Redactie adres De kringloop WK Delft

Danio Rerio Delft Vereniging van Aquarium En Terrariumliefhebbers Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919

Redactie adres De kringloop 137 2614 WK Delft

DE VISJESWINKEL IS GEOPEND IN ALMERE-STAD Meer dan 350 discusvissen en ruim 5000 bijvissen op voorraad Verkoop van voornamelijk Zuid-Amerikaanse vissoorten en Japanse koi

Discusvissen Openingstijden: Complete maat aquarium Zondag en maandag gesloten Bruisballen Algenmagneten die drijven Dinsdag: 09,30 - 15,00 Meettechniek Woensdag: 09,30 - 18,00 Medicijnen Donderdag: 09,30 - 21,00 Voer & planten Vrijdag: 09,30 - 18,00 Pompen, zowel lucht als water Zaterdag: 10,00 - 17,00 Lampen in div. wattages en lengtes Verwarming voor klein aquaria of koi vijver Email: [email protected] Vijverbenodigdheden zoals koi, filters, UV installaties ed. Website: www.discusvis.nl

Discusvis Nederland Markerkant 1206-10, 1314 AK Almere-Stad, tel. 036 - 5347070, fax 036 - 8803700

Vereniging van Aquarium- en Terrariumliefhebbers

DANIO RERIO DELFT Januari 2007 - nr. 1 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Verenigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. —————————————————————————————————— Uitnodiging 1: in het weekend van 13 en 14 januari 2007 Intratuin Dierendagen Ook dit jaar organiseert Intratuin Pijnacker weer de Intratuin Dierendagen, de vereniging zal net als de afgelopen jaren weer aanwezig zijn. Uitnodiging 2: Verenigingsavond, dinsdag 16 januari 2007 Aad Bouman; Aquariumplanten Tijdens het schrijven van dit maandblad waren de onderhandelingen met de sprekers nog niet geheel afgerond. Er zijn 2 lezingen waar we nog een keuze uit moeten maken. ‘super makkelijke aquariumplanten’ of de aquariumplanten uit diverse verenigingsaquariums. In ieder een lezing met mooie dia’s over het houden van aquariumplanten. Uitnodiging 3: Praatavond, dinsdag 6 februari 2007 Thema: verlichtingsproblemen en oplossingen Een goede gelegenheid om zich eens te verdiepen in lichtkaptechniek, TL5, Voorschakelapparaten, dimmen en lichtkleur. Kijk u zelf uw lichtkap nog eens na en bepaal of er misschien toch nog niet wat verbeteringen mogelijk zijn. De Technische Commissie heeft documentatie paraat. Uitnodiging 4: verenigingsavond, dinsdag 20 februari 2007 Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering De Agenda voor de ALV en het verslag van het secretariaat over 2006 kunt u verwachten in het februarinummer. ——————————————————————————————————

Denkt u bij uw aankopen aan onze adverteerders? Mede dankzij hen is het verschijnen van ons maandblad mogelijk! ——————————————————————————————————

JAARPROGRAMMA 2007 13/14 januari 16 januari 6 februari 20 februari 6 maart 20 maart 3 april 17 april 1 mei 15 mei 5 juni 19 juni 4 september 18 september 2 oktober 16 oktober 6 november 20 november 4 december 18 december

Intratuin dierendagen, Rijskade 1a, Pijnacker. Verenigingsavond, Aad Bouman lezing aquariumplanten. Praatavond, verlichtingsproblemen en oplossingen. Verenigingsavond, Algemene Ledenvergadering. Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Geen Praatavond! Verenigingsavond,

Praat-/Doe-avonden en bibliotheek op de eerste dinsdag van de maand. Verenigingsavond en bibliotheek op de derde dinsdag van de maand. Kopij uiterlijk inleveren vóór het laatste weekend van de maand. Bestuursvergadering op elke tweede donderdag van de maand. In de maanden juli en augustus zijn er geen verenigingsactiviteiten. Bij verhuizing of opzegging (schriftelijk 3 maanden tevoren i.v.m. onze verplichtingen) tijdig uw mutatie sturen naar: A. Zwartjens, Kringloop 137, 2614 WK Delft. ——————————————————————————————————

VAN DE BESTUURSTAFEL . . . Ledenwerfactie Wanneer u een nieuw lid aanbrengt, bespaart u zich 20% op de contributie van het volgend verenigingsjaar. Als u dus 5 nieuwe leden aanbrengt, bent u het komend verenigingsjaar CONTRIBUTIEVRIJ ! ! ! Met andere woorden: u hoeft dat jaar geen contributie te betalen! Zorg u er wel zelf voor dat uw naam wordt doorgegeven aan onze penningmeester, wanneer u een nieuw lid aanbrengt. Veel succes en ‘goede vangst !’ ——————————————————————————————————

Danio Rerio Delft

3

Voorwoord van uw Voorzitter

januari 2007 door Pim Wilhelm

U en de uwen: ’Een voorspoedig 2007 !’ Het zal me het jaar worden: zowel binnen de vereniging en in de bond. Nauwelijks bekomen van de eerste week, zullen een aantal DRD-leden meteen de handen uit de mouwen moeten steken, om de DRD-stand bij Intratuin Pijnacker op te bouwen. Zodat het er tijdens de Intratuin Dierendagen op de 13e en 14e januari alles er weer piekfijn uitziet. Twee weken later start de Districtskeuring. In april wacht de N.B.A.T. een zware Algemene Ledenvergadering. Contributievoorstellen met verstrekkende gevolgen, zeker voor de kleine verenigingen binnen de NBAT. De kleine verenigingen doen een aanspraak op onze solidariteit en ontvankelijkheid voor noodzakelijke veranderingen. Vooraf hopen we die voorstellen in alle degelijkheid in de Districtsvergadering voor te kunnen bespreken. Nieuw is in ieder geval dat elke vereniging met een afvaardiging naar de N.B.A.T.-Ledenraad dient te komen. Enerzijds kan de opkomst zwaar tegenvallen. Aan de andere kant: als iedereen komt en zijn zegje wenst te doen, wordt het echt feest! Van een fusie met de zeewaterbond (N.B.B.Z.), of een fusie tussen de bladen (Het Aquarium & Het Zeeaquarium) lijkt, als alle berichten worden vergeleken, voorlopig niets te komen. Tijdens dit schrijven is er nog geen nieuw kabinet, een nieuwe 2e Kamer wel. Die liet op het Dieren Welzijn Front meteen al van zich horen. Helaas te laat voor 'Flappie' het mocht nog niet baten. Wel zullen we als liefhebbers’organisaties de komende jaren moeten opletten, hoe het er op beurzen aan toegaat. Ook de wildvangdiscussie laait weer op, maar dat is weer leuk voor de kwekers! Met de in de afgelopen jaren opgebouwde infrastructuur: DRD is lid van de Samenwerkende Aquarium en Terrarium Organisaties (SATO) en daarmee ook aangesloten bij de Stichting Platform Verantwoord Huisdierenbezit (SPVH), kunnen we die veranderingen met vertrouwen tegemoet zien. We zijn vertegenwoordigd in de Raad voor Dieren Aangelegenheden (RDA) en in het Forum Gezelschapsdieren. Het Landelijk Informatie Centrum Gezelschapsdieren (LICG) gaat een belangrijk deel van de informatievoorziening richting de ongeorganiseerde houders op zich nemen. Dat is een kwaliteitsslag. Dat centrum zal echter wel met degelijke informatie gevoed moeten worden. En, als de 'lijstendiscussie' van de afgelopen 12 jaren dan uiteindelijk ook iets gaat opleveren; dat voor de moeilijk houdende soorten aansluiting bij een erkende vereniging wenselijk is, dan mogen we zelfs weer hopen op ledengroei. Het belangrijkste voor alle verenigingen in 2007 lijkt dan ook; hoe wordt of blijf de vereniging zo aantrekkelijk, dat men lid wil worden.

Danio Rerio Delft

4

Intratuin Dierendagen;

januari 2007 door directie Intratuin Pijnacker B.V.

Met veel genoegen informeren wij u over “Intratuin’s Dierendagen” 2007. Dit evenement dat afgelopen jaar weer een groot succes was en een breed publiek aanspreekt, Krijgt in 2007 weer navolging. Met meer afwisseling, meer soorten dieren, en meer demonstraties. Om het evenement nog meer inhoud te geven en vernieuwend te houden hebben wij besloten om Intratuin’s Dierendagen niet meer op beide locaties tegelijk te organiseren. Intratuin Dierendagen zal voortaan om het jaar op 1 van de locaties gehouden worden. Intratuin Pijnacker heeft als bedenker van dit evenement het op zich genomen om in 2007 de spits af te bijten. In 2008 zal het evenement dus weer in Zoetermeer plaats vinden. Door deze wijziging, zal het evenement groter en met nog meer diversiteit worden opgezet, wat voor bezoeker en deelnemers dit evenement nog aantrekkelijker zal maken. Openingstijden: zaterdag van 09.00 – 17.30 uur zondag van 10.00 – 17.00 uur ——————————————————————————————————

Schadelijke dieren

door A. Sanderse

Voor u gelezen, bron: Aquarium houden als liefhebberij Piscicola geometra (Visbloedzuiger) Als we aan het voer scheppen zijn, is de mogelijkheid niet uitgesloten dat we bij ons voer ook een visbloedzuiger opscheppen. Dat zijn gevaarlijke dieren voor onze vissen. De gewone visbloedzuiger komt in alle wateren voor en het is dus niet mogelijk uit te wijken naar een andere sloot waar ze niet voorkomen. De Piscicola is in gestrekte vorm wel 9 cm lang. Maar dat betekent niet dat ze altijd zo lang moeten zijn, want er zijn er ook die nog geen cm zijn. De Piscicola heeft de vorm van een worm en is lichtbruin. Dwars over het lichaam lopen een fors aantal donkere banden die duidelijk waarneembaar zijn. Het komt nogal vaak voor dat de visbloedzuiger in het aquarium terecht komt. Hij zal zich dan erg snel aan een vis vasthechten en via een gemaakte wond van het bloed van de vis gaan leven. Het is onmogelijk de bloedzuiger van de vis af te halen zonder de vis te beschadigen, hoewel er ooit een artikel is verschenen van de heer De Jong, waarin deze zegt dat het mogelijk is om de bloedzuiger met een schaar door te knippen. Dit werkt inderdaad fantastisch. We kunnen daartoe de vis vangen en dan voorzichtig met een nagelschaartjes de Piscicola doorknippen. Hierna mogen we de vis weer vrij laten zwemmen en deze zal geen hinder meer van de gloedzuiger ondervinden. Na verloop van korte tijd zal de vis ook de restanten van de bloedzuiger verliezen.

Danio Rerio Delft

5

Terugblik verenigingsavond d.d. 21-12-2006

januari 2007 door Ton Zwartjens

Op 4 november van dit jaar is de Verenigingskeuring bij ons verzorgd door bondskeurmeester Wim Tomey. Deze keuring was de 2e op rij die door Wim werd uitgevoerd. Tijdens de keuring liep er ook een keurmeester in opleiding mee, Jeroen Bastiaans. Op de laatste verenigingsavond van 2006 heeft Wim de uitslag gepresenteerd. Jeroen Bastiaans kon die avond niet aanwezig zijn, die was bij onze zustervereniging de Rijswijkse, daar was namelijk ook een uitslag, waar hij voor ook was uitgenodigd. Dit jaar deden er 4 deelnemers mee die Wim verleden jaar ook gekeurd had. Wim kon dus gelijk vaststellen of de adviezen, welke hij verleden jaar had gegeven, ook daadwerkelijk waren uitgevoerd. Het eerste vivarium dat gekeurd is op zaterdag de 4e november, was van Michel de Nobel. Een hoekaquarium, met de volgende afmetingen: 120 l x 90 d x 90 d 45 h en is ingericht als een A3. Het was de eerste keer dat het vivarium van Michel werd gekeurd door een bondskeurmeester. Tijdens de keuring werden de laatste gegevens op het keuringsformulier ingevuld, als je voor het eerst deelneemt heb je nog wel een paar vragen hoe en waar het een en ander moet worden ingevuld. Tijdens de KIEK, eerder dit jaar, waren er nog diverse adviezen gegeven om meer diepte in het vivarium te kunnen creëren. Een hoekbak heeft altijd één groot nadeel, er is moeilijk diepte in te brengen. Diepte zat er nu zeker in, door het verplaatsen van diverse stenen is dat best gelukt. Het was nog te zien omdat sommige stenen deels niet bealgd waren. De tweede deelnemer is ons Jeugdlid Erik-Jan van de Berg. Het aquarium van Erik-Jan was t.o.v. verledenjaar zeker veranderd. Tijdens de keuring in 2005 stond dit aquarium nog in de achtertuin te drogen. Het nieuwe aquarium heeft de volgende afmetingen: 203 l x 78 d x 67 h. In dit aquarium zijn ook weer de kunststof stenen en achterwanden verwerkt. Volgens Wim hebben dit soort stenen en wanden vele voordelen, denk maar eens aan het gewicht van een echte steen. Dat het aquarium nog niet helemaal af was, was geen bezwaar. De dag vóór de keuring was er nog gewerkt met siliconenkit, dat was nog te ruiken. De lichtkap was nog niet geheel af, de plastic deksels trokken door de warmte iets krom. Dit probleempje moest nog worden opgelost. Ook was er in dit aquarium gebruik gemaakt van de nieuwe TL5-verlichting. Volgens Wim is dat ook wel noodzakelijk bij een waterhoogte van 67 centimeter. De Vallisneria groeit goed ondanks de gemeten KH- en PH-waarde. De PH-waarde was iets te laag, maar de oorzaak zouden we kunnen zoeken in het neerslaan van de siliconendampen. De techniek ziet er verder prima verzorgd uit.

Danio Rerio Delft

6

januari 2007

Het derde vivarium stond bij Jos Koster, ook dit aquarium was gegroeid in lengte t.o.v. 2005. Het huidige aquarium heeft de respectabele afmetingen van 245 l x 60 d x 45 h. Jos, doet al jaren mee met een Sundaland-biotoop en wordt dan ook gekeurd als een A2; dit is een speciaalaquarium, ingericht met planten. Verleden jaar tijdens de keuring waren de Blyxa aan het verdwijnen, het zijn tenslotte echte seizoenplanten. Maar dit jaar stonden de Blyxa’s in grote straten er keurig netjes bij. Een grove schatting: 20% van de bodem was bedekt door de Blyxa. Niet te veel plantensoorten gebruiken en grote straatjes brengt rust, alleen het regelmatig terugzetten van deze enorme groep Blyxa vergt veel geduld en tijd. In het aquarium was ook gebruik gemaakt van Eikenbladvaren. De bladvorm wordt bepaald door de hardheid en de zuurgraad van het water. Door het zachte en zure water, dat in dit aquarium werd gebruikt, was de bladvorm zeer smal geworden. Wim had dit al eens meegemaakt en noemde deze vorm dan ook, het lijkt op het groen van bospeen. De groep Baclaya stond er ook netjes bij, alleen Wim was niet blij met het plekje, ze stonden wat in de verdrukking. De vierde deelnemer was Ben Krijgsman. Ben doet al jaren mee met een A1 gezelschapsaquarium met de volgende afmetingen: 125l x 47 d x 50 h. Het aquarium is de scheiding tussen woonkamer en keuken. Volgens Wim kan je aan de inrichting zien dat Ben een oude rot is in de aquariumwereld. Wim heeft dit aquarium al een paar keer mogen keuren, dus weet precies waar hij over spreekt. Het aquarium staat er altijd netjes bij op een hoog niveau. Wim vind dat de categorie A1 het moeilijkste vivarium is, om goed te kunnen inrichten en te onderhouden. Het is ook dit jaar weer een fris ingericht aquarium en de meeste planten staan er netjes bij. Dat is dan ook het moeilijkste van een A1 gezelschapsaquarium, als er 12 plantensoorten in staan, moeten ze ook alle 12 probleemloos groeien en er netjes verzorgt bij staan. Als er een groepje, niet naar behoren bijstaat, moet volgens de keurwijzer een mindering in punten worden gegeven. Eerlijker zou zijn: elke plantengroep apart beoordelen en het totaal van de cijfers weer delen. Dat de vissen in zo’n goed groeiend plantenbestand het naar hun zin hebben was te zien aan de Nannostomussen dit zijn de echte parels in dit aquarium. Dat ze het echt naar hun zin hadden was te zien aan de verschillende grote en de zeer kleine jongen die overal in de bak rond zwommen. De vijfde deelnemer was Gerard Goedman, Gerard is sinds maart dit jaar lid van de vereniging. Het aquarium heeft de volgende afmetingen: 130 l x 50 d x 50 h. En is ingericht als een gezelschapsaquarium A1. In dit aquarium zwemmen nog niet geheel uitgegroeide Micralestes interruptus de bekende (Congozalm). Gerard had wat kleine probleempjes met witte-stip. In de maand voor de Verenigingskeuring had hij de groep van 12 stuks Paracheirodon axelrodi (kardinaaltetra) uitgebreid met tien stuks. En toen waren de problemen begonnen, medicijnen en een hogere temperatuur

Danio Rerio Delft

7

januari 2007

moesten het probleem de baas worden. Het plantenbestand ondervond geen nadelen van de medicijnenkuur. Volgens Wim heeft dit aquarium voldoende perspectief om uit te groeien tot een mooie bak. De laatste deelnemer aan de verenigingskeuring was Jan Kroon met zijn B1 zeewateraquarium. Het aquarium heeft de volgende afmetingen 175 l x 100 d x 75 h. Verleden jaar was Jan ook al de enige deelnemer op zeewatergebied, dus automatisch de winnaar in zijn categorie. Maar ondanks dat, laat Jan zijn aquarium elk jaar keuren. Jan wil graag zijn aquarium aan de leden laten zien. Jan heeft in het verleden al de status van keurmeester gehaald bij de N.B.A.T. Maar door zijn drukke werkzaamheden momenteel niet meer beschikbaar als keurmeester. Jan is van mening, dat meedoen aan keuringen het niveau van aquariumhouden verhoogt. De dieren, we spreken dan over vissen en ook de lagere dieren, zijn allemaal in optimale groei ofwel volgroeit. Het zal u dan ook niet verbazen dat het spannend was, tenslotte is Jan Kroon algemeen winnaar geworden tijdens de verenigingskeuring van 2006 met een minimum aan punten verschil. Volgorde 1 2 3 4 5 6

Naam

Punten aantal

J. H. Kroon J. Koster M. de Nobel E.-J. v.d. Berg B.H. Krijgsman G. J. Goedman

Biologisch

397 397 387,5 385 384 373

63,5 63 61 60 61,5 57,5

Categorie

Diploma

C1 A2 A3 A3 A1 A1

Goud Goud Zilver Zilver Zilver

Ook dit jaar werd de naam van Jan Kroon op de houten Picasso-vis geplaatst. De prijs voor het beste visbestand is dit jaar ook door Jan Kroon gewonnen. De houten plaat met vis, voor het beste speciaalaquarium gaat dit jaar naar Jos koster. Raar maar waar, niet meedoen met een keuring en toch als winnaar uit de bus komen. Gerard van Katwijk was dit jaar geen deelnemer aan de Verenigingskeuring, maar viel nog wel in de prijzen. De granieten waterval met verlichting. Met de titel 'Drie uit Vijf' Wanneer kan je die prijs winnen? Door regelmatig mee te doen aan de Verenigingskeuring. De drie hoogste scoren in de laatste vijf jaar bepalen de winnaar, hieronder staat het huidige klassement. Ranglijst 1e 2e 3e 4e 5e 6e

Deelnemer G. van Katwijk J.H. Kroon L. van Doorn J. Koster B.H. Krijgsman Erik-Jan v/d Berg

Totaal 397,17 396,33 394,33 393,50 390,66

Biologisch 63,5 63,3 63,3 62,8 62,8

2002 385,5 0,0 398,5 389,5 398,0

2003 395,5 395,0 397,5 394,0 390,0

2004 397,5 386,0 387,0 389,0 0,0

2005 398,5 397,0 0,0 385,0 379,0

2006 0,0 397,0 0,0 397,0 384,0

382,33

60,8

0,0

376,5

385,0

377,0

385,0

Danio Rerio Delft

8

januari 2007

Meedoen aan een Verenigingskeuring is één, een bondsdiploma halen is twee, de volgende stap is dan meestal meedoen aan de Districtskeuring. De volgende deelnemers: Jan Kroon, Jos Koster, Michel de Nobel en ErikJan van de Berg hebben te kennen geven ook die stap te willen maken. En gaan de vereniging vertegenwoordigen tijdens de Districtkeuring. Namens het bestuur en de leden heel veel succes ! Een kleine impressie van het winnende aquarium van Jan kroon categorie B1.

Danio Rerio Delft

9

januari 2007

Danio Rerio Delft

10

januari 2007

Danio Rerio Delft

11

Biotoop Azië

januari 2007 door Marc Boulaert

Voor u gelezen, bron: Aquarianen, Gent Aziatisch streekbiotoop of speciaalaquarium De meeste liefhebbers houden een gezelschapsaquarium, waarbij velen een goede combinatie vinden tussen vissen en planten onderling. Hiermee bedoel ik dat levende wezens die uit verschillende delen van de wereld komen, harmonisch naast elkaar kunnen leven als de liefhebber de behoeften van deze wezens kent. Hij mag echter niet de fout begaan om extremen te willen samenbrengen. We moeten daarom op enkele belangrijke punten letten. Het is uiteraard zeer belangrijk voor onze waterbewoners dat we hun natuurlijk milieu betreffende watersamenstelling zo goed mogelijk in acht nemen. Daardoor is het bijvoorbeeld mogelijk om Zuid-Amerikaanse zalmsoorten samen te houden met kleine barbeelsoorten uit tropisch Azië. Wat watersamenstelling betreft stellen ze immers bijna dezelfde eisen. Andersom is het natuurlijk uit den boze om Scatophagus en Monodactylus, wat eigenlijk brakwatervissen en op latere leeftijd zeevissen zijn, te willen houden in een aquarium met zacht-zuur water. De eerder genoemde zalmen en barbeeltjes zullen daar zeer goed in gedijen. In een gezelschapsaquarium horen slechts die dieren samen die onderling geen conflicten hebben. Cichliden zijn dikwijls te agressief en alleen de kleinere soorten komen soms in aanmerking. Een te groot verschil in grootte kan ook soms aanleiding geven tot moeilijkheden. Een vis van 25 cm kan, niettegenstaande het geen roofvis is, toch een kleine neontetra voor voedsel aanzien. Een laatste zeer belangrijk punt is het verwezenlijken van het technisch gedeelte van het aquarium, ten behoeve van de dieren die je er in samenbrengt. Als er kanjers van barbelen, zalmen en dergelijke in je bak zwemmen, dan zal een aangepaste filtering er voor moeten zorgen dat de waterkwaliteit op peil blijft. Dit filter zal heel wat groter moeten zijn dan voor een gezelschap van dezelfde vissen maar dan een kleiner soort van dezelfde familie. Ook qua inrichting moet men proberen de behoeften van de planten in te vullen De echte waterplanten vragen immers veel meer licht dan de vele moerasplanten die in ons aquarium voorkomen. Probeer hiervoor een gulden middenweg te vinden en houdt er reeds bij de inrichting rekening mee dat misschien de moerasplanten op de donkerste plaatsen komen te staan. Als de voorgaande zaken door de liefhebbers zo goed mogelijk worden nageleefd, dan zal hij/zij ook een mooi en harmonisch goed functionerend aquarium bezitten. De liefhebber die een tijdje van zijn gezelschapsaquarium heeft genoten en zich iets meer verdiept in de onderwaterwereld, is al vlug geneigd om over te stappen op een aquarium dat men met een groot woord aanduidt als ‘biotoopaquarium’.

Danio Rerio Delft

12

januari 2007

Ik houd eigenlijk niet zo van dat woord. Een biotoop is een stukje natuur met een specifieke beplanting, bevolking en milieu-omstandigheden. En aquarium is echter altijd een kunstmatig geheel, door ons opgebouwd en onderhouden met de middelen waarover de moderne aquariaan beschikt om dit geheel zo goed mogelijk in stand te houden. Biotoop- of streekaquarium vindt ik dus niet zo geschikt, het is een beetje teveel opgeblazen en iedereen met de nodige dosis gezond verstand zal weten dat we geen biotoop in de huiskamer kunnen brengen. We beschikken immers niet over alle elementen die dat biotoop optimaal kan doen functioneren en het is een utopie daarnaar te streven. Een biotoop voor een bepaalde soort vissen zal ook esthetisch niet te vergelijken zijn met een mooi en goed aangelegd aquarium. Een speciaal- of studieaquarium vindt ik persoonlijk een betere benaming en zal hier proberen om wat meer wegwijs te maken in het tropisch gedeelte van Azië. Jarenlang werd ik gefascineerd door het onderwater gebeuren van dat gebied en heb daardoor vrij veel informatie hierover verzameld. Zoals reeds eerder vermeld, kunnen we slechts met opgedane kennis en de beperkte middelen die we ter beschikking hebben, een bepaald biotoop proberen na te bootsen. Die biotoopkennis komt echter niet vanzelf, men zal in de voorhanden zijnde literatuur heel wat opzoekwerk moeten verrichten. De meeste boeken vermelden weinig of slechts sporadisch eens iets. Soms vindt men meer gegevens in een tijdschrift. Op die manier blijft de kennis van de liefhebber groeien en zal de behoefte ontstaan om de informatie te noteren en te verzamelen. In Nederland kan men daarvoor ook steeds terecht bij het Koninklijk Instituut voor de Tropen. Junglebeek in Johore (Malakka) Dit is het levensgebied van Rasbora heteromorpha, de bekende Kegelvlekbarbeel. Natuurlijk milieu: voor de Kegelvlek schijnen twee wateren belangrijk te zijn, beiden gelegen in de laagvlakten, namelijk enerzijds de matig tot vrij snel stromende oerwoudbeken (stroomsnelheden van 10 tot 15 cm per seconde) anderzijds de moerassen en overstromingsgebieden die met deze beken in verbinding staan. De bodem: overwegend worden bodemgronden aangetroffen die bestaan uit steenslag van rode zandsteen, ter grootte van een rijstkorrel, en humus (modder). Plantengroei: planten bedekken grote oppervlakten van de modderbodem met een zeer dicht wortelstelsel. Voornamelijk Cryptocoryne is er vertegenwoordigd met de soorten als: Longicauda, C. Ciliata, C. purpacae, C. cordata, C. griffithii en C. schulzei. We treffen er ook Blyxa echinosperma en Saggittaria sinensis (latifolia) aan. Bevolking: kenmerkende vissen voor dit gebied zijn uiteraard de Kegelvlekbarbeel naast Trichogaster leeri, Acantophthalmus kuhli, Brachydanio albolineatus, Barbus eugrammus, B. fasciatus, B. lateristriga.

Danio Rerio Delft

13

januari 2007

Biotoop op Sumatra Bijzonderheden voor de aanleg: donkere bodem, bodembeplanting met Crypto’s en een overvloedige randbeplanting met fijnbladige planten. Beplanting: Cryptocoryne griffithii, C. cordata, C. lutea, C. pontederifolia, naast Barclaya mothleyi, Hygrophyla difformis, Nomaphila stricta, Hygrophyla polysperma en Ceratopteris thalictroides (Sumatravaren). Bevolking: Barbus oligolepis, B. fasciatus, B. tetrazona, Trichogaster leeri, T. trichopterus, Rasbora dorsiocellata, R. lateristriata, R. pauciper-forata, R. trilineata en als bodembewoners: Botia macracanthus, evenals Acantophthalmus kuhli en Nemachilus fasciatus. Biotoop op Cylon Bijzonderheden voor de aanleg: donkere bodem met grote vlakken Crypto's. Beplanting: Cryptocoryne beckettii, C. lutea, C. nevellii, C. lucenus, C. parva, C walkeri, C petchii, C. wendtii, C. undulata en C. willisii, verder Aponogeton crispus, A. rigidifolius, A. natans evenals Limnophyla (ambulia) sessiflora en randbeplanting. Bevolking: Barbus nigrofasiatus, B. titteya, B. cumingi, B. ticto, B. filamentosus. Medebewoners zijn Danio aequipinnatus, ‘malabaricus’, Rasbora vaterifloris en R. daniconius. Met deze bijdrage hoop ik u en duwtje in de goed richting te hebben gegegeven bij het inrichten van een speciaalaquarium voor dieren en planten uit tropisch Azië. Veel succes! ——————————————————————————————————

Overbevolking

door Peter Bus Voor u gelezen, bron: De Uitstromer van A.V. Pronkjuweel, Groningen

De grootste vijand van ons aquarium is overbevolking. Deze is in meer dan 90% van de gevallen verantwoordelijk voor de slechte toestand van onze bakken; als een bak meer dan 1 gram vis per 5 liter bevat en men geen rekening houdt met de gewichtstoename van de jonge dieren, dan is de bak gedoemd om te mislukken en zal ondanks al onze goede zorgen nooit werkelijk mooi worden. Als de bak werkelijk mooi is, maar bedrieg uzelf hier niet mee!, dan kan men de hoeveelheid vis opvoeren tot 1 gram per 31/2 liter water. Slechts in uitzonderingsgevallen ziet men dat het met 1 gram vis per liter water goed gaat. Als vergelijking geef ik: één Neon tetra weegt ongeveer 1 gram, één Kardinaaltetra ca. 11/2 gram, één Rosaceus ca. 2 gram, één Bloedvlektetra ca. 5 gram en één Kongozalm ca. 12 gram. Dit alles voor volwassen dieren. Bijvoorbeeld: een aquarium van 200 x 50 x 50 cm = 500 liter – 20% bodemaftrek heeft een 400 liter waterinhoud. Met deze bodemaftrek moet ook terdege rekening worden gehouden.

Danio Rerio Delft

14

januari 2007

Kweekverslag van Luipaardgekko’s door Albert Witteveen Voor u gelezen, bron: A.V. De Gouwe Vis, Waddinxveen In een eerder verhaal heb ik als eens verteld over de aankoop van Luipaardgekko’s (Eublepharis macularius). Na een aantal maanden vredig wonen in hun nieuwe behuizing nam ik paargedrag waar bij de gekko’s. Dit gaat er, zo op het oog, niet altijd even zachtzinnig aan toe. Na een aantal weken werd een van de vrouwtjes aanzienlijk dikker, hierop volgend besloot ik een schaaltje turfmolm in het terrarium te plaatsen. Het vrouwtje begon direct nestelgedrag te vertonen, ze probeerde namelijk een kuil in de turfmolm te maken. Het kuiltje stortte constant in, de turfmolm bleek niet stevig genoeg hiervoor te zijn. Vervolgens heb ik het vervangen door stekmedium. Op een gegeven moment constateerde ik dat het vrouwtje slanker was geworden. Bij voorzichtige inspectie van de schaal kwamen daar inderdaad twee eieren te voorschijn. De eitjes waren keurig netjes tegen elkaar aangelegd door het vrouwtje en vervolgens weer toegedekt. De eieren zijn ongeveer twee centimeter groot, de schaal lijkt leerachtig te zijn. In het natuurlijk biotoop zijn de omstandigheden zo, dat de eieren vanzelf uitkomen. De eieren hebben namelijk een vochtige omgeving nodig. Dit kan je in het terrarium nauwelijks bieden. De stekmedium droogt zeer snel uit waardoor de eieren vervolgens ook verdrogen. Het is dus zaak om een zogenaamde ‘incubator’ (broedmachine) te maken. Deze zijn verkrijgbaar in de handel maar ik heb er zelf een in elkaar gezet. Ik heb een afsluitbare curverbak genomen, hierin heb ik een laag water gedaan. Vervolgens bakstenen erin gezet die net boven het water uitstaken. Op deze bakstenen krekelbakjes geplaatst die gevuld zijn met vermiculiet. Vermiculiet is een medium dat doorgaans in de tuinbouw wordt gebruikt. Vermiculiet heeft als eigenschap dat het goed vocht vasthoudt. Om de goede vochtigheidsgraad te bereiken voor de eieren heb ik een deel water op een deel vermiculiet (in gewicht uitgedrukt) gebruikt, dus bijvoorbeeld 20 gram vermiculiet op 20 cc water. In de vermiculiet heb ik de eieren geplaatst. Dit vereist bijzonder veel voorzichtigheid. Je mag namelijk vanuit de schaal de eieren absoluut niet draaien of omkeren, de eieren komen anders niet uit. De eieren moeten half in het medium worden weg gegraven. De krekelbakjes worden vervolgens afgedekt door een dekseltje er los op te leggen. Voor een goede broedomgeving heb je niet alleen goede vochtigheid nodig, maar ook een goede temperatuur. Zo tussen de 28 en 35 °C. De temperatuur mag tussen deze twee waarden wel schommelen omdat je anders het risico loopt nakomelingen te krijgen van een geslacht. Het is

Danio Rerio Delft

15

januari 2007

namelijk zo dat bij temperaturen tot 30 graden alleen vrouwtjes uit het ei komen. Bij temperaturen boven de 30 graden alleen mannetjes. De verwarming komt tot stand door een aquariumverwarming in het water te hangen, hiermee kan je de omgeving op de juiste temperatuur krijgen. Door de verwarming van het water ontstaat er natuurlijk condens aan de deksels van de krekelbakjes. Dit mag niet op de eieren vallen omdat de eieren vervolgens gaan schimmelen. Vandaar dat de deksels los op de bakjes worden gezet zodat je de condens makkelijk van de binnenkant van de dekseltjes af kunt halen zonder dat het water op de eieren valt. Dit moet dagelijks worden gedaan om problemen te voorkomen. De incubator wordt in zijn geheel afgesloten met een deksel. Het volgende wat zichtbaar wordt na inachtneming van het bovenstaande, is dat de eieren in omvang gaan toenemen. Na acht weken ontdekte ik bij mijn dagelijkse controle van de eieren tot mijn verrassing twee kleine gekkootjes in het krekelbakje. Ze zagen er prachtig uit. Heel anders dan de volwassendieren; de jongen zijn over geheel het lichaam zwart/beige gebandeerd en de volwassen gekko’s zijn zwart/beige gespikkeld. Ik heb vervolgens de jongen in een apart terrarium geplaatst, je kan ze namelijk niet bij de grote plaatsen omdat de jonkies zo teer zijn. Als voer heb ik ze krekels maat vijf gegeven. Na verloop van tijd vervaagden de gebandeerde kleuren en zag je ze langzaam veranderen naar het gespikkelde toe. Op bovenstaande wijze heb ik vijf jonge gekko’s groot gekregen. Er zijn meerdere legsels geweest maar deze heb ik bewust niet allemaal uit laten komen voor het ontstaan van overschot. Er zijn ook een aantal legsels mislukt, oorzaak onbekend. De vijf gekko’s heb ik weggegeven aan een andere terrariumliefhebber. ——————————————————————————————————

Kloonvisje

door N.N.

Voor u gelezen, bron: national geographic Amazonemolly’s, Poecilla formosa, hebben weliswaar een mannetje nodig, maar om een andere reden dan de meeste vrouwelijk dieren. Deze kleine visjes, uit het zuidwesten van de Verenigde Staten en Mexico, zijn gynogenetisch. Zij klonen zichzelf op natuurlijke wijze. Ze moeten wel paren om zich te kunnen voortplanten, maar dat doen ze niet met hun eigen soort. Er zijn immers geen Amazonemolly-mannetjes. Ze paren met mannetjes van twee verwante soorten waarvan het sperma op een of ander manier de ontwikkeling van de embryo stimuleert. Het DNA van het mannetje wordt niet doorgegeven. De nakomelingen van Amazonemolly zijn exacte kopieën van de moeder. Het sperma dient alleen om het proces op gang te helpen. Maar wat hebben de mannetjes eraan als ze geen genen doorgeven? De mannetjes blijken door de omgang met Amazonemolly’s geschikter te worden als partner voor vrouwtjes van de eigen soort.

Danio Rerio Delft

16

januari 2007

Wij keuren volgens de ARBO-wet Keuringen voor elektrische handgereedschappen en machines volgens de norm EN 50110 / NEN 3140 Keuringen voor ladders en steigers volgens de norm EN 131 / NEN 2484 / NEN 2718 Tevens verhuur van steigers en hoogwerkers en Verkoop van alle merken ladders en steigers

Weesmeesterstraat 20 2645 MC Delfgauw Tel: 06-24559677 Fax: 0152563362 www.delmast.nl

Danio Rerio Delft

17

Knabbelaars in ’t aquarium

januari 2007 door N.N.

Voor u gelezen, bron: A.V. De Glasbaars, Den Helder Geïnteresseerd in het ontstaan, leven en bestrijden van algen keek ik belangstellend toe hoe een aantal kleine garnaaltjes doeltreffend een einde maakten aan een plaag baardalgen die de planten ontsierden. Deze ontboezemingen van een aquariumliefhebber brachten mij op het idee om het leven van de reeds zo bekende zoetwatergarnaaltjes Caridina serrata Stimpson eens wat nader te observeren en te proberen wat meer aan de weet te komen over herkomst, biotoop en naam. Bij een kwekerij trof ik een aantal planten aan die door een teleurgestelde liefhebber waren gebracht, hij was het zat om nog langer tegen die algengroep aan te kijken en zette zijn hobby definitief aan de kant. De planten, waaronder Cryptocorynen, bleken op de stengels en bladranden begroeid met een ware franje van roodbruine baard- en penseelalgen die plaatselijk een dik tapijt vormden. Toen ik de eigenaar juist om deze planten vroeg, voegde hij mij toe: ‘Wil je een algenkwekerij beginnen?’ Hij stelde de planten ter beschikking waardoor het experiment kon beginnen. Het zou slechts 12 uur duren, maar dat wist ik op dat moment nog niet. Thuisgekomen werden de plantjes in het aquarium geplaatst en vrijwel onmiddellijk startten de garnaaltjes hun activiteiten, het plukken en opeten van de algen en het volledig schoonpoetsen van de hechtplaatsen. Twaalf uur later waren de planten onherkenbaar, brandschoon en fris, alsof de baardalgen daarop nooit een bestaan hadden gevonden. Alle zoetwatergarnalen staan bekend als actieve opruimers van organisch materiaal en hierop maken de Caridina-soorten geen uitzondering. Het geslacht Caridina omvat circa 120 soorten die alle in zoet water worden aangetroffen. Ze zijn klein, maximaal 3 tot 5 cm. Het geslacht reikt van Afrika via Pakistan, China en Maleisië tot in Nieuw Guinea en Queensland in Australië. Recentelijk werden in China nog 3 nieuwe soorten beschreven. Er bestaan vele lokaal voorkomende soorten of ondersoorten, elk aangepast aan het leven in hun specifieke milieu dat mogelijk hun vorm en afmetingen maar zeker hun kleur dicteert. De kleine, maar fraaie soort, waar het hier om gaat, wordt geïmporteerd vanuit Hongkong, waar diverse soorten zoetwatergarnalen hun bakermat hebben. Dit zijn: Macrobrachium nipponense de Haan. M. formosense Parisi, Caridina lanceifron Yu, Neocaridinas serrata Stimpson en Caridina serrata Stimpson. De eerste twee bewonen reservoirs en bassins, terwijl de overige bewoners zijn van toevoerbeken en de bovenloop van stromen binnen het Lan Tsuen rivierensysteem in de New Territories van Hongkong. Geen van hen wordt gevonden in zout water en zij vertonen, als gevolg van het karakter van hun biotoop, geen tendens om te migreren naar de veelal zoute kustwateren.

Danio Rerio Delft

18

januari 2007

Biotoop Gezien tegen de beschrijving van hun ecologie, is het meer dan verbazend dat Caridina zich aan het leven in een aquarium zo voortreffelijk aanpast. Er zijn relatief kleine aquaria bekend waarin haast onmerkbaar Caridinapopulaties voorkomen die zonder overdrijving geschat kunnen worden op 200 tot 500 stuks. Wanneer we David Dudgeon even aan het woord laten, omschrijft hij de biotoop van onze Caridina als volgt: ‘De invloed van de aanvoer van organische stoffen, afkomstig van oeverbegroeiing en omliggende landbouwgebieden, op bodemfauna en waterkwaliteit in de middenen onderstoom is aanzienlijk. De bovenstroomgebieden evenwel zijn relatief niet verstoord en vertonen een uitgebreide bodemgemeenschap. Bovenstrooms zijn de rivieren vaak niet dieper dan 50 cm met een oppervlaktestroming van 25 tot 26 cm per seconde. De bodem bestaat uit zand en kiezelbedden tussen grote, zware keien. Een kruipende plantenmassa, grassen en wortels omlijsten de oever. Het water is zacht en lichtzuur, pH 6,8-6,9, rijk aan nitraat en relatief arm aan fosfaat. De zuurstofspiegel komt altijd boven 0,08 mg/l.’ De Caridina werd gevangen met een stevig net dat door de oevervegetatie werd getrokken. Populatiedichtheid De vangsten over een lang tijdbestek tonen aan dat Caridina’s het gehele jaar door aanwezig zijn met de hoogste populatiedichtheid in de zomer en de laagste in de winter. In de vrije natuur bestaat blijkbaar verband tussen de tijd van het jaar en de populatiedichtheid, maar de temperatuur lijkt daar weinig invloed op te hebben. Dit komt overeen met de waarnemingen aan Caridina serrata in het aquarium. Zowel in aquaria met tropische temperaturen van 24-28 °C als in aquaria van 18-21 °C komen uitzonderlijk dichte populaties voor. Het specifieke milieu, dat zich ontwikkelt, lijkt van meer betekenis dan de temperatuur. Een belangrijke voorwaarde hierbij is de aanwezigheid van aquatische mossen, die, gehecht op een wandrek, dichte kussens kunnen vormen waarin jonge Caridina’s doelmatiger bescherming en voedsel kunnen vinden. Voortplanting De intervallen tussen de vervellingen, die nodig zijn voor de groei, volgen elkaar in het jeugdstadium snel op maar worden langer naarmate de Caridina’s hun maximale grootte bereiken. Dit worden ongeveer 13 vervellingen. De geslachtsrijpheid begint normaliter bij een leeftijd van 7 maanden. De eieren zijn groot een bruinrose van kleur en daardoor duidelijk zichtbaar. Het aantal eieren varieert van 7 tot 23. In de vrije natuur blijkt de broedperiode van Caridina sterk te variëren en is geografisch gebonden. In de subtropische gebieden is de voortplanting beperkt tot de warme periode, 18-20 °C, dus ook voor Hongkong. In de tropisch regio’s is de voortplanting het gehele jaar mogelijk of wordt beïnvloed door de wisseling van seizoenen.

