Religie en samenleving

24e JAARGANG NUMMER 2 januari 2014 UITGAVE VAN DE PROTESTANTSE GEMEENTE TE LEIDEN EN DE EVANGELISCH-LUTHERSE GEMEENTE TE LEIDEN E.O.

Religie en samenleving door Henri Lenferink

Sinds jaar en dag speelt religie een rol in de samenleving. Het is een teken dat wij als mensen grote behoefte hebben om antwoorden te krijgen op levensvragen, op vragen die niet door daagse feiten kunnen worden weggenomen. Ook brengt religie mensen bij elkaar. Het draagt uit dat het goed is dat wij voor elkaar zorgen. Religie geeft mensen houvast en maakt hen soms sterker. Maar het kan ook bijdragen aan verbondenheid, aan geborgenheid en aan betrokkenheid bij elkaar. Religie geeft moreel richting aan. Het helpt mensen te bepalen welke koers goed is en welke fout. Een houvast om te kiezen voor de juiste paden. Uiteraard maken ook niet-gelovige mensen dit onderscheid. En ook zij herkennen en erkennen goed en fout als essentiële

waarden in de samenleving. Vaak zijn de daarop gebaseerde regels overigens van oorsprong religieus. Zelfs in een samenleving als de onze, waarin de ontkerkelijking zo sterk is voortgeschreden. Mensen die religieus geïnspireerd zijn, doen vaker aan vrijwilligerswerk dan niet-gelovige mensen. Daarmee dragen zij bij aan een goed functionerende samenleving. Het organiserend vermogen van een samenleving bepaalt namelijk in belangrijke mate het succes van de gemeenschap. Als alles maar alleen via officiële structuren en hiërarchieën georganiseerd zou worden, zou een samenleving heel kil worden. In zo’n omgeving zou ik niet willen leven. Gelukkig kan het ook bijna niet. De mens is een sociaal dier en zelfs onder moeilijke omstandigheden trekt men nog het liefst samen op.

Openbaring van God Epifanie is een feest dat in de westelijke kerk (de rooms-katholieke en protestantse kerken) niet echt goed op de liturgische kalender staat. In de Oostersorthodoxe kerk is dit echter juist één van de meest feestelijke perioden in het kerkelijk jaar. Tijdens deze periode wordt namelijk de heerlijkheid van Jezus Christus steeds meer geopenbaard. Daar duurt de periode van Epifanie ook langer. De westerse kerk viert het vaak vooral rond de eerste 3 zondagen van januari (traditioneel ‘Driekoningen’, ‘Doop van de Heer’ en ‘Kanazondag’ genoemd). De liturgische kleur is op deze zondagen wit. Daarna (na de zondag waarop men over de bruiloft in Kana leest) wisselt de kleur naar groen: de kleur van de (geestelijke) groei. Toch gaat dan nog steeds het feest van de openbaring van God verder: tot aan de laatste zondag voor Aswoensdag wordt steeds duidelijker wat Jezus’ woorden en daden voor deze wereld zijn. Zodat we ons goed kunnen voorbereiden op dat andere belangrijke feest: Pasen. Irma Pijpers

Religie kan mensen antwoorden geven, maar het kan hen ook gevangen houden in een te beperkte denkwereld. Het kan mensen binden, maar ook scheiden van

Leids Kerkblad | 1

Vervolg van pagina 1 groepen met een ander geloof. Religie kan leiden tot zinvolle richtlijnen, maar mensen ook opzadelen met regels waarvan de diepere betekenis niet meer gevoeld wordt. Regels kunnen dogmatisch worden benaderd, maar ook vanuit menselijkheid en eerlijkheid. Iedereen kent de voorbeelden uit de media die volgen uit het te strak hanteren van regels die horen bij het geloof. Hoe het geloof ervaren wordt is persoonlijk en afhankelijk van de

Colofon Leids Kerkblad is een uitgave van de Protestantse Gemeente te Leiden en de Evangelisch-Lutherse Gemeente te Leiden e.o. Dit blad verschijnt 8x per jaar; tussentijds wordt (wijk-)informatie verspreid. Redactieraad De redactieraad wordt gevormd door de scriba’s of andere vertegenwoordigers van de wijken en kerkelijke organen en is verantwoordelijk voor deze uitgave. Redactie ds. A. Alblas, hoofdredacteur mw. H. Eshuis-Boter, eindredactie ds. H.J. Hemstede, interviews E. van der Plicht, algemeen mw. J.I. Schoonwater, jongerenredactie mw. E.E. Veenstra-Monteban, algemeen mw. S.G. Visscher, eindredactie en website Fotografen Voor gebruik van de in dit blad gepubliceerde foto’s door derden is voorafgaande schriftelijke toestemming vereist van de redactie. H.W. Bertram (hwb) J. van Duuren H. Labots E. Elstak F. Voets

N. Bavelaar mw. H. van den Broek A.P.J.J. Snepvangers mw. M. van Vliet mw. I. Honsbeek

omstandigheden. In een pluriforme samenleving als de onze is het gevaar voor botsingen altijd aanwezig. Het ligt aan de mensen en hun acties of ze zich ook daadwerkelijk voordoen. Gelukkig doen we het in Leiden goed. We geven elkaar ruimte voor het beleven van religie in eigen kring. Die ruimte wordt benut zonder afzetten tegen of volledig afsluiten van anderen. Sterker nog, de dialoog wordt bewust gezocht. We kunnen een moskee bouwen zonder enig bezwaar, moslimkinderen kunnen op bezoek in de syna-

goge, christenen roepen op tot verdraagzaamheid tussen mensen met verschillende achtergronden, ongelovigen staan op de bres voor het recht op het geloven van iets wat ze zelf niet geloven. Dat is mooi, we moeten het koesteren. En ook daarom woon ik zo graag in Leiden. Henri J.J. Lenferink (PvdA) is sinds 2003 burgemeester van Leiden

Organist in beeld Als kind was het een droom om orgel te spelen. Mijn ouders en broer en zusjes vonden dat maar niks. Verschrikkelijk elke week die ‘bubbelbadmars’ (bedoeld werd Suite Gothique van Boëllmann) in de kerk. Maar: nil volentibus arduum en na lang wachten (tot mijn achttiende) kon ik dan toch op orgelles. Vanaf dat moment heb ik hard gestudeerd en na een aantal jaren mocht ik in de kerk spelen. Inmiddels ben ik bijna tien jaar amateurorganist en speel in verschillende kerken (onder anderen Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest). Gaandeweg besef ik wel dat er een kern van waarheid zat in wat mijn omgeving mij vroeger duidelijk wilde maken. Orgel is niet het hipste instrument en het zou kunnen dat over dertig jaar het orgel in veel kerken geschiedenis is. Inmiddels heb ik ook piano leren spelen en zit sinds een paar jaar op hoornles. Ik vind mooie kerkmuziek iets van de nieuwe hemel en de nieuwe aarde en beschouw het als een voorrecht om daar mee bezig te mogen zijn. Paul Flach

Advertentieredactie R. Favier, e-mail:[email protected] Administratie, abonnementen en klachten over bezorging enz.: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, telefoon: 071-5764145 [email protected] Het volgende nummer verschijnt op 28 februari De kopij moet uiterlijk op zaterdag 15 februari om 09.00 uur zijn ingeleverd: wijkberichten bij de scriba. Vormgeving en druk Groen Media Leiden

2 | Leids Kerkblad

Bezoek ook onze website: www.protestantsegemeenteleiden.nl

Jong!

Jacqueline Schoonwater [email protected] Corryenne Groen [email protected]

Warme soep, kerstballen en warme dassen Zaterdag 14 december stonden 15 jongeren van M25 Leiden en twee vrijwilligers op de Beestenmarkt in Leiden met een kraampje met soep en kerstballen. In de week ervoor hadden zij samen met daken thuislozen en bezoekers van het Inloophuis Psychiatrie kerstballen versierd. Dat werd georganiseerd door M25 Leiden en het Straatpastoraat Leiden samen met personeel en vrijwilligers van De Binnenvest en het Inloophuis. De beschilderde kerstballen werden die zaterdag verkocht in het kraampje. De opbrengst gaat naar het Willem Alexander Kinderfonds van het LUMC. Daarnaast werd er soep uitgedeeld aan het winkelend publiek in de binnenstad, om aandacht te vragen voor de cliënten van de maatschappelijke opvang.

In het kraampje stond ook een grote doos, waar mensen sjaals, handschoenen en andere winterse kleding in konden doen. En dat deden heel veel mensen! Er kwam zelfs iemand die normaal gesproken al veel sjaals breit, en voor deze gelegenheid een aantal door haar zelf gebreide sjaals doneerde. In de week erna werden ook nog in De Bakkerij vele handschoenen, dassen en mutsen gebracht, ingezameld in de kerken!

deze activiteit was dan ook € 50,00 voor het Willem Alexander Kinderfonds en vier zakken vol met warme kleding voor de dak- en thuis­lozen!

De hele zaterdag hebben de jongeren druk geflyerd, soep uitgedeeld, kerstballen verkocht en kleding aangenomen. De opbrengst van

‘Het familieportret’ Dinsdag 24 december om 16.00 uur begon in de Vredeskerk het jaarlijkse kinderkerstfeest. Dit feest bestaat uit een kerstdienst die mogelijk wordt gemaakt door alle kinderen van de Vredeskerk- en Maranathawijkgemeente. Het thema van de dienst was ‘het familieportret’, vernoemd naar de titel van het gelijknamige kerstverhaal. Gewoonlijk wordt er tijdens deze kinderkerstdienst door alle kinderen uit de Vredeskerk een kerstspel opgevoerd. Dit is niet het kerstspel van Jozef, Maria en het kindje Jezus. Er wordt elk jaar een nieuw kerstverhaal gebruikt. Daarnaast wordt ook door een van de kinderen het klassieke kerstverhaal voorgelezen uit de kinderbijbel. Dit jaar werd dat gedaan door Noah Groen. Op het podium staat dan een levende kerststal met een echte baby.

Dit jaar verliep de dienst helaas anders. Er waren niet genoeg kinderen aanwezig om het kerstspel uit te kunnen voeren. In plaats daarvan werd het script omgeschreven tot een tweede kerstverhaal. Het verhaal ‘het familieportret’ ging over een familie die met kerstmis een familieportret wilde maken, maar niemand wilde met de oom op de foto. Uiteindelijk besloten ze toch met hem op de foto te gaan want hij was een familielid, en familieleden horen altijd bij de familie. Ondanks het tekort aan kinderen voor het kerstspel was het toch een hele leuke dienst. Er werden vrolijke liederen gezongen en de kerststal was een succes. Aan het einde van de dienst werd er beschuit met (blauwe) muisjes getrakteerd om de geboorte van Jezus te vieren. Zou je hier bij willen zijn? Iedereen is altijd welkom tijdens het kinderkerstfeest, dus misschien tot volgend jaar!

Leids Kerkblad | 3

Bijzonder Kerkenwerk Leiden Predikant: ds. A. Alblas, Jac.P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, tel. 071 - 5232488, [email protected] Secretaris: E. van der Plicht, Mesdaglaan 101, 2182 SG Hillegom, [email protected] Penningmeester: F. van Dijk, Doelengracht 4, 2311 VM Leiden Bankrekeningnr.: 783995 t.n.v. penningmeester Bijzonder Kerkenwerk Website www.openkerkleiden.nl

Impressie Kerstnacht

Evensongs 25 jaar

Cantatediensten

De kerstnachtvieringen in de Pieterskerk zijn bijzonder goed ontvangen. Het kerstspel in de kinderviering werd toegewijd gespeeld en bekeken. Samen met Denise Jannah of begeleid door het orgel zongen we de kerstliederen. Direct verschenen er leuke tweets met foto’s van de kinderviering. Bij de beide hoofdvieringen was de kerk vol. De bijdragen van Denise Jannah en Wolf Martini werden met enthousiasme ontvangen. Het trompetspel versterkte de samenzang en bood solistische momenten. Het orgelspel door Theo Visser bij begeleiding en klankimprovi­ satie was imponerend. Op het thema ‘het kind in je’ volgden intense, inhoude-

In 2014 is het 25 jaar geleden dat de eerste Evensong in de Hooglandse Kerk werd gehouden. Een Evensong is een in het Engels gezongen vesperdienst volgens Anglicaanse traditie. Het is geen concert, maar het is voor muziekliefhebbers een genot zo’n muzikale eredienst bij te wonen. Met een geweldige start is indertijd de serie Evensongs in de Hooglandse Kerk begonnen. De diensten mogen zich nog altijd verheugen in een grote en warme belangstelling. Uitstekende in Engelse kerkmuziek gespecialiseerde Nederlandse en Engelse koren verzorgen inmiddels een Evensong in de Hooglandse Kerk.

Op 26 januari om 19.00 uur wordt de Cantatedienst in de Hooglandse Kerk verzorgd door het Brederode Consort o.l.v. Henk Gijzen. De dienst staat in het teken van Cantate 65: ‘Sie werden aus Saba alle kommen’. De cantate sluit prachtig aan bij de Epifanielezingen uit Jesaja (dat alle volken naar de heilige

lijke en geroerde reacties. Bij deze willen we namens allen de medewerkenden hartelijk bedanken.

Column

Ter gelegenheid van dit zilveren jubileum wordt een bijzondere Evensongserie voorbereid met een feestelijke afsluiting in oktober. In februari wordt een vernieuwde website gelanceerd. Ook wordt de mogelijkheid ontwikkeld om u via e-mail te informeren over wanneer er een Evensong is en met een rechtstreekse verbinding (link) naar alle informatie over die Evensong. Wilt u ook op de hoogte gehouden worden? Stuurt u dan een e-mail naar evensongsleiden@ gmail.com met uw voornaam (of hoe u aangeschreven wenst te worden) en achternaam, wij nemen u dan op in de e-maillijst. Ton Zeilstra

Op 9 maart laat het Leids Cantate Consort Cantate 7 klinken (verdere informatie in het volgende nummer van dit blad).

OPEN KERK LEIDEN Jan Boersema

De Nieuwe Mens In de Lakenhal was de afgelopen maanden de tentoonstelling ‘Utopia 1900-1940, visies op een nieuwe wereld’ te zien. De nadruk lag op de visies van het expressionisme en het constructivisme. Bij die nieuwe wereld, zo werd al snel duidelijk, hoorde ook ‘de nieuwe mens’. Voor de expressionisten, zoals Kirchner en Nolde, was die nieuwe mens een soort primitieve wilde, die in ieder schuilging: de ‘oorspronkelijke ik’. Met veel emotie, ritueel en dans. De constructivisten, zoals onze plaatsgenoot Theo van Doesburg, omarmden juist de technologie, want die bevrijdt de menselijke geest. De onregelmatige grillige vormen van de natuur moesten worden vermeden. In hun werk zien we abstracte geometrische patronen, want ‘de mens is van nature hoekig’. De tentoonstelling toonde de creatieve kracht van twee contrasterende ideeën. Het taalgebruik is religieus geladen en daagt de christelijke toeschouwer uit met de vraag: wat voor (nieuwe) mens ben jij? Rechtlijnig? Wild? In hoeverre zijn dat kenmerken van de mens als beeld Gods?

4 | Leids Kerkblad

stad komen) en het verhaal van de wijzen (die uit het Oosten naar het Kind komen). Muzikaal bezien laat Bach bij deze thema’s nog éénmaal de pracht van de kerstmuziek klinken, met hoornen, blokfluiten en hobo’s verrijkt.

Kersvers BKL-commissielid Lilian de Rek schrijft op openkerkleiden.nl over handvatten die houvast bieden in donkere dagen. Voor velen is Kerst een periode met dubbele gevoelens. Maar ook de periode erna kan zwaar zijn. “Je wordt uitgedaagd om je eigen leven te bekijken en te ontdekken waar jij eigenlijk voor staat. Deze zoektocht mag ook gezien worden. Jij mag er ook zijn, ook al heb je verdriet en ben je eenzaam en weet je het even niet meer, of voel je je boos en machteloos. Het toelaten dat het voor jou ook echt moeilijke dagen zijn, kan soms al veel helpen. Bij wie kun je echt terecht met je verdriet en vragen? Wie ziet jou dan ook echt?” Surf voor de hele bijdrage van Lilian naar openkerkleiden.nl.

Mens in beeld Dominee Smaling over 50 jaren ambt van predikant in gesprek met Henk Hemstede

‘De kerk is een plek om de Naam van de Heer te horen’ hwb

‘Als jongen hoorde ik in Den Haag ds. Arie den Hartog preken. Recht uit het hart, zonder omwegen, als een Leger des Heilsofficier verkondigde hij het Evangelie. Het raakte mij en ik dacht wat hij doet zou ik ook wel willen. Ik zat bij hem op catechisatie en ging ook met hem vissen. Een goede voorbereiding om dominee te worden. Ik koos voor de studie theologie in Utrecht’. Op zondag 6 oktober vierde hij in Leiden zijn 50-jarig ambtsjubileum als predikant. Ik was 24 jaar toen mijn vrouw en ik in de grote pastorie van Schoonrewoerd kwamen wonen. Onze eerste gemeente. Mijn vrouw is verpleegkundige en werd ‘de vrouw van de dominee’. Van haar werd verwacht de meisjes- en de vrouwenvereniging te leiden. Tijdens de intrededienst sprak een ouderling de hoop uit dat ik ‘veel mensen tot de overkant mocht brengen’: tot bekering, geloof en kerkgang. Iedere zondag zat de kerk vol. Ook een

zaaltje vol catechisanten, meisjes en jongens. In de gemeente was veel

Avondmaalsmijding. Weinig gemeenteleden namen deel aan het Heilig Avondmaal. Daar had ik het heel moeilijk mee. Na Schoonrewoerd was ik achtereenvolgens hervormd predikant in Dussen, Wierden, Rijnsburg en de Marekerk in Leiden, waar ik in 2001 met emeritaat ging. Nee, ik had niet van die hoge idealen toen ik in mijn eerste gemeente begon. De gemeenten waren kerkelijk behoudend, maar de veranderingen in de samenleving gingen ook niet aan de gemeenteleden voorbij. De kerkgang bleef vanzelfsprekend, maar radio en tv brachten ook andere opvattingen. Een geplande voorlichtingsavond over seksualiteit met in het forum de dokter, de wijkverpleegster en de dominee, waar ouders en jongeren waren uitgenodigd, gaf wel enige opschudding. De mobiliteit van mensen nam toe, andere vrijetijdsbesteding, mannen en vrouwen met een baan, ongehuwd samenwonen, de nieuwe media brachten de hele wereld thuis. Je hoefde geen missionaire gemeente te worden. Je was het al, want je ademt de lucht van je omgeving in. Trouwens, onze eigen kinderen - drie jongens en een meisje - hielden je wel met de beide benen op de grond. Hoogtepunten? In Wierden zijn mijn vrouw en ik met gemeenteleden met vakantie gegaan. Dat was een gouden greep. Toen werden we een van hen. In Rijnsburg werd ik betrokken bij de Werkgroep De Ruyter,

die noodhulptransporten van voedsel en hulpmiddelen organiseert naar Hongarije en Roemenië, nu ook naar de Oekraïne, Kosovo en Albanïe. Dieptepunten? Dat het Samen Op Wegproces zoveel energie heeft gekost en dat Hersteld Hervormd is ontstaan. In het pastoraat hebben mij een verkeersongeval, waarbij gemeenteleden om het leven kwamen, diep geraakt. En het sterven van jonge mensen. Dat roept altijd weer zoveel vragen op. De kerk van de toekomst? In woord en daad het Woord van de Heer blijven brengen. Daar sta je voor als kerk. Dat is je identiteit. Daar komen ook jongeren op af. In de Marekerk doen nog steeds jongeren belijdenis van hun geloof. Dat de kerk in deze wereld een plek blijft waar mensen, ook mijn eigen kinderen en kleinkinderen, kunnen samenkomen om de Naam van de Heer te horen. Voor mij heeft dat met verkiezing te maken. Door mijn ouders ben ik bij de Bijbelse boodschap betrokken geraakt. En door andere mensen, die op mijn weg zijn gekomen. Ik heb het niet zelf bedacht. Door een woord of een lied word je soms boven jezelf uitgetild. Professor van Ruler in Utrecht en ds. L. Kievit, die ook predikant in Leiden is geweest, hebben mij in mijn leven geïnspireerd. In wat zij zeiden kwam de Geest van God mee. Ik voelde verbondenheid met die Geest. Met welke persoon in de Bijbel ik wel eens een gesprek zou willen voeren? Met Jezus. Om van Hem te leren hoe het leven in elkaar zit en hoe we Hem op het spoor kunnen komen in de tijd, waarin we nu leven.

Leids Kerkblad | 5

Raad van Kerken in Leiden Secretaris: mw. J. Sorgdrager, Zoeterwoudsesingel 12, 2313 AZ Leiden; tel. 0624137008 Voorzitter: ds. A.Alblas, Jac.P.Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, telefoon 071- 523 24 88; email: [email protected] Internet: www.raadvankerkenleiden.nl

Dag van Respect Op de basisscholen in de groepen 7 en 8 in Leiden hebben de Inter Religieuze Beweging Leiden en de Gemeente Leiden op de Dag van Respect op 14 november gastlessen verzorgd. Verschillende scholen werken het gehele jaar aan respect en verzorgen zelf de invulling van deze dag. Van de circa dertig basisscholen in Leiden hebben drie scholen gebruik gemaakt van de mogelijkheid een gastspreker te ontvangen. Wethouder Frank de Wit verzorgde een zeer geslaagde gastles, waarbij hij uitgebreid vertelde over zijn werk en over respect. Voetbaltrainer Patrick Roukema pakte het groots en gevarieerd aan: hij vertelde over zijn vak en paste interactieve werkvormen toe. De leerlingen waren onder de indruk van de sprekers.

