Redactioneel. Vogels, die je graag ziet overvliegen met hun schetterend geluid: grus, grus: Wat willen ze daarmee zeggen?:

Redactioneel Vanavond hoorde ik een nieuw woord tijdens de 8-uur Nieuwsuitzending: Geweldsspectrum. Was het maar gewoon een woord! Ons visioen van vrede werd volkomen doorboord door landende F16-vliegtuigen op Schiphol (zij mochten daar even oefenen tussen gewone passagiersvliegtuigen).

Verder werd in diezelfde uitzending bekendgemaakt: Nederland gaat het verzoek inwilligen van haar bondgenoten, ook bombarderen op Syrië. Wat een teleurstelling, waarom niet beter geluisterd naar de diverse vredesgroeperingen, lees vooral het artikel van May-May Meijer (Peace SOS): Agendeer vrede i.p.v. terreur! Opnieuw nog grotere ellende: bommen i.p.v. brood. Nog grotere vluchtelingenstromen, vele vluchtelingen wagen zich in gammele bootjes ... Terecht worden de eilandbewoners van Lesbos aangewezen door een Avaaz-petitie als potentiële winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede. Vrijwilligers verrichten veel werk, ze helpen met een bewonderenswaardige inzet.

Caro schrijft een verademend artikel, klein en luchtig met foto van haar twee poezen, zo heerlijk aaibaar! Even alle ellende vergeten, dat willen we zo graag. Een prachtig interview met Sandra Verkuijlen, hiermee begint onze Nieuwsbrief. U weet nog wel, Sandra gaf een lezing op de Landelijke Dag 2015 van Vrouwen voor Vrede. Zij vertelde over haar werk in Nicaragua. Fijn om nu wat meer over haar te horen, zo jong als ze is, wil ze zich graag inzetten voor vrouwen, die te weinig kansen kregen. Je ontdekt dat Sandra van huis uit heeft meegekregen om met respect en aandacht te kijken naar haar medemens, goed luisterend naar de woorden van haar Opa van 96: “Je blijft altijd leren”. Ook wij kunnen dat nog steeds doen!.

Een tip voor de internationale vrouwendag op 8 maart: kraanvogels vouwen en deze ophangen op verrassende plekken. Het zijn zulke bijzondere trekvogels. Vogels, die je graag ziet overvliegen met hun schetterend geluid: grus, grus: Wat willen ze daarmee zeggen?:……. ”Geweld: daar hebben we genoeg van…..”

Ida Wassenaar 1

Geloven in Vrede

Sandra Verkuijlen: Ik geloof in de goedheid van mensen ls kind wist Sandra Verkuijlen al dat ze het prettig vond om in een vredige omgeving te zijn. Als veertienjarige trok de zorg voor vluchtelingen haar. Haar eerste maatschappelijke activiteit was lid worden van het jeugdblad van Amnesty International “Frontaal”. Ze begon na te denken over hoe die conflicten in voormalig Joegoslavië in elkaar staken en hoe je aan vrede kunt werken. Nu is Sandra Verkuijlen 32 jaar oud en stem te laten horen. Ze gaven zelfs een heeft ze al veel van haar wensen waar- voorstelling voor andere kinderen van gemaakt. Ze studeerde Sociaal Pedago- de Stichting. gische Hulpverlening met specialisatie Daarnaast draaide ze mee met de workdans en beweging. Zij werkte vele jaren shops van Girl Power*. Hierbij werden als woonbegeleider bij mensen met een meisjes als monitoras opgeleid. Deze verstandelijke beperking. Gedurende meiden informeren leeftijdsgenootjes haar studie Culturele Antropologie was over kinder- en vrouwenrechten. Velen zij werkzaam als woonbegeleider bij van hen hebben lichamelijk en seksueel Dichterbij en als projectleider Taal- geweld meegemaakt. Zij durfden over coach bij VluchtelingenWerk. Toen het taboe-onderwerpen te gaan praten. werk bij VluchtelingenWerk voor haar Haar werk met deze meisjes beschreef stopte besloot ze om vrijwilligerswerk Sandra in een artikel voor de scriptiete gaan doen in Nicaragua. prijsvraag ter gelegenheid van het 100jarig bestaan van de WILPF. Ze won de eerste prijs! Ook sprak zij, najaar 2015, Marijn Via haar moeder hoorde ze over Stich- met veel plezier op de landelijke dag ting Marijn, die een aantal projecten van Vrouwen voor Vrede. Namens voor kinderen en adolescenten in Nica- beide vredesbewegingen mocht ik haar ragua organiseert. Onderzoekend als ze interviewen. is, ging ze eerst na of het om goede projecten ging: positief, opbouwend en ook Geweld tegen vrouwen en armoede creatief. Vooral het onderdeel Girl Po- In dit stuk komen een aantal elementen wer, sprak haar aan. Ze heeft 3 ½ maand naar voren, die voor Sandra belangrijk samen met een lokale collega een thea- zijn bij haar werk aan een betere wereld. terworkshop opgezet. Meisjes, die veel Sandra kreeg bij Vrouwen voor Vrede geweld hadden meegemaakt en die eerst een vraag mee over het verband tussen niets daarover durfden vertellen, waren geweld tegen vrouwen en armoede. Die in staat na de theaterworkshops hun vraag raakte haar en ze ging daarover in

A

2

gesprek met Jet van Os, die de Stichting Marijn in Nicaragua heeft opgezet en die daar jarenlang heeft gewoond. Jet signaleert dat er in Nicaragua heel veel geweld is. Door de armoede gaan meisjes bv in op seksuele wensen van mannen. Sommige van hen hebben honger en voor een stukje kip of een colaatje worden ze overgehaald om seksuele handelingen te doen.

Respect Geweld wordt ook gekleurd door de ideeën die in de maatschappij leven over mannen en vrouwen. Er is daar weinig respect voor kinderen en vrou-

wen en het machismo van mannen staat centraal. Het lijf van anderen wordt niet gerespecteerd. Door de patriarchale structuur is er enorme ongelijkheid en is er geen respect voor integriteit en autonomie van jonge meisjes, jongens en vrouwen.

3

Het is heel normaal om ter correctie geweld te gebruiken. Er zijn veel alleenstaande moeders in Bilwi (Nicaragua) die niet gewend zijn om de dialoog aan te gaan met hun kind. Ze hebben thuis niet geleerd om op een andere manier om te gaan met hun kind en gebruiken dus ook geweld.

Sandra is zich sterk bewust geworden dat vrouwen hier in Nederland meer vrijheid hebben en dat het daardoor bijzonder is dat de meisjes in Nicaragua zich durfden te gaan uiten. Toch kun je ook hier tegenwind krijgen als je afwijkt van het ‘normale’. Veel alleenstaande vrouwen in Nederland hebben weinig financiële draagkracht. Hierdoor kunnen zij niet deelnemen aan cursussen en opleidingen die helpen je bewustzijn te vergroten en voor je rechten op te komen.

* Hoe het project Girl Power precies in elkaar zit, is te lezen in de landelijke Nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede (6/2015) en in het Engelstalige stuk dat ze voor de WILPF schreef.* • Wie wil leren van Sandra en haar grote, diverse en creatieve mogelijkheden kan haar mailen: [email protected] (Voor groepen spreken doet ze ook graag.) • Nieuwsbrief van Vrouwen voor Vrede nr 6/2015 ia te bestellen via Paddepoelstraat 6, 6823 JR Arnhem 06-17756419 of per email: [email protected] • De engelstalige scriptie van Sandra Verkuijlen over Girl Power “We can do it/ No against all forms of violence!” is te lezen op de website : http://womenstopwar.org/competitions/essay-competition/ • Stichting Marijn, Hazelberg 5, 5461LB Veghel website: www.stichtingmarijn.nl email: [email protected]

Omdat Sandra ook creatief goed geschoold is, zou ze workshops willen gaan verzorgen voor vrouwen met diverse culturele achtergronden. Vrouwen die ondanks tegenslagen in het leven in staat zijn om hun kracht aan te spreken. In haar droom ziet Sandra vrouwen die bij elkaar komen, elkaar leren kennen, die naar elkaars verhalen luisteren en elkaars verhalen gaan tekenen.

Sandra werkt nu weer bij VluchtelingenWerk in Brabant. Hier coördineert zij het werk van vrijwilligers die vluchtelingen ondersteunen bij het zelfredzaam worden. Ze werkt daar met veel plezier. Het werk is soms hectisch maar het contact met de vluchtelingen en vrijwilligers zorgt altijd weer voor positieve kracht. Daarbij benadrukt ze dat ze steeds van mensen leert. Ze komt uit een familie waarin het onderzoeken en leren van mensen en situaties heel belangrijk is. Haar opa zei op zijn 96e jaar “Je blijft altijd leren!” Lineke Schakenbos

Kunstwerk Rond haar vijftiende levensjaar is Sandra Verkuijlen zichzelf gaan verdiepen in het onrecht wat er op de wereld plaatsvindt. Als sociaal pedagogisch hulpverlener en cultureel antropoloog heeft zij een fascinatie voor conflicten, muren van segregatie en de ongelijkheid tussen mannen en vrouwen. In haar kunstzinnig werk brengt zij haar levensvragen tot uiting. Het is haar bedoeling om de kijker wakker te schud4

Met haar kunstwerk richt zij de aandacht op de positie van de vrouw ten opzichte van de man. Ieder is naakt onder zijn of haar kleding en heeft iets bloot te geven. De muur van onrecht tegenover vrouwen wordt omver gestoten. Sandra Verkuijlen laat met kleine details in haar kunstzinnig werk de kijker nadenken.

den en verder te kijken dan haar of zijn neus lang is. Haar boodschap is: “Kijk de wereld in, zie je medemens en kom in actie waar dit nodig is.” Sandra houdt haar ogen en oren goed open. Toen haar collega haar vertelde: “ik voel me in Pakistan vrijer in een niqab dan wanneer ik mijn hoofddoek zo draag zoals in Nederland”, verwerkte zij dit in haar kunstzinnig werk.

De niqab is in de vorm van een cocon die zich ontpopt tot een prachtige vlinder. Het gaat om liefde voor jezelf en mogen zijn wie je bent als vrouw.

Lineke Schakenbos

5

1000 kraanvogels voor Geluk, Gezondheid en Vrede n de laatste nieuwsbrief (p.15) van vorig jaar was de brief te lezen van Çita Lampers. Çita volgt Vrouwen voor Vrede al jaren vanaf de zijlijn. Maar nu zag zij een kans tot iets gezamenlijks en was zij “in de mail geklommen”. In juni 2014 is Çita begonnen met haar 1000 kraanvogels Artcraftproject met de kernwoorden: Geluk, Gezondheid, Vrede. Met foto's gesneden uit de Happinez heeft zij 1000 kraanvogels gevouwen, begin september 2015 landde de 1000ste.

I

Ik heb ook al heel wat kraanvogels gevouwen en ben altijd op zoek naar manieren van hergebruik. Dus wilde ik meer weten van Çita. Wat beweegt haar, welke ideeën heeft zij? Daarom zocht ik contact met haar en spraken we elkaar in haar kleurige en warme woonkamer/atelier in Rotterdam-Alexander, vol …. kraanvogels en nog veel meer mooie creatieve producten. Een kraanvogel is in Japan een gelukbrenger en staat symbool voor een lang en gezond leven. Sadako Sasahi die wereldwijd bekend is geworden om haar kraanvogels, ging haar kraanvogels vouwen omdat de legende zegt dat het vouwen van 1000 kraanvogels je wens in vervulling laat gaan. Zij verlangde naar wereldvrede.

Waarom ben jij begonnen te vouwen ? “Van jongs af aan heb ik belangstelling voor China en Japan. Toevallig heeft mijn jongste dochter die interesse ook. Een aantal jaren geleden deed zij toelatingsexamen voor de kunstacademie en maakte hiervoor een boom met kraan-

vogels erin. Omdat zij in tijdnood kwam, heb ik haar geholpen met vouwen en me verdiept in de achtergrond ervan. Zo ontstond het verlangen om samen voor de 1000 te gaan om onze gezondheid te bevorderen. We hadden er al 100 gevouwen en dat vond mijn dochter meer dan welletjes. Bij mij bleef het trekken, zeker omdat ik van tijd tot tijd op verschillende plekken 1000 kraanvogels zag, dat deed echt iets met me. Begin juni 2014 zat ik tussen mijn stapels Happinez aan een collage te werken. Ineens wist ik hoe ik het kon realiseren: ik kan foto’s uit de Happinez gebruiken in plaats van duur origamipapier! Ik doe het gewoon zelf!

