RENOVATIE BOUW Derde graad BSO • Derde leerjaar
september 2004 LICAP – BRUSSEL D/2004/0279/031
RENOVATIE BOUW Derde graad BSO • Derde leerjaar LEERPLAN SECUNDAIR ONDERWIJS LICAP – BRUSSEL D/2004/0279/031 September 2004 ISBN-nummer: 90-6858-423-5
Vlaams Verbond van het Katholiek Secundair Onderwijs Guimardstraat 1, 1040 Brussel
Inhoud 1 2
Lessentabel ...........................................................................................................6 Studierichtingsprofiel ...........................................................................................8
2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6
Profilering ..........................................................................................................................................8 Beroepsprofielen en opleidingsprofielen .......................................................................................8 Relatie met restauratie bouw ...........................................................................................................8 Instroom .............................................................................................................................................9 Globale competenties .......................................................................................................................9 Uitstroom ...........................................................................................................................................9
3
Pedagogisch didactische aanpak......................................................................10
3.1 3.2 3.3 3.4
Algemeen .........................................................................................................................................10 Noodzakelijkheid van teamwerking...............................................................................................10 Diversiteit van instroom .................................................................................................................10 Aansluiting met het bedrijfsleven..................................................................................................10
4
Aandachtspunten................................................................................................11
4.1 4.2 4.3 4.4
Samenwerking met de sociale partners........................................................................................11 De geïntegreerde proef ...................................................................................................................11 Stages...............................................................................................................................................11 Informatie- en communicatietechnologie .....................................................................................11
5
Leerplandoelstellingen, leerinhouden en pedagogisch didactische wenken 12
5.1 5.2 5.3
Gemeenschappelijke leerplandoelstellingen en leerinhouden ..................................................12 Specifieke competenties in verband met renovatie ....................................................................23 Stagedoelstellingen ........................................................................................................................26
6
Evaluatie ............................................................................................................ 267
6.1 6.2 6.3 6.4 6.5
Wat en waarom evalueren?............................................................................................................27 Wanneer evalueren? .......................................................................................................................27 Hoe evalueren?................................................................................................................................28 Hoe rapporteren? ............................................................................................................................28 Evaluatie in relatie met de geïntegreerde proef en stages .........................................................28
7
Minimale materiële vereisten .............................................................................29
7.1 7.2 7.3
Algemene beschouwingen.............................................................................................................29 Infrastructuur - algemeen ...............................................................................................................29 Uitrustingslijst voor realisaties renovatie ....................................................................................30
8 9
Nuttige adressen .................................................................................................32 Bibliografie ..........................................................................................................33
9.1 9.2 9.3
Boeken en cursussen .....................................................................................................................33 Reglementen en normen ................................................................................................................35 Relevante software..........................................................................................................................35
10
Geïntegreerde proef............................................................................................36
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
3 D/2004/0279/031
INLEIDING De impulsen die aan de basis lagen om het leerplan te herzien worden hieronder opgesomd. de
•
De splitsing van het 7 jaar “Restauratie-renovatie” in twee afzonderlijke studierichtingen namelijk respectievelijk “Restauratie bouw” en “Renovatie bouw”.
•
Een duidelijke omschrijving van het studierichtingsprofiel “Renovatie bouw”, dit in functie van de totale renovatie van gebouwen van kleien omvang.
• •
Het afstemmen van de leerplandoelstellingen en leerinhouden op de competenties die uitgewerkt zijn door de Dienst voor Beroepsopleiding in het kader van het experiment modularisering. de De omvorming (afschaffing) van het 7 jaar “Ruwbouwafwerking”.
•
Actualisering: nieuwe technieken en technologieën, nieuwe normen en voorschriften, nieuwe inzichten.
•
Door de wijze van formuleren dienen de leerplandoelstellingen het verwachte niveau zo duidelijk mogelijk aan te geven, zodat complexe en moeilijk hanteerbare taxonomieën worden vermeden. De volledige integratie van de theorie en de praktijk.
• •
De optie van het VVKSO om in de nieuwe leerplannen het totale lestijdenpakket van de basisvorming en het fundamentele gedeelte van 32 uur op 30 uur te brengen, zodat het complementaire gedeelte kon uitgebreid worden tot 6 uur.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
5 D/2004/0279/031
1
Lessentabel
www.vvkso.be
6 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
Toelichting en bij de lessentabel en aanbevelingen De lessentabel is uitgeschreven in een “vork 30-36” (minimum – maximum). Het maximum van 36 uur wordt aanbevolen. Het is op basis hiervan dat het leerplan werd opgesteld. Het verschil van 6 uur tussen het maximum en het minimum vormen het complementaire gedeelte. Voor het gemeenschappelijke gedeelte van de basisvorming bevelen we 4 uur project algemene vakken aan. Voor de beperkt gemeenschappelijke vorming bevelen we een tweede taal aan (2 uren) en dit bij voorkeur aan te bieden in combinatie met project algemene vakken (2 uren). We beogen hiermee enerzijds maatschappelijke weerbaarheid en anderzijds weerbaarheid in een tweede taal in de context van de toekomstige beroepsactiviteiten. Het fundamentele gedeelte dient als volgt geïnterpreteerd: "Bedrijfsbeheer 0/2". Kiest de school voor het minimum (30 uur) dan kan bedrijfsbeheer niet worden opgenomen. “Realisaties renovatie 18 – 22”. Kiest de school voor het minimum (18 uur) dan komen de leerplandoelstellingen en leerinhouden, die aangeduid zijn als uitbreiding (U), niet is aanmerking. Wij bevelen echter 22 uur aan, zodat uitbreidingsdoelstellingen en leerinhouden kunnen worden opgenomen. De som van de uren administratief ingericht als respectievelijk PV Praktijk,/PV Stages/TV Stages Bouw en TV Bouw dient uiteraard gelijk te zijn aan het gekozen aantal uren “Realisaties renovatie”. De complementaire uren kunnen echter ook door de school, geheel of gedeeltelijk zelf worden ingevuld. Ze kan hiervoor kiezen uit de lijst van vakken opgesomd in het besluit van de Vlaamse regering van 5 juni 1989, zoals gewijzigd.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
7 D/2004/0279/031
2
Studierichtingsprofiel
2.1
Profilering
Dit specialisatiejaar beoogt de beroepskwalificatie van een beginnende beroepsbeoefenaar voor het renoveren van gebouwen. Dit omvat zowel de renoverende werkzaamheden van de ruwbouw en de ruwbouwafwerking. De klemtoon ligt dus op het aanpassen van oudere gebouwen aan de tegenwoordige eisen. Dit houdt onder meer in: isoleren, uitvoeren van herstellingen, verbouwen (inclusief afwerking), gevelrenovatie, … Door ook bedrijfsbeheer in de opleiding op te nemen behoort het zelfstandig worden tot de mogelijkheden.
2.2
Beroepsprofielen en opleidingsprofielen
Bij het opstellen van de competenties baseerden we ons op de relevante beroepsprofielen van de SERV. We hebben ook in hoge mate rekening gehouden met de competenties die vermeld staan in de opleidingsprofielen opgesteld door de DBO (Dienst voor Beroepsopleiding), in het bijzonder deze die leiden tot de certificaten van: metselaar siermetselwerk, metselaar renovatiewerk. Inhoudelijk betekent dit het realiseren van: •
•
•
Siermetselwerk Dit omvat het uitvoeren van sierverbanden, koppenverband, vlechtingen, bogen, tuinmuren met ezelrug, trapgevels, gebogen wanden, gemetselde trappen ... Het resultaat van de uitvoering beperkt zich niet louter tot het verfraaien van het gevelvlak. Uitvoeren van uitspringende en dieper gelegen delen, gebogen en schuine muren … behoren tot de werkzaamheden. Renovatie metselwerk Dit betekent het aanpassen van gebouwen aan de tegenwoordige eisen. De confrontatie met een bestaande omgeving maakt de werken minder voorspelbaar dan bij nieuwbouw. De bestaande afmetingen zijn bepalend voor de uitvoering van de werken. Het uitvoeren van eenvoudig sloopwerk, bouwmaterialen demonteren en in uitzonderlijke gevallen recupereren, bestaande muren isoleren (thermische, akoestische en hygrisch) behoren tot de werkzaamheden. De renovatiewerken (nieuw metselwerk, betonbalken, metalen profielen …) worden geïntegreerd en aansluitend gerealiseerd met de bestaande constructie. Specifieke stuten schoortechnieken voor renovatiewerken zijn inbegrepen. Stabiliseren van bouwwerken Dit omvat het uitvoeren van werken om de stabiliteit van de bouwwerken te verbeteren namelijk: onderstutten, afschermen, schoren, consolideren, onderkappen, verstevigen en versterken. Bijzondere aandacht gaat naar het onderkappen van metselwerk (vochtwerende laag) en het ondermetselen van bestaande funderingen.
Daar we opteren om, in de context van renovatiewerken, ook afwerking aan bod te laten komen, werd rekening gehouden met competenties die specifiek zijn voor ruwbouwafwerking.