Week van gebed In de week van 19-26 januari wordt de Week van Gebed gehouden. Een van de meest voorkomende reacties is dat mensen door te bidden dichter bij God en dichter bij elkaar komen. Juist de verdeeldheid tussen christenen, waar velen van ons zich voor schamen, verdwijnt in Zijn aanwezigheid naar de achtergrond. Deze Week van Gebed is een samenwerking van EA-EZA en de Raad van Kerken.

Wereldgebedsdag Vrijdag 7 maart om 20.00 uur vieren we in Leiden Wereldgebedsdag in de Lokhorstkerk, Pieterskerkstraat 1. De liturgie is dit jaar geschreven door vrouwen uit verschillende christelijke kerken in Egypte. De koptische kerk daar is een van de oudste christelijke gemeen­schappen

6 | Leids Kerkblad

Ds. Landman heeft aansluitend de vesper ingekleurd. De Oecumenelezing vindt plaats om 15.00 uur in de Geertekerk in Utrecht. Voor opgave: [email protected].

SERIC ter wereld. De traditie vertelt dat de evangelist Marcus hier de eerste gemeente stichtte. Het land bestaat voor een groot deel uit woestijn. Misschien ook daardoor hebben ze voor hun dienst Bijbelse lezingen gekozen die allemaal met water te maken hebben. De lezingen gaan over Gods kracht die zich een weg baant naar vrede en gerechtig­ heid als water dat een dor land tot bloei brengt. Zet u nu daar­ naast wat u in nieuws en kranten hoort en leest over Egypte. Dan beseft u wat voor een hoop en geloofskracht uit de gebeden voor hun land spreekt! Barbera Heubeck

Oecumenelezing Op 17 januari verzorgt prof. dr. Herman Paul (lid Marewijkgemeente Leiden) de Oecumenelezing over secularisatie. Van joodse en islamitische zijde wordt gereageerd door rabbijn Tamarah Benima, en door Rasit Bal, voorzitter contactorgaan Moslims en Overheid. Vervolgens vindt een gesprek met de zaal plaats.

SERIC is de afkorting van Semaine de Rencontres Islamo-Chretiennes, vrij vertaald betekent dit de ontmoetingsweek van Moslims en Christenen. Elk jaar rond november worden er interreligieuze dialoogactiviteiten georgani-

seerd. Afgelopen november is in Leiden de eerste SERIC activiteit georganiseerd. Het was een interessant programma met daarin een lezing van emeritus hoogleraar Filosofie Fons Elders. Hij gaf uitleg over de titel van zijn toespraak ‘De religie van God is nergens’. Een citaat van de Arabische filosoof Ibn’Arabi. Hij is ook de schrijver van het boek De onbekende Islam. Vervolgens gaf de islamgeschiedkundige dr. Amr Ryad een lezing over ‘Moslims in Nederland vóór de 2e wereldoorlog’. Na de lezingen was er gelegenheid om de tentoonstelling ‘Het verlangen naar Mekka’ te bezoeken. Deze unieke tentoonstelling gaat over de bedevaart naar Mekka. Er waren vertegenwoordigers van zowel de moslimgemeenschap als de christengemeenschap aanwezig. Een programma voor herhaling vatbaar. Hasan Turk

Mens in beweging door Annika Kruithof vanuit de Oekraïne

Vrijwilligerswerk in de Oekraïne Sinds 16 augustus 2013 verblijf ik in Beregszász, een stadje in de Oekraïne, op de grens met Hongarije. Daar werk ik als vrijwilliger voor de plaatselijke protestantse kerk. Ik ben als vrijwilliger uitgezonden door Togetthere, het internationaal jongerenprogramma van ICCO en Kerk in Actie (www.togetthere.nl). Togetthere zet zich samen met jongeren in voor een rechtvaardige wereld zonder armoede. Beregszász ligt in Transkarpatië, een deel van de Oekraïne dat vroeger bij Hongarije hoorde. Er leven hier daardoor nog altijd grote Hongaarse gemeenschappen. Ook de kerk waarvoor ik werk is Hongaars. Om zo goed mogelijk met de mensen van de gemeente te kunnen communiceren heb ik dan ook een taalcursus Hongaars gevolgd.

Mijn werk bestaat voor het grootste deel uit het bezoeken van oudere vrouwen. We zijn met vier vrijwilligers en ieder van ons bezoekt ongeveer acht vrouwen per week. Daarnaast brengen we twee keer per week een lunch naar zestien andere

ouderen. Ook bezoek ik samen met een van de andere vrijwilligers twee keer per week het bejaardentehuis om daar extra aandacht aan de ouderen te schenken. De levensomstandigheden van de mensen bij wie ik thuis kom zijn meestal niet al te best. De vrouwen leven van een mager pensioen en hun onderkomen bestaat soms uit niet meer dan twee kamers in een koude en vochtige flat. Of ze leven in een kamertje - een soort een-kamer bungalow - in de tuin bij een van hun kinderen. Over het algemeen hebben ze weinig contact met de buitenwereld. Bijna alle vrouwen zijn slecht ter been, hebben veel pijn en familie woont vaak ver weg (meestal in Hongarije) of heeft ook niet de tijd en mogelijkheden om vaak bij hun (groot) moeder langs te gaan of financieel bij te springen. Vandaar dat er vanuit de kerk in Beregszász diaconale hulp wordt geboden. Ook vanuit Nederland wordt er door verschillende organisaties en stichtingen hulp geboden in de vorm van voedselpakketten. Mijn bezoeken aan de vrouwen duren meestal een uurtje. Dat is per week natuurlijk niet veel, maar de meeste vrouwen zijn er erg dankbaar voor. Ik probeer wat met hen te praten, maar vooral ook naar hen te luisteren. Dat gaat de ene keer beter dan de andere keer want mijn Hongaars is nog lang niet op het juiste peil om echt goede gesprek­ken te voeren. Maar ik leer elke dag bij. Naast de ouderen bezoek ik eenmaal per week ook een gezin waarvan de oudste twee kinderen via Europa Kinderhulp een keer per jaar op vakantie naar Nederland gaan. Met de oudste dochter, van dertien, klets ik dan wat in het Nederlands. Ook in dit gezin zijn de levensomstandigheden ronduit armoedig: vader, moeder en drie kinderen leven in één kamer, er is een kleine keuken en een kleine badkamer. De oudste dochter gaat dit jaar en komend jaar nog naar school, maar daarna moet ze waarschijnlijk gaan werken om te helpen het gezinsinkomen aan te vullen. Mijn laatste werkzaamheden vinden plaats in de Romaschool. Daar gaan we drie keer per week anderhalf uur heen.

We helpen bij de naschoolse opvang: tekenen, Engelse les geven en buiten spelen. Ook deze kinderen leven in zeer armoedige omstandigheden. Thuis zijn er geen of nauwelijks mogelijkheden om te spelen of te knutselen. Dat bleek toen we rond Sinterklaas eenvoudige schoenen van papier met de kinderen hadden geknutseld en ze heel erg blij waren dat ze deze mee naar huis mochten nemen. Ondanks dat de mensen hier arm zijn, zijn ze heel gastvrij. Ik krijg regelmatig koekjes, gebak of fruit aangeboden en van de kinderen krijgen we vaak een dikke knuffel als we weggaan. Op internet houd ik een weblog bij, waarin ik over mijn belevenissen in de Oekraïne vertel. Deze weblog is te vinden op annikakruithof.waarbenjij.nu Financieel wordt mijn vrijwilligersjaar mogelijk gemaakt door EVS. EVS is onderdeel van het Youth in Actionprogramma van de Europese Commissie. www.youthinaction.nl Annika Kruithof is lid van de LBG en de LSE

Leids Kerkblad | 7

Met respect voor uw wensen In rust en stijl afscheid nemen

du Prie BOUW & ONTWIKKELING B.V.

Ichthus

Boekhandel

ADMIRAAL BANCKERTWEG 23 LEIDEN - TELEFOON 071-5222919

BijBels, Boeken en muziek www.ichthusboekhandel.nl hooigracht 35 REDKEN 2312 kn leiden

e •Leiden AMBASSADOR korevaarstraat leiden •• Telefoon: 071-5147061 Nieuwstraat 27 2•164 postbus

Dat kan 24 uur per dag, Dat was pas een mooie uitvaart. 7 dagen per week in Maar hoe regel je zoiets? ons uitvaartcentrum. Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.

2300 ad leiden telefoon 071 514 32 44 telefax 071 514 35 49 e-mail [email protected] BOUW & ONTWIKKELING B.V.

du Prie Begraafplaats Rhijnhof

ADMIRAAL BANCKERTWEG 23

Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.

LEIDEN - TELEFOON 071-5222919

Monuta Luit BelVan 071der - 521 32 31 WillemMonuta de Zwijgerlaan 179, Leiden Van der Luit Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden 071-5213231 Bel’t071 - 573 08 30 Monuta Leidse Huys Monuta ‘t Leidse Huys & Soek Gitstraat 1, Leiden Gitstraat 1, Leiden www.monuta.nl 071-5730830

Dat was pas een mooie uitvaart. De steun bij iedere uitvaart.8

ZAALBERG

***

makelaardij

Lid LMV

***

voor vergaderingen, recepties, cursussen, bijeenkomsten e.d.

Bij Monuta in Leiden denken we graag met u mee.

- snelle transactie Bel 071 - 521 32 31 - snelle taxaties - scherpe tarieven Bel 071 - 573 08www.zaalbergmakelaardij.nl 30 web:

IchthusLid ZAALBERG

Rooseveltstraat 12 - 2321 BM Leiden Tel. (071) 579 75 00 - www.groenmedia.nl

BoekhandelLMV makelaardij

***

Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47

BijBels, Boeken en muziek - snelle transactie - snelle taxaties - scherpe tarieven

www.ichthusboekhandel.nl “Rijks beëdigd makelaar”

du Prie

korevaarstraat 2e • leiden • Telefoon: 071-5147061 web: www.zaalbergmakelaardij.nl email: [email protected]

Beheerder : R. van Heyningen Watermolen 1, 2317 ST Leiden Tel. 071 - 52 128 58

met recht van koop

Openingstijden kantoor in het Poortgebouw BARNING PIANO’S sinds 1921 Fournituren DMC splitzijden Babykleding op werkdagen van 09.00 tot 16.00 uur Rijkstraatweg 22d, 2171 AL Sassenheim e-mail: [email protected] www.barning.com website: www.rhijnhof.nl

Verhuur van zaalruimte

voor vergaderingen, recepties, Setterlady / Setterlaine damesmode cursussen, bijeenkomsten e.d. Hollandia / Ten Cate ondermode

Beheerder : R. van Heyningen Leiden Tel. 071 - 52 128 58

Kerk en Theologie

1, 5123578 2317 ST Hoge Rijndijk 114, 2313 KM Watermolen Leiden, Tel. (071)

n Ichthus r dra e e m a

ja Al Boekhandel

. 8

8

35 hooigracht 35 REDKEN 2312 kn leiden AMBASSADOR B i j B epostbus l s ,164 Boeken en muziek 2300 ad leiden telefoon www.ichthusboekhandel.nl 071 514 32 44 telefax 2e • leiden • Telefoon: 071-5147061 korevaarstraat www.baartbv.nl 071 514 35 49 e-mail | Leids Kerkblad [email protected]

HAARHUIS VA N TO N G E R E N

Fournituren DMC splitzijden Babykleding

Kappersbenodigdheden Pruiken - Toupets Breestraat 32 Leiden Telefoon 071-5125212

Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding

LEIDEN - TELEFOON 071-5222919

Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s

BOUW & ONTWIKKELING B.V. ADMIRAAL BANCKERTWEG 23

Dusters Ochtendjassen Ondergoed Badkleding

leidend in communicatie productie

Monuta ‘t Leidse Huys & Soek email: [email protected] Gitstraat 1, Leiden www.monuta.nl

LAAN TE RHIJNHOF 2332 HZ LEIDEN TEL. 071 532 06 09 FAX 071 532 04 48 Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s

“Rijks beëdigd makelaar”

***

mogelijkheden voor begraven en as-bestemmingen. Verhuur van zaalruimte

Korevaarstraat 35 - Tel. 071-514 91 47

Monuta Van der Luit Willem de Zwijgerlaan 179, Leiden

an er dr e m a Al 35 ja

hooigracht 35 REDKEN 2312 kn leiden AMBASSADOR postbus 164 met recht van koop 2300 ad leiden BARNING PIANO’S sinds 1921 telefoon Al meer dan jaar Rhijnhof een bijzondere 071 514100 3222d, 44 is 2171 Rijkstraatweg AL Sassenheim begraafplaats met een prachtige natuur. telefax www.barning.com Het nieuwe met mooi aangelegde vijvers en 071gedeelte 514 35 49 hagen kwam in 2010 gereed. e-mail De begraafplaats [email protected] een ruime keuze aan

Monuta Soek Hoogmadeseweg 66, Leiderdorp 071-5730834 Maar hoe regel je zoiets?

Van muziek tot rouwauto: in Monuta Uitvaartwens kunt u al uw wensen vastleggen. Kijk op monuta.nl of bel ons voor een afspraak.

Nachtkleding Lingerie Linnentextiel Panty’s

email: [email protected]

Spreken over God

Setterlady / Setterlaine damesmode Dijkmanschans 198 ZoeTermeerJilles de Klerk Hollandia / Ten Cate Vorig jaarondermode promoveerde

Telefoon 079-3312993 Onderbrekingen: het begrip metaforis

Restauratie / Renovatie / Utiliteitsbouw / Woningbouw [email protected]

www.haarhuisvantongeren.nl Hoge Rijndijk 114, 2313 KM Leiden, Tel. (071) 5123578 Eberhard Jüngel? Dat is niet echt een bekende naam. HAA R HJüngel UIS Dat klopt. In Nederland geniet

Kerk in de regio International Church of Leiden (ICL) door Ella Veenstra De ICL is Engelstalig, in 2004 gesticht en in Leiden begonnen met ongeveer 80 mensen. Zij is onderdeel van de VPE (Verband Pinkster- en Evangeliegemeenten in Nederland). In kerkelijk Leiden wordt een geheel eigen plaats ingenomen door de Interna-

tional Church of Leiden (ICL). Deze ICL is een erkend kerkgenootschap, richt zich speciaal op Engelstalige expats, maar internationaal georiënteerde Nederlanders of Nederlanders die zich in de Nederlandse kerken niet echt thuis voelen, zijn ook welkom. De voertaal is uiteraard Engels. De ICL is begonnen in 2004 met ongeveer 80 leden. Nu is dat aantal ongeveer 200. De ICL heeft geen echte geloofsbelijdenis, maar wel een duidelijke kerkelijke kleur. Dat wordt duidelijk uit art. 4 van

‘de ‘Constitution’. De ICL aanvaardt de Heilige Schrift, zowel het Oude als het Nieuwe Testament, als het geïnspireerde Woord van God, dat ons Zijn karakter, Zijn wil en Zijn bedoelingen openbaart; het is de enige en afdoende leidraad voor geloof en handelen. De ICL staat in de traditie van de ‘Assemblies of God’ en is aangesloten bij de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten in Nederland (VPE). Leden hoeven niet in te stemmen met een min of meer gespecificeerde geloofsbelijdenis maar wel wordt verwacht dat ze het uitgangspunt van de Constitution als geloofskader aanvaarden, deelnemen aan de kerkdiensten en evt. andere activiteiten, en een financiële bijdrage leveren. Deze is overigens geheel vrijwillig. De minimum leeftijd voor het lidmaatschap is zestien jaar. De kerk wordt al jaren geleid door pastor Andy Vince. Hij en zijn vrouw Helen kwamen vanuit Engeland naar Nederland met twee jonge kinderen. ’s Zondags wordt er om 11.00 uur een kerkdienst (worship) gehouden in een ruimte van het Visser ’t Hooft Lyceum aan de Vijf Meilaan. De gemiddelde leeftijd ligt tussen de twintig en veertig jaar. Er zijn veel kinderactiviteiten die steevast

bi-lungual zijn (tweetalig). De sfeer is gemoedelijk en iedereen is welkom ongeacht de kerkelijke achtergrond. Na afloop van de dienst is er een informeel samenzijn, onder het genot van een kopje koffie en soms een lunch. Voor het behandelen van financiële en juridische zaken is er een speciaal Church Leadership Team, dat uit tenminste drie leden bestaat. Er is wel wat verloop per jaar, vertelt Helen. Dat komt doordat sommige mensen maar een jaar in Leiden verblijven en studenten vertrekken ook nogal snel. Zij en haar man vinden dat altijd jammer omdat je al snel een band krijgt met kerkleden. Er is een goed onderhouden en duidelijke, informatieve website waarop alle activiteiten vermeld staan. Werving en zichtbaarheid gaan via de website en andere ‘expat’ sites. In een stad als Leiden is het geen verrassing dat er speciale aandacht is voor studenten. Er is een apart werkverband voor studenten onder de naam Radiate. Dit werkverband organiseert Bijbelstudiekringen en zo nu en dan een retraite, waarin men zich losmaakt van (disconnect from) de dagelijkse routine en zich richt op (connect with) God, zichzelf en zijn vrienden. Daarnaast worden andere ontmoetingen georganiseerd, die een meer ontspannend karakter hebben. Het is duidelijk dat in de ICL gemeenschapszin en - beleving heel belangrijk is. Het hele gesprek is in het Nederlands gevoerd. Beiden, Andy en Helen, kunnen zich goed redden met de taal.

Leids Kerkblad | 9

Diaconie Secretariaat: De Bakkerij, Oude Rijn 44b/c, 2312 HG Leiden, tel. 071 - 5144965, [email protected] Coördinator: Ton Snepvangers, [email protected] Diaconaal werker: Jacqueline Schoonwater, [email protected] Redactie diaconie-pagina: Henriëtte van den Broek, [email protected] Bankrekeningnrs: NL46INGB0000097065 t.n.v. Diaconie Protestantse gemeente Leiden; NL61INGB0007820129 t.n.v. Vrienden van De Bakkerij Website: www.debakkerijleiden.nl Stichting Hofjes Hervormde Diaconie: Oude Rijn 44b/c, 2312 HG Leiden, tel. 071 - 5144965, [email protected]

1 jaar Imani! Op 15 november 2013 bestond Makaazi ya Imani, het opvanghuis voor cliënten van de Diaconie Franstalige Afrikanen (DFA) aan de Stalpaerthof in Leiden, één jaar. Op uitnodiging van hoofdbewoner

de week vóór 5 december op 42 adressen twee stripboeken afgeleverd.

worden vrij en gelijk in waardigheid en rechten geboren.

Aandacht voor 65 jaar Mensenrechten

Deze tekst heeft begin jaren negentig op de zijmuur van het politiebureau aan de Langegracht gestaan, maar is inmiddels niet meer zichtbaar door bebouwing. Op 10 december werd een ingelijste poster met de tekst aangeboden aan burgemeester Henri Lenferink en wethouder Roos van Gelderen. Zij kregen het verzoek om in Leiden een nieuwe permanente plek te vinden voor deze tekst, het zo belangrijke begin van de Universele Verklaring.

Op 10 december 2013 was het precies 65 jaar geleden dat de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens werd aangenomen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties. De Bakkerij besteedde daar op 10 december, in samenwerking met de werkgroepen Missie, Ontwikkeling en Vrede (MOV) en Zending, Werelddiaconaat en Ontwikkelingssamenwerking (ZWO) en Amnesty International Leiden aandacht aan via een mailing- en posteractie. De poster

en DFA-collega Ndayetabi Nzabamwita kwam een aantal medewerkers en vrijwilligers van De Bakkerij naar Imani. Ndayetabi schotelde hen daar een voortreffelijke Afrikaanse maaltijd voor en bedankte De Bakkerij hartelijk voor de mogelijkheden die hem het afgelopen jaar geboden werden.

Kerstborrel Op 17 december organiseerde het team van De Bakkerij weer een kerstborrel voor medewerkers van de organisaties in De Bakkerij, baliemedewerkers en trouwe vrijwilligers, die dagelijks in De Bakkerij te vinden zijn. Een aantal vrijwilligers werd extra in het

Sinterklaas deelt stripboeken uit Nadat een jongere het stripboek Het geheim van De Bakkerij mee naar school had genomen en daar positieve reacties op kreeg, werd besloten de strip aan te bieden aan alle basisscholen en scholen voor voortgezet onderwijs in Leiden. Met een gedicht en verpakt in Sinterklaaspapier werden in

10 | Leids Kerkblad

Schending van mensenrechten komt helaas nog in veel landen voor, voorbeelden zijn daarvan te over: vandaar deze actie van Amnesty International Leiden, Diaconaal Centrum De Bakkerij en MOV/ ZWO Leiden. Burgemeester Lenferink heeft toegezegd er voor te zullen zorgen dat er weer een goed zichtbare plaats in de stad wordt gevonden om door middel van deze tekst iedereen te herinneren aan de noodzaak en de actualiteit om mensenrechten blijvend te waarborgen.

werd toegezonden aan kerken, scholen, winkels en openbare gebouwen, met de vraag hem zichtbaar op te hangen. In de Universele Verklaring worden de grondrechten van de mens omschreven. De Verklaring is nog altijd van grote betekenis en wordt vaak gebruikt als bron voor een nieuw internationaal verdrag of een nationale grondwet én als basis van het werk van mensenrechtenactivisten en -organisaties. De Universele Verklaring begint met: Alle mensen

zonnetje gezet. Zij kregen als dank voor hun jarenlange inzet en enthousiasme een met kerstchocolade gevuld bonbonschaaltje van aardewerk, met daarop -symbolisch- een broodpenning van aardewerk! De schaaltjes werden gemaakt in het keramiekatelier van Uit de Kunst in Leiden, onderdeel van de Gemiva SGV Groep, waar cliënten met een verstandelijke beperking werken.