6

Duizend is niet niks, je komt in jezelf van alles tegen als je zit te vouwen. Als je nogal wat gezondheidsproblemen hebt, is het best wel lastig om jezelf positief te houden. Mijn wereld is daardoor heel klein geworden, hoe geef ik dan toch een zinvolle inhoud aan mijn leven? Zodat ik van betekenis blijf voor en in verbinding blijf met de wereld om me heen, want dat vind ik wel heel be-

De duizend vullen vijf op elkaar gestapelde bedboxen en er zijn er nog meer

langrijk. Het was het voor mij ook een rustpunt om te gaan zitten vouwen en op die manier in de stilte te zijn en te blijven, het contact naar buiten vanuit de stilte te hebben. Eigenlijk mediteren, maar dan niet op een zitkussentje maar in een actieve vorm. Het vouwen van de kraanvogels is een soort rituele handeling, waar ik met aandacht bij aanwezig ben. Als je er duizend gaat vouwen dan leer je om te luisteren – naar je lijf bijvoorbeeld, wanneer je moet stoppen. En in de stilte komt er ook inspiratie.“

7

Wat doe je met de kraanvogels? “Ik vouw ze en deel ze uit, ik geef ze cadeau en verzorg kraanvogelpost. Met de post vliegen ze het land door en zelfs de hele wereld over. En ik verzamel materiaal om met anderen samen te vouwen. Bij de start van mijn project heb ik een facebookpagina geopend. Zo kunnen mensen mijn project volgen en contact met mij onderhouden . Ondertussen krijg ik van allerlei mensen de Happinez. Het is een tijdschrift met mooi papier en met een boodschap

die mooi aansluit bij mijn project: “Geluk, Gezondheid en Vrede”. Ik reageer op oproepen zoals die van de Zen Peacemakers (zie de vorige nieuwsbrief). Om Sadako te eren. Het vouwen maakt stil. Zo kan ik vrede in mijzelf ervaren. Dat is ook waarom ik ermee begonnen ben, om vrede te hebben met mijn eigen situatie, begrip en compassie voor mijzelf en andere mensen te laten ontstaan en op die manier een boodschap over te brengen aan andere mensen. Om samen stil te zijn, met elkaar te delen wat er in ons leeft. “

je samen bent in de stilte, dat dat een project wordt. Ook om hen iets om handen te geven dat verbindend werkt, naar binnen en naar buiten. Dat vind ik zelf een belangrijke actie. Om hoofd, hart en handen met elkaar te verbinden, stiltes in te lassen, om de gemoederen tot rust te brengen, polarisatie te voorkomen. Kunst kan mensen immers anders leren waarnemen, tot andere inzichten brengen.

Ik heb ze her en der aangeboden maar tot nu toe geen belangstelling. Intussen maak ik kraanvogelcadeauzakjes met het verhaal erbij, om later de 1000 te verkopen. De opbrengst is dan deels voor een stichting die kunstprojecten voor kinderen verzorgt in de AZC’s. En ik blijf experimenteren, mijn inspiratie volgen, ideetjes uitwerken, om nieuwe series te maken op naar de volgende 1000! En voor de verkoop (er staan ook een paar grote kleurige exemplaren).

Hoe doe je dat, een boodschap overbrengen? Dat is nu juist de uitdaging. Omdat mijn wereld zo klein is geworden, ben ik van tijd tot tijd op zoek naar manieren om verbinding te leggen. Zo ben ik naar het ontmoetingscentrum hier in de wijk gegaan, waar wijkbewoners met elkaar in contact komen, ook mensen met een verstandelijke handicap of met psychiatrische problemen die in de wijk gehuisvest zijn. Onlangs heb ik daar in het grand café vijf ochtenden met een wisselend groepje vrouwen zitten vouwen, ik heb het hen geleerd en ze hebben voor zichzelf zitten vouwen, maar ze zijn ook tentoongesteld op de open dag en daarna ter versiering van de gang. Tijdens het vouwen raakten we in gesprek, vooral over gezondheid, hoe ieder van ons daarmee omging. Of we zaten gewoon samen in de stilte. We kregen ook gesprekjes met bezoekers en dan kon ik het kraanvogelverhaal vertellen. En hen uitnodigen om mee te vouwen. Misschien ontstaat er weer animo, misschien kunnen we er wel dui-

Children’s Peace Monument, ter nagedachtenis aan alle omgekomen kinderen in het park van Hiroshima.Hier worden nog dagelijks door schoolklassen slingers met kraanvogels gebracht.

zend met elkaar vouwen?”

Wat doe je met deze 1000? “Ik had geen vooropgesteld plan of doel. Gaandeweg wilde ik graag dat ze tentoongesteld zouden worden. Het leek me leuk als ze in september 2015 op het Happinez-festival zouden hangen, maar de redactie dacht daar anders over. Dat vond ik heel jammer. Toen ik er duizend had, heb ik ze hier op de grond uitgestald om het resultaat en effect te zien - je hebt tenminste 4 bij 4 meter nodig om ze neer te zetten. Wat me mooi lijkt, is om er een pad mee te vormen waar je langs kunt wandelen, stil bij kunt staan… dat je het tot je door kunt laten dringen waar het eigenlijk over gaat… Je kunt ze op allerlei manieren rijgen natuurlijk. Als een slinger, als een soort gordijn, als hangertjes… 8

En ondertussen is zich een nieuw idee aan het vormen dat begon met het Happineznummer ‘Imagine’ met een artikel over John Lennon. Zijn liedje “Give peace a chance” bleef daarna door mijn hoofd spelen. In een ander nummer kwam ik een afbeelding van Tibetaanse gebedsvlaggetjes tegen. Stel je voor: mensen in de AZC ’s die vlaggetjes naaien waar ze hun verhaal, wens, diepste verlangen op kwijt kunnen. Dan zie ik al die vlaggetjes…. Ze hebben toch overal vlaggenmasten, bij elk AZC? Die kun je gebruiken, dan wapperen die

Dat is grappig, want in verband met een mogelijke actie dacht ik ook aan de AZC’s! De vloer van de reusachtige Haarlemse koepelgevangenis vol kraanvogels, prachtig zou het zijn! “Met die gedachte loop ik ook rond. Bijvoorbeeld naar die mensen in de AZC’s toe gaan om met ze te vouwen. Zodat ze hun verhaal kunnen doen, dat

9

vlaggetjes daar, dat heeft uitstraling. En als dat bij elk AZC gerealiseerd wordt, samen met de mensen die om die AZC’s heen wonen, ontstaat er ook een vorm van verbondenheid door het land. Dat zie ik dan zo voor me. Dat zijn mijn gedrevenheden. En dan zit ik hier weer ijverig te vouwen. Het komt, het komt echt wel.“

voel ik wel een soort bevlogenheid. Dat is grappig, want die kraanvogels vliegen ook, toch?”

Er zijn natuurlijk al heel wat kraanvogels gevouwen door de Vrouwen voor Vrede! Ik heb Çita ook verteld van de grote kraanvogels van Maarten tijdens de Pentagramaktie op het Malieveld in 1980. En van de vrouwen in de IJmond, die een vredesboom hebben volgehangen met kraanvogels.

Wat zou Vrouwen voor Vrede kunnen betekenen? “Het zou leuk zijn als het verhaal van mijn 1000 kraanvogels naar buiten komt, daarom heb ik ook ‘ja’ gezegd toen jij mij wilde interviewen. Dat andere mensen ook enthousiast worden om kraanvogels te gaan vouwen voor vrede. Het is fijn als anderen aansluiten. Dat het idee zich verspreidt en iets gezamenlijks wordt. Of dat mensen zeggen dat ze het willen leren om zelf ook te doen met andere mensen. Ik geloof, en dat is bewezen, dat stilte en bezig zijn met creatieve dingen verbindend werkt, mensen stappen daardoor gemakkelijker over hun verschillen heen. In Israël is een heel dorp gebouwd om op die manier vrede te verspreiden. Zo

Op mijn fiets terug verder gedroomd: waar kunnen de 1000 kraanvogels neerstrijken? In welke bieb, school, ziekenhuis, welk AZC? Misschien in het kantoor van PAX op Hoog Catharijne? Een tijd geleden doken overal in de openbare ruimte breiwerkjes op. Als er nu steeds slingers of hangers met kraanvogels opduiken? Met vrouwendag bijvoorbeeld of in de komende vredesweek? Aan de lantarenpalen, vlaggenmasten, in de trein, aan de hekken, in de openbare gebouwen? Het lijkt me ook een prachtige invulling van een dagje teambuilding of een gemeenteraadsvergadering. Poetin en Obama samen aan het vouwen? De vouwinstructie kan alvast op de website van VVV, samen met de link naar de facebookpagina van het 1000 kraanvogels Artcraftproject van Çita: https://www.facebook.com/1000-kraanvogels-Artcraftproject727586320662037/ Bedankt voor je inspiratie, Çita. En je kleurige kraanvogelhanger.

Stilte voor vrede tijdens luchtalarm a de geboorte van mijn kleinzoon en kort erop de aanslag in Parijs, voelde ik een grote drang om me meer in te zetten voor een veilige vreedzame wereld. Ik bedacht dat als terroristen hun krachten wisten te bundelen met deze verschrikkelijke gevolgen, wij vredelievende mensen toch ook in staat zouden moeten zijn om ons te bundelen. Terroristen krijgen steeds veel aandacht in de media met hun geweld. Dat maakt machteloos. Ik zocht naar een zichtbaar gebaar dat vrede mogelijk is en zag voor me dat mensen in lange slingers hand in hand zouden staan, allemaal daar waar ze op het moment van de sirene zouden zijn. Samen met een vriendin maakte ik het klein plaatsje krijgen. Denk aan de piaconcreter en stuurden we de volgende nist die na de beschietingen in de Bataemail rond naar onze eigen kontakten clan buiten ‘Imagine’ van John Lennon om te beginnen: speelde, of de duizenden mensen die beHet nieuws over wereldschokkende reid waren bloed te geven. zaken wordt groot in beeld gebracht. Ons gevoel is dat het niet helpt om ieZelf vinden wij het jammer dat de dere geweldsuiting door terroristen te kleine, mooie initiatieven die daarte- beantwoorden met gelijkwaardig gegenover worden ontplooid maar zo’n weld, dat ‘wij’, de westerse wereld, ons

N

Sigrid Hutter

10

11

op die manier tot hun niveau zouden verlagen – omdat daar ook zo veel onschuldige mensen door geraakt worden. In plaats van me te wapenen tegen geweld, wil ik ontwapenen voor vrede. Wij dromen ervan dat we op de eerste maandag van de maand, wanneer de sirenes gaan, naar buiten komen, elkaar de hand geven en even stil staan bij/met de gedachte aan vrede, veiligheid en vrijheid. Zoiets zou klein kunnen beginnen, op een plein, bijvoorbeeld in Amersfoort op het lievevrouweplein, of een station of zo, en uit mogen groeien tot een nationaal gevoel van saamhorigheid. Onder het motto ‘verbeter de wereld, begin bij je zelf’ hebben we op maandag 7 december hier een begin mee gemaakt, om 12 uur bij de Pelgrimsdeur van de Onzelievevrouwentoren in Amersfoort. Met het doel om het breder te maken, vroeg ik de plaatselijke krant om een foto te komen maken.(zie pag 11)

plaats te vinden met meer toevallige voorbijgangers bv het Eemplein, waar de bibliotheek dan open is en bijna alle winkels. Misschien mag het Vredesboompje, dat door mensen aangevuld is met nieuwe vredesduiven met meldingen van mooie initiatieven, daar in de hal staan. Als iemand op de hoogte gebracht wil worden van de plaats van de aktie dan kan hij/zij e-mailen naar [email protected] Vrede gewenst, Elly Engwerda

Eén sneeuwvlok “Vertel me eens wat een sneeuwvlok weegt” vroeg een hermelijn aan een duif. “Niets meer dan niets, was het antwoord van de duif. “In dat geval moet ik je een wonderbaarlijk verhaal vertellen”, zei de hermelijn. “Ik zat eens op een tak van een dennenboom, toen het zachtjes en stil begon te sneeuwen. Omdat ik toch niets beters te doen had, begon ik de sneeuwvlokken te tellen die neerdaalden op de naalden en tak waar ik zat. Ik was precies bij nummer 3.741.952, toen de 3.741.953e sneeuwvlok op de tak viel… Niets meer dan niets, zeg je, maar de tak brak af”. De hermelijn liep weer verder. De duif, al sinds de tijd van Noach een autoriteit in vredeszaken, dacht over het verhaal na en zei tenslotte in zichzelf: “Misschien ontbreekt er nog maar de stem van één mens om tot vrede in de wereld te komen.”

Afgelopen 4 januari stonden we opnieuw, nu in de stromende regen, met nog wat andere mensen erbij, die er weer via via van hoorden. Ook drie toevallige voorbijgangers sloten aan en dat waren dan ook wel de enige drie die er op dat plein liepen op dat uur. Dat was dan wel 100 procent van de voorbijgangers, merkte Ditte lachend op. Er was ook iemand in een rolstoel bij. We hadden gehoopt dat de kring wat meer een afspiegeling van de samenleving zou zijn qua leeftijd, sekse, kleur, nationaliteit, religie. We proberen voor de volgende keer een 12

In de afgelopen periode is er veelvuldig gesproken over geweld tegen vrouwen en verkrachtingen. Zeer terecht, het zijn cruciale onderwerpen. Immers: al jarenlang wordt 1 op de 3 vrouwen in Nederland geconfronteerd met seksueel geweld. Sterker nog: 25% van de vrouwen heeft te maken gehad met geweld door haar partner of een ex. Dus laten we vooral de aandacht voor seksueel geweld vasthouden. Waar wij niets aan hebben zijn nep-vrouwenverdedigers die het onderwerp misbruiken om tweespalt te zaaien in de maatschappij. Wij: vrouwenrechtenorganisaties, hulpverleners, experts op het gebied van geweld tegen vrouwen, moeders, mannen, meiden, allochtoon en autochtoon, onderneemsters, onderzoeksters, schoonmaaksters, slachtoffers van geweld, kenniscentra, LGBTI, opvanghuizen zeggen tegen haatzaaiers: "jullie spreken niet in onze naam".