2.3
Relatie met restauratie bouw
Bij restauratie ligt de klemtoon op bouwwerken gekaderd in een historisch perspectief (monumenten, kerken, geklasseerde gebouwen, bewerken en bijwerken van gesteenten, …). Bij zowel restauratie bouw als renovatie bouw dient men over gemeenschappelijke competenties (kennis, inzichten, vaardigheden en attitudes) te beschikken, weliswaar respectievelijk gekaderd in de context van restauratieof renovatiewerkzaamheden. Deze gemeenschappelijke competenties slaan ondermeer op: het opmeten van bestaande toestanden, topografische werkzaamheden, noties van stellingbouw, rekening houden met stabiliteitsvoorwaarden, plannen en organiseren, uitvoeren van siermetselwerk, … Deze gemeenschappelijke competenties werden in het leerplan duidelijk afgebakend.
8 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
2.4
Instroom
De logische instroom komt uit de derde graad Ruwbouw BSO, Steen- en Marmerbewerking BSO en Bouwtechnieken TSO. Instroom vanuit de derde graad Ruwbouwafwerking BSO is ook mogelijk. Door de diversiteit van mogelijk instroom wordt er een gedifferentieerde aanpak verwacht, dit enerzijds voor de opleiding op school en anderzijds bij de keuze van de stageplaatsen.
2.5
Globale competenties
•
De gevaren en risico's die inherent verbonden zijn aan het uitvoeren van renovatiewerken inschatten en rapporteren en zo mogelijk maatregelen voorstellen.
•
Schade aan bouwconstructies (vooraf en tijdens de werken) opmerken, signaleren, classificeren; de gevolgen onderkennen en afdoende maatregelen voorstellen om verdere schade aan het gebouw te voorkomen.
•
Inzicht verwerven in stabiliteitsvoorwaarden en belastingsoverdracht om tijdens de bouwwerken permanent afdoende maatregelen te nemen om de stabiliteit te garanderen, zoals stutten, schoren, ondervangen, …
•
De functionele kenmerken van elk bouwelement in relatie met andere bouwelementen toelichten.
•
De relevante regelgeving in verband met welzijn op het werk (veiligheid, ergonomie, hygiëne, milieu, beschermingsmiddelen, …) raadplegen en toepassen in de context van renovatiewerken.
•
Topografische werkzaamheden, zowel bij opmeten en uitzetten, uitvoeren.
•
Noteren, schetsen of fotograferen van de bestaande toestand in functie van het uit te voeren werk.
•
De wijze van aanneming, de prijsaanbieding, het gunnen van de opdracht kennen en rekening houden met de consequenties (procedures, verplichtingen, …).
•
Rekening houdende met de specificiteit van renovatie, een aanbiedingsprijs opstellen en indienen.
•
Op basis van meetgegevens, schetsen en plannen; uitvoeringstekeningen (werktekeningen en details) maken en de werfvoorbereiding opmaken.
•
De werkzaamheden van een klein renovatieproject plannen en de vorderingen opvolgen, de werken opleveren en de nacalculatie uitvoeren.
•
De bouwplaats inrichten.
•
Oordeelkundig kiezen en gebruiken van de bouwgereedschappen, -machines, -materialen en hulpmiddelen.
•
Metselwerk toelichten en uitvoeren.
•
Opbreken en afbreken, recupereren en afvoeren van materialen.
•
Stut- en schoorwerk uitvoeren.
•
Herstellen, versterken en verbinden van dragende bouwelementen (funderingen, balken, kolommen, vloeren, …) toelichten en uitvoeren.
•
Reinigen, herstellen en beschermen van gemetselde gevels.
•
Vervangen en plaatsen van bouwelementen (dorpels, lintelen, bekledingen, …) in diverse materialen (baksteen, natuursteen, beton, hout, ijzer, …).
•
Op basis van inzichten in bouwproblematieken (vochtproblemen, verzakkingen, verwering, …) en in de gestelde eisen (stabiliteit, uitzicht, afwerking, duurzaamheid, voorschriften, veiligheid, milieu, normen, onderhoud van gereedschappen, isolatie,…) oplossingstechnieken (materiaalkeuze, geschikte gereedschappen, uitvoeringsmethoden, …) voorstellen en uitvoeren.
•
De mogelijkheden van informatie en communicatietechnologie (ICT) aanwenden in de context van de voorbereiding en opvolging van renovatiewerkzaamheden.
2.6
Uitstroom
Na het beëindigen van de studies kan men de volgende beroepsactiviteiten uitoefenen: •
polyvalent renovatiewerk zowel de ruwbouw als de ruwbouwafwerking
•
metselaar siermetselwerk
•
betonhersteller
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
9 D/2004/0279/031
3
Pedagogisch didactische aanpak
3.1
Algemeen
Alle technische theoretische en praktische aspecten dienen op een geïntegreerde wijze te worden aangeboden. Zo leert de leerling structureel inzichtelijk praktisch te handelen binnen de context van renovatiewerken. Er wordt best gewerkt via gevallenstudies of projecten. Theoretische aspecten dienen dus zoveel mogelijk in directe relatie te staan met de praktische uitvoering. Het is enorm belangrijk om zowel bij de inzichtelijke (cognitieve) aspecten als de uitvoeringsgerichte aspecten (vaardigheden) zoveel mogelijk beroep te doen op zelfwerkzaamheid van de leerlingen (met eigen woorden formuleren, zelf opzoeken, zelf gereedschappen en materialen kiezen, zelf plannen en organiseren, ...) Het is immers de bedoeling om de leerlingen op te leiden om zelfstandig en verantwoord bouwtechnische problemensituaties op te lossen en/of te voorkomen. De begeleiding van de leerlingen berust op een grote individuele vrijheid, waardoor ze hun zelfstandigheid kunnen ontplooien en persoonlijke verantwoordelijkheid nemen. Daartoe zal men: •
persoonlijk werk en individuele opdrachten inschakelen;
•
documentatie en naslagwerken veelvuldig laten gebruiken;
•
als begeleider naast de leerlingen staan;
•
het werken in kleine groepen accentueren.
3.2
Noodzakelijkheid van teamwerking
De leerkrachten dienen als een team op te treden in de omgang met de leerlingen. Dit houdt in dat: •
alle leerkrachten zich informeren over vernieuwingen, in het algemeen, en over de verwezenlijking ervan in de eigen school in het bijzonder;
•
de leerkrachten samen de pedagogisch-didactische aanpak bespreken;
3.3
Diversiteit van instroom
Door de diversiteit van mogelijk instroom wordt er een gedifferentieerde aanpak verwacht, dit enerzijds voor de opleiding op school en anderzijds bij de keuze van de stageplaatsen.
3.4
Aansluiting met het bedrijfsleven
Om zich een reëel beeld te vormen van de arbeidswereld, moeten de jongeren daar progressief naartoe worden begeleid en moet er een optimale aansluiting worden gerealiseerd tussen de beroepsopleiding in de school en het bedrijfsleven. Dit kan worden gerealiseerd door volgende vormen van contact tussen school en socio-economische milieus. Deze interactie kan worden bevorderd via: •
het inwinnen van beroepeninformatie,
•
de leerlingen in contact te brengen met verschillende beroepen van het bedrijfsleven die verwant zijn aan de gekozen studierichting, dit kan door: −
werknemers, werkgevers en zelfstandigen als gastsprekers in de klas uit te nodigen;
−
klasbezoeken aan KMO's, bedrijven, instellingen en diensten te organiseren;
−
individuele observatiebezoeken aan bedrijven of werven.
•
een zeer goede manier om jongeren in contact te brengen met de concrete werkervaring zijn de stages. De stages vergemakkelijken de voorbereiding op en de intrede in het actieve leven.
•
het opzetten van een minionderneming.
10 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
4
Aandachtspunten
4.1
Samenwerking met de sociale partners
De opbouw van dit specialisatiejaar is in nauw overleg gebeurd met de sector, namelijk binnen de begeleidingscommissie van het onderwijsconvenant dat met het FVB werd afgesloten.
4.2
De geïntegreerde proef
Voor de geïntegreerde proef verwijzen we naar: de omzendbrief van 25 juni 1999 punt 8 “Evaluatie en bekrachtiging van de studies”, naar het algemene kader in verband met de geïntegreerde proef van het VVKSO, de specifieke invulling “renovatie bouw” opgesteld door het VVKSO, zie bijlage 1 of de website van het VVKSO.
4.3
Stages
Ervaring op de werkvloer vormt een belangrijke component. Een aantal uitvoeringsgerichte leerplandoelstellingen kunnen immers alleen via de stage worden gerealiseerd. De stageplaatsen dienen dus oordeelkundig te worden gekozen zodat de stage nauw aansluit bij de opleiding. De stagebegeleider zal er steeds moeten op toezien dat de stage voldoende extra en specifieke leerervaringen inhoudt. Met betrekking tot de vorm van de stages gaat de voorkeur naar blokstages. In het leerplan zijn stagedoelstellingen opgenomen, zie 5.3. Vele vakken kunnen erg zinvol inspelen op de voorbereiding of de nazorg van de stages. Niet alleen de beroepspraktijk speelt in op de stage, maar ook de technische vakken en zelfs de algemene vakken concentreren de leerstof (of een deel ervan) rondom de stages. Het is daarbij eveneens aangewezen dat de leerkrachten algemene en technische vakken concreet kennismaken met de stageplaatsen van de leerlingen en de inhoud van de stageopdrachten duidelijk kennen. Voor wat de regelgeving betreft verwijzen we naar de plaats waar de vigerende reglementering is terug te vinden, namelijk: •
bij het departement Onderwijs, door te surfen naar http://edulex.vlaanderen.be/ en achtereenvolgens te klikken op "per rubriek", "Coördinatie van de omzendbrieven", "Secundair onderwijs" en "Stages";
•
bij het VVKSO, in de Mededelingen, Kl. 50.01.04;
•
de afdeling TSO/BSO van de VLOR heeft een "Advies betreffende de leerlingenstages in het voltijds secundair onderwijs TSO en BSO" uitgebracht. Deze informatie is te verkrijgen via: http://www.vlor.be/ en te klikken op "Advies". U vindt het onder "Afdeling Technisch en Beroepssecundair Onderwijs" bij "Raad voor het Secundair Onderwijs".