Danio Rerio Delft

19

januari 2007

Caridina’s in een verwarmd aquarium zetten continu het gehele jaar eitjes af. De eierproductie is relatief onafhankelijk van de geslachtsrijpheid, maar goed uitgegroeide exemplaren produceren toch wel meer eieren per broed dan kleine. Tijdelijk verhoogde watertemperaturen lijken de voortplanting te stimuleren wanneer dit tenminste wordt gekoppeld aan een verhoogd voedselaanbod, waarmee de voortplantingsactiviteiten moet worden gedekt. Ontwikkeling Caridina serrata vertoont een directe ontwikkeling. Een klein aantal grote eieren wordt geproduceerd en gedurende de ontwikkeling meegedragen tot aan het tijdstip van uitkomen. Alle stadia van ontwikkeling worden binnen het ei doorlopen waardoor jongen na het uitkomen sterk op hun ouders lijken. Bij soorten die goed ontwikkelde jongen produceren, duurt de ei-ontwikkeling relatief lang. Een periode van 28-33 dagen is eerder regel dan uitzondering. Voedsel Zoals alle zoetwatergarnalen is Caridina een alleseter, dus dood organisch materiaal, dertritus en algen, met een voorkeur voor draadalgen en penseelalgen. Ook TabiMin-tabletjes doen het als voedsel goed. Naam Tot dusver bleef de naam van dit kleine garnaaltje onbekend maar een bezoek aan het Rijksmuseum voor de Natuurlijke Historie te Leiden gaf uitkomst. De heer Fransen bestudeerde het door mij beschikbaar gestelde materiaal en concludeerde dat het hier gaat om Caridina serrata Stimpson, waarmee een einde komt aan een verwarring onder de liefhebbers die deze mini-krabbetjes in het aquarium houden en verzorgen. ——————————————————————————————————

INHOUD Uitnodiging 1: Intratuin Dierendagen Uitnodiging 2: Aquariumplanten lezing door Aad Bouman Uitnodiging 3: Praatavond: Verlichtingsproblemen en oplossingen Uitnodiging 4: Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering Jaarprogramma 2007 - Van de bestuurstafel Voorwoord van uw Voorzitter door Pim Wilhelm Intratuin Dierendagen - Schadelijke dieren door A. Sanderse Terugblik door Ton Zwartjens Voor u gelezen: Biotoop Azië door Marc Boulaert Voor u gelezen: Overbevolking door Peter Bus Voor u gelezen: Kweekverslag Luipaardgekko’s door Albert Witteveen Voor u gelezen: Kloonvisje door N.N. Voor u gelezen: Knabbelaars in ’t aquarium door N.N. Inhoud Bestuur, Redactie en Commissies

1 1 1 1 2 3 4 5 10 12 13 14 17 19 20

Danio Rerio Delft

20

januari 2007

BESTUUR: Voorzitter W. (Pim) Wilhelm, Eisenhowerlaan 66, 2625 GK Delft, tel. 015-2612649 - 06-10351193, [email protected] 2e voorzitter en Ledenadministratie A. (Ton) Zwartjens, De Kringloop 137, 2614 WK Delft, tel. 015-2147950 - 06-51603231, [email protected] Secretariaat, correspondentie & info J. (Jos) Koster, Molendijk 5, 2641 NV Pijnacker, tel. 015-3696174, [email protected] Penningmeester J.J.G. (John) Zandbergen, tel. 06-28087083 [email protected] Algemeen secundus M. (Mart) Stuster, tel./fax 015-2563362 - 06-24559677, [email protected] Algemeen secundus C.J. (John) v/d Berg, tel. 070-3862652, [email protected] De Kringloop 137, 2614 WK Delft, tel. 015-2147950, mw. C.C. Sonnenberg, A. Zwartjens, eindredactie.

[email protected] [email protected]

COMMISSIES: Keuringen en KIEK Promotie & publiciteit

Pim Wilhelm, tel. 015-2612649,

[email protected]

Bibliotheek

S. Stedehouder, tel. 015-2141304

Adviesgroep Leden

H. J. Brehm, tel. 015-2614100 M. Stuster, tel. 015-2563362

[email protected]

Adviesgroep Terraria/paludaria

L.C. van Doorn, tel. 015-2561141 W.J. Neeleman, tel. 015-2623535 B.L. Laurens, tel. 079-3212818

[email protected] [email protected] [email protected]

Adviesgroep Planten/vissen

A.J. Albers, tel. 015-2562359,

[email protected]

Adviesgroep Zeewater

J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]

Technische commissie

A. Zwartjens, tel. 015-2147950, [email protected] J.J.G. Zandbergen, tel. 06-28087083

REDACTIE ADRES Leden

DRD site www.daniorerio.nl

DRD e-mail [email protected]


DANIO RERIO DELFT Februari 2007 - nr. 2 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Verenigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. —————————————————————————————————— Uitnodiging 1: Praatavond, dinsdag 6 februari 2007 Thema Verlichting Laten we bij voorbaat stellen dat er geen onderdeel van dit thema wordt uitgesloten van discussie. U kunt ze inbrengen. Daarnaast zullen we zorgen dat er wat “voorzetten” voor die discussie paraat zijn. Als Bestuur streven we er naar de praatvonden met wat meer ondersteuning te laten plaatsvinden. We hadden al de Bibliotheek. We gaan dat uitbreiden met bijvoorbeeld: laptop, beamer, microscoop en meetsets paraat. Uitnodiging 2: Verenigingsavond, dinsdag 20 februari 2007 Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering Het imago van het fenomeen jaarvergadering is in veel verenigingen niet al te hoog. Bij Danio Rerio hebben we echter geen klagen. De avond wordt vaak wel lang, maar dat heeft een andere reden. Na het formele gedeelte blijven we lang napraten. Ook dit jaar zullen we trachten het formele gedeelte kort en krachtig te laten zijn. Om een voorbeeld te noemen: alle aftredende bestuursleden (voorzitter, penningmeester en 2e secretaris) zijn acuut herkiesbaar. Doelstellingen dit jaar (net zoals vroeger): aquaristische kwaliteit nastreven met meetbare gevolgen (deelname Districts- en Landelijke Keuring), toename in ledenaantal als onderdeel van een nog gezonder organisatie. Elders in het blad leest u de Agenda en het Verslag van het Secretariaat. Het financieel verslag van de penningmeester en de begroting 2007 zijn voordat de avond begint in veelvoud beschikbaar. Houden we tijd over, dan is er wellicht belangstelling voor een DVD presentatie over de in en nabij de Amazone levende dieren. Niet onwaar-schijnlijk dat we vis zien! Uitnodiging 3: Praatavond, dinsdag 6 maart 2007 Op deze avond kan men weer, eventueel onder het genot van een kopje koffie e.d. ervaringen met elkaar uitwisselen of eventueel een teveel aan planten en andere hobbyzaken met elkaar delen.

Danio Rerio Delft

22

Februari 2007

JAARPROGRAMMA 2007 6 februari 20 februari 6 maart 20 maart 3 april 17 april 1 mei 15 mei 5 juni 19 juni 4 september 18 september 2 oktober 16 oktober 6 november 20 november 4 december 18 december

Praatavond, verlichtingsproblemen en oplossingen. Verenigingsavond, Algemene Ledenvergadering. Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Geen Praatavond! Verenigingsavond,

Praat-/Doe-avonden en bibliotheek op de eerste dinsdag van de maand. Verenigingsavond en bibliotheek op de derde dinsdag van de maand. Kopij uiterlijk inleveren vóór het laatste weekend van de maand. Bestuursvergadering op elke tweede donderdag van de maand. In de maanden juli en augustus zijn er geen verenigingsactiviteiten. Bij verhuizing of opzegging (schriftelijk 3 maanden tevoren i.v.m. onze verplichtingen) tijdig uw mutatie sturen naar: A. Zwartjens, De Kringloop 137, 2614 WK Delft. ——————————————————————————————————

Advertentie Te koop: 4 mooi uitgegroeide discusvissen, cobaltblauw, waaronder 1 zeer goed kweekstel; 1 dicusvis marlboro red. t.e.a.b. 20 jaar oud aquarium met zelf ontworpen ombouw. Zijkanten en staanders bekleed met lichte natuursteen, bovenkant lichtkap en omlijsting voorruit donkerbruin hardhout. Het is een degelijk geheel en in goede staat. maten meubel: 1.86 m lang x 1.32 m hoog x 0.65 m diep maten aquarium: 1.70 m lang x 0.50 m hoog x 0.55m diep 2 Eheimpompen Alles t.e.a.b. Verdere informatie: J.C. van Oosten, tel.: 015 2123851

Danio Rerio Delft

23

Februari 2007

Terugblik verenigingsavond 16 januari 2007

door Lotty Sonnenberg A. Bouman : 3 x supergemakkelijke aquariumplanten.

De heer Bouman is een verwoed plantenkweker en heeft zelf zo’n 60 soorten in cultuur. Hij doet dit in 17 aquaria, die in zijn huis staan opgesteld. Dat ook de tuin en vijver bij het kweken van aquariumplanten zijn betrokken, mag niet verwonderlijk zijn. Om ons ook deelgenoot te maken van het hoe en waarom liet hij diverse voorbeelden zien van 3 x supergemakkelijke planten. Hiermee doelde hij erop dat de plant ten eerste gemakkelijk verkrijgbaar moet zijn, ten tweede makkelijk te houden en ten derde makkelijk te kweken. Bij voorkeur kweekt hij planten op uit zaad, omdat dit veruit de grootste opbrengst geeft en makkelijk te doen is. Alternanthera reineckii bijvoorbeeld, geeft in droogcultuur heel kleine bloempjes, die in de bladoksels staan. Hij neemt dan een aantal takken met bloempjes, die ondersteboven in een plastic zak worden gezet. De zak wordt open in het trapgat opgehangen en elke keer als hij de trap opgaat wordt er even tegen de zak getikt. Het zaad valt dan uit de bloempjes en komt onder in de zak terecht. Als alle takken verdroogt zijn kan er geoogst worden. Op de bodem van de zak, waarin zo’n 6 takjes hadden gezeten kan dan stoffijn zaad worden gevonden, dat bij elkaar nog geen vingerhoedbodempje vol is. Hier kunnen toch ruim tweeduizend plantjes uit groeien! De jonge plantjes gaan na de IJsheiligen naar buiten en worden in de tuin verder verzorgd. Aponogeton crispus is een makkelijke en helaas weinig gehouden plant. Waarschijnlijk omdat je ze als knolletje koopt en het dan nog niet veel voorstelt. Uitgegroeid is het echter een fraaie plant. Hij maakt bloeistengels, waarvan de bloeiaar boven water komt en wel 30 cm lang wordt! Je kunt de bloempjes bestuiven, door de bloeiaar door een op het water drijvende voederring onder water te trekken. Het stuifmeel blijft in de ring op het water drijven. Als je de bloeiaar daarna weer door de ring naar boven haalt hecht het stuifmeel zich op de stampertjes en de bevruchting is geschied. Op de aar ontstaan grote zaden, die sommige vissen erg lekker vinden. Als het rijpe zaad naar de bodem zakt, zullen er eerst worteltjes uitgroeien, die het zand in gaan. Hierna ontwikkelen de blaadjes zich en ontstaat er een jong plantje. A. rigidifolius is wat moeilijker te bemachtigen. De heer Bouman heeft ooit een knol van zo’n plant doormidden gesneden. Op beide helften ontwikkelden zich toen zo’n 70 jonge plantjes, die allemaal apart geplant konden worden. A. undulatus is levendbarend. Aan de bloeiaar ontwikkelen zich complete plantjes.

Danio Rerio Delft

24

Februari 2007

Bacopa amplexicaulis kan behalve door te zaaien ook uit de stengel opgekweekt worden. We zagen hoe een platte tempex doos tot kweekbak voor planten werd gemaakt. Hij werd gevuld met potgrond die drijfnat werd gemaakt. Op de aarde werden diverse stengels van de planten gelegd, waarna de van transparant plastic voorziene deksel er weer op ging. Na 4 weken zaten op alle knopen van de stengels jonge plantjes. Hiervan werden de topjes gelijk in het aquarium geplant. De rest van het opgroeiende stengeltje werd vlak boven elk bladpaar doorgesneden en daarna eveneens geplant. Al gauw vormen zich in de bladoksel uitlopers, die weer verwijderd kunnen worden en geplant. Deze methode voldoet ook goed bij Hygrophila, Alternanthera en bij Ludwigia. Cryptocorynen kunnen het beste vermeerderd worden door de wortelstokjes in stukjes te snijden, de stukjes op het water laten drijven en op elk stukje zal zich een nieuw plantje ontwikkelen. Wanneer je Cryptocorynen in een potje koopt, kijk dan goed naar een potje, waar veel plantjes in zitten. Haal deze plantjes na thuiskomst altijd uit elkaar en plant ze apart uit. Echinodorus-soorten krijgen bloemstengels, waaraan zich vaak ook jonge planten ontwikkelen. In stukjes gesneden wortelstokken wortelen op de bodem van het aquarium, waarna zich ook jonge planten vormen. De E.martii is geschikt voor discusaquaria omdat hij een hogere temperatuur goed verdraagt en minder fors wordt dan de gewone Amazone zwaardplant. E.osiris is er in het groen en rood. Rubra heeft rode jonge blaadjes, die later groen worden. Rubin blijft rood. E.ozelot heeft boven water rode vlekjes, die onderwater weer verdwijnen. Eichhornia-soorten zoals diversifolia en azurea kunnen goed uit zaad worden opgekweekt. Als we de planten tot aan het wateroppervlak laten doorgroeien, zullen ze drijfstengels met andersoortige bladeren maken. Hier komen dan de bloemen aan. Deze bloeien maar een paar uur, waarna ze dichtgaan en onderwater uitrijpen. Een Eichornia die drijfbladeren heeft gemaakt, is niet meer in de oude vorm terug te krijgen. Wel kun je de stengel een stuk onder water doorsnijden. Hij zal dan vertakken en de nieuwe takken hebben weer de onderwatervorm. Ze kunnen als ze groter zijn, afgenomen worden en worden geplant. Hygrophila is het best te vermeerderen door alle internodieën door te snijden. Elk stukje krijgt een nieuw plantje.

Danio Rerio Delft

25

Februari 2007

Lobelia cardinalis wordt als rode bovenwaterplant aangeboden en is moeilijk onderwater te wennen. Wist u trouwens dat Lobelia cardinalis heel goed in de tuin geplant kan worden? Het wordt dan een forse plant, die wel 1.50 m hoog wordt met fraaie rode bloemen. Hij is echter niet winterhard. Op zijn oorspronkelijke groeiplaats wordt hij door Kolibries bestoven. Rotala macrandra doet het goed bij een lage zuurgraad pH 5-6. Hij is dan goed te kweken. Worden dergelijke planten echter naar een bak overgezet met een aanmerkelijk hogere pH dan zal hij het niet lang uithouden. Leidse plantjes zijn heel goed in bloempotten te kweken. Het zijn erg sterke planten. Als je de wortelstok in stukjes snijdt en in het aquarium laat drijven, zullen er op elke ring tot 10 jonge plantjes groeien. Binnen een week komen er aan de drijvende jonge plantjes worteltjes en kunnen ze geplant worden. Lotussoorten en hoe we ze kunnen vermeerderen is weer heen heel ander verhaal. Er blijken heel veel verschillende soorten Tijgerlotus te zijn en per soort zijn er dan ook nog variaties in kleur mogelijk. Vaak heeft een lotus een knol, waar hij door middel van een paar cm lange streng aan is verbonden. Knip je het knolletje er af, dan zal dit weer een nieuwe plant gaan vormen. De afgeknipte plant maakt weer een nieuwe knol. Dit kan echter wel 2-3 jaar duren. Niet elke soort heeft een knol. Er zijn Lotussoorten met bladeren van meer dan 20 cm doorsnede. Deze zijn niet zo geschikt voor het aquarium. Een Lotus bloeit 2 nachten na elkaar. Na de bloei verdwijnt de bloem onder water. Dit is nodig voor de ontwikkeling van het zaad. Als het zaad naar de bodem is gezonken, zal het daar ontkiemen en zullen zich nieuwe plantjes vormen. Deze plantjes uit zaad van 1 bloem kunnen verschillende kleuren hebben: rood, groen en bruin.

De Nymphaea micrantha krijgt jonge plantjes op het drijvende blad. Ze mogen niet van het blad worden afgehaald, want hier halen ze hun voeding uit. Het afgeknipte blad kunnen we laten drijven. Het jonge plantje zal groeien en het blad wordt langzaam opgebruikt. Nu is het jonge plantje groot genoeg om geplant te worden.

Danio Rerio Delft

26

Februari 2007

De Nymphaea x daubenyana is een erg mooie soort met rood-groen gemarmerd blad. Hij krijgt ook jonge plantjes op het blad, maar dan onder water. Nymphaea glandulifera is een kleine laagblijvende lichtgroene soort. De Nymphaea soorten zijn ook goed te houden in de vijver, waar we de bloemen goed kunnen bewonderen. Ze moeten wel voor de winter naar binnen gehaald worden. Hierna zagen we nog wat beelden van de Japanse tuin in Hasselt (België). Hier groeiden zeer veel en heel mooie Irissen. De Koi waren erg tam en kwamen zowat het water uit om eten te bemachtigen. Zo konden we onze aquariumplanten deze avond eens met andere ogen bekijken en voor menigeen zal dit misschien een aanzet geweest zijn om zelf eens wat aan vermeerderen te gaan doen. Zoals we zagen is dit niet zo heel moeilijk. ——————————————————————————————————

Cartridges-actie

door W. Wilhelm

Onlangs stuitte het bestuur op de mogelijkheid van een zeer goedkope actie, die bovendien euro's in het verenigingslaadje brengt! Het enige dat u hoeft te doen is uw lege cartridges of tonercassettes van uw printer op te sparen en een keer aan de voorzitter te overhandigen. (Dat is bijna hetzelfde als opruimen). Bij een voldoende aantal worden die vervolgens gratis opgehaald en wordt het geld naar de DRD-rekening overgemaakt. De prijzen verschillen per model en merk aanzienlijk. ____________________________________________________________

Danio Rerio Delft

DRD Staat

27

Februari 2007 door Pim Wilhelm

Op zaterdag 13 en zondag 14 Januari was de DRD stand weer in volle glorie aanwezig op Intratuin’s Dierendagen. De vrijdagavond ervoor was al het nodige gedaan, zodat er zaterdag ochtend alléén de finishing touch nodig

was. We stonden mooi in de loop langs de aquariumafdeling. De directe buren: Delft Blue Azureus en Serpo, BioOrb en Improvit hadden duidelijk een relatie. De DRD-stand bestond voor insiders uit bekende onderdelen. De panelenwand met gelamineerde tekst en foto’s bewees weer zijn diensten. Na een kritische blik werd die vrijdagavond toch nog op het allerlaatste moment op een nog betere plaats gezet. De wandelende takken trekken altijd veel publiek. Leen en Lotty zorgen ervoor dat dit elk jaar ook nog wordt aangevuld met wat andere leuke kruipende meerpotige huisdieren. Dit jaar een prachtige Nephila spin en een vogelspin met vervellinghuidjes. De kakkerlakken van Madagaskar zorgden voor het nodige gegriezel. Ton ontpopte zich geleidelijk aan ook tot een volleerd takkenknuffel docent. Groot was de ontzetting bij een bericht “zwarte grondtak vermist”. Er waren er slechts drie en juist dat waren de knuffeltakken. Na enig zoeken bleek het dier de warmte van een lichtkap te hebben opgezocht. Het bezoek aan de algenstand (Pim, Susanne en John) had helaas niet al te veel bijzondere alg bij zich. Er konden wel lange gesprekken gevoerd worden over bijvoorbeeld herintreden in de hobby. Nieuw was de “digitale alg”. De beelden van de microscoop werden rechtstreeks op de laptop getoond. Deze techniek trok ook de nodige aandacht en verbazing. Voor DRD kan deze voortaan ook op de praatavonden worden benut, en zelfs worden

Danio Rerio Delft

28

Februari 2007

De demonstratie aquarium inrichten van Jos was dit jaar een nieuw element. De uitleg met schetsen op flap-overvellen die op de achterwand van de stand hingen waren nuttig. Mart en Jos konden aardig wat mensen te woord staan. Hoe een aquarium bij DRD leden er uit kan zien werd permanent via een beamer op het scherm geprojecteerd. Leuk detail: in die presentatie figureerde het grote aquarium dat verleden jaar ingericht en wel in de stand stond. Het staat nu bij Jos thuis als Sundaland aquarium. De tafel “rotswand maken” was voorzien van wat voorbeelden van tegellijm technieken op roofmate. Op zondag kwam de familie van de Berg, verleden jaar met een demonstratie holle rotswand maken en epoxyhars. Nu vloog het Tempex in het rond, de verfafbrander loeide, en de klodders tegellijm werden voorbeeldig door twee paar handen tegen de wand gekledderd. Met geforceerd drogen kon het eindproduct zelfs nog meegenomen worden. Het zal een rattenslangen terrarium gaan opfleuren. Met het foldermateriaal, het NBAT promotie materiaal en een enthousiaste stand bemensing konden de nodige intekenaars worden gescoord. De kunst gaat worden die op enigerlei wijze het contact met de vereniging te laten behouden. Beide dagen genoten we van een door Intratuin verzorgd natje en droogje. En tenslotte: het compleet opruimen. Tot onze verbazing was dat eigenlijk in iets meer dan een half uur gebeurd. Alleen een paar Tempexkorrels gaven aan waar weer iets groots was verricht.

Danio Rerio Delft

29

Februari 2007

Dinsdag 7 Maart 2007

Jaarlijkse Algemene Ledenvergadering bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker)

Agenda 1. Opening door de voorzitter om 20.00 uur. 2. Bestuursmededelingen. 3. Notulen van 1 maart 2006. 4. Jaarverslag van de Secretaris 5. Jaarverslag van de Penningmeester. 6. Verslag Kascontrolecommissie. 7. Verkiezing bestuursleden. 8. Begroting 2007. 9. Benoemingen van commissies en overige functionarissen. 10. De leden aan het woord. 11. Rondvraag. 12. Sluiting.

Toelichting op de Agenda 1. Bij binnenkomst dienen de leden een presentielijst te tekenen. Tevens zal hen een exemplaar van de financiële stukken worden overhandigd. 2. Punten die zeker aan de orde zullen komen zijn de plannen van de N.B.A.T. en de ontwikkelingen in het District Zuid-Holland Noord. 3. Zie voor de Notulen het aprilnummer van 2006. 4. Zie voor het Verslag van de Secretaris pagina 30 in dit blad. 5. De penningmeester zal op deze vergadering het financieel verslag 2006 mondeling toelichten. 6. Het verslag van de Kascommissie. 7. Statutair aftredend (in het oneven jaartal) zijn: de voorzitter en de penningmeester, zij hebben zich herkiesbaar gesteld. 8. De Begroting 2007, waarbij een toelichting zal worden gegeven. 9. De volgende commissies moeten worden (her-)benoemd: - Kascontrolecommissie 2006. - Redactie. - Bibliothecaris - Commissie KIEK/Advieskeuringen. - Commissie Keuringen. 10. 11. en 12. vloeien voort uit het verloop van de vergadering

Danio Rerio Delft

30

Jaarverslag Secretaris 2006

Februari 2007 door Jos Koster

De vereniging draaide in 2006 haar 87e verenigingsjaar. Het bestuur is blij met de inzet van de leden, met name de ’harde kern’, en dankt ze voor hun inzet het afgelopen jaar. Bestuur Het bestuur heeft in 2006 vervolgens met onderstaande bezetting en taakverdeling gewerkt: Voorzitter: Pim Wilhelm 2e Voorzitter: Ton Zwartjens (+ ledenadministratie) Secretaris : Jos Koster Penningmeester: John Zandbergen Secundi: John v.d Berg, Mart Stuster en Hans Kouwenhoven. Deze taakverdeling werd vastgesteld in de bestuursvergadering van maart 2006. Het bestuur vergaderde in 2006 tienmaal. Activiteiten In 2006 zijn de volgende activiteiten georganiseerd: Lezingen: R. Uvenhoven: Vanuit de natuur tot aan het bondsdiploma. Jan Kroon: Zeewater starten. Pim Wilhelm: Districtkeuring. Loek van der Klugt: AQUA-TERRA (reisverslag Frans Guyana). John Vink (Fa. Belone): Filtertechnieken. Peter Kettenis: Plantenlezing Zuid-Oost Azië. Pim Wilhelm: KIEK. Lotty Sonnenberg: Reisverslag Frans Guyana deel 1. Wim Tomey: Verenigingskeuring. Veilingavonden : (2 stuks, samen met 'De Rijswijkse'). Advieskeuring: (KIEK) met presentaties. Verenigingskeuring: Presentatie uitslag. Maandelijkse praatavonden: o.a over watertesten, algen en verlichting. Verenigingspresentaties: Intratuin Dierendagen. 3e Pijlgifkikker Hobbydag.

Danio Rerio Delft

31

Februari 2007

Algemene Ledenvergaderingen 2005 Op 7 maart 2006 is de 'Algemene Ledenvergadering 2005' gehouden. Van deze vergadering is het verslag opgenomen in het maandblad van april 2006. Keuringen De Districtskeuring 2006 is uitgevoerd door Pim Wilhelm. Op basis van de uitslag Verenigingskeuring 2005 namen vier deelnemers van onze vereniging deel. Ze eindigden op fraaie plaatsen: Gerard van Katwijk: (1e plaats, categorie A2, 394,0 63,0 punten biologisch) Jos Koster: (2e plaats, categorie A2, 393,0 63,0 punten biologisch) Erik-Jan v.d. Berg: (3e plaats, categorie A1, 391,0 62,5 punten biologisch) Jan Kroon: (1e plaats, categorie C1, 390,0 63,0 punten biologisch) Bij de Districtsvijverkeuring 2006 is onze vereniging vertegenwoordigd door de heer B. Eekhof (resultaat: 1e plaats, 385,5 punten). Ook dit jaar werd de wisselbeker voor het districtskampioenschap weer (voor de derde keer op rij) aan ons uitgereikt. Gerard van Katwijk heeft in 2006 deelgenomen aan de landelijke keuring. Jan Kroon heeft op eigen initiatief niet deelgenomen aan deze landelijke keuring. Met de Districtsvijverkeuring van 2005 is de heer B. Eekhof eerste geworden, zodat hij in 2006 aan de landelijke keuring (categorie D2) deelnam. Op de landelijke keuring behaalden onze deelnemers de volgende resultaten: Gerard van Katwijk: (7e plaats categorie A2, 778,0 punten) B. Eekhof: (9e plaats categorie D2, 762,0 punten) Ook in 2006 zijn weer advieskeuringen (KIEK) gehouden ter voorbereiding op een deelname aan de Verenigingskeuring. De KIEK is uitgevoerd door onze eigen N.B.A.T. keurmeester, Pim Wilhelm. Daarnaast hebben de deelnemers elkaar dit jaar onderling geadviseerd. De deelnemers waren enthousiast en kregen veel nuttige tips. De Verenigingskeuring 2006 is dit jaar uitgevoerd door bondskeurmeester Wim Tomey. Hij heeft met de digitale foto’s van Lotty Sonnenberg, vervolgens op de verenigingsavond een goede lezing (en uitslag) gegeven over het wel en wee in de diverse aquaria. De deelnemers (met resultaat en categorie) in 2006 waren: Jan Kroon (1e plaats, categorie C1, 397,0 63,5 punten biologisch) Jos Koster (2e plaats, categorie A2, 397,0 63,0 punten biologisch) Michel de Nobel (3e plaats, categorie A3, 387,5 61,0 punten biologisch) Erik-Jan v.d. Berg (4e plaats, categorie A3, 385,0 60,0 punten biologisch) Ben Krijgsman (5e plaats, categorie A1, 384,0 61,5 punten biologisch)

Danio Rerio Delft

32

Februari 2007

De prijs voor het beste visbestand is dit jaar uitgereikt aan Jan Kroon. De continuïteitsprijs, de 3-uit-5 ging dit jaar weer naar Gerard van Katwijk op basis van zijn resultaten in de vorige jaren. In 2007 zullen Jan Kroon, Jos Koster, Michel de Nobel en Erik-Jan v.d. Berg deelnemen aan de Districtskeuring. We hopen op een goede uitslag zodat we in 2007 deelnemers hebben bij de Landelijke keuring 2007. Op basis van de Districtskeuring 2006 is de heer B. Eekhof al deelnemer aan de Landelijke keuring 2007 in de categorie D1/D2. Ledenbestand Het afgelopen jaar bedroeg het leden bestand: 31-12-2005 1-1-2006 A-leden 70 64 Ereleden 3 3 Huisgenootleden 3 3 Jeugdleden 2 2 B-leden 1 1 Donateurs 7 7 Abonnees maandblad 5 5 Totaal

91

85

31-12-2006 62 2 3 2 1 3 5 78

Jubilea Dit jaar waren er geen jubilarissen. In 2009 bestaat Danio Rerio Delft 90 jaar. Volgens het bestuur een reden om iets speciaals te doen. Graag bespreekt het bestuur dit met de leden op de komende ALV. Maandblad In 2006 waren de volgende DRD-leden actief voor van het maandblad: Ton Zwartjens Hans Kouwenhoven Lotty Sonnenberg Jacqueline Zwartjens Dit redactieteam bracht dit jaar opnieuw 10-maal het maandblad uit met een totaal van 200 redactionele pagina's, in een gedrukte oplage van 140 stuks. Daarnaast is het maandblad per E-mail verzonden (met kleuren illustraties) aan de leden die hiervoor belangstelling hebben. Een maandblad als het onze kan niet zonder de belangrijke bijdragen van adverteerders. In 2006 waren dit: Groenrijk ‘t Haantje Het Grenen Hoekje Verduyn Cichlids

Danio Rerio Delft

33

Februari 2007

Dessens aquariumspeciaalzaak RENO Electro Technisch Installatie Bureau Slagerij Valkenburg Trompper Optiek Verloop Aquariumspeciaalzaak Electrotechnisch Servicebureau Groenewegen Bouwbedrijf van Amsterdam Discusvis Almere De Bruyn Adviesgroep Aquariaan Den Haag IJzerhandel Zwaard Worldwidefish Delmast Keuringen Wilhelm Aquarium Expertise Verf- en Glashandel Fa. W. Verbeek Jr. Aquarium Holgen Amsterdam Intratuin Pijnacker Velda Uitzendbureau Go Team Pet Needs Aquariumhuis Romberg District en Landelijk Op de vergaderingen van het District Zuid-Holland Noord was DRD steeds vertegenwoordigd. Vertegenwoordigers van het bestuur zijn dit jaar niet aanwezig geweest op de N.B.A.T.-Ledenraad. Het bestuur van het District heeft bij volmacht de inbreng van DRD op de N.B.A.T. -Ledenraad vertegenwoordigd. Eind 2006 is door de N.B.A.T. met de districten en de verenigingen gesproken over een nieuwe afdrachtstructuur. Dit heeft voor ons consequenties ten aanzien van de contributie en de soorten lidmaatschap, alsmede voor het abonnement op het bondsblad (Het Aquarium). Op de komende ALV zal het bestuur deze zaak aan de leden voorleggen. ——————————————————————————————————

Kopij gevraagd voor uw eigen maandblad Om artikeltjes te schrijven voor het maandblad hoef je geen computer, geen printer of een heleboel boeken te hebben. Alleen een potlood of ballpoint en een stuk papier (en wie heeft dat niet?) Schrijf uw persoonlijke ervaringen en belevenissen op over onze levendige hobby, want juist van uw ervaring (dit kunnen succesvolle, maar ook minder leuke ervaringen zijn) kunnen we allemaal iets opsteken. DOEN! ————————————————–—————————————————-

Danio Rerio Delft

Planaria

34

Februari 2007 door Jos Koster

In Het Aquarium van januari 2007 staat een uitgebreid artikel over Planaria. Op zich een goed artikel, maar de bestrijding van planaria op de wijze zoals in het artikel beschreven zal niet altijd het gewenste resultaat (geen planaria meer in het aquarium) geven. Ook ik ben helaas overrompeld door een Planaria. De rede is voor mij duidelijk... Jaren achtereen heb ik steriel gevoerd (droogvoer, diepvriesvoer, gekweekt voer zoals fruitvlieg, witte mug en artemia). Tot voor kort... op aanraden van verschillende bekwame aquarioten ben ik weer over gegaan op levend voer uit de sloot... daar zouden veel meer vitaminen enzovoorts in zitten... helaas dus ook planaria...! Nu heb ik (zoals sommigen weten) erg gevoelige vissen. De slijmhuid van mijn rode chocolade goerami's is zeer teer. En 's nachts rusten ze (slaapstand) onder bladeren van drijfplanten. 's Nachts komen ook de planaria te voorschijn en kruipen langs het glas (en waarschijnlijk ook langs de gladde stengels van de planten met drijfbladeren) naar het wateroppervlak om daar de 'Vailliantii's' lastig te vallen. Ik ben er een aantal kwijt geraakt met ontstoken kopwonden. Wat heb ik allemaal ondernomen om de 'killers' kwijt te raken (uiteraard tussen twee pogingen steeds 30% tot 50% van het aquariumwater vervangen door vers osmose water)!? Poging 1: De val met vlees. Dat had wel resultaat. Ik ving er veel Planaria mee, maar met het uitvangen van het vlees en daarop de Planaria, wisten er altijd wel een paar te ontsnappen. Gelet op de vermeerderingssnelheid van de Planaria geeft dat volgens mij dus geen afdoende resultaat. Poging 2: Dactycid. Dat is een duur middel van Colombo. Een flesje is genoeg voor ongeveer 400 liter aquarium. Mijn aquarium is ongeveer 600 liter. Omdat het spul erg duur is dacht ik toch maar uit te gaan van een dosering van 1 flesje. Het bleek niet te werken (te lage dosering?). Ik zag geen enkele dode Planaria. Poging 3: Gastroplex. Dat is een wat goedkoper middel van EsHa. Het had wel wat effect, alle slakken gingen dood en ook een aantal Planaria bleken te krimpen (sterven). Maar helaas niet alle planaria komen waarschijnlijk dagelijks uit de bodem omhoog. Een paar dagen later wemelde het weer van de witte kruipers.

Danio Rerio Delft

35

Februari 2007

Poging 4: Koperdraad met stroom. Op een verenigingsavond werd de methode met koperdraad besproken. Ik dacht: dat is simpel te doen, kost niet veel en dus het uitproberen waard. Wel had ik mijn twijfels over de giftige (en accumulerende) werking van koper. Maar verschillende ervaren aquarianen wisten mij te overtuigen dat, dat geen kwaad kan omdat de concentratie erg laag blijft. En inderdaad het had succes. De eerste dag heb ik een paar uur het koperdraad (stukjes bloot materiaal van ongeveer 10 cm en 5 cm) op een 9V batterij aangesloten en in het aquariumwater gehangen. De planaria op de ruit gingen (in de buurt van de koperdraadjes) inderdaad vrijwel direct dood. Maar in een aquarium van 2,5 m lengte bereik je met deze methode blijkbaar onvoldoende alle hoeken. Na een paar uur geen kopermethode kropen de eerste Planaria al weer tegen de wand. (Gaat het hier inderdaad om het giftige koper, zodat ik meer lengte koperdraad of langduriger met een hogere spanning moet inzetten, of is het de elektriciteit die de planaria dood, ongeveer zoals elektrische vissen met deze techniek hun prooi verlammen?) Poging 5: Aanzuren en verwarmen van het water Het is bekend dat warmer en zuur water sterieler is. Het leek mij dat misschien ook Planaria onder zure en warme omstandigheden niet kunnen leven. Omdat mijn vissen in hun natuurlijke biotoop in zeer zuur en zacht water leven leek mij dit een optie om uit te proberen. Met CO2 en turf heb ik de zuurgraad tot net onder de 5 gebracht en de temperatuur tot iets onder de 30 graden. Helaas geen effect (althans niet binnen een week, en langer durfde ik niet vanwege de mogelijke beschadiging van planten)! Poging 6: Ontwormingsmiddel. In de moderne tijd is er op internet veel informatie te halen. En dus ook informatie over het verdelgen van wormen. Omdat Planaria in feite ook wormen zijn dacht ik dat hier misschien mogelijkheden liggen. Op internet bleek inderdaad veel informatie te zijn over ontwormingsmiddelen en hun toepassing bij de bestrijding van Planaria. In de meeste gevallen bleek het middel Flubenol 5% gebruikt te worden. Daarvan wordt een dosering van 0,2 g per 100 liter aquariumwater toegepast. Voor mijn 600 liter dus ongeveer 1,2 gram. Nu bleek Flubenol niet zo eenvoudig te verkrijgen als werd gesuggereerd in de divers artikelen. Zowel de apotheek als de dierenarts hier in de buurt hadden het spul niet in huis. Ook een ander middel met dezelfde werking, Flutelmium, kon ik nergens vinden. Nu zit er in Flubenol als werkzame stof flubendazol. Bij mijn speurtochten langs diverse dierenzaken vond ik deze werkzame stof ook in ontwormingstabletten voor honden, Mansonil van Bayer. De (kauw-)tabletten bevatten 220 mg flubendazol. Na wat rekenwerk besloot ik voorzichtig met een halve

Danio Rerio Delft

36

Februari 2007



Danio Rerio Delft

37

Februari 2007

tablet te beginnen en mijn vissen goed in de gaten te houden. Er was geen reactie bij de vissen merkbaar dus verhoogde ik de dosering die dag in twee etappes naar totaal twee tabletten. De vissen hadden er geen last van, maar... de Planaria gingen vrijwel direct dood. Na een week heb ik een waterwisseling (30%) gedaan en heb ik een nadosering Mansonil gedaan (hoewel ik na twee dagen geen Planaria meer zag) van een halve tablet. Na enige dagen zag ik toch weer één Planaria langs de ruit kruipen, en waar er één is zitten er meer... dus nogmaals een na dosering gedaan met een halve tablet (zonder waterwisseling vooraf). Ik zie nu (twee weken later) geen Planaria meer. Voor mij is dit dus het ideale middel tegen Planaria, maar voorzichtigheid is geboden bij dit soort 'zware' middelen. Overigens kwam ik er achter dat ik, door een rekenfout, een behoorlijke overdosering heb gegeven ten opzichte van wat op internet wordt geadviseerd.Ik was uitgegaan van een dosering van 1,2 gram flubendazol. Dat is ongeveer 6 tabletten (6x220 mg=1,32 gram). Ik had al resultaat bij een dosering van totaal 3 tabletten. Ik dacht dus de halve dosering...!!! Echter Flubenol bevat slechts 5% werkzamestof. Dus bij de dosering voor 600 liter water (1,2 gram Flubenol) zit 75 mg flubendazol. In mijn eerste 2 tabletten zat al 440 mg flubendazol, ofwel bijna een zesvoudige overdosering. Ik denk dus dat het middel redelijk veilig en met resultaat toegepast kan worden, zeker in de aanbevolen lagere doseringen van 0,2 gram flubendazol per 100 liter (ofwel 10 mg per 100 liter water, dat is 1/4 tablet Mansonil op 550 liter water). Mogelijk dat er Mansonil tabletten te verkrijgen zijn met een lagere concentratie flubendazol (zoals voor katten of puppies). Dan is de dosering voor kleinere aquaria eenvoudiger (dan zelf even omrekenen dus), maar gelet op mijn ervaring is een hogere dosering niet direct schadelijk voor vissen, ook niet voor gevoelige vissen zoals mijn rode chocolade goerami's. (NB: ik heb geen garnalen in mijn bak en door de voorgaande pogingen waren alle slakken al overleden).

Danio Rerio Delft

38

Februari 2007

Inschrijfformulier 2007 Ondergetekende meldt zich hierbij aan als: (aankruisen wat men wenst) 0 A-lid 0 B-lid (= A-lid bij een andere N.B.A.T.-vereniging) 0 Jeugdlid (= jonger dan 18 jaar) 0 Huisgenootlid van DRD-lid: ..................................…..................................... 0 Donateur 0 Abonnee verenigingsblad ‘Maandblad DRD’ van A.V. Danio Rerio Delft 0 en wenst ontbrekende nummers ‘Het Aquarium’ à € 3,-- per stuk. Naam eventuele aanbrenger: .................................................................... Persoonsgegevens: Voorletter(s)/Naam: .....................…......................................................... Geboortedatum: .............................….............................................................. Adres: ...…........................................................................................................ Postcode/Woonplaats: …................................................................................. Telefoonnummer: …......................................................................................... E-mail adres: ..................................................................................................... Handtekening: ..…..................................................................................... Contributie: Het verenigingsjaar loopt van 1 januari t/m 31 december. De contributie bedraagt: A-leden B-leden (A-leden bij een andere N.B.A.T.-vereniging) Jeugdleden Huisgenootleden Donateurs minimaal Abonnees van het verenigingsblad ‘Maandblad DRD’ Abonnees van het digitale verenigingsblad ‘Maandblad DRD’

€ 50,00 € 25,00 € 40,00 € 25,00 € 25,00 € 20,00 € 15,00

Het inschrijfgeld bedraagt 10%: voor A-leden € 5,00 en Jeugdleden € 4,00. Bij lidmaatschap in de loop van het jaar is dat € 12,50 per kwartaal + inschrijfgeld. Inschrijving kan geschieden door storting op Postbankrekening 77-6919 ten name van Aquariumvereniging Danio Rerio Delft, of per kas op de verenigingsavonden, (behalve juli en augustus). Inschrijving geschiedt, zodra uw betaling is ontvangen, op de eerste dag van het eerstvolgende kwartaal. U kunt ook het inschrijfformulier sturen naar de ledenadministratie: De Kringloop 137, 2614 WK Delft.