Geweld tegen vrouwen komt al jaren voor, lang voor de komst van vluchtelingen uit verre landen. Het is een probleem van alle landen en standen en gedijt bij scheve machtsverhoudingen. Wij veroordelen elke vorm van geweld tegen vrouwen. Van aanrandingen in Keulen tot verkrachtingen na een verlies van het Oranje elftal en huiselijk geweld. In Nederland en de rest van de wereld spannen mannen en vrouwen zich in tegen dit geweld. En voor dialoog en respect. Daar staan wij voor.

Den Haag, 25 januari 2016

13

© Desiree Dolron, collectie kunstenaar, Courtesy Grimm Gallery, Amsterdam . Op hoogtijdagen beschilderen vrouwen in de Arabische wereld hun handen met henna. Desiree Dolron (1963) maakte deze foto in 1991 in Soedan, nadat ze verhalen over vrouwenbesnijdenis had gehoord. Ze verbeeldt schaamte en zelfbescherming.

De vrouwenhaat vlucht mee Je kunt het Midden-Oosten niet naar Europa halen zonder de vrouwenhaat en het seksueel geweld erbij te importeren. Kun je dat nog zeggen, vraagt sociologe Brenda Stoter zich af, zonder je aan racistische clichés schuldig te maken? "Jij hebt de helft van mijn verstand, dus ik heb meer recht van spreken. Staat in de Koran", besloot mijn Jordaanse chauffeur Mohammed de discussie. Die ging over mijn relatie. Mohammed noemde mijn vriend een 'watje' omdat hij mij naar Jordanië had laten gaan om stukken te schrijven over Syrische vluchtelingen in het Za'atari-kamp. "Een goede vrouw hoort thuis. Hij houdt niet van je", zei Mohammed. Misschien was het de alcohollucht die om hem heen hing, of omdat hij me net trots verteld had dat hij de nacht ervoor seks had gehad met twee vrouwen ('Geen huwelijksmateriaal. Mijn vrouw moet maagd zijn'), maar ik nam zijn dubbele moraal niet serieus. Toch maakte Mohammed geen geintje, hij vond echt dat ik niet alleen hoorde te reizen. Ik wuifde het gesprek weg onder het mom van 'culturele en religieuze verschillen'. Dat doe ik wel vaker.

Sociologe Brenda Stoter (1984) bereist voor Al Jazeera en De Groene het Midden-Oosten en Noord-Afrika. Ze schrijft veel over vrouwen, kinderen, en huiselijk en seksueel geweld.

erg op de feministische toer), maar over het algemeen is de regio conservatief. De meeste mannen daar zien vrouwen als ondergeschikt en houden hen het liefst thuis. En dan zeg ik het nog voorzichtig, na zes jaar lang door het Midden-Oosten te hebben gereisd om vrouwenverhalen te schrijven.

Positie Na de gebeurtenissen in Keulen moest ik opeens aan zijn woorden denken. Niet omdat ik Mohammed voor een aanrander aanzie, absoluut niet, maar omdat zijn woorden zoveel zeggen over de positie van vrouwen in de Arabische wereld. Iedereen die de regio een beetje kent, weet dat daar een patriarchale cultuur heerst en dat mannen en vrouwen er veelal gescheiden leven.

Natuurlijk zijn er onderlinge verschillen (Iraaks Koerdistan is bijvoorbeeld

14

De Egyptische feministe Mona Eltahawy drukt zich een stuk minder voorzichtig uit. "Ja, ze haten ons, het moet gezegd worden." In haar boek 'Hoofddoek en Maagdenvlies' zet ze uiteen hoe 'een giftige mix van religie en cultuur' misdaden tegen vrouwen in de Arabische wereld voedt, en dat mannen daar geobsedeerd zijn door de kuisheid

tiggevallen. In Irak steken vrouwen zichzelf in brand om aan een slecht huwelijk te ontsnappen. Hoe slecht is dat huwelijk dan?

van de vrouw. Lust is verboden voor meisjes en vrouwen, wier maagdenvlies hun belangrijkste bezit is. Dat moet veranderen, vindt Eltahawy, en dus heeft de Arabische wereld een seksuele revolutie nodig.

Giftige mix In het islamitische recht wordt de vrouw consequent als een halve man gedefinieerd, zoals mijn chauffeur in Jordanië al liet doorschemeren. Misogynie wordt versterkt door politieke instabiliteit, armoede en slecht onderwijs. In Jordanië (en in mindere mate in Turkije) trouwen steeds meer Syrische meisjes gedwongen voor hun 18de, soms met rijke Saudiërs die hen na een tijdje weer dumpen. Daarnaast komt huiselijk of seksueel geweld binnen gezinnen veel voor: Syrische (jonge)mannen hebben geen werk en doordat ze dag en nacht met hun gezin in een kleine ruimte zitten, lopen de spanningen op. Mannen reageren hun frustraties af op hun vrouwen, broers op hun zusjes.

Ik was tot tweemaal toe in Egypte toen de verkrachtingen op het Tahrirplein in Cairo plaatsvonden. Massa's jongemannen vergrepen zich aan vrouwen. De daders vormden cirkels om de slachtoffers, zonderden hen af van hun familieleden en vrienden, scheurden de kleren van hun lijf en verkrachtten en betastten hen, wetende dat ze waarschijnlijk toch nooit gepakt zouden worden voor deze misdaden. Dat was het geval in Cairo. Dat was ook het geval in Keulen en naar later bleek in andere Duitse steden, en in Zweden.

Egypte is niet het enige land in de Arabische wereld waar misogynie (vrouwenhaat) hoogtij viert. In Jordanië vindt 90 procent van de vrouwen het normaal dat hun man hen slaat en in Egypte is 99 procent van de vrouwen seksueel las-

Wie denkt dat je de Arabische wereld naar Europa kunt halen zonder de sociale ongelijkheid, cultuurverschillen en de invloed van religie te importeren, negeert de feiten.

15

Het gaat allang niet meer alleen om

© AFP. Een Zwitserse vrouw betoogde vorige week tegen aanranders en verkrachters door naakt op het plein voor het centraal station van Keulen te staan. azc's - onderwerpen waar politici en media krampachtig op reageren.

Moedeloos Moedeloos word ik van mensen die seksueel geweld onder asielzoekers bagatelliseren of zelfs ontkennen, net zoals ik moedeloos word van extreem-rechtse types die dit soort ernstige problemen gebruiken om alle vluchtelingen over één kam te scheren en hun xenofobe gedachtengoed te verspreiden. Ik, een journalist die al jarenlang ziet

Keulen. Het gaat ook om de aankomst van kindbruiden, het wegtreiteren van homo's en de verkrachtingen binnen

Vrouw, wees onderdanig!

Uit onderzoek naar sociale en politieke opvattingen, in 2013 uitgevoerd door het Amerikaanse Pew Research Center onder 38.000 moslims uit 39 landen, blijkt dat de moslims in Midden-Oosterse en Noord-Afrikaanse landen behoorlijk conservatief zijn over de positie van de vrouw. Zo vindt slechts 15 procent van de Marokkaanse en Tunesische respondenten dat zoons en dochters evenveel horen te erven. Op de vraag of de vrouw het recht heeft om een echtscheiding aan te vragen, reageerde slechts 14 procent van de ondervraagde Iraakse moslims instemmend; in Jordanië en Egypte ligt dat iets hoger (22 procent), in Tunesië, Marokko en Libanon stemde een ruime meerderheid er wel mee in. Hoort een vrouw haar man gehoorzaam te zijn? Uiteraard, antwoordde maar liefst 93 procent van de Tunesiërs. Er is hierover onder moslims wereldwijd grote eenstemmigheid, blijkt uit de Pew-studie: te allen tijde dient de vrouw de man te gehoorzamen. Zelfs in het relatief liberale Libanon kon deze stelling nog op grote instemming (74 procent) rekenen. Of de vrouw zelf mag beslissen of ze een hoofddoek draagt, is minder een uitgemaakte zaak. Een groot deel van de Tunesische en Marokkaanse respondenten vindt dat ze dat zelf moet weten, in Jordanië en Irak gunt nog niet de helft van de respondenten vrouwen die vrijheid. Trouw 16/1/2016 16

hoe schrijnend de situatie in Arabische landen is, zal de laatste zijn die bezwaar heeft tegen de komst van vluchtelingen. Maar ik heb wel bezwaar tegen asielzoekers die misbruik maken van de vluchtelingenstroom, die lak hebben aan de westerse cultuur en aan andermans normen en waarden, maar tóch naar Europa komen.

Keulen niet alleen een trap na, maar trappen alle vrouwen die ooit het slachtoffer zijn geweest van seksueel geweld omlaag, inclusief de vrouwen die dit soort waanzin in het Midden-Oosten en Noord-Afrika ontvluchtten.

De kunst is nu dat we dit open en eerlijk bespreken, maar wel met nuance en zonder te vervallen in racistische stereotypes.

Ik heb ook bezwaar tegen mensen die stelselmatig ontkennen dat zich criminelen in die stroom voegen. Zij geven de slachtoffers van de aanrandingen in

Uit: Trouw, 16-1-2016

Botsing tussen twee culturen “snelheid van het ego” In mijn puberteit wilde ik dolgraag leren fietsen, en verschillende keren heb ik gezeurd bij mijn moeder om de fiets van mijn broer. Mijn moeder omarmde mij met haar zorg als een octopus:``ik vertrouw jou, maar de ander niet!`` Een meisje in Damascus is als zachte steen: gevoelig voor sociale erosie: de harde rotsen van de samenleving zullen haar krassen en deuken bezorgen. Die mooie stad met haar gezellige drukte, maar ook met haar stekende gewoontes en mentaliteit Eenmaal op Nederlandse bodem komt de herinnering hieraan telkens terug. Meteen heb ik de fiets van mijn man gepakt om het fietsen te oefenen op een pleintje. Zonder ``de stekende schande van een fietsend meisje ``voel ik me vrij

17

Yasmin Khalaf Haidar (42) studeerde economie in Damascus en woont sinds 2000 met haar man Fadi en zonen Jamil (17), Filip (13) en Daniel (5) in Enschede. In Enschede is ze al vier jaar diaken in de Opstandingskerk. Ze werkt als vrijwilligster in een buurthuis, helpt vluchtelingen inburgeren en vertaalt teksten uit het Arabisch.

ondanks de pijn van het herhaald vallen. Maar fietsen betekent niets als ik de verkeersregels niet ken. Op de rotonde durfde ik als minderwaardige fietser geen voorrang te nemen op de auto`s van stand en de automobilist die mij hier voorrang gaf, begreep mijn aarzeling niet. Even wilde ik aan de bestuurder een tatoo op mijn voorhoofd laten zien : ``opgegroeid in Damascus.`` Tijdens het wachten kwamen spontaan herinneringen boven uit Syrië, waar men wel voorrang durfde te nemen. Maar dan: ik leef nu HIER, in rechtsgelijkheid met respect voor elkaar.

Rekening houden met elkaar, de ander niet in de hoek drukken en elkaar ruimte geven door even langzamer te gaan, zo zonder elkaar te beschadigen. Niet alleen het recht van de sterkste geldt. Zo voeden we het kind op in de sociale vaardigheid om de ander te zien, de ruimte te geven en niet te beschadigen. Zo weerspiegelt ons gedrag in het verkeer de relaties van de maatschappij waarin we leven. Op elkaar afstemmen. In Syrië raast het ego door, vol harde momenten. Zonder vaart te minderen neemt het voorrang. Houd toch op met dat snelle ego, neem gas terug, want bij de volgende kruising kun je jezelf en de ander beschadigen !

Het verwonderde mij dat op de basisschool verkeerregels onderwezen werden in de theorie en de praktijk van rechten en plichten.

Yasmin Khalaf Haidar

Agendeer vrede in plaats van terreur u de VS Nederland verzocht heeft om mee te doen aan bombardementen op terreurgroep ISIS in Syrië ligt deze kwestie weer op tafel. Belangrijke gamechangers zijn het feit dat de Britten nu ook mee bombarderen in Syrië en de gruwelijke aanslagen in onder andere Parijs. In dit artikel betogen wij echter dat Nederland juist niet moeten bombarderen in Syrië en er juist alles aan moet doen om te zorgen dat het geweld in Syrië stopt.