4.4
Informatie- en communicatietechnologie
Het is evident dat men optimaal gebruik maakt van de mogelijkheden die de computer op het didactisch vlak biedt. Typische mogelijkheden die op dit leerplan betrekking hebben zijn: •
prijsaanvragen
•
prijsberekeningen
•
planning en organisatie
•
technische informatie raadplegen
•
regelgeving opzoeken
•
...
Er dient opgemerkt dat de programma’s die men aanwendt in die mate gebruiksvriendelijk zijn dat de klemtoon ligt op de te verwerven leerplandoelstellingen en niet op de beheersing van één of ander softwarepakket.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
11 D/2004/0279/031
5
Leerplandoelstellingen, leerinhouden en pedagogischdidactische wenken
Leeswijzer De genummerde leerplandoelstellingen (bv. 5.1.1.1) werden soms verder uitgewerkt, via opsommingen, om meer duidelijkheid te scheppen. De aanduiding (U), tekst in cursief, betekent leerplandoelstellingen en leerinhouden die als uitbreiding dienen beschouwd. De scholen die het minimum aantal uren aanbieden kunnen deze niet opnemen. Bij het formuleren van de doelstellingen wordt vaak het werkwoord "toelichten" gebruikt. In de context van dit leerplan begrijpen we hieronder waarneembare en dus ook evalueerbare uitleg geven. Deze uitleg kan zowel verbaal, via schetsen, via tekenen, via (ver)wijzen naar, … gegeven worden. Anders gezegd houdt dit dus in: via diverse middelen van communiceren antwoord bieden op vragen in verband met: wat, hoe, waarom, wanneer, … en dit in een bouwtechnische context. 1
5.1
Gemeenschappelijke leerplandoelstellingen en leerinhouden
5.1.1
Voorbereiding, voorkennis en inzichten
5.1.1.1
1
Leerplandoelstellingen
Leerinhouden
Schade aan bouwconstructies (vooraf en tijdens de werken) opmerken, signaleren, classificeren De oorzaken en de gevolgen onderkennen en afdoende maatregelen voorstellen om verdere schade aan het gebouw te voorkomen.
Schade aan gebouwen • graad van beschadiging • zichtbare gebreken − structuurwijziging van het materiaal − barsten − loszittende delen − vochtproblemen − … • schadebepalende factoren − verwering − verrotting − plantengroei − waterstanden − klimatologische invloeden − wijzigingen in de toestand van de ondergrond − werkzaamheden in de nabijheid − … • mogelijke gevolgen − instorten − afkalven − … • maatregelen ter voorkoming − afbreken − chemisch behandelen − …
•
De graad van beschadiging van lokale elementen tijdens het verrichten van de werkzaamheden vaststellen en signaleren.
•
De opbouw van de constructie en het gebruikte materiaal herkennen, fouten en afwijkingen lokaliseren.
•
Zichtbare gebreken vaststellen en deze catalogeren.
•
Tijdens het uitvoeren van renovatiewerkzaamheden gebreken achterhalen die tijdens de voorbereiding niet konden worden opgemerkt, deze signaleren en de oorzaak trachten op te sporen.
•
De nadelige inwerking van klimatologische invloeden herkennen.
•
Mogelijk optredende schade ten gevolge van wijzigende waterstanden of werkzaamheden in de nabijheid in concrete gevallen verduidelijken.
•
De invloed van plantengroei als schadebepalende factor met eigen woorden uitleggen.
•
Mogelijke Informatie inwinnen in verband met vroeger uitgevoerde werkzaamheden en verbouwingen.
Dit zijn competenties die ook gelden in de context van restauratiewerken
12 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
5.1.1.2
De gevaren en risico's die inherent verbonden zijn aan het uitvoeren van renovatiewerken inschatten en rapporteren en zo mogelijk maatregelen voorstellen. • •
• • 5.1.1.3
5.1.1.4
Gevaren en risico’s • instortingsgevaar • mogelijke scheurvorming Visueel de noodzaak tot schoren onderkennen. • verzakkingen Inschatten waar en wanneer men beschoeiingen • aanpalende gebouwen dient aan te brengen om bestaande muren te on- • draagvermogen van fundering • … dermetselen. De eigen beperktheid terzake onderkennen en indien Maatregelen • schoren nodig deskundige hulp inroepen. De gevaren die inherent verbonden zijn aan het uit- • beschoeiingen • … voeren van renovatiewerken toelichten.
De functionele kenmerken van elk bouwelement in relatie met andere bouwelementen toelichten. •
Door hun vorm en afmetingen, de deelelementen van de hoofdelementen onderscheiden en hun onderlinge relatie duiden.
•
Onderscheid maken tussen hoofdoverspanningen en deeloverspanningen en deze herkennen.
•
Welke elementen mogen zonder gevaar of nadelige invloeden verwijderd worden.
•
De functie van de bouwelementen duiden.
Inzicht verwerven in stabiliteitsvoorwaarden en belastingsoverdracht om tijdens de bouwwerken permanent afdoende maatregelen te nemen om de stabiliteit te garanderen, zoals stutten, schoren, ondervangen, ... •
Stabiliteitsrisico’s bij stapelen, stutten en schoren inschatten.
•
Toelichten op welke wijze de draagstructuur en de funderingen werden geconcipieerd.
•
De impact van een bestemmingswijzing, wijziging van draagstructuur en/of belasting met eigen woorden uitleggen in een concrete situatie.
•
Met eigen woorden de noodzaak van het verzekeren van de stabiliteit van een constructie of een constructieonderdeel duiden.
•
Toelichten welke belastingen aanleiding geven tot verticale en horizontale krachten.
•
Diverse systemen van stutten en schoren toelichten.
•
Inzicht verwerven in welfwerking en ponsgevaar.
•
Vals draagvermogen onderkennen.
•
Toelichten hoe men de lasten voldoende dient te spreiden.
•
Mogelijke uitvoeringsmethoden van bovengronds ondervangwerk schetsmatig voorstellen en de eraan verbonden te treffen maatregelen met eigen woorden uitleggen.
•
Onder begeleiding uit de verschillende uitvoeringsmogelijkheden een keuze maken.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
Bouwelementen • vorm en afmetingen • plaats in het geheel • functie − dragend, niet dragend − isolerende functie − beschermende functie − esthetisch uitzicht − modulaire vormgeving − afwerking − … Stabiliteitsvoorwaarden en belastingsoverdracht • stabiliteitsproblemen − stabiliteit van funderingen en draagstructuren − overdracht van belastingen − krachtwerking − draagrichting − spreiding van de lasten − evenwichts- en vormveranderingsdraagvermogen van de ondergrond − ... • systemen van stutten en schoren − uitvoeringswijzen (vrijstaande gevels, kransschoring, ...) − types (stapelsystemen, losse elementen, ...) − draagvermogen − ... • ondervangwerken • beschoeiingen
13 D/2004/0279/031
5.1.1.5
De relevante regelgeving in verband met welzijn op het werk (veiligheid, ergonomie, hygiëne, milieu, beschermingsmiddelen, …) raadplegen in de context van renovatiewerken. • • •
Basisveiligheid • regelgeving • risico’s en ongevallen • werkvergunningen De richtlijnen in verband met basisveiligheid kennen • gevaarlijke producten 2 om deze toe te passen. • brand en ontploffing In het kader van uit te voeren renovatiewerken de • besloten ruimten • gereedschap en machines specifieke regelgeving raadplegen. • ergonomisch werken De basis handelingen van EHBO kennen en toepas- • lasten tillen, dragen en hijsen sen. • struikelen, uitglijden en vallen • werken op hoogte • elektriciteit • persoonlijke beschermingsmiddelen • collectieve beschermingsmiddelen • signalisatie en pictogrammen • ... Specifieke gevaren en risico’s • risico-analyse • specifieke veiligheidsvoorzieningen bij − lawaaioverlast − trillingen − stellingen − … • specifieke ongevallenrisico’s bij onder meer − metselen van puntgevels − het ondermetselen van bestaande funderingen − maken van openingen − herstellen van dakaansluitingen − … EHBO
ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN •
•
• •
2
Door confrontatie met een verouderde constructie, de toestand leren evalueren, niet enkel visueel maar ook inzake stabiliteit en materiaalkwaliteit. Belang hechten aan het zelfstandig inwinnen van informatie, bezoek en onderzoek, zodat het inzicht wordt verruimd naar opbouw en lastoverdracht. Illustreer zoveel mogelijk met concrete voorbeelden. Hecht voortdurende aandacht aan de voorschriften in verband met het welzijn op het werk.
We verwijzen hier eveneens naar het VCA-attest dat in principe behaald werd in de derde graad.
14 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
5.1.2
5.1.2.1
De werkzaamheden voorbereiden, plannen, organiseren en de kostprijs berekenen Leerplandoelstellingen
Leerinhouden
Topografische werkzaamheden, zowel bij opmeten en uitzetten.