Kerstbonnenactie 2013 Begin december werd weer de Kerstbonnenactie gehouden. De kerstbonnen worden jaarlijks door de Stichting Urgente Noden (SUN) Leiden en de Protestantse en Rooms Katholieke Diaconie in Diaconaal Centrum De Bakkerij uitgegeven. De bonnen gaan naar mensen of gezinnen, die het, ook in de ogen van hulpverleners, echt nodig hebben. Het zijn tegoedbonnen (van € 10,00), die vrij te besteden zijn in een grote supermarkt in Leiden, Leiderdorp en Voorschoten. Vorig jaar werden de diaconieën en SUN opnieuw overstelpt met aanvragen; er werden in 2012 bonnen uitgegeven voor een bedrag van € 28.400. Een stijging van 12% ten opzichte van 2011. Dankzij de vele bijdragen van fondsen en giften van particulieren en de opbrengst van de Kerstcollecte in de protestantse wijkgemeenten in Leiden konden alle aanvragen in 2012 gehonoreerd worden. In 2013 werden 818 huishoudens aangemeld, die gezamenlijk in aanmerking kwamen voor 2717 bonnen. Het ging dit jaar om 256 alleenstaanden, 45 echtparen, 291 alleenstaanden met kinderen, 220 echtparen met kinderen en 6 gezinnen met meerdere volwassenen. De aanmeldingen kwamen in 2013 van de volgende organisaties, instellingen en geloofsgemeenschappen: Activite, Bureau Jeugdzorg, Brijder Verslavingszorg, Cardea, De Binnenvest, Diaconie Franstalige Afrikanen, Fabel van De Illegaal, GGZ en GGZ Kinderen en Jeugd, Rivierduinen, JES Rijnland, Maatschappelijk werker Diaconie, Kwadraad, Leidse Studenten Ekklesia, Maranathawijkgemeente, Onderwijswinkel, Oriëntatiejaar, Wijkgemeente Leiden Zuidwest, Raad- en Daadwinkels in Morswijk, Zuidwest, Merenwijk en Noord, Rosa Manus, Stichting De Haardstee, Stichting MEE, Stichting Radius, STUV Leiden, Volle Evangelie Gemeenten en Waalse Kerk. We hopen dat de Kerstbonnenactie 2013 weer succesvol afgerond kan worden. Bij

Nieuwjaarsontmoeting Van harte nodigen de Diaconie Protestantse gemeente te Leiden en de Rooms Katholieke Diaconie van Leiden u uit voor de Nieuwjaarsontmoeting op vrijdag 17 januari. Dit jaar zal de Nieuwjaarstoespraak, met als onderwerp SamenLeven, gehouden worden door de burgemeester van Leiden, Henri Lenferink. U bent van harte welkom om met ons tussen 16.30 uur en 18.00 uur in De Bakkerij het glas te heffen.

Boodschappenlijstje voor de Voedselbank Ook in 2014 heeft de Voedselbank behoefte aan eiwitrijke producten voor de voedselpakketten voor haar cliënten. Daarom hier weer even het boodschappenlijstje: vis en vlees in blik, peulvruchten (gedroogd of in blik), noten, houdbare melk, gedroogde vruchten, volkoren granen, zilvervliesrijst, zonnebloem- of olijfolie en kruiden. Inleveren kan in De Bakkerij en in verschillende kerken.

Donate a Gift De inzameling van kerstcadeaus voor cliënten van de Voedselbank, een actie van Nederland Cares regio Zuid-Holland, is prima verlopen. Voor Leiden was De Bakkerij het inzamelpunt. Er werden daar 301 cadeaus gebracht (meer dan 20.000 in de hele regio). TV West kwam ook langs om een kleine reportage te maken.

Anonieme gevers: bedankt! De diaconieën in De Bakkerij ontvingen aan het eind van 2013 giften, waarvan de afzenders niet te achterhalen zijn, zodat het moeilijk is hen een bedankje te sturen. Daarom via deze weg: hartelijk bedankt, anonieme gevers!

het ter perse gaan van dit nummer was dat nog niet bekend. Mocht u achteraf nog willen bijdragen: giften zijn welkom op rekening: NL46 INGB 0000 097065 van Diaconie Protestantse gemeente te Leiden, o.v.v. Kerstcollecte 2013. KerstTocht langs De Bakkerij Op zaterdag 21 december liepen zo’n 50 mensen met de KerstTocht van theateren cultuurgezelschap Fields of Wonder langs verschillende locaties in Leiden. Ze deden ook De Bakkerij aan. Tamara Breton, medewerker van de Diaconie Franstalige Afrikanen (DFA) vertelde dat de diaconieën in De Bakkerij helpen, waar geen andere helper meer is. Ndayetabi Nzabamwita, vrijwilliger bij de DFA, las een bijzonder kerstverhaal voor uit de Koran.

Moderne altaarstukken

Lebuïnuskerk in Deventer zijn er plannen om de expositie van Moderne Altaarstukken naar Leiden te halen. De moderne altaarstukken zijn geïnspireerd op middeleeuwse altaarstukken uit Slowakije. Beeldhouwster Hanneke de Munck uit Amsterdam verwerkte samen met collega-kunstenaars de symboliek uit verschillende religies in vormen van nu. Zo ontstonden 13 moderne altaarstukken, gewijd aan menselijke waarden die men nu, in onze tijd, als heilig kan ervaren. Vanuit De Bakkerij zijn Toos Boersema en Kees Zaalberg lid van de voorbereidingsgroep. De Bakkerij ondersteunt het project voor wat betreft de fondsenwerving en de PR. Het is de bedoeling de Altaarstukken in mei 2014 in Leiden op verschillende locaties te exposeren.

Na exposities in het World Trade Centre in Amsterdam, in de Beemster en in de

Leids Kerkblad | 11

Leidse Binnenstadsgemeente Predikant: ds. A. Alblas, Jac. P. Thijsselaan 43, 2341 PM Oegstgeest, mail: [email protected] tel. 071 - 5232488, bij voorkeur tussen 08.00 en 09.00 uur, bij spoed: 0654797098 Secretariaat: Nieuwstraat 20, 2312 KC Leiden Scriba: M. Dijkstra, tel.: 06 - 25275203, [email protected] Penningmeester: mw. G.G. Betgen-Vroomans, Nijmanhof 2, 2375 WD Rijpwetering Bankrekeningnr.: 703141 t.n.v. penningmeester Binnenstadsgemeente; doel s.v.p. vermelden Wijkkerk: Hooglandse Kerk, Nieuwstraat/Middelweg Wijkgebouw: Het Hooglandsche Huys, Moriaansteeg 7, 2312 KD Leiden Website wijkgemeente: www.leidsebinnenstadsgemeente.nl Website Hooglandse Kerk: www.hooglandsekerk.com Koster/beheerder: R. Hartsuiker, tel. 071 - 5149636, [email protected]

Gemeenteleven Doopviering De volgende viering van de Heilige Doop is op zondag 16 februari. De voorbereidingsavond is op maandag 10 februari van 20.00-22.00 uur in het Hooglandsche Huys. Graag aanmelding vooraf bij de wijkpredikant.

Geboren Dankbaar en blij zijn Dirk Maats en Antje Ras met de geboorte van hun dochter Grietje Mareine op 15 oktober. Liesbeth en Bram zijn trots op hun zusje Margriet. Op 17 oktober is Elza Margriet geboren, dochter van Suzanne en Egbert Bleeker. Zij schreven boven het kaartje: ‘Godswonder / Verwonderd / Bewonder’. Sjaak en Arianne Scheffer melden trots de geboorte van hun dochter en zusje van Arianne, op 25 oktober Valerie: ‘krachtig, waardig en trots’ betekent dat. Dankbaar en gelukkig melden Wiljan en Elisabeth Uilen-van Ankum de geboor­te van hun zoon Milan Willem op 12 november. Hij is het broertje van Jens en Anke. ‘Geboren om voor altijd lief te hebben’ is Laurens Joshua op 7 december. Hij is de zoon van Annemieke en Joost van Kempen-Constandse. Zijn zusje Jasmijn vindt hem heel lief. Gelukkig en blij zijn Fred en Wendy Prakken-Scherpenzeel met de geboorte van hun zoon Floris Frederik Wouter op 19 december. Hij is het broertje van Annelotte.

Nieuwe Liedboek In Op de Hoogte is al uitgebreider geschreven over het in gebruik nemen van het Nieuwe Liedboek . De kerkenraad heeft hierover grondig doorgesproken, in eigen kring en samen met de cantor-organist Theo Visser en dirigent Hans Brons. Dit leidde er toe dat de kerkenraad besloot deze bundel te gaan

12 | Leids Kerkblad

gebruiken op het moment dat er voldoende exemplaren zijn aangeschaft. Daarnaast zullen ook de andere bundels gebruikt worden in diensten waarbij de liturgie wordt gestencild. De opbouw van de liturgie zal niet wijzigen.

Kerk en school Er is een goede band tussen onze gemeente en de PC Basisschool ‘De Springplank’ in de Kooi. In de week voor Kerst kwamen leerlingen en ouders naar de Hooglandse Kerk. Tweemaal een stampvolle winterkerk met leerlingen, leerkrachten en ouders. Er werd heerlijk

gezongen, het kerstverhaal werd uitgebeeld, versjes opgezegd en lichtspelletjes gedaan. Het was een groots feest! De komende weken is er op deze school een Bijbels project over ‘vriendschap’. De wijkpredikant gaat dan naar de school. In alle klassen is een verhaal of gesprek over vrienden die we kennen uit de Bijbel, zoals David en Jonathan, en Jezus zélf.

Dominee aan de lijn De komende maanden gaat de telefoon weer roodgloeiend staan door de geanimeerde gesprekken bij ‘de dominee aan de lijn’. De belverzoeken per kaart zijn alle afgewerkt. Wie snel aan de beurt wil komen kan dat kenbaar maken per mail of via de uitnodigingskaart, te vinden op de informatietafel in de kerk. Het is de bedoeling dat alle betrokkenen bij de LBG zo’n kwartiertje ‘bijpraten’ met de wijkpredikant.

Promotie Op 12 december promoveerde Jeannette Boertien aan de Universiteit van Groningen. Zij deed archeologisch onderzoek naar textielproductiein de IJzertijd van Transjordanië. Textiel wordt maar zelden teruggevonden. Voorwerpen waarmee textiel wordt gemaakt, zijn wel herkenbaar. In de Levant gebruikte men tussen 800 en 332 vChr. een weefgetouw met gewichten van klei. Voor deze studie werden 1480 weefgewichten onderzocht.Ook werd het tekstmateriaal van de opgravingen godsdiensthistorisch onderzocht. Deze gegevens zijn een vernieuwende impuls voor de Bijbelse archeologie.

LEREN Bewust geloven Deze gespreksgroep gaat met een flinke intensiteit van start om vóor de zomer af te kunnen sluiten met de belijdenisdienst voor de deelnemers, die geloofsbelijdenis willen doen. De eerste avonden zijn op 30 januari, 11 en 18 februari en staan in het teken van Bijbelcatechese. De groep is nu gesloten; nieuwe belangstellenden zijn weer welkom bij de groep die in september start.

Verdiepingskring Op 2 december werden we meegenomen in de bekende gelijkenis van ‘de verloren zoon’. Of gaat het eigenlijk om ‘de oudste zoon’. Of is het ‘het verhaal van de Vader’? Elk van de deelnemers kon zich wel in één van de gelijkenisfigu-

ren herkennen. Daar vanuit speelden we de gelijkenis na, of eigenlijk: verder. Het werd een spannend en ontroerend slot! Deze kring is altijd open voor nieuwe deelnemers. Met behulp van de datumplanner worden op dit moment de meest geschikte data voor de komende maanden uitgezocht. Informatie is verkrijgbaar bij [email protected].

Studieverlof

Leerhuis

Vanuit de vreugde van Kerst wensen we elkaar veel ‘heil en zegen’ voor 2014! De kerstvieringen riepen enthousiaste reacties op. Daaruit bleek dat het oude Verhaal mensen van onze tijd ‘onwijs kan inspireren’. De oudejaarsviering was een intens gebeuren en bood de gelegenheid om warme wensen met elkaar te delen. Tijdens het ochtendgebed op 1 januari zette Psalm 98 de toon voor 2014. Hartelijke groet, Ad Alblas

Het leerhuis bestudeert dit jaar het Bijbelboek Jeremia. De komende avonden zullen we ons verdiepen in de verhalen over Jeremia die we in het boek tegenkomen. Het lijkt erop dat de verhalen over Jeremia onderling eenzelfde diversiteit vertonen als de niet-verhalende delen van het boek, de profetieën. Het eerste verhaal dat centraal staat, is Jeremia 32. De eerstvolgende bijeenkomsten zijn op 21 januari en 25 februari, 20.00 uur, Hooglandse Huys. Informatie: [email protected]

Gespreksgroep Kerkgeschiedenis Deze kring op donderdagochtend komt ook in het nieuwe jaar weer samen, en wel op 23 januari, 13 februari en 6 maart. De bekende deelnemers ontvangen persoonlijk informatie van de kringleider. Wie wil aanschuiven is welkom voor informatie bij diaken Jan den Boeft, tel. 5132657.

DIENEN Vergadering Op 20 november was de kring geheel gevuld met de leden van de Diaconale Raad. In een enerverend ‘diaconaal rondje’ kwam naar voren wat ons de afgelopen tijd in het bijzonder aangreep. Het ging onder meer over eenzaamheid in grote steden, jeugdpsychiatrie en de gevolgen van de bezuinigingen op de WMO. Enkele leden deden verslag van de bijzonder inspirerende landelijke diaconale dag. Aan de hand van een filmpje was er uitgebreider aandacht voor de strijd tegen ongerechtigheid.

ZWO We waren bij het afscheid van ons gemeentelid Judith van de Berg. Ze gaat als theologisch docent werken in WestTimor. In Op de Hoogte zult u meer van haar horen. We besteedden aandacht aan de Dag van de Mensenrechten op 10 december. We boden de mogelijkheid om een petitie van Amnesty International te tekenen ter bevordering van de mensenrechten in Rusland. Ook waren er in december twee

In het kader van de permanente educatie volg ik een cursus van de PThU over Jung. Deze bestaat naast een literatuurstudie uit twee studiedagen en het maken van een uitgebreid verslag. De periode van 5 tot 19 januari is uitgetrokken om deze studie af te ronden.

Groet verkoopstandjes in de kerk: één voor een organisatie die in Indonesië voor onderdrukte vrouwen werkt en één met materiaal van Amnesty International. Aswoensdag valt dit jaar op 5 maart. De commissie ZWO zal dan weer samen met de LSE en Marewijkgemeente een sobere maaltijd organiseren, gevolgd door een vesper. Toos Boersema

VIEREN Op 19 januari gaat Gea Smit-de Groot voor. Zij leest over de bruiloft te Kana. Jezus verschijnt aan ons als vreugde en overvloed. Water verandert in wijn. Op 26 januari gaat het over ‘worstelen met je roeping’. Een paar vissers worden er aan hun haren bij getrokken. Net zo’n gevoel bekruipt de ‘Knecht des Heren’ uit Jesaja 49. Kún je dit wel? Het antwoord blijkt te zijn, dat je nog véél meer kunt. Op 2 februari vieren we een dienst van Schrift en Tafel met medewerking van de Leidse Cantorij o.l.v. Hans Brons. De Bergrede klinkt tegen de achtergrond van de onbekende profeet Sefanja onder het thema: ‘zoek de gerechtigheid’. Op zondag 9 februari gaat ons gemeentelid dr. Ab Ridder voor. Hij koos als thema: ‘Vrije wil? Het overdenken waard’. De lezing uit het Nieuwe Testament is Galaten 5:13-25. Op zondag 16 februari is het uitdagende thema ‘zwart-wit?’ In de Bergrede wordt de Wet van Mozes geradicaliseerd, wie kan dat opbrengen? Bij de intocht in het beloofde land stelt de leider Jozua: het is óf-óf. Kun je daarmee uit de voeten? Voor jezelf en bij de opvoeding van je kinderen? Die vragen passen goed bij de doopviering. Op zondag 23 februari vieren we de dienst samen met de Vrijzinnige Protestanten. Voorganger is ds. Marjan Driessen. Het thema wordt: ‘geloofsontwikkeling’. De teksten zijn volgens rooster uit Exodus 22:21-27 en Matteüs 5:33-48. Op 2 maart gaat het over ‘blind vertrouwen’. Is dat niet teveel gevraagd? Of is dat juist het kenmerkende? De Bergrede opent je ogen voor de wonderen van de natuur. De Jesajalezing uit 49:13-18 laat God juichen: ‘Ik zal u nooit vergeten’. De Leidse Cantorij verleent haar medewerking. Op 6 maart is het naar oud gebruik ‘Aswoensdag’. Er is van 19.30-20.00 uur een vesper in het hoogkoor van de Hooglandse Kerk om het begin van de Veertigdagentijd te vieren. Dit is een initiatief van het Binnenstadscluster. Op 9 maart is de eerste zondag van de Veertigdagentijd ter voorbereiding op Pasen.

Leids Kerkblad | 13

Leidse Studenten Ekklesia Secretariaat: Rapenburg 100, 2311 GA Leiden, 071 - 5134558, [email protected], www.ekklesia.leidenuniv.nl, www.ekklesialeiden.nl, www.rapenburg100.nl Studentenpastores: pastor Theodor Wubbels (RK), [email protected]; ds. Rob van Waarde (PKN), 06 - 41935997, [email protected] Participantenpastores: ds. Christiane van den Berg-Seiffert (PKN), 071 - 5125137, [email protected] ds. Henk Schouten (PKN), 071 - 5218723, [email protected] drs. Jac van der Hoeven (RK), 071 - 5224801, [email protected] Academiepredikant: ds. Christiane Berkvens-Stevelinck (Rem.), 010 - 2298774, [email protected], www.moederoverste.nl Rekeningnummers: Voor lidmaatschap LSE en vrijwillige bijdragen: 4819829 t.n.v. Vereniging LSE Voor diaconaat: 3313366 t.n.v. Stichting Diac. Fonds LSE Vereniging LSE: Amos Kater, [email protected], Marga Bakker, vicevoorzitter, [email protected] Wim Schouten, [email protected], Diederik van Essel, [email protected]

HOOGLANDSE VIERINGEN Iedere zondag is er om 11.45 uur een oecumenische viering van de Leidse Studenten Ekklesia in de Hooglandse Kerk. Deze vieringen worden niet alleen door studenten bezocht, maar ook door anderen die aangesproken willen worden in een taal die niet dogmatisch is, maar ook niet vrijblijvend. De diensten zijn thuis te beluisteren via www.kerkomroep.nl We vervolgen de serie Gelijkenissen bij Lucas. In de twee laatste diensten van januari gaat het om mensen die op de een of andere manier buiten de orde vallen, maar toch in een gunstig daglicht komen te staan. Dat zijn een arme bedelaar en een zoon die van zijn leven een chaos heeft gemaakt. Daartegenover staan een rijke man en een oppassende jongeman. Consequentie kan Lucas niet ontzegd worden. Het zal boeiend zijn te horen hoe iedere overweging haar eigen uitwerking krijgt. De beide eerste zondagen van februari zijn themavrij. Op Roze Zondag, ditmaal op 2 februari, gaat Marijn Vermet voor, oud-deelnemer binnen onze ekklesia. Een oud-pastor staat op het rooster voor de zondag daarop: Henk van Breukelen. Hierop volgen drie diensten over ‘Beelden van God’. Karin van den Broeke zal in de eerste dienst - in aansluiting bij de klassieker ‘Models of God’ van Sallie MacFague - aan de orde stellen het thema ‘Creativiteit in het metaforisch spreken over God’. Is de behoefte aan een dergelijke creativiteit in deze tijd waarin het christendom geen meerderheidsreligie meer is, wellicht afgenomen? Hebben mensen nu juist behoefte aan eenduidige beelden? De gedachten van Christiane van den Berg (tweede dienst) gaan in de richting van ‘vrouwelijke godsbeelden’. De catalogus van de

14 | Leids Kerkblad

tentoonstelling ‘Divine Surprise’ in Amsterdam en het boek van Kune Biezeveld Als scherven spreken kunnen als uitgangspunt dienen. Rob van Waarde verzorgt de derde dienst samen met Roosmarijn Goldbach met als onderwerp: ‘Beelden en het onvermogen een beeld van God te creëren. Een specifieke bijdrage van monotheïstische religies in onze beeldcultuur’. Ze zullen aansluiten bij een tekst van de Vlaamse filosoof Marc de Kessel. Mogelijk gaan in die weken ook de kinderen met beelden aan de slag (uit de rk lesmethode ‘Hemel en aarde’). 9 Maart is de eerste zondag van de Veertigdagentijd. Christiane Berkvens spreekt dan over ‘Inkeer’.