Danio Rerio Delft

39

Februari 2007

Verslag kascontrole commissie 19 januari 2007 door Wim Runia De kascontrole commissie bestaande uit Harry Lausberg en Wim Runia heeft de boekhouding over 2006 van onze vereniging gecontroleerd. John had alles al netjes voorbereid en de gehele boekhouding lag al uitgeprint aan elkaar geplakt op tafel samen met het boek met giroafschriften en bonnetjes. We hebben diverse steekproeven gedaan aan de hand van gedane declaraties en rekeningen. Tevens hebben we navraag gedaan naar vreemde bedragen. Voor alles was een duidelijke en goede verklaring. De controles die in het boekhoudprogramma zitten klopten ook. Na een tweede kopje koffie is ook het programma op de PC bekeken. Het vorige jaar kon dit niet omdat we toen op een andere locatie te gast waren. We hebben geen gat in boekhouding kunnen schieten en zijn dan ook van mening dat de getallen in de boekhouding en de daaruit automatisch gegenereerde balans een getrouw beeld geven van de financiële situatie in 2006. Namens de kascontrole commissie, Harry Lausberg en Wim Runia. ——————————————————————————————————

Denkt u bij uw aankopen aan onze adverteerders? Mede dankzij hen is het verschijnen van ons maandblad mogelijk! ——————————————–-———————————————————

INHOUD Uitnodiging 1: Praatavond Thema Verlichting Uitnodiging 2: Algemene Ledenvergadering 2007 Uitnodiging 3: Praatavond Jaarprogramma 2007 Advertentie: Te koop aangeboden: Terugblik door Lotty Sonnenberg Cartridges door W. Wilhelm DRD Staat door Pim Wilhelm Agenda en Toelichting op de Agenda Jaarverslag van de Secretaris door Jos Koster Kopij gevraagd voor uw eigen maandblad Planaria door Jos Koster Verslag van de kascontrole commissie door Wim Runia Inhoud Bestuur, Redactie en Commissies

21 21 21 22 22 23 26 27 29 30 33 34 39 39 40

Danio Rerio Delft

40

Februari 2007

BESTUUR: Voorzitter W. (Pim) Wilhelm, Eisenhowerlaan 66, 2625 GK Delft, tel. 015-2612649 - 06-10351193, [email protected] 2e voorzitter en Ledenadministratie A. (Ton) Zwartjens, De Kringloop 137, 2614 WK Delft, tel. 015-2147950 - 06-51603231, [email protected] Secretariaat, correspondentie & info J. (Jos) Koster, Molendijk 5, 2641 NV Pijnacker, tel. 015-3696174, [email protected] Penningmeester J.J.G. (John) Zandbergen, tel. 06-28218388 [email protected] Algemeen secundus M. (Mart) Stuster, tel./fax 015-2563362 - 06-24559677, [email protected] Algemeen secundus C.J. (John) v/d Berg, tel. 070-3862652, [email protected] De Kringloop 137, 2614 WK Delft, tel. 015-2147950, mw. C.C. Sonnenberg, A. Zwartjens, eindredactie.


COMMISSIES: Keuringen en KIEK Promotie & publiciteit


[email protected]

Bibliotheek


Adviesgroep Leden


[email protected]




Adviesgroep Planten/vissen

A.J. Albers, tel. 015-2562359,

[email protected]


J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]







DANIO RERIO DELFT Maart 2007 - nr. 3 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Verenigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. —————————————————————————————————— Uitnodiging 1: Presentatie uitslag keuring District Zuid-Holland Noord 17 maart 2007 Aquariumvereniging “De Gouwe Vis” nodigt u uit voor het bijwonen van de uitslag van de Districtskeuring Zuid-Holland Noord. De bondskeurmeester Henk Koolwaay heeft dit jaar het district gekeurd, en is ook bij de 4 deelnemers van Danio Rerio langs geweest. De uitslag wordt net als verledenjaar gepresenteerd in het Anna Frankcentrum Jan van Bijnenpad 1, 2742VS Waddinxveen. Op pagina 44 kunt u diverse route beschrijving vinden. Uitnodiging 2: Verenigingsavond, dinsdag 20 maart 2007 Tijdens het samenstellen van het maandblad was er nog geen spreker voor 20 maart vast gelegd. Het bestuur heeft geprobeerd een spreker te benaderen voor een vijverlezing. Maar dat is tot nu toe niet gelukt, of het een vijverlezing of iets anders moet worden is niet duidelijk. Kom op tijd en laat u eens verrassen. Uitnodiging 3: Praatavond, dinsdag 3 april 2007 Op deze avond, komen we eens terug op de uitslag van de districtkeuring. —————————————————————————————————— Maandblad in PDF per e-mail Het bestuur. Alle leden die ons maanblad in PDF per e-mail willen ontvangen in plaats van per post, kunnen dit doorgeven aan de redactie. Verzending per e-mail scheelt de vereniging veel aan druk- en portokosten.

Danio Rerio Delft

42

Maart 2007

JAARPROGRAMMA 2007 17 20 3 17 1 15

maart maart april april mei mei

5 19 4 18 2 16

juni juni september september oktober oktober

3/4 november 6 november 20 november 4 december 18 december

Uitslag districtskeuring, Zuid-Holland Noord. Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, grandioze veiling in samenwerking met onze zustervereniging de “Rijswijkse”. Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, dit keer organiseert onze zustervereniging de avond u bent van harte welkom in Rijswijk. Verenigingskeuring, Praatavond, Verenigingsavond, Geen Praatavond! Uitslag Verenigingskeuring 2007 door bondskeurmeester

Verenigingsavond, Praat-/Doe-avonden en bibliotheek op de eerste dinsdag van de maand. Verenigingsavond en bibliotheek op de derde dinsdag van de maand. Kopij uiterlijk inleveren vóór het laatste weekend van de maand. Bestuursvergadering op elke tweede donderdag van de maand. In de maanden juli en augustus zijn er geen verenigingsactiviteiten. Bij verhuizing of opzegging (schriftelijk 3 maanden tevoren i.v.m. onze verplichtingen) tijdig uw mutatie sturen naar: A. Zwartjens, De Kringloop 137, 2614 WK Delft. ——————————————————————————————————

VAN DE BESTUURSTAFEL . . . Ledenwerfactie Wanneer u een nieuw lid aanbrengt, bespaart u zich 20% op de contributie van het volgend verenigingsjaar. Als u dus 5 nieuwe leden aanbrengt, bent u het komend verenigingsjaar CONTRIBUTIEVRIJ ! ! ! Met andere woorden: u hoeft dat jaar geen contributie te betalen! Zorg u er wel zelf voor dat uw naam wordt doorgegeven aan onze penningmeester, wanneer u een nieuw lid aanbrengt. Veel succes en ‘goede vangst !’

Danio Rerio Delft

43

Nannostomus beckfordi

Maart 2007 door Wim Steinhoff.

Voor u gelezen, bron: Natuurvrienden-Zwolle De Nederlandse naam van dit visje is goudglans beckfordi. Familie: Hemiodontidae. Herkomst: Guyana. Natuurlijk milieu: stilstaande en langzaam stromende oerwoudkreken, maar ook langs de oevers van grotere stromen, waar het ondiepe water overschaduwd is door dichte oeverbegroeiing en veel opgeloste humusstoffen bevat (zwart watertype). Vorm en kleurtekening: het lichaam is slank en spoelvormig. De snuit spits met een kleine bek. Grondkleur lichtgeel, rug reebruin met een opvallende goudglans, buik zilverachtig wit. Vanaf de snuit loopt door het oog een veelal diepzwarte lengtestreep tot in de staartwortel. Deze zone wordt aan de bovenzijde begrensd door een goudglanzende streep met daarboven weer een zone van prachtig iriserend groen. Op het bovenste lichaamsdeel zijn de schubben donker omrand. Vinnen lichtgeel met oranje gloed. Aarsvin en onderste staartvinlob steenrood. Vetvin ontbreekt. Grootte: maximaal 6½ cm. Geslachtsonderscheid: vrouwtjes gedrongen en fletser van kleur. Doorgaans goed te herkennen aan de hoekige aarsvin en tijdens de paartijd aan bij doorvallend licht zichtbare eitjes in de eileider. Mannetjes zijn slanker en hebben duidelijker sprekende kleuren. Aarsvin aan de onderzijde gerond. Tijdens de paartijd kleurt het achterlichaam rood. Verzorging: de Nannostomus beckfordi is geschikt voor grote en kleine aquariums, mits gehouden in een schooltje van minimaal 12 exemplaren. Een donkere bodem, turfhoudend water en een dichte fijnbladige beplanting bevorderen het welzijn van deze visjes. Zij bevolken in hoofdzaak de bovenste en middelste waterlagen. Temperatuur 24-28oC. Ze eten klein levend voedsel. Fruitvliegjes, mieren en hun eieren worden graag van het wateroppervlak gesnapt. Ter afwisseling wordt ook droogvoer genomen. De kweek is niet moeilijk. De temperatuur wordt langzaam opgevoerd tot 2728oC. We moeten er rekening mee houden dat de dieren zich aan eiervraat bezondigen. We beplanten de kweekbak dicht met fijnbladige planten en verwijderen de ouderdieren onmiddellijk na het afzetten. De typische nachttekening bestaat uit 2 donkere dwarsbanden op een overigens sterk verbleekt lichaam. ——————————————————————————————————

Kopij gevraagd voor uw eigen maandblad Om artikeltjes te schrijven voor het maandblad hoef je geen computer, geen printer of een heleboel boeken te hebben. Alleen een potlood of ballpoint en een stuk papier (en wie heeft dat niet?) Schrijf uw persoonlijke ervaringen en belevenissen op over onze levendige hobby, want juist van uw ervaring (dit kunnen succesvolle, maar ook minder leuke ervaringen zijn) kunnen we allemaal iets opsteken. DOEN!

Danio Rerio Delft

44

Maart 2007

Presentatie uitslag keuring District Zuid-Holland Noord. Ook dit jaar verzorgd Aquariumvereniging “De Gouwe Vis de uitslag van de districtkeuring. De presentatie zal plaats vinden in Waddinxveen. 17 maart 2007, aanvang 20.00 uur. Zaal open: 19.15 uur. De locatie is: Anne Frankcentrum Jan van Bijnenpad 1 2742 VS Waddinxveen. Routebeschrijving: Vanuit Westland, Delft, Den Haag en Zoetermeer. Ga naar de A12 Den Haag – Utrecht. Neem afslag 10 Waddinxveen, aan eind afrit linksaf onder A12 door. Daarna direct rechtsaf, deze weg volgen. Bij rotonde rechtdoor. Na een stoplicht komt een T kruising (bij de Wokkels), hier linksaf. U rijdt nu op de Dreef, deze maakt na een paar honderd meter een bocht naar rechts. Volg die bocht en ga bij beide volgende rotondes rechtdoor. 100 meter na de 2e rotonde is een weg (inrit) naar rechts. Achter de flat die u voor u ziet is gelegenheid tot parkeren. Het Anne Frankcentrum is ca. 150 m naar links, aan het eind van de straat. Vanuit Alphen a/d Rijn en Gouda. Neem de N207 langs de Gouwe. (Pas op voor de vele snelheidscontroles). Ga bij de Hefbrug in Waddinxveen komende vanuit Alphen rechts- en vanuit Gouda linksaf de brug over. Bij de T kruising rechtsaf tot de verkeerslichten. U ziet de winkel van AH, hier is parkeergelegenheid ruim aanwezig. Vanaf hier is het ca. 200 meter de weg volgen onder de spoorlijn door. Over het bruggetje direct links van de rotonde bent u bij het Anne Frankcentrum. Vanuit Leiden. Neem N11 richting Alphen a/d Rijn – Utrecht. Neem de afslag Hazerswoude en volg dan de borden richting Hazerswoude - Zoetermeer. Door Hazerswoude heen de weg volgen en bij de T kruising linksaf richting Boskoop. Bij de rotonde aan het begin van Boskoop rechts richting Waddinxveen. Volgende rotonde rechtdoor en in Waddinxveen de bocht naar links volgen. Na deze bocht ziet u links ziet u een winkelcentrum. Hier is ruime parkeergelegenheid. Vanaf de parkeerplaats loopt u naar de rotonde, het bruggetje rechts hiervan oversteken en u bent bij het Anne Frankcentrum.

Danio Rerio Delft

45

TL-verlichting voor het beplant aquarium

Maart 2007 door Arjan de Winter

Voor u gelezen, bron: Internet Over verlichting in het beplant tropisch aquarium is al een hoop geschreven, echter de hoeveelheid licht die boven een aquarium gebruikt moet worden is nog steeds een discussiepunt. Toch zijn er wel regelmatig mensen die trachten door middel van een eenvoudige formule richtlijnen te geven over de verlichting die nodig zou zijn boven het beplant aquarium of voor een bepaalde plant. Weer andere mensen wagen zich liever niet aan richtlijnen en verschuilen zich al snel achter het standpunt dat, wanneer de planten het goed doen, de verlichting goed is gekozen. In dit artikel wil ik het er toch maar op wagen om te proberen met een aantal richtlijnen voor de verlichting boven een beplant aquarium te komen met behulp van TL-verlichting. Echter alvorens met daadwerkelijke adviezen te komen, zal ik eerst duidelijk proberen te maken waarom het zo lastig om met eenduidige richtlijnen te komen voor de hoeveelheid benodigde verlichting. Factoren die de hoeveelheid verlichting beïnvloeden Zoals gezegd zijn er een groot aantal factoren die van invloed zijn op de te kiezen velrichting boven het aquarium. Hoewel niet iedere factor even zwaar mee zal tellen in de keuze van de verlichting is het vaak wel van belang om in ieder geval nagedacht te hebben over de belangrijkste factoren Hieronder zal eerst een opsomming worden gegeven van de belangrijkste punten die van invloed zijn op de verlichtingskeuze voor het aquarium, waarna deze onder de opsomming verder zullen worden toegelicht. - De afmeting van het aquarium. - De beoogde planten die men in het aquarium wil houden. - De aanwezigheid van voedingsstoffen voor de planten. De afmetingen van het aquarium Één van de belangrijkste factoren voor de hoeveelheid verlichting die voor een beplant aquarium benodigd is, zijn de afmetingen van het aquarium. Doordat de lengte van de TL-buizen meestal evenredig toenemen met de lengte van het aquarium, is het wattage van de te gebruiken lampen meestal een vaststaand feit ten opzichte van de lengte van het aquarium. Waardoor de variabelen waar verder mee moet worden gerekend de hoogte en de breedte van het aquarium zijn. Voor de breedte van het aquarium moet er rekening mee worden gehouden dat een TL-buis slechts een beperkt bereik heeft wat het kan verlichten, waardoor er vaak meerdere TL-buizen nodig zijn om de gehele breedte van het aquarium te verlichten. Echter doordat het licht in het water geabsorbeerd wordt is het van belang de hoogte van het aquarium niet te verwaarlozen. Bij een keus van de verlichting. In ieder geval moet men er rekening mee houden dat op 50 cm waterdiepte er nauwelijks meer licht van het belangrijke rode spectrum tot de bodem reik

Danio Rerio Delft

46

Maart 2007

waardoor bij een waterdiepte (= aquariumhoogte minus bodemdikte) van meer dan 50 cm TL-verlichting nog slechts matig voldoet voor het aquarium. Men kan dus stellen dat voor een aquarium van 40 cm hoogte men met minder TL-buizen kan volstaan dan bij een aquarium van 50 cm hoogte, wanneer de aquariums dezelfde breedte hebben. Een veel gegeven eenheid van verlichtingssterkte is dan ook watt per liter, waarbij zowel met de lengte, breedte en hoogte van het aquarium rekening wordt gehouden. Met behulp van een advies in watt per liter wordt enigszins rekening gehouden met het grotere lichtverlies in hogere aquariums. Dus hierdoor is voor een aquarium met de afmetingen 40 x 50 (breedte x hoogte) de hoeveelheid TL-buizen gelijk als voor een aquarium met de afmetingen 50 x 40 cm (breedte x hoogte). Echter, de afstand tussen de TL-buizen voor het hoge aquarium is wel een stuk kleiner, waardoor de verlichtingssterkte in het hoge aquarium met deze eenheid per oppervlakte groter zal zijn dan in het lage aquarium. Echter bij aquariums met afwijkende hoogte-breedte-verhoudingen kan het wel eens voorkomen dat er nog maar zo weinig ruimte tussen de TL-buizen komt te zitten, dat het praktisch niet meer mogelijk is de berekende hoeveelheid TL-buizen te installeren. De beoogde planten die men in het aquarium wil houden Naast de grootte van het aquarium, zijn de beoogde plantensoorten die men in het aquarium wil houden ook van doorslaggevende betekenis voor de sterkte van de verlichting boven het aquarium. Globaal worden aquariumplanten vaak ingedeeld naar planten die weinig, gemiddeld of veel licht nodig hebben. In een zwak verlicht aquarium kunnen over het algemeen dan ook alleen aquariumplanten worden gehouden die met weinig licht genoegen nemen. Echter het is niet zo dat in een sterk belucht aquarium alleen planten gehouden kunnen worden die veel licht nodig hebben. Aangezien het moeilijk is ook minder lichtbehoeftige planten in het aquarium te houden door het creëren van schaduwplekken en rekening te houden met de plaats in het aquarium waar de planten moeten komen. (Dit laatste zal later in dit artikel worden toegelicht, wanneer de verlichtingseigenschappen van TL-verlichting worden gesproken.) De aanwezigheid van voedingsstoffen voor de planten Dit is een factor die vaak onderschat wordt bij de berekening van de hoeveelheid verlichting die boven een aquarium moet komen. Doordat licht boven het aquarium in wezen de motor van de plantengroei is, zal er bij een sterk belichte aquarium meestal een groter behoefte zijn aan voedingsstoffen, waarvan ijzer en CO2 de meest bekende stoffen zijn. Bij een gebrek aan voedingsstoffen, zoals ijzer, hoeft dit niet zo’n probleem te zijn doordat dit vaak goed aan de planten is te zien. Dit kan vrij gemakkelijk en betaalbaar worden verholpen door gebruik van een aquariumplantenmest. Zelfs in het geval dat men geen meststoffen wil gebruiken zal een gebrek

Danio Rerio Delft

47

Maart 2007

aan ijzer alleen de (gevoelige) planten treffen en geen gevaar opleveren voor de vissen. gevaarlijker is het wanneer er in het aquarium een gebrek aan CO2 ontstaat. Dit kan uiteindelijk leiden tot een sterk dalende carbonaathardheid van het water en een sterke stijging van de pH van het water, doordat de planten carbonaten gaan gebruiken om toch aan voldoende CO2 te komen. Deze sterke wijzigingen van de KH en pH van het water zullen uiteindelijk niet alleen de planten treffen, maar kunnen ook zorgen voor onaanvaardbare omstandigheden voor de meeste vissoorten. Samengevat kan een te sterke verlichting boven een aquarium, waarin geen rekening worden gehouden met andere benodigde voedingsstoffen, er toe leiden dat er onhoudbare situaties ontstaan voor planten en in het ergste geval ook voor de vissen. het is dan ook niet aan te raden een aquarium sterk te verlichten wanneer men geen gebruik maakt van een CO2bemesting en/of aquariumplantenmest. Verlichtingseigenschappen van TL-verlichting Meestal wanneer er over TL-verlichting wordt geschreven, beschrijft men TLverlichting als een verlichting die het gehele aquarium gelijkmatig verlicht, van waaruit men dan verlichtingsadviezen kan geven aan de hand van de beoogde planten en de grootte van het aquarium. Toch is TL-verlichting boven het aquarium in de praktijk verre van gelijkmatig verdeeld over het hele aquarium. Zowel in de lengte van het aquarium als in de breedte is de verlichting van het aquarium niet gelijkmatig verdeeld over het aquariumoppervlak. Vooral in de breedte van het aquarium zijn zeer grote verschillen te zien in de lichtintensiteit in het aquarium. De onderstaande afbeeldingen wordt het verschil in verlichtingsterkte in de breedte van het aquarium nog eens verduidelijkt. Hiervoor zijn voor een aquarium van 40 cm breed een verlichtingsstralen voor een aquarium met 2, 3 en 4 TL-buizen uitgezet. Waarbij er vanuit is gegaan van een spreiding van het licht van 25 cm op de bodem. Hoewel deze spreiding in dit voorbeeld maar een aanname is en in de praktijk sterk kan variëren door de vorm van de reflectors, is dit toch een redelijk realistisch aanname. Verschillende hoeveelheden TL-buizen boven een aquarium van 40 cm breed: 2 TL-buizen 3 TL -buizen 4TL-buizen

Zoals op de afbeeldingen is te zien, is de verlichtingssterkte aan de vooren achterzijde van het aquarium in alle gevallen het laagst, terwijl de verlichtingsterkte in het midden van het aquarium altijd het hoogst is.

Danio Rerio Delft

48

Maart 2007

Ook kan men zien dat met een toename van het aantal TL-buizen de vooren achterzijde van het aquarium steeds beter worden verlicht en een steeds groter gebied van het aquarium profiteert van licht, afkomstig van meerdere TL-buizen. In alle gevalle kan men ook zien dat de verlichtingssterkte aan de bovenkant van het aquarium altijd lager is dan op de bodem. Echter doordat een groot deel van het bruikbare lichtspectrum nabij de bodem al geabsorbeerd zal zijn is de lichtintensiteit van boven naar onder in werkelijkheid gelijkmatiger verdeeld dan de afbeeldingen doen vermoeden. Naast het feit dat TL-verlichting in de breedte van het aquarium sterk verschilt in sterkte, geldt dit ook voor de lengterichting van het aquarium. De uiterste linker- en rechterranden van het aquarium zullen vrij zwak verlicht zijn. Bij een aquarium van 100 cm lang komt dit doordat de TL-buis slechts 90 cm lang is, terwijl het aquarium 100 cm lang is. Afhankelijk van de aquarium- en TL-buislengte zullen deze donkere randen meestal variëren van 5 tot 10 cm per kant. Verder is de lichtintensiteit aan de uiteinden van een Tl-buis ook lager dan in het midden van de buis, waardoor er naast de zwak verlichte randen van het aquarium ook het gedeelte van het aquarium onder de eerste en laatste 10 cm van de TL-buis zwakker verlicht zullen zijn dan in het midden van de TL-buis. Met behulp van bovenstaande gegevens van het effect van TL-verlichting in de breedte- en lengterichting van het aquarium kan vervolgens een plattegrond van het aquarium worden gemaakt voor de verdeling van de lichthoeveelheid over het totale aquariumoppervlak. Verlichtingsrichtlijnen voor het beplanten van het aquarium In de informatie die tot nu toe in dit artikel is gegeven, is nu wel duidelijk gemaakt wat van invloed is op de benodigde verlichting en wat het effect is van een TL-verlichting boven het aquarium, maar richtlijnen zijn tot nu toe niet gegeven. Uit het bovenstaande gedeelte van dit artikel is al op te maken dat de verlichtingssterkte, afhankelijk van de plaats in het aquarium, sterk kan variëren. Mede hierdoor is het naar mijn mening niet mogelijk om voor bepaalde plantensoorten aan te geven hoeveel verlichting er boven het aquarium moet hangen in watt/lter, doordat de eigenlijke verlichtingssterkte die een plant ontvangt ook sterk afhankelijk is van de plaats in het aquarium van een plant. Toch wil dit niet zeggen dat het niet mogelijk is om richtlijnen te verstrekken voor de hoeveelheid verlichting die boven een aquarium moet hangen. Globaal kan men dan ook de onderstaande tabel opstellen met verlichtingsadviezen voor TL-buizen boven het aquarium. De richtlijnen in deze tabel zijn gegeven in watt/liter hoeveelheid watt beschikbaar licht, gedeeld door het netto aantal liters water in het aquarium), waarbij onderscheid is gemaakt tussen normale TL-buizen en zogenaamde Lumilux TL-buizen, die een 30% hoger lichtopbrengst hebben dan standaard TL-buizen.

Danio Rerio Delft

49

Maart 2007

Verlichtingsrichtlijnen tabel Hoeveelheid stan- Hoeveelheid daard Lumilux TL-verlichting TL-verlichting in watt/liter in watt/liter Aquariumtype 0,25

0,2

0,5

0,4

0,75

0,6

Zwak verlicht aquarium. Een dergelijk verlicht aquarium is voornamelijk geschikt voor planten die weinig licht nodig hebben. Wel kunnen in het middengebied van het aquarium planten met een gemiddelde lichtbehoefte worden gehouden. Gemiddeld verlicht aquarium. In een dergelijk verlicht aquarium kunnen op de meeste plaatsen in het aqua-rium planten met een gemiddelde lichtbehoefte worden gehouden. In het middengebied van het aquarium is tevens mogelijk planten met een hoger lichtbehoefte te houden. Sterk verlicht aquarium. In een dergelijk verlicht aquarium kunnen op de meeste plaatsen in het aquarium planten met een hoge lichtbehoefte worden gehouden. Vooral de uiterste randen van een volgens deze richtlijn verlicht aquarium, kunnen voor wat minder lichtbehoeftige planten worden gebruikt.

Men moet wel bedenken dat de waarden in de tabel slechts richtlijnen zijn en geen exacte waarden. Of een verlichting voldoet zal toch altijd in de praktijk moeten blijken, waarbij een goede plantengroei als voornaamste uitgangspunt moet gelden. Verder is de realisering van de hoeveelheid verlichting in watt/liter ook afhankelijk van de grootte van het aquarium en de daarbij behorende TL-buizen met een gunstig lengte, waardoor het niet altijd mogelijk is om exact op de gegeven richtlijnen uit te komen. Samengevat kan met de bovenstaande richtlijnen een aquariumverlichting worden bepaald voor het beplant aquarium, opgedeeld in een zwak, gemiddeld of sterk verlicht aquarium. Deze richtlijnen zijn echter alleen een eerste indicatie of de verlichting voldoet voor een bepaalde plantensoort. Of een plant het in de praktijk ook goed zal doen (op een bepaalde plaats in het aquarium) zal uiteindelijk door middel van simpelweg uitproberen moet worden bepaald, eventueel geholpen door eerder opgedane ervaringen met andere aquariumplanten.

Danio Rerio Delft

50

Voor de beginnende aquaria

Maart 2007 door Marianne Postma

Voor u gelezen, bron: Leeri Nieuws Submers tuinieren Goed groeiende, gezond levende planten zijn niet alleen decoratief, maar ook belangrijk voor het welzijn van aquariumvissen. Planten produceren zuurstof, helpen de omzetting en verwerking van uitgescheiden afvalstoffen, zijn een schuilplaats en dienen als afzetplaats voor eieren. Door deze verscheidenheid van eigenschappen leveren aquarium planten een belangrijke bijdrage aan een stabiel milieu in het aquarium. Aquariumplanten komen van over de hele wereld en uit allerlei biotopen, zoals moerasgebieden, oerwoudstroompjes, oevers, rivieren en meren en poeltjes. Wat zijn nou eigenlijk waterplanten? Als beginnende aquariumhobbyist is het vaak moeilijk te onderscheiden wat ‘échte’ waterplanten zijn. Echte waterplanten leven onder water (submers) en halen hun voeding uitsluitend uit het water en vermenigvuldigen zich ook onder het wateroppervlak. Moerasplanten daarentegen leven tijdens de regentijd met de daarbij behorende hoge waterstand ondergedoken, maar staan in de droge periode boven water (emers) en hebben dan in het gunstigste geval nog wel ‘natte’ voeten. Echte waterplanten hebben over het algemeen fijner verdeelde bladeren dan moerasplanten. Maar uitzonderingen bevestigen de regel, zoals de welbekende Vallisneria met z’n ietwat ruwe, langgerekte, lintvormige bladeren, die toch een echte waterplant is. Echte waterplanten hebben slappe stengels. Als je ze uit het water tilt gaan de bladeren en stengels hangen. Moerasplanten Het grootste deel van de aangeboden planten zijn meestal moerasplanten, die en ondergedoken leven in het aquarium over het algemeen goed verdragen, maar wel de neiging hebben om toch maar zo snel mogelijk boven het wateroppervlak uit te komen. Ongeschikt voor het aquarium zijn kamerplanten die als ‘onderwaterplant’ worden aangeboden. Ze zijn vaak te herkennen aan bonte bladeren en doen het beter in een potje met aarde op de vensterbank dan in het aquarium Planten die als waterplant worden aangeboden, kunnen worden onderverdeeld in: - planten, die altijd ondergedoken leven en afsterven wanneer hun leefmilieu opdroogt; - planten, die merendeels ondergedoken leven, maar een periode van droogte overleven; - planten, die een korte periode ondergedoken kunnen leven en tegelijk landplanten zijn; - planten, die nooit ondergedoken leven, de drijfplanten.

Danio Rerio Delft

51

Maart 2007

Onder de aquariumplanten is er een aantal, dat zich bijna aan alle omstandigheden aanpast. Die worden ‘sterke planten’ genoemd. Bij het inrichten van een nieuw aquarium is het verstandig om gebruik te maken van deze makkelijke, snelgroeiende planten, die niet al te veel eisen stellen en tegen een stootje kunnen. Makkelijke, snelle groeiers zijn: Ludwigia- en Sagittaria-soorten. Zij groeien meestal zo snel, dat algen amper de kans krijgen de plant te belagen. Als het aquarium zich na een poos heeft gesetteld en er geen zieke planten of vissen zijn, kunnen de makkelijke planten geleidelijk plaatsmaken voor de wat meer veel-eisende soorten; een ‘moeilijke’ plant als Cryptocoryne of Cabomba. Laat nieuwe groepjes planten altijd eerst goed wortelen en wennen aan het milieu. Wat natuurlijk nooit mag worden vergeten is, dat de behoeften van de planten harmonieus moeten passen bij die van de vissen. Het al dan niet beplanten van het aquarium hangt soms af van de aanwezige vissoorten. Zo hebben discusvissen (Symphysodon) niet echt een rijkelijk beplant aquarium nodig, aangezien ze uit een biotoop afkomstig zijn waar weinig planten groeien. Maar levendbarende visjes zoals Xiphophorus helleri (Zwaarddrager) en Poecilia reticulata (Guppy) voelen zich beter thuis in een aquarium dat goed is beplant. De beplanting biedt ook een schuilplaats aan jonggeborenen. Bepaalde planten echter zijn zeer gevoelig en geven bij de minste wijziging van omstandigheden blijk van hun onbehagen. Dat geldt niet alleen voor de ondergedoken planten, maar ook voor drijfplanten, die immers in de natuur alleen de hemel en frisse lucht boven zich hebben, maar in het aquarium bijna tegen de dekruiten worden gedrukt, waar ze lang niet allemaal tegen kunnen. Licht De meest aquariumplanten hebben veel licht nodig en een langdurige bestraling, wat niet hetzelfde is. Niet alleen de hoeveelheid licht, maar ook de kleursamenstelling van de belichting is van belang. Voor de meeste aquaria is een belichtingsduur van acht tot tien uur meestal voldoende. Vaak ontstaat er algvorming bij langere belichtingstijden. Een tijdklok is een handig hulpmiddel om een dagelijks, constant belichtingsritme te creëren. Bij algvorming hangt het nog sterk van de soort af of dit wel met de belichting te maken heeft; niet alle algensoorten ontstaan door te veel licht. Bij het samenstellen van de soort en de hoeveelheid verlichting worden vaak de meeste fouten gemaakt. Zo is het belangrijk, dat de verlichting niet alleen wordt afgestemd op de beplanting van het aquarium, maar ook op de hoogte ervan. Een aquarium met een hoogte van 50 tot 60 centimeter heeft een wat fellere verlichting nodig dan een bakje van maar een 30 cm hoogte. De maatstaf voor belichtingssterkte in een zoetwateraquarium is 0,3 tot 0,8 watt per liter aquariumwater. Maar uitzonderingen bevestigen de regel, want rode planten zoals Alternanthera reineckii en Rotala macrandra hebben behoefte aan meer een sterkere verlichting.

Danio Rerio Delft

52

Maart 2007

Ook de lichtkleur van de lampen speelt een rol. Voorheen werden lampen met een blauw licht gezien als groeibevorderend. Nu is men tot de conclusie gekomen, dat niet de plant deze lichtkleur nodig heeft om te groeien, maar de alg. Een oorzaak van algengroei kan dus een keuze zijn van een verkeerd lichtspectrum (te veel blauw). Warmrood tot oranje-achtig kleurende lampen zijn voor planten het geschiktst. Water De ‘onzichtbare’ conditie van het aquariumwater hangt nauw samen met het welzijn van de planten, wat door een kleinigheid kan worden beïnvloed. Bijvoorbeeld door het verversen van water, het vervangen van een lamp of misschien een pH-waardeverandering. De meeste groeien het best in water met een temperatuur van 23 tot 28 graden Celsius en een pH-waarde van ongeveer 7 (neutraal). Bij waarden beneden 5,0 en boven 8,5 stagneert de groei en sterven ze af. De waterwaarden, zoals de zuurgraad en de hardheid, kunnen snel en vrij nauwkeurig worden bepaald met in de handel verkrijgbare testsetjes en/of meettoestellen. Aanbevolen waterwaarden (richtwaarden) zijn: temperatuur: pH-waarde: totale hardheid: carbonaathardheid: ammoniak: nitriet: nitraat: CO2-gehalte ca.

23-28 °C 6,8-7,5 8-16 °dGH 3-10 °dKH 0,0 mg/l < 0,1 mg/l tot 25mg/l 35 mg/l

Bodem Een bodem moet los zijn, zodat het water er goed in kan doordringen. Geschikt voor een goede bodem is een mengsel van fijne kiezel en grof zand of kwartsgrind met een korrelgrootte van twee tot drie millimeter. Fijnkorrelig grind of een zandbodem is te dicht van structuur en wordt slecht doorstroomd. Een juiste bodemlaag bevordert niet alleen en goede en gezonde plantengroei, maar hij stabiliseert ook het watermilieu en zorgt voor een goed transport van de voedingsstoffen naar de plantenwortels. Aquariumplanten hebben een voedselrijke en een warme bodem nodig. Is de bodem te koud, dan stagneert de groei en gaan ze langzaam achteruit. Een optimale verwarmingsmethode is een bodemverwarming. Groei en bloei De groei van waterplanten is vaak afhankelijk van soms uiterst gevoelige levensomstandigheden. Zo kunnen veel planten slecht tegen fel stromend water, rondzwevend vuil of algen. Een te grote hoeveelheid vissen kan zorgen

Danio Rerio Delft

53

Maart 2007

voor vervuiling, waardoor algengroei kan ontstaan, wat de groei van de planten zal afremmen. Voor een goede plantengroei zijn er speciale meststoffen te koop. Een blijk van gezonde, goed functionerende planten is het in bloei komen. Jammer genoeg zullen de meeste planten nooit bloeien; slechts een enkele soort komt in het aquarium in bloei. Dit is te wijten aan verschillende factoren, zoals gebrek aan voldoende licht, geen optimale watercondities of het ontbreken van de juiste voedingsstoffen in de bodem. De bloemen van echte waterplanten zijn meestal emers, maar ze moeten, net als alle bloeiende landplanten, door vliegende of kruipende insecten worden bestoven om tot vruchtvorming te komen. Kiezen en kopen Let er bij het kopen va planten op, dat ze ongeveer dezelfde eisen stellen. Verschillende plantensoorten uit verschillende leefmilieus kunnen niet zomaar bij elkaar worden gezet. Een aantal zal zich niet thuis voelen, zal wegkwijnen en gaat dan meestal gewoon dood. En wie op goed geluk planten koopt zonder te weten hoe groot ze kunnen worden of hoe snel ze kunnen groeien, zal na een poosje tot de ontdekking komen dat het uiterlijk (het interieur) van het aquarium geheel is veranderd. Ook planten die vaak teruggesnoeid moeten worden, zullen weinig plezier opleveren. Het steeds terugsnoeien en opnieuw stekken zal ze geen goed doen. Ze worden steeds ieler en gaan tenslotte dood. Voordat planten worden gekocht, is het belangrijk je eerst op de hoogte te stellen van de kenmerken en eisen van een plant om een verantwoorde keuze te kunnen maken. Veelal staan de aangeboden planten in kleine potjes of korfjes gevuld met glas- of steenwol. Stengelplanten worden meestal aangeboden in kleine bundeltjes, bij elkaar gehouden door een met zacht kunststofschuim omgeven loodbandje. De in potjes gekweekte planten moeten voorzichtig uit de potjes worden gehaald en steenwol en schuimplastic moet net zo voorzichtig worden verwijderd. De wortels van waterplanten zijn fijn en erge teer en worden bij het overzetten meestal beschadigd. Knip ze daarom met een scherpe schaar of snijdt ze met een scherp mesje tot ongeveer twee centimeter terug. Deze wortellengte is voldoende om de plant in de bodem te verankeren. Het is voor de plant een aanzet om nieuwe wortels aan te maken, waardoor wordt voorkomen dat de oude wortels gaan rotten. De planten lopen door het kort knippen geen schade op. Dode wortels zijn bruin en slap, gezonde wortels knapperig en veerkrachtig en licht van kleur. Dode wortels verontreinigen de bodem, die hierdoor zwart wordt en smerig gaat ruiken. Snijd de met een loodbandje bij elkaar gehouden bosjes stengelplanten net boven het loodje met een heel scherp mesje af, verwijder de onderste blaadjes en druk iedere stengel apart - of hooguit twee - ongeveer drie tot vijf

Danio Rerio Delft

54

Maart 2007

centimeter diep loodrecht in de bodem. Druk vervolgens de platen diep in de bodem en trek ze vervolgens voorzichtig zoveel naar boven als ze in het potje hebben gezeten. De wortels ‘wijzen’ daardoor naar beneden. Zo kan de plant snel een nieuw wortelstelsel vormen. Plaats planten voor groepsbeplanting dicht bijeen, bijvoorbeeld door middel van een plantstokje, zodat ze elkaars blaadjes net raken. Plant van knollen en bollen niet meer dan tweederde van de bol in de bodem. Het punt waar nieuwe bladeren ontstaan, moet ruim boven de bodem uitkomen en goed te zien zijn. De wortels van drijfplanten mogen niet worden teruggesnoeid. Leg ze na (slakken)-inspectie en schoonmaken naarst elkaar op het wateroppervlak. Spoel pas gekochte planten altijd goed schoon. Planten kunnen behandeld zijn met bestrijdingsmiddelen tegen ongedierte en er kunnen tussen de wortels restanten van gebruikte (kunst)mest zitten, wat in het aquarium schadelijke gevolgen kan hebben. Soms kunnen gekochte of gekregen planten eierpakketjes en slakken herbergen. Verwijder die zorgvuldig door ze er voorzichtig af te krabben. Beplanten Begin pas met beplanten als het aquarium minstens tot de helft is gevuld met water. Zo kun je meteen een beetje zien hoe het lijkt. Gebruik in het begin zoveel mogelijk snelgroeiende, echte waterplanten. Zij breken de minerale zouten af die in het verse leidingwater overmatig aanwezig zijn. Na verloop van tijd kunnen ze, steeds in kleine hoeveelheden, worden vervangen door langzaam groeiende soorten. Daarna en natuurlijk ook weer met een flinke tussenpoos, komen de moeilijker en veeleisende soorten aan bod. Houd echter altijd toch minstens zo’n 30% echte waterplanten in het aquarium, waardoor overmatige algengroei kan worden voorkomen. Gedoornd Hoornblad (Ceratophyllum demersum) is bijzonder geschikt in een pas opgezet aquarium. Deze waterplant is door zijn grote behoefte aan voedingsstoffen een geduchte concurrent van de altijd op de loer liggende algen: - zorg voor een mooie, ruime inkijk in het aquarium; neem niet te veel verschillende plantensoorten, dat maakt het aquarium druk. - plaats de planten in groepen bij elkaar en zorg voor contrasten in kleur en bladvorm; - zet de kleinere planten vooraan en laat het geheel naar achteren toe oplopen; doorkijkjes naar de achterwand geven dieptewerking; - koop nooit planten waar algen aan zit; - drijfplanten als kikkerbeet of kroos op het oppervlak nemen veel nitraat op. ——————————————————————————————————————--

Denkt u bij uw aankopen aan onze adverteerders? Mede dankzij hen is het verschijnen van ons maandblad mogelijk!

Danio Rerio Delft

55

Maart 2007


€ 50,00 € 25,00 € 40,00 € 25,00 € 25,00 € 20,00 € 15,00


Danio Rerio Delft

56

Maart 2007



Danio Rerio Delft

57

Dwergcichliden

Maart 2007 door René Krüter

vertonen boeiend en kleurrijk gedrag Voor u gelezen, bron: De Watertuin Cichliden, ook wel de bonte baarzen genoemd, zijn bij een kleine groep liefhebbers enorm geliefd en worden tegelijkertijd door een veel grotere groep, naar mijn bescheiden mening ten onrechte, als totaal ongeschikt voor het aquarium beschouwd. De slechtste naam hebben deze vissen te danken aan een aantal als eerste geïmporteerde, robuuste leden van deze familie. Dit zijn voornamelijk Midden-Amerikaanse soorten als de Jack Dempsy, de Vuurkeelcichlide en de Zebracichlide. Dit zijn inderdaad soorten waar men alleen veel plezier aan kan beleven wanneer zij in een speciaalaquarium worden gehouden. De familie Cichlidae is echter zeer uitgebreid en omvat grote soorten van bijna een meter, maar ook zeer kleine van slechts enkele centimeters. Voor deze groep kleine Cichliden wil ik u graag interesseren. De dwergcichliden worden in een aantal regiogroepen ingedeeld. De ZuidAmerikaanse, waarvan de Apistogramma’s de meest bekende zijn, de WestAfrikaanse met de Pelvicachromis als middelpunt en een aantal van de Oost-Afrikaanse cichliden uit met name de grote meren Malawi en Tanganjika. Totaal omvat deze groep kleine Cichliden een honderdtal soorten, uiteraard te veel om er diep op in te gaan en daarom neem ik de vrijheid een aantal soorten, die ik zelf met veel plezier gehouden en gekweekt heb, hier uit te lichten. Wat is nu zo boeiend aan Cichliden in het algemeen en dwergen in het bijzonder? In één woord: gedrag! Het gedrag van deze vissen is slechts te vergelijken met een enkele bewoner van tropische koraalriffen, maar nauwelijks met enige andere zoetwatervissen. Het uit een kleuren- en bewegingstaal waar ik nooit genoeg van krijg. Door soms totaal verschillende kleuren aan te nemen maken deze visjes elkaar van alles duidelijk. ‘Pas op! Dit is mijn territorium’ of ‘Kijk eens, ik zoek een partner’ of ‘Ik ben nu zeer gevaarlijk want ik verzorg mijn jongbroed’. Deze vertoning gaat dan samen met allerlei bewegingen en gebaren als een andere stand in het water aannemen of geknepen of juist gespreide vinnen, kopschudden, trillen en ga zo maar door. Recentelijk is aangetoond dat Cichliden ook een scala van geluiden, onhoorbaar voor ons, produceren en ook langs deze weg communiceren. Kunt u zich voorstellen wat een interessant schouwspel dit voor oplettende aquarianen oplevert! Met name de dwergen zijn gemakkelijk te houden omdat ze vaak goed in een gezelschapsaquarium zijn onder te brengen of, en dat is eigenlijk veel leuker, heel eenvoudig in een klein aquariumpje ondergebracht en zelfs gekweekt kunnen worden.