N

Wat opvalt is dat ISIS met haar gruweldaden de westerse gemeenschap uitlokt om haar apocalyptische idee met de daarbij behorende gruwelijke geweldsagenda te volgen: zoals met de onthoofding van James Foley, de massamoorden op de yezidi’s en de bombardementen in Parijs. Door de betrokkenheid van grote westerse mogendheden verschaft ISIS zich – het

18

door de terreurorganisatie zo gewenste – podium op het wereldtoneel. De VS is een van de machtigste landen ter wereld en wij veronderstellen dat de VS verschillende associaties oproept. Voor veel mensen is de VS het land van de ‘American dream’ - van vrijheid en de onbegrensde mogelijkheden - van krantenjongen tot miljonair. Door anderen wordt het land gezien als een imperia-

listisch land dat andere mensen onderdrukt. Dat laatste beeld – de VS en Rusland als kruisvaarders – wordt stevig gevoed door ISIS. Westerse en Russische bombardementen versterken dat beeld. Zo zet ISIS een spiraal van geweld in werking. Nederland bombardeert ISIS nu in Irak. De vraag is hoeveel slachtoffers – waaronder burgerslachtoffers – dit oplevert? Hoeveel terroristen creëren we hiermee? De bombardementen lijken daarbij weinig effectief. Op dit moment lezen we dat ISIS tunnels en bunkers aan het graven is in Raqqa, de Syrische hoofdstad van het zelfbenoemde kalifaat ISIS. Het is dan ook waarschijnlijker dat ze eerder bijdragen aan het vergroten van de haat tegen het westen – en daarmee het draagvlak voor ISIS – dan het verkleinen daarvan. Daarnaast gebruikt ISIS nieuwe strategieën om terreur te zaaien. Denk aan de filmbeelden van de afschuwelijke onthoofdingen, het online tijdschrift ‘Dabiq’ en de Nederlandse ISIS strijder die vragen beantwoordde op Tumblr. Dit vraagt aan de ene kant dan ook om een ander antwoord op oorlog en terreur dan om geweld met geweld te bestrijden, aan de andere kant maken social media en de toegenomen mondigheid van de lokale bevolking vredelievender oplossingen juist mogelijk. Wij pleiten dan ook voor een andere aanpak van ISIS. Ten eerste willen wij – samen met de Syrische bevolking zelf de agenda bepalen, en dat is een vredesagenda. Er is al veel teveel geweld in Syrië, naar schatting zijn er meer dan 250.000 doden waaronder 30.000 kinderen. Meer dan de helft van

de vluchtelingen die naar Europa komt, komt uit Syrië en is op de vlucht voor geweld. Wij willen graag dat er steviger ingezet wordt op diplomatieke oplossingen ter voorkoming en oplossing van gewapende conflicten. [Zo presenteerden verschillende vredesorganisaties onlangs het Vredesmanifest: “Laat de kinderen spelen: Investeer in Vrede”.]. Op de website van de Volkskrant stond af-

19

gelopen vrijdag dat de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken John Kerry gelooft in een mogelijkheid dat de Syrische overheid en rebellen samenwerken in de strijd tegen ISIS. Het is bijzonder dat minister Kerry er niet langer op staat dat de Syrische president Assad direct weg moet en zo de hand reikt richting de Syrische overheid. Dit brengt het uitzicht op een politieke oplossing voor de oorlog in Syrië naderbij, al is openheid van Rusland over de strategie die zij volgt essentieel, alsmede het betrekken van de ‘gezonde’ Syrische oppositie bij het beëindigen van het geweld. Daarnaast zou het westen er bij Rusland

sterk op moeten aandringen om hun bondgenoot, de Syrische president Assad, er zo snel mogelijk toe over te halen te stoppen met de vatenbommen, die zoveel gruwelijke (burger)slachtoffers maken en indruisen tegen verschillende VN resoluties. Ook zou het enorm helpen als alle landen geen olie meer kopen van ISIS en zorgen dat het niet meer mogelijk is om giften aan ISIS te doen. Het westen zou bijvoorbeeld Saudi Arabië hier op aan kunnen spreken, zeker gezien het feit dat Saudi Arabië lid is van de mensenrechtenraad van de Verenigde Naties.

Kortom, laten we vrede en opbouw in Syrië agenderen, in plaats van de terreuragenda die aangedragen wordt door ISIS.

May-May Meijer, Peace SOS

Het stuk is geplaatst in de Leeuwarder en in Het Parool onder de kop: 'Stop luchtaanvallen op Syriers'. Het artikel is ondertekend door vier vredesorganisaties: Eirene, Peace SOS, Stichting voor Actieve Geweldloosheid en Vrouwen Voor Vrede.

Door IS gegijzelde journalist: luchtaanvallen zijn valstrik icolas Hénin, de Franse journalist die 10 maanden lang door IS gegijzeld werd gehouden in Syrië, meent te weten hoe de terreurorganisatie kan worden uitgeschakeld. Niet door luchtaanvallen, oordeelt de man die zowel 'Jihadi John' als de schutter van het Joods Museum in Brussel, Mehdi Nemmouche, als bewakers had. Dat zegt Hénin in een video op YouTube.

N

De bedoeling was dat Europa zijn grenzen zou sluiten. Of, belangrijker nog: onze geesten 'De winnaar van deze oorlog zal niet de partij zijn met het nieuwste, duurste of meest geavanceerde wapentuig. Wel de partij die erin slaagt het volk aan zijn kant te scharen.' Volgens Hénin zijn de luchtaanvallen een val voor alle landen die eraan deelnemen. In Groot-Brittannië, waar het Lagerhuis woensdag groen licht gaf voor bombardementen in Syrië, krijgen de uitspraken van Hénin veel aandacht.

In een interview met The Syria Campaign zet Hénin zijn strategie uiteen voor het verslaan van IS: een no-fly zone in gebieden van Syrië die onder controle staan van de oppositie. De Franse journalist keurt niet alles wat de internationale gemeenschap onderneemt af. De recente escalatie van de vluchtelingencrisis en hoe Europa vluchtende moslims opnam noemt hij 'een harde klap voor IS'.

20

Manipuleren 'Honderdduizenden vluchtelingen die

het moslimland ontvluchten dat IS als een droomland ziet, als hun Israël. Dat honderdduizenden dat land verlaten en met open armen worden ontvangen in landen van 'ongelovigen', dat is een enorme klap voor IS. Dat is wellicht ook de reden waarom ze de publieke opinie probeerden te manipuleren met de aanslagen in Parijs. De bedoeling was dat Europa zijn grenzen zou sluiten. Of, belangrijker nog: onze geesten.' De bombardementen van de geallieerden raken de militanten van IS niet, zo stelt Hénin in het interview. Meer nog: 'Ze drijven de mensen in de armen van IS. Wat we moeten doen, en dat is echt de sleutel, is de mensen ter plekke engageren. Zodra de mensen hoop krijgen op een politieke oplossing, zal IS instorten.'

meent Hénin.

Eerst Assad Hoewel hij IS 'door en door slecht' noemt, is de groepering geen prioriteit, maar wel de Syrische president Bashar al-Assad. 'Hij is verantwoordelijk voor de opkomst van IS in Syrië. Zolang hij aan de macht is, kan IS niet uitgeroeid worden en kunnen we de aanslagen in onze straten niet doen stoppen. Als mensen zeggen: 'Eerst IS, dan Assad', zeg ik dat ik ze niet geloof. Al wat ze willen, is Assads positie vrijwaren', zo stelt Hénin.

No-fly zones 'Er is een makkelijke weg om IS heel snel grondgebied te laten verliezen. De internationale gemeenschap moet beslissen dat alle gebieden in handen van de Syrische oppositie no-fly zones worden. Maar dan wel voor iedereen: voor de coalitie, voor de Russen, voor het regime van Assad. Als je de mensen in die gebieden veiligheid verschaft, zou dat enorm schadelijk zijn voor IS. Daar moet de internationale gemeenschap zich op concentreren.

'Waarom maken we zoveel fouten? Waarom begrijpen de mensen de visie van IS niet? We geven onze vijanden munitie en we voeden de ellende van de mensen ter plekke. In Syrië heb ik geleerd dat IS graag vergelding uitlokt. We moeten niet in die val trappen',

De sleutel ligt volgens hem bij de hartelijkheid en de veerkracht van het Westen. 'Want daar zijn ze bang voor. Ik ken ze. Bombardementen verwachten ze. Wat ze vrezen, is eenheid.'

21

Wie is Nicolas Henin? Nicolas Hénin (40) is een Franse journalist die voor de geschreven pers, radio en televisie werkt. Hij werd op 22 juni 2013 in de Syrische stad Raqqa ontvoerd en gegijzeld, samen met fotograaf Pierre Torrès. Drie dagen na zijn ontvoering ondernam Hénin een nachtelijke vluchtpoging, maar hij werd door zijn gijzelnemers opnieuw gevat.

In april 2014 wordt Hénin vrijgelaten. Tijdens zijn gijzeling ontmoette Hénin ook andere gegijzelden, onder meer de Amerikaanse journalist Foley. IS onthoofdde Foley op 19 augustus 2014, hij was de eerste Amerikaanse gegijzelde

die werd geëxecuteerd door IS als vergelding voor de militaire interventie van de internationale coalitie in Irak en Syrië. Volkskrant 4 december 2015

"Ja een moslim blies me op, maar haat mag je niet van mij verwachten" hris Herbert weigert racistisch te zijn na zijn beproeving. De voormalige Britse soldaat die een been verloor nadat hij "werd opgeblazen door een moslim" deelt zijn gevoelens op Facebook, maar die liggen niet in de lijn van wat je zou verwachten.

C

In 2007 diende Chris Herbert in Irak toen hij zijn been kwijtraakte na een explosie. Bovendien kwam zijn beste vriend om het leven op het moment dat hun voertuig tot ontploffing werd gebracht door een bom.

"Een blanke Brit spuugde in het gezicht van mijn vriendin omdat ze sliep met een mankepoot terwijl ze hem kon krijgen", schrijft de moedige man. "Een blanke Brit duwde mijn rolstoel aan de kant zodat hij als eerste in de lift kon."

"Zowat het beste dat ik ooit op Facebook las", schrijft iemand als commentaar. "Amen kameraad - jij slaat de nagel op de kop en dit bericht kon van geen betere persoon komen', luidt een andere reactie. Zijn rake boodschap werd ondertussen al zo'n 120.000 keer gedeeld.

Geen haat Herbert benadrukt dat hij tegenover niemand haat koestert, dus ook niet tegenover blanke Britten. Hij wil gewoon een punt maken. "Indien jullie een hele bevolkingsgroep wensen te haten door de acties van enkelingen, doe gerust. Maar dring jullie visies dan niet aan mij op omdat jullie

Door: Karen Van Eyken Bron: Facebook, The Huffington Post

Twee korte berichten van de Vredesvrouw 2015

Acht jaar later heeft Herbert vrede met de situatie maar het is zijn omgeving die boos blijft. Hij stelt tot zijn ontzetting vast hoe de islamofobie in snel tempo om zich heen grijpt in onze maatschappij. In een Facebookpost die sindsdien viraal is gegaan, richt hij zich tot de mensen die nu van hem "verwachten" dat hij alle moslims haat na zijn beproeving.

"Ja. Een moslim blies me op en ik verloor mijn been", staat er te lezen. "Maar een andere moslim in Brits uniform verloor op dezelfde dag zijn arm." Herbert vervolgt met een opsomming van moslims die hem na de verschrikkelijke tra-

denken dat ik een makkelijk slachtoffer ben vanwege het feit dat één eikel besliste dat het mijn dag was om te sterven. Ik kan prima zelf beslissen wie ik leuk vind en wie niet. Doe allemaal even normaal, knuffel je familie en hup, terug aan het werk", besluit hij.

der door het leven moet. Zijn standpunt: beoordeel niemand op basis van zijn of haar huidskleur of religie.

gedie hebben geholpen. "Een moslimlegerarts zat in de helikopter die me ontzette. Een moslimchirurg redde mijn leven. Een moslimverpleegster maakte deel uit van het team dat me hielp bij mijn terugkeer naar het Verenigd Koninkrijk en mijn revalidatie. Een moslimtaxichauffeur gaf me een gratis rit toen ik met mijn vader voor het eerst weer naar de pub ging."

22

Onbeschoft Volgens de voormalige soldaat zijn het vooral de "blanke Britten" die hem hebben ontgoocheld en onbeschoft hebben behandeld nadat hij met een been min-

Ik wil de vrouwen die mij naar voren hebben geschoven en hebben uitverkoren tot Vredesvrouw van 2015 hartelijk danken voor hun fantastische inzet. Simone, mijn dochter, en Danine, mijn kleindochter, werden eveneens in het zonnetje gezet. Ook zij hebben hun steentje bijgedragen aan Vrouwen voor Vrede. De toespraken die mij ten deel vielen en de aandacht die ik kreeg (ook van mijn familie), waren overweldigend.

