De Veiligheidscoördinator Verwezenlijking zal de documenten, zoals bepaald in art. 30 van het KB 25/01/2004 betreffende tijdelijke en mobiele bouwplaatsen bij aanvang van de werken, binnen de 14dagen overmaken. Tijdens de verwezenlijking worden alle besproken wijzigingen in overleg met de Veiligheidscoördinator Verwezenlijking, in volgorde van voorkoming toegevoegd, zoals het veiligheids- en gezondheidsplan op elk moment de stand van de werken weerspiegelt. Meting:

5.2

TP

Sanitaire voorzieningen

Er zijn geen toiletten of wasvoorzieningen aanwezig die door de aannemer gebruikt kunnen worden tijdens de werf. De aannemer zorgt zelf voor voldoende faciliteiten voor alle werfpersoneel. De sanitaire voorzieningen mogen in/aan de werfkeet voorzien zijn. 2015-08-06

Mertens architecten

19/53

Gemeente Stabroek

Meting :

5.3

TP V.H.

01 – Lastenboek


Plaatsing en wegname sanitaire voorzieningen Huur : …€/ week

Verlichting

De aannemer dient er op eigen kosten voor te zorgen dat voldoende tijdelijke verlichting aanwezig is om ten alle tijden veilig en correct te kunnen werken. Meting :

5.4

TP V.H.

Plaatsing en wegname verlichting Huur : …€/ week

Terreinafsluitingen

De aannemer stelt zich in verbinding met de bevoegde overheid voor het eventueel bepalen van de afbakening van de werf De aannemer zorgt ervoor dat de toegang tot de stellingen wordt afgesloten Alle vereiste afsluitingen, beveiligingen, verlichting,... alsook de taken hiervoor die gebeurlijk zouden geëist worden door de politiediensten, de gemeentelijke technische diensten en het bestuur zijn door de aannemer in dit artikel te begrijpen De aannemer dient ervoor te zorgen dat het betreden van de bouwplaats door derden wordt verhinderd, een behoorlijke afsluiting is dienaangaande aangewezen (VM/B 97-art.25§1o). Waar de bouwplaats grenst aan openbaar terrein, plaatst de aannemer een voorlopige omheining en de nodige signalisatie, die voldoende doeltreffend is om onbevoegde personen te weren, alsook de veiligheid van het verkeer te waarborgen. Deze zal behouden blijven tot op het ogenblik van de volledige afwerking en tot na de voorlopige oplevering. Indien nodig kan het Bestuur de aannemer vragen ook andere delen van de bouwplaats van een omheining te voorzien. De aannemer is volledig zelf verantwoordelijk voor alle gebeurlijke diefstallen en/of vandalisme. De aannemer zal de werkzone afzetten zodat de gevarenzone ontoegankelijk is voor de kerk- en of kerkhofbezoekers, en onbevoegden zich geen toegang kunnen verschaffen tot de werkzone of de stellingen. De afbakening gebeurt in overleg met het bestuur, de architect en de veiligheidscoördinator De aannemer zal ervoor zorgen dat de normale voetgangersdoorgangen, de doorgangen van ceremoniewagens, brandweerwagens, ongehinderd kunnen verlopen. Verder zijn alle maatregelen te nemen om stofoverlast in de kerk, en om beschadiging door wegspringend of vallend materiaal te vermijden. Al deze beschermingen en afschermingen worden slechts in laatste instantie weggenomen, en de nodige herstellingen uitgevoerd juist voor het demonteren van de stellingen. De aannemer is uitsluitend verantwoordelijk voor de efficiëntie van de afschermings- en beschermingswerken. De architect kan nochtans, zonder meerprijs voor de aannemer, te allen tijde bijkomende beschermingen eisen. Materiaal De hoogte van de voorlopige omheining bedraagt tenminste 1,80 m. en stemt overeen met de voorschriften van art. 11.21 van STS 11 - uitgave 1990. De afsluiting is voorzien van de nodige afsluitbare toegangen. De omheining kan bestaan uit: • een verticale houten beplanking (dikte ¾”, met max. tussenafstand van 15cm) • geprefabriceerde panelen uit gegalvaniseerde of geplastificeerde metalen buiskaders, waartussen een draadnet van het kleine ruittype is bevestigd. De panelen worden geplaatst in verplaatsbare voetstukken 2015-08-06

Mertens architecten

20/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


Waar de omheining wordt aangebracht op het voetpad, wordt ze aangevuld met stevige houten looppaden op gelijke hoogte met het bestaande voetpad, minstens 0,80 m breed en voorzien van een stevige borstwering op 1,00 m hoogte. De hekken worden op regelmatige afstanden voorzien van een bordje “verboden de werf te betreden”, “verboden toegang voor onbevoegden” of dergelijke. Uitvoering Inplanting, materiaal, afmetingen en uitrusting zijn in overeenstemming te brengen met de geldende gemeentelijke voorschriften. De aannemer doet de vereiste aanvragen en betaalt de verschuldigde taksen. De omheining wordt voldoende stevig uitgevoerd, onderhouden en zonodig hersteld. Zij wordt voorzien van de nodige signalisatie, verlichting en beveiliging overeenkomstig de voorschriften van art. 11.24 van STS 11 (1990) en het Ministerieel Besluit van 25/3/1977. De afsluiting wordt voorzien van de nodige afsluitbare toegangen, waarbij de poorten worden voorzien van stevige grendels en sloten. De aannemer zorgt er evenwel voor dat de opdrachtgever en ontwerper permanent toegang tot de werf hebben, ook buiten de werkuren. Sleutels van alle afgesloten gedeelten zijn op eenvoudig verzoek te bezorgen aan de architect en het Bestuur. De omheining blijft eigendom van de aannemer en wordt pas weggenomen zodra dit, op grond van de vordering van de werken en mits akkoord van het Bestuur mogelijk is. Meting :

5.5

TP V.H.

Plaatsing en wegname terreinafsluitingen /week (huur)

Werfkeet

Een verwarmde werfkeet volgens alle normen wordt voorzien voor vergadering en met kitchenette voor het personeel. Meting :

5.6

TP V.H.

Plaatsing en wegname werfkeet /week (huur)

Stellingen

Alle geplaatste stellingen voldoen aan de vereiste Europese en Belgische normen (NBN EN 12810-1, 12810-2,12811-1, 12811-2,12811-3). De aannemer voorziet de nodige stellingen, voor een veilige uitvoering en kontrole van het werk. Hij maakt gebruik van de geschikte hulp- en beveiligingsmiddelen, en bespreekt de te nemen maatregelen vooraf met het werkbestuur. Er is een vaste stelling te voorzien voor de werken aan alle daken van de kerk, verder valbeveiligingen, en alle nodige CBM’s en PBM’s. Materiaal: De stelling zal een vaste stelling zijn, door professionelen worden geplaatst, en voorafgaande het gebruik gekeurd worden door een onafhankelijk controle-organisme: goedkeuringsattest voorafgaand voor te leggen. De stelling zal voldoen aan de HD 1000 en aan art. 30 van het typebestek VL100 van 2002; de aannemer zorgt ervoor dat de klasse overeenstemt met het gebruik en de te verwachten belastingen. De aannemer laat op zijn kosten, voorafgaand de stellingen berekenen, rekening houdend met de mogelijke stapeling van materiaal en gereedschap, en de inrichting van een werkplatform.

2015-08-06

Mertens architecten

21/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


De stellingen zijn uit te voeren in roestvrij stalen of in gegalvaniseerde buizen of prefab elementen; ten einde roestschade op de muren te vermijden moeten tussen de steunplaten en de muren steeds houten stukken aangebracht worden. De stellingen zijn voorzien van de overeenkomstige vastliggende metalen vloerelementen en trapladders. Alle verbindingen geschieden met klemmen en bouten of spieën of andere hulpstukken speciaal vervaardigd en aangepast aan het type van stelling en aan de sectie der buizen. Uitvoering: De stelling is op te vatten ifv de collectieve veiligheid van arbeiders, projectverantwoordelijken, architect en bouwheer. Het uitvoeren van alle steiger- en schoringswerken geschiedt in alle opzichten onder de volledige verantwoordelijkheid van de aannemer. De aannemer zal nochtans alle versterkingen en / of verbeteringen aanbrengen die hem door de architect of de veiligheidscoördinator zouden opgelegd worden. Ten einde een sterk geheel te bekomen, het doorknikken of het zijwaarts uitwijken der stellingen te vermijden, zullen op verschillende plaatsen kruisgewijs geplaatste buizen geplaatst worden. Verankeringen in de muren zijn toegelaten indien de gewenste stabiliteit van de metselwerken verzekerd is. De aannemer overlegt met de architect de juiste plaatsen waar hij deze verankeringen wenst aan te brengen. De aannemer is alleen verantwoordelijk en staat in voor de herstellingen van de door de verankeringen aangebrachte schade. De stellingen zijn zodanig op te vatten en te plaatsen, dat elke beschadiging aan daken, ramen, muren, enz… vermeden wordt en tevens de volledige waterdichtheid van het gebouw verzekerd blijft. Op ieder toegankelijk deel van de verdiepingen ( max 2 m ) der stellingen zijn borstweringen te plaatsen, 50cm en 100cm, bestaande uit horizontale geplaatse buizen. Op ieder toegankelijk deel van de verdiepingen ( max 2 m) der stellingen zijn boordplanken te plaatsen. De stellingen op de diverse daken dienen zo geplaatst te worden dat ze voldoende dracht hebben op de constructie-elementen. De aannemer zal op de daken waar er stellingen geplaatst worden, voldoende afschermingen plaatsen om eventueel vallend materiaal op te vangen. De stelling zal in plan het verloop van de gevels volgen. De afstand tussen de stellingpalen onderling zal maximum 3 m bedragen. De afstand tussen de verschillende stellingverdiepingen zal max 2m bedragen. Valbeveiligingen zijn te voorzien als bescherming tegen vallend materiaal en als valbeveiliging van personen. De valbeveiliging moet beantwoorden aan de vigerende wetgeving en het algemene preventiebeginsel o.a. van toepassing voor werken aan kopse gevels, en volgens noodwendigheden. Persoonlijke beveiligingsmiddelen worden voorzien daar waar maatregelen tot collectieve beveiliging niet sluitend kunnen gemaakt worden. Voor de toegang tot het dak wordt vanaf het maaiveld een trappentoren voorzien om toegang te geven tot de daken van de zijbeuken langswaar de ramen van de zijbeuken worden bereikt. Deze zal worden geplaatst in overleg met het bestuur en zodanig dat zij geen schade kan berokkenen aan de gevel en glasramen van de gelijkvloerse zijbeuken, sacristie 2015-08-06