Danio Rerio Delft

58

Maart 2007

Bezit u al een prachtig beplant gezelschapsaquarium, probeer het dan eens met een van de kleine Apistogramma-soorten. Pas daarvoor wel het aquarium een klein beetje aan. Deze visjes zijn holenbroeders en ze hebben daarom een klein bloempotje, een halve kokosnoot of een hol stuk hout nodig. Plaats dit op een gezellig plekje tussen de planten, maar wel zo, dat we de ingang van het kunstmatige hol goed kunnen zien. Schaffen we nu een van de kleinere soorten als Apistogramma borelli of A. Aggesizi aan, dan zal er vanaf het eerste uur al van alles te zien zijn. De visjes worden losgelaten in het aquarium en gaan meteen op zoek naar een nieuw onderkomen. Zodra dit gevonden is, zien we de kleuren en het gedrag veranderen. De schutkleuren gaan verdwijnen en een duidelijke kleur en tekening, verschillend bij man en vrouw, verschijnt. De visjes gaan zich op hun gemak voelen en jagen ander uit hun directe omgeving. Ze beginnen een klein beetje te modelleren, graven iets en duwen een plantenblaadje weg, niets noemenswaardig dat uw aquarium verstoort, maar wel verschrikkelijk leuk om naar te kijken. Bij goede voedering kunnen de visjes zich ook in uw gezelschapsaquarium voortplanten. Een goede voedering bestaat uit een hoogwaardig vlokkenvoer met een uitgebalanceerde verhouding tussen ingrediënten en vitaminen en af en toe bijvoeren. Bijvoorbeeld twee keer per week, met wat vers levend voer of, nog beter, een hoogwaardig diepvriesvoer. Wanneer de dieren kuitrijp zijn, zal het baltsen in intensiteit toenemen, de kleuren worden feller en de gebaren worden heviger. Op een goede dag zien we een plotselinge kleurverandering. Het vrouwtje is fel geel geworden met een scherpe zwarte lijntekening, ze kan nu fel uitvallen tegen medebewoners en zelfs tegen haar ega. Het grote moment is aangebroken, we hebben eitjes! Het vrouwtje neemt de dagelijkse verzorging op zich en bewaaiert, betast en selecteert de goede ietwat oranje-rode eitjes. Dit kunnen er wel dertig zijn. Het mannetje durft zelfs niet meer in het holletje naar binnen te kijken, al is hij twee keer zo groot, hij heeft niets meer te vertellen. Hij zorgt nu dat vraatzuchtige medebewoners uit de buurt blijven. Na ongeveer een week komen de jongen voor het eerst uit het holletje. Dicht op elkaar en vlak onder het beschermende lichaam van moeder worden ze voorzichtig in de buurt van het hol rondgeleid. 's Avonds gaan ze altijd veilig terug naar het holletje. Nu kunnen we weer andere gebaren waarnemen, allerlei bewegingen met de vinnen betekenen bij ‘gevaar! Ga op de bodem liggen’ of ‘volgen’ en ‘er is iets te eten’. Als de jongen wat groter worden gaat vaak het mannetje ook een beetje helpen de onstuimige kleintjes bij elkaar te houden. Tot het moment komt dat dit niet meer lukt en de jongen hun eigen gang gaan. Na een rustperiode zullen de ouders opnieuw gaan broeden en worden de pubers niet meer in het territorium toegelaten.

Danio Rerio Delft

59

Maart 2007

Dit is alleen maar een voorbeeld van één soort, alhoewel dit gedrag min of meer voor de meeste Apistogramma’s geldt. De West-Afrikanen hebben een wat onstuimiger balts, vaak wat fellere kleuren en zijn meestal monogaam in tegenstelling tot de meeste Apistogramma’s. Zij verzorgen ook gezamenlijk de eieren en de jongen, een nog menselijker gedrag zou ik haast zeggen. De Oost-Afrikanen zijn niet zo dol op veel planten en kunnen soms beter in een klein speciaalaquarium worden ondergebracht. Hun gedrag is per soort verschillend. Ongelofelijke specialisaties hebben er in de loop van de evolutie plaatsgevonden. Zo kennen we een groep visjes die in lege slakkenhuizen leven en broeden. Alles wat zij nodig hebben is een slakkenhuis op maat. Dit wordt met de grootst mogelijke zorg (bijna als een Heremietkreeft) gekoesterd. Het huisje wordt ingegraven, gedraaid en soms zelfs helemaal verplaatst. U kunt zich voorstellen wat een schouwspel dit is. Het leuke van Oost-Afrikanen is het combineren van soorten qua kleur en gedrag. In een betrekkelijk klein aquarium van bijvoorbeeld 60 x 30 x 30 cm kunnen we drie, sterk verschillende soorten onderbrengen. We richten het aquarium in met een rotspartijtje, ergens een overhangend stuk leisteen en een paar esgargo’s (slakkenhuizen) op een vrij stukje zand en kopen nu bijvoorbeeld Neolamprologus multifaciatus met Paracycprigromis blue neon en Julidochromis ornatus. We hebben nu een geel-zwart gestreepte holenbroeder, een rood-blauw gestreepte holenbroeder, met een grijs-wit gebaande slakkenhuiscichlide gecombineerd. Ik zou nog pagina’s vol kunnen schrijven over wat u nu kan zien en meemaken, maar ik denk dat het veel leuker is dit zelf te gaan ontdekken. Laat u goed voorlichten door uw aquariumspecialist over de te combineren soorten, want daar valt of staat alle plezier mee. U kunt ook eens contact opnemen met de Nederlandse Vereniging van Cichliden liefhebbers voor een goed advies. Succes! ——————————————–-———————————————————

INHOUD Uitnodiging 1: Uitnodiging 2: Uitnodiging 3: Jaarprogramma 2007, van de bestuurstafel Voor u gelezen: Nannostomus beckfordi door Wim Steinhoff Presentatie uitslag district keuring DZHN Voor u gelezen: TL-verlichting door Arjan de Winter Voor u gelezen: Voor de beginnende aquaria door Marianne Postma Voor u gelezen: Dwergcichliden door René Krüter Inhoud Bestuur, redactieadres en commissies

41 41 41 42 43 44 45 50 57 59 60

Danio Rerio Delft

60

Maart 2007

BESTUUR: Voorzitter W. (Pim) Wilhelm, Eisenhowerlaan 66, 2625 GK Delft, tel. 015-2612649 - 06-10351193, [email protected] 2e voorzitter en Ledenadministratie A. (Ton) Zwartjens, De Kringloop 137, 2614 WK Delft, tel. 015-2147950 - 06-51603231, [email protected] Secretariaat, correspondentie & info J. (Jos) Koster, Molendijk 5, 2641 NV Pijnacker, tel. 015-3696174, [email protected] Penningmeester J.J.G. (John) Zandbergen, tel. 06-28218388 [email protected] Algemeen secundus M. (Mart) Stuster, tel./fax 015-2563362 - 06-24559677, [email protected] Algemeen secundus J.M. (John) v/d Berg, tel. 070-3862652, [email protected] De Kringloop 137, 2614 WK Delft, tel. 015-2147950, mw. C.C. Sonnenberg, A. Zwartjens, eindredactie.


COMMISSIES: Keuringen, KIEK Promotie & publiciteit


[email protected]

Bibliotheek


Adviesgroep Leden


[email protected]




Adviesgroep Planten/vissen Malawi Cichliden

A.J. Albers, tel. 015-2562359, Erik-Jan v/d Berg, tel. 070-3862652



J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]







DANIO RERIO DELFT Aprilt 2007 - nr. 4 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Verenigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. —————————————————————————————————— Uitnodiging 1: Verenigingsavond, dinsdag 17 april 2007 dhr Jaap Liefting: ’Elektronische randapparatuur’ Als een elektronicus een aquarium heeft kan het niet lang duren voordat er van alles in elkaar geknutseld wordt. Zeker als betaalbare apparatuur niet goed genoeg wordt bevonden, en goede apparatuur te duur is. Of als het helemaal nog niet bestaat, met de gewenste functies en mogelijkheden. En zo is het gekomen dat eerst de flora-mate pH meter en de flora-mate ORP meter het licht hebben gezien, kort daarna gevolgd door de flora-mate lichtdimmer. Apparaten, die zijn geboren uit plezier in het aquarium houden, gemaakt door een aquariaan, en uit liefhebberij ook beschikbaar gesteld aan andere aquarianen. Over deze apparaten en de achterliggende techniek gaat het praatje. Met bijbehorende demonstratie en bespreking van de flora-mate pH controller en de flora-mate licht dimmer. Bij de pH controller worden de mogelijkheden voor CO2 doseren en verwarmen/koelen besproken. Ook een goede manier om een pH controller af te regelen in combinatie met de afstelling van het naaldventiel komt aan bod, evenals calibratie en onderhoud van de pH elektrode. Bij de lichtdimmer worden de verschillende mogelijkheden besproken, waaronder de programmering via de PC. Ook de voor het dimmen benodigde elektronische voorschakel apparaten passeren de revue. Uitnodiging 2: Praatavond, dinsdag 1 mei 2007 Op deze avond heeft u ruim de tijd om een discussie te starten over u aquarium, misschien hebt u nog plantjes over om weg te geven aan een mede aquariaan.

Danio Rerio Delft

62

April 2007

JAARPROGRAMMA 2007 17 april 1 15 5 19 4 18 2 16

mei mei juni juni september september oktober oktober


Verenigingsavond, elektronische randapparatuur Rond het aquarium door Jaap Liefting Praatavond, Verenigingsavond, grandioze veiling met “De Rijswijkse”. Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, veilingavond dit keer organiseert onze zustervereniging de avond u bent welkom in Rijswijk. Verenigingskeuring, Praatavond, Verenigingsavond, Geen Praatavond! Uitslag Verenigingskeuring 2007


Geachte leden, Het komt vaker voor dat een Algemene Ledenvergadering niet druk bezocht wordt. Bij DRD is dit statutair geen probleem omdat er voor de normale voortgang geen quorum is vastgesteld. Om toch iedereen de gelegenheid te geven op het gevoerde beleid in 2006 te reageren en zijn ideeën te lozen voor het lopende verenigingjaar ruimen we op dinsdag 17 april daar dan circa een 15 minuten vergadertijd voor in. Wilt u het bij nader inzien toch nog even goed bestuderen: de jaarverslagen staan in het februarinummer, het verslag van de ALV staat in dit nummer. Een tweede reden voor overleg Bestuur en Leden is de beschrijvingsbrief van de NBAT Ledenraad. Daarin staan een aantal voorstellen die ook op de Districtvergadering zullen worden besproken. Voor geïnteresseerden is de NBAT beschrijvingsbrief digitaal beschikbaar bij ondergetekende. Groeten, Pim Wilhelm

Danio Rerio Delft

63


April 2007 door Lotty Sonnenberg

Voor deze avond was er eigenlijk een vijverlezing gepland, maar helaas niemand van de mensen die dit konden doen, was beschikbaar. Er was een bijscholingsavond waar kennelijk iedereen naar toe was. Toch was Henk Sieraad uit Heerhugowaard zo vriendelijk zijn vijverpresentatie aan Pim mee te geven zodat we toch vijverfoto’s konden bekijken. En dat deden we dus. We zagen prachtige plaatjes van het ontwaken van de vijver uit de winterperiode tot ver in de lente. De sneeuw verdween en de eerste plantenknoppen kwamen tevoorschijn. De vogels bouwden hun nestjes en kregen jongen. Ondertussen groeiden al de planten om de vijver verder en de eerste bloemen ontloken. De padden en kikkers paarden en het kikkerdril dreef in de vijver. Het stekelbaarsje probeerde ondertussen een vrouwtje te verleiden, terwijl ook de orchideeën nu in bloei kwamen. Al misten we het commentaar van de maker, de foto’s spraken toch voor zichzelf. Na de pauze gooide Pim het over een andere boeg en hebben we nog wat teruggeblikt naar de districtskeuring. We konden nog even genieten van de mooie presentatie die Loek van der Klugt had gemaakt, waarbij er vooral aandacht werd gegeven aan de prestaties van onze leden. De bakken mochten er best wezen en scoorden dan ook goed. We bekeken nog wat details en werden gewezen op de U.V. filter die Eric-Jan had ingebouwd. Om het toeslaan van ziekten te voorkomen was er een bypass langs het filter gemaakt, waarbij water door een (eigenlijk voor vijvers gemaakte) U.V. filter stroomt. De bedoeling is dat ziektekiemen hierin gedood worden. Er ontstond een discussie over de doeltreffendheid hiervan. De conclusie was dat al zouden niet alle ziektekiemen gedood worden, ze toch in ieder geval aanzienlijk werden gereduceerd. Bij Jan Kroon zagen we dat er inmiddels een leuke groep gele Keizers voor uitbreiding van het visbestand had gezorgd. Bij de technische bijzonderheden zagen we hier dat er mineralen werden toegevoegd via individueel instelbare doseerpompen. Erg vernuftig. Een andere bijzonderheid was het toepassen van pH regeling in het kalkreactorvat. Dit werd bereikt door het toevoegen van CO2. Hierdoor komt er vrije kalk beschikbaar in het water, waarmee de diverse zeer gezond uitziende koralen hun voordeel kunnen doen. Het was leuk om al de fraaie bakken van de deelnemers nog even te kunnen zien.

Danio Rerio Delft

64

April 2007

Uitslag Districtkeuring Zuid Holland Noord 2007 door Ton Zwartjens Zaterdagavond 18 maart was voor de deelnemers en verenigingsleden van het District Zuid-Holland Noord een spannende avond. Net als verleden jaar werd de avond, georganiseerd door “De Gouwe Vis” uit Waddinxveen. De keurmeester Henk Koolwaaij, begon zijn pleidooi met de woorden “in zijn lange loopbaan had hij het District Zuid-Holland Noord nog nooit gekeurd, en dat stond toch nog wel op zijn verlanglijstje”. Sommige deelnemers waren zeker geen vreemde, die waren al eens gekeurd tijdens een landelijke keuring. Henk krijg regelmatig maandbladen van diverse verenigingen, en was dan ook goed op de hoogte van wat er in ons district gebeurd. Tijdens de keuringsdagen op 27 januari en 17 en 18 februari 2007 zijn de 16 vivarium gekeurd, gefotografeerd door Loek van der klugt en de waterwaardes zijn professioneel gecontroleerd en vastgelegd door Piet Muller. 3

Dit jaren waren de 16 deelnemers verdeeld over 4 categorieën. Het was spannend in de categorie gezelschap (A1) met 8 deelnemers en 6 deelnemers in de categorie A2/A3 het speciaalaquarium. Ook dit jaar waren de categorieen terraria en zeewater, vertegenwoordigd door één deelnemer. De kampioenen waren dus direct bekend. Ondanks dat het voor de tweede keer achter elkaar in Waddinxveen was, was de zaal goed gevuld en dat is een prima basis voor een gezellige avond. Na de opening van de voorzitter van de organiserende vereniging en een welkomstwoord van Pim Wilhelm in functie als districtvoorzitter werd er eerst een mooie PowerPoint presentatie getoond over de Galápagos eilanden, over het landleven en een kijkje onder de zeespiegel. Nadat de 16 vivariums op het scherm de revue waren gepasseerd, en voorzien van commentaar, was het de hoogste tijd voor de uitslag. De beker voor het hoogst aantal punten “de algemeen winnaar” is nog steeds in het bezit van “Danio Rerio Delft”. De wisselbeker “de som van de twee hoogste deelnemers per vereniging”, was dit jaar zeer spannend. Na het tellen van het puntentotaal was er geen winnaar, de som van het biologisch aantal punten moest de doorslag geven. Dit jaar hebben wij de prijs op een half puntje biologisch moeten afstaan aan aquarium vereniging “Paluzee”, dit was een kleine teleurstelling, maar wel verdiend, en nogmaals gefeliciteerd.

Danio Rerio Delft

65

April 2007

Categorie A1 gezelschapsaquarium

H. Bretveld “Paluzee” 398 punten totaal en 64 biologisch

F. van Wezel “Paluzee” 396,5 punten totaal en 63,5 biologisch

T. van Tol “De Natuur in Huis” 392 punten totaal en 63,5 biologisch

J. de Jong “Paluzee” 392 punten totaal en 62,5 biologisch

Danio Rerio Delft

A.

66

April 2007

blokland “De Rijswijkse” 392 punten totaal en 62,5 biologisch

J.H. Kiers “De Natuur in Huis” 388,5 punten totaal en 62 biologisch

R. Otten “Natuurvriend Leiden” 388 punten totaal en 62 biologisch

A. de Kremer “Natuurvriend Leiden” 382 punten totaal en 60,5 biologisch

Danio Rerio Delft

67

April 2007

Categorie A2/A3 speciaalaquarium

J. Koster “Danio Rerio Delft” 398,5 punten totaal en 64 biologisch

E.J. v.d. Berg “Danio Rerio Delft” 393 punten totaal en 62 biologisch

R. van der Berg “De Rijswijkse” 391 punten totaal en 62 biologisch

M. de Nobel “Danio Rerio Delft” 382,5 punten totaal en 61 biologisch

Danio Rerio Delft

68

April 2007

J. Imthorn “Natuurvriend Leiden” 379,5 punten totaal en 60,5 biologisch

M. Sprenkels “Leeri” 379 punten totaal en 61 biologisch Categorie B1 zeewateraquarium

J. Kroon “Danio Rerio Delft” 396 punten totaal en 63 biologisch

Danio Rerio Delft

69

April 2007

Categorie C1 Terraria

E. Prins De Natuur in Huis 389,5 punten totaal en 63,5 biologisch 1 2 3 4 4 6 7 8 1 2 3 4 5 6 1 1

categorie A1: gezelschapsaquaria - zoet water H. Bretveld Paluzee 398 F. van Wezel Paluzee 396,5 T. van Tol De Natuur in Huis 392 J. de Jong Paluzee 392 A. Blokland De Rijswijkse 392 J.H. Kiers De Natuur in Huis 388,5 R. Otten Natuurvriend Leiden 388 A. de Kremer Natuurvriend Leiden 382 categorie A2/A3: speciaalaquaria - zoet water J. Koster A2 Danio Rerio 398,5 E.J. v.d. Berg A3 Danio Rerio 393 R. van der Berg A2 De Rijswijkse 391 M. de Nobel A3 Danio Rerio 382,5 J. Imthorn A2 Natuurvriend Leiden 379,5 M. Sprenkels A2 Leeri 379 categorie B1: zeewateraquaria J. Kroon Danio Rerio 396 categorie C1/C2: terraria E. Prins C1 De Natuur in Huis 389,5

64 63,5 63,5 62,5 62,5 62 62 60,5 64 62 62 61 60,5 61 63 63,5

De nummers één in hun categorie, zijn uitgenodigd voor het deelnemen aan de landelijke huiskeuring. Veel succes! De foto’s zijn beschikbaar gesteld door Loek van der Klugt.

Danio Rerio Delft

70

April 2007

Algemene Ledenvergadering Danio Rerio Delft Dinsdag 20 februari 2007 Agenda 1. Opening door de voorzitter om 20:15h • Er zijn 3 leden, 1 aspirant lid en 6 bestuursleden aanwezig. De aanwezigen ondertekenen de presentielijst. • Een 4-tal leden heeft een bericht van verhindering gestuurd (vanwege het jubileum van L. v.d. Klugt in Rijswijk), zij hebben aangegeven te proberen later op de avond aan te sluiten. 2. Bestuursmededelingen door de voorzitter • De voorzitter geeft aan dat er in 2007/2008 veranderingen zijn te verwachten in de organisatie structuur van de NBAT en de aangesloten verenigingen. Ook is door de NBAT vastgesteld dat een regiovertegenwoordiger (de nieuwe NBAT-bestuursfunctie) tevens bestuurslid van een aangesloten vereniging kan zijn. 3. Notulen vorige ALV 2006 • Het verslag zou opgenomen zijn in het maandblad na de ALV van 2006. Omdat tijdens de vergadering is gebleken dat deze niet zijn geplubiceerd, is het verslag bij deze notulen gevoegd. 4. Verslag secretaris • Het verslag is in het februari maandblad opgenomen. • Het leden aantal wekt (nog steeds) zorgen. • Er zijn geen schriftelijke mondelinge reacties binnen gekomen bij het bestuur. Het verslag wordt goedgekeurd. 5. Jaarverslag van de penningmeester • Het jaarverslag wordt uitgereikt. • Omdat er erg weinig leden zijn wordt besloten deze op een ander (nog te agenderen) ALV te bespreken. 6. Verslag Kascontrolecommissie • In het maandblad van februari, is het verslag van de kascontrolecommissie opgenomen. • Er zijn geen vertegenwoordigers vanuit de kascomissie aanwezig. Het bestuur kan daarom nog geen decharge verleend worden. Ook dit moet op de nieuwe (nog te agenderen) ALV afgehandeld worden.

Danio Rerio Delft

71

April 2007

7. Verkiezing bestuursleden • Aftredend zijn de voorzitter (Pim Wilhelm) en de penningmeester (John Zandbergen). Beide zijn herkiesbaar. • Er zijn geen tegenkandidaten, zodat ze opnieuw verkozen zijn. 8. Begroting 2006 • De post telefoon en porto betreft alleen porto, er zijn geen telefoonkosten. • Het afgelopen jaar hebben we een gering aantal lezingen gehouden. Hierdoor is er ruimte in de begroting gekomen waarmee een beamer aangeschaft is (hetgeen op de ALV van vorig jaar al was besproken). • Omdat de kosten stijgen (o.a. zaalhuur en mogelijk porto als TNT het TPG contract opzegt) is het voor 2007 ook gerechtvaardigd om de lezingen te beperken. Tevens is er onzekerheid over de vorm en omvang van de afdracht aan de NBAT. Als de lezingen wel moeten toenemen tot het oude niveau kan een contributie verhoging (ca. 10%) niet uitgesloten worden. Gelet op het geringe aantal leden wordt besloten ook dit punt in een volgende ALV te behandelen. • Het bestuur wil ook proberen de afhankelijkheid van adverteerders verder terug te dringen. Gedacht wordt aan een scenario van 3 jaar waarna de advertentie opbrengsten als 'extra' moeten kunnen fungeren als verenigingsinkomsten. 9. Benoeming Commissies • Kascontrole Er zijn te weinig leden om een nieuwe kascomissie te benoemen. Ook dit punt wodt doorgeschoven naar een latere ALV. • Redactie De redactie wordt weer gevormd door Ton Zwartjens, Hans Kouwenhoven en Lotty Sonnenberg (afwezig, maar omdat er geen andere berichten zijn, wordt aangenomen dat zij dit blijft doen). • Nieuwe leden Mart Stuster. • Bibliotheek Severt Stedehouder. • Keuringen Dit punt komt de volgende ALV aan de orde. • Technische commissie Er zijn bij het bestuur geen wijzigingen aangemeld of bekend. De ALV gaat akkoord met de benoemingen en voorstellen. 10. De leden aan het woord en overige mededelingen • Er zijn geen opmerkingen van de leden.

Danio Rerio Delft •

72

April 2007

De voorzitter peilt de mogelijkheid een show-aquarium te onderhouden als vereniging. Gelet op het geringe aantal aanwezige leden zal hij dit ook nog bij leden persoonlijk peilen.

11. Sluiting: 23:00h

Notulen van de Algemene Ledenvergadering Danio Rerio Delft Dinsdag 7 maart 2006 Agenda 1. Opening door de voorzitter om 20:15h • Er zijn 10 leden en 6 bestuursleden aanwezig. Tevens is een aspirant lid aanwezig (Hr. G. Goedman). • De aanwezigen ondertekenen de presentielijst. • Omdat er tevens Gemeenteraadsverkiezingen zijn, was er wat verwarring over onze aanwezigheid bij de verhuurder van 'Emerald'. 2. Bestuursmededelingen door de voorzitter • Hoewel binnen de NBAT een bestuursfunctie vacant is, geeft Pim aan dat hij geen ambities heeft boven District-niveau. • De website van Danio Rerio draait nu een tijdje met succes. Het bestuur heeft voorstellen voor een aantal wijzigingen hierop die tijdens de ALV behandeld zullen worden. 3. Notulen vorige ALV 2005 • Het verslag is opgenomen in het maandblad van april 2005. • Op het verslag van de ALV van 1 maart 2005 zijn geen opmerkingen. Het verslag is hiermee vastgesteld. 4. Verslag secretaris • Het verslag is in het actuele maandblad opgenomen. • Er zijn geen opmerkingen. Het verslag wordt goedgekeurd 5. Jaarverslag van de penningmeester • Het jaarverslag wordt uitgereikt. • Opmerkingen uit de zaal: • Het is een overzichtelijk verslag. • De afdracht aan de NBAT zou anders geregeld moeten worden. Bestuur: Hier komen we nog op terug bij een ander agendapunt. • De post 'verloting' is onduidelijk. Bestuur: Omdat deze te weinig opleverde is besloten dit niet meer te doen (kosten kwamen soms boven de opbrengsten).


73

April 2007

Er zijn 3 nieuwe inschrijvingen, dus zou €15 inschrijfgeld in het financieel verslag moeten staan. Bestuur: de nieuwe inschrijvingen zijn van de 'Dierendagen Intratuin' zodat hier geen verrekening op heeft plaatsgevonden. Het verslag wordt goedgekeurd.

6. Verslag Kascontrolecommissie • In het maandblad is het verslag van de kascontrole-commissie opgenomen. • Het bestuur wordt decharge verleent. • Wim Runia treedt aan in de kascontrole commissie, wim Neeleman is statutair aftredend. 7. Verkiezing bestuursleden • Aftredend zijn Ton Zwartjens (2e-voorzitter), Jos Koster (secretaris) en Hans Kouwenhoven (redactie). Allen zijn herkiesbaar. • De ALV stemt met algemene stemmen in met de herverkiezing van Ton Zwartjens, Jos Koster en Hans Kouwenhoven. 8. Begroting 2005 • De afdracht aan SATO kan binnenkort mogelijk vervallen als de NBAT zich aansluit bij de SATO. De leden geven het bestuur volmacht hierover te beslissen. • Opmerkingen uit de zaal: Er zou een toelichting bij de begroting gevoegd kunnen worden om zo begrootte bedragen te kunnen duiden, vooral de verschillen ten aan zien van de post lezinge. Bestuur: Dit zal volgend jaar gebeuren. De lezingen worden steeds moeilijker in te vullen (nieuwe en goede lezingen zijn schaars). Dit heeft consequenties voor de begroting. Het bestuur probeert tegen zo laag mogelijke kosten, een zo gevarieerd en goed mogelijk programma samen te stellen. 9. Benoeming Commissies • Voorgesteld wordt de commissies niet bij persoonsnaam op de website te zetten, maar op grond van een DRD-adres zoals: [email protected] , [email protected] , [email protected] [email protected] , [email protected] etc. Voor algemene info is het adres [email protected] beschikbaar en ook [email protected] . • Kascontrole Willem Neeleman treedt af, Wim Runia blijft en Harry Lausberg treedt aan. Er is (nog) geen reserve lid.


• •

•

•

• • •

•

74

April 2007

Redactie De redactie wordt gevormd door Ton Zwartjens, Hans Kouwenhoven en Lotty Sonnenberg. Magda Albers stopt met redactiewerk. Lotty zal de terugblikken blijven verzorgen, maar het bestuur zal ook zoeken naar extra schrijvers. Het bestuur wil meer eigen stukjes in het maandblad zien. Om dit mogelijk te maken zeggen Wim Runia, Gerard van Katwijk en Erik-Jan vd. Berg toe een stukje te schrijven. Ook zal er weer meer bezoek bij leden plaatsvinden, op basis waarvan dan ook een stukje (plus foto) in het maandblad gezet kan worden. Ton Zwartjens zal dit samen met Wim Runia trekken. Het ligt in de bedoeling het maandblad meer thematisch te maken per maand, en hierop de praatavonden te laten aansluiten (bijvoorbeeld wa ter-meten, verlichting, etc.) Ook is het voornemen weer 'Open huis' te organiseren. Toon Albers, Jan Kroon (afwezig!), Gerard van Katwijk en Jos Koster geven aan dit wel te willen doen. Nieuwe leden Mart Stuster. Bibliotheek Severt Stedehouder wil ook komend jaar de bibliotheek blijven doen. Keuringen De verenigingskeuring is zoals ieder jaar gepland in het eerste week end van november. Foto’s kunnen door de keurmeester, Pim Wilhelm, Leen van Doorn (niet aanwezig!), Lotty Sonnenberg en Jos Koster gemaakt worden. Technische-commissies Terraria & Paludaria, nog geen vertegenwoordiger, maar waarschijnlijk Leen van Doorn (niet aanwezig!). Planten, Toon Albers Vissen, nog geen vertegenwoordiger. Er wordt gezocht naar een meer specialistische indeling op soort en leefgebied. Zeewater, Jan Kroon (niet aanwezig!). Techniek, Ton Zwartjens en Cees van Loenhout (niet aanwezig!). De ALV gaat akkoord met de benoemingen en voorstellen.

10. De leden aan het woord en overige mededelingen • De NBAT heeft in haar beschrijvingsbrief voor de Ledenraad, structuurwijzigingen voorgesteld. • Pim Wilhelm licht een en ander over de regio-vertegenwoordigers toe. • Belangrijkste andere punten zijn: in de nieuwe voorstellen niet individuele leden lid zijn van de NBAT, maar de verenigingen. De afdracht wordt dan i.p.v. €25 per lid per jaar, €375 per vereniging per jaar;

Danio Rerio Delft

75

April 2007


€ 50,00 € 25,00 € 40,00 € 25,00 € 25,00 € 20,00 € 15,00


Danio Rerio Delft

76

April 2007



Danio Rerio Delft • •

•

•

•

•

77

April 2007

'Het aquarium' wordt losgekoppeld van het NBAT-lidmaatschap (wordt ca. €12 per jaar); Voor 2007 is een contributie verhoging aangekondigd indien de herstructurering niet door kan gaan. Dit zou dan neerkomen op ca. €4 per lid per jaar. Het bestuur heeft haar gedachten laten gaan over ´Hoe verder in 2006´, dit om: de teruggang in het ledenaantal te keren, de betrokkenheid bij het verenigingsleven bij meer leden te stimuleren en het aantal goede A1 bakken te vergroten. Tijdens de ALV wordt kort getoetst of de gedachten van het bestuur hierin (wat leveren we als vereniging en wat gebruiken / willen de leden). Overeenkomen met die van de ´aanwezige' leden. Omdat dit onvoldoende inzicht blijkt te geven, wordt besloten alle leden meer ´actief´ te benaderen met de vragen en voorstellen (enquête). Gerard van Katwijk en Wim Runia willen weer meer KIEK en Open Huis, en dan vooral opbouwend de bakken beoordelen om leden niet direct af te schrikken, of (nieuwe) leden begeleiden bij het 'bouwen' van de bak. Misschien komt dan vanuit de nieuwe leden het aantal A1bakken weer op het gewenste niveau. John v.d. Berg geeft aan dat de afkorting KIEK en alle andere termen voor het 'schouwen' verwarrend is qua betekenis. Bestuur: 2006 zullen we hier meer structuur in brengen (en op de website / maandblad uitleggen), ten aanzien van KIEK en 'Open Huis' zijn al voorstellen gedaan. De leden willen ook dit jaar weer veilingen. Om het animo (en het aanbod en de vraag) te vergroten zou er meer geadverteerd kunnen worden buiten de vereniging ( www.marktplaats.nl ?). Bestuur: We zijn voornemens in ieder geval samen met 'De Rijswijkse' een veiling te organiseren zodat de vraag en het aanbod verruimd worden. Steeds meer worden presentatie per beamer en laptop (digitaal) gepresenteerd. Mogelijk dat de spreker zelf de middelen hiervoor heeft, maar mogelijk dat we als vereniging ook hierin moeten investeren. Voor een optimale presentatie is het daarbij ook noodzakelijk dat het projectiescherm verbeterd (het oude scherm 'up-graden'?). Het bestuur krijgt van de leden toestemming hierin te beslissen (een beamer zelf aanschaffen, tijdelijk huren of lenen via een lid / werkgever).

Sluiting: 23:00h —————————————————————————————————— Maandblad in PDF per e-mail Het bestuur. Alle leden die ons maanblad in PDF per e-mail willen ontvangen in plaats van per post, kunnen dit doorgeven aan de redactie. Verzending per e-mail scheelt de vereniging veel aan druk- en portokosten. U kunt u opgeven per e-mail: [email protected]

Danio Rerio Delft

78

Veiligheid rond de tuinvijver

April 2007 door Aquavo

Voor u gelezen, bron: Leeri Nieuws Een waterpartij of vijver is heel erg mooi in de tuin en zorgt er voor dat er allemaal dieren in de tuin komen, die er anders niet zouden zijn. Maar water in de tuin heeft ook nadelen. We moeten dan ook goed op de veiligheid van mens en dier in de tuin letten. Voor iedereen heeft water altijd een enorme aantrekkingskracht. Wat is er mooier dan naar het altijd bewegende water te kijken, het liefst liggend op je buik en vooral als het niet mag. Een verbod om niet bij de vijver te komen is dan ook meestal niet afdoende. Een onvoorzichtige stap kan voor ieder kind ernstige gevolgen hebben. Tuinen, en voornamelijk voortuinen, die een waterpartij herbergen, dienen voldoende hoog omheind te zijn, zodat een kind er niet zo maar overheen kan stappen. Ook dient er een poort te zijn die goed afgesloten kan worden. Als men hier niet aan kan voldoen, is het beter om van de vijver af te zien, zolang de kinderen niet kunnen zwemmen. Men is namelijk wettelijk aansprakelijk voor de gevolgen! Om te voorkomen dat de vijver een kinderspeelplaats wordt, kan men een barrière aanleggen tussen vijver en de tuin. Dit kan door middel van stenen, wortelstukken en planten. In de dichte beplanting kan men eventueel nog onzichtbaar een hek of gaas plaatsen. Het is aan te bevelen om een aflopende vlakke oever van zo’n 15 centimeter te maken. En natuurlijk moet men kinderen nooit zonder toezicht bij het water laten spelen. En stevig af te sluiten hek zorgt er voor dat kinderen niet al spelend in de tuin kunnen komen. Als u gezinsuitbreiding krijgt nadat de vijver is aangelegd, dan kunt u over de vijver een raster van groen of grijs geverfd betonijzer leggen. Als daar de planten weer door heen gaan groeien zal het weinig opvallend meer zijn. Netten zijn niet aan te bevelen, omdat die niet op spanning kunnen worden gehouden, zodat als een kind erop valt, het net alsnog onder water zal verdwijnen, zodat het geen effect meer heeft. De netten zijn alleen geschikt om reigers te verhinderen de vijver leeg te vissen. Een andere mogelijkheid om kleine kinderen tegen verdrinking te beschermen, is om de vijver tijdelijk met stenen te dempen tot een diepte van ongeveer 20 centimeter. Als je daar tussen een paar manden met waterplanten zet, creëer je toch water in de tuin, maar vissen kunnen er niet in. En let wel, een kind kan ook nog in een klein laagje water verdrinken! En natuurlijk werkt een stevig, voldoende hoog hek er omheen ook prima. Zolang je er maar voor zorgt dat het hek is voorzien van stevig kleinmazig gaas, waar de kindervoetjes niet in passen zodat ze omhoog kunnen klimmen. En maak het ook niet van horizontaal geplaatste planken, die kunnen weer als ladder worden gebruikt om er overheen te kunnen klauteren.

Danio Rerio Delft

79

April 2007

Veel tuinplanten en ook vijverplanten zijn giftig. Kinderen hebben nu eenmaal de neiging om alles in hun mond te stoppen. Let daarom bij aanschaf van de planten er goed op of ze giftig zijn. Vooral de familie van de nachtschade staat hier om bekend. Neem af en toe de kinderen mee achter het verboden hek, naar de vijver toe. Als het af en toe samen wel mag is de verleiding om het stiekem te doen al een stuk minder. En geef ze een zandbak met water en zand waarin ze naar hartelust kunnen knoeien. Daar kunnen ze hun eigen vijver maken. Houd er ook rekening mee, dat het gevaar niet alleen uit verdrinking kan bestaan. Pompen en verlichting gebruiken nu eenmaal elektriciteit, maar zorg er wel voor dat het zo veilig mogelijk is weggewerkt. Afsplitsbare stopcontacten zijn een prima oplossing. Behalve dat de kinderen er niet bij kunnen, geeft het ook de inbreker geen gelegenheid om het donker te maken als hij iets van plan is. Zorg er ook voor dat het gehele elektrische gedeelte wordt beveiligd met een aardlekschakelaar van 30 mA. Bij een defect of ongeluk wordt daardoor de stroom onmiddellijk uitgeschakeld, waardoor erger leed wordt voorkomen. Al bij de aanleg moet men er voor zorgen dat er stukken oever aflopen, of maak er kleine eilandjes in als dat mogelijk is. Daardoor kunnen vogels drinken en badderen en kan de dorstige egel er na zijn onvrijwillige duik er ten minste weer uit kruipen. Ook kunnen padden er makkelijk in en uit kruipen om hun eieren er in te leggen. Zorg er ook voor dat de vijver ergens een diepte heeft van minimaal 80 centimeter en een oppervlakte van minimaal 1 m2. Tot die diepte zal de vijver nooit helemaal dichtvriezen, omdat de vissen en andere waterdieren daar vorstvrij kunnen overwinteren. Maak in de buurt van de vijver houtstapels of diepe kuilen, die goed afwateren. Voornamelijk amfibieën zullen hier gedurende de winterslaap dankbaar gebruik van maken. Zorg er wel voor dat het water snel kan weglopen, anders zullen ze tijdens de eerste de beste bui verdrinken. ——————————————–-———————————————————

INHOUD Uitnodiging 1: Elektronische randapparatuur door Jaap Liefting Uitnodiging 2: Praatavond Geachte leden, door Pim Wilhelm Terugblik verenigingsavond d.d. 20-03-2007 door Lotty Sonnenberg Uitslag Districtkeuring Zuid Holland Noord 2007 door Ton Zwartjens Algemene Ledenvergadering Danio Rerio Delft 20 februari 2007 Notulen Algemene Ledenvergadering Danio Rerio Delft 7 maart 2006 Maandblad in PDF bestand ontvangen per e-mail door bestuur Voor u gelezen Veiligheid rond de tuinvijver door Aquavo Bestuur, Redactie en Commissies

61 61 62 63 64 70 72 77 78 80

Danio Rerio Delft

80

April 2007





[email protected]

Bibliotheek


Adviesgroep Leden


[email protected]








J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]







DANIO RERIO DELFT Mei 2007 - nr. 5 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Verenigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. ——————————————————————————————————

Uitnodiging 1: Verenigingsavond, dinsdag 15 mei 2007 De eerste veilingavond voor het jaar 2007 staat voor de deur, dit is traditiegetrouw een gezellige avond. Net als verledenjaar hebben wij contact gezocht met onze zustervereniging Aquariumvereniging de Rijswijkse om de avond gezamenlijk te organiseren. Misschien heeft u een overvloed aan jonge vis, of bent u op zoek naar een nieuwe plantengroep. Op dit soort avonden kunt u weer, naast vissen en planten ook uw overtollige aquarium (vivarium) benodigdheden te koop aanbieden. De zaal is open vanaf 19:30. Er is voldoende parkeergelegenheid neem gerust u buurman of een andere liefhebber mee. Ook niet DRD-leden zijn gerechtigd om spullen te kopen en te verkopen. Het is het handig van te voren een lijst met aan te bieden spullen op te stellen en daar eventueel een minimumprijs bij te melden. Let goed op dat er voldoende frisse lucht, en de plastic zakken goed zijn dicht gebonden. Bij grote partijen, of gebrek aan verpakkingsmateriaal, neem dan even contact opnemen met u voorzitter.

Uitnodiging 2: Praatavond, dinsdag 5 juni 2007

VAN DE BESTUURSTAFEL . . . Ledenwerfactie Wanneer u een nieuw lid aanbrengt, bespaart u zich 20% op de contributie van het volgend verenigingsjaar. Als u dus 5 nieuwe leden aanbrengt, bent u het komend verenigingsjaar CONTRIBUTIEVRIJ ! ! ! Met andere woorden: u hoeft dat jaar geen contributie te betalen! Zorg u er wel zelf voor dat uw naam wordt doorgegeven aan onze penningmeester, wanneer u een nieuw lid aanbrengt. Veel succes en ‘goede vangst !’

Danio Rerio Delft

82

Mei 2007

JAARPROGRAMMA 2007 15 5 19 4 18 2 16

mei juni juni september september oktober oktober


Verenigingsavond, grandioze veiling met “De Rijswijkse”. Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, veilingavond dit keer organiseert onze zustervereniging de avond u bent welkom in Rijswijk. Verenigingskeuring, Praatavond, Verenigingsavond, Geen Praatavond! Uitslag Verenigingskeuring 2007


Wat eten wandelende takken?

door Theo Luyten

Voor u gelezen, bron: Leidse A.&T.V. De Natuurvriend Wandelende takken zijn best een beetje kieskeurig wat eten betreft. Ze eten niet alles wat groen is. Wel eten ze o.a.: de bladeren van klimop, liguster, braam, roos en framboos. In de winter hoeft voedsel dus geen probleem te geven omdat klimop en braam dan ook nog blad hebben. De voertakken kunnen het best in een smalhalzig flesje worden gezet zodat de dieren niet in het water kunnen verdrinken. Is zo’n flesje niet voorhanden, dan kan een te wijde hals worden afgesloten met een propje watten. Regelmatig moeten de takken worden ververst. Als de bladeren bijna zijn opgegeten, zet je een potje met nieuwe takken naast de oude. De volgende dag zullen de meeste takken zijn ‘overgewandeld’. Hoewel de volwassen dieren maar weinig drinken, is het toch verstandig om regelmatig met een bloemenspuit de voertakken nat te sproeien. Zeker op warme zomerdagen hebben wandelende takken meer behoefte aan water. Af en toe kan een stukje appel erbij worden gegeven.

Danio Rerio Delft

83


Mei 2007 door Lotty Sonnenberg

Deze avond hadden we Jaap Liefting te gast die ons het één en ander vertelde over de Flora-mate aquarium instrumenten. De heer Liefting heeft een eigen ingenieursbedrijf dat zich hoofdzakelijk bezighoudt met het ontwikkelen en maken van allerlei elektronische meetapparatuur. Daarnaast is hij een enthousiast aquariumhobbyist. Deze twee dingen samen mondden uit in experimenten op aquariumgebied met o.a. als resultaat een dimmer voor aquariumverlichting en een pH meter, waarmee gestuurd CO2 toegevoegd kan worden. Hij brengt deze apparatuur op de markt onder het merk Flora-mate. Eerst werd de werking van een TL buis uitgelegd. Uit een elektrode waar een gloeistroom door gaat komen elektronen vrij die uit de in de buis aanwezige kwikatomen ultraviolette straling vrijmaken. Deze straling komt op de aan de binnenkant van het glas aangebrachte fluorescerende laag, waarbij het wordt omgezet in zichtbaar licht. De samenstelling van deze laag bepaalt de kleur van het licht. De kwikatomen worden ook door deze laag langzaamaan geabsorbeerd. Om deze reden moet er dan ook een overmaat aan kwikatomen in de buis aanwezig zijn. De fluorescerende laag in Philips buizen absorbeert minder kwik dan bij andere merken, waardoor deze buizen milieuvriendelijker zijn.