Rectificatie Tijdens het interview met mij, zoals dat in de vorige nieusbrief staat, was een misverstand opgetreden. Het antwoord op de vraag “Wanneer ben je echt actief geworden bij Vrouwen voor Vrede?” klopt niet. Mijn antwoord zou zijn geweest: “Na mijn actviteiten in de vrouwenbeweging en in het onderwijs aan vrouwen, was de logische stap voor mij naar de pas opgerichte beweging Vrouwen voor Vrede in Amsterdam (begin jaren 80). De stem van vrouwen moest meer gehoord worden en het samenwerken met vrouwen vond ik aantrekkelijker, omdat elke vrouw ertoe doet.” Wil Gevers-Barends 23

Algemene ledenvergadering 12 maart 2016 De ledenvergadering van Vrouwen voor Vrede staat dit jaar in het teken van de vraag hoe Vrouwen voor Vrede als landelijke vereniging verder gaat of wellicht afgesloten wordt. Het bestuur zal een voorstel aanbieden en toelichten. De leden nemen hierover een beslissing met ¾ meerderheid van stemmen. Ook leden die niet aanwezig kunnen zijn wordt verzocht per email te stemmen. De algemene ledenvergadering zal worden gehouden in de benedenzaal van de Johanneskerk, Westsingel 30, 3811 BB te Amersfoort. 10:00 uur Inloop met koffie

10:30 uur Opening en welkom, mededelingen

10:35 uur Vaststellen verslag Algemene Ledenvergadering (ALV) 2015. 11:00 uur Goedkeuring jaarstukken - Jaarverslag 2015 - Jaarrekening 2015

11:30 uur Controle door de kascommissie van de jaarrekening Verkiezing nieuwe kascommissie

11:45 uur Voorstel van het bestuur over de toekomst van Vrouwen voor Vrede, gelegenheid vragen te stellen, discussie in kleinere groepen over het voorstel

12.30 uur Lunch; wij zorgen voor soep, neemt u zelf brood mee?

13.45 uur Besluit over het voorstel van het bestuur; decharge bestuur en opdracht voor de komende tijd.

14.30 uur Brainstorm over de consequenties van het genomen besluit voor de verschillende werkgroepen van Vrouwen voor Vrede: Weldadig, Nieuwsbrief, Lokale Groepen

15.00 uur We zingen samen het Vrouwen Vredeslied en sluiten van de vergadering

De jaarstukken en de begroting komen vanaf 20 febr. op de website te staan of kunnen op het secretariaat worden opgevraagd. 24

Een klein luchtig berichtje

De afgelopen weken twijfel ik of facebook nog wel goed voor mij is. Aan de ene kant volg ik mooie initiatieven, word ik geïnspireerd door collega’s en andere creatieve mensen om mij heen en lees ik hoe we beter met onze aardbol om kunnen gaan. Aan de andere kant komt ander nieuws door. Het nieuws uit de kranten; oorlog, IS, vluchtelingen, dierenleed, moorden, verkrachtingen, armoede, eenzaamheid en naast de berichtgeving van de traditionele media, ook de zeer expliciete beschrijvingen via andere kanalen. Daarbij dan nog de zeer ongenuanceerde reacties daarop. Het is af en toe teveel en te heftig. En daar ben ik helaas te gevoelig voor. De ellende en leed blijft hangen. Helaas kan ik geen filter toepassen, want sommige nieuwsitems gaan via via en komen toch langs. En geen facebook betekent ook niet meer geïnspireerd worden door de men-

sen die goed doen. En langzaam begin ik te begrijpen waarom ik zo weinig likes krijg voor een belangrijk artikel dat ik deel over alle geweldige inzet voor vluchtelingen of een ander bijzonder initiatief en juist heel veel likes krijg op een berichtje over mijn twee poezen die samen in een piepklein mandje liggen. Persoonlijke berichtjes krijgen nu eenmaal veel meer likes. En dan snap ik het: ik ben waarschijnlijk niet de enige die ook even geniet van een klein luchtig berichtje met een grappig fotootje. Tussen alle ellende, besef ik dat het klein geluk er groot toe doet. De fotografe Caro Bonink verrijkt ons tijdschrift regelmatig met een foto en een bijbehorend commentaar.

25

Annick van Kerkum: Ik kan niet langer stil blijven zitten en wegkijken iet langer kan ik stil blijven zitten en wegkijken van alle verschrikkingen die vluchtelingen mee moeten maken in Zuid Europa. Daarom heb ik besloten om voor een paar maanden richting Lesbos te vertrekken om noodhulp te gaan verlenen.

N

WAT GA IK DAAR DOEN: Duizenden vluchtelingen wagen in overvolle, gevaarlijk gammele boten, de oversteek naar Europa Daar staan ze vervolgens voor een nieuwe uitdaging, een verblijf in het vluchtelingenkamp onder erbarmelijke omstandigheden. Deze vluchtelingen komen uitgeput, hongerig en nat aan op de stranden van Lesbos. Ze worden ondergebracht in kampen. De kampen zijn erg vies, mensen leven dicht op elkaar, er zijn geen voorzieningen, slaapplekken worden gecreëerd door kartonnen dozen, sommige mensen hebben een tentje waarin zij kunnen slapen. Er is een groot te kort aan water en voedsel. Daarbij zijn de hygiënische omstandigheden slecht. Samen met andere vrijwilligers van Stichting Hulpactie Bootvluchtelingen zal ik daar de broodnodige noodhulp gaan verlenen. Deze hulp bestaat voornamelijk uit het opvangen van vluchtelingen die in boten aankomen op Lesbos. En daarna ter plekke in spelen op wat zij nodig hebben, o.a. droge kleding, water, eten en medische verzorging.

Ik heb deze afgelopen vijf dagen al meer meegemaakt dan in de afgelopen 25 jaar bij elkaar. De dag dat ik arriveerde op Lesbos, gebeurde er een groot

26

ongeluk waarbij een boot met ongeveer 250 vluchtelingen verongelukte. Ik zag wat het deed met de artsen en verpleegkundigen als je zoveel kinderen moet reanimeren. Zij zijn er dan wel voor opgeleid, maar zoiets gaat niemand in de koude kleren zitten. De volgende dagen zag ik hoe honderden vluchtelingen in een rubber bootje de kust van Griekenland naderden. Sommige juichend, en van vreugde de zee inspringend, anderen huilend en schreeuwend van angst, omdat de zee zo verschrikkelijk wild was en zij niet konden zwemmen. Talloze keren ben ik de zee in gerend om kletsnatte baby’tjes van een aantal weken, of zelfs dagen, uit de boot te halen zodat zij zo snel mogelijk konden worden opgewarmd en omgekleed. Onderkoeling bij baby’s is levensgevaarlijk. Ik zag een vrouw van 9 maanden zwanger, die toch de noodzaak zag om in een rubberbootje de zee op te gaan. Ik zag talloze kinderen met als bescherming zwembandjes, die Nederlandse kinderen dragen als zij in een zwembad spelen. Hoe denkt men dat dit hen zou beschermen tegen de woeste zee? Er komen boten aan in het pikkedonker, deze zijn niet te zien vanaf de kant, maar je kunt ze spotten door hartverscheurend angstig geschreeuw dat je

vanaf de zee tegemoet komt. Ik zag mensen die zodra zij aan land kwamen op hun knieën vielen en de grond kusten. Ik zag volwassen mannen hartverscheurend huilen van de angst die zij hadden op de wilde zee. Ik zag een vrouw die in tranen uitbarstte toen zij vertelde dat ze voor de Taliban is gevlucht. Ik zag een vrouw die met haar blinde zoon en geestelijk gehandicapte zoon toch op de boot is gestapt. Hoe beangstigend moet deze boottocht geweest zijn voor deze twee jongens? Ik zag mensen, die meerdere dagen verstopt zaten in de bossen van Turkije, en al die tijd niet hadden gegeten. Ik zag lichamen van mensen, aangespoeld aan de kust, waaronder die van een meisje van 6 jaar. Ik zag families, die bij het bootongeluk terug zijn gezwommen naar de Turkse kust, en de volgende dag toch weer tegen een nieuwe betaling in de boot zijn gestapt. Hoe hoog is de nood dan wel niet om te vluchten? Ik

word zo kwaad van de mensen die zeggen: waarom stappen ze dan de boot in als het zulk slecht weer is? Deze mensen hebben namelijk vaak geen keus. Ik heb verschrikkelijke verhalen gehoord dat mensen met een pistool tegen het hoofd de boot worden in gedwongen, of hun kinderen worden in de boot gegooid. Vaak horen ze ter plekke pas dat zij zelf de boot moeten varen, of springt de smokkelaar bij de grens van het Griekse water over boord. Wat er hier gebeurd op Lesbos, is letterlijk een kwestie van leven of dood. Het is onmenselijk.

27

Ik ben ontzettend blij met het werk dat er hier verricht wordt door vrijwilligers uit allerlei landen. Kinderen en volwassenen droogmaken, opwarmen, de “dirt road” op en af crossen om mensen te vervoeren, de zee inspringen om boten in bedwang te houden voor woeste golven, eten en drinken geven, medisch

stemming. Deze pijn in mijn hart, maar ook een stukje boosheid, komen elke keer terug als ik een kletsnat kindje uit een boot aanpak. Het is zo oneerlijk, zij kunnen hier niets aan doen, en zijn nu getraumatiseerd voor het leven. Ik ben blij dat ik een stukje warmte kan geven. Nogmaals, wat er hier gebeurd op Lesbos is onmenselijk. Ik roep iedereen op om hulpverlenende initiatieven te steunen en ik hoop van harte dat de politiek

het uiterst serieus gaat nemen wat er hier gebeurd. En als je roept dat “die vluchtelingen niet naar Nederland mogen komen”, dan nodig ik je van harte uit om hier in Lesbos te komen kijken wat er allemaal gebeurd. Lieve vluchtelingen, wat mij betreft zijn jullie allemaal welkom! Annick van Kerkum op facebook

Avaaz petitie: Geef de mensen van Lesbos de Nobel Vredesprijs verzorgen indien nodig. Dat wordt hier allemaal vrijwillig gedaan. En de vluchtelingen die aankomen zijn zo dankbaar. “Thank you for your kindness, you will receive this back in your life”, is wat een man tegen mij zei. Maar ik wil helemaal niet bedankt worden. Dit is voor mij normaal, dit is hoe mensen met elkaar om zouden moeten gaan. Dat dit totaal niet vanzelfsprekend is wordt duidelijk wanneer ik een wond op de hand van een man verbindt. “How much?”, vraagt hij als ik klaar ben. Alsof ik geld zou vragen voor een simpele pleister of een verbandje. Dat maakt maar weer duidelijk door wat voor een hel zij gegaan zijn in Turkije.

Naast alle materiële dingen die de vrijwilligers verzorgen, wordt het duidelijk dat het sociale aspect eigenlijk nog belangrijker is. Je schenkt de mensen een

28

lach en ze beginnen te stralen. “You’re safe now”, zeggen we als we de mensen uit de boot helpen. We stellen ze gerust, we knuffelen ze, we schenken ze warmte, iets wat ieder mens nodig heeft. Als ik een meisje van een jaar of 6 warm wrijf in een emergency blanket, legt ze haar hoofd op mijn schouder. Met een brok in mijn keel knuffel ik haar minutenlang. Het is bijzonder om te merken dat zij even wat menselijke warmte nodig heeft, terwijl papa en mama nog in shock verkeren van de bootreis en niet in staat zijn om voor de kinderen te zorgen. Als ik haar naar de auto breng, zodat zij snel naar een kamp vervoerd kan worden waar er beter voor haar gezorgd kan worden dan aan de kant van de weg, wil ze mij niet los laten. Met pijn in mijn hart laat ik haar toch achter in de auto, waarna zij haar reis vervolgd naar een onbekende be-

Waarom dit belangrijk is Het zijn altijd de mensen die weinig hebben, die geven; degenen zonder bezit die helpen; degenen die verschrikkingen in het oog kijken die hopen. Het zijn de mensen van Lesbos en andere Griekse eilandjes in de Oostelijke Aegeïsche Zee die, ondanks de voortdurende hevige economische crisis, tegen de golven hebben gevochten om de waardevolle levens van wanhopige mensen op de vlucht uit de oorlogsgebieden in het Midden-Oosten te redden; die een veilig heenkomen, warme kleren en voedsel hebben verstrekt. Het zijn de mensen van Lesbos die consequent zorg en aandacht hebben gegeven bij het verwelkomen van de vluchtelingen. Ik teken deze petitie, omdat ik de Noorse Nobel Commissie erop wil wijzen dat de gewone mensen van Lesbos en de leden van een paar humanitaire organisaties zich nu al maanden met passie en toewijding inzetten om het menselijke drama van de vluchtelingen te verlichten, op een manier die geen enkele regering of internationale organisatie tot nu toe heeft laten zien. https://secure.avaaz.org/en/nobel_prize_greek_islanders_21/?pv=73&rc=fb (foto: AndrewMcConnell / Panos) 29

Wij willen u van harte uitnodigen op het symposium van Peace Bridages Nederland en Vrouwen voor Vrede: Strong Women: Enabling Action through Protection Over de bescherming van vrouwelijke mensenrechtenverdedigers in de Arabische wereld Donderdag 3 maart van 14.00 - 17.00 Het Huis, Boorstraat 107, te Utrecht

Tijdens dit symposium zullen wij de resultaten presenteren van het Joint Initiative onderzoek over de veiligheidsrisico’s en beschermingsmechanismen van VMRV’s in het MENA-gebied.