Kind & geloof Bij voldoende belangstelling zal er in februari een nieuwe ‘kind en geloof’groep van start gaan. De eerste bijeenkomst is maandagavond 10 februari op Rapenburg 100. Met vragen en voor opgave kunt u mailen naar: [email protected]

Vijf kinderen gedoopt Op zondag 8 december heeft ds. Christiane van den Berg in een feestelijke viering van de LSE gedoopt (ouderparen vlnr): Norah Madelyn Fitzpatrick, Joris Kerst, Cornelis Troost, Eva Myrthe Sophie van Rijn, Hidde Elzo Hans Schraa en Marijn Gelde Frederik Nieuwenhuijzen.

Leerhuis Wereldgodsdiensten In de verschillende wereldgodsdiensten komen allerlei levensthema’s aan de orde die nu nog altijd bij mensen vragen oproepen. Ds. Henk Schouten zal in een viertal avonden op deze thema’s ingaan vanuit de verschil­ lende religies, waarbij uiter­ aard ook eigentijdse antwoorden aan de orde kunnen komen. Het gaat om vier donderdagavonden op Rapenburg 100, van 20.00 tot 21.45 uur. 23 januari: Lot, toeval, leiding, karma. Mensen hebben vaak het gevoel, dat er iets is wat hun leven leidt. Sommigen zeggen zelfs, dat ‘toeval’ niet bestaat. Maar hoe wordt dan betekenis gegeven aan wat je overkomt? 30 januari: Leven en dood. Is je leven met de dood afgelopen of is er nog iets te verwachten? Denk je dan aan reïncarnatie, aan opstanding of aan alleen maar doorleven in de geest (en lichaam) van anderen? Welke betekenis heeft de dood in het leven? 13 februari: Wat is goed en kwaad? Is de mens van nature goed of kwaad? Als alles goed is, hoe komt dan het kwaad in de wereld? En als de mens van nature geneigd is tot alle kwaad, hoe komt dan het goede in de wereld? Wat voor de één goed is, is voor de ander kwaad: hoe relatief zijn deze begrippen? Heeft God goed en kwaad geschapen en is het dan aan de mens waarvoor hij kiest? 20 februari: Verlossing. In allerlei gods-

Agenda diensten komt het thema verlossing aan de orde. Maar waarvan word je dan verlost? Van het kwaad? Van jezelf? Van de ellende in de wereld? Hoe verschillend wordt hierover gedacht en hoe variabel wordt dit uitgelegd?

Nieuwe serie In gesprek met … Op de maandagavonden 10 maart, 24 maart en 7 april kunt u in gesprek gaan met mensen die jarenlang in het buitenland hebben vertoefd. Dat zijn achtereenvolgens Theodor Wübbels, Maaike Hoffer en Pieter Dronkers, en Herman Obdeijn. Nadere informatie volgt in het volgende Kerkblad.

Kerstnummer van Hooglandse Nieuwe Het extra dikke kerstnummer over het thema ‘Aanbidding’ is nog verkrijgbaar bij het secretariaat voor twee euro (voor leden gratis) met artikelen van Theodor Wübbels, Christiane Berkvens, Anne Taal, Hans Opschoor, Rob van den Boom, Sytske Visscher, Harry van der Horst, Luit Buurma, Hans Feddema en Jenneke van der Wal.

Toegewijde kunst: wat is er nog heilig? De tentoonstelling van altaarstukken onder dit thema is in aantocht. Het initiatief van de helaas overleden Nico van der Perk is opgepakt door een

De zondagse vieringen zijn altijd in de Hooglandse Kerk, Nieuwstraat 20a, Leiden zondag 19 januari, 11.45 uur Rob van Waarde: De rijke man en de arme Lazarus donderdag 23 januari, 20.00 uur, Rapenburg 100 Henk Schouten over: Lot, karma, leiding, karma zondag 26 januari, 11.45 uur Huib Godding: De twee zonen donderdag 30 januari, 20.00 uur, Rapenburg 100 Henk Schouten over: Leven en dood in wereldgodsdiensten donderdag 30 januari, vanaf 21.00 uur, Rapenburg 100 LSE-borrel zondag 2 februari, 11.45 uur Marijn Vermet: Roze zondag zondag 9 februari, 11.45 uur Henk van Breukelen maandag 10 februari, 20.00 uur, Rapenburg 100 Groep ‘Kind & Geloof’ donderdag 13 februari, 20.00 uur, Rapenburg 100 Henk Schouten over: Wat is goed en kwaad in wereldgodsdiensten zondag 16 februari, 11.45 uur Karin van den Broeke: Creativiteit in beelden donderdag 20 februari, 20.00 uur, Rapenburg 100 Henk Schouten over: Verlossing in wereldgodsdiensten zondag 23 februari, 11.45 uur Christiane van den Berg: Vrouwelijke beelden donderdag 27 februari, vanaf 21.00 uur, Rapenburg 100 LSE-borrel zondag 2 maart, 11.45 uur Rob van Waarde: Beeldloosheid zondag 9 maart, 11.45 uur Christiane Berkvens: Inkeer zondag 16 maart, 11.45 uur Henk Schouten: Waarheidsvinding

Cluster Binnenstad Contactadres: dhr C. van Vliet - e-mail: [email protected]

Bijeenkomst

werkgroep o.l.v. Bette Westra. In deze werkgroep participeren naast de LSE ook de LBG en de Bakkerij. De kunstwerken van Hanneke de Munck zijn al tentoon­ gesteld in o.m. de Beemster en in de Lebuïnuskerk te Deventer. Er komen twaalf kunstwerken naar Leiden, waarvan acht in de Hooglandse Kerk. Hierbij alvast een impressie (zie foto)

Op 7 november hebben we in clusterverband gesproken over de besluiten die voorliggen in het kader van het Beleidsplan van de PGL. Bijpraten en er bij zijn. In de binnenstad liggen duidelijke mogelijkheden om als geloofsgemeenschappen meer zichtbaar te zijn. We hebben afgesproken dat we ons zullen oriënteren op voorstellen voor het Vitaliteitsfonds. De wens is om minimaal één voorstel vanuit het Cluster in te dienen. Verder is er de intentie om gezamenlijk te gaan deelnemen aan de Voedselbank. De Marewijkgemeente zal haar ervaringen op dit punt met de LBG en de LSE delen. Cent van Vliet

Aswoensdag 5 maart vesper in Hooglandse Kerk 19.30-20.00 uur vooraf: sobere maaltijd van 18.30-19.30 uur hiervoor opgave bij [email protected]

Leids Kerkblad | 15

Hervormde Marewijkgemeente Predikant: ds. T. Jacobs, Edelkarper 28, 2318 NK Leiden, tel. 071 - 8870207, [email protected] Scriba: Jan en Tineke Domburg, Loevestein 42, 2352 KP Leiderdorp, tel. 071 - 5897816, e-mail: [email protected] Penningmeester: P. Jasperse, Postbus 62, 2300 AB Leiden, tel. 071 - 5610122, [email protected] Bankrekeningnr.: 1720266 t.n.v. Hervormde MarewijkgemeenteWijkkerk: Marekerk, Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Wijkkerk: Marekerk, Lange Mare 48, 2312 GS Leiden, tel. 071 - 5121208 Beheerder kerk en wijkgebouw: P. Breedijk, tel. 06 - 57721473 Website: www.marekerk.nl

2014 Of wij behoefte hebben aan goede voornemens betwijfel ik. Wel hebben wij zo onze gedachten over het nieuwe jaar. Hoe zal het gaan met de kerken in Leiden en in het bijzonder met onze wijkgemeente? Belangrijk vind ik dat wij vast zullen houden aan het Woord van onze God. Mag de Bijbel het centrum blijven van onze kerkdiensten en doordeweekse activiteiten? En met centrum bedoel ik dan dat de Bijbel ons zal leiden op al onze wegen. Op dit moment lees ik het boek Tegengif van Ad van Nieuwpoort en Marco Visser. Zij laten op boeiende wijze zien hoeveel kracht er ligt in de profetische berichten van 1 en 2 Koningen. Het Woord van God kan vaak zo verrassend bij ons binnenkomen: corrigerend, ontdekkend, vergevend en bevrijdend. Wie zo met de Here zijn levensreis vervolgt, mag weten van zijn genadige nabijheid. Als predikant hoop ik in 2014 weer heel wat diensten voor te bereiden en te leiden. Mag de zondagse eredienst het centrum blijven van onze kerkelijke activiteiten. Ik ervaar het altijd als het belangrijkste en een inspirerend onderdeel van mijn ambt. Voor de aankomende periode wil ik in de morgendiensten het kerkelijk jaar volgen. Dat betekent dat de evangeliën aan de beurt zijn om te lezen. In de middagdiensten wil ik verder gaan met themadiensten leren met hoofd, hart en handen.

de kinderen en (achter)kleinkinderen de troost van de Here toe.

Geboren Op 22 november is bij Bas en Elise van der Hoeven een dochtertje geboren. Ze heeft de namen Merel Rosalie meegekregen.

hwb

Van harte gefeliciteerd! Op 15 december is Merel samen met Simon Kranenburg en Abel Kramer gedoopt. In deze feestelijke dienst stonden wij stil bij Jesaja 11. Op vrijdag 15 november zijn Jedidjah Jacomina en Rhodé Maria Conijn geboren, dochters van Roelof en Emmie (Oude Vest 153, 2312 XW Leiden). Deze twee jongedames zijn behoorlijk te

16 | Leids Kerkblad

Op 10 januari vierde het echtpaar De Jonge-Schoonderwoerd hun smaragden huwelijksjubileum. Veertig jaar geleden zijn ze getrouwd in de Hooglandse Kerk te Leiden. In 1975 verhuisden ze naar Bruinisse, waar broeder Rien predikant werd. Daarna volgden de gemeentes Alphen aan den Rijn, Zaamslag en Puttershoek. Van 2000 tot 2006 hebben zij op Morgenster in Zimbabwe gewoond. Deze plek is voor ons als gemeente inmiddels een ‘bekende’ plaats geworden. Tot zijn emeritaat was hij onze ‘buurman’ in Katwijk aan den Rijn. Nu wonen ze - als geboren Leidenaren - weer in ons midden. Op de 10de hebben zij in de Hooglandse Kerk een dankdienst gehouden (prachtig!). Ze zijn gezegend met vijf kinderen en vijf kleinkinderen. Wij wensen hen het goede toe voor de toekomst.

Kerkenraad

Overleden Op 24 december is Maria Johanna Catharina Kromhout-Sira overleden (Ommedijk 167 te Leiderdorp). Zij is 93 jaar oud geworden. Op oudejaarsmorgen hebben wij haar begraven op Rhijnhof. In de dienst van Woord en Gebed heb ik stilgestaan bij Johannes 14:2 ‘In het huis Mijns Vaders zijn vele woningen; anderszins zo zou Ik het u gezegd hebben. Ik ga heen om voor u plaats te bereiden’. Mevrouw Kromhout heeft een bewogen leven gehad, maar in dat alles wist zij zich gedragen door de Here. Wij wensen

Huwelijksjubileum

vroeg geboren (een zwangerschap van 29 weken), maar gelukkig gaat het goed met hen. Ze groeien goed. Het geboortekaartje heeft het volgende gedichtje: Zoals bij Mozes in zijn biezen mand afwachtend tot hij werd gered - zo staan ook wij nu aan de kant - we zien uit naar de dag - dat jullie groot genoeg zijn om te gaan - en ons gezin de wijde wereld in mag. Wij wensen hen Gods zegen toe bij dit alles.

Afgelopen zondag was de bevestiging van ambtsdragers. Ieder jaar is het best wel weer spannend wie blijft, gaat of komt. De doorstroom is in een stadsgemeente als de Marewijkgemeente behoorlijk groot. Dat zien wij ook terug in de samenstelling van de kerkenraad. Ik ben erg blij dat wij dit jaar maar liefs vier nieuwe broeders mogen verwelkomen. Het gaat om de volgende personen: - Klaas Mateboer (diaken) - Bastiaan Koutstaal (missionair-ouderling) - Stephen Tukker (ouderling-kerkrentmeester) - Jos de Wilde (diaken)

Agenda De volgende broeders werden herbevestigd voor een tweede periode: - Hennie Overdijk (sectie-ouderling) - Sander Morsch (jeugdouderling) - Egbert Moolenaar (ouderling-kerkrentmeester). Wij hebben afscheid genomen van Mar in ’t Veld als ouderling-kerkrentmeester en van Joost Kosten als diaken. Joost heeft twee jaar als diaken gediend. Mar is ongeveer 30 jaar kerkrentmeester geweest. Wij danken beide broeders voor hun inzet, hetzij kort hetzij heel lang. ds. Ton Jacobs

10 jaar MareVocale Zaterdag 30 november gaf MareVocale, het kerkkoor van de Marewijkgemeente, een concert in verband met haar 10-jarig bestaan. In een goedgevulde Marekerk werden twee koorwerken uitgevoerd: Jesu meines Lebens Leben van Dietrich Buxtehude en het bekende Gloria van Antonio Vivaldi. Het koor werd begeleid door een ad-hoc orkest en twee solisten.

zondag 19 januari ’s morgens bevestiging ambtsdragers 19.30 uur - Alphadienst, ds. H. van Wijnen, Nieuwegein zondag 26 januari ‘s middags themadienst zondag 2 februari ’s morgens voorbereiding Heilig Avondmaal zondag 9 februari viering en dankzegging Heilig Avondmaal zondag 16 februari ’s morgens themadienst zondag 2 maart 19.30 uur – Alphadienst, ds. W.J. Dekker, Amersfoort woensdag 5 maart Aswoensdag - gezamenlijke vesper in de Hooglandse Kerk zondag 9 maart Eerste Lijdenszondag – middagdienst: themadienst

Na het concert sprak ds. Ton Jacobs namens de wijkgemeente zijn grote waardering uit voor de wijze waarop het koor de afgelopen jaren haar medewerking heeft verleend aan diensten op feestdagen en andere bijzondere momenten. Na het officiële gedeelte volgde een gezellige borrel voor alle aanwezigen. ‘s Avonds waren leden en oud-leden van het koor in een nabij de Marekerk gelegen restaurant aanwezig om te genieten van een heerlijk diner.

Hoe het begon Henk Gijzen is in 2003 aangesteld als organist van de Marekerk. Niet lang daarna is rond Henk een commissie gevormd om te onderzoeken of een projectkoor gevormd kon worden dat op Eerste Kerstdag enige liederen in de dienst zou kunnen zingen. Groot was de verrassing toen ruim 30 personen enthousiast op de oproep reageerden. Het projectkoor bleek een ‘blijvertje’.

Stapje voor stapje Van het een kwam het ander. Op een gegeven moment ontstond de naam:

hwb

MareVocale. Het koor kreeg een koorcommissie en een huishoudelijk reglement. Ook werd het aantal uitvoeringen uitgebreid. Op vrijwel alle kerkelijke feestdagen en bij bijzondere gelegenheden verleent het koor medewerking.

Volwassenheid Door het toenemend aantal uitvoeringen is de aanstelling van Henk Gijzen uitgebreid tot cantor-organist. Voor de begeleiding kan het koor gebruik maken van de talenten van diverse musici uit de Marewijkgemeente. Het koor is in 2013 lid geworden van de Koninklijke Christelijke Zangers Bond.

Oefening baart kunst Een gemeentelid is zich er vaak niet van bewust dat aan de uitvoering van koormuziek repetities voorafgaan. Behalve in de schoolvakanties wordt iedere donderdagavond in de Marekerk van 20.00 tot 22.00 uur stevig, maar gezellig, gerepeteerd.

Repertoire Aanvankelijk heeft het koor de wijkgemeente geassisteerd met het voorzingen van onbekende gezangen uit het Liedboek. Inmiddels is een breed repertoire opgebouwd. In een bijzondere dienst is naast het ten gehore brengen van meerstemmige psalmen of gezangen - altijd ruimte voor werken uit de muziekliteratuur. Daar heeft de Marewijk wel aan moeten wennen.

Toekomst Wie de jeugd heeft, heeft de toekomst. Dat geldt ook voor een koor. MareVocale is een jong kerkkoor. Slechts twee koorleden hebben (net) de pensioengerechtigde leeftijd bereikt. Het koor hoopt zich nog jarenlang te kunnen inzetten in de erediensten van de Marewijkgemeente. Hoe uiteenlopend de muziek is en hoe verschillend de kwaliteit van de uitvoeringen, de intentie is zingen tot eer van de Allerhoogste. Egbert Moolenaar

Leids Kerkblad | 17

Maranathawijk

Wijkpredikant: vacant Kerkelijk werker: Mario Boelen, tel. 06 - 5190 3576, e-mail [email protected] Consulent: dr. G.J. Venema (Vredeskerkgemeente, gegevens: zie aldaar) Scriba: Bas van Velzen; Coornhertstraat 7, tel. 071 - 5132551, e-mail [email protected] Bankrekening: 240776, t.n.v. Protestantse Maranathawijkgemeente Leiden Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden Website: www.vredeskerk-leiden.nl Kerkdienst op internet: www.kerkomroep.nl Wijkcentrum “De Wijkplaats”: Topaaslaan 23, 2332 JC Leiden Beheerder: Jacintha Groen, tel. 071 – 5764473, e-mail [email protected] Auteur niet ondertekende artikelen: Mario Boelen

Gedachtenis: Jaapje Cornelia (“Zus”) Verboon Op vrijdag 29 november overleed mw. Jaapje Cornelia Verboon, 81 jaar oud. Zij woonde al vele jaren aan de Truus Smuldersstraat in de Stevenshof. Bij velen is zij bekend als een trouw bezoekster van de Maranathakerk, en later met het busje de Vredeskerk. Tot dat niet meer ging. Zij was een liefhebster van handwerken. Vele jaren bezocht zij handwerkclub “de kromme naald”. Ook dat lukte haar op het laatst niet meer, wat haar zwaar viel. In 1932 werd zij geboren, als jongste in een groot gezien, als dochter van een vertegenwoordiger in bakkersproducten. In 1954 trouwde zij met Willem, met wie zij drie zoons en twee dochters, 8 kleinkinderen en ook nog twee achterkleinkinderen mocht krijgen. Haar gezondheid was broos geworden. Tot het laatst heeft zij, met alle kracht die zij nog in zich had, gezegd “Ik wil nog zo graag door”; woorden die op de rouwkaart prijkten. Daarop stond ook haar trouwtekst uit Deuteronomium 31, vers 6: “Want de Here, uw God, zelf gaat met u.” Woorden die door haar hele leven heen met haar meegingen. Tot op het laatst en daarna, dus. Moge de herinnering aan mevrouw Verboon de nabestaanden en ons tot inspiratie zijn, opdat wij - met de woorden uit Deuteronomium - “vastberaden en standvastig” zullen zijn.

Gedachtenis: Johanna van der Meij-van Egmond Op 28 november 2013 is overleden: Johanna van der Meij-van Egmond,

18 | Leids Kerkblad

wonende in de Robijnhof. Mevrouw Van der Meij is 89 jaar oud geworden. Ze heeft een goed en mooi leven geleid, vol liefde en zorg voor haar man en kinderen. Tijdens de gedachtenis op 4 december, in de aula van begraafplaats Rhijnhof, hebben de kinderen liefdevolle herinneringen opgehaald en in dankbaarheid afscheid van haar genomen.

stonden centraal; dat van Mozes (zie bijgaande foto van de liturgische schikking waarin elementen uit de verhalen rond Mozes verbeeld zijn), en dat van Jezus, onze Heer. Een mooie voorbereiding op het kerstfeest was het zo. Bij deze nogmaals dank aan hen die zich, op welke wijze ook, hebben ingezet om deze vieringen mogelijk te maken.

Ook al waren de laatste jaren in de Robijnhof niet altijd gemakkelijk, toch blijft het beeld van een sterke vrouw, die met humor in het leven stond. Met de woorden uit Psalm 23 hebben we gelezen, gebeden en gezongen dat de Heer met haar is geweest, in leven en in dood. De gedachtenis van Johanna van der Meij-van Egmond zij de familie en ons allen tot zegen. ds. René Venema

Op 20 november vierden wij het Heilig Avondmaal in Robijnhof. Het was een indrukwekkende kerkdienst en de opkomst was groot. De overdenking van dominee Henk Schouten ging over de schatbewaker uit Ethiopië die op weg ging naar Jeruzalem om God te aanbidden. Heel moedig, zo alleen door de woestijn, als eunuch die de tempel niet in mocht. Hij kon geen Jood worden, en ook zijn hoge positie hielp niet. Tevens was hij zwart van huid, een Nubiër. Het is dan ook verrassend dat deze man de eerste dopeling, de eerste christen is buiten het jodendom.

Avondmaalsviering in Robijnhof

Nu valt de manier waarop wij zwarte mensen in de tijd van de slavernij hebben behandeld, nog minder te begrijpen. Zwarte mensen hoef je niet in die tijd te dopen want zij hebben geen ziel, werd er toen gedacht. Net als dieren. Je kunt ze dan ook gewoon fokken en verkopen en ze behandelen als economische dieren. Nu heb ik zelf een kind als sponsorouder in Ethiopië en als de dag van vandaag weet ik nog hoe het voelde toen ik haar in mijn armen sloot. In mijn hart zat ze al een jaar. Bij de gedachte dat ze eens geen mensje zou zijn geweest, zorgde voor een brok in mijn keel. Dat er zo werd gedacht?