Tegenover de al lang in gebruik zijnde “dunne” TL 8 buizen, zien we de laatste tijd steeds meer nog dunnere buizen: de TL5.

Danio Rerio Delft

84

Mei 2007

Omdat ze zo dun zijn is er in een lichtkap ook meer plaats en kunnen meer buizen worden toegepast. Het gevolg is een hogere lichtopbrengst. De TL5 buizen kunnen alleen via elektronische voorschakelapparatuur (VSA) geschakeld worden. Deze VSA’s zijn weliswaar duurder, maar er is geen starter meer nodig, waardoor het hinderlijke flikkeren bij het opstarten ook tot het verleden behoort. De buizen gaan ook veel langer mee en verouderen niet meer, maar blijven tot het eind van hun levensduur een vrijwel gelijke lichtsterkte opbrengen. Een ander voordeel is dat de lichtopbrengst het grootst is bij een temperatuur van 35 °C, terwijl dit bij de TL 8 25 °C is.

Bij aanschaf van TL5 moet je er op bedacht zijn dat er twee types zijn: buizen met een High Output (HO) en met een High Efficiency (HE) De HO lampen hebben bij een gelijke lengte dus een grotere lichtopbrengst dan de HE lampen, waarbij ze uiteraard ook een hoger wattage hebben. De door de heer Liefting ontwikkelde Flora-mate dimmer voor TL5 buizen kan alleen gebruikt worden met dimbare elektronische Voorschakelapparaten met een 1-10 Volt dim ingang. Met de dimmer kan een natuurlijk verlopende zonsopkomst en zonsondergang gerealiseerd worden. Het verloop van de lichtsterkte kan op de computer geprogrammeerd worden en daarna in de dimmer worden ingelezen. Hierbij kunnen 4 lampen (of 4 sets van 2 lampen) individueel en onafhankelijk van elkaar geprogrammeerd worden.

Danio Rerio Delft

85

Mei 2007

De lampen zijn dimbaar tot 1% (Osram VSA) of 3% (Philips VSA) De Flora-mate lichtdimmer werkt als volgt: 1. De verlichting blijft gewoon op een tijdklok staan. De tijdklok wordt gebruikt om de lampen van netspanning te voorzien, op precies dezelfde manier als wanneer er geen dimmer gebruikt wordt. 2. Met een adapter, die eveneens in de tijdklok voor de verlichting is gestoken, wordt tegelijkertijd met de lampen, de dimmer aangezet. 3. De dimmer gaat het dim programma afwerken. Het dim programma bevat een tabel waarin voor elke 30 seconden is aangegeven, hoe fel elk van de 4 (of minder) TL buizen moet branden. 4. Het dim programma regelt de zonsopkomst, een eventuele middag piek, en aan het eind van de dag de zonsondergang. 5. Als de dimmer de zonsondergang heeft afgewerkt, en de TL buizen maximaal gedimd staan, schakelt de tijdklok af. De verlichting en de dimmer staan gedurende de nacht helemaal uit. ——————————————————————————————————

Crenicichla strigata

door Chr. Van Minnen

Voor u gelezen, bron: A.V. Pronkjuweel Een jaartje terug trof ik in een speciaalzaak een drietal heel bijzondere vissen aan. Ze deden direct denken aan een kleine snoek. Ze hadden ook een speciale manier van zwemmen, ook gelijk aan de snoek, stilstaand en ze verscholen zich achter een obstakel in het bakje en schoten in een keer naar voren als er mogelijk iets eetbaars langs dreef. Verder hadden ze een soort slangachtige manier van zwemmen. In de winkel kon het personeel mij vertellen dat het drie Crenicichla strigata betrof. Het was een cichlide uit Zuid-Amerika en ze konden behoorlijk groot worden. Nu, ik had thuis een lege tweemeterbak staan en dit leek mij wel een leuke opvulling. Na thuis wat gezocht te hebben in de literatuur, kwam ik er achter dat strigata gestreept betekent. Dit kon wel kloppen, want ze hadden alle drie een zwarte streep over de lengte van het lichaam lopen. Er stond ook bij dat alleen jongen deze zwarte strepen vertonen. Deze vissen werden dus, ondanks hun lengte, ze waren zeker al een centimeter of 15, nog steeds als jongen gezien. Een ander kenmerk van de Crenicichla strigata is, dat de bek en de bovenkant van de kop vol met stippen zit. Naarmate de vissen ouder worden verdwijnen deze stippen weer. Ik heb nog niet kunnen vaststellen of het mannetjes of vrouwtjes zijn. Ze kunnen pas geslachtelijk onderscheiden worden wanneer ze zo’n 30 cm zijn. Aangezien de drie vissen, die ik gekocht had, nog maar zo’n 15 cm waren, kon ik dit nog niet vaststellen.

Danio Rerio Delft

86

Mei 2007

Wanneer ze de lengte van 30 cm wel bereiken, kunnen we het vrouwtje herkennen aan den rood-violette buik. Een ding is al zeker, het zijn behoorlijk kieskeurige dieren wat betreft het voedsel. Rode muggenlarven staat duidelijk op nummer 1 van het menu. Ze hebben ook zeker geen probleem met levende vissen. Alles wat beweeg in het aquarium wordt aangevallen en indien eet-baar, opgegeten. Dus geen andere soorten vissen erbij in zetten, want die overleven het gegarandeerd niet. De volwassen

dieren kunnen een lengte bereiken van 40 cm. Een grote bak om uit groeien is dus wel nodig. Het werd na één nacht al duidelijk dat het goede gravers zijn. In de bak, waar ik ze houdt, heb ik fijn zand als bodembedekking. Ze graven zeg maar een kleine holletje onder of naast wat stenen en kienhout. Ze zwemmen over het algemeen dicht bij elkaar in de buurt en ze zwemmen

graag samen door de bak. Wel valt er al een zekere rangorde te bespeuren. Een van de strigata zwemt continu op koppositie. Samengevat kunnen we wel stellen, dat deze prachtige, maar helaas vrij agressieve dieren, niet samengehouden kunnen worden met andere vissen of het moeten andere zeer grote cichliden zijn. Ze hebben een groot aquarium nodig en voldoende (levend) voedsel. —————————————————————————————————— Maandblad in PDF per e-mail Het bestuur. Alle leden die ons maanblad in PDF per e-mail willen ontvangen in plaats van per post, kunnen dit doorgeven aan de redactie. Verzending per e-mail scheelt de vereniging veel aan druk- en portokosten. U kunt u opgeven per e-mail: [email protected]

Danio Rerio Delft

87

Mei 2007

Biotoop Zuid-Amerika

door Johan Vanlancker

Voor u gelezen, bron: Aquarianen, Gent Geografisch gezien is Zuid-Amerika het gebied ten zuiden van het continent Amerika zonder de landengte die het zuiden met het noorden verbindt. Op aquaristiek vlak mogen we zelfs een groot gedeelte van het zuiden van Zuid-Amerika verwaarlozen. Het heeft een oppervlakte van 17,5 miljoen km2 en buiten het westelijke gelegen hoge Andesgebergte dat steil afdaalt naar de zuidelijke oceaan, omvat het oostelijk deel het grote en vlakke stroomgebied der grote rivieren, onderbroken door laag bergen heuvelland. Het is het grootste en rijkste watergebied dat er bestaat. Het levert de grootste diversiteit in aantallen soorten en grootten aquariumvissen dan gelijk enig ander continent op onze wereld. Vissoorten Een idee wat de vissoortenverdeling in Zuid-Amerika: 40 % karperzalmen 52,5% meervallen 5,7% cichliden 11,2% andere soorten. Bij deze verdeling wordt uitgegaan van aantallen en soorten en geen biomassa (volume vissen). Water In het algemeen kan men stellen dat Zuid-Amerika zacht tot zeer zacht water heeft, met een pH die tussen neutraal en zeer zuur schommelt. Dit wil niet zeggen dat er geen kleine gebieden worden aangetroffen waar men hard en licht alkalisch water kan vinden. Er wordt algemeen aangenomen dat er drie soorten water zijn te vinden: Witwater: bijvoorbeeld Amazone, Rio Madera. - Wit tot troebel wit van kleur. - Afkomstig van rivieren die nog door jonge geologische steenformaties stromen in het Andesgebergte. Deze jonge, zachte gesteenten geven nog veel erosiemateriaal af; de rivieren bevatten daardoor veel slib en opgeloste stoffen. - Doorzicht 10 tot 20 cm, weinig of geen waterplanten doordat het zonlicht niet diep kan doordringen in het water. - pH 6,2 tot 7,2 en geleidbaarheid 3 tot 70 Ms (MicroSiemens). Helder water: bijvoorbeeld Rio Tapojoz, Rio Xingu. - Zuiver, helder tot blauwgroen van kleur. - Afkomstig van rivieren die ontspringen in de bergen van Brazilië die bestaan uit oude geologische steenformaties. Dit zijn harde gesteenten die

Danio Rerio Delft

88

Mei 2007

geen erosiemateriaal meer afgeven, daardoor weinig of geen slib en opgeloste stoffen in het water. - pH 4,4 tot 6,6 en geleidbaarheid 15 tot 30 MicroSiemens. Zwart water: bijvoorbeeld Rio Negro, Rio Cururu. - Troebel, roodachtig tot helder zwart van kleur. - Afkomstig van rivieren uit het noorden die ontspringen op het Amazoneplateau. Zij stromen door de oerwouden waar ze door de grote hoeveelheid organisch materiaal aangezuurd worden en ook hun donkere kleur krijgen. - pH 3,8 tot 4,9 en geleidbaarheid 15 MicroSiemens. Ecologie Ecosystemen zijn ingewikkelde systemen tussen de organismen van verschillende biotopen qua fauna en flora en niet in het minst de mens. Dit wil zeggen dat het uitzicht van bepaalde gebieden het gevolg zijn van bepaalde ecosystemen die dan ook resulteren in bepaalde biotopen, met daartussen vele overgangsgebieden. Men onderscheid twee hoofdtypen van watersystemen: - Het hoofdstroomgebied van de Amazone zelf. - Een grote groep van seizoenrivieren die een eigen fauna hebben maar die verbonden zijn, of zijn geweest met het hoofdstroomgebied. Het Amazonegebied Het grootste rivierensysteem op aarde, met een oppervlakte van 6,5 miljoen km2. De monding is 400 km breed en het zoete water is in de Atlantische Oceaan nog tot op 100 km waar te nemen. Het is (was) bijna volledig met tropische wouden bedekt. Het is eigenlijk een afvoerbekken van 1100 grote rivieren die samen 65% van al het zoet water op aarde bevat. De Amazone zelf ontspringt als smeltwater in de toppen van het Andesgebergte op 5200 m hoogte in Peru. Op zijn 6400 km lange tocht naar de Atlantische Oceaan storten er zich honderden stromen en rivieren in de Amazone. Nadat de Rio Negro in de Amazone stroomt duurt het nog 80 km voordat het zwarte water van de Rio Negro zich volledig heeft gemengd met het witte water van de Amazone en er geen kleurverschil meer is te zien. Men kan zeggen dat in het gehele gebied dezelfde soorten vis of aanverwante soorten voorkomen. In de hoofdrivieren is de populatiedichtheid klein, maar neemt toe naarmate men meer naar de randen, zandbanken, eilanden en kleinere zijrivieren gaat. Hetzelfde kan worden gezegd van de grootte van de vis: groter in de hoofdrivieren, kleiner naar de randen, kleinere rivieren en beken. Twee maal per jaar is er een regentijd, dan treden de beekjes, stromen en rivieren buiten hun oevers en overstromen het randoerwoud. Dan kan het waterniveau stijgen met 13 meter! Dit is voor de vissen de belangrijkste

Danio Rerio Delft

89

Mei 2007

periode van het jaar, omdat dan de massale paringmigratie plaats heeft. Veel vissen trekken dan naar de overstromingsgebieden omdat er veel voedsel voor het toekomstige jongbroed beschikbaar zal zijn. Inderdaad is het duidelijk dat de droge gronden, die plotseling of in korte tijd worden overstroomd een enorme verscheidenheid aan voedselbronnen vormen. De landbevolking zoals insecten, wormen, slakken en dergelijke, worden verrast door het stijgende water, maar ook de vegetatie zal voor een groot deel rotten, waardoor bacteriën ontstaan die als voedsel dienen voor de lagere voedselketen; namelijk alle soorten kleine kreeftachtigen die de droge tijd hebben overleeft als cysten. Voor de vissen vormen de overstromingsgebieden de ideale plek om zich voort te planten. Na de regentijd veranderen woeste rivieren terug in hun normale beddingen en worden weer kabbelende beken, waar hier en daar grote poelen ontstaan die soms uitdrogen. Als het water zakt moeten de vissen uit de overstromingsgebieden zich terugtrekken naar de hoofdstromen omdat de rottende vegetatie snel alle zuurstof verbruikt., alleen vissen met hulpademhalingsorganen kunnen verder leven. Ook wordt de waterstand voor grotere vissen te laag. Varzea of spaarbekkens Deze worden gevormd als lagunen in de overstromingsvlakten (soms 100 km2 groot) een soort meanders zoals in onze rivieren. Daar wordt het sediment van het water afgezet en stroomt het water, na het bezinksel te hebben afgezet, als een helderwater rivier verder. Daar vindt men een zandige, voedselrijke bodem voor planten en is er ook een rijke groei van wateren drijfplanten. Op deze watervlakten worden, door het voedselrijke water, enorme grote groepen drijfplanten gevormd en samen met grassen en kruiden tot hecht drijvende matten gemaakt. Met de vloed worden soms stukken begroeiing losgeslagen welke dan ‘drijvende weilanden’ vormen. Drijvende weilanden Deze kunnen verschillende kilometers groot zijn. Na verloop van tijd vormt er zich een grondlaag die dikker zijn dan 1 meter. Deze drijvende eilanden onderhouden een grote verscheidenheid aan dierlijk leven. Ook aan de onderkant van deze drijvende eilanden, in het water dus, vindt men een onvoorstelbare rijke fauna en flora. Men vindt er kleine karperzalmen, meervalsoorten tot grote cichlide soorten. Seizoenrivieren Het grootste gebied van de seizoenrivieren zijn noordelijk van de evenaar t.t.z. de savannegebieden. Van Guinea, Venezuela en Brazilië. In tegenstelling tot de oerwoudgebieden van de kuststrook is er in het binnenland in de savannegebieden slechts een grote regentijd.

Danio Rerio Delft

90

Mei 2007

Daar ook wordt het gele gebied overstroomd, maar slechts met een niveauverschil van 1 à 2 meter. De meeste rivieren staan op dat ogenblik met elkaar in verbinding. Na de regen droogt alles zeer snel op. Conclusie Het is niet mogelijk om ook maar een gedeelte van Zuid-Amerika te beschrijven zonder een aantal lijvige boeken te produceren. Maar ik zou iedere aquariaan met deze algemene gegevens willen duidelijk maken dat de Zuid-Amerikaanse vissen, die we houden, tegen een stootje kunnen. Dat zij gewoon zijn om regelmatig van waterkwaliteit te veranderen, zeker gedurende het regenseizoen. Dat de drie watertypes, waarvan sprake is, uitersten zijn en dat er vele overgangsgebieden zijn met honderden waterkwaliteiten en temperaturen die daar tussen liggen. Dat bijna alle vissen die we houden ook in die verschillende temperaturen en waterkwaliteiten kunnen leven (of misschien overleven). Het is misschien ook duidelijk waarom door het grote niveauverschil (tot 13 m) in het grote regenseizoen, wanneer de grote paartijd begint en het water zachter en zuurder wordt, wij ook in onze kweekbakken zachter en zuurder water moeten hebben om sommige soorten tot kweken aan te zetten. Dat bij de inrichting van onze aquaria er eigenlijk geen wetten bestaan omdat er plaatsen zijn met uitsluitend rotsen zonder planten, dat er zandbanken zijn met Vallisneria en geen kienhout, dat er bosbeken zijn vol afgevallen blad en takken waar de bladeren nog aan hangen en die vol staan met Echinodorussoorten. Bij de inrichting van zijn aquarium moet men de gekozen waterkwaliteit kunnen handhaven en toch zeker de minimum basisbegrippen aanhouden voor de inrichting zoals: Voor Zuid-Amerika pH 6,5 tot 7, zacht tot middelhard water (zelfs mogelijk voor Discus). Het is onverantwoord dat er aquarianen zijn die gewoon water uit de kraan nemen zonder een flauw idee te hebben van die watersamenstelling. Het moet toch voor iedereen duidelijk zijn dat een vis zich het best voelt en de mooiste kleuren heeft in een omgeving waaraan hij zich gedurende miljoenen jaren heeft aangepast. Hoge vissen hebben hoge aquaria nodig (Scalare, Discus). Kleine soorten zalmen hebben veel begroeiing nodig en ook open zwemruimte. Meervallen en Apistogrammasoorten moeten de beschikking hebben over veel schuilplaatsen en een dichte beplanting. Hoe groter de vis hoe groter het aquarium. Gedetailleerde informatie kan men opzoeken in gespecialiseerde lectuur in onze bibliotheek, maar vergeet nooit het eigen gezond verstand te gebruiken, zichzelf vragen te stellen en ze zonder aarzelen vragen te stellen aan clubleden.

Danio Rerio Delft

91

Mei 2007

Algen bestrijden met Redfield Ratio

door Charles Buddendorf Voor u gelezen, bron: A.V. het Bonte Plaatje, Enschede Inleiding De reden dat u dit artikel leest is waarschijnlijk omdat u algen in uw aquarium heeft. En wie niet? Zelfs de meest ervaren aquariaan heeft in de loop van de jaren waarschijnlijk wel alle kleuren algen gezien. Groen, rood of blauw.

De oplossing voor dit probleem lijkt de zogenaamde Redfield Ratio. Op basis van de verhouding tussen de hoeveelheid nitraat en fosfaat in uw aquarium, kunt u berekenen of u kans loopt op blauwe of groene algen. Dan is het of water verversen of een meststof toevoegen. Simpel, algen bestrijden zonder onzin. Geschiedenis Op de Nieuwsgroep van de N.B.A.T. waren we getuige van de strijd van Adriaan Briene tegen de blauwe algen in zijn aquarium. Opvallend was dat hij dit probleem op een verfrissende manier aanpakte. Hij las zich eerst een ongeluk en ging toen aan de slag. En, verrek, het werkte! Als ik ‘blauwe algen’ las of hoorde dacht ik: ‘Bak vervuild, dus water verversen’. Wat dacht Adriaan: ‘Ik moet nitraat toevoegen en dus haal ik de blauwe algen uit mijn bak en stop dat in mijn filter’ Onlogisch? Lees maar verder. Redfield Ratio tegen blauwe alg Hij had iets gelezen over de zogenaamde Redfield Ratio. Dat is de verhouding tussen de hoeveelheid stikstof en fosfor in het water. Verschillende onderzoekers hebben deze Redfield Ratio gebruikt om te kijken wat er gebeurt bij verschillende waarden bij het voorkomen van verschillende algensoorten. Het komt erop neer dat, als er naar verhouding veel stikstof en te weinig fosfor in het water zit, de kans op groene algen groot is. Bij weinig nitraat en veel fosfor is de kans groot dat u blauwe algen gaat kweken. Het optimum lijkt te liggen bij een verhouding van stikstof : fosfor = 16 : 1; een Redfield Ratio van 16. Redfield en het aquarium Goed, wat moet u daarmee, met stikstof en fosfor? Stoffen waarbij u misschien niet zo snel een beeld heeft. Wel zijn er tegenwoordig meetsets in de winkel te verkrijgen voor bijvoorbeeld ammonium (NH4), nitriet (NO2), nitraat (NO3) en fosfaat (PO4). Bovendien is het heel goed mogelijk om nitraat om te rekenen naar stikstof en om fosfaat om te rekenen naar fosfor.

Danio Rerio Delft

92

Mei 2007

Toepassing Zoals gezegd had Adriaan Briene blauwe algen uit z’n gehaald en in zijn filter gestopt. Wat gebeurde er? Blauwe algen kunnen vrije stikstof opnemen. Door ze onder in het filter te stoppen stierven ze af en kwam ook de stikstof weer vrij. De Redfield Ratio steeg. De blauwe algen stierven en zijn bak werd een stuk schoner. Toen ik dit verhaal las, heb ik dat ook eens op mijn eigen aquarium toegepast. Natuurlijk had ik ook al regelmatige water ververst, theezakjes in mijn bak gehangen en weet ik wat al niet meer. Op een gegeven moment heb ik een meetset voor nitraat en fosfaat gekocht. Wat bleek? Een beetje fosfaat (0,25 mg/l), maar helemaal niks aan nitraat (0 mg/l). Op advies van Willem Zaal (2e plaats Landelijke Huiskeuring N.B.A.T. in 2001 en 2002 en daarvoor ook herhaaldelijk hoog in de peilingen) ben ik begonnen met het bemesten van kalium. Het leek me daarom logisch om twee belangrijke meststoffen, kalium en nitraat, te combineren en voegde daarom kaliumnitraat toe. Kaliumnitraat (KN)3) is verkrijgbaar bij o.a. Flex Laboratories. Ik had ook ammonium- of ureumnitraat kunnen gebruiken, maar hoewel dat voor de planten misschien zelfs nog wel iets beter zou zijn geweest, zijn deze twee stoffen giftig voor vissen en lagere dieren. Ook mijn bak veranderde in 1 tot 2 weken van een bak vol met algen via een bak met een weelderige haardos aan draadalgen naar een bak die nu zo goed als vrij is van algen! Ik heb daarna aan Willem Zaal gevraagd naar de waarden van zijn bak. Zijn antwoord was: 0,2 mg/l fosfaat en 5 mg/l aan nitraat. Dit zou al jaren zo stabiel zijn. Snel uitgerekend levert dat een Redfield Ratio van 17 op! Nu wist ik hoe een kampioen dat doet! Wat Willem door jarenlange ervaring blijkbaar had gedaan, was sturen op de Redfield Ratio, naast natuurlijk adembenemende composities met zijn planten maken, het hebben van een perfect technisch gedeelte, regelmatige verzorging, etc. ——————————————————————————————————

Basis 10 voor een optimaal aquarium Voor u gelezen, bron: Leeri Nieuws van de s’-Gravenhaagse A.V. Leeri 1. tropische warmte in bodem en water, 2. aangepaste verlichting, 3. stabiliteit in watersamenstelling, 4 natuurlijke plantenvoeding, 5. biologische filtratie, 6. krachtige waterbeweging, 7. veelzijdige beplanting, 8. een uitgebalanceerd visbestand, 9. ideale siervisverzorging, 10. functiecontrole. Check it !

Danio Rerio Delft

93

Mei 2007

De Wenkkrab

door Joop Kooman Voor u gelezen, bron: Aquarium- en Terrariumvereniging Innesi, Hardenberg

Wenkkrabben komen in grote getale voor aan tropische zandstranden. Ze zijn meestal niet groter dan 2,5 cm doorsnede. De mannetjes hebben een bijzonder grote en fors uitgegroeide schaar. Deze schaar is gewoonlijk opvallend gekleurd en het is een mooi gezicht een groot aantal Wenkkrabben in de zon te zien schitteren bij iedere beweging. De mooie kleur is een opvallend kenmerk van deze krabben. Ze hebben fraaie kleurschakeringen van wit, grijs, oranje, paars, groen en blauw. Bij de Uca annulipes, een soort uit Malakka, is het mannetje bijvoorbeeld van boven bleekblauw, de poten zijn roze en de vergrote schaar hel oranje. Een Jamaicaanse soort is hel blauw met zwart vlekken en een grote rode schaar. De vrouwtjes zijn bij alle soorten veel valer van kleur. Men zegt dat de kleuren het felst zijn als de krabben bij laag water uit hun holen komen en daarna langzaam aan vervagen. Sommige onderzoekers zeggen dat de kleuren zo’n 15 minuten tot 2 uur nadat de krabben hun holen hebben verlaten, feller worden en dat deze ook dieper zijn tijdens de hofmakerij ceremoniën. Men zegt ook dat de kleuren bleker worden als de krab aan het eten is of als men hem oppakt. Iedere krab heeft zijn eigen hol en blijft in de buurt daarvan. Wenkkrabben eten de kleine diertjes die in de modder leven en die ze er uit krabben met de lepelvormige kleine scharen. Als een krab ergens van schrikt trekt hij zich haastig in zijn hol terug. Dit gebeurt nogal vaak, want zoals alle kustkrabben, heeft ook de Wenkkrab veel vijanden. Zeevogels en vooral reigers vangen ze overdag, jakhalzen en honden maken ’s avonds jacht op ze. Als de krabben dicht bij de bewoonde wereld leven, zoals bijvoorbeeld in Zuidoost-Azië, komen ook tamme eenden ze vangen. Als de vloed opkomt en het water de krabben nadert, neemt iedere krab een pak modder mee op zijn rug. Hij houdt deze vast met zijn schaar en gebruikt het om de ingang van zijn hol nauwgezet mee af te sluiten. Er blijft zo in het hol een luchtbel over waarin de krab kan ademen tot het weer eb wordt. Men heeft lange tijd niet geweten waar de grote schaar van het mannetje nu precies voor diende. Deze schaar is soms net zo groot als het hele krablichaam en is niet nuttig bij het eten. De mannetjes hebben niet alleen maar een schaar om voedsel mee vast te houden, maar ook om modder van de grote schaar af te halen en deze schoon te houden. Darwin, die ook Wenkkrabben bestudeerde, kwam tot de slotsom dat de kleuren en de grote schaar een rol bij de hofmakerij moet spelen. Hij was van mening dat de vrouwtjes de mannetjes, die het mooist gekleurd waren, als partners prefereerden. Latere onderzoekers brachten andere ideeën naar voren. Een hiervan was dat de mannetjes de aandacht van de vrouwtjes probeerden te trekken door om haar heen te dansen en dat de kleur hiermee weinig te maken had.

Danio Rerio Delft

94

Mei 2007

Een ander idee was dat het zwaaien met de grote schaar een manier was om een territorium af te bakenen en andere mannetjes uit de buur te houden. Nog een ander idee was dat de mannetjes begonnen met de hofmakerij en door het zien van het vrouwtje gestimuleerd worden om met hun ceremoniën door te blijven gaan. Wat we zeker weten is dat de mannetjes gedurende de hele laagwaterperiode om de paar seconden met hun schaar zwaaien. Dit zal wel voornamelijk zijn om een territorium af te bakenen, door middel van signalen die soortgenoten begrijpen. De opvallende bewegingen, waarbij de kleuren schitteren, verschillen van soort tot soort. Bij de ene soort maakt de schaar een wenkend gebaar, de andere soort tilt hem als een zwaar schild langzaam op en laat hem weer zakken. Bij weer een ander soort wordt er een meer zwaaiend gebaar gemaakt. Sommige soorten schijnen met de schaar op de grond te kloppen, bij andere staan de mannetjes hoog opgericht op hun poten en slaan met de beide scharen, alsof ze woedend of erg verbaasd zijn. Een soort, die witte poten en rode scharen heeft, staat wijdbeens op zijn poten en spreidt zijn scharen uit. Bij sommige soorten, misschien wel bij alle, verandert het signaal van het mannetje als er een vrouwtje in de buurt komt. Bij de Uca annulipes is het normaal een bezadigd, wenkend gebaar, maar als een vrouwtje nadert, zwaait het mannetje zijn zware schaar snel op en neer. Soms worden de twee helften van de schaar tegelijk hiermee geopend en weer gesloten. Bij andere soorten maakt de schaar een snelle trillende beweging als er een vrouwtje aankomt, of maakt de krab speciale danspasjes. Er zijn soorten waar geen duidelijke verandering in beweging plaatsvindt. Maar het is mogelijk dat de verandering voor ons te subtiel is om waar te nemen. Het heeft lang geduurd voor men ontdekte dat er met de grote schaar geluide worden voortgebracht. Deze geluiden lijken op het sjirpen van krekels en sprinkhanen. Sjirpende Wenkkrabben hebben een kleine stekel bij de elleboog van elke schaar, waarmee ze langs een rij tanden aan de rand van het pantser wrijven. Men heeft nog niets bij deze krabben ontdekt dat op oren leek, maar toch zal een krab, die een hol in wil waar er al een in zit, zich terugrekken als deze begint te sjirpen. Jocelijk Crane, een Amerikaans dierkundige, bestudeerde een twaalftal soorten Wenkkrabben aan de kust van Panama. Ze kwam tot de conclusie dat de gebaren van de mannetjes dienden om een territorium mee af te bakenen, mogelijk ook om vrouwtjes aan te trekken en deze te stimuleren tot de voortplanting.

Danio Rerio Delft

95

Mei 2007


€ 50,00 € 25,00 € 40,00 € 25,00 € 25,00 € 20,00 € 15,00


Danio Rerio Delft

96

Mei 2007



Danio Rerio Delft

97

Mei 2007

Ze concludeerde ook dat, de kleur en de schaar beide bij de signalen noodzakelijk waren, maar dat de kleur ondergeschikt was aan de bewegingen. De schaar wordt ook gebruikt bij de territoriumgevechten. Als een ander mannetje de signalen negeert, worden de bewegingen met de schaar dringender, tot er tenslotte een gevecht kan uitbreken. De twee krabben ratelen met hun scharen, terwijl ze proberen elkaar op de rug te krijgen. Dit zijn een paar krachtproeven, die er gewoonlijk mee eindigt dat de indringer afdruipt met een niet meer dan gekwetste waardigheid. Volgens de onderzoekers is de voortplanting gekoppeld aan het springtij. Tijdens het ene springtij planten de krabben boven op het strand zich voort en bij de volgende de lager wonende krabben. De reactie van de vrouwtjes op de mannetjes lijkt onverschillig of zelfs afwijzend. Het mannetje moet soms wel 12 keer per dag zijn kunsten vertonen en dat dagen achter elkaar voor zijn partner zich gewonnen geeft. Vaak gaat het vrouwtje midden in hofmakerij naar haar hol en sluit de ingang af, op een bepaald moment gaat ze echter toch meedoen en eindigt dan met de paring Waardoor het voortbestaan van dit mooie diertje wordt gewaarborgd. ——————————————————————————————————

Bacteriën en algen beïnvloeden ons klimaat Voor u gelezen: bron: Rijks Universiteit Groningen Dimethylsulfide (DMS) is een vluchtige stof met positieve en negatieve effecten op het milieu. DMS wordt geproduceerd door bepaalde algen en bacteriën die in zee leven. Eenmaal in de atmosfeer wordt DMS chemisch geoxideerd en weerkaatst door de zonnestralen. Op deze manier daalt de gemiddelde temperatuur op aarde en vermindert het broeikaseffect. Een negatief effect van DMS is, dat het bijdraagt aan zure regen. De stof is bovendien giftig voor sommige organismen en een overmaat kan leiden tot hevige stankoverlast. Bioloog Henk Jonkers bracht in kaart hoe de productie en consumptie van dimethylsulfide wordt gereguleerd in bacterie- en algengemeenschappen in kustgebieden. Met deze kennis is het mogelijk om inzicht te krijgen in de gevolgen van menselijk ingrijpen op het ecosysteem van de zee. DMS blijkt te ontstaan bij de afbraak van de stof DMPS die bepaalde organismen gebruiken om zich te beschermen tegen het zout uit zeewater. Daarnaast zijn er bacteriën die DMS kunnen afbreken, zodat de concentraties niet te hoog oplopen. Jonkers ontdekte, dat met name de purperen zwavelbacterie Thicapsa roseopersicine belangrijk is bij het in stand houden van de balans tussen productie en consumptie. Bij aanwezigheid van zuurstof consumeert deze bacterie DMS, terwijl hij bij een zuurstoftekort de stof juist produceert. Wanneer de mens dus bijvoorbeeld besluit tot het verrijken van water met voedingsstoffen voor algen en bacteriën, kan dat lokaal leiden tot stankoverlast en op wereldschaal zelfs tot klimatologische veranderingen.

Danio Rerio Delft

98

Trapa natans

Mei 2007 door E. Naets

Voor u gelezen, bron: Aquarianen, Gent Een merkwaardige plant waarvan de Nederlandse benaming ‘Waternoot’ is. Soms wordt deze plant, uit de familie Hydrocaryaceae, ook wel eens Waterkastanje genoemd. In de aquaristiek is Trapa natans thans een zeldzame gast. Voor het gewone aquarium is het trouwens een plant van mindere waarde, maar in een sterk belicht paludarium kan de Waternoot bijzonder fraai zijn. Verspreiding

In de natuur komt Trapa natans op vele plaatsen voor in de gematigde en koele klimaten van het noordelijk halfrond, het is namelijk een Kosmopoliet. Hier in West-Europa is Trapa natans door de toenemende vervuiling vrijwel uitgestorven. Waar men deze plant nog aantreft vindt men hem meestal in stilstaand water, drijvend aan het wateroppervlak. In de Verenigde Staten zijn er gebieden waar de plant is vermeerderd tot een ‘waterpest’. Beschrijving Onder water bezit de plant fijne, lintvormige, tegenoverstaande bladeren die dikwijls als wortels worden beschouwd. Dankzij blaasvormig verdikte bladstelen vlotten aan het wateroppervlak hardgroene bladeren, die ruitvormig zijn en aan de buitenkant sterk getand. Die drijfbladeren groeien in rozetvorm. Een rozet kan wel 20 bladeren bevatten en een doorsnee van 25 centimeter bereiken. Trapa natans is een eenjarige plant die elk jaar opnieuw uit zaden kan worden opgekweekt. De bloeitijd loopt van juli tot september. De witte bloemen hebben vier bladeren en staan elk afzonderlijk in de bladschachten.

In het aquarium Trapa natans is, zoals eerder gezegd, alleen interessant in een open aquarium of in een paludarium als we de planten van bovenaf kunnen zien.

Danio Rerio Delft

99

Mei 2007

Vroeger werd deze plant ook gebruikt om andere planten zoals crypto’s schemerlicht te geven. Thans is de Trapa natans in de vergeethoek beland. De gesloten lichtkappen zijn hier vooral de oorzaak van. Trapa natans verdraagt een temperatuur van maximaal 23 °C en heeft bij voorkeur zacht tot middelhard water nodig om zich te ontplooien. Men kan de Waternoot in de bodem planten. Al snel zal deze naar de oppervlakte doorgroeien en daar bladrozetten vormen. Zodra de drijfbladeren volledig tot ontwikkeling komen, maken de lintvormige, submerse bladeren plaats voor veervormige, fijne wortels. Hiertussen vindt het jongbroed een veilig onderkomen. Vele vissen zullen ook niet aarzelen om tussen zulk een wortelmassa eitjes af te zetten. Bij een goede verzorging en aangewend in de juist omgeving is het een plant met een bijzondere uitstraling, ——————————————————————————————————

Wist u dat . . . De hoogste elektrische spanning wordt opgewekt door de Sidderaal (Electrophorus electricus) die voorkomt in de rivieren van Brazilië, Colombia, Venezuela en Peru? Een middelgoot exemplaar kan stroomstoten afgeven van 400 volt bij een één ampère; ook stoten van 650 volt zijn vermeld De meest giftige vissen behoren tot de familie van de Synanciidae, waarvan de soorten van het geslacht Synancea (in het Maleis: ikan setan = Duivelsvis) in de tropische wateren van de Indische en Stille Oceaan voorkomen. Contact met vinstekels, die een sterk zenuwgif bevatten, kan dodelijk zijn. ——————————————–-———————————————————

NHOUD Uitnodiging 1: Verenigingsavond van dinsdag 15 mei Uitnodiging 2: Praatavond van dinsdag 5 juni Van de bestuurstafel door Willem Neeleman Jaarprogramma 2007 Voor u gelezen: Wat eten wandelende takken? door Theo Luyten Terugblik verenigingsavond door Lotty Sonnenberg Voor u gelezen: Crenicichla strigata door Chr. Van Minnen Voor u gelezen: Biotoop Zuid-Amerika door Johan Vanlancker Voor u gelezen: Redfield Ratio door Charles Buddendorf Voor u gelezen: Basis 10 voor een optimaal aquarium Voor u gelezen: De Wenkkrab door Joop Kooman Voor u gelezen: Bacteriën en algen beïnvloeden ons klimaat Voor u gelezen: Trapa natans door E. Naets Voor u gelezen: Wist u dat . . . ? - Inhoud Bestuur, redactieadres en commissies

81 81 81 82 82 83 85 87 91 92 93 97 98 99 100

Danio Rerio Delft

100

Mei 2007





[email protected]

Bibliotheek


Adviesgroep Leden


[email protected]








J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]







DANIO RERIO DELFT juni 2007 - nr. 6 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Verenigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. —————————————————————————————————— Uitnodiging 1: Verenigingsavond, dinsdag 19 juni 2007 Willem van Wezel: Van Hout Tot Huiskeuring. Willem laat ons aan de hand van foto's zien hoe hij en zijn zoon Fred vanuit het niets een compleet aquarium opbouwen, alle techniek aanbrengen, en de bak inrichten, om tenslotte met het aquarium mee te doen aan de huiskeuring. Willem is een enthousiaste en ervaren aquariaan die hoge ogen heeft gegooid bij de landelijke, zeer actief is in zijn vereniging en daarbuiten, en over het algemeen zijn hobby tot een fulltime job gemaakt heeft. De aquarium meubels die hij bouwt voor zichzelf en voor anderen, bevatten heel wat doordachte details. Hij weet ook hoe je een aquarium moet inrichten; zijn composities zijn besmettelijk, en breiden zich als een olievlek uit over Zoetermeer en omstreken. Hij kan er dan ook nog eens met veel humor over vertellen. Kortom, u kunt rekenen op een avond gezellig aquahoeren waarbij u een kijkje krijgt in de keuken bij Willem, en dat is beslist de moeite waard ! De redactie gaat

op vakantie,

En wenst uw veel mooi weer, en tot september.

Danio Rerio Delft

102

Juni 2007

JAARPROGRAMMA 2007 5 juni 19 juni 4 18 2 16

september september oktober oktober


Praatavond, Verenigingsavond, Willem van Wezel; Van Hout Tot Huiskeuring Praatavond, Verenigingsavond, Praatavond, Verenigingsavond, veilingavond dit keer organiseert onze zustervereniging de avond u bent welkom in Rijswijk. Verenigingskeuring, Praatavond, Verenigingsavond, Geen Praatavond! Uitslag Verenigingskeuring 2007 door bondskeurmeester W.A. Tomey


Barbecuepeiling

door Pim wilhelm

Ja, u leest het goed. Om ook op ander wijze het contact tussen de leden en hun aanhang wat te stimuleren, overweegt het Bestuur een barbecue te organiseren. Daar is wat informatie van de leden bij nodig. - Het zal duidelijk zijn, dat de zomermaanden daar uitstekend voor geschikt zijn. Maar, de vakantie is tegenwoordig steeds meer gespreid. Vandaar dus de optie: in de eerste helft september. - Als u er geen behoefte aan hebt: jammer. Als u wel van plan bent te komen, dan is het voor ons belangrijk te weten met hoeveel personen u komt. Dat hangt samen met het kiezen van de locatie. Er zijn geringe kosten aan verbonden. Na deze aankondiging in het DRD-blad, zal er ook op de verenigingsavonden in juni gepolst worden. Hierna neemt Bestuur een beslissing en vervolgacties. U kunt uw reactie ook mailen aan de voorzitter.

Danio Rerio Delft

103

Juni 2007

TL5, LED’s en de Flora-mate aquarium instrumenten door Lotty Sonnenberg en Ton Zwartjens Op de verenigingsavond van 17 april hadden we Jaap Liefting te gast die ons het één en ander vertelde over de Flora-mate aquarium instrumenten. Tijdens deze presentatie werd ons het één en ander uitgelegd over dimbare TL5 verlichting, Led verlichting en pH meters en de daarbij horende elektrodes. Ondanks de deskundige uitleg van Jaap, zijn er diverse vragen bij het bestuur en de technische commissie binnen gekomen. Ook omdat een gedeelte van het verslag van de lezing in het vorige maandblad helaas is weggevallen, volgt hier het restant, aangevuld met interessante technische bijzonderheden. Er zijn bij gebruik van TL5 toch een paar dingen waar je op moet letten. Als je ze in verticale stand wil toepassen (zoals soms in een terrarium) moet je er voor zorgen dat de ‘koude kant’ (de kant met het merk) zich aan de onderkant bevindt. De draden naar de VSA moeten zo kort mogelijk worden gehouden, waarbij de kortste draad niet langer mag zijn dan 1.50m. De bedrading moet ook van elkaar gescheiden worden gehouden en ook niet in de buurt van een eventuele pH regelaar liggen. Gebruik je lichtreflectoren, zorg er dan voor dat deze geaard zijn. Als de verlichting niet werkt. We gaan er vanuit, dat de draden goed zij aangesloten, en de TL5 buizen heel zijn. Demonteer dan als eerste de 1-10 Volt sturing van de lichtdimmer, dan moet de verlichting op 100% volvermogen gaan branden. Kortsluit hierna de + en – van de VSA (dit is de 1-10 Volt aansluiting van het VSA met een los draadje) de verlichting moet nu op zijn minimumstand gaan branden (dit is 1- tot 3% afhankelijk van het merk van de VSA) is dit niet het geval controleer dan de bedrading. Programmeren van de Flora-mate lichtdimmer. Na het lezen van de handleiding kan alles heel eenvoudig worden ingesteld, terwijl in de grafiek precies is te zien hoe de lampen gaan werken. Besteed extra aandacht aan het kalibreren van de minimale verlichtingsstand. Als er een flikkering te zien is, in de Tl-buis en bij de kortsluiting test, was dat niet het geval,

Danio Rerio Delft

104

Juni 2007

dan staat de minimale verlichtingsstand te laag. Ook het aarden van de lichtreflectors biedt vaak een oplossing voor de dimproblemen. Het stroomverbruik. Het stroomverbruik van de TL5 is volgens de fabrikant lager dan bij de TL8. Dit geldt echter dus alleen voor de TL5 t.o.v. de oude mechanische voorschakel apparaten voor de TL8, die zo warm werden. De TL5 lampen kunnen alleen gebruikt worden met de speciale elektronische voorschakel apparaten. Deze elektronische Eva’s gebruiken 20-30% minder energie dan de conventionele Vsa's. En er is geen starter nodig, er is geen knipperen en herhaald opstarten van de lamp noodzakelijk. Dit maakt het gebruik van T5 lampen in het terrarium ook zeer ideaal. Als de TL5 verlichting in de avonduren staat gedimd, is er wel degelijk een stroom besparing. Onderstaande tabel geeft de resultaten weer, van de lumen output van 2 gangbare type TL buizen kleur 830/840 t.o.v. elkaar met nagenoeg gelijke lengte.