Topografische werkzaamheden • opmeten − lengtemeting − hoogtemeting − hoeken − controle metingen (afstanden, hoeken, vlakheid, verticaliteit, …) • uitzetten − referentiepunten en peilen − afstanden − hoeken − boogvormen − verticaliteit
•
Lengten, hoogten, hoeken, bogen, ... opmeten.
•
Op basis van plannen referentiepunten, lengten, peilen, hoeken en bogen uitzetten.
•
Topografische instrumenten gebruiken.
•
Ter verificatie controlemetingen verrichten zowel bij opmeten als bij uitzetten en afwijkingen vaststellen.
•
De onnauwkeurigheid van de meetgereedschappen onderkennen en vaststellen.
Topografische instrumenten 5.1.2.2
Noteren, schetsen of fotograferen van de bestaande toestand in functie van het uit te voeren werk. • • •
Opmetingsschetsen en beschrijvingen • grondplannen Meetkundige vormkenmerken herkennen, opmeten • doorsneden en via schetsen voorstellen. • beëindigingen De materiaalbeschrijving en de maten op een schets • afdekkingswijzen • legende aanbrengen. • plaatsbeschrijving De uitvoeringswijze van een bestaande constructie • … in woorden beschrijven. Opmeten en controleren • lengtemetingen • hoogtemetingen • haaksheid • dag- en nachtmaten • verticaliteit • … Uitvoeringswijzen • metselverbanden • vloeropbouw • afwerking • ....
5.1.2.3
De wijze van aanneming, de prijsaanbieding, het gunnen van de opdracht kennen en rekening houden met de consequenties (procedures, verplichtingen, …). •
• •
Aard van de aanneming • totale prijs • volgens prijslijst De verschillende manieren waarop een aanne- • op grond van gecontroleerde uitgaven mingsovereenkomst kan worden afgesloten met ei- • gemengde opdracht • in regie gen woorden uitleggen. De verschillende manieren waarop een opdracht kan • prijsherzieningen • … worden gegund met eigen woorden uitleggen. Privéen overheidsovereenkomsten Het onderscheid formuleren tussen door de overheid goedgekeurde aannemingsovereenkomsten en pri- Gunnen van de opdracht vé-overeenkomsten. • aanbesteding • offerte aanvraag • onderhandse overeenkomst • raamcontract • …
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
15 D/2004/0279/031
5.1.2.4
Rekening houdende met de specificiteit van renovatie, een aanbiedingsprijs opstellen en indienen. • • •
5.1.2.5
5.1.2.6
3
Prijsaanvraag en prijsvergelijking3
Kostprijsraming en aanbiedingsprijs • directe kosten Aan de hand van de prijsoffertes van de leveranciers − materiaal een prijsvergelijking maken. − materieel − arbeid Vanuit een kostprijsraming een aanbiedingsprijs op− onderaanneming stellen en indienen. − ... • indirecte kosten − bouwplaatskosten − ondernemingskosten − risicofactoren − winst − BTW − ... Een prijsaanvraag opstellen.
Op basis van meetgegevens, schetsen en plannen; uitvoeringstekeningen (werktekeningen en details) maken. •
Plannen lezen en meetgegevens interpreteren.
•
Schetsen en uittekenen van uitvoeringsdetails.
De werkzaamheden van een klein renovatieproject plannen en de vorderingen opvolgen. •
De werfinrichting schetsen.
•
Zelfstandig of in team uit de verschillende uitvoeringsmogelijkheden een keuze maken.
•
Planningstechnieken interpreteren in functie van de eigen opdracht.
•
Voor de eigen uit te voeren werkzaamheden een planning met een tijdschaal opstellen en indien nodig bijsturen.
•
De werkzaamheden opvolgen en waar nodig bijsturen.
•
De taak van ieder lid van de ploeg duiden en de instructies geven om de gewenste taak uit te voeren.
•
De werkmethode in functie van rendement en welzijn op het werk analyseren en indien nodig bijsturen.
•
Bestelhoeveelheden bepalen, bestellingen uitvoeren en leveringen controleren.
Uitvoeringsplannen en bestekken Uitvoeringsdetails • werktekeningen op ware grootte • mallen • ... Planning en organisatie bouwplaatsdossier werfinrichting planningstechnieken − ploegsamenstelling per bewerking − tijdsduur per bewerking − uitvoeringstijden − wachttijden − beschikbaar materieel en materiaal − materiaalkeuze − leveringstermijnen en tijdstippen − netwerkplanning − balkendiagram − ... • opvolging − vorderingsstaten − stockregistratie − controle van de leveringen − uitgevoerde hoeveelheden − tijdlimieten − nog uit te voeren werkzaamheden − dagrapporten − ... • • •
Leg wat dit gedeelte betreft de link met bedrijfsbeheer.
16 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
5.1.2.7
De nacalculatie uitvoeren en het resultaat evalueren.
Nacalculatie • vorderingsstaten en kostprijsbewaking • Het belang van prijsafspraken onderkennen in func• verrekeningen tie van verrekeningen. • prijsherzieningen • De resultaten interpreteren en eventuele voorstellen • eindafrekening tot bijsturing voor de toekomst formuleren. • rendement • ... 5.1.2.8 De werken opleveren. Uitvoeringscontrole •
De reële kostprijs bepalen.
•
Weten door wie en op welke wijze een uitvoerings- Oplevering controle gebeurt. • voorlopige oplevering De opleveringsprocedure met eigen woorden uitleg- • definitieve oplevering gen. Tienjarige aansprakelijkheid Het belang van de aansprakelijkheid aantonen.
• •
ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN •
• • •
•
•
•
•
• •
•
•
•
•
•
•
•
De gebruikte meetgereedschappen met elkaar vergelijken en hun afwijkingen ten opzichte van elkaar vaststellen. IJkmerktekens toelichten. Laat de leerlingen steeds controlemetingen uitvoeren na het opmeten en/of uitzetten van renovatieprojecten. Moderne meetinstrumenten zoals lasertoestellen en afstandsmeters gebruiken bij renovatieprojecten. Laat de leerlingen, in team, een bestaand en te renoveren gebouw opmeten, beschrijven, noteren, schetsen en fotograferen. Leer eerst onder begeleiding werkmethodes ontwikkelen. Laat in een latere fase de leerlingen zelf de uitvoeringswijzen kiezen en beschrijven in functie van het uit te voeren werk. Vertrek van concrete voorbeelden uit de praktijk om de wijze van aanneming, prijsaanbieding en het gunnen van de opdracht toe te lichten. Stel concrete voorbeelden van plannen, vorderingsstaten en prijsherzieningen ter beschikking en bespreek deze samen met de leerlingen. Geef aan de leerlingen de verantwoordelijkheid voor het bijhouden van het dagboek, materieel- en materiaalbeheer, planning, taakverdeling, uitvoering, controle, rapportering, … Materiaalhoeveelheden voor iedere nieuwe opdracht (project) op voorhand laten berekenen. Breng een bezoek aan een bouwfirma met specifieke aandacht voor de planning, de calculatie en de werfopvolging. Laat de leerlingen voortdurend zelf verschillende bronnen raadplegen in verband met eenheidsprijzen, uurlonen, indexen,… Laat de leerlingen gebruik maken van bestaande specifieke software voor planningstechnieken, kostprijsberekening,… Leer de leerlingen via gerichte opdrachten informatie opzoeken met behulp van ICT dit betreffende technische documentatie, technieken, prijsaanvragen,… Bezoek uitgevoerde renovatieprojecten met de architect, aannemer en bouwheer en bespreek de kostprijsraming, reële kostprijs, uitvoering, uitvoeringstermijn, oplevering, toelagen, … Tijdens de uitvoering van de opdracht (project) het juiste verbruik van de materialen, na ieder praktijkcyclus, laten noteren om na beëindiging van de opdracht een vergelijking met de vooraf geschatte materialen te kunnen maken. Voor de start van een opdracht (project) een planning laten opmaken (=stappenplan). Indien het gaat om een groter project kan teamwork hier goed van pas komen. ....
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
17 D/2004/0279/031
5.1.3
De werkzaamheden inzichtelijk uitvoeren
Op basis van inzichten in bouwproblematieken (vochtproblemen, verzakkingen, verwering, verbouwingen, …) rekening houdend met de gestelde eisen (stabiliteit, uitzicht, afwerking, duurzaamheid, voorschriften, veiligheid, milieu, normen, onderhoud van gereedschappen, isolatie,…) oplossingstechnieken (materiaalkeuze, geschikte gereedschappen, uit4 voeringsmethoden, …) voorstellen en uitvoeren .
Leerplandoelstellingen 5.1.3.1
De bouwplaats inrichten. • • • • • •
5.1.3.2
Leerinhouden
Bouwplaatsinrichting De bouwplaats voorbereiden. • bouwplaatsvoorbereiding − leeghalen gebouwen (U) Aansluitingen voorbereiden. − effenen bouwterrein (U) De nodige signalisatie voorzien. − doorgangen Het werfterrein afbakenen volgens de voorschriften. − signalisatie − afbakeningen Opstellen van de werfuitrusting. − bescherming Rekening houden met de plaatselijk geldende veror− ... deningen. • nutsvoorzieningen • werfinrichting − machines − bouwmaterialen − keet (U) − sanitaire voorzieningen (U) − ... • verordeningen
De uitvoeringsmethoden van metselwerk toelichten en 5 toepassen. • • •
Traditioneel metselwerk en voegtechnieken
Het uitvoeren van traditioneel metselwerk en voeg- Siermetselwerk technieken. • sierverbanden Het uitvoeren van siermetselwerk. • vlechtingen • bogen Het uitvoeren van complex metselwerk. • muur- en gevelbeëindigingen • ... Complex metselwerk • gebogen wanden • muuraansluitingen • muur- en gevelbeëindigingen • gemengd metselwerk • boogvelden • gemetselde trappen (U) • ...