Mertens architecten

22/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


Het uitvoeren van alle steiger- en schoringswerken geschiedt in alle opzichten onder volledige verantwoordelijkheid van de aannemer en voldoet aan de geldende reglementering van het ARAB. De aannemer zal nochtans alle versterkingen en of verbeteringen aanbrengen die door de architect of toezichter zouden opgelegd worden. Deze werken dienen in overleg met de veiligheidscoördinator te gebeuren. In dit artikel zijn alle stellingen, materialen en hulpmiddelen voorzien die bijkomend zijn aan de reeds voorziene stellingen voor de dakwerkzaamheden. Deze stellingen laten toe om alle werkzaamheden aan de ramen van de kerk goed, veilig en volgens de regels van de kunst en zonder hinder voor het gebruik van het gebouw te kunnen uit te voeren. De aannemer stelt de stellingen ter beschikking van de glazenier belast met het demonteren van de glasramen. Tijdens het demontagewerk van het glasramen zal de aannemer de nodige voorzorgen nemen tegen weersomstandigheden. Met zeilen of andere technische middelen zal hij de blootgestelde delen afschermen. De demontage van de stellingen omvat het verwijderen van de stelling, met herstelling van elke vorm van beschadiging, hoe klein ook, aan het gebouw. Voor het terugplaatsen van de glasramen en het bijwerken en of herstellen van de dagkanten aan de binnenzijde van de kerk zal een rollende binnenstelling voorzien worden die voldoet aan de geldende reglementering van het ARAB en is ten laste van de aannemer. De aannemer stelt eveneens de rolstelling ter beschikking van de glazenier belast met het monteren van de glasramen. Meting :

5.7

TP V.H.

Plaatsing en wegname stellingen aan gevels (incl. rolstelling) /week (huur)

Voorafgaande werken

5.7.1 Bescherming bestaande dakbedekking Telkens vóór het opbouwen van de stelling voor elk raamgeheel wordt de bestaande dakbedekking (leibekleding & zink van de zijbeuken en sacristie,…) en gevelmetsewerk afdoende beschermd tegen mogelijke schade. De plaatsbeschrijving van de bestaande daken is hier van toepassing vóór de aanvang van de werken en wordt, indien schade is vastgesteld, vooreerst en onmiddellijk gemeld aan het bestuur. Onmiddellijk na het beeindigen van de werkzaamheden en het verwijderen van de stelling wordt in aanwezigheid van het bestuur een rondgang gemaakt ter inspectie van de toestand van de daken en gevel. Ieder vastgestelde schade wordt voor rekening van betrokken aannemer hersteld Meting :

TP

5.7.2 Afkasten van de raamopeningen waaraan gewerkt wordt: Als voorbereidende werken dienen aan deze ramen degelijke afsluitingen gemaakt te worden onder vorm van houten kasten geplaatst achter de binnenslag zodat aan het steenwerk der omlijstingen e.a. kan gewerkt worden. Deze blijven gesloten tot na de werken om o.m. inbraak te voorkomen. Deze kasten sluiten water- en stofdicht aan tegen de muren. De bodemplaat in lichte helling naar buiten ter hoogte van de glacis. Aan de buitenzijde is een wegneembare afsluiting aan te brengen onder vorm van een degelijk houten kader bespannen met gewapend plasticfolie, zodat een waterdichte afsluiting verzekerd is. Tussen metselwerk en afdichtingsplaat is over de ganse omtrek een zelfklevende afdichtstrip van neopreen of sgl., afmeting 20 x 30 mm, aangebracht. Deze buitenkader wordt enkel weggenomen om aan de steen te werken, nadien herplaatsen. 2015-08-06

Mertens architecten

23/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


De beschermingen dienen perfect aangebracht te worden zodat ze ook tijdens verlofperiodes of weerverlet intact blijven. Het gebouw blijft immers in gebruik tijdens de uit te voeren werken. Daar de werken Na de herstellingswerken aan monelen, dagkanten, maaswerk,e.d. wordt in samenspraak met architect en glazenier de binnenafkasting verwijderd en alle vormen van beschadigingen, hoe klein ook, aan het gebouw hersteld. De wegneembare afsluiting aan de buitenzijde wordt na het volledig beëindigen van de werken aan de ramen en daarna slechts in laatste instantie weggenomen. De gaten in het voegwerk worden opnieuw gevoegd in dezelfde kleur als het naastliggend bestaand voegwerk. aan de noord en zuidramen niet tegelijkertijd zullen kunnen geschieden dienen de afkastingen zo opgebouwd te worden dat ze na wegname aan de ene zijde kunnen herbruikt worden aan de andere zijde van de kerk. Deze fase vraagt een goede coördinatie tussen de aannemer van perceel 1 en deze van perceel 2. Meting:

F.H.

/m2 (incl. plaatsing en wegname)

5.7.3 Afscherming van het interieur: De aannemer zal de werkzone afzetten zodat de gevarenzone ontoegankelijk is voor de kerkbezoekers, en onbevoegden zich geen toegang kunnen verschaffen tot de werkzone of de stellingen. De afbakening gebeurt in overleg met het bestuur, de architect en de veiligheidscoördinator De aannemer zal ervoor zorgen dat de normale doorgangen ongehinderd kunnen verlopen. Verder zijn alle maatregelen te nemen om stofoverlast in de kerk, en om beschadiging door wegspringend of vallend materiaal te vermijden. Indien mogelijk wordt het meubilair en de schilderijen waarboven gewerkt wordt tijdelijk verplaatst of perfect afgedicht en beschermd. Al deze beschermingen en afschermingen worden slechts in laatste instantie weggenomen, en de nodige herstellingen uitgevoerd juist voor het demonteren van de stellingen. De aannemer is uitsluitend verantwoordelijk voor de efficiëntie van de afschermings- en beschermingswerken. De architect kan nochtans, zonder meerprijs voor de aannemer, te allen tijde bijkomende beschermingen eisen. Deze blijft behouden tot na beëindiging van de werkzaamheden van lot 3 Meting:

TP

plaatsing en wegname

5.7.4 Afscherming orgel: Daar het orgel een beschermd monument is, eist het bestuur dat de afscherming van het orgel uitgevoerd wordt door specialisten en met name een orgelbouwer die bekent is met de materie. Tevens dient deze orgelbouwer aan de hand van referenties kunnen aantonen dat hij al meerdere gelijkaardige werken aan Vlaamse orgels tot een goed einde heeft gebracht. ( proces verbaal voor te leggen ) Opmerking: het houten verdiep wordt op het orgel staat, is in een slechte staat. Alvorens de bescherming rond het orgel te plaatsen zullen de nodige maatregelen getroffen worden om het verdiep te stutten, zodat het gewicht van de bijkomende bescherming geen problemen veroorzaakt. Deze stutwerken zijn inbegrepen in dit artikel. Voor de start van de werken aan de ramen wordt het orgel op een veilige manier afgeschermd. Om schade aan het orgel te vermijden, wordt er rondomrond een degelijke houten en veilige afkasting geplaatst. De verschillende multiplexplaten van de afkasting moeten aan elkaar aansluiten. Nadien wordt het volledige orgel stofdicht ingepakt dmv een plastiek folie. Na het beëindiging van alle werken aan de kerk wordt de afkasting en folie met de grootste voorzichtigheid verwijderd door de plaatser. De demontage van de afkasting omvat het verwijderen van de constructie, met herstelling van elke vorm van beschadiging, hoe klein ook, aan het gebouw. De aannemer is verantwoordelijk voor alle schade aangebracht aan het orgel. Hij zal op eigen kosten alle schade hieraan herstellen. 2015-08-06

Mertens architecten

24/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


Deze blijft behouden tot na beëindiging van de werkzaamheden van lot 3 Materiaal • folie : pvc • platen : watervaste multiplexplaten met een dikte van 18 mm Meting:

TP


5.7.5 Afscherming hoogaltaar: Voor de start van de werken aan de ramen 15 N tem. 17N en ramen 15Z tem. 17Z wordt het hoogaltaar op een veilige manier afgeschermd. Om stofschade aan het hoogaltaar te vermijden, wordt er rondomrond een stelling geplaatst. Deze wordt stofdicht ingepakt dmv een plastiek folie. De stelling zal in geen geval steunen op het hoogaltaar. De architect kan nochtans, zonder meerprijs voor de aannemer, te allen tijde bijkomende beschermingen eisen. Na het beëindiging van de werken aan de bovenvernoemde ramen of na goedkeuring van het bestuur wordt de stelling en folie met de grootste voorzichtigheid verwijderd door de plaatser. De demontage van de stellingen omvat het verwijderen van de stelling, met herstelling van elke vorm van beschadiging, hoe klein ook, aan het gebouw. De aannemer is verantwoordelijk voor alle schade aangebracht aan het hoogaltaar. Hij zal op eigen kosten alle schade hieraan herstellen. Deze blijft behouden tot na beëindiging van de werkzaamheden van lot 3 Materiaal • stelling conform wetgeving • folie : pvc • platen : watervaste multiplexplaten met een dikte van 18 mm Meting:

5.8

TP


Reinigen bouwplaats

De aannemer is gedurende de uitvoering van de werken verantwoordelijk voor het regelmatig reinigen van de werf. Tijdens en na de werken, alle afval van materialen, puin en vuilnis wordt van de bouwplaats verwijderd en dit telkens: • Ieder weekend; • Wanneer de werken van een artikel, geheel of gedeeltelijk beëindigd zijn; • Wanneer de bouwheer of architect erom verzoekt; • Voor de veiligheid in het algemeen Meting :

2015-08-06

TP

Mertens architecten

25/53

Gemeente Stabroek

6

01 – Lastenboek


VOORONDERZOEK GLASRAMEN

Het volgende deel van dit lastenboek Deel 1: onderzoek aangaande de glasramen uit het hoogkoor en de lichtbeuk van de Sint Catharinakerk te stabroek - 2008 werd opgemaakt door Restaurator-Onderzoeker: Carola Van den Wijngaert, Esdoornlaan 37 – 2940 Stabroek. TEL & FAX 03/665 37 05 e-mail – [email protected]