Advent in De Wijkplaats De verwachting van de komst van de Allerhoogste in de gestalte van een allerkleinste vierden wij in twee sobere vieringen in december. Babyverhalen

Ook de anderen waren geschokt. Hoe hebben wij de Bijbel eens zo slecht kunnen lezen. Pas in 1776 werd de eerste slaaf door de Hernhutters gedoopt. Die doop was ook een erkenning van de waardigheid van zwarte mensen. De Evangelische Broedergemeente is hieruit ontstaan.

Agenda We hebben met zijn allen na de dienst nog heel lang nagepraat met Henk Schouten. We waren zo onder de indruk dat wij pas na meer dan 1,5 uur uiteen gingen. Lia van der Laan

Diensten zie pagina’s van de Vredeskerkgemeente

Verantwoording giften

Donderdag 16 januari, 14.30 uur maandelijkse inloopmiddag, De Wijkplaats (ontmoeting)

Ontvangen via Mario Boelen, van mw. W: € 40,-. Vriendelijk dank, mede namens de penningmeester.

Elke dinsdag, 14.30 uur buurtmiddag (ontmoeting en kinderspel), De Wijkplaats Woensdag 15 januari, 15.00 uur kerkdienst in Schouwenhove, voorganger: Mario Boelen

Woensdag 22 januari, 20.00 uur Debatavond ‘Samen Anders’, i.s.m. Exodus, Vredeskerk

Nieuwjaarsborrel voor vrijwilligers

Woensdag 22 januari, 19.00 uur nieuwjaarsborrel voor vrijwilligers, De Wijkplaats

Leiding van de kindernevendienst, ambtsdragers, bezoekers van het Maranathacontact, en alle anderen die als vrijwilliger hun steentje bijdragen aan alle

Vrijdag 31 januari, 14.30 uur Bijbelgesprekskring ‘Wonder(lijke) verhalen’, Robijnhof (Vijverzaal) Vrijdag 31 januari, 16.00 uur Bijbelgesprekskring ‘Wonder(lijke) verhalen’, Schouwenhove Woensdag 19 februari, 15.00 uur kerkdienst in Schouwenhove - voorganger: pastor Paul Brommet Donderdag 20 februari, 14.30 uur maandelijkse inloopmiddag, De Wijkplaats (ontmoeting) Vrijdag 28 februari, 14.30 uur Bijbelgesprekskring ‘Wonder(lijke) verhalen’, Robijnhof (Vijverzaal) Vrijdag 28 februari, 16.00 uur Bijbelgesprekskring ‘Wonder(lijke) verhalen’, Schouwenhove

activiteiten van de Maranathawijkgemeente, zijn bij deze van harte uitgenodigd voor de Nieuwjaarsborrel. Na het grote succes van dit samenzijn van vorig jaar, hopen wij op een herhaling daarvan. Door omstandigheden vindt deze bijeenkomst wat aan de late kant plaats: woensdag 22 januari, vanaf 19.00 uur, hopen we met elkaar het glas te heffen. Tot dan en daar.

Nieuwsberichten per e-mail Het Leids Kerkblad, hoe waardevol ook, verschijnt niet altijd op het juiste moment om u, onze gemeenteleden, goed te kunnen informeren over nieuwe activiteiten en andere ontwikkelingen. De kerkenraad van de Maranathawijkgemeente wil daarom van tijd tot tijd berichten per mail gaan verspreiden. Hebt u hier belangstelling voor, dan verzoeken wij u vriendelijk een mailtje aan de scriba (adres: zie kader boven) te sturen vanaf het adres waarop u de nieuwsberichten wilt ontvangen. Wij gebruiken uw mailadres niet voor andere doelen dan het versturen van nieuwsberichten en verstrekken het niet aan derden. Met vriendelijke groet, namens de kerkenraad, Bas van Velzen (scriba)

Actie Kerkbalans “Wat is de kerk jou waard?” Van 12 tot en met 25 januari vindt weer de jaarlijkse actie van Kerkbalans plaats. Dit jaar draagt deze het thema

“Wat is de kerk jou waard?” Ook voor de Protestantse gemeente te Leiden, waartoe onze Maranathawijkgemeente behoort, is het van groot belang dat er voldoende financiële middelen binnenkomen om te kunnen vieren, leren en dienen. U leest op deze pagina’s wat er allemaal mogelijk is met uw bijdrage. Van de vrijwillige bijdragen betalen wij de lasten van: onze kerken wijkgebouwen, onze predikanten, onze kerkelijk werkers, onze kosters, en onze organisten. Daarom: van harte aanbevolen!

Op bijna alle adressen wordt het antwoordformulier van ‘Kerkbalans’ persoonlijk bezorgd en ook weer opgehaald. Maar als de envelop vóór 6 februari niet bij u opgehaald is, dan kunt u deze sturen naar: Kerkelijk Bureau, Antwoordnummer 10458, 2300 WB Leiden (postzegel niet nodig).

Kerkdiensten in Schouwenhove Als u dit leest, is de eerste bijeenkomst in 2014 in Schouwenhove op 15 januari al achter de rug. We hopen op woensdag 19 februari weer de volgende dienst te hebben. Voorganger zal dan zijn straatpastor Paul Brommet, tevens verbonden aan de Oud Katholieke Parochie in Leiden. Zijn werk als straatpastor zal in deze dienst ruime aandacht krijgen. Uiteraard is de collecte bestemd voor het Straatpastoraat in Leiden. Ook mensen van “buiten” Schouwenhove zijn hartelijk welkom tijdens deze maandelijkse diensten, die om 15.00 uur aanvangen. Na de dienst is er ruim de gelegenheid met elkaar een gesprek te voeren onder het genot van een kopje koffie of thee. De opbrengst van de collectes in Schouwenhove bedragen, na aftrek van de onkosten: november Exodushuis Leiden € 37,78 december Voedselbank Leiden € 61,45 Elly Venekamp-van Hal - coördinatrice werkgroep Schouwenhove / Willy van Hal, penningmeester

Leids Kerkblad | 19

Vredeskerk Predikant: dr. G.J. Venema, Voltastraat 22, 2316 DN Leiden, tel. 071 - 5137919, [email protected] Scriba: mw. R. Smit, p/a Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, [email protected] Penningmeester: Th. Weizenbach, Van Vollenhovenkade 5, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5149092 Bankrekeningnr.: NL32INGB0008285572 t.n.v. Protestantse wijkgemeente Vredeskerk Wijkkerk: Vredeskerk, Van Vollenhovenkade 24, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5142317 Koster/beheerder: H. Holswilder, [email protected] Website: www.vredeskerk-leiden.nl

Bergrede In februari en maart lezen we in de eredienst de Bergrede, uit het Evangelie naar Matteüs. Het is een van de bekendste delen van de Bijbel. De naam alleen al, ‘Bergrede’, roept een bepaald beeld

Afbeelding: Christus spreekt tot zijn leerlingen (illustratie op perkament, ca. 1010) Meister der Reichenauer Schule, Bayerische Staatsbibliothek. op, ook bij mensen die niet vertrouwd zijn met de Bijbel en het verhaal van de evangelist Matteüs niet kennen. Dat beeld is er een van een ‘onmogelijke ethiek’, regels die je niet verzint, en waarvan je de eerste mens nog moet tegenkomen die zich eraan kan houden. Wie heeft nu zijn vijanden lief, om maar eens wat te noemen? Wanneer je de tekst van de Bergrede leest (‘slechts’ drie hoofdstukken,

20 | Leids Kerkblad

Matteüs 5-7), valt op dat de uitspraken van Jezus inderdaad lang niet altijd makkelijk toepasbaar zijn. Hij confronteert zijn gehoor met moeilijke situaties, maar vooral ook met zichzelf. ‘Kijk eerst naar jezelf, en doe geen uitspraken in het algemeen, waarbij je zelf buiten schot blijft’, lijkt Hij keer op keer te zeggen. Deze manier van spreken is een uiting van betrokkenheid. Jezus kaatst de bal terug omdat Hij in verbondenheid spreekt: het gaat hem om de toekomst van de mensen die Hij voor zich ziet, een volk onderweg. Om dat goed te begrijpen, moet je bij het lezen van de Bergrede eigenlijk steeds voor ogen houden dat Jezus - naar de visie van Matteüs in de voetsporen van Mozes treedt. Zoals Mozes de Tien Woorden van bevrijding spreekt om Gods volk onderweg de richting te wijzen, zo richt Jezus zich tot zijn leerlingen en de scharen om hen heen. Jezus wijst de weg. Het gaan van die weg, dat is iets wat mensen zelf zullen moeten doen. Dat gold voor het volk Israël in de tijd van Mozes, voor de mannen en vrouwen die bij Jezus betrokken waren, en het geldt ook voor ons, mensen in Leiden, anno Domini 2014.

Interview Roelien Smit In het najaar van 2014 verschijnt de Bijbel in Gewone Taal. Ons gemeentelid en tevens scriba Roelien Smit heeft aan deze vertaling meegewerkt en samen met haar blikken we terug. ‘Als specialist Oude Testament heb ik meegewerkt aan de Bijbel in Gewone Taal,’ vertelt Roelien. ‘Ik heb verschillende boeken vertaald uit het Hebreeuws en Aramees naar gewone

taal, namelijk een groot deel van de Psalmen, Spreuken en Klaagliederen, maar ook 1 en 2 Samuel en Leviticus. Ik denk dat ik de Psalmen en Leviticus het leukst vond. Het eerste vanwege de prachtige poëzie, het tweede om ook een heel technisch boek toch eenvoudig te kunnen vertalen.’ Een eenvoudige vertaling maken is niet zo makkelijk als het lijkt. Er is veel om rekening mee te houden. Bijvoorbeeld het gebruik van eenvoudige en gewone woorden. Daarnaast zijn de zinnen niet te lang. Ook zorgen we voor een overzichtelijke indeling: veel tussenkopjes die de tekst opbreken in kleinere stukken. Daarnaast moet de structuur duidelijk zijn: juiste verwijzingen maken en bij elkaar zetten wat bij elkaar hoort. ‘Door de Bijbel in Gewone Taal kan iedereen meedoen, welke achtergrond, opleiding of voorkennis iemand ook heeft,’ legt Roelien uit. ‘Dat is de kracht van de Bijbel in Gewone Taal! Op veel momenten zal de Bijbel in Gewone Taal nuttig zijn. Voor sommige lezers zal deze vertaling precies de Bijbel zijn die ze nodig hebben. Voor andere lezers zal het een mooie aanvulling zijn op de vertalingen die ze al gebruiken’. In het werk van Roelien komen haar twee studies theologie en Hebreeuws prachtig samen, en dat maakt haar werk zo leuk, zegt ze. ‘Dat dat dan ook werk

is waarin ik mijn liefde voor de Bijbel kwijt kan, is natuurlijk helemaal geweldig. Het is leuk en nuttig werk. Bovendien put ik uit de eerste reacties veel energie. De mensen die de teksten lezen worden er erg enthousiast van. Omdat ze de teksten nu wel begrijpen, of omdat ze nieuwe dingen ontdekken. Door de gewone taal raakt de Bijbel mensen, en dat raakt mij dan weer.’ De onderstaande verzen 4 en 5 van Psalm 8 zijn een voorbeeld van wat Roelien vertaald heeft: Ik kijk naar de hemel die u hebt gemaakt. Ik kijk naar de maan en de sterren die u daar een plaats hebt gegeven. En ik denk: Een mens is niet belangrijk, en toch denkt u aan hem. Een mens is maar klein, en toch vergeet u hem niet. Meer voorbeelden en informatie is te vinden op www.bijbelingewonetaal.nl. Marijke Boter

Bloemschikking U heeft in de afgelopen tijd op diverse bijzondere zondagen liturgische bloemstukken kunnen zien vóór in de kerkzaal. Wij zien deze schikkingen als een aanvulling op het gesproken en gezongen woord. Het liturgisch bloemstuk kan dienen ter meditatie voor, tijdens of na de dienst en mensen kunnen er ook gewoon van genieten. Na overleg met de kerkenraden van de Vredeskerk- en Maranathawijkgemeente en het Muzikaal Liturgisch Overleg (MLO) zijn wij dit project gestart. Bij de voorbereiding bespreken we de schriftlezingen en het thema voor de betreffende dienst. Daarna gaan we brainstormen, waarbij we inspiratie opdoen uit boeken en op internet. Vervolgens maken we een ontwerp en verdelen we de taken voor het verzamelen van de verschillende benodigdheden. Dit kan soms wat tijd vergen, omdat we een deel van het materiaal uit de natuur halen. Andere voorwerpen zijn in en om het huis te vinden, en een deel wordt aangeschaft. Onze eerste bloemschikking was voor de gedachtenisdienst. Omdat we

nog geen ervaring hadden, maakten we een schikking na die was ontworpen door SBA Apeldoorn en die prachtig aansloot bij het thema van de dienst. Voor de advent- en kerstperiode hebben we ons eigen idee uitgewerkt. In elke dienst is daarbij dezelfde basis gebruikt (een stuk hout als stamboom), maar de schikking werd elke week aangepast aan het thema van de dienst. Om de bloemschikking toegankelijk te maken geven we in de orde van dienst uitleg over de gebruikte symbolen. Symboliek kan zeer persoonlijk zijn en we vinden het leuk om persoonlijke ervaringen van anderen te horen. Uiteraard nemen we de reacties uit de gemeente ook mee in de evaluatie van dit project. De laatste schikkingen uit deze jaarcyclus zullen staan in de Goede week en met Pinksteren. Hartelijke groeten, Ineke van der Keur en Caroline ’t Hoen

Nieuws van de penningmeester In de periode augustus t/m december 2013 zijn de volgende contante bedragen door mij ontvangen (alle ‘NN’): Pastoraat/Wijkkas via ds. Venema 2x € 50, mw. Hulsman € 20 en dhr. Boter € 40 € 60. Voedselbank via dhr. Boter 2x € 20 en 2x € 50, dhr. Vis 5x € 20, € 30 en € 50 en ds. Venema € 20. Stoelenactie via ds. Venema € 30 en € 250. Totaal hebben we in 2013 aan wijkbijdragen en giften € 12.903 ontvangen. Daarnaast hebben de verschillende acties voor de nieuwe stoelen tezamen het mooie eindbedrag van € 9.833 opgebracht. U allen hartelijk bedankt! Met al uw bijdragen kunnen we het werk in onze gemeente blijven voort­ zetten. Theo Weizenbach Penningmeester Protestantse Wijkgemeente Vredeskerk

Rondom de eredienst In de periode tussen Epifanie (6 januari) en de eerste zondag van de Veertigdagentijd (9 maart) zijn er een aantal bijzondere diensten. Op 26 januari, aan het eind van de Week van gebed voor de Eenheid, vieren we een oecumenische dienst. Zoals gebruikelijk doen we dat samen met de Oud-Katholieke Parochie en de Evangelisch Lutherse Gemeente, en natuurlijk samen met onze zustergemeente, de Maranathawijk. Deze keer zijn bovendien bewoners en medewerkers van Exodus - het opvanghuis voor ex-gedetineerden - bij de dienst betrokken. Dat belooft dus een heel bijzondere dienst te worden! Voorafgaand aan de dienst op zondag 26 januari is er op woensdag 22 januari een debatavond in de Vredeskerk. Aan de hand van enkele stellingen zal worden gediscussieerd over de betekenis van de zogeheten participatiesamenleving.;Het hoofdthema is: ‘Anders samen’. Iedereen is van harte welkom! Aanvang: 20.00 uur. Toegang gratis. Zondag 9 februari vieren we een dienst samen met basisschool Roomburg. Het is elk jaar een bijzonder gebeuren om samen met de kinderen de dienst te vieren. Het thema is deze keer: ‘Verstop je niet!’, ontleend aan de lezing uit Matteüs: ‘Laat je licht schijnen voor de mensen, opdat ze je goede daden zien…’ (5:16). Als christenen raken we er tegenwoordig aan gewend ons bescheiden op te stellen, waardoor de roep van Matteüs ons iets te zeggen heeft: als je het licht bent, moet je dat niet verbergen, maar schijnen! Met een hartelijke groet en tot ziens in en rondom de eredienst, dominee René Venema Voor actuele informatie: www.vredeskerk-leiden.nl

Leids Kerkblad | 21

Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Predikant: Vacature Ouderenwerker: Casper van Dongen, [email protected], tel. 06 – 39771287 Kerkelijk opbouwwerker: Sity Smedinga, tel. 06 81118017, [email protected] Scriba: H. van der Vlist, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 – 5790677 Penningmeester: mw. E.T. van der Vlist-Zandstra, Tommy Dorseykade 1, 2324 LB Leiden, tel. 071 – 5790677 Bankrekeningnr.: 534930 t.n.v. penningmeester Protestantse wijkgemeente Leiden Zuidwest Geluidsopname vieringen: Siem Roosendaal, Jacob van Campenlaan 100, 2321 GG Leiden, tel. 071 – 5728274 Wijkkerk: Antoniuskerk, Boshuizerlaan 11, 2321 TS Leiden (vieringen: zondag 09.15 uur) Wijkcentrum: ‘De Verdieping’, Stevensbloem 269, 2331 JD Leiden, tel. 071 – 8882393 Website: http://leidenzuidwest.protestantsekerk.net

DE VIER EVANGELIËN VERBEELD Matteüs en de andere drie Dit kerkelijk jaar (vanaf afgelopen Advent) lezen we wereldwijd Matteüs. De Catholica spreekt van een A, B en C jaar. Vorig jaar was het een C, een Lucasjaar; nu volgt een A, een Matteüs-jaar (dit jaar), en 2015 is een B, een Marcusjaar. Johannes, het vierde Evangelie, klinkt altijd rondom de belangrijke feesttijden van het jaar. Het is mooi om de verschillen tussen de Evangeliën uit te laten komen. Al in de oude kerk uitte zich dat verrassend in de iconografie.

Iconografie In Openbaring 4 worden God en het Lam (Jezus) aanbeden, en dan staat er (vers 6b en 7): …Midden voor de troon en er omheen waren vier wezens, die van voren en van achteren één en al oog waren. Het eerste wezen zag eruit als een leeuw en het tweede als een jonge stier; het derde had het gezicht als een mens en het vierde geleek een vliegende adelaar. De oude kerk zag in die vier gezichten (zie ook Ezechiël 1:10) de vier Evangeliën. Met groot theologisch en psychologisch inzicht gaf men daarmee ieder Evangelie een passend ‘gezicht’.

Matteüs wordt vanouds weergegeven als de mens met vleugels. Zie hoe Matteüs opent met 3 maal14 mensennamen: een lang geslachtsregister van Jezus, vol heilige en onheilige mensenkinderen… zo komt de ‘Zoon des mensen’ met een menselijk gezicht ter wereld.

Marcus is de leeuw met vleugels. Immers, het begint met Johannes de Doper in de woestijn; en de leeuw was woestijndier bij uitstek. Bovendien (mijn interpretatie), de Doper trekt meteen goed van leer, en Marcus ‘hapt’ met zijn directe schrijfstijl toe als een leeuw.

22 | Leids Kerkblad

Lucas is vanouds verbeeld als het rund (of de stier) met vleugels. Lucas begint met Zacharias in de tempel. Daar was het rund offerdier bij uitstek. Bovendien (mijn interpretatie) kennen wij maar al te goed het beeld van os (rund) en ezel bij Jezus’ geboorte.

Johannes als de adelaar behoeft geen uitleg. Met zijn In den beginne was het Woord zweeft hij over de geschiedenis en landt gracieus ‘in Christus’.

Afbeelding Hierbij staat een afbeelding uit de vroege middeleeuwen (7e eeuw). Met de klok mee vanaf rechtsboven: mens, leeuw, rund en adelaar met vleugels, en ieder met ‘zijn’ Evangelie in hand of poot. In het midden het Kruis met daaronder twee bomen (verwijzend naar het Paradijs); dááronder wezens, die de mens begeleiden in de sheol, het dodenrijk; dus omringd door de Evangeliën: troostend!

In sommige oude kerken kunnen we de vier gestalten van de Evangeliën zien in de ramen, op muur- en plafond­schilder­ ingen, of gebeeldhouwd. Als oude catechetische wijsheid om zo het verschil en de eenheid van de Evangeliën een gezicht te geven. Ik wens u een goed Matteüs-jaar. Casper van Dongen

Wie is Paulus, wat heeft hij ons te zeggen? Met de Bijbelontmoeting gaan we ons de komende maanden verdiepen in Paulus! We gaan samen Paulus lezen om hem zo beter te leren kennen. Daarin is ook ruimte om te spreken over die passages die ons treffen, of die teksten waar de haren van omhoog gaan staan. Het zullen boeiende gesprekken worden! Als u mee wilt lezen bent u welkom op de eerste woensdag van de maand, in de Verdieping, om 10 uur. Als je mee wilt lezen maar dat liever in de avond zou doen, laat mij dat weten. Ik plan graag elke maand een avond ‘Paulus-lezen’. Sity Smedinga

Agenda Kerst hebben wij gehad en wat gaan wij nu doen?