4
Niet alle werkzaamheden kunnen in de school uitgevoerd worden. We verwijzen hiervoor naar stage en specifieke bedrijfsopleidingen.
5
Leerlingen die de derde graad BSO Ruwbouw volgden hebben al een gedeelte van deze competenties verworven.
18 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
5.1.3.3
Opbreken en afbreken, recupereren en afvoeren van materialen. • • • •
5.1.3.4
Stut- en schoorwerk uitvoeren •
•
5.1.3.5
Schoor- en stutwerk Geschikt materiaal kiezen om het stut- en schoor- • soorten werk bij eenvoudige renovatiewerkzaamheden uit te − draaischoor − stapelsysteem voeren. − rondhout (U) Bij het stutten en schoren rekening houden met sta− ... biliteitseisen. • functie − om lasten tijdelijk te dragen − om het schranken tegen te gaan − om vervormingen te beperken − om instortingsgevaar te voorkomen − ...
Het herstellen, versterken en verbinden van dragende bouwelementen toelichten en uitvoeren. •
Het verbreden van funderingen op staal toelichten en uitvoeren(U).
•
Het verdiepen en/of onderbetonneren van funderingen toelichten en uitvoeren (U).
•
Het herstellen van scheuren in metselwerk en beton toelichten en uitvoeren.
•
Het versterken en vervangen van balken (moerbalken en kinderbalken ) en vloerconstructies toelichten en uitvoeren.
•
Het herstellen van constructies in beton, natuursteen en kunststeen toelichten en uitvoeren. Het systeem van chemische verankering toelichten (U).
•
5.1.3.6
Opbreken en afbreken • verwijderen en storten Beperkte afbreek- en opbreekwerkzaamheden ver- • sorteren en opslaan richten met geschikt materieel. • milieuwetgeving Herstellingen en instandhoudingswerken ten gevolge • welzijn op het werk van afbreek- en opbreekwerkzaamheden uitvoeren. • ... Dringende instandhoudingswerken Materialen sorteren op hergebruik. Te verwijderen materialen afvoeren en oordeelkun- • bescherming • afscherming dig storten. • herstellingen • ...
Dragende bouwelementen • elementen − funderingen − balken − vloerconstructies − kolommen − wanden − ... • herstellingswerken − betonconstructies − kunststeenconstructies − natuursteenelementen (U) − houtconstructies (U) − reparatiemortels − ... • versterkings- en vervangingswerken − ondervangen van dragende muren − versterken en/of vervangen van balken − ... • verbindingen − aanbrengen van tussenvloeren (U) − muurankers (U) − chemische verankering (U)
Reinigen, herstellen en beschermen van gevels. • • •
Reinigingstechnieken • droog • met water (afdruiping, druk, stoom) Herstellingstechnieken toelichten en uitvoeren. • met water en zand De bescherming van gevels toelichten en uitvoeren. • met water en chemische producten • ontmossen • ... Reinigingstechnieken toelichten en uitvoeren (U).
Herstellingswerken • opstoppen van barsten • hervoegen 3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
19 D/2004/0279/031
• • • •
vervangen van gevelelementen uithakken en aanvullen buitenbepleistering (U) versteviging (U)
Bescherming en conservering • steenverharding (U) • antigraffiti (U) • ... 5.1.3.7
Vervangen en plaatsen van bouwelementen, zowel binnen als buiten.
5.1.3.8
Bij het uitvoeren van de werkzaamheden de voorschriften en normen respecteren.
Te vervangen of te plaatsen bouwelementen • dorpels • lintelen • metaalwerk (U) • bekledingen (U) • … Voorschriften van de fabrikant van de architect in verband met welzijn ....
• • • •
Normen • Belgische • Europese • ... 5.1.3.9
De eigen werkzaamheden evalueren.
Procesevaluatie • uitvoeringstijden en hoeveelheid • werkmethode • opvolging • ... Productevaluatie • vooropgestelde eisen • controle
ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN In verband met inrichten van de bouwplaats • •
• • • •
Bezoeken organiseren aan bouwwerven die in de inrichtingsfase staan. Tijdens die bezoeken foto’s nemen en de leerlingen de toestand laten schetsen, dit met aanvulling van de nodige afmetingen. Bepreek nadien de foto’s en de schetsen. Laat de leerlingen telkens een werkinrichting schetsen als er met een nieuw project van start gegaan wordt. Toon aan de leerlingen de voordelen van een goed ingerichte werkplek (rendement, netheid). Bij de inrichting ook rekening houden met de veiligheid en met het welzijn op het werk. Breng een bezoek aan de bevoegde instanties (politie, stadsdiensten,…) in verband met de afsluitingen + werfafbakeningen, signalisatie, ... dit volgens de voorschriften.
In verband met uitvoeringsmethoden van metselwerk. • •
•
Voortdurend aandacht schenken aan het werken volgens een verantwoorde werkvolgorde. Werfbezoeken organiseren, specifiek aan werven die in deze welbepaalde fase van het bouwproces zitten. Op basis van documentatie, technische voorschriften en uitvoeringstechnieken, een bespreking met de leerlingen voeren.
20 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
•
• •
• • •
Verschillende steensoorten en steenformaten gebruiken zodat de leerlingen eerst leren overleggen voor ze met een opdracht van start gaan en op die manier met verschillende materialen leren werken. Bestaande constructieonderdelen laten schetsen. Op de schets maataanduidingen, onderdelen,… noteren. Na beëindiging van een opdracht (project) de positieve en negatieve punten, waarmee de leerling tijdens de uitvoering geconfronteerd werd, laten neerschrijven. De leerlingen documentatie, in verband met de uit te voeren opdracht laten opzoeken. Voldoende aandacht besteden aan de specifieke veiligheidsvoorschriften, orde en netheid. Zoveel mogelijk beroep doen op de zelfwerkzaamheid van de leerlingen. (individueel en in team)
In verband met opbreken en afbreken, recupereren en afvoeren van materialen. •
•
De kenmerken van de te recupereren materialen laten opzoeken, dit via technische fiches, Internet, info firma’s laten opzoeken om op die manier hun persoonlijke documentatiemap te kunnen samen stellen en de gevonden info in verband met de materialen in de lessen bespreken. Verwijs naar de impact op het milieu bij de winning, productie, verwerking, gebruik en verwerken na gebruik van de bouwmaterialen.
In verband met stut- en schoorwerk. •
•
•
Firma’s die materieel voor stut- en schoorwerk verkopen of verhuren uitnodigen voor een demonstratie en/of dergelijke firma’s bezoeken. Een werkvolgorde met de leerlingen bespreken, wijzend op de mogelijke gevaren van vb. instorting, scheurvorming,…. Voldoende aandacht besteden aan de specifiek veiligheidsvoorschriften.
In verband met herstellen, versterken en verbinden van dragende bouwelementen •
•
•
•
Aan de hand van foto’s, documentatie, technische fiches,……de verschillende vormen van schade aan metselwerk en beton toelichten. Firma’s die producten voor betonherstellingen verkopen, uitnodigen voor demo. Anderzijds verschillende firma’s bezoeken. Via technische fiches van bestaande werken, de gevolgen van, het niet werken volgens een verantwoorde werkvolgorde, aantonen en bespreken. De leerlingen een documentatiemap laten aanleggen, dit via opgezochte info in verband met de te verwerken grondstoffen.
In verband met reinigen, herstellen en beschermen van gevels. • • •
Werfbezoeken organiseren, specifiek aan werven die in deze welbepaalde fase van het bouwproces zitten. De leerlingen stage laten volgen bij een specifiek bedrijf. Via informatie (Internet, technische fiches, documentatie van bedrijven, …) de verschillende reinigings-, herstellings- en beschermingstechnieken toelichten.
In verband met vervangen en plaatsen van bouwelementen • • •
Voortdurend aandacht schenken aan het werken volgens een verantwoorde werkvolgorde. Werfbezoeken organiseren, specifiek aan werven die in deze welbepaalde fase van het bouwproces zitten. Bestaande constructieonderdelen laten schetsen. Op de schets maataanduidingen, onderdelen,… noteren.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
21 D/2004/0279/031
In verband met het evalueren van de eigen werkzaamheden. • •
•
De vooropgestelde planning vergelijken met de uiteindelijke uitvoering en deze bespreken met de leerlingen. De op voorhand geschatte hoeveelheid materialen vergelijken met de werkelijk verbruikte materialen, na beeindiging van de opdracht. Laat de leerlingen in team hun eigen werkzaamheden beoordelen.
22 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
5.2
Specifieke competenties in verband met renovatie
5.2.1
Voorbereiding, voorkennis en inzichten Leerplandoelstellingen
5.2.1.1
Specifieke begrippen met eigen woorden omschrijven.