6.1

Woord vooraf

Dit onderzoeksrapport heeft tot doel de glasramen uit het hoogkoor en de lichtbeuk van de SintCatharinakerk materiaaltechnische te omschrijven met het oog op een conservatie en/of restauratiebehandeling. Het materiaaltechnisch onderzoek werd in-situ uitgevoerd. De digitale opnamen gebeurden met een 28mm-200mm en een 35mm-350mm objectief (kleinbeeld-equivalent) ISO 100/200. Voor het technisch verslag werden in situ gegevens verzameld. Dit gebeurde vanaf de begane grond, waar nodig met behulp van een telescoop (12-36x50). Alle materiaaltechnische gegevens langs de interieurzijde werden per paneel door middel van een digitale videocamera (41mm500mm objectief) op Mini DV -tape en DVD vastgelegd. De gegevens van de meetstaten werden gebaseerd op opmetingstekeningen van het Architectuurbureau Mertens Architecten, Geelvinkstraat 8, 2940 Stabroek. Bij de opmaak van het voorstel van handeling werd maximaal rekening gehouden met de specifieke situatie van de site. Niettegenstaande blijven zowel de staat van bevinding als het voorstel van behandeling, momentopnamen. Een gebouw leeft en het verval laat zich, in de huidige omstandigheden, niet afremmen. Dit is eveneens het geval met de evoluties binnen restauratietechnieken en -materialen. Het is daarom van belang dat de nu opgetekende gegevens, met gezond verstand en een open geest benaderd worden op het ogenblik dat de werken effectief van start gaan.

2015-08-06

Mertens architecten

26/53

Gemeente Stabroek

6.2

01 – Lastenboek


Situering van de glasramen

2015-08-06

Mertens architecten

27/53

Gemeente Stabroek

6.3

01 – Lastenboek


Materiaal Technische gegevens in Situ

Voor het technisch verslag werden in situ gegevens verzameld. Dit gebeurde voor de interieurzijde vanaf de begane grond met behulp van een digitale video-opnames (optische zoom 41mm-820mm). Alle detailopnames bevinden zich in deel 6 van de bijlage. Alle schade werd vastgelegd in gedetailleerde schadetabellen (Bijlage deel 7). Opmerking: Vanop de begane grond zijn, langs de exterieurzijde, de meeste ramen uit het hoogkoor en de lichtbeuk slecht tot nauwelijks zichtbaar door de voorliggende schilddaken. Daar waar niet afgegaan kon worden op eigen waarnemingen, werd gebruik gemaakt van het verslag van de Monumentenwacht dd. 20/01/2004 (in bijlage zie deel 8). Conserveringstoestand van raamstructuren, raambruggen en aanstrijkmateriaal. Alle raamstructuren werden uit witte natuursteen vervaardigd. Het steenwerk is in de loop der tijd vervuild. De graad van vervuiling is afhankelijk van de mate waarin de ramen beregend worden. Ter hoogte van de dagkanten, de monelen en/of de maaswerktracering vertoont het steenwerk duidelijke gebreken. Bij visuele controle zijn er barsten en breuken waar te nemen en op verschillende plaatsen zijn delen van de steen gedeeltelijk verdwenen. Langs de interieurzijde is de schade groter dan langs de exterieurzijde. Ondanks dat op een aantal plaatsen het steenwerk reeds in het verleden werd hersteld, blijft de toestand bedenkelijk. Vanuit veiligheidoverwegingen is op korte termijn een manuele controle op loszittende stukken noodzakelijk. De schade aan het steenwerk is zonder enige twijfel het gevolg van corroderende raambruggen. De schade fenomenen concentreren zich ook telkens op de plaats waar er contactpunten zijn tussen steen/raambrug. Voor de conserveringstoestand van de losse raambruggen of deklatten is matig tot slecht; in alle gevallen zijn deze onderhevig aan corrosie. De deuvels die de deklatten op hun plaats moeten houden, zijn ten gevolge van corrosie zeer dun geworden. De kwaliteit van de aanstrijkmortel is wisselend, plaatselijk vertoond deze scheuren en is hij gedeeltelijk verdwenen. Conserveringstoestand van het loodnet, de soldeerpunten en de windroeden: Bij controle van de ramen kon vast gesteld worden dat het loodnet van sommige panelen uit het hoogkoor, recentelijk werd vernieuwd. Bij de overige panelen is het loodnet in een matige tot eerder slechte bewaringstoestand. De doorbuiging van de panelen is op een aantal plaatsen zeer duidelijk waarneembaar, waardoor ook een deel van de soldeerpunten scheurvorming zijn gaan vertonen. De vervormingen zijn ten dele te wijten aan mechanische beschadigingen, winddruk en falende constructieve raamonderdelen (vb windroeden) maar het gevolg van het type loodzetting. Daar waar het lood nog in goede toestand is, hebben de jaren onvermijdelijk invloed gehad op de mastiek. Door oxidatie is deze verpoedert en zijn de ramen zijn niet langer wind en waterdicht. Op termijn zal ook de stabiliteit van de panelen hieronder lijden. De windroeden zijn sterk gecorrodeerd en op een aantal plaatsen zeer dun geworden. De windroeden, zijn vastgezet met slordig opgedraaid bindlood, in vele gevallen is dit losgekomen en geven ze de panelen nog onvoldoende steun. Ten gevolge van windbelasting zijn ook een deel van de bindloden afgescheurd, waardoor de panelen los zijn komen zitten. Sommige ramen hebben klapraampjes, in alle gevallen zijn deze vast-gecorrodeerd en niet langer functioneel. De vervuiling van de ramen: De vervuiling de glasramen is sterk tot zeer sterk. Aan de exterieurzijde is overal een sterk matterende vuilfilm vastgesteld die bij reiniging zeer moeilijk te verwijderen is. Buiten deze vuilfilm zijn de panelen ook overdekt met een roestfilm afkomstig van de gecorrodeerde raambruggen en windroeden. De vervuiling aan de interieurzijde beperkt zich meestal tot een losse stof- en vuilfilm. De conserveringstoestand van het glas: 2015-08-06

Mertens architecten

28/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


De glasramen werden uit ambachtelijk gewalst kathedraalglas en mondgeblazen antiek glas gemaakt. Alle ramen vertonen een iriserende laag, wat duidt op een licht vorm van glascorrosie. Het schadebeeld van de ramen: De glasbreuk is gezien de totale oppervlakte aanzienlijk. Opstuwing van de mastiek en druk afkomstig van roestende raambruggen zijn de oorzaak van een aantal breuken en lacunes. De glasramen werden reeds eerder hersteld, dit kan afgeleid worden door de aanwezigheid van breukloodjes en oude invullingen met sterk afwijkende kleuren.

2015-08-06

Mertens architecten

29/53

Gemeente Stabroek Catharinakerk - Stabroek

01 – Lastenboek

Sint

08020A Renovatie glasramen lichtbeuken

6.4

Overzicht van de schade in situ

OVERZICHT PER RAAM RAMEN

11N 12N 13N 14N 15N 16N 17N

SCHADEBEELD Enkelvoudige breuk

22

19

21

20

26

28

31

Meervoudige breuk

20

18

20

19

26

23

23

Kleine lacune

0

0

0

0

0

0

0

Grote lacune

0

2

3

1

0

2

1

100

100

100

100

100

100

100

Demonteren %

RAMEN

11Z 12Z 13Z 14Z 15Z 16Z 17Z


22

23

24

18

24

24

29

Meervoudige breuk

22

21

20

17

17

14

17

Kleine lacune

0

0

0

0

0

0

0

Grote lacune

0

1

0

0

3

0

0

100

100

100

100

100

100

100

Demonteren %

2015-08-06

Mertens architecten

30/53

Gemeente Stabroek

6.5

01 – Lastenboek


Evaluatie: in functie van de behandeling

Glas-in-lood ramen vormen een kunstzinnig scherm tussen interieur en exterieur. Naast de functie van kunstwerk hebben ze tevens ook tot doel om naast koude en tocht ook de regen buiten te houden. Omwille van materiaalveroudering en gebrek aan onderhoud gaan de glasramen niet alleen falen in hun functionele taak, maar komt tevens ook het “kunstwerk” in gevaar. Tijdig ingrijpen kan het kunstwerk zowel in zijn artistieke als in zijn functionele taak redden en/of herstellen. Indien men het glas-in-loodpatrimonium van deze kerk voor verder verval wil behoeden is het noodzakelijk de passende conserverende maatregelen te nemen. De glasramen uit het hoogkoor en de lichtbeuk behoeven om conservering-redenen geen beschermbeglazing. Gezien de conserveringstoestand van de raambruggen en de schade die daardoor veroorzaakt werd aan het steenwerk, zal vervanging van delen van het steenwerk onvermijdelijk zijn. Bij de demontage van de raamconstructies blijven de maaswerken bij voorkeur ongemoeid en worden deze geschoord. Kleine beschadigingen kunnen met minerale mortels hersteld worden. Voor de vernieuwde metalen raamconstructies worden bij voorkeur niet-corroderende materialen gebruikt voor raambruggen, deklatten, bevestigingsmaterialen en windroeden. Het principe van de opstelling zal echter ongewijzigd blijven. Het loodnet van deze ramen is door de band genomen in een matige bewaringstoestand. Een aanzienlijk aantal panelen zijn vervormd en vertonen schade ter hoogte van lood en solduurpunten. Omwille van de stevigheid dient er bij het herloden op toegezien worden dat er een correcte loodverweving toegepast wordt. De panelen dienen volzat gemastiekeerd te worden. De afdruipsporen op de glasramen, aan de interieurzijde, kunnen het gevolg van twee oorzaken zijn; enerzijds kan aflopend condenswater deze sporen veroorzaakt hebben, anderzijds kan dit aangeven geven dat de mastiek van de panelen zijn dichtende functie in het verleden heeft verloren. De mastiek heeft niet alleen een afdichtende functie, maar zorgt tevens voor voldoende stevigheid. Door de langzame verdamping van de lijnolie uit de mastiek blijft uiteindelijk nog enkel het krijt over, dit maakt onderdeel uit van een natuurlijk verouderingsproces. Gezien de leeftijd van het lood is her-mastikeren geen haalbare en verantwoorde optie, ook om deze reden is de volledige herloding van de panelen noodzakelijk. Alle ramen zijn vervuild, aan de buitenzijde worden al de ramen bedekt door een matige tot sterke matterende vuillaag en roestsporen. De vervuiling aan de interieurzijde is voor alle ramen grotendeels beperkt tot een losse stof- en roetfilm. Omdat delen van de ramen beschilderd zijn, zal er uitgebreid aandacht besteed moeten worden aan de reiniging. De panelen dienen nauwkeurig onderzocht en getest te worden. Aan de hand van deze onderzoeksresultaten kan ook hier beslist worden welke reinigingsmethode geschikt is. Bij deze ramen zijn het aantal gebrandschilderde kalibers veeleer beperkt. In overleg met het opdrachtgevend bestuur werd besloten om deze ramen niet te voorzien van beschermbeglazing. Daarom dienen de gebroken gebrandschilderde stukjes, indien mogelijk, met breuklood gezet worden. Enkel waar noodzakelijk worden nieuwe kalibers gebrandschilderd. De gebroken ongebrandschilderde glasstukken worden bij voorkeur vervangen door nieuwe kalibers. De panelen zullen teruggeplaatst worden volgens de klassieke methode waarbij lijnolie/krijt-mastiek zal gebruikt worden ter hoogte van de raambruggen en een kalkmortel ter hoogte van de dagkanten, monelen en maaswerken.