18 januari, 10 30 uur Kerkdienst, Zuydtwijck

Vandaag is het 31 december, een dag bij uitstek om terug te kijken op het afgelopen jaar maar ook om goede voornemens te maken voor het nieuwe jaar, dat wij straks met veel geknal en vuurwerk gaan begroeten. Het meest recente staat nog het helderst op je netvlies en dat is natuurlijk dat mysterie van Kerst, de geboorte van Christus Jezus, zoon van God. Alles rond het Kerstfeest brengt ook veel drukte met zich mee, de boom moet staan en uiteraard versierd worden met glimmende ballen en kleurrijke slingers. Je moet op tijd je boodschappen in huis hebben gehaald of je accepteert dat jij achteraan moet sluiten in de rij bij de supermarkt. Of alles gratis wordt weggegeven, zo druk is het.

31 januari, 18.00 - 21.00 uur Maaltijd + levensvragen, De Verdieping

Maar dat is als je geluk hebt. De cijfers van de Voedselbank liegen er niet om. Ook het afgelopen jaar is er weer een enorme stijging van mensen die een beroep doen op de spullen van de Voedselbank. En ik kan u wel vertellen dat je dan ook ‘bijna geen cent te makken hebt’. Is het al moeilijk om tijdens het jaar door zoveel als mogelijk je gang te gaan, met Kerst zie je al die onbereikbare spullen in overvloed liggen en zij kunnen daar simpelweg niet van genieten. Geen kerststol met roomboter, geen versierde kerstboom, laat staan de vaak zeer uitgebreide maaltijden rond de kerstdagen. En dan is er ook nog de eenzaamheid, voor veel mensen - ook in onze gemeente - een zeer herkenbaar feit. Ook voor hen zijn de kerstdagen niet per definitie de feestdagen die het zouden moeten zijn. Het alléén zijn kan je enorm overvallen, geen feest maar alles overheersend verdriet. Op 29 december een preek gehoord over Lucas 2, over de oude Simeon en de oude Hannah. De oude Simeon die het nieuwe, het kind Jezus, in ontvangst mag nemen en in zijn handen mag houden. De oude knoestige handen houden teder het kleine kindje vast. Simeon ziet in het kind de toekomst. Een grote toekomst maar niet zonder strubbelingen. Maria wordt gewaarschuwd voor het verdriet dat ook haar te wachten staat. Maar wat vooral uit het verhaal van Lucas blijkt is dat het oude, het verleden, de toekomst, het kindje Jezus, in handen houdt. Met de toekomst is het verleden niet weg, zal niet oplossen. Er zullen meer mannen zijn als Simeon die oud zijn, meer vrouwen als Hannah die vroeg hun man hebben verloren, u kunt erin lezen wat u wilt.

1 februari, 10 30 uur Kerkdienst, Zuydtwijck 4 februari, 14.30 -16.30 uur Soos, Antoniuskerk 5 februari, 10.00 - 11.45 uur Bijbelontmoeting, De Verdieping 5 februari, 15.30 - 17.00 uur Bijbeluur, Statenhof 12 februari, 10.00 - 12.00 uur Mantelzorg, rouwverwerking, Antoniuskerk 15 februari, 10 30 uur Kerkdienst, Zuydtwijck 18 februari, 15.00 – 16.30 Bijbeluur Rosenburch 19 februari, 10.30-12.00 uur Bijbelkring voor de hele wijk, De Parelvissers 28 februari, 18.00 – 21.00 uur Maaltijd + levensvragen, De Verdieping

Maar met de geboorte van Jezus is de toekomst begonnen, mogen wij gaan werken aan de toekomst, onze toekomst. Het oude ziet het nieuwe leven.

Nieuw Leven Op de begraafplaats Rhijnhof zag ik dit stuk boom, een dood blok hout waar toch leven uit komt. Een plek in Leiden die velen van ons maar al te goed kennen, een plek die ik niet direct associeer met nieuw leven. Maar toch, het is er, het stuk hout ligt vlak bij de vijver. Met de geboorte van Jezus zijn onze zorgen, ons lijden en pijn niet verdwenen. Wat wij wel mogen weten is dat er ondanks of dankzij het verleden ook weer een toekomst is, met de geboorte van Jezus een stralende toekomst. Die toekomst mogen wij zelf invullen, we kunnen accepteren dat dingen zijn zoals die zijn, wij kunnen ook proberen

dingen te veranderen. Wij kunnen vaker en meer iets geven aan bijvoorbeeld de Voedselbank of een kopje koffie drinken bij die buurvrouw die bijna het huis niet meer uitkomt. Het gemis van een geliefde kan niemand wegnemen, een luisterend oor kunnen wij wel geven. Moeilijk, jazeker maar niet onmogelijk. De toekomst is ook dit jaar weer begon-

nen, ook op de Filipijnen hebben zij dit jaar weer Kerst gevierd, in alle puinhopen na de verwoesting. Ik wens u allen een mooi begin van de nieuwe toekomst toe. Hans van der Vlist

Leids Kerkblad | 23

Oecumenische geloofs­gemeenschap Merenwijk Pastores: mw. drs. M. Falke-De Hoogh (RK), pastoraal werker, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 06 53249187, [email protected] mw. ds. E.S. Smidt, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5284909, [email protected] Scriba: mevr. J. Langeveld, Stadzicht 105, 2317 RV Leiden, [email protected] Wijkkerkenraad: voorzitter P.J. van den Broek, [email protected] Algemene Kerkelijke Merenwijkraad: voorzitter mw. Ingrid (I.J.A.M.) Weitenberg, p/a Watermolen 1, 2317 ST Leiden, tel. 071 - 5211963, [email protected], secretaris E.M. Korbee-van Hille, [email protected] Bankrekeningnr: ING 2581191 t.n.v. Algemene Kerkelijke Merenwijkraad Kerkelijk Centrum de Regenboog, Watermolen 1, 2317ST Leiden,tel. 071 - 5212858 Koster-beheerder: R. van Heijningen: [email protected] Website: www.deregenboogmerenwijk.nl

Aan het begin van een nieuw jaar De kersttijd ligt alweer achter ons en daarmee alle inspanningen van zoveel mensen om de kersttijd en de kerstvieringen tot iets moois te maken. Niet alleen in de kerk, maar ook persoonlijk. Zo werden wij, bij voorbeeld, tot in het nieuwe jaar verrast door alle goede wensen en hartelijke groeten die ons via kaarten en e-mail bereikten. Heel veel dank voor het grote web van verbondenheid dat zo tussen u en ons geweven werd. Het draagt ons met elkaar het nieuwe jaar binnen. Laten we elkaar ook in de tijd die komt vasthouden en inspiratie, vreugde en verbondenheid bieden. Een heel goed en gezegend 2014 gewenst. Mede namens Marlène en John, ds. Inge Smidt

Kopij Merenwijk Jarenlang heeft Corine Knoester consciëntieus de kopij van de Merenwijk voor het Leids Kerkblad verzorgd. Onlangs heeft zij aangegeven deze taak graag aan een ander te willen overdragen. Vanaf deze plaats een woord van dank aan Corine voor haar zorg dat de Regenboog telkens weer goed in beeld kwam in het Leids Kerkblad. Voortaan zal ik de kopij inzamelen en doormailen naar de redactie. Wilt u een artikel geplaatst zien, stuur het dan tijdig in via j.f.boon@ hetnet.nl. De inleverdatum voor het komende kerkblad is uiterlijk donderdag 13 februari. John Boon

we dieper ingaan op de betekenis van rituelen en symbolen. Het gesprek wordt ingeleid en geleid door pastoraal werker Marianne Hoogervorst en begint een kwartier na het afsluiten van de viering op zondag. Thema: symbolen en rituelen rond de Tafel van de Heer

Week van gebed voor de eenheid - morgengebed 9.30 uur in het Stiltecentrum

geloofsgemeenschap. Tijdens de vieringen is er altijd een crêche voor de allerkleinsten en kindernevendienst voor kinderen van 4 tot12 jaar. Kinderen die dat willen kunnen actief meedoen als liturgisch assistent. Na de vieringen is er limonade en koffie en gelegenheid om anderen te ontmoeten. Bij de informatietafel in de hal staat altijd iemand van de werkgroep wijkcontacten die u het één en ander over onze kerk kan vertellen.

Vieringen

19 januari ds. Barbara Heubeck-Duijts 26 januari ds. John Boon m.m.v. het Regenboogkoor 2 februari pw. Marianne Hoogervorst 9 februari ds. Inge Smidt 16 februari leden van de geloofsgemeenschap, m.m.v. het Regenboogkoor 23 februari dr. Eginhard Meijering

Elke zondag is er om 10.00 uur een viering voor mensen die de oecumene een warm hart toedragen. Afwisselend zal er een predikant of RK-pastor voorgaan. Weet u van harte welkom in de vieringen van onze

Symbolen en rituelen, hun betekenis en waarde voor ons mensen van de 21e eeuw Op zondag 2 februari is de laatste van een serie van drie bijeenkomsten waarin

24 | Leids Kerkblad

De week van 19 tot 26 januari is het de wereldwijde Week van gebed voor de eenheid. In deze week werken de Raad van Kerken, De Evangelische Alliantie en de R.K.-kerk samen. Wij willen daar als oecumenische geloofsgemeenschap graag aan meedoen. De viering van zondag 19 januari zal in het teken staan van deze gebedsweek met gebeden en gedachten uit de viering die in Canada speciaal voor deze week gemaakt is. De hele week van maandag 20 t/m zaterdag 25 januari is er elke morgen om 9.30 uur in het Stiltecentrum van de Regenboog een kort morgengebed voor de eenheid. Ook in andere kerken in Leiden zijn speciale gebedsdiensten en activiteiten in het kader van deze week van gebed voor de eenheid: In de Vredeskerk wordt op woensdag 22 januari een debatavond gehouden, waar­ aan ook Exodus meedoet. In de viering van zondag 26 januari wordt de week van gebed voor de eenheid afgesloten.

Jaarthema Compassie Christiane Berkvens en Ad Alblas schreven bij dit thema het boek Catechismus van de Compassie. In dat boek staat een aantal thema’s die ieder een vindplaats van God en van zijn én ons mededogen vormen in de maatschappij. Het boek snijdt thema’s aan als gelijkheid, verbondenheid, verzoening, rechtvaardigheid, vrijheid, God, liefde. Deze

Agenda onderwerpen worden benaderd vanuit de kunst, de Bijbel, de literatuur, verhalen van mensen, filmfragmenten enz. De thema’s geven aanleiding tot diepgaande gesprekken: over hoe je in het leven staat, wat je belangrijk vindt, waar je God in ervaart en waar niet. Zo geven ze aanleiding tot verdieping en ontmoeting, voor humor en voor een aanscherping van je eigen blik op het leven om ons heen. We hopen dat veel leden van de geloofsgemeenschap deze middagen of avonden zullen bezoeken. Niet alleen om de thema’s, al zijn ze stuk voor stuk boeiend genoeg, maar meer misschien nog voor de onderlinge verbondenheid en verdieping. Om zoveel mogelijk mensen de mogelijkheid te geven deze bijeenkomsten te bezoeken staan elke maand een middag en een avond gepland. Zowel op de middag als op de avond wordt hetzelfde thema behandeld. Wilt u dus graag komen, maar kunt u ’s avonds niet, dan is de middagbijeenkomst een mogelijkheid. Omgekeerd geldt hetzelfde. Van harte welkom, op maandag 20 januari en 24 februari (16.00 uur) en 21 januari en 25 februari (20.00 uur) in de Regenboog. ds. Inge Smidt

Leerhuis Oude Testament In de komende maanden zal dr. René Venema een leerhuis geven over het offer van Abraham. In drie donderdagavonden zal hij ons informeren over het offer van Abraham in de Bijbel, “De binding van Isaac” in de rabbijnse exegese en de wijze waarop dit verhaal fungeert in de christelijke traditie. De eerste avond staat gepland op 30 januari en de tweede op donderdag 27 februari van 20.00 - 21.30 uur in de Regenboog

Poëzie-avond met ds. Ronald da Costa Op woensdag 29 januari gaan wij met dichters op reis. Dat roept mooie herinneringen op en humoristische situaties. Wij horen onder anderen teksten van Nicolaas Beets, Bertus Aafjes, Hans Andreus en Willem Jan Otten. Hiervoor graag opgave bij mij uiterlijk 27 januari. Anja Rijken

‘Dans la maison’, filmavond met ds Ronald da Costa Twee reacties op de film van vanavond: ‘Je wordt meegezogen in deze film door het briljante scenario, maar ook door het geloofwaardige acteerwerk van Fabrice Luchini en Ernst Umhauer’. ‘Wat deze film zo sterk maakt is de subtiliteit. Niets wordt te veel uitgelegd en

De Regenboog herbergt een open geloofsgemeenschap van mensen die vanuit verschillende achtergronden bijeenkomen rond de vragen van geloof en leven. Ieder die met ons wil meedenken of -doen is van harte welkom. Wanneer een activiteit u aanspreekt voel u dan vrij om zich bij ons aan te sluiten. Wij stellen ieders aanwezigheid op prijs. Elke woensdagavond repeteert van 20.00-22.00 uur het Regenboogkoor o.l.v. Peter Scheele. Nieuwe leden zijn van harte welkom.

Elke vrijdag is er gelegenheid om te mediteren van 9.15-10.00 uur. In de week van 20 t/m 25 januari dagelijks morgengebed - Week van gebed voor de Eenheid. maandag 20 januari, 20.00 uur jaarthema compassie - verbondenheid dinsdag 21 januari, 16.00 uur jaarthema compassie - verbondenheid dinsdag 21 januari, 19.30 uur telavond Aktie Kerkbalans vrijdag 24 januari, 18.00-20.00 uur Regenboogdis - graag aanmelden via http://www. deregenboogmerenwijk.nl/activiteiten/regenboogdis woensdag 29 januari, 20.00 uur poëzie-avond met ds. Ronald da Costa donderdag 30 januari, 20.00 uur leerhuis Oude Testament met dr. René Venema zondag 2 februari, 11.15 uur Symbolen en rituelen rond de Tafel van de Heer maandag 3 februari, 19.30 uur filmavond met ds. Ronald da Costa maandag 24 februari, 16.00 uur middag compassie dinsdag 25 februari, 20.00 uur avond compassie donderdag 27 februari, 20.00 uur leerhuis Oude Testament met dr. René Venema

wanneer er een cliché in het verhaal sluipt, wordt deze door de personages zelf bespot. Het is net zoals voor de spelers ook voor de toeschouwer soms onduidelijk wat fictie is en wat realiteit. ‘Dans la maison’ boeit van begin tot eind en wordt nergens voorspelbaar omdat het juist op de momenten dát het voorspelbaar lijkt te worden niet duidelijk is of dit fictie of realiteit is’. Maandag 3 februari, aanvang 19.30 uur.

Korte terugblik Voor een terugblik op mijn activiteiten van de afgelopen maanden verwijs ik u naar het laatste Bulletin. Het daarin aangekondigde overzicht vindt u vanaf komende zondag op de informatietafel in de hal. Voor de echte liefhebbers is er ook een bijlage beschikbaar met citaten bij de verschillende thema’s. De bijlage kunt u per mail bij mij aanvragen. John Boon

Leids Kerkblad | 25

Evangelisch-Lutherse Gemeente Predikant: vacature Kerkelijk werker: Barbara Heckel MA, Kortenaerstraat 21, 2014 RR Haarlem, tel. 023 – 5444525 Voorzitter kerkenraad: mw. G. Graner-Bijma, Westerdreef 145, 2161 GR Lisse, tel. 0252 – 414887, [email protected] Secretaris kerkenraad: mw. C.C. Pet-Vonk, Muiderkring 217, 2332 BP Leiden, tel. 071 – 5762782, [email protected] Bankrekeningnrs: NL14 INGB 0000 1039 46 en NL63 ABNA 0451 0243 03 t.n.v. ELG Leiden te Lisse Kerk en consistorie: Hooglandse Kerkgracht 26 en 28, 2312 HV Leiden, tel. 071 – 5140783, [email protected] Kosterij: mw. H.J. Schotsman, Middelweg 36, 2312 KL Leiden, tel. 071 – 5140783, [email protected] Website: www.luthersekerkleiden.nl

Meditatie bij de Bergrede De liturgische kalender volgend komen we in dit zogenaamde A-jaar, aan de vooravond van de Veertigdagentijd, in het Evangelie naar Matteus bij de Bergrede uit. De rede, wordt wel bepleit, is gehouden op een berg in verband met de zichtbaar- en verstaanbaarheid, maar ook omdat zij een plek is tussen hemel en aarde. Een plaats waar de hemel de aarde nadert. Een plaats waar hemelse woorden kunnen klinken die de wereld aangaan en haar opnieuw te binnen kan brengen dat zij als aarde bedoeld is. Al in hoofdstuk 5:1 horen we, dat Jezus de berg bestijgt en de ‘scharen’ aanziet. Het woord dat met het ouderwets klinkende ‘scharen’ vertaald kan worden, kiest Matteüs bewust (Grieks: ochlous meervoud van ochlos). Het is geen volk (een groep die zijn opdracht verstaat en een identiteit heeft), het is ook geen gepeupel, een richtingloze massa. Het zijn mensen die aangezien worden (en wel door Jezus). Vervolgens ziet hij hen niet aan, maar spreekt hij hen ook aan. Welzalig de armen van geest...want van hun is het Koninkrijk der hemelen... De armen van geest zijn geen domoren; zij die van niets weten. Het zijn zij voor wie het evangelie bedoeld is. Het zijn zij die door de macht van heersers niet de machtsmiddelen bezitten om enig recht te doen gelden. Misschien staan zij op de rand om uit woede tot de richtingloze massa te vervallen. Zij zijn de ‘scharen’. Aan hen is het Koninkrijk der hemelen. De plaats waar gerechtigheid geschiedt. Nu Jezus hen aangezien heeft en genoemd heeft kan hij zeggen wat van hen gezegd moet worden. Dat zij treuren. Welzalig de treurenden...want zij zullen erbij geroepen worden... De treurenden heten ‘makarios’, gezegend te zijn. Niet omdat zij later na alle ellende troost ontvangen, maar omdat zij erbij geroepen worden. Zij worden niet achter hun rug om, voortaan hoofdschuddend nagekeken. Zij worden als

26 | Leids Kerkblad

getuigen opgeroepen. Zij doen voortaan mee! Zij worden op weg gezet. Welzalig de zachtmoedigen...want zij zullen het land beërven... Zachtmoedig zijn zij die de ‘armen van geest’ niet hebben weggekeken. Niet hebben verlaagd zoals de heersers doen. De heersers zijn de bezitters. Zij bezitten het land. Wanneer het Koninkrijk der Hemelen hun einde inluidt zal hun bezit aan de zachtmoedigen zijn. Welzalig de hongerigen en dorstigen naar gerechtigheid...want zij zullen verzadigd worden... Wie hongert alleen en dorst alleen is een roofdier. Veel roofdieren samen vormen het gepeupel!! Maar hier worden de scharen aangezien en toegesproken. Hun honger en dorst is de begeerte naar gerechtigheid. Zo wordt hen voorgehouden. Welzalig de barmhartigen...want zij zullen barmhartigheid ondervinden... Het Griekse woord voor barmhartige is ‘elemos’, waar ons aalmoes in doorklinkt. Riskant in dit verband. Met een aalmoes leer je ook je geweten te sussen en (redelijk) onbewogen je eigen weg te vervolgen. Terwijl je bent aangezien en aangesproken om er bij te komen en mee te gaan op weg. Welzalig de zuiveren van hart...want zij zullen God zien... ‘Zuiver van hart’ kan het best verstaan worden als: integer. Zij zien in dat zij aangezien worden. Welzalig de vredemakers...zij zullen Gods zonen worden genoemd Vredemakers zijn zij die niet inzetten op maximale veiligheid, maar de droom van gerechtigheid niet opgeven en deze willen doen terugkeren. Welzalig die vervolgd worden omwille van de gerechtigheid...want van hun is het Koninkrijk der hemelen. De gerechtigheid zal niet worden vervuld zonder vervolging. Wie gewend is te heersen zal zijn ‘bezit’ niet zomaar opgeven. Welzalig zijt gij...als zij u haten en vervolgen, omwille van mij.

Opvallend ten slotte die omdraaiing. ‘Gij’, jullie, jullie die dit horen om te verstaan. En ‘mij’ in plaats van... vul maar in. Jezus is de ‘scharen’ in de doop voorgegaan om alle gerechtigheid te vervullen. In Jezus zijn de scharen niet langer gepeupel meer en kunnen zij volk zijn. Daarom: Verblijdt en verheugt u... want uw loon is veel in de hemelen. Dat wil zeggen niet als beloning in een uitgesteld straks, maar zichtbaar en verstaanbaar waar wordt aangezien en aangehoord!! (Voor de vertaling van de verwerkte verzen uit Matteüs 5 is gebruik gemaakt van Gewaagde woorden, Th.J.M. Naastepad, Ten Have 2002) Sietse van Kammen

Adventsontbijt Zo tegen halftien waren alle deelnemers van het adventsontbijt aanwezig en konden we aan tafel gaan. Onze cantorij Luthonica had een nieuwe canon - ‘Dank U voor uw overvloed, Schepper die ons leven doet, Amen’ - ingestudeerd voor het begin van het ontbijt. Het klonk prachtig vanuit de hal van de kerk. Een

Agenda ieder liet zich alles goed smaken. Een gast aan tafel is bij het adventsontbijt gebruikelijk. Dit keer ging de opbrengst naar de slachtoffers van de natuurramp in de Filipijnen. Na het ontbijt werd een Metten ter afsluiting gehouden. Met medewerking van de cantorij werden liederen uit het Liedboek 2013 gezongen. Alvast een voorproefje als volgend jaar de nieuwe bundel in gebruik zal worden genomen. Na afloop kon ieder een attentie meenemen en/of wegbrengen naar leden, die niet aanwezig konden zijn.