TL8 36 watt 58 watt

lumen 3350 5200

Lengte 120 cm 150 cm

TL5 28 watt 35 watt 49 watt

Lumen 2600 3300 4300

Lengte 114 cm 145 cm 145 cm

In totaal zal de lichtopbrengst van de TL5 lager zijn dan met het oude TL8 systeem. Bij toepassing van een TL5 35W High Efficiëncy (HE) lamp in plaats van een TLD 58W lamp is er weliswaar een energiebesparing van ca 40% gerealiseerd, maar het lichtniveau is met ca 36% gedaald. Waardoor het verlichtingsgehalte lager is dan het gewenste niveau, en er een stagnatie zal optreden in de plantengroei. Ook met een TL5 van 49W High Output (HO) lamp (deze lamp heeft trouwens de zelfde lengte als een 35W High Efficiëncy TL5 lamp). Zal de lumen -output nog steeds maar 4300 lumen bedragen, in plaats van de 5200 lumen, waardoor het lichtniveau met ca 17% is gedaald. Philips heeft een nieuwe serie dimbare VSA voor TL5, die tot 1% kan dimmen. Momenteel zijn er dimbare Vsa’s voor 2 x 80 Watt. En bij de nieuwe serie, mogen de aansluitsnoeren 2 meter lang zijn.

Danio Rerio Delft

105

Juni 2007

Er is ook een nieuwe kleur T5, ActiViva. Met extra aandeel blauw, hieronder vind u de gegevens van een 54 Watt buis. Kleur code 451 Kleurweergave 82 Ra8 Lichtkleur ActiViva Natural Kleurtemperatuur 8000 K Lichtstroom lamp EVSA 25°C 4250 Lm Goed voor het milieu. Met de TL5 16 mm buislamp wordt een omvangrijke besparing verwezenlijkt op de grondstoffen voor het toestel - vergeleken met de TL8 26 mm buislamp, er is een derde van de grondstoffen nodig. De lamp zelf is uit 40% minder grondstoffen gemaakt. Een fantastische besparing, als je weet hoeveel miljoen fluorescentielampen er ieder jaar van de band rollen. De milieuvoordelen van de TL5 houden uiteraard niet op bij de grondstoffen, de milieueffecten op het einde van de levensduur van de lamp zijn tot een minimum beperkt, waardoor een minimum aan kwik (een essentieel bestanddeel van fluorescentielampen) in de TL5 lamp is verwerkt. Hierdoor is de TL5 praktisch 100% recycleerbaar. Omgevingstemperatuur TL5 lamp. De optimale omgevingtemperatuur voor de TL5 ligt op 35°C. Dit is een stuk gunstiger in de warme lichtkappen van onze aquaria en terraria. De TL8 heeft een optimale omgevingstemperatuur nodig van 25°C. Oppervlaktetemperatuur TL5. De oppervlaktetemperatuur van de TL5 buiswand is een stuk hoger dan bij de TL8, deze extra warmteontwikkeling is er alleen als de TL5 op 100% brand. Deze extra warmteontwikkeling geeft ons wel een stroombesparing in de koude wintermaanden. Het verwarmingselement hoeft minder bij warmen. De extra warmteontwikkeling kan in de zomer maanden wel eerder een nadelig zijn. Led verlichting. Ook zagen we nog een LED lampje tijdens de presentatie van Jaap, met een mooie gerichte lichtstraal. Deze was aangesloten op een dimbare stekker waarbij het voltage van 2 tot 12 Volt ingesteld kon worden. Oleg Vladimirovich Losev ontdekte reeds halverwege de jaren 1920 dat diodes licht uitstraalden als er stroom doorheen werd gestuurd. In 1927 publiceerde hij in een Russisch tijdschrift details over de eerste LED en vroeg een patent aan. Helaas bleef Losevs werk onopgemerkt.

Danio Rerio Delft

106

Juni 2007

Daardoor duurde het tot 1962 voordat de led echt doorbrak. Door de halfgeleiderconstructie van een LED wordt het uitgezonden licht al enigszins gebundeld. Deze bundeling wordt doelbewust vergroot door het kristal in een reflector te monteren om met een kleinere openingshoek een grotere lichtintensiteit te bereiken. De allerfelste LED (anno 2005: meer dan 20 cd ofwel 25.000 milli candela/ mcd) hebben een zeer smalle openingshoek (minder dan 20 graden). Nu zegt 25.000 mcd wel iets over de intensiteit van het licht maar nog niets over de hoeveelheid licht die een LED uitstraalt. Daarvoor moet ook de openingshoek meegerekend worden. De felste LED van 25.000 mcd met openingshoek van 20 graden stralen een hoeveelheid licht uit van 25.000 x [2 x pi x (1 – cos(200/2))] = 2386 mLumen. Rendement. Er is een belangrijk verschil in rendement van de gekozen led en de kleur. Een monochromatische led, vooral de rode, kan bijzonder efficiënt zijn (tot wel 50% van de elektrische energie wordt in deze omgezet in licht). Het loont heel duidelijk om zulke LED’s te gebruiken om bijvoorbeeld gloeilampen na te bootsen. Het rendement van een witte LED, is veel kleiner dan dat van een rode LED. De witte LED is opgebouwd uit een blauwe LED waarvan een gedeelte van het licht wordt opgevangen door een fosfor die het, met een belangrijk energieverlies, omzet in geel licht. Het geel in combinatie met blauw geeft een witte indruk. De meest efficiënte witte verlichting wordt overigens gevormd door fluorescentielampen. De modernste superfelle witte LED van 5mm doorsnee leveren een lichtstroom van 18 lumen. Deze LED verbruiken ca. 0,35W en leveren daarmee 51 Lumen/Watt. Een moderne spaarlamp van 15 Watt levert met gemak 55-60 Lumen/Watt, en is daarmee efficiënter dan de modernste LED.

Danio Rerio Delft

107

Juni 2007

Het lichtrendement van een TL8 26 mm fluorescentielamp is op dit moment: ruim 90 Lumen/Watt. TL5 lampen met de kleine 16 mm diameter halen zelfs al 104 Lumen/Watt. Een LED verslaat dus wel de ouderwetse gloeilamp, die maar 12 Lumen/Watt levert. De halogeenspot levert 17 Lumen/Watt, (en de laagspanning halogeenspot ca. 20 Lumen/Watt), maar de huidige LED komt voorlopig niet in de buurt van de moderne TL buizen en spaarlampen. Ook de aanschafprijs van een led is absoluut nog niet concurrerend. De levensduur. Een LED gaat gemakkelijk 50.000 uur mee, en zelfs de modernste TL5 buizen halen nooit meer dan 25.000 uur. Bij de meeste LED met hoog vermogen neemt de lichtopbrengst gedurende de levensduur langzaam af. In een persbericht van Philips Van april 2007 staat dat ze een LED in productie hebben die 70 Lumen/Watt gedurende de levensduur constant blijft. De ontwikkeling staat niet stil. nog even snel op het internet rond gesnuffeld en Philips heeft weer een record gebroken. In een nieuw persbericht (mei 2007) is de grens van 100 Lumen/Watt doorbroken met een witte hoogvermogens-LED’s. Deze nieuwe witte LED met een afmeting van 3 x 4,5 mm is de LED veel kleiner dan andere LED’s. De LED chip zelf is maar 1mm2 groot. Ook deze nieuwe LED’s werken met een stroom van 350 tot 1000 mA en leverde een lichtstroom van 115 Lumen/Watt bij een gecorreleerde kleurtemperatuur van 4658 K. De lichtopbrengst voor betaalbare LED’s stijgen per jaar met zo’n 100%, door veelvuldig gebruik in bijvoorbeeld verkeerslichten, zaklantaarn en de autoverlichting zal de prijs snel dalen. Wanneer een LED verlichting interessant wordt, als hoofdverlichting van een aquarium is nog niet bekend. Conclusie Led verlichting in het aquarium, heeft voorlopig nog geen toekomst. Maar met één enkele hoog rendement LED, een bepaalde plantengroep uitlichten.

Danio Rerio Delft

108

Juni 2007

Flora/mate pH en temperatuur meter . Een andere ontwikkeling is de Flora-mate pH meter. In deze meter bevindt zich ook een thermometer. Hij werkt op (oplaadbare) batterijen die via een adapter constant op spanning gehouden kunnen worden. Je kunt er gestuurd CO2 mee toevoegen, maar ook de verwarming of koeling mee aansturen. Ook is hij te gebruiken voor de besturing van een kalkreactor. De flora-mate pH meter kan worden gebruikt in combinatie met alle gangbare pH elektroden, maar er is ook een flora-mate elektrode leverbaar, die van glas is en navulbaar is. Hij gaat bij juist gebruik zeer lang mee. Deze elektrode kan gebruikt worden bij aquariumwater met een geleidbaarheid van 200 micro Siemens of meer. Bewaar een elektrode nooit droog maar altijd in de daarvoor speciale bewaarvloeistof.

De flora-mate pH controller kan zowel met ijkvloeistoffen 4 en 7, als met 7 en 10 geijkt worden. De pH controller kan zowel naar beneden als naar boven regelen. De flora-mate is daardoor perfect geschikt voor zowel zoetwater (pH 4 .. 7) als zeewater (pH 7..10)

Danio Rerio Delft

109

Juni 2007

Flora-mate ORP en temperatuur meter en controller De flora-mate is een ORP meter en een temperatuur meter in één. Toepassingen zijn onder meer: Ozon controller in een tropisch aquarium. ORP bewaking met alarm Koeling Verwarming Temperatuur bewaking met alarm

Calibratie. De Calibratie van de redox elektrode gaat snel en is eenvoudig, middels een druk op de knop. Schakelpunten. Voor elke uitgang zijn er twee instelbare schakelpunten: Met het ene schakelpunt kan de uitgang geactiveerd worden als de meetwaarde groter is dan de ingestelde waarde. Met het andere schakelpunt kan de uitgang geactiveerd worden als de meetwaarde kleiner is dan de ingestelde waarde. Ozon controller Stel SP2 in op de waarde waarbij de ozon toevoer moet worden geopend. Stel SP1 in op 0. Zodra de ORP onder de in SP2 ingestelde waarde komt, wordt de uitgang geactiveerd. Deze blijft geactiveerd totdat de ORP weer boven de in SP2 ingestelde waarde is gestegen. ORP bewaking met alarm Stel SP1 in op de hoogste waarde die de ORP mag bereiken. Stel SP2 in op laagste waarde die de ORP mag bereiken. Zodra de ORP boven de in SP1 ingestelde waarde komt, of onder de in SP2 ingestelde waarde zakt, wordt de uitgang geactiveerd. Deze blijft geactiveerd totdat de ORP weer terug is op een veilige waarde, dus een ORP die tussen SP1 en SP2 in zit.

Danio Rerio Delft

110

Juni 2007

Koeling Met één of meer computer ventilatoren in de lichtkap kan een aquarium in de zomer efficiënt gekoeld worden. Stel SP3 in op de temperatuur waarbij de ventilator moet worden aangeschakeld. Stel SP4 in op 0. Zodra de temperatuur boven de in SP3 ingestelde waarde komt, wordt de temperatuur uitgang geactiveerd. Deze blijft geactiveerd totdat de temperatuur weer onder de in SP3 ingestelde waarde zakt. Verwarming Met een relais kan de temperatuur uitgang worden gebruikt om een verwarmings element te schakelen. Stel SP4 in op de temperatuur waarbij de verwarming moet worden aangeschakeld. Stel SP3 in op 0. Zodra de temperatuur beneden de in SP4 ingestelde waarde komt, wordt de verwarming aangezet. Deze blijft geactiveerd totdat de temperatuur tot boven de in SP4 ingestelde waarde komt. Temperatuur bewaking met alarm Stel SP3 in op de hoogste waarde die de temperatuur mag bereiken. Stel SP4 in op laagste waarde die de temperatuur mag bereiken. Zodra de temperatuur boven de in SP3 ingestelde waarde komt, of onder de in SP4 ingestelde waarde zakt, wordt de temperatuur uitgang geactiveerd. Deze blijft geactiveerd totdat de temperatuur weer terug is op een veilige waarde, dus een temperatuur die tussen SP3 en SP4 in zit. We danken Jaap Liefting nogmaals voor de interessante april avond met een hoop technische bijzonderheden, waar we veel van op konden steken. Wie nog meer details wil weten over de flora-mate apparaten of iets wil bestellen kan een kijkje nemen op de website van Jaap Liefting: www.flora-mate.nl —————————————————————————————————— Miljoenen ansjovissen gestikt op Spaans strand door Ruud de Nooy Voor u gelezen, bron: Dagblad Trouw Miljoenen zeldzame jong ansjovissen zijn gestorven nadat ze waren aangespoeld op een strand bij Colunga in het noorden van Spanje. Experts kunnen alleen maar gissen naar de reden voor de stranding. Onderzoek heeft uitgewezen dat ze niet zijn vergiftigd. De voorlopige conclusie is dat de school werd opgejaagd door roofdieren, b.v. dolfijnen of tonijnen. Het is ook mogelijk dat de vissen gedesoriënteerd zijn geraakt door de hoge temperatuur van het zeewater, tussen de 25 en 26,5 °C. De ansjovissen, bocarte geheten, gelden in Spanje als een culinaire lekkernij, maar hebben in de Europese Unie een beschermde status. Luis Laria, coördinator van een zeedieren beschermingdienst van de overheid, sprak van een ramp.

Danio Rerio Delft

111

Biotoop Australië

Juni 2007 door Romain Van Lysebettens

Voor u gelezen, bron: Aquarianen, Gent Hier zijn we terecht gekomen in ’s werelds kleinste vasteland (werelddeel) dat ten zuiden ligt van de evenaar en circa 7 miljoen vierkante kilometer groot is, namelijk Australië. De oorspronkelijke bevolking, de Aboriginals, werden er tijdens het koloniaal regime van de Engelsen verdreven en zoals de Indianen in Amerika, in onherbergzame reservaten gedumpt: gebieden zoals savanne en steppe waarin weinig leven is te vinden. Ter inleiding dit vleugje geschiedenis, dat moet kunnen in een tijdschrift als dit en dat laten we hier dan ook niet achterwege. Als zoutwateraquariaan We hebben er een van ’s werelds mooiste natuurwonderen onder het zeeoppervlak: het Groot Barrièrerif een enorm bolwerk van koralen dat bijna loodrecht uit de Oceaan oprijst. Op die koralen krioelt het van ongewervelde dieren en planten die erop zich hebben vastgehecht. In dat labyrint is er een buitengewone verscheidenheid aan kleuren, vormen en gedragspatronen van de meest merkwaardige vissen. Nochtans is het mensDOM de laatste 10 tot 15 jaar zijn stempel gaan drukken op dit paradijs. Volgens sommigen is men reeds begonnen met de vernietiging ervan. Handelsbelangen, recht op toeristische exploitaties, het speelt allemaal een rol! Toch is die schoonheid onder water niet te evenaren, laat staan dat we het ooit zouden moeten renoveren . . . Als zoetwateraquariaan Nog eventjes aardrijkskundig bekeken. De zoetwaterwereld van Australië is geconcentreerd in het noorden en in het oosten. De grootste delen van het westen en het zuiden zijn geheel zonder rivieren, evenals het centraal gedeelte. Dat zou volgens mij wel eens een van de grote redenen kunnen zijn waardoor Australië lang (nu nog komt de informatie maar langzaam door) op aquaristisch gebied (zoetwater) niet zo van groot belang bleek te zijn. Met de komst echter van ‘The Rainbouw Fish’ waarbij de familie. Melanoteaeniidae boesemani; De meest bekende en interessantste voor de aquaristiek is, zou er toch een grote doorbraak in de goede richting zijn geschied! Op hobbygebied zijn de volgende vissen, mits met de nodige aandacht, betrekkelijk goed te houden. We houden het hier echter maar bij een paar soorten.

Danio Rerio Delft

112

Juni 2007

Melanotaenia maccullochi; Één van de populairste Regenbogen momenteel verkrijgbaar. Zeker aan te bevelen voor de beginnende liefhebber van deze soorten. Temperatuur 22-26 °C, pH 6-7, grootte 7 cm, vindplaats het noordelijk deel Jardine River.

Melanotaenia trifasciata: met zijn pastelachtige kleuren is dit een van mooiste (voor mij toch), welke de naam ‘Regenboog’ eer aan doet. Men heeft momenteel 3 varianten: M trifasciata van Arnhem Land; M. trifasciata Giddy River; M. trifasciata Coen River. Watertemperatuur 23-28 °C, pH 6.2 tot 7. Iriatherina wemeri; Een specialistenvisje, het best te houden in kleine groepjes in belante aquaria. Zou eveneens voorkomen in brakwatergebieden. Watertemperatuur 22-29 °C, pH 6 tot 7. Pseudomugul gertudae; We komen hier terecht bij de ‘blue eyes’, werkelijk juweeltjes die ik toch zeker niet zou aanraden voor de beginnende liefhebber! Watertemperatuur 22- 29 °C, pH 6 tot 7. Bij het houden van al deze vissen wordt sterk de nadruk gelegd op de opstelling van de bak.

Danio Rerio Delft

113

Juni 2007

Het invallen van het zonlicht in de vroege morgen zou positief zijn om het kweken te stimuleren. Tevens raden we aan, een tuiltje(s) mos(sen) aan te brengen in de bak waarboven vele van deze soorten de neiging vertonen om af te zetten. Andere soorten, zoals vele katvisachtigen, zouden we afraden, daar deze nogal groot en roofachtig uitvallen en de brakwaterbewoners bespreken we zeker we; eens in een heel speciaal artikel, daar ik van mening ben dat het houden van deze soorten een hobby op zichzelf is. Ik zou willen besluiten met u te vertellen dat mijn onderzoekingen bij het schrijven en samenstellen van dit artikel me een andere kijk hebben doen krijgen op dit toch wonderbaarlijke land met zijn heel aparte fauna en flora. Hoe intrigerend een hobby wel kan zijn is me nogmaals heel duidelijk geworden. Maar ook . . . hoe weinig ik nog maar weet van die boeiende onderwaterwereld . . . . ——————————————————————————————————

De bewoners van de Eendenlagune

door Daniël Aarts Voor u gelezen, bron: prof. dr. John A. Enler en ervaringen van schrijver In het oosten van Venezuela ligt in de buurt van Cumana de Laguna de Patos. Laguna de Patos betekent zoveel als de Eendenlagune, er zijn hier dan ook talloze soorten watervogels te vinden, maar daarover ga ik het nu niet hebben. Ik wil het nu gaan hebben over een visje wat voor het eerst in de jaren ’30 van de vorige eeuw door een aquariaan (Franklyn F. Bond) gezien is om vervolgens weer te worden vergeten. Eerst eens iets over de vindplaats, de lagune was ooit een brakwatergebied maar zeer lang geleden werd het totaal afgesloten van de zee en is dus door aanvoer van zoet (regen) i.p.v. zout water nu een volledige zoetwaterplas geworden. In het regenseizoen is de lagune één groot watersysteem maar in de droge tijd bestaat het uit talloze kleine poelen die in temperatuur en waterwaardes redelijk van elkaar verschillen. De poelen variëren van hard water van 25 ° tot zacht zuur water van 27 °, dit voornamelijk door variaties in de ligging en de bodemsamenstelling. De afwisseling tussen een waterplas en meerdere poelen is waarschijnlijk de enige reden waarom er nog vis in deze lagune leeft, aan de ene kant van de lagune ligt een vuilstort en aan de andere kant komt de riolering er in uit. Zouden door de poelvorming de vissen niet gescheiden worden van deze vervuilinghaarden dan was er waarschijnlijk geen leven mogelijk in dit water. Helaas neemt dit niet weg dat de soort, waar het hier om draait, bij de laatste expeditie naar dit water in 1998 door Amando Pou niet meer is waargenomen in dit watersysteem. En dus waarschijnlijk in het wild is uitgestorven.

Danio Rerio Delft

114

Juni 2007

De herontdekking In 1975 ging prof. dr. John A. Endler naar Venezuela om daar onderzoek te doen naar de verspreiding van guppen in Zuid-Amerika, een ander doel was om te zien of de erfelijkheidsfactoren van de gup verschilden van andere vindplaatsen. In de wat koelere poelen met harder water vond prof. Endler inderdaad guppen maar in de warmere poelen, die vol zaten met groene eencellige algensoorten, vond hij een ander visje, wat kleiner en met enorm veel kleuren. Hij wist op dat moment niet dat deze soort al eens eerder was ‘ontdekt’. Hij nam een aantal vissen mee terug naar Amerika en gaf ze aan dr. Donn Erik Rosen die op dat moment curator was voor het Amerikaans natuur historisch museum en die tevens ichtyoloog. Deze overleed helaas voordat hij de soort kon determineren. Voor zijn dood had hij enkele exemplaren van de soort aan een wederzijdse vriend van hem en prof. Endler gegeven, dr. Klaus Kallman. Dr. Kallman werkte op dat moment bij het New York Aquarium en was ook een bekend geneticus. Het was deze man die aantoonde dat het een op zichzelf staande vissoort was uit het geslacht Poecillia. Het DNA van de soort verschilt zoveel van de Poecillia Reticulata (de gup) dat vast kwam te staan dat we hier met een ‘nieuwe’ soort te maken hadden die geen ondersoort was van een andere vis en ook geen plaatselijk mutant van een elders voorkomende soort. Het was deze man die de soort een naam gaf: Endlers levendbarende of Poecillia Endler. Dit overigens zonder dit aan zijn vriend prof. John Endler te vertellen! Professor Endler hoorde de naam voor het eerst in 1980 terwijl hij in het publiek zat tijdens een grote bijeenkomst in Duitsland . . . Hij was natuurlijk zeer verrast. Mijn Endlers Professor Endler en ik hebben wel eens contact met elkaar via e-mail en zo kom ik aan een hele hoop informatie over deze soort. Zo vertelde hij me laatst dat hij in een Japans boekje een Endler zag staan die duidelijk gekruist was met een gup, dit wordt vaker gedaan omdat de gup grotere nesten heeft dan de Endler. Hierbij verliezen de mannetjes veel van hun kleur en ook de lichaamsvorm verandert. Ik heb hem ooit foto’s gestuurd van mijn Endlers om te bepalen of deze wel raszuiver waren en zijn antwoord was: ‘These are the real thing’. Hij hoopte dan ook dat ik ze zuiver wilde houden en dat doe ik dan ook zeker. Hoe herken ik de Endler? De Endler is een visje waarvan de vrouwen geen enkele kleurtekening hebben. Behalve dat, naar gelang de gemoedstoestand, ze soms donkere

Danio Rerio Delft

115

Juni 2007


€ 50,00 € 25,00 € 40,00 € 25,00 € 25,00 € 20,00 € 15,00


Danio Rerio Delft

116

Juni 2007



Danio Rerio Delft

117

Juni 2007

randen rond de schubben krijgen waardoor er een soort nettekening ontstaat. De mannetjes hebben des te meer kleur. De meeste mannetjes hebben metaalachtige groene, blauwe en gouden kleuren. Vaak hebben ze op de flank ook nog een zwarte vlek. Van ongeveer 10 % van de wilde populatie hadden de mannetjes een geheel zwarte rugvin. Bij de rest had deze diverse kleuren. De rugvin is altijd hoekig van vorm, soms zelfs vlagvormend, nooit rond (dit kan een teken zijn van kruising). De staart is zeer divers van vorm. Deze kan een bovenzwaard, een onderzwaard of een dubbelzwaard hebben. De mannen zijn tussen de 2 en 21/2 cm groot terwijl de vrouwen het dubbele kunnen halen. De vrouwtjes hebben een vinnenstelsel zoals een ongekleurde, kortvinnige vrouwtjesgup. De kweek De kweek is simpel. De mannen doen een soort dansje om de vrouwen gunstig te stemmen en dan gaan zij over tot de paring. Dit doen ze de hele dag door en het is dus verstandig om meer vrouwen dan mannen te houden zodat de vrouwen ook wat rust krijgen. Endler-vrouwen kunnen ongeveer om de 22 à 23 dagen een nest baren. Dit is bij guppen om de 28 dagen. De nesten zijn tussen de 10 en 20 jongen. Endlers jagen niet echt op hun eigen jongen, hooguit alleen het eerst uur. Flink wat planten in de bak voorkomt dit. De jonge mannen beginnen te kleuren ongeveer vanaf dat ze 17 dagen oud zijn. De vrouwen kunnen twee maanden na hun geboorte hun eerste nestje krijgen. Als er naar verhouding te veel mannen zijn, kunnen de dominante mannen elkaar opjagen, maar beschadigen doen ze elkaar nooit. Endlers leven 1 tot 2 jaar. Je kunt het beste maar met een groep van minimaal 6 beginnen om de groep in stand te houden. Endlers eten alle gangbare soorten voedsel met een voorkeur voor klein levend voer en spirulina. Verder eten ze vooral algen die ze met name van bladeren van planten af halen. De soort wordt de laatst tijd steeds populairder. Dit betekend helaas dat sommige mensen ze met guppen kruisen om zo grotere nesten te krijgen. Dit is natuurlijk zonde omdat de soort, naar alle waarschijnlijkheid, in het wild is uitgestorven. Er gaan wel geruchten over een tweede vindplaats. Deze plaats is op het Paria-schiereiland. Deze locatie met echter nog worden onderzocht.

Danio Rerio Delft

Driedoornige stekelbaars.

118

Juni 2007

Voor gelezen Natuurvrienden-Zwolle

Er zijn diverse van onze leden regelmatig met hun netjes aan de waterkant te vinden om levend voer te vangen voor hun aquariumvissen. Dat hierbij ook dieren gevangen worden, die niet als voedseldieren gebruikt kunnen worden, zal u niet verbazen. Zo vangen wij regelmatig in heldere sloten in de omgeving de Driedoornige stekelbaars tussen de watervlooien. Deze Driedoornige stekelbaars is met zijn lengte van ± 6 cm niet alleen één van de kleinste inheemse vissoorten, maar zeker de mooiste. Het lichaam is zilvergrijs met een groen waas. Vanaf de rug lopen donkergroene strepen die naar de buik toe lichter worden. De mannetjes en de vrouwtjes zijn gelijk van kleur, behalve in de paartijd. Dan toont het mannetje ons zijn kleurenpracht, waarop menige tropische vis jaloers zou worden. De buik wordt dan van kop tot staart oranjerood. De rug wordt donkerder, wat een mooi contrast geeft. De Driedoornige stekelbaars leeft dicht tegen de bodem tussen de planten en mijdt open zwemwater. Ze leven hoofdzakelijk van levend voer zoals watervlooien, cyclops, tubifex, muggenlarven, e.d. Het vredelievend karakter verdwijnt zodra de mannetjes hun kleurenpracht gaan tonen. Dit is de tijd waarin de bodem van een sloot wordt verdeeld in kleine territoria die fel worden verdedigd tegen soortgenoten. In hun territorium bouwen de mannetjes hun nest. Eerst wordt er een kuiltje gemaakt, waarin los bodemmateriaal zoals algen en plantenresten wordt gesleept. Deze plantenresten worden met heftige stoten tot een stevige massa aangedrukt. Het materiaal heeft echter de neiging om steeds uit elkaar te vallen en weg te drijven. Om dit te voorkomen produceert de Driedoornige stekelbaars een soort lijm, dat in de nieren wordt aangemaakt en via de urineafvoerbuis wordt afgescheiden. Deze lijm maakt van het losse materiaal een stevig nest. Na de plantenmassa nog enigszins in de juiste vorm te hebben gedrukt, gaat het mannetje door de nestopening naar binnen om te kijken of alles naar wens is. Als het mannetje het nest heeft goedgekeurd, gaat hij op zoek naar een vrouwtje, die hij met snelle zigzaggende bewegingen naar het nest lokt. De man geeft schuin voor de opening met sidderende bewegingen aan waar de opening is. Het vrouwtje schiet het nest in, waar ze stil blijft liggen tot de man met een paar heftige stoten tegen de staart aangeeft dat de afzetting van de eieren kan beginnen. Dit is in enkele seconden gebeurd, waarna het vrouwtje volkomen leeg het territorium verlaat. Nu gaat het mannetje het nest in en bevrucht de eieren. Soms worden er meerdere

Danio Rerio Delft

119

Juni 2007

vrouwtjes tegelijk uitgenodigd. Als het mannetje het nest vol genoeg vindt, begint hij met het herstellen van het nest.

Hij drukt de uitpuilende eieren in het nest en dekt dit af met meer plantenresten. Hierna worden de eieren met ongekende felheid beschermd. Na een dag of acht komen de jongen uit. De man trekt dan zelf het nest uit elkaar en houdt de jongen bij elkaar. De jongen die afdwalen worden in de bek genomen en weer in de groep gespuugd. Het grootbrengen van de jongen en het wegvallen van de nierfunctie is voor de mannetjes zo'n grote belasting dat ze de winter niet halen en een vroege dood sterven. Daarom zou ik u tot slot willen vragen om dit interessante visje voorzichtig terug te zetten zodat ook mijn kinderen dit juweeltje van de boerensloot eens in het echt kunnen aanschouwen of doe er eens een paar in de vijver, waar ze in een betrekkelijk beschermd milieu goed tot voortplanting kunnen komen. ———————————–——————————————————————-

INHOUD Uitnodiging 1: Verenigingsavond d.d. 19 juni Willem van Wezel, Van Hout Tot Huiskeuring Jaarprogramma 2007 Barbecue Peiling door Pim Wilhelm TL5, LED’s en Flora-Mate aquarium instrumenten, door Lotty Sonnenberg en Ton Zwartjens Voor u gelezen: Biotoop Australië door Romain Van Lysebettens Voor u gelezen: Miljoenen ansjovissen gestikt door Ruud de Nooy Voor u gelezen: De bewoners van de Eendenlagune door Daniël Aarts Voor u gelezen: Driedoornige stekelbaars, Natuurvriende-Zwolle Inhoud Bestuur, redactieadres en commissies

101 102 102 103 111 110 113 118 119 120

Danio Rerio Delft

120

Juni 2007





[email protected]

Bibliotheek


Adviesgroep Leden


[email protected]








J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]







DANIO RERIO DELFT September 2007 - nr. 7 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Verenigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. —————————————————————————————————— Uitnodiging 1: Praatavond, dinsdag 4 september 2007 De vakantieperiode van de redactie en bestuursleden zit er alweer op. We starten het nieuwe seizoen, met een gezellige praatavond. Op de eerste avond na een welverdiende vakantie, is er voldoende gesprekstof. We kunnen de natuur in diverse vakantielanden bespreken, of hoe het aquarium erbij stond bij thuiskomst. Misschien was er iets te veel gevoerd door de buurvrouw, en is er klein probleempje ontstaan. Misschien heeft het aquarium wel een opfrisbeurt nodig, en heeft u een paar adviezen nodig. Uitnodiging 2: Uitslag districtskeuring vijvers, dinsdag 11 september 2007 Ook dit jaar doet de vereniging mee met de vijverkeuring, leden hebben zich opgegeven voor het laten keuren van de vijver. De vijvers zijn in de maand juli gekeurd. Dit jaar wordt de uitslagavond georganiseerd door de aquarium vereniging L.A.T.V. de Natuurvriend in Leiden. De plaats van handeling is de Orangerie van de Hortus botanicus in Leiden. Zie voor meer informatie, pagina 125 Uitnodiging 3: Verenigingsavond, dinsdag 18 september 2007 Het vast zetten van een spreker geeft soms wat problemen. Afgelopen week hebben we Erik Prins op zij vakantieadres in Frankrijk nog gebeld, en benaderd voor een lezing. Erik had dus wel zijn mobiel maar niet zijn agenda bij zich, en heeft onder voorbehoud toegezegd dat hij een waterplanten lezing komt geven. Mits hij op de 18e niet op cursus moet. Erik is voor de meeste van ons geen onbekende, regelmatig doet hij mee aan keuringen in diverse categorieën. Ook is hij één van de steunpilaren van het Veni Vidi Vissie forum. Heeft u vragen, dan kunt u ook daar eens kijken. Een aantal bestuursleden zijn al vanaf, de oprichting al lid. Bent u geïnteresseerd kijk dan maar eens op www.venividivissie.org

Danio Rerio Delft

122

September 2007

JAARPROGRAMMA 2007 4 11 18 2 16

september september september oktober oktober


Praatavond, Uitslag districtskeuring vijvers, te Leiden. Verenigingsavond, Lezing Erik Prins waterplanten o.v.b. Praatavond, Verenigingsavond, veilingavond dit keer organiseert onze zustervereniging de avond u bent welkom in Rijswijk. Verenigingskeuring, Praatavond, Verenigingsavond, Lezing door Dirk Verduyn Geen Praatavond! Uitslag Verenigingskeuring 2007 door bondskeurmeester W.A. Tomey


Aquarium op zonne-energie

door N.N.

Voor u gelezen, bron: Intermediair Burgemeester Opstelten van Rotterdam heeft onlangs het Supportproject geopend, de grootste zonne-energiecentrale in bebouwd gebied van Nederland. Op het dak van het Oceanium van Diergaarde Bijdorp zijn 3400 zonnepanelen gemonteerd. Dit is gedaan door het energiebedrijf Eneco. Blijdorp wordt de eigenaar van de centrale en zal de energie gebruiken voor het Oceanium. Voor dit project hebben ze naast een bijdrage van de gemeente Rotterdam en de provincie Zuid-Holland 33% overheidssubsidie ontvangen. De centrale heeft in totaal 3,9 miljoen euro gekost, inclusief twintig jaar onderhoud. De leverancier, Siemens, geeft voor twintig jaar een opbrengstgarantie. Levert de centrale minder energie dan verwacht, dan moet Siemens geld terug geven. Omgekeerd ontvangt Siemens een deel van de opbrengsten als die hoger uitvallen dan verwacht. En als de centrale over twee jaar minder dan 75 procent van de verwachte stroom heeft geleverd, dan worden de panelen weggehaald.

Danio Rerio Delft

123

Terugblik verenigingsavond 19-6-2007

September 2007 door Lotty Sonnenberg

Willem van Wezel: Van Hout Tot Huiskeuring Willem had al vaker een aquarium gehad, maar ook postduiven. Nu 5 jaar geleden besloot hij met het maken van een grote bak zich toch maar weer tot de aquariumhobby te bekeren. En hoe! Gelijk maar meedoen met de keuring. Hoewel het aquarium er mooi uitzag eindigde hij toch maar op de 9e plaats. Commentaar keurmeester: veel te veel plantensoorten en verkeerde viskeus. Wat doe je dan? Bak weg en samen met zoon Fred een nieuwe grotere maken! Er kwam een houten onderstel op wielen, afgewerkt met MDF-plaat in de huiskamer te staan. De lichtkap werd gemaakt van vurenhout met watervast multiplex en netjes geverfd. Er kwamen 4 Tl buizen in, voorzien van schakelklokken. Aan de zijkanten van het meubel werd voorzien in extra ruimte voor het aanbrengen van de toeters en bellen. Toen ook de glasbak klaar was, werd het in het meubel geplaats, alles werd op z’n plaats gezet en de wielen verwijderd. Als bodemsubstraat werd voor een schone grindbodem van gelijke korrelgrootte gekozen. Het beplanten kon beginnen. Toen dit klaar was gingen (tegen beter weten in, maar ja je wilt zo graag en ze waren al zo lang klein gehuisvest) dezelfde avond de vissen er weer in. Het is allemaal toch goed gekomen. Willem heeft nu 24 aquaria die voor een groot gedeelte in de schuur staan. Hij is helemaal verslingerd aan het kweken van planten en probeert steeds meer soorten te vermeerderen, dus komen er ook steeds meer bakken. Hoewel de planten in zijn aquarium geregeld van plaats veranderen en er nieuwe soorten worden uitgeprobeerd, staat het aquarium er steeds fraai bij. Limnophila aquatica mag niet afgebroken worden maar door een lus in de steel te maken en hem zo weer in de grond te steken, kort je hem in. Tot het niet meer gaat natuurlijk. Eichornia azurea is een mooie waaiervormig groeiende plant. Zorg ervoor dat hij nooit boven water komt want dan worden er lepelvormige bladeren gevormd en krijg je hem niet meer in de oude vorm terug. Je kunt hem dan wel toppen, waarna er meestal 2 nieuwe uitlopers ontstaan die je later afzonderlijk kunt planten. Rode planten hebben om te groeien meer licht nodig dan de groene planten. Houdt daar rekening met het kiezen van de plantplaats. Lobelia cardinalis is ook zo’n makkelijke plant, die je van heel kort, tot heel lang kunt gebruiken. Proserpinaca palustris is een mooie rode plant met apart gefranjerd blad. Zoek bij het inrichten van het aquarium altijd naar contrast in kleur en bladvorm. De favoriete vissen van Willem zijn Maanvissen, die er in verschillende variëteiten zijn. Momenteel heeft hij zwarte met rode ogen. Hij heeft er al heel veel mee gekweekt. Om ze goed op te fokken is 2 x per dag luis voeren geen overbodige luxe. Puntius denisoni is ook een favoriet, erg mooi met een oplichtende rode streep.

Danio Rerio Delft

124

September 2007

Diamantgoerami’s moet je niet met meer dan 1 stel houden, ze blijven dan bakkeleien en dat gaat uiteindelijk niet goed. Uiteindelijk besloot Willem toch ook maar eens de keuringswijzer te gaan lezen. Er ging een nieuwe wereld voor hem open en het toepassen van de adviezen bleef niet zonder gevolgen: in 2004 werd hij districtskampioen! Zoon Fred is ondertussen ook met het aquariumvirus besmet en heeft zelf ook een zeer verdienstelijk aquarium dat geheel computer gestuurd is. Voor de lichtkap is gebruik gemaakt van de sandwichmethode, waarbij de draden tussen een dubbel deksel zijn weggewerkt. De bovenkant is hierbij met klittenband bevestigd, waardoor je overal, indien nodig, toch makkelijk bij kunt. Let er bij het inrichten op dat er aan de achterkant ook donkere plekken zijn en dat een straatje achter een andere groep weg loopt. Dit suggereert een grotere diepte. Zorg er ook voor dat de plantengroepen los van elkaar staan. We zagen ook hoe Javamos op een met roestvast staalgaas omwikkelde pvc buis groeide, erg apart. Alles wordt aan de hand van de Redfield methode onderhouden met tot nu toe goed resultaat. Ook wordt er dus aangevuld met nitraat of fosfor. Gebruik bij een nieuw aquarium altijd een schone bodem en doe Bactrial in het filter voor een betere start. Wil je bij planten die dat nodig hebben toch wat extra’s doen, gebruik hier dan leem voor. Bij een pond leem (bij de sportvisserwinkel te koop) doe je een afgestreken theelepel ijzeroxide + sporenelementen. Hier balletjes van kneden die na het uitharden in de bodem kunnen worden gestopt. Willem beveelt ons aan vooral zuinig te zijn op dat stukje natuur in huis, want het kan veel genoegen geven, net zo als de natuur buiten, waar we ook heel zuinig op moeten zijn! We hebben geluisterd naar een enthousiast aquariaan en veel mooie foto’s gezien.

Danio Rerio Delft

125

September 2007

UITNODIGING Hierbij nodigen wij uw leden uit op:

Dinsdag 11 september 2007 en de plaats: ”Hortus botanicus” via de Sterrenwachtlaan (zijstraat Kaiserstraat) in Leiden, parkeren tussen 19.30 en 20.00 uur via de slagboom aanvang avond: 20.00 uur.

Uitslag districtskeuring vijvers De uitslagavond wordt georganiseerd door L.A.T.V. de Natuurvriend in Leiden. De plaats van handeling is de Orangerie van de Hortus botanicus, een prachtig monument, gelegen direct naast de Wintertuin waar de Natuurvriend in 2005 de grote jubileumtentoonstelling organiseerde. Op deze sfeervolle locatie krijgt u eerst een welkomstwoord door het districtsbestuur en een kort voorprogramma van de Natuurvriend over de Hortus, de vereniging en de afgelopen tentoonstelling. Daarna volgt het wedstrijdgedeelte. Deze zomer worden bij acht deelnemers de vijvers gekeurd door keurmeester de heer Holstein. Het wordt ongetwijfeld een boeiende avond, die u als hobbyist eigenlijk niet mag missen.

De ‘Wintertuin’ in de Hortus bontanicus

Namens het district; bestuur L.A.T.V. de Natuurvriend.

Danio Rerio Delft

126

Biotoop Afrika

September 2007 door Erik Lievens

Voor u gelezen, bron: Aquarianen, Gent Wie aan Afrika denkt, denkt aan de savanne, het oerwoud en aan alle dieren die in deze uitzonderlijk mooie biotoop samenleven. Weliswaar is het oerwoudgedeelte van het Afrikaanse continent te verwaarlozen ten opzichte van het regenwoud in Brazilië. Van de drie voornaamste oerwoudgebieden op aarde, Zuid-Amerika, Afrika en Azië, is dat van Afrika het kleinste. Elk oerwoud heeft zijn eigen structuur, afhankelijk van de klimatologische omstandigheden en het behoud van het oerwoud in zijn oorspronkelijke vorm. Een eigenaardig verschijnsel dat in vele tropische gebieden voorkomt is het feit, dat de grond soms kurkdroog is, alhoewel er een grote hoeveelheid neerslag valt. Dit is te verklaren doordat de bodemgrond grotendeels bestaat uit zand, dieper komt dit water in contact met een ondoordringbare laag, waarna het via talloze bronnen beekjes vormt die zich een baan zoeken naar de grote rivieren. Een groot deel van de regen laat deze beekjes zwellen en via een uitgebreid netwerk komt al dit water op de een of andere manier in de Congostroom terecht. Zo is de Congostroom, op de Amazone na, de grootste rivier ter wereld. Het is ook uit deze biotoop, dat een deel van onze aquariumvissen van het Afrikaanse continent voortkomen. Een uitgesproken mooi en belangrijke biotoop dat in aanmerking komt voor onze aquaristiek, vormt het meren- en rivierengebied. Wie ooit de Victoria-, de Murchisonwatervallen en het Albertmeer aanschouwd heeft, die samen het Mekka van de Afrikaanse rivierfauna uitmaken, zal lang blijven stilstaan bij het feit, dat al dit moois ooit door toedoen van de mensen zal verdwijnen. Naast de Congostroom, neemt de Nijl hier ook een heel groot stroomgebied voor zijn rekening. Het water van de Nijl is troebel te noemen door de aanwezigheid van organische bestanddelen. Deze stoffen vormen een uitstekende voedselbron voor de vissen die hier in onvoorstelbare hoeveelheden voorkomen. Als het dag wordt, baadt de rivier in een stroom aan licht. Op de ruiten van een aquarium zal spoedig een groene aanslag verschijnen als deze teveel in het licht staat, dit ten gevolge van de groene algen die zich ontwikkelen, zoals trouwens de meeste algsoorten, als de omstandigheden gunstig zijn. In de natuur is dit ook zo de zonnestralen worden door de groene algen en andere microscopisch kleine planktondeeltjes opgevangen en omgezet in chlorofyl, mineralen worden omgezet in organische stoffen. Deze organische stoffen vormen de voedselbron voor de waterplanten, deze waterplanten maken deel uit van het voedsel voor kreetjes, larven en ander plankton. De microscopisch kleine plantjes vormen het ideale voedsel voor de miljoenen jongen van de in deze gebieden veel voorkomende Tilapia’s en andere jonge visjes. Deze visjes vormen dan op hun beurt een prooi voor de roofvissen. U ziet, hier zorgt de natuur voor een biologisch evenwicht.