Ook gaan we tijdens dit symposium de diepte in met dit onderwerp door drie casus sessies te houden over Egypte, Soedan en Yemen. Hierbij zullen de verschillende rollen van Nederlandse en internationale actoren besproken worden in deze (post)conflict landen. In Egypte bekijken we de rol van het maatschappelijk middenveld en het beschermen van lokale organisaties, in Soedan de rol van de VN Veiligheidsraad en de verantwoording van hun mandaat, en in Yemen de rol van Nederland en Buitenlandse Zaken.

Strong Women Enabling Action through Protection Donderdag 3 maart van 14.00 - 17.00 Het Huis, Boorstraat 107, te Utrecht

Programma van donderdag 3 maart: Wijzigingen onder voorbehoud 13.30 – 14.00 14.00 – 14.10

14.10 – 14.30 14.30 – 16.00

Het doel is om één algemene aanbeveling te formuleren per groep, inclusief een actie plan om deze aanbeveling in praktijk te gaan brengen. Dit om zoveel mogelijk impact te hebben op de bescherming van deze VMRV’s. Deze aanbevelingen zullen gezamenlijk worden besproken en er zal ook een paneldiscussie plaatsvinden met de desbetreffende landenexperts.

Afsluitend is er nog een gelegenheid om de bevindingen van het symposium te bespreken onder het genot van een hapje, een drankje en live muziek.

Wij hopen uw interesse gewekt te hebben voor dit spraakmakende evenement! Kijk voor meer informatie over het programma en achtergrond van het symposium op www.strong-women.org.

U kunt uw aanwezigheid en voorkeur voor een casus sessie doorgeven via de website of door een e-mail te sturen naar [email protected]. Het liefst vóór 22 februari. Alvast bedankt.

Wij hopen u hiermee genoeg te hebben geïnformeerd en om snel van u te horen.

Met vriendelijke groet, Peace Brigades Nederland en Vrouwen voor Vrede 30

16.00 – 16.30 16.30 – 16.45 16.45 – 17.00 17.00 – 18.00

Inloop Welkomst woord door Rosien Herweijer (voorzitter PBI Nederland) en Tiny Hannink (voorzitter Vrouwen voor Vrede) Presentatie uitkomsten onderzoek door Joke Oranje Werkgroepen: 1. Casus sessie Egypte Over de rol van het maatschappelijk middenveld en het beschermen van lokale organisaties, met onder andere vertegenwoordigers van Hivos, WPP, Justice & Peace, Centre for Safety and Development en Amnesty 2. Casus sessie Soedan Over de rol van de VN Veiligheidsraad en de verantwoording van hun mandaat, met onder andere generaal-majoor b.d. Patrick Cammaert (ovb), en vertegenwoordigers van VOND, Pax en WO=MEN 3. Case sessie Yemen Over de rol van de Nederlandse overheid, met onder andere Jan Reynders en vertegenwoordigers van Oxfam Novib en Buitenlandse Zaken Presentatie uitkomsten werkgroepen (3 aanbevelingen) en panel discussie Afsluitende speech Afronding en dankwoorden Borrel en netwerken in de foyer met live jazz band en expositie Women of Syria (ovb) 31

RePowerParty voor vrouwelijke vluchtelingen Nijmegen groot succes! uim 30 paar vrijwillige helpende handen legden op de één-na-laatste dag van 2015 maar liefst bijna 70 vluchtelinge-vrouwen van de noodopvanglocatie Heumensoord in Nijmegen volledig in de watten. Initiatiefneemster Marisha Maas blikt dan ook met grote voldoening terug op een onverdeeld geslaagde middag. Maar voornamer dan al die ‘repowerede’ vrouwen is volgens Maas misschien nog wel het feit dat hiermee is aangetoond “dat het kán. Dat iets ondernemen voor en met vluchtelingen samen gewoon leuk en gezellig kan zijn. Dat dat zonder geklier kan, en op eigen kracht - met vereende kracht. En dat we er wederzijds blijer van worden.”

R

Op 30 December jl. vond in Hortus Nijmegen de RePowerParty plaats, een middag voor vrouwelijke vluchtelingen vol verwennerijen van de uiterlijke mens ter boost van de innerlijke mens. Ruim 30 paar vrijwillige helpende handen legden maar liefst bijna 70 vrouwen volledig in de watten. De belangeloos opengestelde locatie, Hortus Nijmegen, was op zich al een leuke traktatie voor de vrouwen die in noodopvanglocatie Heumensoord in zeer sobere omstandigheden verblijven. Maar in de paar weken dat Maas het evenement op poten zette werd wel zo enthousiast en talrijk hulp aangeboden dat er daarnaast werkelijk “een complete verwenbeurt voor de vrouwen” kon worden aangeboden. In de Hortus konden de vrouwen in de openlucht naar alle lust hun gesponsorde shoppers vullen met gedoneerde kleding, toiletartikelen, sieraden en andere modeaccessoires. Om zich vervolgens door één van de vele masseuses, visagisten, manicures of kapsters onder handen te

uitsluitend lachende gezichten in de Hortus te zien. En werden niet alleen de vrouwen van Heumensoord “repowered”, maar keerden ook de vele dames die zich belangeloos hiervoor inzetten met een nieuwe dosis energie huiswaarts – óndanks dat zij de hele dag druk in de weer waren geweest dus. Nieuwe datum geprikt voor RPP-II! 2 April dus, en wederom zo heel fijn te gast ter Hortus Nijmegen!

Gaan er weer een heerlijk vrouw-repowerend middagje van maken - help jij mee, met donatiegoed [kleding, schoenen, fashion artikelen, toiletspul] en/of helpende handen? Mail naar: [email protected] (2 APRIL editie 2!Voor direct contact: [email protected]! en kijk op www.facebook.com/RePowerParty/

Tentoonstelling Vredesmuseum over dienstweigeraars ot 30 juni 2016 is in het Museum voor Vrede en Geweldloosheid een indrukwekkende tentoonstelling te zien van foto’s en brieven van dienstweigeraars en deserteurs uit de tijd van Hitler-Duitsland. De conservator van de Friedensbiblio- waaruit een beklemmende tentoonstelthek/Antikriegsmuseum in Berlijn ling werd samengesteld met de titel Brandenburg begon in 1989 een speur- Onderdrukking en bevrijding - Over tocht naar de vergeten geschiedenis van dienstweigeraars en deserteurs in deze Duitsers. Een verhaal over jonge Nazi-Duitsland . mannen die - meestal in Polen en WitRusland - het niet met hun geweten in De expositie wordt uitgebracht door het overeenstemming konden brengen om Museum voor Vrede en Geweldloosexecuties van onschuldige burgers uit te heid , Turfmarkt 30 Gouda. voeren. Deze principiële houding moes- Open: di t/m vr 10 17, za 12 17 uur. Gratis rondleidingen voor scholen. ten zij met de dood bekopen. Uit vergeelde familiealbums kwamen foto’s en (laatste) brieven tevoorschijn, www.vredesmuseum.nl

T

32

laten nemen. Lunch en drank inbegrepen, muzikaal omlijst door Daiy Chain. En de superbellenblaas vormde nog een extra traktatie, net als de goedgevulde goodiebag die de dames bij het weggaan meekregen. Kortom, een volledig verzorgde middag die, zoals één van de gasten letterlijk zei, hen weer “human beings” liet voelen. Daarmee waren deze 30 december

33

Vrouwen voor Vrede Ridderkerk schenken

nieuw beginnen met landbouw of veeteelt, maar missen van alles. Er is geen vee, geen zaaigoed en geen materialen om mee te werken” zegt Munyamahoro Manywa, de voorzitter van Fadhili. Omdat er honger heerst wordt nu naarstig naar financiële middelen gezocht voor hulp aan zo’n 800 huishoudens in Minova, een van de meest getroffen gebieden, waar de vruchtbare landbouwgrond weer zijn rol terug moet krijgen. READ en Fadhili willen dat doen door het beschikbaar stellen van zaad van belangrijke voedselgewassen, zoals bonen, mais, aardappels en cassave. Voor de teelt hebben de boeren er 30 ha beschikbaar. Daarnaast moet de veeteelt weer op gang worden gebracht. Het idee is om 200 huishoudens te voorzien van

De Ridderkerkse Vrouwen voor Vrede hebben Stichting Fadhili verrast met een gift van 1500 euro. De cheque voor ondersteuning aan teruggekeerde vluchtelingen in Congo werd op 25 november jl. overhandigd in het Snuffelpand. Fadhili is een Swahili woord dat “zorgen” betekent. De vorig jaar met deze naam opgerichte stichting wil bijdragen aan het hulpprogramma van de Congolese partnerorganisatie READ (Réseau d’ Etudes et d’ Actions pour le Developpement), die zich richt op hulp aan kwetsbare groepen. Na een reeks van bloederige oorlogen tussen 1994 en 2013 in Oost-Congo zijn veel gevluchte bewoners weer teruggekeerd, maar leven ze er nu in erbarmelijke omstandigheden. Zo wonen in de puinen van hun verwoeste huizen en krijgen af en toe eten vanuit de kerk. “De mensen zijn nog armer geworden en moeten opnieuw beginnen. Boeren willen op-

Snuffelgift voor hulp in Congo

34

konijnen, geiten of varkens, telkens een mannetje en een vrouwtje. De jongen die dit oplevert zullen verdeeld worden aan boeren die nog geen dieren hebben. Iedereen moet zo de komende jaren in eigen levensonderhoud kunnen voorzien.

Dubbel cheque

De Ridderkerkse Vrouwen voor Vrede hebben de laatste cheque van het Snuffelpand van dit jaar uitgeschreven voor twee goede doelen.

begeleid door vijftien vrijwilligers.

Verrast met een financieel kerstcadeau werden de stichting Naar School in Haïti en de actie Klimmen tegen MS. Beide organisaties werden verblijd met een bedrag van € 1250,--. Klimmen tegen MS heeft volgend jaar ook Ridderkerkse inbreng meet een team van Sport en Welzijn. Deze ploeg zal op 11 juni 2016 de Mont Ventoux beklimmen. De 21 teamleden gaan fietsend, wandelend of met scootmobiel één, twee of drie keer de zware berg op om geld op te halen tegen MS-onderzoek. Ze weten zich bij deze uitdaging

Ook “Naar School in Haïti” kent een fietsevenement. In juli 2016 wordt opnieuw “The Ride on Education” gehouden, een fietsweek in het buitenland met zeven etappes van zo’n 75 à 80 kilometer per dag. De tien jaar geleden opgerichte stichting kent daarnaast vele andere acties voor het draaiende houden van Ecole Soleil de Hollande, een school waar nu bijna duizend kinderen onderwijs krijgen. Er is minimaal 250.000 euro per jaar nodig om de school op dit niveau te houden. De jongste actie is het project Lekòl Chèz, waarmee men symbolisch schoolstoelen kan kopen. Voor 500 euro is een schoolstoeltje voor een kind (inclusief schoolgeld en leermiddelen) gegarandeerd. 35

Weekblad De Combinatie 31-12-2015

Knuffels en speelgoed in Volkel als wapen tegen komst kernwapens et knuffels en speelgoed hebben ongeveer vijftig mensen maandagmiddag 29 december 2015, gedemonstreerd tegen de komst van nieuwe kernwapens bij vliegbasis Volkel. Met de tocht wilde de organisatie een steentje bijdragen aan een kernwapenvrije wereld voor kinderen.

M

Oorspronkelijk wordt op de dag van de Onnozele Kinderen de moord op de kinderen door de soldaten van Herodes in Bethlehem herdacht. Met deze actie ligt de focus op nieuwe kernwapens, maar er wordt ook aandacht besteed aan alle kinderen die zijn omgekomen bij bomaanslagen, schietpartijen en de bombardementen en andere acties van Syrische helikopters, Russische, Franse, Engelse en Amerikaanse en Nederlandse bommenwerpers. De organisatie was in handen van het Jeanette Noëlhuis.