Leerinhouden Specifieke begrippen instandhouden herwaardering zachte en harde renovatie herbestemming economisch verantwoord renoveren …
• • • • • •
Regelgeving • bouwaanvraag • renovatiepremies • gemeentelijke verordeningen • ... 5.2.1.2
Voorbereidend onderzoek verrichten •
• •
Bestaande leidingen Onderzoek naar de aanwezigheid en het tracé van • gas nutsleidingen om hiermee rekening te houden tij- • elektriciteit • waterleiding dens het uitvoeren van de renovatiewerken. De mogelijke overlast inschatten en maatregelen tot • sanitair en verwarming • domotica (U) het beperken ervan voorstellen. • bestaande plannen Beoordelen van bestaande oppervlakken voor ver- • detectieapparatuur (U) dere afwerking. • … Overlast • soorten − lawaai − stof − trillingen − gebruik van gemeenschappelijke delen − reukhinder − ... • maatregelen − afschermen − planning van de werkzaamheden − waarschuwen op voorhand − ... Kenmerken van bestaande oppervlakken • hechting • porositeit • stabiliteit • zuiverheid • …
ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN • • • • •
Gebruik maken van audiovisuele middelen om de specifieke begrippen bij renovatie toe te lichten. Via internet de meest voorkomende regelgeving en premies "up to date" laten opzoeken De mogelijke overlast leren inschatten en de genomen maatregelen ter plaatse laten vaststellen. Laat de leerlingen de plaats van de verschillende nutsleidingen in bestaande gebouwen situeren. Laat de leerlingen tijdens werfbezoeken de kenmerken van bestaande oppervlakken beoordelen en beschrijven.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
23 D/2004/0279/031
5.2.2
De werkzaamheden, specifiek voor renovatie, inzichtelijk uitvoeren
Op basis van inzichten in bouwproblematieken (vochtproblemen, verzakkingen, verwering, …) en in de gestelde eisen (stabiliteit, uitzicht, afwerking, duurzaamheid, voorschriften, veiligheid, milieu, normen, onderhoud van gereedschappen, isolatie,…) oplossingstechnieken (materiaalkeuze, geschikte gereedschappen, uitvoeringsmethoden, …) voorstellen en uitvoeren.
5.2.2.1
Leerplandoelstellingen
Leerinhouden
Werkzaamheden om opstijgend vocht te voorkomen toelichten en uitvoeren.
Plaatsing van een dichtingsmembraan • door onderkappen • intrillen van stijve bladen (U) • Massari-procédé (U) • ... Afdichten of waterwering van de poriën • injectie • diffusie (U) • transfusie (U) • ... Elektro-osmose (of elektro-kinese) (U)
5.2.3
Werkzaamheden om indringend vocht te voorkomen toelichten en uitvoeren
Isolering tegen indringend vocht • oppervlaktebehandeling − bestrijkingen − vernevelen − ... • dieptebehandeling (U) • bekleding − buitenbepleistering − spouwmuur − gevelbekleding − ... • hervoegen Dampdichtheidproblematiek
5.2.4
Verbouwen van openingen en omvorming van bouwlagen • • •
Openingen in muren • soorten muren − volle muren Bestaande openingen wijzigen. − spouwmuren Nieuwe openingen aanbrengen. − dragende en niet dragende muren Het overspannen van ruimten toelichten en uitvoe- • overspanningsvorm − bogen ren. − lintelen Openingen in vloeren (U) • welfsels • massieve vloerplaten • balklagen • ...
24 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
5.2.5
Constructies thermisch en akoestisch isoleren. • • •
5.2.6
Thermische isolatie • isolatiematerialen Het thermische isoleren van nieuwe muren, pla- • systemen fonds, vloeren en daken toelichten en uitvoeren.6 • dampscherm • koude bruggen Het thermische isoleren van bestaande muren, pla- • ... fonds, vloeren en daken toelichten en uitvoeren. Akoestische isolatie Het akoestische isoleren toelichten en uitvoeren • isolatiematerialen (U). • systemen
Dekvloeren, vloer- en wandbetegeling en bin- Ruwbouwafwerking nenbepleistering uitvoeren. • dekvloeren • •
Voor kleine oppervlakken dekvloeren, vloer en tegelwerk en pleisterwerk bijwerken en vernieuwen. Voor kleine oppervlakken nieuwe dekvloeren,vloer en tegelwerk en pleisterwerk uitvoeren. (U)
• • • •
egaliseren uitzettingsvoegen vloer- en wandtegels natte en droge bepleistering
5.2.7
Nieuwe constructie-elementen uitvoeren en afwerken.
Constructie-elementen • muren • elementaire draagconstructies in beton • rookkanalen (U) • ventilatiesystemen (U) • ....
5.2.8
Andere veel voorkomende renovatiewerken uitvoeren (U)
Specifieke renovatiewerkzaamheden (U) • herstellings- en onderhoudswerkzaamheden aan − betonconstructies − schoorsteen − toezichtput − loszittende elementen − .... • rioleringswerkzaamheden • dakdoorbrekingen • dichtingswerken van daken • ....
ALGEMENE PEDAGOGISCH-DIDACTISCHE WENKEN EN DIDACTISCHE MIDDELEN •
•
• •
6
Maak voor het aanleren van het onderkappen bijvoorbeeld gebruik van muren opgetrokken door leerlingen uit lagere graden Geef demonstraties en doe testen of bepaalde zaken aan te tonen, bijvoorbeeld: bepleisteren op roet of roest, metaal doorslijpen in de omgeving van glas, ... Laat de leerlingen zelf hun materiaal kiezen en laat ze zelf ervaren of deze keuze< al dan niet de goede was. Breng bezoeken aan bedrijven en nodig gespecialiseerde firma's uit.
De leerlingen uit de derde graad BSO Ruwbouw hebben deze doelstellingen reeds verworven.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
25 D/2004/0279/031
5.3
Stagedoelstellingen
De stages hebben als doelstelling: •
het toetsen van de schoolopleiding aan de arbeidsrealiteit, −
inzicht verwerven in de kwalitatieve en de kwantitatieve eisen gesteld aan het werk en de beïnvloedende factoren;
−
zich kunnen aanpassen in het werkmilieu;
−
eigen mogelijkheden en beperkingen onderkennen;
−
zich kunnen inpassen in het methodisch en procesmatig handelen eigen aan het bedrijf;
•
technische en praktische vaardigheden verwerven die niet in de school kunnen worden verworven;
•
tewerkstellingskansen verhogen, onder meer door : −
inzicht te krijgen in de structuur en de werking van een bedrijf en de praktische organisatie van het werk;
−
kennis te maken met het werkmilieu, de sfeer, de complexiteit van de praktische organisatie van het werk, het arbeidsritme en eisen van de productie;
−
nieuwe werkmethodes aan te leren en te leren werken met machines/materieel die een school zich niet kan aanschaffen;
−
weerbaarheid te verwerven op algemeen menselijk vlak, via attitudevorming;
−
zich passend te leren gedragen in het werkmilieu (taal, houding, kleding);
−
verantwoordelijkheid te dragen en samen te werken met anderen;
−
kritiek te leren aanvaarden en positief te verwerken;
−
contacten te leggen en te onderhouden;
−
zelfstandigheid te verwerven bij het uitvoeren van opdrachten.
Leerplannen van het VVKSO zijn het werk van leerplancommissies, waarin begeleiders, leraren en eventueel externe deskundigen samenwerken. Op het voorliggende leerplan kunt u als leraar ook reageren en uw opmerkingen, zowel positief als negatief, aan de leerplancommissie meedelen via e-mail (
[email protected]) of per brief (Dienst Leerplannen VVKSO, Guimardstraat 1, 1040 Brussel). Vergeet niet te vermelden over welk leerplan u schrijft: vak, studierichting, graad, licapnummer. Langs dezelfde weg kunt u zich ook aanmelden om lid te worden van een leerplancommissie. In beide gevallen zal de Dienst Leerplannen zo snel mogelijk op uw schrijven reageren.
26 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
6
Evaluatie
6.1
Wat en waarom evalueren?
Evalueren is geen doel op zich. Het maakt deel uit van het didactische proces. Via allerlei vormen van evalueren krijgen de leerlingen en de leraar informatie over de bereikte en de niet-bereikte leerdoelen. Zowel het proces als het product worden geëvalueerd. De klemtoon ligt daarbij uiteraard op het proces want de hoofdbedoeling van het evalueren is bijsturen, remediëren. Bij het evalueren wordt aandacht besteed aan: •
cognitieve vaardigheden (kennen, begrijpen, inzien, toepassen...),
•
psychomotorische vaardigheden (nadoen, oog-hand-coördinatie, ritme, snelheid, nauwkeurigheid, beheersen),
•
attitudes (doorzetting, efficiëntie, sociale gerichtheid, …).
Cognitieve elementen worden alleen getoetst in de context van de projecten en de realisaties, in directe relatie tot wat wordt of zal worden uitgevoerd. De einddoelstelling is dat de leerling door zelfevaluatie zijn eigen handelen leert bijsturen om te komen tot kwaliteitsverbetering.
6.2
Wanneer evalueren?