Danio Rerio Delft

127

September 2007

Indien dit proces om de een of andere reden niet verstoord wordt, zal dit eindeloos blijven doorgaan. Vissen die niet in onze aquaria thuishoren, omwille van hun vraatzuchtigheid, zijn de Nijlbaars en de Tijgervis. In de natuur zijn ze echter onmisbaar. Zij vervullen dezelfde rol als de vleeseters op het land. Beide houden het biologisch evenwicht van de waterfauna in stand door zieke en of zwakke exemplaren op te eten. De Afrikaanse zoetwater rivier-vissen nemen een bijzonder plaats in, in de viswereld in het algemeen. Om te achterhalen hoe deze bijzondere viswereld is ontstaan dienen we te weten hoe het merengebied zich in de loop van de decennia heeft ontwikkeld. Sommige meren ontstonden toen bepaalde rivieren door de lavastroom van actieve vulkanen werden afgesneden; anderen ontstonden door een scheuring van de aardkorst, zoals het Malawi- en het Tangajika-meer, waarin het water zich verzamelde en nog andere ontstonden door een verhoging of verzakking van het aardoppervlak, zoals het Victoriameer, dat ook enkele interessante vissoorten biedt voor onze hobby. Wist u dat Afrika, na voltooiing van alle processen van de oertijd tot nu, niet minder dan 170.0000 km2 meer en rivieren bezit? Het geslacht Haplochromis is hier ruimschoots vertegenwoordigd. Afhankelijk van de soort, hebben ze elk een andere voedingsgewoonte. De een graast de algen af van de stenen, de ander voedt zich met insecten, terwijl bij de rovers onder de Haplochro-missoorten, vis op het menu staat. Wat vooral ons, als aquariumliefhebber, het meeste boeit aan deze vissoort, is hun voortplantingsgedrag. Het is onvoorstelbaar, en dit is eigen aan de meeste cichlidensoorten, wat voor respect de ouderen voor hun jongen hebben. Hun broedzorg is fenomenaal. Wanneer de eitjes door de wijfjes zijn afgezet en door de mannetjes bevrucht, worden deze door de vrouwtjes in de bek genomen. Vandaar het woord muilbroeders. Deze eitjes blijven in de bek totdat de jonger eruit komen. Het is prachtig om te zien hoe alle jonge visjes in de nabijheid van hun moeder blijven en bij het minste gevaar terug de muil van de moeder binnenstuiven. De meest baarsachtigen zijn ook territoriumvormend. Willen wij een aquarium inrichten gebaseerd op cichliden, dan moeten wij hiermede zeker rekening houden, zo niet, dan zal dit te koste gaan van het zwakste exemplaar dat dan ook spoedig voor onze liefhebberij verloren zal gaan. De eigenaar van het territorium zal naast de indringer komen te zwemmen, zijn vinnen wijd open spreiden en zijn bek ver open zetten om de soortgenoot te imponeren en te tonen hoe groot hij wel is. Het kleinste exemplaar zal dan noodzakelijkerwijze afdruipen. Als blijkt dat de infiltrant niet geïmponeerd is door het vertoon van machtswellust van de territoriumbezitter, zal deze laatste krachtig met zijn staart beginnen te slaan zonder weliswaar het lichaam van de aanvaller te raken. Door de ontstane waterbeweging zal de aanvaller vlug beseffen hoe sterk de tegenstrever is. Hebben beide verdedigingstechnieken geen uitwerking, dan gaan ze bekvechten.

Danio Rerio Delft

128

September 2007

Met open gesperde muil staan ze recht tegenover elkaar en gaan als het ware aan elkaars lippen hangen (het is niet de ‘bouche à bouche’ zoals wij die kennen). Vooral schelpbewoners hebben dit specifieke gedragspatroon. Het bekvechten heeft echter geen kwetsuren tot gevolg, daar de lippen zijn beschermd door een dikke huidlaag. Een heel bekende eigenschap van de baarsachtigen is, dat ze slechts één neusgat hebben en één rugvin bezitten. De grote slenkmeren beslaan een enorme groot oppervlak, men kan haast spreken van binnenzeeën, waarvan het Tangajikameer het grootst is. Dit meer heeft een oppervlakte van 32.880 km2 en de grootste diepte bedraagt 1435 meter. De oppervlakte is bijna zo groot als België en Luxemburg samen. Qua watersamenstelling is het water van deze slenkmeren hard te noemen door de aanwezigheid van veel mineralen en licht alkalisch. Een pH van 8 is een goed uitgangspunt.Naast de grote slenkmeren zijn er ook nog twee andere belangrijke biotopen die voor onze aquaristiek interessante vissen opleveren, namelijk deze van de temporaire wateren: dit zijn gebieden die niet het hele jaar door water bevatten en de beken en rivieren. In de temporaire wateren leven de zogenaamde seizoenvissen, waartoe onze tandkarpertjes behoren. Dit zijn kleine, zeer kleurrijke visjes die zich op hun manier hebben aangepast aan deze bijzondere levensomstandigheden. Ze hebben een broedzorg ontwikkeld die het voortbestaan van de soort moet garanderen. Hun eieren zetten ze meestal af in de bodem, deze blijven bewaard tijdens het droge seizoen. In het regenseizoen komen de visjes tot ontwikkeling en groeien enorm snel op, om op hun beurt voor het nageslacht te zorgen. Een andere levensgemeenschap vormen de bewoners van het Afrikaanse rivierenstelsel. Bij de vier grootste rivieren van het Afrikaanse continent, horen de Zaïre (de Congostroom), de Niger, de Nijl en de Zambezi, elk met hun bijbehorend netwerk van zijrivieren. Het Zaïrees regenwoud rivierenstelsel heeft een zeer rijke fauna en flora. In de loop der jaren hebben talrijke vissoorten, die enig waren in hun soort, zich verenigd met andere levensgemeenschappen uit andere riviersystemen, alvorens te belanden in de Zaïrese stroom. De Nijl daarentegen, heeft niet zo’n grote rijkdom aan vissoorten, maar deels door inmenging van soorten van het Zaïrestelsel zijn hieruit enkele nieuwere vissoorten gecreëerd. De Zambezirivier is onderhevig aan volledig andere levensomstandigheden. Zij spruit voort uit het koelere bergland. Dit is het uitgesproken gebied van de Cyprinidae (de familie der karperachtigen). Tijdens zijn loop ontmoet de Congostroom typische biotopen van verschillende aard: Mangrovegebieden, stroomversnellingen en permanent onder water gelopen gebieden Elk van deze biotopen heeft zijn eigen karakter, waarin vissoorten van allerhande slag vertoeven.

Danio Rerio Delft

129

September 2007

Op zijn traject bezit de Zaïrestroom niet minder dan 32 watervallen. In deze stroomversnellingen leven zeker 60 verschillende vissoorten, die dan ook heel sterke zwemmers zijn. Vanzelfsprekend bevatten deze stroomversnellingen veel zuurstof. Er mag gezegd worden dat naast Zuid-Amerika ook het Afrikaans continent ons op aquaristisch vlak heel wat te bieden heeft. Willen wij vissen uit deze verschillend beschreven biotopen houden, dan moeten de volgende elementen als basis dienen, om ze goed te verzorgen. Grote slenkmeren: Tanganyika – Malawi – Victoria

Micro-

pH

Temperatuur

GH

KH

Siemens

7,9 - 8,7

24 - 36 °C

3-4

5-7

200 - 260

Tanganyika 7,8 - 9,3

26 - 32 °C

8 -11

16 - 18

600 - 620

Victoria

26 - 34 °C

2,5

2,5

60 - 140

Malawi

7,6 - 9,0

Rivieren, beken en temporaire wateren Metingen van pH, °C, GH, KH en MicroSiemens zijn moeilijk op een juiste manier na te meten; éénzelfde stroom, afhankelijk van de plaats waar men zich bevindt, doorkruist onder zijn loop verschillende gebieden, die qua watersamenstelling totaal verschillend zijn van de hoofdrivier. In tegenstelling met de grote slenkmeren, mag men er toch van uitgaan dat het merendeel van die rivieren en temporaire wateren overeenkomsten vertoont met deze uit Zuid-Amerika: de Amazone. Dus met een lage pH, zacht water en temperaturen tussen 25 °C en 32 °C. Passen we een goed gemiddeld toe, rekening houdend met deze waterkaarten, dan zullen onze vissen zich zeker in hun nopjes voelen. Ik hoop, beste lezer(es,) dat u ook eens vissen uit het hart van Afrika gaat houden, dat is zeker de moeite waard! —————————–———————————————————————— Te koop aangeboden wegens overcompleet vijverfolie, Draka Tech 4,5 x 8,0 meter. Vraagprijs € 25,00 telf. 070-3951824 [email protected] ——————————————————————————————————

Danio Rerio Delft

130

De Amazone

September 2007 door N.N.

Voor u gelezen, bron: A.V. St. Petrus, Amsterdam Als eerste een stukje over een speciaalaquarium van het donker watertype. Dit soort type water vinden we bij uitstek in Brazilië en wel in het gebied van de Amazone en de Rio Negrorivier. Dit gebied is een der grootste gebieden van de wereld en de rivier de Amazone is de grootste rivier in Zuid-Amerika. Ze stroomt door Brazilië naar de Atlantische Oceaan. Omdat het gebied en de rivier zo groot is, spreekt men vaak over verschillende gedeelten van dit gebied. Zoals de bovenloop, het middengebied en de benedenloop. Dit alles heeft te maken met de uitgestrektheid van de Amazonerivier. Vooral als de rivier in de regentijd ver buiten haar oorspronkelijke oevers gaat, dan is het een heel uitgestrekt gebied. Het grootste gedeelte van Brazilië behoort namelijk tot het stroomgebied van de Amazone en deze staat dan in de regentijd soms in verbinding met de Maidera en Cuyapa terwijl de Amazone ook nog in verbinding staat met de Orinoco en in het oosten met de Atlantische Oceaan. In dit interessante stroomgebied is heel wat zwartwatertype aanwezig. In dit zwartwatertype leven veel van onze aquariumvissen, zowel groot als klein. De bovenloop van de Amazone is een interessant gedeelte van de rivier. Heel veel van de ons bekende aquariumvissen komen uit dit gebied. Door de grote oerwouden zijn de watertjes wat het water betreft donker gekleurd, we spreken dan van zwart water. De hoge bomen met uitgestrekt bladerdek en brede kruinen laten, ondanks de felle zon, bijna geen zonlicht door. Daardoor komt er ook maar weinig licht bij de bodem en dan zal deze bodem al snel een humuslaag krijgen doordat de afgevallen bladeren en takken snel vergaan en zodoende een rijke, maar door weinig zonlicht, toch voedingsarme bodembedekking vormen. Komt er wat meer licht door het bladerdek heen, dan zal er op de bodem als snel een goede plantengroei op gang komen. Zo zijn er op veel plaatsen in het oerwoud bij de uitlopers van de rivier, die dan ook meertjes of plassen kunnen vormen, mooie planten aanwezig. Denk maar eens aan de mooi verschillende soorten Cryptocorynen die meestal op deze plaatsen volop aanwezig zijn. Doordat er niet al te veel licht door de boombladeren heen komt en de humuslaag op de bodem, hebben de meest daar gevonden planten genoeg aan niet te veel licht. Maar, we kunnen niet zeggen dat alle aanwezige planten weinig licht nodig hebben, er zijn er ook die op zonnige plaatsen groeien en die hebben natuurlijk meer licht nodig dan de planten op de donkere plaatsen. Om een van deze planten te noemen, noemen we de Cambomba aquatica die er in zonnig en langzaam stromende watertjes welig groeien. Egeria densa (vroeger de Elodea densa), Argentijns waterpest die ook in het Amazonegebied wordt gevonden en dan nog de Heteranthera zosteraefolia, het Sterrekruid en de verschillende Echinodorussoorten, zoals de Amazone zwaardplant.

Danio Rerio Delft

131

September 2007

Wat de vissen betreft, hiervan vinden we vele zalmsoorten die zich in grote scholen ophouden (daarom worden deze visjes ook scholenvissen genoemd). De zalmsoorten zijn meestal de klein blijvende vissoorten die over het geheel genomen vaak heel mooi van vorm en kleur zijn. Doordat er door het over het algemeen dichte bladerdak niet te felle zon doorkomt, groeien de planten die niet al te veel licht nodig hebben welig en vaak in grote bossen. Goede zwemruimte, maar ook prachtige schuilplaatsen en onder de verschillende soorten planten. Kijk er maar eens een goed boek op na en al snel krijgt men dan een beeld van al het prachtige groen. De vissen hebben vaak ook al van die mooie kleuren en sommige soorten lijken we licht te geven. Dat komt de vis heel goed van pas, want zodoende kan door deze kleurschakering de school vissen heel goed bij elkaar blijven. ———————————–————————————————————-——

Waterbehandeling met turf

door N.N.

Voor u gelezen, bron: Het Waterleven, Helden De voordelen van filtering over turf zijn tegenwoordig bij de meeste aquarianen wel bekend. Daarom is het zo verwonderlijk dat de waterbehandeling met turf zo weinig wordt toegepast. Ontharding en aanzuring van het water zijn slechts twee van de voordelen die de filtering over turf de aquariaan biedt. Verder weten we dat turf eigenschappen bezit die remmend werken op bacteriën. Of deze remmende werking komt door de humuszuren die in turf aanwezig antibiotica-absorptie door de filter en turf wordt in het midden gelaten. Voor de verzorging en kweek van een groot aantal tropische vissen echter is bacteriearm water noodzakelijk. De turffiltering geeft ons hierbij een hulpmiddel waarmee we in staat zijn water samen te stellen dat het tropische zwartwater, met al zijn voordelen, zeer dicht benadert. Een door bacterieën verontreinigd water herkent men aan de melkachtige vertroebeling, meestal het gevolg van een rijke voedering. Door het water met eiwithoudende producten te verrijken, ontstaat er een massale ontwikkeling van bacterieën en bovendien treedt er zuurstofgebrek op omdat de eiwitomzetting een groot deel van de zuurstof bindt. Wil men nu de bacteriën de baas worden, dan is het raadzaam over turf te gaan filteren. De mening, die bij vele aquarianen bestaat, dat men bovenbedoelde vertroebeling kan opheffen door een gedeeltelijke waterverversing is niet helemaal juist! —————————–———————————————————————— Te koop gevraagd een aquarium inclusief meubel met de volgende maten 120 x 50 x 50 cm. De voorruit moet kras vrij zijn. Mevr. Remmers 06-25387171 ——————————————————————————————————

Danio Rerio Delft

Faunavervalsing

132

September 2007 door Ab Ras

Voor u gelezen, bron: Onder de Lichtkap, Aquariumhoudersvereniging Rode Rio, Alkmaar Het mooie weer is eindelijk gearriveerd. De auteur van dit artikel heeft na jarenlange afwezigheid op vissportgebied, de stoute schoenen weer aangetrokken. Mijn dochters vroegen al een tijdje wanneer we weer gingen vissen. Het moest er dus weer van komen en ik moet zeggen, het begon ook steeds meer te kriebelen. Enkele jaren geleden hadden we ook al eens een poging gewaagd in de tankval in Driehuis (naast het crematorium Westerveld). Mijn verbazing was erg groot toen het vissende jongetjes naast mij een goudvis aan de haak sloeg. Volgens het jongetje was dit vrij normaal. Toen het vissen begon te vervelen, besloten we maar te gaan zwemmen, het was vrij heet en we waren nagenoeg de laatste die daar nog aanwezig waren. Op een gegeven moment voelde ik wat langs mijn been gaan, het zal wel een vis zijn dacht ik. Vlak daarna komt er een Roodwang schildpad met zijn kop boven water en geen kleintje ook! Het scheen dat er regelmatig wel meer van dat soort huisdieren daar werden gedumpt. Voor zover ik weet mogen Roodwang schildpadden nu niet meer worden verkocht en vallen ze onder de wet BUDEP: Wet Bedreigde Uitheemse Dieren- en Plantensoorten. Heel groot was mijn verbazing dus na al die jaren, dat tijdens onze visdag er jongetjes zaten te vissen op . . . Schildpadden. Ze vingen ze met droge kattenbrokjes, drijvend aan een lijn. Mijn nieuwsgierigheid werd toch wel erg groot. Zouden die dieren de winters overleefd hebben, of werden er nog steeds Roodwang schildpadden gedumpt? Ik moest het gevangen exemplaar eens van dichtbij bekijken. Nog groter was mijn verbazing toen ik zag dat dit geen Roodwang schildpad was, mar een Geelwang schildpad. Volgens mij staan deze dus nog niet op de BUDEP-lijst. Het probleem gaat dus verder, zodra het ene diersoort eindelijk wordt behoed om uiteindelijk verkocht en daarna gedumpt te worden, wordt er gewoon een vervanger gezocht. Erg triest allemaal. De goudvissen die daar ook zijn uitgezet (gedumpt) kunnen voor een regelrechte ramp zorgen. Op een documentaire uit Engeland heb ik een keer kunnen zien dat de boeren uit een bepaald gebied liepen te klagen dat ze ’s avonds geen kikkers meer hoorden. Ook het aantal insecten nam flink toe. Biologiestudenten van een aldaar gevestigde universiteit kregen opdracht uit te zoeken wat het probleem was. Nadat ze de poelen in de nabijheid hadden droog gepompt, kwamen ze er achter dat deze vol zaten met goudvissen en geen kleintjes ook. De goudvissen zijn daar vermoedelijk heengebracht, omdat de goudvissenkom te klein werd. Hier konden ze rustig verder groeien en zorgen voor nageslacht. De goudvissen hebben de dikkopjes als een welkome maaltijd gezien en u raadt het al . . . zo verdwenen de kikkers.

Danio Rerio Delft

133

September 2007

We noemen dit faunavervalsing en het lijkt wel steeds erger te worden. In de grachten van Amsterdam komen we al blauwe zoetwaterkreeften tegen. De wolhandkrab, afkomstig uit Zuidoost-Azië, is al jaren te vinden in het Noordzeekanaal en omstreken. Doordat het klimaat verandert hebben gedumpte huisdieren dus meer kans op overleven. Dat dit niet de weg is, zal u wel duidelijk zijn. Misschien kunnen wij hier wel iets aan doen en dit de mensen duidelijk maken bij de aanschaf van dit soort (exotische) dieren te vertellen dat ze erg groot worden en dat het problemen kan gaan opleveren voor onze natuur. Gelukkig vingen we die dag ook nog de gewone Rietvoorn. ——————————————————————————————————

Vijverplant Bont Liesgras

door D. Streefkerk

Voor u gelezen, bron: A.&V. Groot Hoogvliet Glyceria maxima ‘Variegata’ Nederlandse naam: Bont Liesgras. Familie: Gramineae (grassenfamilie) Ja wat doe ik u nu aan, dit is een soort die kan woekeren van de ene kant van de vijver naar de ander kant. De G. maxima is een inheemse plant die u aantreft in vooral voedselrijke gebieden, zelfs in vervuild of stilstaand water voelt de plant zich thuis. De G. maxima kan een hoogte bereiken van plm. 80 cm tot tegen de 2 meter en is groen van kleur. Dus je kan stellen dat hij ongeschikt is voor de normale vijver en als u een vijver bezit die van folie is gemaakt, hij er dwars doorheen kan groeien of dat beschadigen. Dus deze vergeten we maar even en introduceer ik de G. maxima ‘Variegata’. Deze groeit iets minder wild en is in alle maten iets bescheidener van grote, plm. 50 tot 80 cm maar vergist u zich niet, hij kan net zo makkelijk door de folie heen groeien of dat beschadigen. Ja wat moet ik daar nou mee, denkt u waarschijnlijk bij u zelf, je schrijft over een plant die je eigenlijk maar niet moet aanschaffen. En toch schroom ik niet om hem aan te bevelen, het is een sieraad bij de vijver en geeft een natuurlijk cachet van riet bij de slootkant of een meertje. Ik zelf heb de plant al een aantal jaren bij mijn vijvers staan in zijn eigen aparte plek, maar die is dan ook helemaal voor zichzelf. Op een gegeven moment kon ik de hand leggen op een ronde plantenbak van 60 cm doorsnede en 40 cm diep zonder gaten erin, deze heb ik ingegraven langs de rand van de vijver en afgevuld met gewoon grond uit de tuin, de plant erin gepoot, wat grint er overheen met wat grotere keien en afgevuld met water. En nu kan hij groeien wat hij wil maar wel op zijn eigen plekkie. Loopt de bak over, geen probleem, verzuipen kan hij toch niet en is het echt extreem droog, dan vul je hem gewoon weer af met water. Op deze manier kan ik de G. maxima ‘Variegata’ toch aanbevelen.

Danio Rerio Delft

134

September 2007

Appelslak vreet de rijstvelden van Vietnam kaal Voor u gelezen, bron: De Volkskrant

door N.N.

‘Mag ik raden om welke slak het gaat? Ik denk dat het een pomacae is’. Slakkendeskundige dr. A. de Winter uit Wageningen prikt meteen goed. Want de slak, die in Vietnam de rijstvelden in de Mekongdelta kaal vreet, is inderdaad de Appelslak, een geslacht van de grote tropische slakken. Deze dieren zijn, volgens De Winter, in Japan al jaren een plaag en hebben zich inmiddels over bijna heel Zuidoost-Azië verspreid. Een krant uit Hanoi meldde dat de zogeheten gouden slak (pomacae pomacae sl) die, zes jaar geleden als delicatesse in Vietnam is geïntroduceerd, vorig najaar bij een overstroming uit de kweekvijvers spoelden en inmiddels 31 duizend hectare heeft kaalgevreten. Vietnamese biologen schijnen bij de introductie al te hebben gewaarschuwd voor de gevaren. Nadat de eerste exemplaren ontsnapt waren, verbood de regering enkele jaren geleden, tevergeefs, de slakkencultuur. Vorig jaar gaf de Vietnamese premier Vo Van Kiet persoonlijk opdracht de kwekerijen te sluiten. Juist in die tijd deden zich de overstromingen voor. De Winter kent de Vietnamese soort niet, evenmin als dr. E. Gittenberger van het nationaal Natuurhistorisch Museum in Leiden. Maar dat is niet vreemd, aldus De Winter. Het geslacht pomacae telt veel soorten en ondersoorten. Hun gedrag is meestal hetzelfde. Het zijn grote dieren met een slakkenhuis van vijf cm doorsnee. Van oorsprong komen ze uit ZuidAmerika, met name Argentinië. Het zijn eigenlijk zoetwaterslakken, maar ze leven, volgens De Winter, amfibisch. Ze houden het dus ook op het land uit. Rijstvelden zijn ideaal voor ze, want die staan meestal onder water. Vrouwtjesslakken leggen om de twee tot drie dagen ongeveer vijfhonderd eieren. De eerste melding dat de Appelslak een plaag werd, komt, volgens De Winter, uit Japan en dateert uit 1986. Ook daar vrat, de als voedsel geïntroduceerde slak, op grote schaal jonge rijstplanten aan. De dieren worden, volgens Gittenberger, over de hele wereld verhandeld. Ook in Nederland zijn ze af en toe in de dierenwinkels te koop. In 1992 werd er een internationaal slakkencongres gehouden, waar een bioloog uit Hawaï meedeelde dat de Appelslak inmiddels een plaag was geworden in Taiwan, Japan, Filippijnen, China, Vietnam, Thailand, Indonesië en Nieuw Guinea. Ze waren ook tot Hawaï doorgedrongen, waarschijnlijk nadat ze uit een aquarium waren ontsnapt. Daar deden ze zich tegoed aan de oude cultuurgewas taro, waarvan de wortelstok wordt gegeten. Uit Japan is bekend dat de slakken kool nog lekkerder vinden dan jonge rijstplantjes. Gittenberger zegt van een aquariumhandelaar in Nederland te hebben gehoord dat sommige klanten na aankoop van een Appelslak boos terug kwamen. Want het dier had in een paar dagen hun hele aquarium leeggegeten.

Danio Rerio Delft

135

September 2007

Volgens De Winter en Gittenberger is de gang van zaken met de Appelslak een typisch voorbeeld van faunavervalsing. Een diersoort belandt in een vreemde omgeving waar geen of onvoldoende natuurlijke vijanden zijn en ontwikkelt zich vervolgens tot een plaag. Iets dergelijks is al tientallen jaren geleden gebeurd met de Afrikaanse reuzenslak die ook in Azië werd geïntroduceerd en daar eveneens een plaag werd voor de landbouw, vooral in Indonesië. Een ander voorbeeld is volgens Gittenberger de slak Theba pisana die oorspronkelijk alleen in het westelijk deel van het Middellandse Zeegebied voorkwam, maar in de Verenigde Staten terecht is gekomen. Daar heeft het dier zich ontwikkeld tot een plaag in citrusplantages. Hetzelfde is in Israël gebeurd. ——————————————————————————————————

Sliedrecht, vreemde vondst in de Middenveer Voor u gelezen, bron: A.V. Rossaceus, Sliedrecht

door N.N.

Dat wij vreemde dieren houden in onze bakken is een bekend fenomeen. Dat ook moeder natuur in Sliedrecht er vreemde kostgangers op na houdt is wat minder bekend. Het volgende verhaal van de hand van uw schrijfster illustreert dat. In een herfstnacht vonden twee late wandelaars een grote Chinese Wolhandkrab op straat in de Middenveer. Wetende, dat alleen het verhaal van de vondst niet overtuigend zou zijn na een avondje uit, besloten ze bewijs van hun vondst te verzamelen. Gewapend met emmer, zaklamp, tang en kamera gingen ze terug. De krab bleek onder een auto braaf te hebben gewacht. Aangezien hij niet geheel meewerkte werd hij met de tang gevangen. Na een nachtje in een emmer met wat slootwater te hebben doorgebracht werd hij ’s morgens weer in de rivier vrijgelaten. Bewoners van Sliedrecht zijn hierbij gewaarschuwd! Er leven vreemde dieren in jullie wijk. Wolhandkrabben komen hier van nature niet voor. Het zijn zoetwaterkrabben en hun land van herkomst is China. Ze zijn waarschijnlijk in onze streken terecht gekomen via de ruimen van zeeschepen. Bij vissers zijn ze berucht omdat ze de fuiken kapot maken. Er is echter tegenwoordig wel een markt voornamelijk Chinese restaurants. De mensen die hier werken kopen de krabben bij de riviervissers. Zo hebben twee Chinezen elkaar toch weer gevonden. Dat de krab uit het verhaal midden in een wijk zat, valt te verklaren met het feit dat de Merwede met een pijp verbonden is met de vijvers van de Middenveer. Alles wat er in terecht komt spoelt de vijver in. De jeugd weet dat precies en gooit nogal eens een hengeltje in de buurt van de uitlaat uit. Ze vangen van alles, maar deze krab was een primeur.

Danio Rerio Delft

136

September 2007



Danio Rerio Delft

137

Piranha’s

September 2007 door T. de Graaf

(Wimpelpiranha = Cataprion mento) Voor u gelezen, bron: Qua Post, A.V. Badis Badis, Amsterdam De Wimpelpiranha komt uit het Amazonegebied, Zuid-Amerika. Deze vis heeft een hoog lichaam, stevig en zijdelings sterk samengedrukt. Bovenstaande bek met scherpe tanden en een lange rugvin (wimpel). De lengte is tot 30 cm. Het is een scholenvis, die niet alleen vlees, maar ook kleine dieren eet. Het is geen uitgesproken rover. Het kweken is maar zelden gelukt. De vis heeft zacht en zuur water nodig met een DH van 6-8 en een temperatuur van 23-25 °C. Laten we eerst eens kennismaken met deze ‘beruchte’ vissen in het algemeen. Dan blijkt dat er niet één soort Piranha bestaat, maar ongeveer 14 soorten die in lichaamsbouw, grootte en kleur van elkaar verschillen. Het zijn allemaal min of meer schijfvormige vissen, met relatief grote ogen, een lange anaalvin, een gekartelde buikrand en een grote bek met spits toelopende tanden. De onderkant steekt wat naar voren uit, waardoor ze er een beetje boosaardig uitzien. De tanden zijn messcherp en dat is beslist niet overdreven. Bij verschillende Indianenvolken worden de kaken met de tanden als schaar of als scheermes gebruikt. De naam Piranha zegt het trouwens ook. Deze is afkomstig uit het dialect van de Tupi-indianen. Pira betekent vis en rhna tand. In Venezuela noemt men deze vissen Caribes of kannibalen. De Piranha’s worden tegenwoordig wel tot een aparte familie gerekend, de Serrasalmidae. Vroeger behoorden zij tot de familie van de karperzalmen (Characidae), waartoe ook vele kleine kleurrijke vissen behoren, die dikwijls in huiskameraquaria worden gehouden, zoals Neonvisjes en tetra’s de Piranha's bewonen een groot gedeelte van de uitgestrekte wateren van tropisch Zuid-Amerika. Zij worden gevonden in Colombia, de Guyana’s, het gehele enorme stroomgebied van de Amazone en haar zijrivieren en in Peru, Brazilië, Bolivia, Paraguay en Noordoost-Argentinië. In dit enorme verspreidingsgebied leven de dieren zowel in stromend als in stilstaand water. Sommige soorten geven de voorkeur aan diep, andere weer aan ondiep water. De kleinste bereiken een lengte van ongeveer 20 cm, terwijl de grootste ruim 40 cm lang worden. In het algemeen leven Piranha's in scholenverband. De scholen kunnen uit enkele tientallen, maar ook uit honderden of duizenden exemplaren bestaan. Het schijnt ook wel voor te komen, dat ze solitair of paarsgewijs leven. Regel is dit evenwel niet. Waar zij voorkomen, zijn ze doorgaans bijzonder talrijk. Een ding hebben alle soorten met elkaar gemeen: het zijn roofvissen. Zij voeden zich waarschijnlijk hoofdzakelijk met andere vissen, hoewel een gedegen onderzoek

Danio Rerio Delft

138

September 2007

naar de prooidieren van Piranha's door middel van analyse van de maaginhoud, voor zover bekend, nooit heeft plaatsgevonden. Van één soort (Serrasalmus nattereri) de Roodborstpiranha, de soort die meestal in de grote aquaria wordt aangetroffen, weten wij dat hij zich onder normale omstandigheden voedt met relatief grote prooivissen waarvan de lengte moet liggen tussen de helft en driekwart van de eigen lichaamslengte. Onder die maat en daarboven wordt een vis doorgaans niet als prooi gezien. Waarom wordt in een school Piranha’s plotseling een soortgenoot aangevallen geheel of gedeeltelijk opgegeten? Dit is nog niet geheel duidelijk, maar wel weten we dat de agressiviteit en bijtlust van een Piranha wordt opgewekt door iedere vis die zich abnormaal gedraagt. Een zieke soortgenoot wordt daarom direct aangevallen en opgegeten, maar ook een exemplaar dat ergens van schrikt en daardoor plotseling wild wegzwemt. De Piranha's reageren bliksemsnel op dergelijke zieke of abnormaal zwemmende vissen. Wanneer er één reageert, schiet meteen de hele school toe. Dat gebeurt niet alleen in gevangenschap maar ook in de vrije natuur. Ook daar worden gezonde en normaal zwemmende soortgenoten zelden aangevallen. Zieke dieren echter worden opgegeten. Zelfs komt het voor, dat een hengelaar alleen de kop van een gevangen Piranha boven water krijgt. De rest van de vis is tijdens het ophalen door soortgenoten verorberd. Niet alleen zieke vissen maken weinig kans met Piranha's in de buurt. Ook andere e gewonde dieren die in het water terecht komen worden dikwijls aangevallen. Vooral op bloed dat uit wonden in het water terecht komt, schijnen de Piranha's snel en hevig te reageren. Dat weten de Indianen ook, Zij gaan niet met bloedende wonden, al zijn ze nog zo klein, de rivier in. Zo reageren Piranha's nu eenmaal, dan schijnen ze helemaal dol te worden. De één zweept de ander op en als een horde razende rovers overvallen zij hun prooi. Zijn er veel vissen in de buurt, wanneer een groter gewond dier in het water terecht komt, dan kan het inderdaad gebeuren dat het binnen zeer korte tijd tot op het bot schoon wordt gegeten. Deze eigenschap van de Piranha's vormt de kern van de waarheid in alle legenden die men om hen heeft geweven. Niet alle Piranha's reageren zo snel en razend. Er schijnen maar 4 van de 14 soorten te zijn, waaronder de Roodborstpiranha’s, die zich zo gedragen en daardoor in uitzonderingsgevallen zelfs wel gevaarlijk kunnen worden voor mensen en grotere dieren. Maar alle omstandigheden moet daar wel gunstig voor zijn. Het slachtoffer moet gewond zijn, bloed verliezen, wild in het water spartelen en de Piranha's moeten hongerig zijn. Zij deze factoren – en vooral het bloed – niet aanwezig, dan is de kans klein dat men ooit door een Piranha wordt gebeten.

Danio Rerio Delft

139

September 2007

Het snel reageren op abnormaal zwemmende vissen maakt het moeilijk om in aquaria grote scholen Piranha's te vormen. Brengt men in een bassin een aantal dieren plotseling bij elkaar, dan vallen er altijd slachtoffers. Omdat lang niet alle exemplaren zich direct in een nieuwe omgeving thuis voelen en daardoor angstig en opgewonden rondzwemmen. Dit gedrag wordt hun dan meetal noodlottig. Zij worden door hun collega’s aangevallen. Er zijn enkele manieren waarop een school in gevangenschap met succes kan worden gevormd. De beste methode is om de dieren zo klein mogelijk te importeren. Ze zijn dan nog niet zo agressie en kunnen met redelijk succes worden grootgebracht. De andere manier is om volwassen of halfwas dieren over te laten komen en ieder afzonderlijk, in quarantaine, in goede conditie te brengen. Daarna worden ze bij elkaar gebracht in een groot, troebel gemaakt aquarium. De dieren kunnen elkaar dan niet of nauwelijks zien. In de wateren van Zuid-Amerika lijken de Piranha's eerder als een soort gezondheidspolitie op te treden dan als een troep nietsontziende rovers. Trouwens de vele soorten Zuid-Amerikaanse watercapibara’s, tapirs, paka’s, otters, anaconda’s schildpadden, kaaimannen en rivierdolfijnen, om er maar enkele te noemen, worden door de jachtlust van de mens bedreigd in hun bestaan, niet door de bloeddorst van Piranha’s. Recente pogingen om in bepaalde riviersystemen Piranha's met vergif selectief uit te roeien teneinde grotere opbrengsten te kunnen krijgen van belangrijke consumptievissen, lijken dan ook een averechts uitwerking te zullen hebben. ———————————–——————————————————————-

INHOUD Uitnodiging 1: Praatavond Uitnodiging 2: Uitslag districtskeuring vijvers te Leiden Uitnodiging 3: Verenigingsavond, Lezing Erik Prins waterplanten o.v.b. Jaarprogramma 2007 Voor u gelezen: Aquarium op zonne-energie door N.N. Terugblik verenigingsavond door Lotty Sonnenberg Uitnodiging voor Uitslag Districtskeuring Vijvers 2007 Voor u gelezen: Biotoop Afrika door Erik Lievens Voor u gelezen: De Amazone door N.N. Voor u gelezen: Waterbehandeling met turf door N.N. Voor u gelezen: Faunavervalsing door Ab Ras Voor u gelezen: Vijverplant Bont Liesgras door D. Streefkerk Voor u gelezen: Appelslak vreet de rijstvelden van Vietnam kaal door N.N. Voor u gelezen: Sliedrecht, vreemde vondst in de Middenveer door N.N. Voor u gelezen: Piranha’s door T. de Graaf Inhoud Bestuur, redactieadres en commissies

121 121 121 122 122 123 125 126 130 131 132 132 133 135 137 139 140

Danio Rerio Delft

140

September 2007





[email protected]

Bibliotheek


Adviesgroep Leden


[email protected]








J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]







DANIO RERIO DELFT Oktober 2007 - nr. 8 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Verenigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. —————————————————————————————————— Uitnodiging 1: Praatavond, dinsdag 2 oktober 2007 Het bestuur nodig u uit, om gezamenlijk te brainstormen over onze jubileumviering. De vereniging is opgericht op 1 mei 1919. Zijn er voldoende vrijwilligers, om een tentoonstelling te organiseren zoals in 1989. Of valt de keuze op een geheel verzorgde dag en/of avond, zoals bij ons vorige jubileum feest “Blijdorp bij Night” een rondleiding in de Rotterdamse dierentuin Blijdorp, ons 75 jarig jubileum in 1994. Nieuwe feestformules zijn uiteraard ook welkom. Laten we de leden maar eens aan het woord, dan weten we bijvoorbeeld gelijk of er voldoende handen zijn om een tentoonstelling of beurs te organiseren. Uiteraard heeft niemand zijn agenda voor 2009 al bij de hand. Maar, sommige zaken vragen nu eenmaal ruim van te u aandacht. Uitnodiging 2: dinsdag 16 oktober 2007 Ook in 2e helft van het verenigingsjaar organiseren we een Aquariumplanten en vissen Veiling. Ook dit keer is de 2e ronde in Rijswijk, u bent natuurlijk van harte welkom bij “AV de Rijswijkse” in het gebouw Woonzorgcentrum “Florence Vredeburch” Vredeburchplatsoen 1 2282 SK Rijswijk.

Uitnodiging 3: zaterdag 27 oktober 2007 Voor de hobby hoef je niet vaak de deur uit. Je moet eens naar je favoriete winkel voor wat spulletjes. Maar je gaat natuurlijk wel zo vaak je maar kunt naar de vereniging om je ervaringen uit te wisselen. Je wilt ook zo’n topbak. Ben je bondskeurmeester bij de NBAT, dan moet je voor je hobby vaak de deur uit. Je rijdt heel wat af om al die bakken te keuren, waarvan de eigenaars hopen door te dringen tot de Landelijke Huiskeuring. Over alles, wat je als bondskeurmeester hebt gezien, wil je natuurlijk uitgebreid vertellen. Om te beginnen doe je dat tijdens de jaarlijkse Nationale Aquarium en Terrarium Dag in de veluwehal in Barneveld. Maar er is tijdens deze dag meer te doen. Zo is er de Aqua Terra Hobby Beurs.

Danio Rerio Delft

142

Oktober 2007

JAARPROGRAMMA 2007 2 oktober 16 oktober 27 oktober


Praatavond, Verenigingsavond, veilingavond dit keer organiseert onze zustervereniging de avond u bent welkom in Rijswijk. Jaarlijkse Nationale Aquarium en Terrarium Dag In de Veluwehal Barneveld En natuurlijk de uitslag van de landelijke huiskeuring. Verenigingskeuring, Praatavond, Verenigingsavond, Lezing door Dirk Verduyn Geen Praatavond! Uitslag Verenigingskeuring 2007 door bondskeurmeester W.A. Tomey

Praat-/Doe-avonden en bibliotheek op de eerste dinsdag van de maand. Verenigingsavond en bibliotheek op de derde dinsdag van de maand. Kopij uiterlijk inleveren vóór het laatste weekend van de maand. Bestuursvergadering op elke tweede donderdag van de maand. In de maanden juli en augustus zijn er geen verenigingsactiviteiten. Bij verhuizing of opzegging (schriftelijk 3 maanden tevoren i.v.m. onze verplichtingen) tijdig uw mutatie sturen naar: A. Zwartjens, De Kringloop 137, 2614 WK Delft. —————————————————————————————————— IJzergehalte is belangrijk in een aquarium door Theo Luyten Voor u gelezen, bron: Haaien Echo’s, A.V. De Zilverhaai, Beringen IJzer is een sporenelement in het aquarium. Vissen nemen het nodige ijzer op via hun voedsel (net zoals wij), maar ook planten hebben ijzer nodig. Samen met CO2 is ijzer zelfs de belangrijkste en noodzakelijkste voedingsstof voor het plantenbestand. De groei van waterplanten is vaak afhankelijk van soms uiterst gevoelige levensomstandigheden. Wanneer een aantal planten gaat vergelen zoals bijvoorbeeld Hygrophila, Lobelia, Vaantjes of Vallisneria, dan duidt dit op een ijzertekort. Men noemt dit verschijnsel bleekzucht of ijzerchlorose. De bladeren kunnen door dit gebrek onvoldoende assimileren en hebben problemen met de opbouw van koolhydraten. In dit geval is het beslist noodzakelijk om handmatig ijzer toe te voegen, want het aanwezige ijzer in het leidingwater, dat wij voor ons aquarium gebruiken, is klaarblijkelijk ontoereikend. Planten kunnen ijzer alleen opnemen in de Fe2-vorm. In de aquariumhandel zijn deze ijzermeststoffen te verkrijgen van diverse merken die allemaal wel voldoen. Meet altijd eerst de ijzerwaarde van het aquariumwater voor je ijzermeststoffen gaat toevoegen. Speciale testsets zijn eveneens in de aquariumhandel verkrijgbaar. Een streefwaarde = 0,1 tot 0,15 milligram per liter water.