6.6

Ontwerp voor een voorstel tot behandeling

6.6.1 Algemene richtlijnen en gegevens • •

Het werk zal uitgevoerd worden overeenkomstig: o het algemeen bestek voor de uitvoering van openbare bouwwerken T.B.104 uitgegeven door het Ministerie van Openbare Werken o beglazing uit te voeren overeenkomstig STS 38 en addendum o de laatste van toepassing zijnde Belgische normen NBN o de hierna volgende beschrijvingen de hierbij horende tekeningen

2015-08-06

Mertens architecten

31/53

Gemeente Stabroek

• •

•

• •

•

01 – Lastenboek


o alle nader te verstrekken tekeningen en aanwijzingen en volgens de regels van het goede vakmanschap. Om het gebruik van de geëigende producten en materialen te bepalen en het gewenste resultaat te garanderen wordt vooraf op de werf en in het atelier van de restaurateur in overleg met de architect beroep gedaan op de technische bijstand en advies van een restaurateur-glazenier. Alle opgegeven maten zijn alleen ter informatie en moeten voorafgaand aan de uitvoering door de restaurateur ter plaatse opgemeten worden. De juiste maatvoering valt onder de uitvoeringsverantwoordelijkheid van de restaurateur. Het hierna beschreven bijzondere bestek geeft alleen wijzigingen en / of aanvullingen van het algemeen bestek waarnaar het verwijst. Het werk zal uitgevoerd worden met inbegrip van: (begrepen in de eenheidsprijs) o De leveringen en het gebruik van alle nodige materialen en hulpmiddelen (oa. ook stellingen) nodig voor de goede en veilige uitvoering van de in hoofdzaak bedoelde werken volgens de regels van de kunst en overeenkomstige afwerking. o Alle vereiste arbeidslonen en sociale lasten transport en verblijfkosten. Concept: o Een snelle afhandeling van alles wat stof vocht en geluidsoverlast veroorzaakt moet worden nagestreefd. o Om tijdens natte en koude perioden de erediensten normaal te kunnen verder zetten en geen waterinfiltratie in de kerk te laten gebeuren is het uiterst belangrijk dat de periode tussen het demonteren van de glasramen en het herplaatsen van de glasramen zo kort mogelijk is en dat de openingen in de tussentijd degelijk afgesloten worden. o De restaurateur van de glasramen zal de aannemer gevelwerken bijstaan door hem alle mogelijke gegevens en afmetingen te bezorgen die hij nodig heeft voor het maken van de voorzetramen en de bevestiging van de glas-in-lood ramen na de restauratie. o Een goede coördinatie tussen de restaurateur van de glasramen en de aannemer gevelwerken is van het grootste belang voor een vlotte afhandeling van de werken: beiden zullen tijdig met elkaar contact opnemen voor het uitvoeren van hun respectievelijke werken. De bouwheer behoudt zich het recht voor onderdelen van de beschreven werken niet uit te voeren of te vervangen door andere werken. In dat geval zal hiervoor een offerte van prijsvermindering of prijsaanpassing aan de aannemer gevraagd worden. De aannemer verbindt er zich toe in al deze gevallen af te zien van elke schadevergoeding.

OMSCHRIJVING VAN HET WERK. • De werken omvatten de levering en plaatsing van alle materialen en hulpmaterialen nodig voor de uitvoering volgens de regels der kunst van het bedoelde werk. • Het werk omvat: o het demonteren van de glasramen: het demonteren van de glas-in-lood panelen en het vervoer ervan naar het restauratie-atelier. (Het voorlopig afdichten van de ramen gebeurd door de aannemer.) o het ontloden, herloden en mastieken van het glas, waar nodig o het reinigen van het glas, waar mogelijk o het opvullen van lacunes, waar nodig o het vernieuwen en/of aanpassen van de raamconstructie voor de glas-in-lood ramen door de aannemer o het terugplaatsen van de glasramen VOORSCHRIFTEN BETREFFENDE MATERIALEN Lood: • Zie TB 104:63 index 06.41. 2015-08-06

Mertens architecten

32/53

Gemeente Stabroek

• • •

01 – Lastenboek


Tenzij uitdrukkelijk andersluidende bepaling is het gebruik van oud lood niet toegelaten. Dikte: loden slabben: 2 mm Lood voor het loodnet aangepaste H-profielen lood bevat een weinig antimoon, tin, koper en zilver om de vereiste stijfheid te verkrijgen

Roestvrij staal voor brugstaven en glaslatten • austenitisch RVS werkstofnummer: 1.4301 kwaliteit AISI -304 geparelstraald . Glas voor nieuwe kalibers: • "Cordelé" of "Chûtes de Versailles"; licht groene tint natuurlijke kleur van glas • "mondgeblazen” en “kathedraal”- glas de glassoorten hebben een licht onregelmatige structuur zoals het huidige glas in deze ramen, kleuren aangepast aan de in te vullen lacune. UITVOERING Algemeen: • Het is van belang dat er verslagen in situ worden opgemaakt, alle bijkomende schade moet fotografisch vastgelegd worden. De bevindingen worden tijdens een werfvergadering besproken. • De mogelijkheid moet onderzocht worden of er gebruik kan gemaakt worden van de door de aannemer geplaatste steigers. De afstand tussen de steiger en de glasramen mag op het oog op demontage niet te groot zijn. Men moet er tevens rekening mee houden dat een tweede steiger aan de binnenzijde van de kerk noodzakelijk is om de ramen terug te kunnen plaatsen. • Het verdient de voorkeur om te werken met een “proefraam” Dit zal volledig behandeld en teruggeplaatst worden in het systeem dat de voorkeur geniet. De keuze voor een dergelijk raam zal vallen op een glasraam met een “gemiddelde” problematiek. Op deze wijze kan men vele problemen tijdig opsporen en oplossen. • Alle ingrepen die uitgevoerd worden op de glasramen moeten omkeerbaar zijn. • Na de verschillende stadia van onderzoek zal er telkens een voorstel tot behandeling voorgelegd worden ter goedkeuring door de bevoegde instanties: het opdrachtgevend bestuur de architect, het Bestuur van Monumenten en Landschappen enz..

2015-08-06

Mertens architecten

33/53

Gemeente Stabroek

6.7

01 – Lastenboek


Berekeningen

60,09

2015-08-06

2,10 2,10 2,10 2,10 2,44 2,44 2,44 2,10 2,10 2,10 2,10 2,44 2,44 2,44

1,27 1,27 1,27 1,27 1,48 1,48 1,48 1,27 1,27 1,27 1,27 1,48 1,48 1,48

1,31 1,31 1,31 1,31 1,15 1,15 1,15 1,31 1,31 1,31 1,31 1,15 1,15 1,15

1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65

31,42

Mertens architecten

MAASWERK OPPERVLAKTE m2

TOTALE OPPERVLAKTE m2 RECHTE PANELEN m2 4,26 4,26 4,26 4,26 4,34 4,34 4,34 4,26 4,26 4,26 4,26 4,34 4,34 4,34

BREEDTE MAASWERK

N 17 N

1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65

HOOGTE MAASWERK

N 15 N 16

2,58 2,58 2,58 2,58 2,63 2,63 2,63 2,58 2,58 2,58 2,58 2,63 2,63 2,63

HOOGTE RECHTE PANELEN

N 13 N 14

BREEDTE TOTALE RAAM

11 N 12

HOOGTE TOTALE RAAM

RAAM NUMMER

6.7.1 Berekeningen van de oppervlakken

2,1 6 2,1 6 2,1 6 2,1 6 1,9 0 1,9 0 1,9 0

28,68

34/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


4 4 4 4 6 6 6 4 4 4 4 6 6 6 68

2015-08-06

5 5 5 5 6 6 6 5 5 5 5 6 6 6

9 9 9 9 1 2 1 2 1 2 9 9 9 9

76

144

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

Mertens architecten

2,58 2,58 2,58 2,58 2,63 2,63 2,63 2,58 2,58 2,58 2,58 2,63 2,63 2,63

1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65

1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 1,65 23,10

LOSSE RAAMBRUGGEN

VASTE BRUGGEN

BLADLOOD lopend meter

RAAMBREEDTE

HOOGTE RAAM

AANTAL BRUGGEN (horizontaal)

TOTAAL AANTAL PANELEN

2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2

TOTAAL MAASWERK PANELEN

2 2 2 2 3 3 3 2 2 2 2 3 3 3

TOTAAL RECHTE PANELEN

AANTAL RECHTE PANELEN IN DE HOOGTE

11N 12N 13N 14N 15N 16N 17N 11Z 12Z 13Z 14Z 15Z 16Z 17Z

AANTAL RECHTE PANELEN IN DE BREEDTE

RAAM NUMMER

6.7.2 Berekening van de raambruggen

3,70 3,70 3,70 3,70 3,70 3,70 3,70 3,70 3,70 3,70 3,70 3,70 3,70 3,70

3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30 3,30

51,80

46,20

35/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


6.7.3 Berekening van de schade ONGEBRANSCHILDERDE GLASRAMEN – M2 TE DEMONTEREN RAMEN 11N 12N 13N 14N 15N 16N 17N SCHADEBEELD