Het lerend bezig zijn van de leerlingen en de vorderingen die ze daarbij maken worden permanent beoordeeld en geëvalueerd. De evaluatie gebeurt bij elke stap die ze zetten bij de realisatie. Daarbij kunnen de leerlingen ook nog periodiek aan de hand van goed gekozen en duidelijk omschreven opdrachten bewijzen dat ze bepaalde vaardigheden en ondersteunende kennis verworven hebben. Evalueren helpt ook het onderwijsproces sturen. Daarom wordt het evalueren doorgedreven geïntegreerd in dat onderwijsproces. Evaluatie is geen afzonderlijke activiteit en is meer een leermoment dan een beoordelingsmoment. Daardoor worden het leerproces van de leerling en de instructie van de leraar geoptimaliseerd. In deze visie hebben ‘examens’ geen nut. Ze onderbreken alleen maar een natuurlijk en logisch leerproces en geven geen meerwaarde.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
27 D/2004/0279/031
6.3
Hoe evalueren?
Bij iedere opdracht wordt duidelijk op voorhand opgegeven welke items zullen worden geëvalueerd en hoe de beoordeling zal worden opgevat. Overdrijf niet met het toetsen van cognitieve elementen. De volgende vormen bij het evalueren van kennis zijn aangewezen: •
meerkeuzevragen;
•
formuleer in eigen woorden en liefst mondeling;
•
aanvullen van tekeningen, maken van schetsen of schema's;
•
opdrachten als ‘verbind de samenhorende elementen met een pijl’, ‘plaats in de juiste volgorde’ ...;
•
vooraf klaargemaakte tabellen of controlelijsten kunnen door de leerlingen individueel of in groep ingevuld worden en als basis dienen voor de evaluatie - mogelijke inhouden daarbij zijn: de opgemeten hoeveelheden, de te bestellen materialen, de beschrijving van de werkvolgorde, de geraamde en de werkelijke tijdsduur, de toegepaste veiligheidsvoorzieningen;
Voor wat betreft het ‘kunnen’ is het vooral ook de bedoeling dat de leerling zijn eigen werk leert beoordelen, dus aan zelfevaluatie doet. Het zelf kunnen deelnemen aan de evaluatie werkt stimulerend en motiverend voor de leerling.
6.4
Hoe rapporteren?
De rapportering gebeurt niet louter via een cijferrapport. De vorderingen van de leerling en vooral de tips voor remediëren worden in een eenvoudige en directe taal omschreven.
6.5
Evaluatie in relatie met de geïntegreerde proef en stages
Bij de beoordeling van het vak “Realisaties renovatie” vormt de geïntegreerde proef een mede bepalend onderdeel en geen bepalend onderdeel. Stages kunnen meespelen bij de evaluatie. Het is wel belangrijk om hier omzichtig mee om te gaan en de resultaten in de juiste context te plaatsen.
28 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
7
Minimale materiële vereisten
7.1
Algemene beschouwingen
De studierichting dient te beschikken over een ruime werkplaats, zowel binnen als buiten. Daarnaast zijn volgende lokalen, liefst aangrenzend, wenselijk: één of meerdere klaslokalen met documentatiecentrum, een wasplaats, een kleedkamer. Er moet ook ruimte, al dan niet overdekt, voorzien worden voor het stapelen van materialen en het bergen van gereedschappen en machines. De uitrusting en de inrichting van de lokalen, inzonderheid de werkplaatsen en de vaklokalen, dienen te voldoen aan de technische voorschriften van de Codex in verband met “Het welzijn op het werk”, van het Algemeen Reglement voor Arbeidsbescherming (ARAB) en van het Algemeen Reglement op de Elektrische Installaties (AREI). Er dient gestreefd naar de best mogelijke benadering van de werkomstandigheden zoals op de reële bouwplaats.
7.2
Infrastructuur - algemeen
7.2.1
Richtlijnen in verband met de inrichting van de werkplaats(en)
De werkplaats(en ) moeten voldoende ruim zijn om een degelijke opleiding te kunnen realiseren. Dit punt vraagt bijzondere aandacht.
7.2.2
Aangrenzende lokalen en ruimten
7.2.2.1
Opslagplaats voor de materialen
Naast de werkplaats moet er voldoende ruimte voorzien worden voor het stapelen van materiaal. 7.2.2.2
Opslagplaats voor afval
Er dient ook een ruimte te worden voorzien voor het selectief stapelen van afval. 7.2.2.3 7.2.2.4
Ruimte voor het bergen van de persoonlijke uitrusting Een gereedschapslokaal
Er wordt best een afgesloten bergruimte voorzien voor het wegbergen van de gemeenschappelijke gereedschappen, machines, topografische toestellen, ... 7.2.2.5
Een vaklokaal
Een klaslokaal, voorzien van documentatiekasten, overheadprojector, diaprojector, videorecorder en tv en ICTuitrusting, ..., in de nabijheid van de werkplaats. 7.2.2.6
Een kleedkamer voor de leerlingen
Hierin moeten sanitaire installaties worden voorzien in functie van het aantal leerlingen. 7.2.2.7
Een terrein voor praktische buitenoefeningen
Dit terrein kan eventueel overdekt worden, doch zonder de zijwanden af te sluiten en zonder bevloering te voorzien.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
29 D/2004/0279/031
7.3
Uitrustingslijst voor realisaties renovatie
7.3.1
Individueel per leerling
Algemeen Gereedschapskoffer
Waterpas
Schietlood
Potlood
Rei
Winkelhaak
Handborsteltje
St.-Jozefszaag
Dubbele vouwmeter
Persoonlijke beschermingsmiddelen Werkhandschoenen
Kniebeschermers
Gehoorbeschermers
Veiligheidshelm
Veiligheidsbril
Veiligheidsschoenen
Groot truweel
Klauwhamer
Kaphamer
Klein truweel
Steen- en puntbeitel
Metselpriemen en draad
Voegijzers
Moker
Profielblokjes
Voegbord
Vlechttang
Profielhaken
Werkpak Ruwbouwwerkzaamheden
Werkzaamheden voor ruwbouwafwerking Vloerderstruweel
Lijmkammen
Plakijzer
Poliertruweel
Plamuurmes
Spaarbord
Rubberen hamer
Spatels
Breekmes
Spons
Sponsblok
7.3.2
Gemeenschappelijk klein gerief (hoeveelheden in functie van het aantal leerlingen)
Kruiwagens
Binnen en buitenhoektruweel
Schoppen
Schuurbord
Spade
Koevoet
Borstels
Tegelkoord
Kuipen
Slaglijnmolen
Aluminium profielen
Plooiijzers
Metselaarsschragen en stellingplanken
Paramentijzer
Schoren
Steekpasser
Spanvijzen
Stokpasser
Kolomkransen
Paletmes
Handschaar Steenkorven
Winkelhaak minimum 1 m x 1 m Gerief om kleine elektrische en mechanische defecten te herstellen
Emmers
Menger
Grote zeef voor zand
Tegelsnijder
Afstandhouders voor betonwapening
Vernevelaar
Ladders
Signalisatie
Werkbanken + plooiplaten
Plaatschaar
Wartel
Hoekschaaf
Maatbekers
Vochtmeter
Digitaal fototoestel
Voegspatel
Stalen borstel
30 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
7.3.3
Gemeenschappelijke machines (hoeveelheden in functie van het aantal leerlingen)
Mortelmolen
Afkortzaag
Betonstaalschaar
Steenzaag watergekoeld
Transpallet
Klopboormachine en boren
Zaagmachine voor hout
Handslijpmachine (groot en klein)
Breekhamer
Stelling
Wipzaag
Elektrische schroefmachine
Trilnaald
7.3.4
Topografische instrumenten
Waterpastoestel of horizontale laser
Rolmeter
Jalons
Prismakruis
Slangwaterpas
Meetstok of elektronische afstandsmeter
Hoekmeter
7.3.5
Gemeenschappelijke materialen
Stenen in diverse formaten
Plaatmateriaal
Zand
Bevestigingsmiddelen
Granulaten
Vlechtdraad
Cement (grijs, wit)
Ontkistingsolie
Kalk
Herstelmortels
Mortelolie
Lijm en voegspecie
Diverse hulpstoffen
Lood
Bekistingsmateriaal
Onderdakplaten
Betonstaal Isolatiematerialen (thermisch, hygrisch, akoestisch)
Schouwelementen
Muurhaken
Cellenbetonblokken en lijm
Muurwapening
Elementen in natuursteen
Materiaal voor verloren bekisting
Prefab lateien
Materiaal voor natte en droge bepleistering
Wand- en vloertegels
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
Onderdelen voor huishoudelijke rioleringsstelsels
31 D/2004/0279/031
8
Nuttige adressen