36

Onnozel Geweld krijg je niet met geweld eruit. Vandaar ook dat de bijeenkomst gisteren bij de vliegbasis in Volkel extreem vredelievend was. Met vrolijk wapperende vlaggen, knuffeldieren en liefdevolle liedjes. Het statement dat we maakten was simpel: geen nieuwe kernbommen! Wijnand, een man van in de 80 uit de Ban de Bom-tijd, stond vol levenlust te vertellen over zijn jubileum van vandaag: het was 25 jaar geleden dat hij opgepakt was omdat hij over het hek van de vliegbasis Volkel was geklommen. Er brak voor hem op dat moment een nieuw leven vol idealistisch vuur en burgerlijke ongehoorzaamheid aan. Daarna kreeg ik het woord om de Ban de Bom 2.0-generatie te vertegenwoordigen. Best een heel ding als groentje zonder ervaring en strafblad die nog niet eens 25 jaar op deze wereld rondloopt. Ik sprak mijn hoop uit dat het activisme van de nieuwe generatie verder zal gaan dan de social media: echte contacten aangaan en kwaad in de ogen durven kijken. Geen afstand nemen, maar dichtbij durven komen. Oh ja, en wie weet, klim ik nog eens dat hek over. (Hoewel ik daar waarschijnlijk niet

deze Onnozele Tocht des te onwerkelijker: het feit dat dit land gastvrij is voor massavernietigingswapens, op een locatie vlak naast een dierentuin en een dagverblijf: daar waar kinderen spelen, zoals het hoort. We waren met 45 mensen, dat was drie keer zoveel als de vorige keer. Ik ben hoopvol voor nog meer Ban de Bom 2.0-aanwezigheid. Onnozel? Dat absoluut. Frits ter Kuile

lenig genoeg voor ben). Daar stonden we dan bij elkaar: jong en oud, militair en pacifist. De mensen van de vliegbasis kregen koekjes omdat we bij hen naar het toilet mochten. Zij gaven ons heerlijke erwtensoep te eten. We werden gevolgd door agenten van de gemeente Uden. Ik had ze best hun vrije dag gegund. Of misschien hadden we toch nog iets stouts moeten doen. Nu hadden ze weinig te doen. In al deze harmonie werd de reden van

37

ABP blijft investeren in de productie van wapens ! In de brochure die het ABP dit najaar heeft doen uitkomen staat, dat de lat voor verantwoord beleggen bij ABP omhoog gaat. De verandering van het beleid leidt tot een andere aanpak die draait om de bewuste keuze voor duurzame en verantwoorde beleggingen. Er bestaat een mogelijkheid om in gesprek te gaan met leden van het ABP bestuur. Zij gaan het beleid toelichten bij ieder in de buurt ; kijk op de site: www.abp.nl/bijeenkomsten om de data en locaties van die bijeenkomsten te volgen en van inspraak gebruik te maken. Naar aanleiding van het veranderde beleid schreef Janny Beekman met een aanvulling van Sigrid Hutter aan het ABP: "In uw brochure van Najaar 2015 las ik tot mijn vreugde dat het ABP haar beleggingsbeleid gaat veranderen. Het gaat nu om duurzame en verantwoorde beleggingen, zoals onderwijs en veiligheid. En ik las dat deelnemers een grotere inbreng gaan krijgen. Daarvan wil ik nu al vast gebruik maken. Tot mijn spijt lees ik in de krant dat er nog heel veel geld naar bedrijven gaat, die zelfs in kernwapens investeren. Hoe past dit bij elkaar? Ik verzoek u vriendelijk doch dringend niet meer te beleggen in bedrijven die direct of indirect te maken hebben met productie van wapens en ander oorlogsmaterieel ". Dit voorbeeldbericht kan ieder gebruiken en inzetten om het ABP te bestoken. Zoek in eigen geledingen naar ABPers en maak die actief. Men kan reageren via de site https://www.abp.nl/applicaties/contact/opnemen-formulier.

Antwoord van het ABP Laat je door onderstaand antwoord van het ABP niet ontmoedigen. PAX-rapport In het rapport ‘Don’t Bank on the Bomb’ stelt vredeorganisatie PAX dat ABP voor bijna een miljard euro heeft belegd in kernwapenfabrikanten. Wat ABP betreft ligt de zaak genuanceerder. Het fonds belegt een zeer klein deel van het vermogen inderdaad in bedrijven die ook betrokken zijn bij het maken van onderdelen van kernwapens. In veel gevallen gaat het om bedrijven die in de eerste plaats andere producten maken zoals treinen of vliegtuigen. Een belegging in vliegtuigbouwer Boeing is daar een voorbeeld van.

38

Voor- en tegenstanders Over kernwapens wordt door de ABPdeelnemers verschillend gedacht. Er zijn voor- en tegenstanders. Belangrijk voor ABP is het beleid van de Nederlandse overheid en het internationale verdrag dat de verdere verspreiding van kernwapens moet tegengaan en waar-

aan ook Nederland zich heeft verbonden. Volgens dit zogenoemde Non-proliferatieverdrag mogen alleen de Verenigde Staten, China, Rusland, Groot-Brittannië en Frankrijk over kernwapens beschikken.

vrede en vrijheid. Wel maakt ABP een onderscheid in soorten wapens. ABP belegt niet in massavernietigingswapens die in de praktijk vaak onschuldige burgers raken. Concreet gaat het daarbij om clusterbommen, anti-persoonsmijnen, biologische en chemische wapens. Met vriendelijke groet, Nicole Beuken, Directeur bestuursbureau ABP

Hoe weet ABP of een bedrijf zich aan de regels houdt ABP laat zich adviseren door gespecialiseerde onderzoeksbureaus. Ook komt er informatie van maatschappelijke organisaties en via de media. Berichten over (mogelijke) betrokkenheid van Larsen & Toubro en Walchandnagar bij de productie van kernwapens voor India waren onlangs nog aanleiding om beide bedrijven op de uitsluitingslijst te zetten. Dit betekent dat de aandelen werden verkocht en dat de beleggers van ABP er niet meer in mogen handelen.

En dit was het antwoord van Janny Beekman aan het ABP - U geeft in uw in uw antwoord toe, dat ze beleggen in een fabrikant die betrokken is bij het maken van kernwapens - ABP belegt niet in massavernietigingswapens die onschuldige mensen raken, schrijft u. Doen kernwapens dat dan niet? - Om vrede in de wereld te krijgen is geweld altijd een slecht 'wapen'. Geweld genereert meer geweld. Wapens voor de politie zijn nodig (??), maar zolang er wapens worden geproduceerd, zijn er mensen, bedrijven die daar aan verdienen en nog meer willen produceren. Afzet van wapens is gemakkelijk. Dat weten we in deze tijden maar al te goed. - Kernwapens zijn al lang meer verspreid over de wereld dan in het nonproliferatieverdrag staat. - Zich 'houden aan aan het beleid van de Nederlandse overheid' is maar gemakkelijk: dan hoef je zelf geen verantwoordelijkheid te nemen.

Nieuw beleid verantwoord beleggen ABP presenteerde onlangs een nieuw beleid verantwoord beleggen. De lat voor beleggingen om in de portefeuille van ABP te komen gaat omhoog. Elke belegging van ABP wordt in de komende tijd opnieuw beoordeeld op rendement, kosten, risico en duurzaamheid. Zo ook de beleggingen in bedrijven die betrokken zijn bij het maken van wapens. Wat vindt ABP van wapens? ABP is niet per definitie tegen beleggen in wapens. Zonder wapens zou de politie de openbare orde niet kunnen handhaven en kan een leger niet zorgen voor

Anke Kuiper

39

“Je bent jong en je wilt …” Vrede?

Impressie van de Vredestuinbijeenkomst in Enschede p donderdag 17 december 2015 kwam Willemijn Lambert vanuit Den Haag naar Enschede om met leden van Enschede voor Vrede en enkele regelmatige bezoekers, zelf uit te vinden hoe we jongeren zouden kunnen bereiken met (onze of misschien wel andere) activiteiten. Willemijn heeft conflictstudies gestudeerd, heeft bij een oude, vergrijzende vredesorganisatie gewerkt en richt zich tegenwoordig vooral op cirkels met vrouwen om aan innerlijke vrede te werken en op participatieve methodes.

O

In januari 2013 nam Willemijn met een paar anderen in Den Haag, het initiatief om het festival Peace in the Park te organiseren. Met een minimum aan middelen wisten ze dit tot een succes te maken. Zij besloten het aan te laten haken bij de Just Peace activiteiten die de gemeente Den Haag in die periode met allerlei Haagse vredesinstellingen organiseerde. Op 21 september 2014 trok het festival weer 1500 mensen; in 2015 waren dat er 3000. Willemijn had zich inmiddels uit de kernorganisatie teruggetrokken die bestond uit een team van 6 mensen met daaromheen 10 coördinatoren voor onderdelen. In een nog wijdere cirkel waren er 60 vrijwilligers. Om zoiets tot een succes te maken moet je met elkaar een visie hebben: een duidelijk idee van wat je met elkaar wilt zijn en wat je met elkaar wilt doen. Daar moet je de vraag “hoe betrekken we jongeren bij ons werk?” naar vertalen. Waarom wil je je jongeren betrekken bij je werk? En wat is de sleutel tot samenwerking met die jongeren? Dat laatste kan betekenen dat je ook dingen moet loslaten. Over deze vragen gingen we in twee

40

kleine groepjes in twee rondes uiteen. Er komt uit dat de mensen die hier aanwezig zijn, niet alleen de vrede willen behouden, maar daar zichzelf ook voor willen inzetten. Dat deel herkennen we ook bij sommige jongeren, niet lullen maar poetsen, niet praten maar met een paar meiden naar Lesbos gaan om daar zelf de handen uit de mouwen te steken. Misschien is daar een brug te slaan! Waarom vragen we jongeren zelf niet waarvoor zij warm lopen. Volgens Willemijn zitten we nog veel te veel vanuit onszelf te denken en wat wij belangrijk vinden. Wij zijn als vredesbeweging vooral bezig met vluchtelingen en met bombardementen in Syrië en Irak: de vrede buiten onszelf, terwijl jongeren veel meer met vrede in zichzelf en met hun omgeving bezig zijn. Hoe sta je zelf in het leven en hoe geef je je leven vorm en inhoud waarmee je jezelf recht doet? We kijken naar de verschillende groepen jongeren, waar we contact mee hebben; Die zijn heel verschillend; studenten van de UT, leerlingen van het ROC en kinderen van de lagere school. Met een

opdracht van ‘ons’ [Enschede voor Vrede], hebben ze allemaal meegewerkt aan de vredesweek. Buiten de groep en de opdracht zien we ze niet. Hoe kunnen we jongeren toch bereiken? Jongeren zijn veelal onder de indruk van geweld. Zij willen zich inzetten, goed doen voor de vrede en de wereld. Jongeren zijn verdedigers van de mensenrechten.

Kan dat een samenbindende factor zijn? Misschien kunnen we beginnen met groepen die ongeveer hetzelfde als wij willen. We kunnen naar die jongeren opzoek en vragen wat hen beweegt. Naar hen luisteren en zoeken naar overeenkomsten en hoe we elkaar kunnen versterken. Een goed onderwerp voor een volgende bijeenkomst van de Vredestuin. Tiny Hannink

Agenda Vredestuinbijeenkomsten

Donderdagavond 10 maart 2016 5 JAAR OORLOG IN SYRIË: EINDE NABIJ? Donderdagavond 14 april 2016 ERVARINGEN VLUCHTELINGENOPVANG

Donderdagavond 12 mei 2016 VREDESWERK ALS GENERATIEKWESTIE

Donderdagavond 9 juni 2016 ERVARINGEN VREDESEDUCATIE Enschede voor Vrede | www.enschedevoorvrede.nl | (de Wintertuin van de Wonne, Noorderhagen 25, Enschede, vanaf 19.30 uur) 41

Samen verder voor Vrede

Enschede voor Vrede heeft samen met de Wereldvredesvlam Twente en de Raad voor Levensbeschouwingen en Religies Enschede voor de afgelopen viering van 21 september 2015 een aantal activiteiten in gang gezet. We blijven ons ook dit jaar aan deze activiteiten verbinden. Want juist deze tijd vraagt om een constante beweging van positieve energie, een ‘welkom heten’ en een verandering in ons denken en doen. Wij zoeken hiervoor openbare ruimtes om elkaar te ontmoeten, groepen kinderen om mee in gesprek en aan de slag te gaan en mensen die willen helpen bij het organiseren van laagdrempelige ontmoetingen om deze activiteiten zichtbaar te maken. Of om ons aanbod te verbinden aan activiteiten die andere vredesorganisaties al uitvoeren. Dit alles gericht op de viering van de Internationale Dag van de Vrede op woensdag 21 september 2016 en het traject daar naartoe. We hebben een twintigtal Enschedese organisaties aangeschreven om zich hier te laten zien en om samen te onderzoeken of en hoe we elkaar kunnen versterken om te groeien tot een sterk netwerk van vredeswerkers in Enschede en omgeving. Meer informative is op te vragen bij [email protected] Jan Schaake

Uitnodiging WILPF Werkplaatsen. ILPF nodigt graag Vrouwen voor Vrede uit voor bijeenkomsten van de z.g. Werkplaatsen. Tijdens die bijeenkomsten gaat het, in tegenstelling tot de Algemene Ledenvergadering, voornamelijk om inhoudelijke verdieping van (actuele) onderwerpen. Veelal wordt er een gastspreker of -spreekster uitgenodigd. De planning van de werkplaatsbijeen- In het najaar zal het gaan over de brief komsten van 2016 ziet er als volgt uit: aan de Tweede Kamer over het BuitenVanwege het EUvoorzitterschap van lands en Defensie beleid.( 24 septemNederland in de eerste helft van 2016 ber) willen we twee bijeenkomsten wijden In december waarschijnlijk over waaan onderwerpen die nu in Europa spe- penhandel en het conflict in het len: Vluchtelingen en de onderhande- M.O.(10 december) lingen over het vrijhandelsverdrag tussen EU en VS. (TTIP)(11 juni). Op 27 februari, de eerstvolgende bij-