Barbara Heckel ([email protected]), kerkelijk werker, is momenteel met ziekteverlof. Voor dringende zaken kunt u contact opnemen met de voorzitter of secretaris van de kerkenraad. Activiteiten van A tot Z Bijzondere dienst 26 januari 10.00 uur oecumenische dienst in samenwerking met Exodus in de Vredeskerk. Erediensten 19 januari - geen dienst 26 januari - oecumenische dienst in de Vredeskerk, aanvang 10.00 uur 2 februari - geen dienst 9 februari - ds. H.J. Hemstede 16 februari - geen dienst 23 februari - nog niet bekend 2 maart - geen dienst 9 maart - drs. G.W. Scholten, viering Heilig Avondmaal Gemeenteavond Thema: ‘Samen Anders’ Voorbereiding op de dienst van 26 januari. Plaats van samenkomst is de Vredeskerk. Aanvang 20.00 uur Kerkenraad 11 februari en 11 maart om 20.00 uur in de consistorie Redactiecommissie Contactpersoon) Lenie de Jongh, 0348 419778. Periode van het volgende Leids kerkblad is van 9 maart t/m 13 april. Inleverdatum kopij: uiterlijk 14 februari per mail bij [email protected]

Gemeenteavond, oecumenische dienst Op woensdag 22 januari wordt er een gemeenteavond in de Vredeskerk gehouden als voorbereiding op de gezamenlijke dienst van zondag 26 januari van de Oud Katholieke Kerk, de Vredeskerkwijkgemeente, de Maranathawijkgemeente en de Lutherse gemeente. Het thema van deze bijeenkomst is: ‘Samen Anders’. Aan de hand van enkele stellingen zal worden gediscussieerd over de betekenis van de participatiesamenleving. Aan deze avond en dienst werken cliënten van Exodus mee. Meer informatie hierover kunt u vinden op de pagina’s van de Vredeskerk. De kerkenraad nodigt u van harte uit om aan beide bijeenkomsten deel te nemen.

Een nieuwe organist Ik ben Jan Hoegee en zal me kort aan u voorstellen. Met mijn vrouw en drie dochters van 2, 4, en 6 woon ik in Berkel en Rodenrijs. Doordeweeks werk ik bij TNO in Delft. Bij wijze van uit de hand gelopen hobby ben ik orgel en kerkmuziek gaan studeren aan het conservatorium in Rotterdam. Nog niet zo lang geleden ben ik er afgestudeerd. De func-

tie van cantor-organist in de Lutherse gemeente is goed te combineren met gezin en werk. Het is een aantrekkelijke positie temeer omdat ik ook een fraai

instrument mag bespelen. Ik zal ongeveer een- tot tweemaal per maand spelen tijdens de diensten. We hebben als kerk een werkelijk enorme schat aan liederen. Ik hoop dat mijn spel een stimulans is tot en een waardevolle bijdrage levert aan de gemeentezang in Leiden.

Van de kerkrentmeesters Verantwoording van de ontvangsten in de periode juni tot en met december 2013. Collectes voor de kerk € 1.575,70, diaconie € 215,40, diaconaal project van de PGL € 220,00 en ramp op de Filipijnen € 260,00. Aan giften voor de kerk werd ontvangen van mw. R. 2 x € 500,00 en fam. Z. € 300,00; voor het orgelfonds fam. Z. € 300,00.

Leids Kerkblad | 27

Vereniging van Vrijzinnige Protestanten Predikant: mw. ds. M. Driessen, Lammenschansweg 51, 2313 DJ Leiden, tel. 071 - 5131422, [email protected] Voorzitter: G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest, tel. 071 - 5153865 Secretaris: (waarnemend) G. Eegdeman, Laan van Arenstein 23, 2341 LS Oegstgeest, tel. 071 - 5153865, [email protected] Bankrekeningnr.: 175067 t.n.v. 2e penningmeester VVP Leiden-Oegstgeest Kerkdiensten: Gemeentecentrum, Lijtweg 9, 2341 HA Oegstgeest Website: www.vvpleidenoegstgeest.nl

Preek van de leek: prof. P.J. Sterk In de dienst van zondag 2 februari zal prof. dr. P.J. Sterk, longfysioloog en hoogleraar aan de universiteiten van Amsterdam en Leiden spreken over het thema ‘Adem als inspiratie’. In het kader van het thema van de Raad van Kerken van Oegstgeest ‘Op adem komen’ leek het ons boeiend om ons vanuit een medisch-filosofische hoek te bezinnen op adem, inademen, uitademen en op adem komen. Terwijl onze binnenwereld grotendeels besloten ligt in het hart, snakken we met onze longen naar adem en dus naar een voortdurende uitwisseling met de buitenwereld. Uitwisseling met de wereld om ons heen vormt onze identiteit. En als identiteit dragen wij ook weer bij aan de wereld. De parallel hier-

Agenda 20 januari, 20.00 uur en 21 januari, 14.30 uur - Gemeentecentrum Literatuur en Religie: En uit de bergen kwam de echo van Khaled Hosseini 26 januari, 17.00 uur - Gemeentecentrum Kunst en Spiritualiteit à la carte: Johannes Passion door Harm Jan Smid 28 januari, 10.00 uur - Vredeskerk Gesprekskring ‘Geloofsbeleving’ 11 februari, 20.00 uur - Gemeentecentrum Diaconale avond van de gezamenlijke diaconieën Oegstgeest over SchuldHulpMaatje 18 februari, 14.30 uur - Gemeentecentrum Vrijzinnige Protestantse Vrouwengroep: ‘Vreemde aspecten van het voedsel’ door Jantina Brouwer 23 februari, 17.00 uur - Gemeentecentrum Kunst en Spiritualiteit à la carte: Protestsongs, toegelicht en gezongen door Martijn van Kogelenberg. 24 februari, 20.00 uur en 25 februari, 14.30 uur-Gemeentecentrum Literatuur en Religie: De duivenhoudsters van Alice Hoffman 25 februari, 20.00 uur - Gemeentecentrum Lezing over Spinoza door ir. W. Lintsen

28 | Leids Kerkblad

van is de expiratie, de uitademing. Recent is gebleken dat de lucht die we uitademen duizenden moleculaire boodschappen met zich meedraagt die kunnen worden gebruikt bij de herkenning van individuele mensen en van gezondheid en ziekte. Martine Wassenaar zal in de dienst klarinet spelen. Een blaasinstrument leek ons goed passen bij een thema over adem.

Kunst en Spiritualiteit à la carte ‘Een buitengewone combinatie van theologie en muziek, van religie en politiek, van drama en een wonderbaarlijk verteld verhaal’. Zo beschrijft de bekende Engelse dirigent John Eliot Gardiner de Johannes Passion van Johann Sebastian Bach. In deze bijeenkomst van Kunst en Spiritualiteit op zondag 26 januari (17.00 uur) besteden we aandacht aan deze aspecten van de Johannes Passion en trekken we vergelijkingen met de nog meer bekende Matthäus Passion. Een ander opvallend kenmerk van de Johannes Passion is de centrale rol van het koor, dat wel de eigenlijke hoofdrolspeler van deze Passie wordt genoemd. Ook bij ons staat deze middag het koor centraal. De toelichting wordt verzorgd door Harm Jan Smid. Begeleid op de gitaar zal Martijn van Kogelenberg op 23 februari een aantal protestsongs zingen, en ingaan op de context van ontstaan. Zo zullen liederen klinken van Pete Seeger, Wolf Bierman, Bob Dylan, Reinhard Mey, Louis Davids, Tracy Chapman en John Lennon. Maar hij zal ook een ‘anti-protestsong’ van Tom Lehrer zingen. Voor beide bijeenkomsten is het prettig als u zich opgeeft met het oog op de voorbereiding van de maaltijd. Rond 19.30 uur sluiten we de bijeenkomst af.

Lezing Spinoza Wim Lintsen, geïnspireerd door Spinoza’s emotieleer en zijn spirituele levenskunst, zal op 25 februari een lezing houden. ds. Marjan Driessen

Eglise wallonne Pasteur: Mme Françoise Weber, Houtlaan 15, 2334 CJ Leiden, tel. 071 – 5177533, [email protected] Presbytère: Houtlaan 15, 2334 CJ Leyde Président du consistoire: H.J. de Jonge, Zeemanlaan 47, 2313 SW Leiden. [email protected] Trésorier: Frank E. H. van Egmond, Herensteeg 16, 2311 SJ Leiden Compte de l’Eglise: ING bank 5370099 au nom de: Eglise wallonne de Leyde à Leiden Temple: Breestraat 62, 2311 CS Leiden, tél. 071 – 5134139 Compte de la diaconie: 575834431 au nom de Diaconie Waalse Kerk Leiden. Salle Loeber: Breestraat 62, 2311 CS Leiden Marguillier et organiste: Erik van Bruggen, Breestraat 64, 2311 CS Leiden, tél. 071 – 5134139, [email protected] Site web: http://www.eglisewallonne.vze.com Secrétariat: [email protected]

Le culte de l’Avent Nous avons eu le plaisir de perpétuer cette année encore le culte néerlandophone de l’Avent, destiné aux familles et amis des choristes. L’officiant drs Robert

de la présidence du consistoire de notre église au début de 2014. J’ai été diacre de 1975 à 1988 et ancien de 2007 à 2014. Il a été un privilège pour moi de servir dans ce coin modeste et un peu perdu de la vigne du Seigneur. Je remercie tous ceux et toutes celles avec qui j’ai eu l’avantage de collaborer. H.J. de Jonge

LE MOT DU PASTEUR

Prang a présidé et inspiré l’auditoire. Un groupe instrumental a accompagné la chorale: orgue, flûtes et viole ont apporté un son à la fois profond et joyeux.

Nos grandes orgues Le 3 décembre 2013, la Commission officielle responsable de la restauration des orgues du temple wallon de Leyde (Wim Diepenhorst, Peter van Dijk, Hans van Nieuwkoop, Jaap Jan Steensma), après mûre délibération, a décidé que ces orgues seront accordées dans le tempérament mésotonique selon Michael Praetorius, donc sans modifications. Pour de plus amples informations, consultez l’article “tempérament mésotonique” dans Wikipedia ou notre organiste Erik van Bruggen.

Le mot du président Ainsi qu’annoncé en janvier 2013, je démissionnerai du ministère d’ancien et

Cette nouvelle année devant nous sera riche en renouvellements. Déjà le temple est rénové, et l’orgue est restauré, bientôt réaccordé. Ceci pour la part matérielle. Car la part vivante, humaine, se renouvelle aussi, présidence et diaconie (des nouvelles de notre diaconie dans le prochain numéro). Et là l’effet est tout autre : d’abord, on n’aime pas se séparer des gens, surtout dans une Eglise où le maître mot est la communauté, et où l’essentiel consiste à rassembler, à méditer ensemble, à faire ensemble. Et puis,

chacun est irremplaçable, contrairement à ce que dit le proverbe. En terme chrétien l’individu a une valeur propre inestimable. Il nous faudra donc, humainement parlant, nous réaccorder après les renouvellements, comme les tuyaux d’un même orgue, au sein du consistoire, et en harmonie avec toute la communauté. Dans ce sens, ceux qui quittent le ministère ne nous quittent pas, nous travaillerons encore le plus possible en résonnance avec eux, comme avec vous tous, membres ou amis qui aimez participer à cet ensemble orchestré par le Christ, qui lui nous renouvelle chaque jour. Je vous souhaite à tous de trouver l’harmonie dans vos vies au cours de cette nouvelle année, afin de pouvoir nous mettre ensemble au service de notre Seigneur en bonne résonnance, et de laisser sa grâce vibrer jusqu’aux oreilles de nos contemporains ! Fr. Weber

REFLECHIR, ETUDIER, PRIER, CHANTER Cycle des prédications Les lectures suivent désormais le lectionnaire œcuménique, adopté par (La Bible en 6 ans), calendrier de lecture biblique de la Fédération Protestante de France, à lire aussi en ligne.

Cure d’âme Le pasteur est à votre disposition pour une écoute de vos joies et de vos peines, un approfondissement de l’expression personnelle de votre foi et une prière en commun.

Enseignements bibliques Ecole du dimanche et garderie: pendant chaque culte, grâce à la permanence de bénévoles. Etude biblique: un dimanche par mois, après le culte, avec partage des tartines. Dimanche 19 janvier: les différentes versions des Béatitudes. Séance suivante à retenir: dimanche 9 février.

Chorale Chorale chaque mercredi de 20h à 21h au temple sous la direction d’Erik van Bruggen. Au programme, motet et psaumes de Genève pour l’animation des cultes de fêtes.

Leids Kerkblad | 29

BMS Netwerk Notarissen

persoonlijk, betrokken en altijd dichtbij

> Alle rechtsgebieden

Notarissen mr. R.H. Breedveld

> Combinatievoordeel bij gelijktijdig passeren van verschillende akten

mr. E.J. Moolenaar mr. M. Schwarze

Nico Soek begeleidt en verzorgt de uitvaart, ook als u elders verzekerd bent.

> Gratis abonnement op onze elektronische nieuwsbrief

Plantsoen 25 2311 KG Leiden T (071) 516 29 30 F (071) 516 29 35 E [email protected]

> Eigen parkeerterrein 16458

www.bmsnotarissen.nl

***

rd in voo e n i l n o Schrijf u

Sfeervol wonen!

ieuw tis n a r g e

e sbri

071 - 57 20 076 dag en nacht www.arumuitvaartzorg.nl

Gelegen op de mooiste plek in het hart van Leiden, aan de voet van de Burcht. Lammenschansweg 138 ■ Leiden ■ (071) 532 38 48

w w w. w j - z i r k z ee. n l • Lunchen • Dineren • Buffetten

***

90x62mm

• Feesten • Bruiloften • Recepties • Afstudeerborrels B R A S S E R I E R E S T A URAN T

Het Koetshuis DE BURCHT

BU RGSTEEG 13 | LEIDEN | TEL . 071512 16 88 | W W W.KOE TSH U ISDEBU RCH T.NL

Professionele Ondersteuning Events Van organisatie tot decor inrichting

van BEUKERING MAKELAARS Voor een regelrechte sfeerverademing!

Ontwerp Meubilair verhuur Realisatie Decor verhuur Business Bloemist

Greenstyling

Energieweg 16 Zoeterwoude

30 | Leids Kerkblad

Workshops

071-512 08 29

Eventdecoratie www.nieuwenburg.nl

Ons actuele woningaanbod vindt u ook op:

f

Algemene Kerkenraad Redactieraad Leids Kerkblad Hoe het de Redactieraad vergaat De Redactieraad kwam in het najaar van 2013 twee keer bijeen. Allereerst voor een reguliere vergadering van de raad die bestaat uit vertegenwoordigers van de wijken, de colleges van diaconie en kerkrentmeesters, Eglise Wallonne en de Evangelisch Lutherse Gemeente, ofwel allen die een bijdrage leveren aan het Leids Kerkblad. Naast de reguliere punten, waren er drie punten die behandeld dienden te worden. Allereerst de samenstelling van de redactie. De redacteuren zijn de mensen die daadwerkelijk het Leids Kerkblad maken; zij schrijven artikelen, verkopen advertenties, redigeren, controleren proefdrukken, enzovoort. Voor hen geldt een zittingsduur van vier jaar. Aangezien begin 2010 de vernieuwde opzet van het Leids Kerkblad geïntroduceerd is, waarbij een zittingsduur voor het eerst werd ingesteld, was het nodig om vóór januari de redacteuren die door willen gaan, te herbenoemen.

Kerkblad Afgesproken werd een extra vergadering te houden op 2 december en daaraan voorafgaand de huidige redacteuren te benaderen met de vraag of zij door wilden gaan. Dit was tevens een goede gelegenheid hen naar hun ervaringen te vragen en te bekijken of er verbeterpunten zijn. Om te voorkomen dat over vier jaar iedereen aftreedt, is voorgesteld

ook een zittingsduur van twee jaar te hanteren. Verder lag de vraag op tafel hoe om te gaan met incidenteel nieuws uit de wijken dat voor heel de PGL interessant zou zijn. Regelmatig wordt de redactie benaderd met de vraag of een bepaalde cursus of lezing uit het wijknieuws, niet op een aparte, opvallende plaats in het Leids Kerkblad geplaatst kan worden, omdat deze ook interessant zou zijn voor gemeenteleden uit andere wijken. De Redactieraad blijft echter van mening dat het Leids Kerkblad voor heel de PGL is en dat verondersteld wordt dat lezers héél het blad lezen, dus ook het nieuws uit andere wijken. Wel is afgesproken dat op verzoek - eventueel een steunkleur geplaatst kan worden bij een wijk(overstijgend) bericht. Overigens geldt dat alle communicatie met het Leids Kerkblad, via de eigen scriba dient te lopen. Wie dus een idee heeft voor een interview, een bericht of een voorstel voor een rubriek voor de redactie, moet dit via de scriba doorgeven, in plaats van de redactie – vaak de hoofdredacteur ds. Alblas – rechtstreeks te benaderen. Tot slot is gesproken over het invoeren van fotoverantwoording, ofwel dat voor de lezer duidelijk is wie welke foto gemaakt heeft; net zoals dat bij artikelen het geval is. De aanwezige

leden kwamen er niet uit, om principiële en praktische redenen. Afgesproken werd de fotografen om advies te vragen en de vergadering werd afgesloten met gebed. Op 13 november gaf een meerderheid van de aanwezige fotografen aan voorstander van fotoverantwoording te zijn. Op 2 december vond de extra vergade-

ring plaats in Diaconaal Centrum De Bakkerij, die aansloot op een vergadering van de redactie. Allereerst werd voorgesteld om als zittingsduur voortaan twee of vier jaar te hanteren. Vervolgens werden herbenoemd: ds. A. Alblas (twee jaar), mw. H. van den Broek (twee jaar), mw. H. Eshuis (twee jaar), R. Favier (twee jaar), ds. H. Hemstede (twee jaar), H. Karstens (twee jaar), mw. J. Schoonwater (vier jaar), mw. E. Veenstra (twee jaar) en mw. S. Visscher (vier jaar). E. van der Plicht is sinds kort aangetreden en was niet aftredend. Tevens werd, na een discussie over de praktische uitwerking, het voorstel aangenomen om fotoverantwoording toe te passen. Ter afsluiting vond een borrel plaats waarin leden van de Redactieraad, redacteuren en fotografen elkaar beter konden leren kennen. Ook een moment om met elkaar terug te kijken op vier jaar Leids Kerkblad ‘nieuwe stijl’ en vooruit te blikken op 2014! M. Korbee

Leids Kerkblad | 31

Algemene Kerkenraad Algemene Kerkenraad Protestantse Gemeente te Leiden preases: F. van Oosten, Akkerhoornbloem 36, Leiden scriba: M.P.H.J. Korbee, Zandzegge 11, 2318 ZK Leiden, tel. 071 - 5126574 postadres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden telefoon: 071 - 5764145 e-mail: [email protected]

10 december De Algemene Kerkenraad behandelde op zijn vergadering van 10 december de Begroting 2014 van de Protestantse gemeente te Leiden. Leden van het College van Kerkrentmeesters, Hans Karstens en Christiaan de Witt, lichtten deze toe. Omdat elders in dit blad een samenvatting van de begroting staat en u de volledige begroting kunt downloaden van de website van de PGL, kan hier worden volstaan met de melding dat onderaan de streep een verwacht positief resultaat van bijna € 25.000 staat. Dat is mooi, maar niet veel op een begroting van € 1,6 miljoen. Bovendien zijn er grote zorgen rondom de opbrengst van Aktie Kerkbalans. Die van 2013 vertoont een forse teruggang van circa € 20.000, terwijl al bekend is dat in 2014 het aantal aangeschreven mensen beduidend lager is, dan het afgelopen jaar.

tijdelijk deel (gedurende deze beleidsperiode) dat voortkomt uit de overgangsmaatregel die in het Beleidsplan 20142017 is afgesproken. De invulling van de formatieruimte heeft onder anderen betrekking op de vraag op welke wijze de wijkgemeenten de beschikbare ruimte wensen in te vullen en of zij een predikant of een kerkelijk werker wensen. Verder zijn de wijken en het Bijzonder Kerkenwerk uitgenodigd om iemand uit hun midden af te vaardigen naar de werkgroep Vitaliteitsfonds. Deze werkgroep moet voor de zomer de procedure en criteria opstellen, zodat helder is hoe en wanneer aanvragen ingediend moeten worden en waaraan ze dienen te voldoen. Tevens is de Begroting 2014 van de Diaconie van de Protestantse gemeente te Leiden in tweede lezing vastgesteld. Vanuit de gemeente zijn geen reacties ontvangen.

De opbrengst van Kerkbalans vormt samen met de collecte-opbrengsten en de afzonderlijke inzamelingen (voor het kerkblad, de solidariteitskas en de paasen eindejaarscollecte) de bijdragen levend geld. Binnen de Protestantse Kerk Nederland is afgesproken, dat op basis van deze bijdragen het aantal predikantsplaatsen bepaald wordt, ongeacht de opbrengst of omvang van het eigen vermogen van een gemeente.