BEC (Belgisch Elektrotechnisch comité) Ravensteingalerij 3 - 1000 Brussel - Tel. 02 512 00 28 BBG (Belgische Betongroepering) César Franckstraat 46, 1050 Brussel - Tel. 02 645 52 11 BIN (Belgisch Instituut voor Normalisatie) Brabançonnelaan 29 -1040 Brussel - Tel. 02 734 92 05 CDA BENELUX (Copper Development Association) Paepsemlaan 22 -1070 Brussel - Tel. 02 520 22 33 FAB (Koninklijke Federatie der Architectenverenigingen van België) Ernest Allardstraat 21, 1000 Brussel FABRIMETAL Lakenweverstraat 21 - 1050 Brussel - Tel. 02 511 23 70 FVB (Fonds voor Vakopleiding in de Bouwnijverheid) Koningstraat 45 -1000 Brussel - Tel. 02 219 43 77 KVIV (Koninklijke Vlaamse Ingenieurs Vereniging) Desguinlei 214 - 2018 Antwerpen - Tel. 03 216 09 96 Bouwunie (vroegere NACEBO) Spastraat 8 1000 BRUSSEL NAVB (Nationaal Actiecomité voor Veiligheid en hygiëne in het Bouwbedrijf) Poincarélaan 70 - 1070 Brussel - Tel. 02 523 40 93 NVVA (Nationale Vereniging tot Voorkoming van Arbeidsongevallen) Gachardstraat 88 bus 4 - 1050 Brussel - Tel. 02648 03 37 OCW (Opzoekingscentrum voor de Wegenbouw) Woluwedal 42 - 1200 Brussel OCH (Opleidingscentrum hout) Steenweg op Alsemberg 830 - 1180 Brussel - Tel. 02 332 23 63 VCB (Vlaamse Confederatie Bouwbedrijf) Lombardstraat 42 - 1000 Brussel VIK (Vlaamse Ingenieurskamer) Van Putlei 11 - 2018 Antwerpen - Tel. 03 216 00 70 WTCB (Wetenschappelijk en Technisch Centrum voor het Bouwbedrijf) Violetstraat 21-23 - 1000 Brussel - Tel. 02 511 33 14 LBIS (Landsbond der patroonsverenigingen van installateurs van sanitaire inrichtingen en gasverwarming, looden zinkbewerkers en dakbedekkers-schaliedekkers van België) Willemstraat 14/16 bus 0207 - 1040 Brussel - Tel. 02 230 65 65 UBIC (Koninklijke Unie der Belgische Installateurs in Centrale Verwarming, Verluchting en Pijpleidingen) Brogniezstraat 41 - 1070 Brussel - Tel. 02 520 73 00
32 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
9
Bibliografie7
9.1
Boeken en cursussen Titel
Handboek onderhoud renovatie-retauratie Vakblad bouw & renovatie
Uitgever
Referentienummer
ISBN
Kluwer
D/1999/2524/58
90-5062-240-2
Professional Media Group
Opleiding basisveiligheid
NAVB
Bouwmethodes ruwbouw
FVB
Verbouwingsmethodes ruwbouw
FVB
Wegwijs in planlezen Reeks 4 renovatie
FVB
Kunststeen en metalen
FVB
Mortels en beton
FVB
Natuursteen-hout-kunststoffen-voeg- en kleefmaterialen
FVB
Praktische topografie
FVB
Bouwplaatsorganisatie
FVB
Metingsstaat
FVB
Meetstaat
WTCB
Kostenramingafrekening gedurende het bouwproces
FVB
Cursus bouwploegbaas- bouwplaatsorganisatie
FVB
Vervolmakingscursus voor bouwploegbazen – bestraten
FVB
Vademecum voor de jonge bouwvakker
FVB
Het handboek voor de tegelzetter
FVB
Handboek voor de dakafdichter
FVB
Projectbeheersing in de bouw
7
Vlaamse Confederatie bouw – Vlaamse ingenieurskamer
D/1998/0570/1
Deze bibliografie is bedoeld als indicatief en mag dus niet beschouwd worden als volledig.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
33 D/2004/0279/031
Handboek bouwgebreken
Kluwer
D/1995/2524/05
90 6716 912 9
Die Keure (Brugge)
D/0147/1987/72
90 6200 172 6
Praktisch zakboek voor de bouwkundige
Kluwer
D/1984/0108/151
90 201 1647 9
Handboek onderhoud renovatie restauratie
Kluwer
D/1999/2524/58
90 5062 240 2
Calculatienormen en richtprijzen voor de woningbouw
Nacebo
Technische voorlichting
WTCB
Tijdschriften
WTCB
Van aanvang tot eindoplevering
ABC van cement en beton
FEBELCEM
Gids voor restauratie van metselwerk
WTCB
Technische voorlichtingen van het WTCB
WTCB
Nr. 137 Tegelwerken voor vloerbedekkingen Nr. 153 Vochthuishouding in gebouwen Nr. 178 Thermische isolatie van gevels Nr. 179 Harde vloerbedekking op verwarmde vloer Nr. 182 Vlekken op witte kalksteen en kalkhoudend marmer Nr. 189 Dekvloeren deel 1 Materialen, prestaties, keuring Nr. 190 Bescherming van ondergrondse constructies tegen infiltratie van oppervlaktewater Nr. 193 Dekvloeren deel 2 Uitvoering Nr. 197 Gevelreiniging Nr. 199 Binnenbepleistering deel 1 Nr. 201 Binnenbepleistering deel 2 Nr. 204 Cementgebonden bedrijfsvloeren Nr. 209 Buitenbepleisteringen Nr. 210 Vocht in gebouwen. Bijzonderheden van opstijgend vocht Nr. 213 Binnenvloeren van natuursteen Nr. 224 Waterwerende oppervlaktebehandeling
34 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
9.2
Reglementen en normen
De Codex van het Welzijn op het werk AREI (Algemeen reglement voor elektrische installaties) ARAB (Algemeen reglement voor arbeidsbeveiliging) De specifieke en relevante Belgische en Europese Normen
9.3
Relevante software
•
Calculatienormen en richtprijzen (Bouwunie NACEBO)
•
Cobosystem
•
Specifieke rekenbladen
•
Sjablonen voor prijsaanvragen
•
Eenvoudige CAD-toepassingen
•
…
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
35 D/2004/0279/031
10
Geïntegreerde proef
1
Opvatting van de geïntegreerde proef
Men kan de geïntegreerde proef opvatten als één specifiek eindproject of als de verzameling van een paar projecten, die in de loop van dit specialisatiejaar worden gerealiseerd. Onder project wordt verstaan: een realiteitsgebonden uit te voeren opdracht, waarbij men vertrekt van een goed omschreven en gedetailleerde opgave. De hiermee gepaard gaande technisch-praktische inzichten, praktische vaardigheden en attitudes komen op een geïntegreerde wijze aan bod. Er worden ook raakpunten gezocht met vormingscomponenten uit de algemene vorming. Bij kleine projecten kan de proef, of onderdelen van de proef, als individuele opdracht worden opgevat. Bij grotere en/of complexe projecten kan de proef als een opdracht voor een groep of een totale klas worden opgevat. De opdracht(en) in relatie brengen met de stage is uiteraard een pluspunt.
2
Opdracht en inhoud
Bij het begin van het specialisatiejaar worden de leerlingen op de hoogte gebracht van de opdrachten en de criteria. Deze worden door de jury omschreven, eventueel afgebakend in onderdelen en gepland in de tijd. De juryleden worden van bij de start betrokken; er worden afspraken en taakverdelingen in verband met opvolging (procesbegeleiding) gemaakt. Inhoudelijk dienen alle opdrachten uiteraard in de lijn te liggen van de doelstellingen vermeld in het leerplan.
2.1
Opdracht
De opdracht bestaat hoofdzakelijk uit drie facetten: • • •
het verwerken/opbouwen van een aantal theoretisch technische opdrachten. het uitvoeren van één of meerdere praktische realisaties, na voorafgaand studiewerk. het opstellen van een proefschrift, met de weergave (met inbegrip van tekeningen) van de verschillende realisaties.
2.2
Inhoud
2.2.1
Inhoud theoretisch technische opdrachten.
Hierbij worden een aantal elementen uit de realisatie van renovatiewerken op theoretisch technisch vlak geanalyseerd aan de hand van teksten en documentatie. Enkele voorbeelden. • • • • • • •
vochtproblemen bij bestaande gebouwen, tijdelijke en blijvende ondersteuningswerken, renovatie van gevels, betonherstelling, herstellen van scheuren en aansluitvoegen, herstellen van dekvloeren, pleisterwerk en vloer- en wandbetegeling, ...
2.2.2
Inhoud praktische realisaties.
De realisaties bestaan uit één totaal project of uit één of meerdere uitgevoerde opdrachten.
36 D/2004/0279/031
3de graad BSO – 3de leerjaar Renovatie bouw
De werkzaamheden die hierbij aanbod komen zijn: • • • • • •
uitvoeren van siermetselwerk, uitvoeren van betonherstelling, maken van openingen in een bestaande muur, renoveren van een bestaande muurconstructie, zowel aan de binnenzijde als aan de buitenzijde, herstellingswerken uitvoeren aan een bevloering, ...
2.2.3
Inhoud van een projectdossier (of meerdere dossiers)
Tijdens de theoretisch technische opdrachten en de praktische realisaties wordt er een dossier opgesteld dat kan bestaan uit: • • • • • • •
3
verwijzing naar informatiebronnen (brochures, handboeken, technische fiches, websites, …..) documenten in verband met de voorbereiding (tekeningen, materiaalhoeveelheid, kostprijsberekening). opvolgingsfiche van de uitvoering. aspecten van de te nemen veiligheidsvoorzieningen. foto’s tijdens de opbouw van de realisatie. documenten in verband met evaluatie en rapportering. ...
Evaluatie
Tijdens de uitbouw van de proef volgen enkele tussentijdse evaluaties met op het einde van het specialisatiejaar een globale eindevaluatie. De eindevaluatie dient gebaseerd op het volledige proces en mag zich niet beperken tot één momentopname op het einde van het jaar. Het grootste gewicht dient toegekend aan uitvoeringsgerichte aspecten.
3de graad BSO - 3de leerjaar Renovatie bouw
37 D/2004/0279/031