% Te demonteren Totaal M 2 per raam Te behandelen M 2 per raam

100

100

100

100

100

100

100

4,26

4,26

4,26

4,26

4,34

4,34

4,34

>>>

4,26 4,34 4,34 4,34

>>>

4,26 4,26 4,26

RAMEN 11Z 12Z 13Z 14Z 15Z 16Z 17Z

TOTAAL

SCHADEBEELD

% Te demonteren Totaal M 2 per raam Te behandelen M 2 per raam

2015-08-06

100

100

100

100

100

100

100

4,26

4,26

4,26

4,26

4,34

4,34

4,34

4,26 4,26 4,26

4,26 4,34 4,34 4,34

Mertens architecten

60,12 60,12

36/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


6.7.4 Berekenig van de schade BREUKEN EN LACUNES RAMEN

11N 12N 13N 14N 15N 16N 17N

SCHADEBEELD Enkelvoudige breuk Meervoudige breuk

22 20

19 18

21 20

20 19

26 26

28 23

31 23

Kleine lacune

0

0

0

0

0

0

0

Grote lacune

0

2

3

1

0

2

1

RAMEN

11Z 12Z 13Z 14Z 15Z 16Z 17Z

TOTAAL


22

23

24

18

24

24

29

Meervoudige breuk

22

21

20

17

17

14

17

Kleine lacune

0

0

0

0

0

0

0

Grote lacune

0

1

0

0

3

0

0

2015-08-06

Mertens architecten

331 277 0 13

37/53

Gemeente Stabroek

7

01 – Lastenboek


VOORSTEL VAN BEHANDELING PERCEEL 1: STEENWERK

Bij de opmaak van het lastenboek werd er naar gestreefd om een maximale inschatting te maken van de conserveringstoestand. Over de uitvoering van bepaalde onderdelen in de behandeling zal tijdens de behandeling, in overleg met de bevoegde instanties, beslist worden. Het niet uitvoeren van deze onderdelen, kan aan de uitvoerder op geen enkel wijze recht geven tot het eisen van schadevergoeding. Alle opgegeven afmetingen werden berekend volgens de kleinst omschrijvende rechthoek. Na demontage van de glasramen én voor de plaatsing van de voorlopige afdichting kunnen de maten van de vensterafmetingen genomen worden door de aannemer van de gevelwerken. Daarnaast zal de restaurateur-glazenier de panelen en de vensteropeningen nauwkeurig opgemeten. De aannemers wisselen de nodige gegevens uit. Het is cruciaal erop te wijzen dat de raamconstructies zorgvuldig opgemeten en gedocumenteerd dient worden en dat de nieuwe raamwerken, qua maatvoering, op de identieke wijze gereconstrueerd moeten worden. (Dit kan in realiteit betekenen dat ze niet waterpas teruggeplaatst worden!)

7.1

nazicht binnen en buitengevels: monelen en maaswerk

Voor de start van de werken zal de aannemer een controle uitvoeren op alle binnen en buitengevels op loszittende delen. De controle gebeurt ter plaatse van de monelen van de raamopeningen en aan het maaswerk. Al deze delen worden gecontroleerd door gebruik te maken van een lichte hamer. De loszittende delen dienen verwijderd te worden. Voorlopige herstellingen dienen enkel uitgevoerd te worden indien er na het verwijderen van de loszittende delen ernstig risico bestaat op het snel optreden van nieuwe risicosituaties. De controle wordt genoteerd en opgenomen in een verslag dat aan de opdrachtgever en de architect wordt overhandigd. Meting:

7.2

TP

nazicht & verslag

Monelen demonteren en monteren:

Uitvoering: Alle raamstructuren van het hoogkoor en de lichtbeuk werden uit witte natuursteen vervaardigd, Euville. Het steenwerk is in de loop der tijd vervuild. De graad van vervuiling is afhankelijk van de mate waarin de ramen beregend worden. Ter hoogte van de dagkanten, de monelen en/of de maaswerktracering vertoont het steenwerk duidelijke gebreken. Bij visuele controle zijn er barsten en breuken waar te nemen en op verschillende plaatsen zijn delen van de steen gedeeltelijk verdwenen. Langs de interieurzijde is de schade groter dan langs de exterieurzijde. De natuursteen van de monelen en het maaswerk van elk raam dient te worden hersteld. De meeste beschadigingen zullen tot stand komen door het demonteren. Bijgevolg dient er dan ook prijs worden gegeven voor de volledige restauratie (alle toekomstige beschadigingen inbegrepen). De bestaande monelen dienen maximaal te worden behouden. En dienen enkel plaatselijk hersteld te worden. Alle herstellingen van welke aard ook moeten inbegrepen zijn in de prijs van dit artikel. Het voegwerk is inbegrepen. De monelen worden dus tot en met juist boven de bovenste raambrug vernieuwd of hersteld, daarboven wordt alles, m.a.w. het maaswerk, behouden en hersteld. Het maaswerk dient zorgvuldig te worden opgeschoord en dient te worden behouden. Het maaswerk moet enkel plaatselijk hersteld worden. Het maaswerk dient volledig te worden gereinigd. Alle herstellingen van welke aard ook moeten inbegrepen zijn in de prijs van dit artikel.

7.2.1 zijmonelen Momenteel zijn deze voor 100% in rekening gebracht. Indien bij uitvoering blijkt dat het verwijderen van de raambruggen kan gebeuren zonder demontage van de zijmonelen wordt voor deze optie gekozen. Meting: 2015-08-06

V.H.

/st. Mertens architecten

38/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


7.2.2 middenmonelen Momenteel zijn deze voor 100% in rekening gebracht. Indien bij uitvoering blijkt dat het verwijderen van de raambruggen kan gebeuren zonder demontage van de middenmonelen wordt voor deze optie gekozen Meting:

7.3

V.H.

/stuk

herstellen van beschadigde delen

Algemeen: Nà de oprichting van de stellingen en controle van de gevelvlakken wordt beslist welke stenen uitgekapt en volledig vervangen moeten worden of met minerale reparatiemortel worden hersteld Bestaande monelen worden maximaal behouden. Materiaal: Euvillesteen : staal wordt voorafgaandelijk voorgelegd om de kleur te beoordelen. Schijnbare volumieke massa: 2.200 kg/m3 Porositeit:15 à 20 vol% Gemiddelde druksterkte : 12 tot 35 Mpa Uitvoering: • De stenen voortkomend van de ontmanteling, worden herbruikt voor kleine herstellingen. • Van de steenbekapping zullen vooraf stalen ter goedkeuring worden voorgelegd. • De bekapping van de natuursteen wordt uitgevoerd op zulkdanige wijze dat de steen volgens groeflegger wordt verwerkt. • Van elke steen worden al de in te mortelen zijden bewerkt, teneinde een goede aanhechting van de mortel te bekomen. Het gebruik van kit voor het verbergen van gebreken is verboden. Het is verboden afgebroken stukken van nieuwe stenen met steenlijm te herstellen en te verwerken, beschadigde stenen worden op last en kosten van de aannemer vernieuwd. • Het aanpassen van verankeringen in de natuursteen, o.m. kappen van gaten en sleuven is te begrijpen in de prijs van de steen. • Alvorens de stenen te plaatsen wordt het bestaand metselwerk grondig gezuiverd met overvloedige waterbesproeiing. De stenen worden in de volle mortel gelegd. • Het metselwerk dat dient als opvulmetselwerk dient eveneens vervat te zijn in de eenheidsprijs van de natuursteen. In de prijs van de vervanging van de witte steen is de uitbraak van de verweerde en beschadigde steen begrepen. Oude stenen mogen herbruikt worden, nà beslissing van het bestuur, hetzij voortkomend van de ontmanteling en met uitdrukkelijke toelating van de architect, hetzij zo beschreven in het bestek. De oude steen is te stapelen in een door de aannemer te voorziene en afgeschermde bewaarplaats binnen de werfzone: niet af te voeren!! Na eventuele herbruik van steen, te beslissen in samenspraak met het bestuur, en op het einde der werken worden ev. resterende stenen afgevoerd, dit is inbegrepen in de prijs.

7.3.1 volledig vervangen van monelen Het formaat van de nieuwe steen moet overeenstemmen met het formaat van de te vervangen steen. Betreft het volledig vervangen van natuurstenen monelen. Uitbraak is in de prijs begrepen. Bekapping zoals de bestaande stenen. De mortelspecie is samengesteld als volgt: • 2 delen zand • 2/3 delen witte cement • 1/3 kluitkalk 2015-08-06

Mertens architecten

39/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


7.3.1.1 Zijmonelen Thans wordt 15% van de totale hoeveelheid opgenomen Meting:

V.H.

/stuk

7.3.1.2 middenmonelen Thans wordt 50% van de totale hoeveelheid opgenomen Meting:

V.H.