W

42

eenkomst, wordt het onderwerp : de positie van vrouwelijke vluchtelingen en het beleid ten aanzien van deze vluchtelingen in Nederland en Europa. Voor wie de agenda, die nu in de maak is, wil ontvangen graag melden bij [email protected]. De bijeenkomst start om 10.15 en eindigt om 13.00 uur. Tijdens die bijeenkomst zal er een spreker uitgenodigd worden en vindt kennisoverdracht en gedachtenuitwisseling plaats. Van te voren krijgt ieder inhoudelijke informatie toegestuurd. De werkplaats komt bijeen in het Parochiehuis van de Sint Antoniuskerk, Ka-

naalstraat 200 in Utrecht. Vanaf Utrecht CS te bereiken - met het openbaar vervoer uitgang busstation Centrumzijde bus 28, richting Vleuten, Halte Hasebroekstraat (daarna 4 minuten lopen) - te voet 15 minuten lopen: uitgang noord-west (a-zijde) "Sijpesteijnkade", langs de kade lopen tot brug, dan rechtsaf, na ong. 50 min. de autobanen oversteken, dan even rechtsaf en links de Kanaalstraat in. Situatie bij het station is iets gewijzigd vanwege bouwwerkzaamheden. U bent van harte welkom op de bijeenkomsten, Anke Kuiper, bestuurslid WILPF

Internationale Vrouwendag Hoevelaken aarlijks staat de Internationale Vrouwendag in het teken van strijdbaarheid en solidariteit met vrouwen overal ter wereld. Het doel van deze dag is aandacht te vragen voor thema's als economische zelfstandigheid, seksueel geweld, zorg en arbeid, discriminatie en racisme. Dit jaar wordt deze bijzondere dag in Hoevelaken gevierd op dinsdag 8 maart om 19.00 uur in dorpshuis ‘De Stuw’. Inez Timmer is Nederlandse Het muzikale theaterverhaal: en studeerde jazz en theater ‘Lily Marleen, eeuwfeest van een schuldig lied’ vertelt het aan het conservatorium in fabelachtige levensverhaal Hilversum. Zij verhuisde naar Duitsland waar ze in tientalvan Lily Marleen. Actrice en len musicals en muziektheaverhalenvertelster Inez Timmer neemt u bij de hand en leidt u met tershows speelde. Geregeld verzorgt zij dit overbekende lied als rode draad in Nederland optredens. langs de levens van de sterren begin Informatie:Vrouwen van Nu, Amnesty 20ste eeuw. De gevoelens van miljoe- en Vrouwen voor Vrede nen soldaten en burgers aan alle fronten Locatie: dorpshuis ‘De Stuw’, en de angsten, dromen en hoop zijn de De Brink 10, 3871 AM, Hoevelaken. onderwerpen die dagelijks ook ons pad Entree: € 8,00 . kruisen. Info: Han Both (253 45 51) 43

J

The Peacemakers concert

Op 15 en 16 april gaan we met het Brandenburg projectkoor het stuk "The Peacemakers"van Karl Jenkins uitvoeren o.l.v. Marijke van Leerzem.

Dit zal plaats vinden in de Heilig Kruis kerk te Amersfoort. The Peacemakers is een ode aan mensen die streven naar wereldvrede. Er schieten onmiddellijk een aantal namen door het hoofd: Martin Luther King, Nelson Mandela, Moeder Theresa, Gandhi en de Dalai Lama: vredestichters uit de gehele wereld. The Peacemakers bestaat uit 17 stukken, elk stuk met een geheel eigen sfeer en stijl, van Iers klinkende volksmuziek tot Indiase en Zuid Afrikaanse klanken Het Projectkoor, voor deze gelegenheid samengesteld, bestaat uit zo’n 160 vrouwen en mannen. Het jeugdkoor Gospelkidz, o.l.v. Esther Ocheng telt 30 jongeren. Solistische medewerking aan het programma wordt verleend door mezzosopraan Herma van de Coterle. Voor de orkestrale begeleiding is New Symphonicsverantwoordelijk, een gerenommeerd orkest met professionele musici. Het geheel staat onder leiding van Marijke van Leerzem. Marijke van Leerzem is jarenlang actief als dirigent van koren in de lichte en klassieke muziek. Zij is de artistieke leider van het Projectkoor Brandpunt. Onder haar leiding zijn inmiddels 7 succesvolle projecten gerealiseerd. Kaartverkoop Entreekaarten zijn online te verkrijgen via www.projectkoorbrandpunt.nl. De kaarten kosten € 19,50 per stuk, houders van studentenkaart of CJP en kinderen t/m 12 jaar betalen € 12,50.

Suffragette, een film og geen 100 jaar geleden waren de meeste vrouwen in Westeuropa verstoken van fundamentele rechten. Pas in 1928 werd in Engeland het kiesrecht ingesteld voor vrouwen boven 30 haar, 11 jaar later dan in Nederland. Dit is te danken aan de inzet van de Suffragettes, onder leiding van Emmeline Pankhust. De film “Suffragette” zette me aan het denken en aan het lezen. Ik wist niet dat het zo heftig was: het optreden van de politie tegen de (vreedzaam) demonstrerende vrouwen maar ook de middelen die de vrouwen genoodzaakt waren in te zetten in de strijd. De middelen en dilemma’s zijn niet veranderd: vreedzame demonstraties en protesten versus gewelddadige acties, die tegenwoordig “terroristische aanslag” zouden heten, hongerstakingen, persoonlijke offers. En tenslotte religieuze motieven. Na een oplopende spiraal van wanhoop en politiegeweld komt in Engeland het keerpunt wanneer er een dode valt: de Suffragette Emily Davison werpt zich voor het paard van de koning. Bij haar een jonge Lineke Schakenbos bij het standbeeld van Pankhurst begrafenis loopt een grote menigte vrouwen mee. In een “stille tocht” (ook zelf aan te bieden als martelaar, als toen al dus…) die internationaal veel offer.” Hebben wij dit vaker gelezen? aandacht trekt. . In de film zie je Emily Wat heeft uiteindelijk tot succes geleid? eerder bijbel lezend over het gevangeDe acties zonder of die met geweld? De nishof lopen. Op Wikipedia lees ik, dat offers? De politieke druk, de media? Of zij zich door God geroepen voelde voor was de tijd gewon rijp? Hoe dan ook, ik de strijd….. Emily raakte door haar reheb diep respect vooral voor die vrouligieuze bezieling steeds meer op drift. wen die ondanks hun kwetsbare positie Langzaam maar zeker begon ze zichals arbeidster en moeder

N

Meer informatie: Ria Tabak 033-7521124 06 83692847

44

45

alles op het spel zetten voor deze strijd. Emmeline Pankhurst overleed enkele maanden voor de invoering van het (beperkte) vrouwenkiesrecht. Sigrid Hutter

nica, waar de Nederlandse vredesmacht Dutchbat duizenden islamitische burgers had moeten beschermen tegen het Servische leger. Als een van de weinige journalisten wist Westerman tijdens de oorlog tweemaal door te dringen tot de enclave. Zijn oude reportages zijn gebundeld met nieuwe observaties tijdens zijn terugkeer, twintig jaar later. Voor wie het conflict in voormalig Joegoslavië een onbegrijpelijke wirwar van spanningen, strijdende partijen en slachtoffers is, schept Westerman orde. Het boek leest als een trein, met als eindbestemming Srebrenica. We rijden langs het verwoeste Vukovar (tevens geboortestad van de Bata-schoen), leren Milošević kennen en maken een stop bij de oorsprong van de etnische rivaliteit in het land. Dit boek is journalistieke literatuur op zijn best. Frank Westerman was in de eerste jaren van de oorlog correspondent voor de Volkskrant in Belgrado. Zijn ervaringen legde hij vast in De brug over de Tara. Uitgeverij De Bezige Bij

Boekenrubriek welke dat zijn? Bestel het boekje of lees het via de webmail maar dat verlangt een bepaald programma. Gewoon bellen kan dus ook. Voor E10 heb je boekje met porto. Bestel je meer exemplaren dan worden de verzendkosten lager.

Vrouwenorganisaties worden genoemd als belangrijke krachten om tot de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens te komen. Maar het was Eleanor Roosevelt die met haar innerlijke kracht en warme diplomatie de grootste eer toekomt.

Lineke Schakenbos Amnesty Verzendhuis 088-7722001 www.amnesty.nl

Nuttige idioten voor, na en door de Muur

Amnesty International liet recent een klein boekje (51bladzijden) van de pers rollen over de Verklaring van de Rechten van de Mens, met als titel Eleanors Thee. Op het voorblad zie je Mw. Roosevelt thee drinken met de filmster, die haar rol speelt in een film over Eleanors leven. Bij het schrijven van het boekje is gebruik gemaakt van bijzondere bronnen. Zoals het dagboek van John Humphrey, de secretaris van de commissie. Daardoor worden bepaalde feiten rond de Verklaring in een heel ander daglicht geplaatst. Ben je benieuwd

46

Muren hebben iets treurigs: ze verrijzen uit angst. De langste muur ter wereld is de Chinese muur, de meest politieke is de muur in Berlijn. In 1989 werd hij bestormd en vernietigd door Oost- en West-Berlijners, die elkaar uitzinnig van vreugde in de armen vielen. De Koude Oorlog leek voorbij. Maar sinds de strijd in Oekraïne, met zijn duizenden burgerslachtoffers, onder wie de inzittenden van vlucht MH17, weten we dat één muur tussen Oost en West nooit is afgebroken: die van het onbegrip. Els de Groen raakte gefascineerd door het onbekende en ontoegankelijke Oosten. Toen, begin jaren tachtig, werd ze nog geplaatst in de categorie 'Nuttige Idioten'. Die benaming werd voor haar een geuzennaam. Ze reisde 20 jaar door Rusland en de landen van Oost-Europa. Ze schreef er een groot aantal boeken over die ter plekke veel aftrek vonden. Haar kritiek op de

Europese Unie kwam haar te staan op de uitnodiging 'het dan zelf maar te komen oplossen'. Van 2004 tot 2009 was ze lid van het Europees Parlement. Vandaag klinkt opnieuw de roep om beschermende grenzen en muren. Maar schuilen gaat niet meer, stelt De Groen. 'Van een vestingvolk zijn we vlaktebewoners geworden, kwetsbaar op een manier die niet meer te harnassen valt. Deden we vroeger ons best ons van anderen te onderscheiden, nu worden we gedwongen te zoeken naar overeenkomsten.' Met Nuttige Idioten levert Els de Groen met krachtige 23 columnachtige hoofdstukken een bijdrage aan (het begin van) een inhoudelijke discussie over hoe-nu-verder. Uitgeverij In de Knipscheer isbn 9789062658862

De Slag om Srebrenica

In De Slag om Srebrenica (2015) doet voormalig Balkancorrespondent Frank Westerman verslag van de gruwelijke gebeurtenissen in de enclave Srebre-

47

Stiltekringen in het hele land Amsterdam Elke woensdag: Wake tegen de wapenhandel Beursplein 13.00-14.00 uur: Saskia Molin, tel. 020-6764625. Iedere eerste Vrijdag van de maand: 12.45-13.45 uur bij het Lieverdje op het Spui. Vrouwen in het zwart. Wake voor vrede in Israël/Palestina. Info: Lily v.d. Bergh, tel. 020-6223661 www.vrouwen inhetzwart.nl. Drachten Stille Wake op elke laatste donderdag van de maand van 19.15- 20.00 uur voor de Doopsgezinde Vermaning in het centrum. Breda Stiltewandeling elke eerste zondag van de maand in Breda. Voor informatie:Maartje Visbeen 076 5815030 of 06 22112843 Groningen Stille Wake door Vrouwen en Mannen in het Zwart om de week op zaterdag. Tijd: 13.00-14.00 uur op de Grote Markt. Leuze: Israël stop de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever. email: [email protected] Leeuwarden Iedere laatste donderdag van de maand 19.30-20.00 uur vredeswake bij de Waag. Utrecht Wake van Vrouwen in het Zwart Utrecht. Laatste zaterdag van de maand op de stadhuisbrug in Utrecht van 13.00-14.00 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 030-2413646 of e-mail: [email protected] Zeeland Iedere woensdag in Koudekerke. 18.30-20.00 uur, Kerk op het Dorpsplein. Regelmatig ook stiltekringen in Middelburg.Voor meer informatie: Lidy Weststrate tel. 0118-552170. Maastricht Laatste donderdag van de maand op de markt in Maastricht van 18.15-19.15 uur, mannen in het zwart zijn ook welkom. Stil protest tegen de bezetting van Gazastrook en Westelijke Jordaanoever en Jeruzalem en voor de ontruiming van de settlements. Voor meer info of deelname of i.v.m. wel/niet doorgaan van de wake, tel. 0611307410 of e-mail: [email protected]

48