Tot slot volgde een aantal ‘hamerstukken’. Allereerst werden de verschijningsdata van het Leids Kerkblad voor 2014 vastgesteld. Hierna werd het doel van de collecte op 9 maart bepaald. Jaarlijks mag de Algemene Kerkenraad namelijk de bestemming van één collecte vaststellen en voor 2014 is dat SchuldHulpMaatje. Daarmee was het collecterooster 2014 afgerond en kon het vastgesteld worden. Het collecterooster is onderdeel van de Begroting 2014.

Vervolgens is gesproken over de uitvoering van het beleidsplan. Op de AK-vergadering van 21 januari hopen we duidelijkheid te hebben over de omvang, verdeling en invulling van de predikantsplaatsen voor alle wijkgemeenten. De omvang van de formatieplaatsen bestaat in principe uit een vast deel dat uit de Matrix 2013 is af te leiden en uit een

Afsluitend werd de omvang van het college van kerkrentmeesters voor 2014 vastgesteld op tien. Het college telt op papier twaalf leden, maar door vacatures is het daadwerkelijke

32 | Leids Kerkblad

aantal negen. Om te voorkomen dat het college onbestuurbaar wordt doordat het quorum (minimaal zes aanwezigen, bij een omvang van twaalf) niet gehaald wordt, is de omvang verlaagd naar tien. Aansluitend op de vergadering was er een borrel om met elkaar terug te blikken op 2013 en vooruit te kijken naar 2014. Hiervoor waren allen uitgenodigd die betrokken zijn geweest bij de totstandkoming van het Beleidsplan 2014-2017. Zo waren ex-scriba H. Nagelkerke en ex-preses J. Radder aanwezig, en ook Chr. de Witt, lid van de eerste beleidscommissie. De voorzitter van de AK, F. van Oosten, herinnerde aan de vele tientallen vergaderingen die de afgelopen jaren hebben plaatsgevonden over het beleidsplan. Tevens aan de pijn en moeite die tijdens het proces ervaren werden en ook in het eindresultaat verwoord zijn. Maar hij sprak ook zijn dankbaarheid uit dat nu voor de komende vier jaar helder is waar de afzonderlijke wijkgemeenten en de PGL als geheel aan toe zijn, omdat er nu een zekere stabiliteit is wat predikantsplaatsen, kerkgebouwen en financiën betreft. In deze relatieve rust, kunnen geloofsgemeenschappen verder werken aan hun vitaliteit, waaraan ook het Vitaliteitsfonds een bijdrage kan leveren. M. Korbee

Algemene Kerkenraad

Begroting 2014 Protestantse gemeente te Leiden In het kader van nieuw beleid Deze begroting is gebaseerd op het vastgestelde Beleidsplan 2014 – 2017. Dat betekent dat wordt uitgegaan van vier vaste (structurele) formatieplaatsen voor het pastoraat. Verder wordt uitgegaan van de handhaving van de bestaande kerkgebouwen voor de erediensten: Hooglandse Kerk, Marekerk, Vredeskerk, Regenboog (samen met RK) en Antoniuskerk (in huur) met daarnaast nog de twee steunpunten in de Maranathawijk (De Wijkplaats) en Zuidwest (De Verdieping). Daarnaast is er budget beschikbaar voor één tijdelijke formatieplaats om de reductie van zes formatieplaatsen (eind 2013) naar vier formatieplaatsen eind (2017) op een geleidelijke wijze te laten verlopen.

De kosten van gebouwen betreffen de onderhoudskosten, de energielasten, de kosten van aanschaf van inventarissen etc. en de huren van de niet in eigendom zijnde gebouwen. De beheerskosten betreffen onder anderen de kosten van drukwerk (waaronder het Leids Kerkblad), accountantskosten, ledenadministratie en de verplichte bijdrage aan de landelijke kerk ad. € 65.000. Graag zijn wij bereid een nadere toelichting te geven. Het College van Kerkrentmeesters

Inkomsten Inkomsten Inkomsten

Vitaliteitsfonds Om nieuwe initiatieven mogelijk te maken die mensen zullen aanspreken die nu de kerk verloren hebben of nog niet gevon- €710.000 €710.000 den hebben wordt een Vitaliteitsfonds ingesteld. Daarin wordt in de beleidsplanperiode jaarlijks € 50.000 gestort. €710.000

Geen tekort? De begroting sluit met een voordelig saldo van € 24.000. Het voordelig saldo is onder meer ontstaan doordat de predikantenformatie is teruggebracht naar vijf. Maar we zullen er, gezien de meerjarenraming, rekening mee moeten houden dat dit voordelig saldo in de loop der jaren weer zal omslaan naar een tekort. Een verdere reductie van de predikantenformatie naar vier formatieplaatsen is daarom in het beleidsplan verwerkt. Wij hebben ook rekening gehouden met een forse opbrengst van ons vermogen (rente, dividend en koerswinst). Deze opbrengst is wel afhankelijk van de economische ontwikkelingen.

Vrijwillige bijdragen van groot belang.

€440.000 €440.000 €440.000 €340.000 €340.000

terreinen Kerkbalans, Kerkbalans, collecten, collecten, Opbrengst vermogen giften giften

€340.000

Kerkbalans, collecten, giften

€20.000 €20.000

Uitgaven Uitgaven

€20.000 €170.000 €170.000

Uitgaven

Zoals u uit het diagram kunt zien vormen de vrijwillige bijdragen, giften en collecten bijna de helft van onze inkomsten. €470.000 Voor 2013 vrezen wij een forse terugval van de vrijwillige €170.000 €470.000 bijdragen. Wij hopen dat dit eenmalig is. Nog eens een forse teruggang in 2014 zal leiden tot een tekort. Dit zou dan aanlei-€420.000 €420.000 €470.000 ding kunnen zijn tot nieuwe bezuinigingen. Dat moeten we voorkomen! €420.000

Korte toelichting De kosten van predikanten en kerkelijk werkers spreken voor zich. De overige kosten betreffen de kosten van kosters, organisten en administratief personeel.

Verhuur Verhuur gebouwen gebouwen en en terreinen terreinen Opbrengst Opbrengst vermogen vermogen Verhuur gebouwen en

€410.000 €410.000 €410.000

KostenKosten predikanten predikanten en en kerkelijk kerkelijk werkerswerkers OverigeOverige Kosten predikanten en personeelskosten personeelskosten kerkelijk werkers KostenKosten gebouwen gebouwen Overige personeelskosten Beheerskosten Beheerskosten Kosten gebouwen PositiefPositief resultaat resultaat Beheerskosten Positief resultaat

Leids Kerkblad | 33

College van Kerkrentmeesters Secretaris: J.P. Karstens, tel. 071 - 5212087 Adres: Kerkelijk Bureau, Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden, tel. 071 - 5764145, [email protected] Bankrekeningnrs: NL78INGB0000041878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden (voor giften) NL92INGB0000121554 t.n.v. Actie Kerkbalans Leiden (voor vrijwillige bijdragen) Kerkelijk Bureau: Van Vollenhovenkade 22, 2313 GG Leiden Geopend: maandag t/m donderdag van 09.00-12.00 uur, tel. 071 - 5764145 Mutaties: in verband met verhuizing, huwelijk, geboorte of overlijden gaarne melden bij het Kerkelijk Bureau ten behoeve van de verwerking in de ledenadministratie. Collectebonnen: bonnen van € 0,75 van € 15,00 per vel, bonnen van € 1,20 van € 24,00 per vel, en bonnen van € 2,00 van € 40,00 per vel. Betaling op rekening nr. NL78INGB0000041878 t.n.v. Protestantse Gemeente te Leiden o.v.v. aantal bonnen en prijs.

Afscheid geldteller Van Oosten Te midden van zijn familie, de mede­werk­ sters van het Kerkelijk Bureau, leden van het College en niet te vergeten zijn

Ontelbare munten en geldbriefjes zijn in de loop der jaren door zijn handen gegaan. Vanwege zijn zeer hoge leeftijd heeft hij nu het besluit moeten nemen met dat werk te stoppen. Voordat hij met deze taak begon was hij samen met zijn vrouw ook nog zo’n 20 jaar koster van de Maranathakerk geweest. Daarom kon de voorzitter van het College hem, als blijk van grote waardering voor al zijn werk voor de kerk in meer dan 50 jaar, de gouden speld van de Vereniging van Kerkrentmeesterlijk beheer opspelden.

Onderhoud De Regenboog Nu er besloten is om in de komende beleidsplanperiode al onze kerkgebou-

‘maatje’, de heer W. Hüner, nam de heer H. van Oosten op 19 december tijdens een informeel samenzijn afscheid als geldteller van onze gemeente. Gedurende bijna 30 jaar was hij elke maandag op het Kerkelijk Bureau om de collectes uit onze kerken te tellen.

Kerkbalans en SEPA Voor het betalingsverkeer worden met ingang van 2014 nieuwe regels van kracht. Iedereen gaat over naar IBAN (International Bank Account Number), het lange rekeningnummer. De invoering van SEPA (Single EURO Payments Area) betekent dat wij hen die voor de afschrijving van hun vrijwillige bijdrage gebruik maken van een doorlopende machtiging nadrukkelijk op het volgende moeten wijzen: Uw toegezegde termijn wordt geïncasseerd op de 25e van de door u aangekruiste maand(en).

34 | Leids Kerkblad

wen in gebruik te houden, is het ook zaak deze gebouwen goed te onderhouden. Nadat de renovatie van de toiletten is geschied vroeg ook de onderhoudstoestand van de noordelijke gevel van Kerkelijk Centrum De Regenboog onze aandacht. Het bestuur van de Stichting beheer Kerkelijk Centrum De Regenboog had een sterke voorkeur om de gevel te vervangen door kunststofbeplating. Het RK vicariaat, dat 1/3 van de onderhoudskosten draagt, ondersteunde deze wens. Deze vernieuwing kost echter ca. € 30.000. Ons college had een sterke voorkeur voor gewone renovatie van de houten beplating. Dit kost € 10.000, maar vraagt wel om regelmatig onderhoud. Maar ook op de langere termijn is dit goedkoper. Uiteindelijk hebben we in overleg besloten tot renovatie. Onze gemeente draagt 2/3 van deze kosten, dus ca. € 6.600. Aan het begin van het voorjaar zullen de werkzaamheden hun beslag krijgen.

Opbrengst acties Regelmatig treft u bij het Leids Kerkblad ook een acceptgiro aan. In de afgelopen maanden was dat voor uw vrijwillige bijdrage voor ons fraaie kerkblad en voor uw bijdrage aan de landelijke Solidariteitskas. Voor het Leids Kerkblad ontvingen wij bijna € 26.000! Fantastisch! Voor de Solidariteitskas ontvingen we € 14.000. Nog net niet voldoende voor de verplichte afdracht van € 16.755. Heel hartelijk dank voor al deze extra gaven! Hans Karstens

Kerkdiensten ■■ Zondag 19 januari

Deurcollecte: oecumene; Marekerk: GZB Hooglandse Kerk

10.00 u. mw. G. Smit-de Groot 11.45 u. ds. R. van Waarde, oecumenische studentendienst Marekerk

10.00 u. ds. T. Jacobs, bevestiging ambtsdragers 17.00 u. ds. J. van der Meijden, Rijssen 19.00 u. ds. H.J. van Wijnen, Nieuwegein, Alphadienst Maranathawijk

10.00 u. zie Vredeskerk

Waalse Kerk

10.30 u. ds. L. van Hilten, Arnhem Zorgcentrum Groenhoven

10.00 u. ds. A. Vuijst, Noordwijkerhout Overrhyn

11.00 u. ds. H.J. Hemstede, Leiderdorp

Antoniuskerk

10.00 u. mw. ds. M. Driessen en mw. A. van Leeuwen, oecumenische viering

Maranathawijk

10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk

10.00 u. ds. G.J. Venema, i.s.m. Basisschool Roomburg

10.15 u. ds. A.C. Kooijman

10.00 u. ds. P.A.A. Nauta, ’s Gravensande

Diaconessenhuis

Dienst voor doven Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal):

10.00 u. G.P. de Best

■■ Zaterdag 1 februari

Zuydtwijck

10.30 u. pastor H. van Breukelen ■■ Zondag 2 februari

De Regenboog

10.00 u. mw. ds. B. Heubeck

10.00 u. ds. T. Jacobs, viering Heilig Avondmaal 17.00 u. ds. T. Jacobs

10.00 u. mw. ds. M.A. de Vries

LUMC

Vredeskerk

10.00 u. ds. J.R. Wolthaus

Marekerk

Antoniuskerk

De Regenboog

10.00 u. mw. ds. E.S. Smidt

Evangelisch-Lutherse Kerk

10.15 u. ds. H.J. Hemstede, Leiderdorp Gemeentecentrum Oegstgeest

10.30 u. ds. E.H. Cossee, Rotterdam Waalse Kerk

10.30 u. mw. ds. F. Weber

Zorgcentrum Groenhoven

10.00 u. nog niet bekend Overrhyn

Evangelisch-Lutherse Kerk

Deurcollecte: Kosten voor energieverbruik kerkelijke gebouwen

11.00 u. R. Leijdekker

Gemeentecentrum Oegstgeest

Hooglandse Kerk

Diaconessenhuis

10.15 u. geen dienst

10.30 u. mw. M.S. Kloppenburg, Alphen a/d Rijn Waalse Kerk

10.30 u. mw. ds. F. Weber

Zorgcentrum Groenhoven

10.00 u. R. Rus, Oegstgeest

10.00 u. ds. A. Alblas, viering Heilig Avondmaal, m.m.v. Leidse Cantorij 11.45 u. ds. M. Vermet, oecumenische studentendienst Marekerk

11.00 u. ds. G.J. Venema

10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. ds. C. van Duijn, Delft

10.00 u. pastor H. van Breukelen

10.00 u. zie Vredeskerk

Overrhyn LUMC

Diaconessenhuis

10.15 u. nog niet bekend ■■ Zondag 26 januari

Maranathawijk

10.00 u. M. Boelen Antoniuskerk

09.15 u. ds. J.C. van Dongen De Regenboog

10.00 u. mw. M. Hoogervorst

Hooglandse Kerk

Gemeentecentrum Oegstgeest

Marekerk

10.00 u. J.P. Karstens 17.00 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk

10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk

10.00 u. oecumenische dienst, i.s.m. Exodus Antoniuskerk

10.00 u. mw. S. Smedinga

Evangelisch-Lutherse Kerk

10.15 u. geen dienst

10.30 u. mw. ds. M. Driessen en dr. P.J. Sterk (Preek van de Leek) Waalse Kerk

10.30 u. ds. D. Ribs

Zorgcentrum Groenhoven

10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oestgeest Overrhyn

11.00 u. mw. L. Kromhout LUMC

10.00 u. mw. ds. H.C. Pasterkamp Diaconessenhuis

10.15 u. mw. ds. I. van der Heul ■■ Zondag 9 februari

De Regenboog

10.00 u. ds. J.F. Boon, m.m.v. het Regenboogkoor

Deurcollecte: Kosten predikantsplaatsen en kerkelijk werkers

10.00 u. zie Vredeskerk

Hooglandse Kerk

Evangelisch-Lutherse Kerk

Gemeentecentrum Oegstgeest

10.30 u. ds. D.C. Peters, Alphen a/d Rijn

10.00 u. ds. A.J. Hammer 10.15 u. ds. A.C. Kooijman

Dienst voor doven Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal):

10.00 u. A. van Daalen

Dorpskerk Leiderdorp: dienst voor mensen met een verstandelijke beperking

15.00 u. pastor R. van Dijk ■■ Zaterdag 15 februari

Vredeskerk

Deurcollecte: Huur/onderhoud ten behoeve van het kerkgebouw of wijkgebouw

10.00 u. ds. A. Alblas 11.45 u. H. Godding, oecumenische studentendienst 19.00 u. ds. A. Alblas, cantatedienst m.m.v. Brederode Consort

LUMC

10.00 u. A.W. Ridder 11.45 u. pastor H. van Breukelen, oecumenische studentendienst

Zuydtwijck

10.30 u. ds. M. Driessen ■■ Zondag 16 februari

Deurcollecte: Door de wijken te bepalen doel Hooglandse Kerk

10.00 u. ds. A. Alblas, doopviering 11.45 u. mw. ds. K. van den Broeke, oecumenische studentendienst Marekerk

10.00 u. ds. M.J. Tekelenburg, Reeuwijk 17.00 u. ds. T. Jacobs Maranathawijk

10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk

10.00 u. P.W.A. Stuurman Antoniuskerk

09.15 u. mw. S. Smedinga De Regenboog

10.00 u. leden van de geloofsgemeenschap, m.m.v. het Regenbookoor Evangelisch-Lutherse Kerk

10.15 u. geen dienst

Gemeentecentrum Oegstgeest

10.30 u. ds. A. Klamer, Hilversum Waalse Kerk

10.30 u. mw. ds. F. Weber

Leids Kerkblad | 35

Zorgcentrum Groenhoven

Gemeentecentrum Oegstgeest

Marekerk

10.00 u. R. Rus

10.30 u. ds. J. Magliano-Tromp

Overrhyn

Waalse Kerk

11.00 u. mw. S. Poppe-Rienks, Oegstgeest

10.30 u. mw. ds. F. Weber

10.00 u. ds. T. Jacobs 17.00 u. ds. F.A.J. Heikoop, Harmelen 19.30 u. ds. W.J. Dekker, Amersfoort, Alphadienst

LUMC

Zorgcentrum Groenhoven

Maranathawijk

10.00 u. pater C. van Haasteren

10.00 u. nog niet bekend

10.00 u. zie Vredeskerk

Diaconessenhuis

Overrhyn

Vredeskerk

10.15 u. pastor H. van Breukelen

11.00 u. mw. J.K. Borreman-la Fleur, Leiderdorp

10.00 u. H. Boter

LUMC

Antoniuskerk

10.00 u. pastor J.H.S. Evers

09.15 u. mw. S. Smedinga

Diaconessenhuis

De Regenboog

Deurcollecte: Huur/onderhoud ten behoeve van het kerkgebouw of wijkgebouw

10.15 u. mw. R. Schultheiss

10.00 u. mw. M. Hoogervorst

Dienst voor doven Scheppingskerk Leiderdorp (kapelzaal):

Evangelisch-Lutherse Kerk

Hooglandse Kerk

10.00 u. ds. F. van Dijke

Gemeentecentrum Oegstgeest

■■ Zondag 23 februari

10.00 u. mw. ds. M. Driessen 11.45 u. mw. ds. C. van den Berg-Seiffert, oecumenische studentendienst

10.15 u. geen dienst 10.30 u. mw. ds. C. Dahmen, Berkenwoude

■■ Zaterdag 1 maart

Waalse Kerk

10.30 u. mw. ds. F. Weber

Marekerk

Zuydtwijck

Zorgcentrum Groenhoven

10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest 17.00 u. ds. H.G. de Graaff, Rotterdam

10.30 u. pastor H. van Breukelen

10.00 u. ds. G.F. Smaling, Oegstgeest

Maranathawijk

Overrhyn ■■ Zondag 2 maart

10.00 u. zie Vredeskerk Vredeskerk

10.00 u. mw. S. Smedinga

LUMC Deurcollecte: Kosten Kerkelijk Bureau Prot. gem. te Leiden

10.00 u. ds. P.F. Warmenhoven

Hooglandse Kerk

De Regenboog

10.00 u. ds. A. Alblas, m.m.v. Leidse Cantorij 11.45 u. ds. R. van Waarde, oecumenische studentendienst

Evangelisch-Lutherse Kerk

10.00 u. mw. ds. M.A. de Vries Diaconessenhuis

10.15 u. ds. A.C. Kooijman

Antoniuskerk

10.00 u. ds. E.P. Meijering, Oegstgeest

11.00 u. nog niet bekend

10.15 u. nog niet bekend

‘De kerk is een warme plek waar je God en elkaar kunt ontmoeten’ ds. Karin van den Broeke, preses van de generale synode PKN

Aan het begin van dit nieuwe jaar wensen wij elkaar in alle opzichten een voorspoedig en gelukkig 2014 toe. Ook dit jaar wordt u uitgenodigd om na te denken over de vraag wat de kerk u persoonlijk en - heel concreet dit jaar waard is. Onze gemeente wordt kleiner, maar wél vitaler en aantrekkelijker. Wij hopen dat veel van onze voornemens voor een kleinere vitale gemeente, die we in dit nieuwe jaar van plan zijn uit te voeren, gerealiseerd kunnen worden. De bijdrage uit de jaarlijkse actie Kerkbalans is enorm belangrijk voor onze gemeente. Via deze bijdrage kunnen wij een belangrijk deel van al ons werk financieren. Met de bijdrage uit de actie Kerkbalans kunnen de kosten voor predikanten, kerkelijk werkers, kosters en organisten financieren. Juist in deze tijd

36 | Leids Kerkblad

van economische onzekerheid kan de kerk van extra waarde zijn. De recente berichtgevingen over de economische crisis zijn weer licht optimistisch. Daarom durven wij het aan u te vragen om zo mogelijk een extra financiële inspanning te leveren. Ieder jaar zijn we onder de indruk hoe genereus u bent. Doet u ook dit jaar weer mee ? Uw antwoord zien wij met dankbaarheid tegemoet. Op bijna alle adressen wordt het antwoord op ‘Kerkbalans’ persoonlijk bezorgd en ook weer opgehaald ……. maar als de envelop vóór 1 februari niet bij u opgehaald is, dan kunt u deze sturen naar: Kerkelijk Bureau, Antwoordnummer 10458, 2300 WB Leiden (postzegel niet nodig). Het College van Kerkrentmeesters

Wat is de Kerk u waard? Aan u het antwoord!