/stuk

7.3.2 herstellen van de Euvillesteen met minerale reparatiemortel De herstelling van natuursteen (vlakwerk, profielwerk, beeldhouwwerk) gebeurt met minerale mortel. De mortel bestaat uit een mineraal aggregaat dat de mineralogische en petrografische samenstelling van het te herstellen gedeelte benadert. De minerale mortel voor natuursteenrestauratie is opgebouwd uit natuursteen en een mineraal bindmiddel. Het bindmiddel is een puur anorganisch complex, dat tijdens het afbindingsproces ontstaat ingevolge de reaktie van de poedervormige basismassa aan het preparaat toegevoegd, immers de afbinding geschiedt niet hydraulisch door kristalwateradditie maar door het vormen van een anorganisch polymeer, waarvan de kristallografische en morfologische eigenschappen sterk overeenkomen met deze van het origineel bindmiddel van het te herstellen gesteente. De herstelling dient dezelfde veroudering te hebben als de originele steen (geen vergrijzing of vergeling) en vorstbestendig te zijn. Na volledige uitharding dient de mortel zoals de oorspronkelijke natuursteen bewerkt te worden (boucharderen, bekappen of freinen). De minerale mortel wordt door de producent op staal gemaakt en aangepast aan de kleur en de oppervlakte textuur van de originele steen. Vooraleer de herstelling wordt aangevat dient er een staal geplaatst, die ter goedkeuring wordt voorgelegd. Opmerking: In geen geval wordt de steenrestauratie uitgevoerd met een cement-gebonden of hydraulisch afbindend produkt. Eigenschappen: soortelijk gewicht 2.00-2.20 kg/dm3 gem. Porïendiameter 0.50 µm poriënverdeling 0.02-300 µm waterabsorptiecoëfficient 0.7-0.9 hechtproef 0.6 N/mm2 GC faktor (NBN 27-010)
Mertens architecten

40/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


Het oppervlak moet duurzaam zijn, deze dient dan ook onderzocht te worden op scheuren en loszittende delen. Erosiekorsten en onzuiverheden moeten verwijderd worden . De schadeplaats moet uitgediept worden en ruw gemaakt tot op 1 cm beneden het omringd steenoppervlak. Er wordt alleen gewerkt op droog gesteente dat vrij is van stof, verf of nog actieve silikonen-behandeling. Indien het gesteente zijn interne samenhang verloren heeft, dient eerst te worden geconsolideerd met orthohiezelzure ethylester. Het consolidatieprodukt wordt tot verzadiging op de steen gestreken. Na beëindiging van de hardingsreaktie kan de volgende stap uitgevoerd worden. De minerale mortel mag niet aangebracht worden op bevroren ondergronden. In het te herstellen oppervlak worden gaten van +/- 5 mm diameter geboord, en hierin worden ankerstaafjes of houtschroeven in roestvrijstaal of in messing aangebracht. Bij zeer omvangrijke herstellingen of bij overhangende gedeelten worden de verankerpunten nog extra met messingdraad verbonden. (Nooit staal of ijzer gebruiken). Opmerking: Alle restanten van ijzer bv.:krammen, schroeven of andere verankeringen moeten uit het te herstellen oppervlak worden verwijderd. Impregnatie van de ondergrond: Eerst wordt de vloeistof (component B) met een borstel op het te herstellen oppervlak aangebracht. Deze behandeling verzekert het etsen van de ondergrond. Dan volgt het aanmaken van de minerale mortel. Aanmaken van de mortel: De mortel wordt aangemaakt door de vloeistof (component B) intensief te mengen met het poeder (component A) tot een bijna vloeibare massa ontstaat. Het product moet na verwerking en uitdroging dezelfde kleur benaderen als de bestaande te restaureren steen. De verhouding is ± 2,5 volumedelen poeder met 1 volumedeel vloeistof. Aanbrengen van de mortel: Met spatel of truweel wordt de mortel op de met vloeistof ingestreken ondergrond aangebracht, tot op 1 à 2 mm boven het te restaureren profiel. Na 10 - 25 minuten (afh. van de omgevingstemperatuur) is de mortel voldoende doorgehard om het oppervlak met behulp van een spatel gelijk te schrapen tot het gewenste profiel. Afwerking: Tijdens de doorharding (volledige doorharding min. 24 uur afhankelijk van de omgevingstemperatuur) verbleekt de tint zienderogen. Dit is te wijten aan de polymerisatiereaktie. Daarom is het noodzakelijk het oppervlak (na doorharding) op te schuren om dezelfde oppervlaktetextuur en kleur van de originele natuursteen te bekomen. Na volledige doorharding kan het oppervlak dan ook gebouchardeerd, bekapt of gefreind worden. Een waterwerende behandeling is mogelijk na volledige doorharding. Vooraleer deze behandeling wordt geplaatst dient de producent van de minerale mortel gecontacteerd te worden om te vermijden dat de hydrofuge te snel wordt geplaatst. Testrapport: Het rapport van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (KIK) is vereist. De restauratiemortel dient identiek in kleur te beantwoorden aan de Euville Marbrier De aannemer zal een staal voorstellen ter goedkeuring vooraleer deze tot uitvoering van het geheel overgaat. Na schriftelijke vermelding in het werfverslag kan hij deze activiteiten aanvatten.

7.3.2.1 zijmonelen Thans wordt 95% van de totale hoeveelheid opgenomen Meting: 2015-08-06

V.H.

/stuk Mertens architecten

41/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


7.3.2.2 middenmonelen Thans wordt 50% van de totale hoeveelheid opgenomen Meting:

V.H.

/stuk

7.3.2.3 maaswerk Thans wordt 10% van de totale hoeveelheid opgenomen Het reinigen van het bestaande maaswerk is in deze prijs inbegrepen Meting:

7.4

V.H.

/stuk

Reiniging natuursteen

Planning : de reiniging van de natuursteen gebeurd na het herplaatsen van de natuursteen en vóór het herplaatsen van het loodglas. De bestaande natuursteen wordt gereinigd door middel van het wervelrotatie- en/of softblasting systeem met als volgende werkwijze : Door middel van speciaal voor dit doel samengestelde granulaten, gedragen door nagekoelde perslucht, onder een druk die variabel is tussen 0,5 en 3,5 bar en water (max. 60liter /uur), dat wordt aangevoerd door een aparte leiding, wordt een roterende wervel geschapen in een speciaal daarvoor ontwikkelde spuitkop. Deze roterende wervel bestaande uit met elkaar vermengde lucht, water en granulaat bereikt het te behandelen oppervlak via een " luchtkussen". In dit " luchtkussen " wordt het granulaat omgebogen van een verticale naar een horizontale slijpende, of zo men wil polijstende of gommende beweging. Dit houdt in dat de inslagkracht van het granulaat tot nagenoeg nul gereduceerd wordt en vrijwel geen beschadiging aan de ondergrond kan veroorzaakt worden. De luchtdruk, de hoeveelheid water en het granulaat zijn apart instelbaar naar gelang van de ondergrond en/of de vervuilingsgraad. Inbegrepen, naspoelen van de behandelde oppervlakten zodat alle granulaatresten verwijderd worden, opkuisen en afvoeren van het gebruikte straalmiddel, indien nodig bijkomende afschermingen indien de aanwezig beschermingen niet voldoende zijn. Plaats : ramen 11N t/m 17N en ramen 11Z t/m 17Z Meting:

2015-08-06

TP

Mertens architecten

42/53

Gemeente Stabroek

8

01 – Lastenboek


RAAMBRUGGEN

Het is van het grootste belang dat de maten van de glas-in-loodpanelen gerespecteerd worden en dat de maten tussen de vaste raambruggen daarop afgestemd worden. Voor de ramen worden volledig nieuwe raamconstructies voorzien, bestaande uit vaste brugstaven en losse raambruggen uit geparelstraald RVS. Alle andere bevestigings-materialen bestaan eveneens uit RVS (draadstangen en moeren). In alle gevallen wordt RVS type 304 toegepast. De dragende structuren worden voldoende verankerd in de muur.

8.1

demontage en afvoeren van vaste en losse raambruggen

De bestaande raambruggen worden na het uitnemen van het glas-in-lood uit het steenwerk genomen. Bij deze werken wordt getracht om zo veel mogelijk steenwerk niet te beschadigen. Indien bij uitvoering blijkt dat het verwijderen van de raambruggen kan gebeuren zonder demontage van de zijmonelen wordt voor deze optie gekozen. Meting:

8.2

F.H.

/lm

(incl. Demontage en afvoeren van vaste en losse raambruggen)

Leveren en plaatsen van vaste raambruggen

De nieuwe brugstaven hebben dezelfde sectie als de bestaande raambruggen. De raambruggen dienen op 2 plaatsen onderzijde/paneel doorboord te worden. Er werden 2 boorgaten per paneel voorzien. De bruggen worden langs beide zijden 10 cm/diep in de dagkanten verankerd. Meting:

8.3

F.H.

/lm

(incl Leveren en plaatsen vaste raambruggen

Leveren en plaatsen draadstangen en moeren

De draadstangen zijn voldoende lang en hebben een diameter van 6 of 8mm. (Afhankelijk van de beschikbare ruimte tussen de bruggen). Er werden 2 draadstangen per paneel voorzien. Meting:

8.4

F.H.

/lm

Leveren en plaatsen draadstangen+moeren -> enkelvoudig

Leveren en plaatsen losse raambruggen

De losse raambruggen bedekken naar behoren het dagvlak tussen de monelen/dagkanten. De boorgaten dienen identiek te zijn aan deze van de vaste bruggen. Meting:

2015-08-06

F.H.

/lm

incl. Leveren en plaatsen losse raambruggen:

Mertens architecten

43/53

Gemeente Stabroek

9 9.1

01 – Lastenboek


AFWERKING Herstellen binnenafwerking

Na het terugplaatsen van de monelen worden de dagkanten, en alle andere plaatsen waar er beschadigingen zijn of zijn gekomen door de demontage van de glasramen en of de demontage van de monelen, opnieuw aangewerkt met een bepleistering conform de bestaande afwerking. Het herstellen van de aanstrijkmortel:. Samenstelling mortel: • 1 deel witte cement • 2 delen vette kalk • 8 delen zand Kleur is cfr. bestaande Na het uitdrogen van de bepleistering wordt het raamgeheel opnieuw geschilderd. De volledige oppervlakte afstoffen met een zachte borstel; Alle delen inschilderen met een aangepast fixeermiddel, in het bijzonder alle nieuwe delen dienen goed verzadigd te worden. Bestaand werk mag eventueel degelijk afgewassen worden met zeepwater zonder bijtmiddel, in plaats van gefixeerd; Aanbrengen van minstens 2 lagen onverdunde latex van 1ste kwaliteit. De kleur dient ter goedkeuring voorgelegd te worden aan het opdrachtgevend bestuur en de architect. Voor deze werkzaamheden dient de werkvloer op hoogte beschikbaar te blijven. Meting:

9.2

F.H.

/stuk

Herstellen voegwerken buitenzijde

Na het beëindigen van de werken aan de ramen worden alle gebreken aan het voegwerk veroorzaakt door deze werkzaamheden en de stellingen ( o.a. gaten en losgekomen voegen ) opnieuw gevoegd in dezelfde kleur als het naastliggend bestaand voegwerk. Vooraleer met de voegwerken aan te vangen moet de aannemer het paramentmetselwerk het metselwerk zuiver afborstelen en de eventueel beschadigde stenen vervangen door gave.( dit is inbegrepen in de opgegeven prijs ) Al het voegwerk gebeurt na het herplaatsen van de monelen en ramen. De voeg is platvol en als laatste bewerking afgestreken met het voegmes. Vooraf zal de aannemer ter goedkeuring enkele stalen zetten. De aannemer zal alle maatregelen treffen om uitbloeiing en roestvlekvorming te voorkomen. Voor deze werkzaamheden dient de werkvloer op hoogte beschikbaar te blijven. Meting:

V.H. / m2

Tijdens de verschillende fases van de restauratie behandeling kunnen er werfvergaderingen belegd worden. o.a.: • Na de demontage van de panelen • Bij de plaatsing van de raamconstructies • Bij terugplaatsing van de panelen • Bij voorlopige oplevering • Bij definitieve oplevering

2015-08-06

Mertens architecten

44/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


VOORSTEL VAN BEHANDELING PERCEEL 2: GLAS-IN-LOODRAMEN Bij de opmaak van het lastenboek werd er naar gestreefd om een maximale inschatting te maken van de conserveringstoestand. Over de uitvoering van bepaalde onderdelen in de behandeling zal tijdens de behandeling, in overleg met de bevoegde instanties, beslist worden. Het niet uitvoeren van deze onderdelen, kan aan de uitvoerder op geen enkel wijze recht geven tot het eisen van schadevergoeding. Alle opgegeven afmetingen werden berekend volgens de kleinst omschrijvende rechthoek. Opmerking: Tijdens het onderzoek werd vastgesteld dat een aantal panelen uit het hoogkoor reeds een restauratiebehandeling ondergingen. Na de demontage zullen deze geïnspecteerd worden en zal in overleg met het opdrachtgevend bestuur overlegd worden of deze nog verdere behandelingen/ingrepen nodig hebben. Niet uitgevoerde ingrepen worden in mindering gebracht op de meetstaat.

2015-08-06

Mertens architecten

45/53

Gemeente Stabroek

10

01 – Lastenboek


DEMONTEREN/TRANSPORTEREN VAN DE GLASRAMEN

10.1 Demonteren glas-in-lood panelen Door de aard van de werken zal de restaurateur van de glas-in-loodramen, bij de demontage/montage gebruik kunnen maken van de stelling van de aannemer. De stellingen dienen te voldoen aan alle eisen betreffende de geldende veiligheids- en arbeidsreglementering. Voor demontage worden de nodige afspraken met de bouwheer en de toezichthoudende architect gemaakt. Aangaande efficiënte stockage en transport van de panelen moeten de nodige voorbereidingen getroffen worden. Alle ramen werden onderzocht (zowel het glas als de raamstructuur) en alle gebreken werden per raam en per paneel op fiche vastgelegd. Een kopie van dit vooronderzoek is als bijlage van dit bestek opgenomen. Dit onderzoek geldt tevens als een staat van bevinding. Voorafgaandelijk aan de demontage zal de restaurator vanop de stelling een her-telling doen van de opgegeven schade. Indien deze meer dan 10% hoger ligt dan deze opgegeven in het vooronderzoek (per raam - zie tabellen hoofdstuk 1.7.3) worden bouwheer en architect daarvan op de hoogte gesteld. Zij dienen deze getallen (per raam) te verifiëren en vast te leggen in een PV. Alle latere/bijkomende schade is ten laste van de aannemer/restaurator. De glas-in-lood panelen worden met de grootste omzichtigheid losgemaakt en uit het raamwerk gehaald. Bijkomende beschadiging aan de glasramen moet in elk geval vermeden worden. Een eerste oppervlakkige reiniging indien nodig moet droog met een zachte borstel zonder water gebeuren. Alle bijkomende schade zoals nieuwe breuken en lacunes worden genoteerd en zijn voor rekening van de uitvoerder. Indien het loodnet of het glas in zo een slechte staat is dat bij demontage de panelen uiteen dreigen te vallen moet men het paneel vooraf met tape bijeenhouden (langs de niet gebrandschilderde zijde). Indien noodzakelijk mogen vastgeroeste elementen (bouten moeren e.d.) worden afgeslepen met de slijpschijf. Dit gebeurt met de grootste voorzichtigheid en mits bescherming van het glasoppervlak met een karton tegen de wegspringende metaaldeeltjes. De panelen en de vensterafmetingen worden nauwkeurig opgemeten. Van maaswerk worden kartonnen mallen gemaakt. Na demontage en voor de plaatsing van de voorlopige afdichting kunnen de maten voor de buitenbeglazing genomen worden. Bij uitname van de vaste raambruggen is het van het grootste belang dat deze zorgvuldig gemarkeerd worden en dat de brugstaven op de identieke plaats terug gezet worden. (Dit kan in realiteit betekenen dat ze niet waterpas teruggeplaatst worden!) Meting:

F.H.

/m2 (incl. voorlopige stockage en transporteren/stockeren)

Voorlopige stockage: Op de werf moet een veilige plaats voorzien worden waar de panelen voorlopig in kisten gestockeerd kunnen worden, tot het moment van transport. De opslagplaats voor de panelen moet koel, droog, vrij van stof en chemische dampen zijn, brandveilig zijn en de panelen mogen er niet blootstaan aan schokken en trillingen.

10.2 Transporteren/stockeren van de glasramen De panelen en alle loszittende stukken zowel glas als metaal worden nauwkeurig genummerd (voorzien van een zelfklever) en veilig opgeborgen. Belangrijk is dat het glas in beperktwateraantrekkende materialen wordt verpakt. Hiertoe worden kisten in hout gebruikt (geen MDFplaatmateriaal of eik). De verschillende panelen worden ook altijd van elkaar gescheiden d.m.v. polystyreenplaatjes. Het wrijven of tegen elkaar stoten van het glas moet vermeden worden. De panelen zijn verpakt in makkelijk draagbare volumes. Panelen in slechte staat mogen horizontaal in aparte laden opgeslagen worden. Loszittende glasfragmenten worden bewaard in enveloppen voorzien van de nodige identificatiegegevens.

2015-08-06

Mertens architecten

46/53

Gemeente Stabroek

01 – Lastenboek


Het transport van de glaspanelen moet voorbereid worden door een tijdstip en een reisroute uit te stippelen waardoor de kunstwerken geen bijkomende schade ondervinden. De panelen moeten altijd vertikaal en met de lange zijde in de rijrichting geplaatst staan. Meting:

2015-08-06

P.M.

Mertens architecten

47/53

Gemeente Stabroek

11

01 – Lastenboek


OPSTELLEN VAN EEN VOLLEDIG RESTAURATIEDOSSIER

Enkel van toepassing op de gebrandschilderde panelen uit het hoogkoor (6x 5 panelen per raam = 30 stuk). Het dossier zal in drievoud geleverd worden. Alle panelen worden volgens de richtlijnen gedocumenteerd. (prijs per paneel in 3-voud)

11.1 Onderzoeksrapport in het restauratie-atelier: Voor de aanvang van de eigenlijke restauratie zal in het restauratie-atelier een verder onderzoek gedaan worden naar de staat van het lood, het glas de schildering, breuken, enz.. De proeven gebeuren in hoofdzaak visueel en mogen nooit destructief zijn. Het onderzoek bestaat uit: • foto opnamen voor restauratie per paneel • uitvoeren van reinigingstests • optekenen van bevindingschema’s • aanleggen van een interventiefiche per paneel • •

• • •

• •

Foto-afdrukken (geen prints) 10 x 15 glanzend. Op schema’s worden de panelen stuk voor stuk opgetekend. Hierbij worden glasbreuk, lacunes, toestand van de schildering en gegevens aangaande de materiaaltechnische toestand van het paneel genoteerd. Men moet indien nodig alle gegevens optekenen aangaande loodrichting en loodbreedtes. Reinigingstests mogen geen schade aanrichten aan glas en/of schildering. Alle bevindingen worden opgenomen in het behandelingsdossier en ter goedkeuring voorgelegd worden op de werfvergaderingen. Mechanisch onderzoek wordt zo voorzichtig mogelijk uitgevoerd. Aan de hand van dit onderzoek zal de behandeling van de glasramen definitief vastgelegd worden. Dit wordt samen met de architect en de andere betrokken partijen besproken. Alle producten en werkmethodes worden vooraf ter goedkeuring voorgelegd. Van elk paneel wordt een loodschema getekend waarop alle nodige gegevens met betrekking tot de behandeling worden genoteerd. Van alle panelen die ontlood zullen worden moet ook een loodafdruk vervaardigd worden als basis voor de later benodigde werktekeningen. Op deze tekeningen worden alle gegevens aangeduid die nodig zijn voor een eventuele restauratie. Er moet, indien mogelijk, ook nagegaan worden welke oorzaak deze schade heeft en hoe ze eventueel verholpen kan worden.

Meting:

F.H.

/stuk

11.2 Eindrapport en documentatie van de restauratie: •

• •

Na de restauratie worden alle gegevens van het vooronderzoek, het onderzoek in het atelier en de restauratiebehandeling zelf, gebundeld in een eindverslag. Foto-afdrukken (geen prints) 10 x 15 glanzend. Dit rapport wordt samen met de gemaakte tekeningen en een relictendoos (met alle stalen van mortel, oud lood en alle glasscherven) voor de toekomst bewaard. Er wordt tevens een digitale versie van het eindraport overhandigd

Meting:

2015-08-06

F.H.

/stuk

Mertens architecten

48/53

Gemeente Stabroek

12

01 – Lastenboek


REINIGINGEN VAN DE GLASRAMEN

12.1 Reinigen van ongebrandschilderde glasramen Er dienen de nodige voorzorgen genomen i.v.m. de verweerde schildering aan de interieurzijde en eventuele schildering aan de exterieurzijde. De te gebruiken methoden/producten dienen te worden voorgelegd. Mogelijkheden zijn: • Reiniging met water • Met gedistilleerd water en ethylalcohol (50/50), geen hard (kalkhoudend) water • Enkel behandelen met watten voorzichtig en op kleine oppervlakten aan beide zijden • Steeds nadrogen met ethanol • Niet te gebruiken bij lossende glasschildering of gecorrodeerd glas mechanisch reinigen: (altijd oppassen voor bekrassing) • Met een zachte borstel van varkenshaar: stof, zand... wegnemen zonder te wrijven • Met een scalpel: wegnemen van grootste hoeveelheid hardnekkig vuil • Met glasvezelborstel of zeer fijn staalwol (000): verwijderen van hardnekkig vuil en kan ook gebruikt worden in combinatie met water en/of alcohol. • Niet toegestane reiniging: • Een niet controleerbare chemische reiniging • Reinigen in een loogbad of gebruik van logende middelen • Niet stomen, niet langdurig weken, niet afspuiten, geen gebruik maken van hoge druk alle andere mechanische technieken dan hierboven beschreven (harde borstels, luchtdruktoestellen, afschuren en afstralen, , enz....) • Nooit gebruik maken van sterke zuren of basen en organische solventen • Oude kitresten of verf worden verwijderd met behulp van verfafbijtmiddelen op basis van methyleenchloride en methanol. De pasta in een dun laagje aanbrengen en even laten inwerken. De verweekte verf en kitresten wegnemen met bijv. een scalpel. Meting:

2015-08-06

F.H.

/m2

Mertens architecten

49/53

Gemeente Stabroek

13

01 – Lastenboek


ONTLODEN, HERLODEN EN MASTIEKEN VAN HET GLAS

13.1 Volledig ont-/herloden van de glasramen: •

•

• •

•

•

Alle gebroken kalibers worden met een zeer fijn breuklood of door middel van koperfolietechniek verbonden. Enkel na overleg en mits goedkeuring van het opdrachtgevend bestuur mogen kalibers vervangen worden. Het herloden gebeurt aan de hand van de werktekening volgens de originele loodprofielbreedtes van het paneel. Hier mag niet van af geweken worden tenzij het lood niet goed verweven werd, dan mag een betere weving aangebracht worden. Profieldikte en breedte van het loodprofiel stemt overeen met het origineel lood. Het plaatsen en het solderen van het lood moet ziel-tot-ziel gebeuren. De soldeerpunten moeten glad en plat zijn. Er moet zo weinig mogelijk vloeimiddel of oleïne gebruikt worden en alle oleïne-resten moeten onmiddellijk verwijderd worden. In de buurt van verlijmingen moet de epoxyhars beschermd worden tegen overmatige hitte door een aluminium beschermingsfolie; de folie wordt na het solderen volledig verwijderd. Als het loodnet slechts gedeeltelijk gedemonteerd werd moeten de oude loodflenzen gezuiverd worden van mastiekresten en moeten de soldeerpunten opgeschuurd worden om het loodoxydatie-laagje weg te nemen om zo een goede verbinding met het nieuwe lood toe te laten. Panelen die niet herlood moeten worden nagekeken op loodscheurtjes tegen de soldeerpunten en zo nodig hersoldeerd volgens de hier bovenstaande beschrijving.

Waar nodig worden nieuwe bindloodjes gesoldeerd met het oog op het plaatsen van een nieuwe windroede. Meting:

V.H.

/m2 (incl. Mastieken van het glas in lood)

13.2 Mastieken van het glas-in-lood: Het mastieken zal op de volgende manier gebeuren: • Het mastieken gebeurt eenzijdig aan de niet gestructureerde kant, de mastiek is voldoende soepel om de panelen “volzat” te mastikeren. Na het mastieken worden de loodflenzen voorzichtig dichtgewreven en worden alle resten zorgvuldig verwijderd met gereinigde lompen of poetspapier, niet met zagemeel. Vetsporen worden verwijderd met alcohol. Er mag in geen geval gebruik gemaakt worden van een harde of metalen borstel. • Het mastieken gebeurt met een lijnolie-krijtmastiek, niet met siliconenkit. Er mogen geen harsen of pigmenten toegevoegd worden aan de mastiek zodat de soepelheid van de mastiek zo lang mogelijk behouden blijft waardoor latere behandelingen gemakkelijker zijn. Meting:

2015-08-06

P.M.

Mertens architecten

50/53

Gemeente Stabroek

14

01 – Lastenboek


VERVANGEN VAN KALIBERS

14.1 Gebrandschilderde kalibers: Gebrandschilderde veelvuldig gebroken glasstukken of kalibers met grote lacunes kunnen, geheel of gedeeltelijk, opgevuld met glas met een zelfde basiskleur en structuur als het oorspronkelijke glas. Indien het op basis van bewaarde sporen of documenten mogelijk is een juiste en verantwoorde invulling te maken met nieuw gebrandschilderd glas moet deze nieuwe schildering aangebracht worden met hoogwaardige brandglasverven volgens de klassieke schildermethoden en ingebakken op 630°C. Vroegere restauratieaanvullingen worden in regel gewoon behouden. Enkel in bepaalde gevallen kan, in overleg met het opdrachtgevend bestuur, tot vervanging overgegaan worden. Alle nieuwe toevoegingen moeten voorzien zijn van datumen naammerkjes om bij latere restauraties als dusdanig herkend te worden. Op ongebrandschilderde stukken gebeurt dit door graveren en op gebrandschilderde stukken door inkrassing in de glasverf voor het inbakken. Meting:

V.H.

/stuk

14.2 Niet gebrandschilderde kalibers: Niet-gebrandschilderde glasstukken met lacunes worden vervangen. Deze worden ingevuld met glas van een zelfde basiskleur en structuur en uitzicht als het oorspronkelijke glas. Daar waar stukken vervangen worden, dienen stalen ter goedkeuring voorgelegd worden. Voor de vervanging van ongebrandschilderde boordglaasjes werd geen post voorzien, deze werkzaamheden vallen bij het plaatsen van nieuw randlood. Meting:

V.H.

/stuk

14.3 Aanvullen klapramen Omdat de kipramen niet langer in gebruik zullen blijven, zal het noodzakelijk zijn om deze op identieke afmetingen als de overige panelen te brengen. Dit zal gebeuren door deze panelen rondom aan te vullen met een boord, in massa gekleurd, zwart glas. Stalen dienen ter goedkeuring voorgelegd worden. Deze nieuwe toevoegingen moeten voorzien zijn van datumen naammerkjes om bij latere restauraties als dusdanig herkend te worden. Meting:

2015-08-06

F.H.

/stuk

Mertens architecten

51/53

Gemeente Stabroek

15

Lastenboek LOT 2 – Renovatie glasramen lichtbeuken

08020B Renovatie Sint Catharinakerk

TERUGPLAATSEN VAN DE GLASRAMEN

De glasramen worden pas terug geplaatst als alle werken aan de gevels/daken voltooid zijn. De glazenier-restaurateur kan ook voor deze werken beroep doen op de stellingen van de aannemer van perceel 1. De aannemer zal in nauw overleg met de restaurateur van de glasramen, de planning en nodige maatregelen nemen voor een juiste en makkelijke plaatsing van de glasramen. Bij het plaatsen van het raambruggen worden reeds alle onderdelen (moeren/bouten en glaslatten) aangebracht volgens de aanwijzingen van de architect. De restaurateur geeft ook de juiste maten van de panelen (hoogte) en de vrije ruimtes tussen de bruggen door aan de aannemer.

15.1 Aanbrengen van condensgoten in bladlood Voor de plaatsing van de panelen dienen aan de binnenzijde van de ramen condensgootjes, in bladlood (2mm), voorzien te worden om het condenswater van de ramen naar buiten af te voeren. Deze condensgootjes hebben een opstaande zijde van +/- 25mm à 30mm. Deze opstaande zijde bevind zich achter de diepte van de raambruggen. De opstaande zijden worden in- en exterieur aangekit op het steenwerk om te voorkomen dat het condensvocht langs de interieurzijde zou afvloeien. Onderliggend worden alle raamdorpels eveneens bekleed met bladlood, dikte 2mm. Deze ingreep in van toepassing op alle ramen. Meting:

V.H.

/lm

15.2 Plaatsing van de panelen De panelen volgens de klassieke methode teruggeplaatst d.w.z. “volzat” gemastiekeerd met een lijnolie/krijt-mastiek (zonder toevoeging van additieven!) ter hoogte van de raambruggen. Langs de monelen/dagkanten worden de panelen aangestreken met een kalkmortel. Het geheel dient volledig wind en waterdicht te zijn, met uitzonderingen voor de afvoeropeningen van de condensgoten. Werkwijze vooraf aan de betrokken instanties voor te leggen. In het maaswerk worden de panelen aangestreken met een kalkmortel.

15.2.1 Plaatsen rechte panelen: Meting:

F.H.

/m2

15.2.2 Plaatsen maaswerkpanelen: Meting:

F.H.

/m2

15.3 Windroeden: Windroeden in roodkoper (ø 6 mm). Geplaatst op dezelfde plaats als in de huidige situatie. De uiteinden worden plat afgewerkt zodat ze mee kunnen worden ingewerkt in het mortelbed. De bindloodjes worden slakkenhuis-vormig rond de bindroeden vastgezet. Prijs per paneel. Meting: F.H.

2015-08/06

/stuk (paneel)

Mertens architecten [email protected] www.mertens-architecten.be

52/53

Gemeente Stabroek

Lastenboek LOT 2 – Renovatie glasramen lichtbeuken

08020B Renovatie Sint Catharinakerk

Algemene opmerkingen: Bij voorkeur worden de maten van de vrije ruimten tussen nieuwe vaste bruggen, voor het plaatsen van het buitenglas door de architect of de restaurateur van de glas-in-loodramen gecontroleerd (ook nakijken of de bruggen al dan niet waterpas (moeten) staan). Waar nodig moet worden bijgestuurd. Hier moet het principe geheiligd worden dat de kader aangepast zal worden aan het kunstwerk, niet omgekeerd!) Werfvergaderingen: Tijdens de verschillende fases van de restauratie behandeling moeten er werfvergaderingen belegd worden. o.a.: • Voor/tijdens de reiniging • Voor/tijdens de lacune-invullingen • Bij de afwerking van de panelen • Bij terugplaatsing • Bij voorlopige oplevering • Bij definitieve oplevering

2015-08/06

Mertens architecten [email protected] www.mertens-architecten.be

53/53

RENOVATIE SINT - CATHARINAKERK STABROEK LOT 2 - RENOVATIE GLASRAMEN LICHTBEUKEN AANBESTEDINGSDOSSIER

Recommend Documents