Danio Rerio Delft

143


Oktober 2007 door Lotty Sonnenberg

Erik Prins: Nieuwe planten of oude (on)bekenden Erik Prins was bij ons te gast met een lezing over oude en nieuwe aquariumplanten. Vooral de laatste jaren worden er heel veel nieuwe soorten gezien, dit mede dankzij internet en het makkelijk bestellen hiermee. Allereerst zagen we diverse Blyxa-soorten, die eigenlijk altijd als lastig te houden te boek stonden. Toch worden deze, net als veel andere ‘moeilijke’ planten tegenwoordig met meer succes gehouden. Dit komt door nieuwe inzichten in het houden van planten. Ging men er vroeger vanuit dat je geen voedingstoffen voor planten in het water mag hebben, omdat je anders algen krijgt, tegenwoordig worden die voedingstoffen toch meer gebruikt. Zaak is hierbij dat je er voor zorgt dat de planten die voedingstoffen ook kunnen opnemen. De assimilatie moet dus op gang gehouden worden. Dit is een samenspel van verschillende zaken. De verlichting moet voldoende zijn, de pH moet tussen de 6 en 6,9 liggen, de KH bij voorkeur rond 4, er moet genoeg ijzer voorhanden zijn en natuurlijk ook andere voedingstoffen en sporenelementen. Zo is een vaak nagestreefd nitraatgehalte van 0 mg/l eigenlijk helemaal niet goed voor de planten, beter is het als dit tussen de 5 en 10 mg/l ligt. Ook het fosfaatgehalte moet tussen de 0,1 en 0,5 liggen. Het kooldioxide gehalte moet bij voorkeur tussen de 15 en 30 mg/l bedragen. Dit afhankelijk van pH en KH. In tabellen is dit op te zoeken. Het heeft geen zin om te sleutelen aan slechts één van de genoemde elementen als de andere niet in orde zijn. Er moet evenwicht zijn. Het resultaat zal uiteindelijk altijd overeenkomen met de slechtste voorwaarde in het aquarium. Het gebruik van een goed plantenvoedingsmiddel werd aanbevolen, waarbij je het beste tussen verschillende merken kunt wisselen om zo wat de één mist, bij de ander wel te vinden. Een redelijke doorstroming van het water is ook gewenst, want de voedselconsumerende plant zal anders in een voedselvacuüm komen te staan. Door doorstroming komt er weer vers water met nieuw voedsel langs. Als de planten in het aquarium goed groeien, hoeven we niet bang te zijn voor algen. Nog een andere tip is om geen droogvoer te voeren maar levend voer of diepvriesvoer. Hierdoor zullen we uiteindelijk veel minder last van zweefvuil hebben. Wat de bodem betreft gaat de voorkeur uit naar een zandbodem met gelijke korrelgrootte, hierdoor wordt het ‘dichtslaan’ van de bodem voorkomen. Hierna nog wat voorbeelden van planten, die we te zien kregen. Van Vallisneria de V.nana die smalbladig is en ongeveer 40cm lang wordt. De V.gracilis is net als de nana maar blijft kleiner.

Danio Rerio Delft

144

Oktober 2007

De V.Caulescens heeft breed blad met een stengel, hij wordt rood en groot. Bij het geslacht Rotala zijn erg veel nieuwe soorten, die nog lang niet allemaal benoemd zijn. Zo’n 80 soorten zijn nu gedetermineerd. We zagen diverse voorbeelden. Bij Ludwigia zijn ook veel nieuwe soorten, waarvan de L.inclinata “Cuba” een stevige groeier is die bij voldoende licht mooie rode koppen krijgt. Bij het geslacht Tonina en Eriocaulon zijn veel nieuwe mooie soorten, maar deze zijn erg moeilijk te houden en moeten eigenlijk in een speciaalplantenbakje worden gehouden. De pH moet hier onder de 6,5 en de KH onder de 2 liggen! We zagen diverse spectaculaire voorbeelden. Pogostemon helferi uit Thailand is een fantastische plant, die er distelachtig uitziet, maar niet prikt. Hij blijft laag en groeit goed. Hoewel er enkele vissen zijn die hem ook rauw lusten, is dit een echte aanrader om eens te proberen, een plant met grote toekomst! Een aantrekkelijk en makkelijk voorgrondplantje is Elatine triandra, het is een goede bodembedekker, die wel nitraat nodig heeft. Blaasjeskruid (Utricularia) is een heel snelle groeier en verbruikt veel nitraat. (Een aanrader dus als het nitraatgehalte te hoog is!) We zagen een mooie rode variant. Een aparte verschijning is ook de Mordania sp., een bruine stengelplant met bulleus blad. Een laagblijvende soort: Echinodorus parviflorus, met donkergroen blad. Elatine triandra Een aanrader is Hydrothrix gardneri, met mooi groen heel fijn blad. Het was weer een avond vol wetenswaardigheden, ondersteund door mooie plaatjes, waarvoor we Erik bedanken. Het is ook de moeite waard om de web-site van Erik eens te bekijken, want hier valt heel wat te leren over aquarium - terrarium - en vijver houden. Hydrothrix gardneri Het adres is www.aquaclopedie.nl Ook aan de website: www.venividivissie.org wordt door Erik meegewerkt. Wie hem persoonlijk wil benaderen kan dat via: [email protected] .

Danio Rerio Delft

145

Oktober 2007

Terugblik Natuurstudieweek 2007 in Landsrade door Lotty Sonnenberg De alweer 53e editie van de Natuurstudieweek vond plaats in de week 22-29 juni. Vrijdag rond drie uur kwamen de eerste deelnemers binnendruppelen en werden naar hun huisjes verwezen, waar ze zich konden installeren. Natuurlijk was het voor velen een hartelijk weerzien met medewandelaars en al spoedig waren de terrasjes bij de huisjes bezet en werd er weer heel wat bijgekletst. Om 6 uur verzamelden we in de eetzaal voor het diner, waarna om 8 uur het avondprogramma begon. De voorzitter van de NBAT de heer Theo Verheij, was helemaal uit Wapenveld gekomen om de week te openen en ons veel succes en genoegen toe te wensen, iets wat hij met enthousiasme deed en wat ons weer deed beseffen dat het ook om een NBAT-activiteit gaat. Algemeen coördinator Loek van der Klugt bood hij een prachtig Japans aquariumplantenboek aan als dank voor zijn vele activiteiten. (foto’s Th.Verweij) Hierna blikten wij terug op het voorgaande jaar aan de hand van digitale foto’s en dia’s van André de Graaf en Arjen Spiekstra. Na nog een glaasje aan de bar werden de bedden opgezocht. Zaterdag na het ontbijt om 9 uur verzamelden we bij de poort, waarna de bus ons naar kasteel Rijckholt bracht. Hier was vroeger de NSW gehuisvest. Hiervandaan wandelden we door het mooie Limburgse landschap terug naar Landsrade. In het zeer gevarieerde Savelsbos viel weer van alles te ontdekken, zoals b.v. mooie slijmzwammen die in een kort tijdsbestek verschillende stadia doorlopen en zich daarbij als een soort amoebe voortbewegen. Ook werden er Rosse woelmuizen gesignaleerd. ’s Avonds werd er heel wat afgelachen bij de door Hans Lenten en Willy Dorresteijn samengestelde plantenquiz, waar aan de hand van cryptische beeldgegevens in Limburg voor komende plantensoorten benoemd moesten worden. Die planten werden ook getoond en besproken. Doel van deze quiz was natuurlijk de deelnemers onderweg met (nog) meer interesse naar de wilde planten te laten kijken. En inderdaad: aan het eind van de week hadden we alle getoonde planten en nog veel meer soorten gevonden! Slijmzwam, hier zijn 2 fasen uit de ontwikkeling zichtbaar

Danio Rerio Delft

146

Oktober 2007

Die planten werden ook getoond en besproken. Doel van deze quiz was natuurlijk de deelnemers onderweg met (nog) meer interesse naar de wilde planten te laten kijken. En inderdaad: aan het eind van de week hadden we alle getoonde planten en nog veel meer soorten gevonden! Zondag bracht de bus ons voor een rondwandeling naar het Nationaal Park Hoge Kempen bij Maasmechelen in België. Aanvankelijk liepen we door heide en dennenbos. We vonden hier ook de Rode dopheide (Erica cinerea) die al in juni bloeit. Onder het dikke pak zand en grind van het Kempens Plateau bevindt zich een laag zeer zuiver kwartszand. Dit zand is van zeer goede kwaliteit en wordt op wereldniveau gebruikt voor de aanmaak van lenzen, Computer chips enz. Lopend over het zandpad viel ons oog op de vlug voor ons uit huppende groene zandkevers. Nationaal Park Hoge Kempen

Je moest snel zijn met fotograferen, want ze waren zo weer weg. Later kwamen we aan de voet van het Kempens Plateau bij het ven Onder de Berg, dat bijna volledig was begroeid met veenmossen. We speurden de grond af en vonden er o.a. Waternavel en Keine zonnedauw, een vleesetend plantje. Groene zandloopkever (Cicindela campestris)

Nadat we op het panoramapunt de wijde omtrek bekeken hadden, bracht de bus ons weer naar Landsrade. Na het avondeten liet Ans Kruyver ons meegenieten van haar reis door Nepal, waar ze vele prachtige dia’s had gemaakt van zowel tempels als natuur. Bij het Ven onder de Berg

Danio Rerio Delft

147

Oktober 2007

Maandag weer om 9 uur vertrokken we met de rugzak gevuld met lunchpakket, drinken, fotoapparatuur en regenkleding. Nu voor een rondwandeling vanuit Gulpen, waar we met eigen auto’s naar toe gingen. Via een stenige holle weg kwamen we op een pad waar we genoten van het Limburgs landschap. Natuurlijk was er vandaag weer gelegenheid om bij De Berghof van Limburgse vlaai en koffie te genieten, waarna we wandelend langs de wegkanten weer allerlei interessante planten konden ontdekken. Limburgs landschap

Bij een orchideeënweitje in de buurt van Stokhem en Wylre, keken we onze ogen uit naar al het moois wat hier te zien was. Gelukkig vonden we ook orchideeën waar we heel dicht bij konden komen. Ook werd de Zwarte gifbes gevonden. Na een klim over de Dolsberg kwamen we door de landerijen weer in Gulpen terecht.

Orchideeën kijken, hier helaas achter een hek

Danio Rerio Delft

148

Oktober 2007

Dinsdag met de bus naar de Putberg bij Ubachsberg, waarvandaan we weer naar huis liepen. Eerst langs de oude kalkoven, waar vroeger uit mergel kalk gestookt werd. Daarna de berg op. Bij het voorlopen troffen we hier een veld prachtige rode Incarnaatklaver, wat we vanzelf sprekend uitgebreid fotografeerden. Nu stond het allemaal in het zaad, waar we uiteraard wat van verzameld hebben. Ook was het nu helemaal begroeid met Witte klaver. Tussen al dit klavergeweld deed zich een parasitair groeiende plant tegoed aan de sappen van de klaver: de Klavervreter, een Bremraap. Fotograveren op de Putberg. (foto Loek v.d.Klugt)

Hierna ging het verder door landerijen en langs mooie vergezichten ook al was dat vaak onder dreigende luchten, zoals bij de hoogst-gelegen molen van Nederland:

de Molen Vrouwenheide.

’s Avonds een Powerpoint presentatie van Loek van der Klugt, die met donateurs van het Natuurreservaat Tresor in Frans Guyana, waar ik zelf Een Bremraap: de Klavervreter ook bij was, een reis had gemaakt door Frans Guyana en Suriname. Hij liet prachtige beelden zien van Tresor en omgeving waarbij vele mooie bloemen en ook Pijlgifkikkers te zien waren. Woensdag een topdag, want dit was de tocht naar de Belgische Ardennen, waar we in de omgeving van Solwaster een wandeling maakten langs de Statte en de Hoëgne.

Danio Rerio Delft

Het riviertje de Statte

149

Oktober 2007

Bruggetje over de Statte

Doordat het de afgelopen tijd heftig geregend had, voerden de riviertjes veel water, zodat het er spectaculair uitzag. Het werd dus volop genieten en niet alleen van het spetterende water maar ook van de omringende natuur. Le Rocher de Bilisse is een rotsformatie van ongeveer 60 meter hoog, stammend uit het Cambrium, ongeveer 500 miljoen jaar geleden. Via een pad konden we er ook bovenop komen, wat dan ook praktisch iedereen deed, om vandaar een fraai uitzicht op de omgeving te hebben. Later liepen we stroomopwaarts langs de Hoëgne, tot aan de Cascade Leopold II, die ook veel indruk maakte. De vogelaars hadden vandaag heel mooi de Fluiter (Phylloscopus sibilatrix) gehoord en gezien. De hele week heeft trouwens een lijst van 78 vogelsoorten opgeleverd. le Rocher de Bilisse

‘s Avonds was ikzelf aan de beurt om mijn Powerpoint-presentatie over Suriname te laten zien. Ook hier weer veel natuuropnamen, historische informatie en natuurlijk weer kikkertjes op Brownsberg.

Danio Rerio Delft

150

Oktober 2007

Donderdag, de laatste dag. Vandaag een kort programma. Eerst wandelden we naar Gulpen waar we de tuin ‘Van moeras tot paradijs’ van de familie Van der Weijden bezochten.

Tussen vlaai en koffie door konden we hier veel moois bekijken en niet alleen de tuiniers onder ons genoten hiervan. ’s Middags kon op eigen gelegenheid door Gulpen gewandeld worden of andere activiteiten ondernomen worden. ’s Avonds na de afwas, wat een gezamenlijke bezigheid is, was er een fotowedstrijd, gevolgd door twee mooie korte foto-impressies van Colombia door André van Stijn. Actieve deelnemers werden voor hun inzet bedankt. Hierna namen de deelnemers de regie over en maakten er een bonte avond van, waarbij de Commissie in de bloemen gezet werd en als dank een geldbedrag overhandigd kreeg om volgend jaar het voorlopen weer te veraangenamen. Wij kijken er al weer naar uit! Inlichtingen over de volgende Natuurstudie Week 2008 [email protected]

Danio Rerio Delft

151

Malawicichliden op bestelling

Oktober 2007 door Walter Deproost

Voor u gelezen, bron: Ciliata Nieuwe, A.V. Ciliata Je hoort nogal dikwijls de klaagzang van liefhebbers die graag wildvangdieren willen kopen tegen de prijs van Singapore-importen of nog liever tegen een zacht nakweekprijsje. Dat kan natuurlijk niet en wel om een aantal redenen waarbij de meeste aquarianen niet stilstaan. Ik probeer in deze bijdrage niet in de eerste plaats sympathie op te wekken voor mensen als Stuart Grant, wanneer het Malawicichliden betreft, of voor de familie Brichard wanneer het over importen vanuit Bujumbura aan het Tanganyikameer gaat. Op deze laatste locatie ben ik persoonlijk nog niet geweest, maar of het nu om wildvang gaat van Zuid-Amerika of over vissen van een andere tropische herkomst, de problemen en de kosten zullen meestal vergelijkbaar zijn. In deze bijdrage heb ik het uitsluitend over het verzamelen, op voorraad houden en verzenden van Malawicichliden, omdat ik deze zaken zelf van dichtbij heb kunnen meemaken. Als u over andere gebieden andere ervaringen hebt, dan wil ik ze ook graag horen of lezen. Ik ga hier niet de rekening van Stuart Grant proberen te maken of geschat achterhalen hoeveel de lokale groothandel en kleinhandel hier ten lande nog moeten verdienen op deze import. Ik probeer alleen te vertellen hoe deze dieren in de natuur worden verzameld, hoe ze ter plaatse verzorgd en op voorraad worden gehouden en hoe ze uiteindelijk naar hier of elders worden verstuurd. Dan kunnen we het best beginnen bij de laatste schakel uit de ketting en dat zijn wijzelf, de eindgebruikers. Wij bepalen in eerst instantie wat geïmporteerd wordt en wat niet. Nu zal u misschien even glimlachen en beweren dat u vorig jaar een bepaalde soort bij uw gebruikelijk leverancier hebt besteld en nooit gekregen. Dat kan waar zijn, maar wanneer u en ik en nog vele andere liefhebbers naar een bepaalde soort vragen, dan wordt die weldra op de voorraadlijst van Stuart Grant gezet en is die daarna ook beschikbaar. Of dacht u dat Stuart alleen die soorten exporteert die hijzelf mooi vindt? Natuurlijk weet hij uit ervaring welke soorten ‘goed lopen’ en naar welke soorten praktisch geen vraag is. Zijn voorraadlijst is dan ook geen constante en er worden af en toe nieuwe aanwinsten aan toegevoegd en weinig of niet meer gevraagde soorten uit verwijderd. Zo verwonderde het mij dan ook, toen ik bij een importeur onlangs de voorraadlijst van Malawi inkeek en Metriaclima livingstonii niet terugvond. Waarschijnlijk niet voldoende interesse vanuit de liefhebberij en korte of langere tijd geleden geschrapt van de lijst. Als we er met zijn allen opnieuw naar vragen zal deze, in een slakkenhuis wonende Mbuna, weldra weer worden geleverd.

Danio Rerio Delft

152

Oktober 2007

De rechtstreekse cliënten van Stuart Grant zijn de groothandelaren die door hem worden bediend. Zij bepalen wat in de handel wordt gebracht. Zij vragen bij Stuart de voorraadlijst op en doen aan de hand hiervan hun bestelling. Nadat ze hun keuze hebben gemaakt en het nodige aantal U.S dollars, of een andere sterke valuta naar Malawi hebben verstuurd, wordt in Kambiri (Salima) de export voorbereid. Maar laten we eerst beginnen bij het begin: het vangen en verzamelen van de cichliden. Stuart Grant Tropical Fishes is, zoals u dat reed kon vermoeden, een exportbedrijf dat gespecialiseerd is in Malawicichliden, gelegen langs de zuidelijke kant van Senga Bay, bij Kambiri Point, behorende tot het grondgebied Salima. Op het domein zijn naast het woonhuis van de familie Grant, een aantal bungalows voor bezoekers en een aantal huisjes voor stafleden en personeel van het bedrijf. Daarnaast is er het grote vishuis met verschillende rijen glazen aquaria en betonnen verzamelbakken, een aantal magazijnruimtes en werkplaatsen en honderden betonnen buitenbassins waarin de vele cichliden worden verzorgd en in een aantal ook nagekweekt. In totaal zijn er enkele tientallen werknemers actief op het domein: keuken- en onderhoudspersoneel, tuinmannen, schrijnwerkers, metaalbewerkers, een twintigtal personeelsleden die instaan voor het vishuis en de buitenbassins en een zeskoppig duikteam, die de nabijgelegen vindplaatsen van cichliden voor hun rekening nemen. Hun areaal gaat van Namalenje Island naar Mbenji Island, de vindplaatsen langs de oostkust op grondgebied Malawi en de zuidelijke plaatsen buiten het Lake Malawi National Park gelegen. Daarnaast heeft Stuart nog drie aparte duikteams in het noordelijk deel van het meer. Één opereert vanaf Nkhata Bay en vandaar ook de cichlidenrijke plaatsen als Ruarwe, Usisya, Kande Island, Lion’s Cove, Chirombo Point, e.a. Een ander team is actief in het noodwestelijk deel van Malawi vanaf Chilumba, van waaruit ook Chitande, Mpanga Rocks e.a. worden bevist. Een derde team neemt Likoma Island, Chisumulu Island, Taiwan Reef en de kusten van Mozambique voor zijn rekening. Zodoende wordt zowat het gehele meer op grondgebied van Malawi geëxploreerd, alsook een groot deel van de kustgebieden in Mozambique. Wie een beetje vertrouwd is met de kaart van Malawi, weet dat er dus vangplaatsen zijn die meerdere honderden kilometers verwijderd zijn van de thuisbasis Kambiri Point. De drie laatstgenoemde duikteams sturen dan ook hun vangsten niet onmiddellijk door naar Kambiri, maar slaan ze tijdelijk op in grote geperforeerde vaten in het meer. Één keer per week haalt de vrachtwagen van de firma de cichliden op in Chilumba en Nkhata Bay. De vangsten van het Likoma-team worden éénmaal per week met de pakketboot ‘Ilala’ naar het plaatsje Chipoka verscheept, wat 40 km van Salima is verwijderd, waar ze bij aankomst met een kleine bestelwagen worden opgehaald.

Danio Rerio Delft

153

Oktober 2007

Welke cichliden en hoeveel individuen per locatie moeten gevangen worden krijgt de chef van elk duikteam schriftelijk vanuit de centrale in Salima toegestuurd. Op die manier gaan de duikers gericht op jacht. Elk duikteam beschikt over een boot met buitenboordmotor. Op elke boot is ook een compressor aanwezig die voor de lucht moet zorgen waarmee gedoken wordt. Deze compressor zet een ijzeren ketel onder druk van waaruit twee luchtslangen van zowat 50 meter lengte vertrekken en waarmee de duikers de lucht toegestuurd krijgen. De duikers krijgen een net van ongeveer 10 meter lengte en 1 meter hoogte mee, waarin ze trachten de gewenste cichliden te drijven. Hun manier van werken gaat ongeveer als volgt: ze zien een groep of enkelingen die ze willen vangen en zetten het net uit achter de dieren, dan halen ze beide uiteinden stilaan naar elkaar toe en met bewegingen van hun zwemvliezen jagen ze de vissen naar het net toe dat dan wordt afgesloten. Misschien wordt het u niet direct duidelijk: je moet het eens gezien hebben en je denkt dat het kinderspel is, tot je er zelf aan moet beginnen. Dan zwemt er, zeker weten, de eerste keer geen vis in. De duikers zijn er nochtans zeer behendig in en het is geen overdrijving dat ze op een plaats waar de gezochte soort voldoende voorkomt, ze binnen het half uur een paar honderd exemplaren naar boven halen. Zo zagen we hen bij Taiwan Reef, de vindplaats van Pseudotropheus saulosi in minder dan één uur tijd ongeveer 400 individuen van deze soort verzamelen. En dit is zeker niet de gemakkelijkste plaats om te duiken. Wanneer de gevangen vissen op de boot worden uitgesorteerd en geteld, worden alle niet op de lijst voorkomende soorten terug in het meer gezet. En is de bestelling niet compleet, dan keren ze morgen weer terug naar de vangplaats om de bestelling wel compleet te krijgen. In Afrika kijkt men niet op een dag. De meest duikteams, behalve degene die vanaf Kambiri opereert, moeten de gevangen cichliden een aantal dagen in grote geperforeerde vaten in het meer opslaan. Deze manier zal proefondervindelijk wel de beste zijn gebleken, omdat ze door alle teams wordt gevolgd. Ofwel worden de cichliden na enkele dagen opgehaald door de vrachtwagen van de firma, ofwel worden ze met de pakketboot ‘Illa’ verstuurd voor de vissen die vanaf Likoma komen. In alle gevallen worden ze enkele uren voor de verzending in plastic zakken verpakt, ongeveer op dezelfde manier als zouden ze naar Europa worden geëxporteerd. Aan het water, dat voor de verzending wordt gebruikt, wordt evengoed als bij de latere verscheping over de westerse wereld, twee ‘geheimzinnige’ poeders toegevoegd. Één is een soort kalmeermiddel, dat de vissen tijdens het transport moet verdoven en het andere is een breedspectrum antibioticum dat preventief wordt toegediend.

Danio Rerio Delft

154

Oktober 2007

Wanneer de vissen op het domein van Grant aankomen, worden ze uitgepakt en in de glazen aquaria in het grote vishuis enkele dagen in quarantaine gezet en geobserveerd. Bij eventuele problemen wordt medicatie of een schimmelwerend product toegevoegd. Wanneer alles na enkele dagen in orde blijkt te zijn, worden de vissen overgebracht naar de buitenbassins waar ze een verdere verzorging krijgen voor de komende tijd. Hier blijven ze tot ze op de verlanglijst van één of andere importeur staan en voor verzending terug naar binnen worden gehaald. Zoals ook reeds eerder vermeld, bestaat de cliëntèle van Stuart uitsluitend uit groothandelaren. In elk westers land met een serieuze aquariumhandel heeft Grant minstens één afnemer. Na de voorbereidende formaliteiten, zoals opvragen van de voorraadlijst, plaatsen van uiteindelijke bestelling en bankverrichtingen, worden in Salima de datum van verzending bepaald aan de hand van het vluchtschema naar schiphol, Amsterdam, via welke luchthaven bijna alle export gebeurt. Enkele dagen voor de afreis wordt in het vishuis op een groot bord de hele bestelling uitgetekend. Elke doos vis wordt op het bord van een nummer voorzien en de inhouden van de vier zakken per doos wordt bepaald. Het is mogelijk dat in elke zak een andere soort wordt verpakt, soms is er slechts één soort per doos aangeduid; dat is afhankelijk van de bestelling. In alle gevallen wordt bij elke zak het aantal te verpakken dieren genoemd, bijvoorbeeld Metraclima callainos 10 12, betekent dat van die soort 10 mannetjes en 12 vrouwtjes in één zak mogen. Voor grotere exemplaren zie je soms Dimidiochormis compressiceps 2 2. Dat betekent dat er van elk geslacht slechts twee dieren in de zak worden gedaan. Twee tot drie dagen voor de verzending wordt de hele bestelling uit de buitenbassins weggevangen en in de aquaria in het vishuis gezet. Deze laatste dagen van hun verblijf krijgen ze in de aquaria ook geen voedsel meer toegediend, zodat de darmen haast leeg zijn bij het transport en het water tijdens de reis niet nodeloos vervuild wordt door excrementen. In de aquaria wordt er ook goed op toegezien dat de vissen geen stip of andere ziekte met zich meedragen. De ochtend van de verzending staan de lege dozen al genummerd klaar nabij de inpaktafel. Elk nummer verwijst in de verzendlijst naar de geleverde soorten, maar de namen worden, bij mogelijke twijfel, ook nog aan de zakken toegevoegd. Het water, dat voor de verzending wordt gebruikt, wordt tevens geprepareerd. Dit wil zeggen voorzien van kalmeermiddel en een breedspectrum antibioticum en meestal afgekoeld d.m.v. een ijszak die in het water wordt gehangen tot ongeveer de 25 °C wordt bereikt. Dan wordt doos voor doos kaargemaakt en de betreffende soorten uit de aquaria naar de tafel gebracht voor telling en geslachtsbepaling. Rond de tafel, waar de zakken worden klaargemaakt, staan ongeveer tien personeelsleden, die elk hun eigen klein opdracht vervullen: vissen seksen

Danio Rerio Delft

155

Oktober 2007

en tellen, zuurstof inblazen, zak van een elastiekje voorzien, een tweede zak omdoen, een volgend elastiekje aanbrengen, controleren, aanstippen op de verzendlijst, in de geplande doos doen en eventuele andere kleine opdrachten. Wanneer de hele zending klaar is worden de dozen gesloten en op de bestelwagen gezet die kort daarop naar de luchthaven van Lilongwe vertrekt, waar de vlucht in de vroege avond vertrekt richting Nairobi en aansluitend naar Amsterdam. De volgende ochtend, ongeveer rond 6 uur, zijn de vissen reeds op Schiphol, waar ze ofwel worden opgehaald door de importeurs ofwel een verdere vlucht ondernemen. En nu vraagt u zich misschien af waarom wildvangdieren niet goedkoop zijn. Als u al het vorige goed hebt gelezen en daarbij nog weet dat de meeste materialen die Stuart nodig heeft uit de westerse wereld komen, dan krijgt u misschien een idee waarom deze prijzen. Een buitenboordmotor, zelfs een plastic zak voor de verzending, moet uit Zuid-Afrika worden geïmporteerd, met de bijbehorende hoge importheffingen. En laten we ons wel realiseren dat Stuart Grant niet als missionaris naar Malawi is vertrokken, maar net als u ook zijn kost wil verdienen! ——————————————————————————————————

Aphyosemion australe (Kaap Lopez) versus Aplocheilus lineatus

door Alan de Geus

Voor u gelezen, bron: A.V. De Natuurvriend, Zaandam) Alweer enige tijd geleden heb ik wel eens een Epiplatys-soort gehouden, maar toen niet echt voor de charmes van deze vissoort gevallen. Dat veranderde enigszins toen ik uit een verloting een stel Aphyosemion australe (Kaap Lopez) mee naar huis nam. Schitterende vissen, waar je uren naar kunt kijken en langer dan een ‘seizoen’ van kunt genieten. En als je een beetje aandacht besteedt aan de persoonlijke wensen van deze vissen, dan is het verkrijgen van nakomelingen bepaald geen onoverkomelijk probleem. Als je niet alleen met kweekbakjes en zo in de weer wilt, maar de vissen gewoon in de gezelschapsbak wilt onderbrengen, dan kan dat ook. Maar let op! Combineer ze niet met een soort als Aplocheilus lineatus of ze moeten misschien al vanaf het kleuterstadium met elkaar vertrouwd zijn, want anders wordt het flink matten. Tenminste, dat werd het bij mij in de bak. Enthousiast geworden door de Kaap Lobbesen koos ik wat verenigings-avonden later een stel Aplocheilus lineatus van de prijzentafel. De vissen aren nog jong en klein en volgens ‘omstanders’ moest het gewoon kunnen. De Kaap Lopezman had ogenblikkelijk grote belangstelling voor de twee nieuwkomers in het plastic zakje. Na voorzichtig overwennen, wilde ik de lineatussen uit de zak hun nieuwe

Danio Rerio Delft

156

Oktober 2007



Danio Rerio Delft

157

Oktober 2007

onderkomen in laten zwemmen, maar de Kaap Lopez-man was hen voor. Hij zwom dus gewoon de zak in! En begon daar meteen even Afrikaans uit te pakken. ‘Ach, het moet gewoon even wennen’, dacht ik toen in goed vertrouwen. Je ziet dat wel meer om je heen. Het stel lineatussen vond gelukkig een stil hoekje in de bak, tot ze daar zelfs weer werden gevonden…. door meneer Lopez. ‘Nou ja, kan misschien even duren,’ zei ik tegen mezelf. Gelukkig zorg ik altijd voor redelijk wat schuilgelegenheid in mijn bak, want daar zijn mijn modderkruipers en Corydorassen nog op gesteld. Zodoende konden de lineatussen zich redelijk aan de aandacht van vriend Lopez onttrekken en kregen ze aldus ruimschoots de gelegenheid om te foerageren (en te groeien). De familie Lopez en in het bijzonder de man, kan uitgroeien tot zo’n 7 centimeter, maar meneer Aplocheilus draait voor 11 centimeter zijn vin niet om. Maar de Aplocheilus-man wachtte het moment niet af dat hij elf centimeter groot was en begon zich halverwege die lengte al minder angstig op te stellen tegenover ‘vriend’ Lopez. Op een gegeven dag zag ik iets geels in de bak drijven. Eerst dacht ik aan een stukje chips, dat misschien in mijn baard was blijven hangen en tijdens het water verversen in het aquarium was terechtgekomen, maar toen ik wat beter keek en ook de Kaap Lopez man wat versuft in een hoekje zag hangen, wist ik dat het zijn rugvin betrof. De rollen waren nu omgedraaid en de familie Lopez had nagenoeg niets meer in te brengen. Het werd daardoor ook meteen een stuk rustiger in de bak, want de Aplocheilussen zijn van nature bepaald niet onvriendelijk. Een paar maanden later overleed het Kaap Lopez-mannetje en probeerde zijn weduwe zowaar in de gunst van de Aplocheilus-man te komen. Maar die hield meer van eigen soort eerst. Het kaap Lopez-vrouwtje heeft nog geruime tijd in mij bak rondgezwommen tot ze helemaal krom en praktisch ontkleurd was. Ondertussen ging de familie Aplocheilus zich regelmatig te buiten tussen de wortels van het Javavaren met als gevolg, dat ik op vaste tijden diverse speldenknopjes tussen het groen zag wegschieten. De meest werden opgegeten, maar de ‘slimmeriken’’ wisten natuurlijk de dans te ontspringen, waardoor de familie redelijk uitbreidde. Zoals bij meerdere vissoorten soms het geval is, is de watertemperatuur van invloed op het geslacht van de nakomelingen. Een hogere temperatuur betekent vaak allemaal mannetjes en een lagere temperatuur jongbroed van het vrouwelijk geslacht. Omdat het bij mij in de bak zo rond de 25 °C schommelt, ontstonden er alleen maar mannetjes. Het onderscheid is al vrij spoedig zichtbaar, omdat de mannetjes eerder en ook opvallender (blauwachtiggoud) kleuren. Ook heeft het mannetje een mooi blauw cirkeltje om de iris. Als je maar één aquarium heb, dat ook nog eens niet zo groot is, wordt het

Danio Rerio Delft

158

Oktober 2007

met een peloton lineatussen al gauw wat ‘drukkig’ in de bak. Omdat je deze tandkarpersoort eigenlijk niet met te kleine vissen samen moet houden, want klein is fijn en waarschijnlijk ook lekker, raak je ze daardoor niet één, twee, drie zomaar kwijt. Aplocheilus lineatus kan heel mak worden en heeft zelfs een beperkt aaibaarheidsgehalte. Ook kun je ze uit de hand voeren. Omdat ik naast vissen kijk ook graag ga vissen, houd ik wel eens wat maden over. Zo af en toe voerde ik dan wat van die kriebelaars aan mijn lineatussen. Het vrouwtje kon er vijf tegelijk hebben, maar dan kreeg ze haar bek niet meer dicht en stak er het nodige naar buiten. Toch probeerde ze op zo’n moment vaak nog een made uit de beek van één van mijn Pulsers te roven. Je moet ook zorgen, dat je aquarium goed is afgedekt, want ze kunnen heel aardig springen, hoewel ze dat heel sporadisch doen. Omdat ik uit goede gewoonte ’s morgens altijd even aan mijn (aquarium)water ruik, hang ik zodoende met mijn neus even dicht boven het wateroppervlak. Toen ik dit op een morgen deed, kreeg ik de schrik van mijn leven toen een lineatus-man tegen mijn voorhoofd sprong. Hij overbrugde probleemloos zo’n 15 à 20 centimeter! Maden moet u ze natuurlijk maar af en toe geven, maar gevangen of ‘gemepte’ vliegen en spinnen zijn welkome dagelijkse kost. Ook kleine regenwormen, cichlidensticks en grote mysis worden met grote dankbaarheid aanvaard. Ze pakken hun voedselprooi graag van het wateroppervlak, maar ook probleemloos van de bodem. Aplocheilus lineatus komt oorspronkelijk uit India en Sri Lanka, maar die van mij dus van Paul Walter. En daar zijn mijn mannen uiteindelijk ook weer naar teruggegaan. Paul had alleen maar vrouwen zitten en die zagen mijn kerels graag komen. En dat, vrienden, stelde mij tevens in de gelegenheid om weer eens naar nieuwe bewoners voor mijn aquarium uit te kijken.

Aplocheilus lineatus versus Aphyosemion australe —————————————————————————————————— Denkt u bij uw aankopen aan onze adverteerders? Mede dankzij hen is het verschijnen van ons maandblad mogelijk! ——————————————————————————————————

Danio Rerio Delft

159

Oktober 2007

Ludwigia natans repens

door Jan Disco

Voor u gelezen, bron: Natuurvrienden, Zwolle Ludwigia behoort tot een geslacht van moerasplanten uit de Teunisbloemfamilie, ofwel Oenotheracae. In het algemeen zijn Ludwigia-soorten geschikt voor koude of matig warme aquaria of paludaria en ook voor buitencultuur. Deze overblijvende planten hebben van boven fel groene tot bruinachtig groene en van onderen roodachtige bladeren. De bladeren staan kruisgewijs of gespreid. Kleine bloempjes komen voor in de oksels van de emerse bladeren. Onder gunstige omstandigheden kunnen deze snel groeien en dichte bossen vormen, die dan gemakkelijk boven het wateroppervlak uitkomen. Van Ludwigia repens is geen geldige Nederlandse naam bekend. De plant komt voor in het zuiden van de Verenigde Staten en Mexico, zowel submers als emers. Omdat de plant gemakkelijk vrij lang (60 cm) kan worden is het een heel geschikte achtergrondplant. Grof rivierzand met wat klei is een goede bodem. De temperatuur van het water kan het beste ongeveer 23 °C zijn. Belangrijk is, dat de plant voldoende licht krijgt. Als we aan deze voor-waarden voldoen, krijgt de plant bladeren die van boven mooi donkergroen en aan de onderkant roodbruin zijn. Als de plant eenmaal goed is aangeslagen in het aquarium, dan is het zeker een snelle groeier. Door toppen is het mogelijk vrij snel een flinke bos op te kweken. Volgens Aad Bouwman is Ludwigia ook een redelijk gemakkelijk emers te kweken plant. Literatuur: - Hans Frey, Het aquarium van A tot Z.

- A. Sanderse, 60 aquariumplanten in kleuren. ———————————–—————-—————————————————

INHOUD Uitnodiging 1: Praatavond 141 Uitnodiging 2: Verenigingsavond 141 Uitnodiging 3: Landelijke Aquarium en terrarium Dag Uitslag landelijke huiskeuring 141 Jaarprogramma 2007 142 Voor u gelezen: IJzergehalte in een aquarium door Theo Luyten 142 Terugblik verenigingsavond 18-9-2007 door Lotty Sonnenberg 143 Terugblik natuur studieweek 2007 door Lotty Sonnenberg 145 Voor u gelezen: Malawicichliden op bestelling, door Walter Deproost 151 Voor u gelezen: Aphyosemion australe (Kaap Lopez) door Alan de Geus 155 Voor u gelezen: Ludwigia natans repens door Jan Disco 159 Inhoud 159 Bestuur, redactieadres en commissies 160

Danio Rerio Delft

160

Oktober 2007





[email protected]

Bibliotheek


Adviesgroep Leden


[email protected]








J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]







DANIO RERIO DELFT November 2007 - nr. 9 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Vere nigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. —————————————————————————————————— Uitnodiging 1: Praatavond, dinsdag 6 november 2007 Het ligt in het voornemen om de praatavonden in ieder geval deels te gebruiken voor het met de leden uitwerken van jubileumplannen. Deze avond hebben we videomateriaal van vorige DRD-jubilea op DVD beschikbaar. Op gepaste momenten kunnen we ons dus een beeld vormen van hoe zo’n (serie) feestje(s) er uit kan zien. Uiteraard is daarnaast plaats voor Algenstudie, Water meten, Literatuurstudie (het boek met de beschrijving van 80 soorten Rotala is binnen) of bespreken van Aquaristische probleempjes. Zijn er nog leden die een paar loten willen kopen van de Grote Club Aktie steun de vereniging en koop een paar loten bij de voorzitter. Uitnodiging 2: dinsdag 20 november 2007 Het Bestuur is bijzonder verheugd te kunnen meedelen dat de heer Dirk Verduijn op voorspraak van Toon en Magda Albers heeft toegestemd in het geven van een lezing. Zijn bedrijf is al meer dan 30 jaar het adres voor cichliden uit alle werelddelen. Diverse medewerkers zijn vanuit dit bedrijf hun carrière in de aquaristiek gestart. Met die ervaring en kennis hopen we de toehoorders een aangename en leerzame avond te bezorgen. De lezing zal bestaan uit twee delen. - Malawi cichliden, die met hun soorten- en kleurvormen rijkdom nog steeds blijven verbazen. - Een reisverslag Columbia/Peru, thuisland voor heel andere cichliden, die daar niet de hoofdmoot van de visgemeenschap uitmaken en gezelschap hebben van karperzalmen en meervallen.

Danio Rerio Delft

162

November 2007

JAARPROGRAMMA 2007 6 17 20 4 18

november november november december december

Praatavond, Verenigingskeuring, Verenigingsavond, Lezing door Dirk Verduyn Geen Praatavond! Uitslag Verenigingskeuring 2007 door bondskeurmeester W.A. Tomey


Echinodorus horizontalis

door Peter Bus

Voor u gelezen, bron: A.V. Pronkjuweel, Groningen

Deze plant wordt weinig in de handel aangeboden en als we in het bezit van deze plant willen komen, moeten we deze via een medeaquariaan op de kop proberen te tikken. Er bestaat voor deze plant geen Nederlandse naam. De Echinodorus horizontalis wordt aangetroffen in Mexico en het zuiden van de USA. Hij behoort tot de grote familie der Alismataceae. Deze plant kan uitsluitend als solitair worden gehouden. Hij wordt namelijk zo groot, dat hij een klein aquarium geheel kan overwoekeren. De plant is eigenlijk alleen te gebruiken in grote aquaria. De Echinodorus horizontalis kan dan het beste in een grote jampot worden geplaatst en dan nog in goed schoon gewassen zand. Door deze methode bereiken we, dat hij niet al te groot wordt. De bladeren zijn groot en heldergroen van kleur. Bij de steel zijn ze hartvormig ingesneden. De bladeren kunnen een lengte bereiken van 12 tot 15 cm, een plant kan wel 20 bladeren krijgen en neemt dan een groot gedeelte van het aquarium in beslag. Als hij emers staat, wordt hij nog groter dan in submerse toestand. Het best komt hij tot zijn recht als we hem achter een groot blok kienhout plaatsen, het is dan waarlijk een trots in uw bak. De Echinodorus horizontalis is ook geschikt voor paludaria. Deze plant houdt van een lichte standplaats en een temperatuur van 20 tot 25 °C. De jonge, zich ontvouwende bladeren zijn nog lichtbruin. Naarmate ze meer volwassen worden verkleuren ze naar groen. Oudere bladeren worden lichtgroen of zelfs een beetje geel. U doet er dan goed aan ze te verwijderen. Beter is ze weg te snijden in plaats van ze af te breken, want de bladsteel is erg taai. Schaf deze plant beslist eens aan, het is een aanwinst voor uw aquarium.

Danio Rerio Delft

163

November 2007

De DRD BBQ

22 september 2007

Op een onwaarschijnlijk mooie zaterdagavond in september kwam een fraai gezelschap bij elkaar om iets te doen wat al in geen jaren was vertoond. Bestuursleden, commissieleden, met hun aanhang en belangstellenden meldden zich bij huize Stuster om zich, na een beleefdheidsbezoek via de kikkerkamer en het huiskamer aquarium, richting BBQ te begeven. Aandachtig over de vijver gebogen, hangend over partytafels, of gestrekt in comfortabele terrasstoelen genoten zij van een uitgebreid assortiment salades, alcoholische versnaperingen en deskundig bereide vlees en visproducten. Aanwezigen waren het na diverse gespreksrondes over een aantal zaken eens. • Dit is ongelooflijk gezellig. • Dit is uitstekend geregeld. • Dit moet vaker. • Dit is een mooie aanloop naar jubileum (1919-2009) activiteiten. Onbeantwoord bleven, zelfs na 12-en, de volgende vragen. • Waar waren nu die andere leden? Het heeft toch in het blaadje gestaan? • Wat hadden we gedaan als ze allemaal gekomen waren.

De avond leverde bovendien een aantal onthullingen op. Ook ideeën omtrent de jubileumviering zijn in het geheugen gegrift. Dat voor dit verenigingsproduct een kleine financiële vergoeding werd gevraagd kun je in alle redelijkheid een voormalig penningmeester niet verwijten. Het was bovendien afgesproken. Persoonlijk heb ik het ten laste van de huishoudgeldpot gebracht. Op de volgende pagina ziet u een kleine impressie van de gezellige avond, foto’s zijn gemaakt door Remco Stuster.

Danio Rerio Delft

164

November 2007

Danio Rerio Delft

165

Terugblik verenigingsavonden oktober 2007

November 2007 door Pim Wilhelm

De Praatavond van 2 oktober; Was in meerdere opzichten bijzonder. Er waren namelijk 14 leden op komen draven. Hét gespreksonderwerp was het Jubileumjaar 2009. DRD is dan 90 jaar. Ondersteund door een laptop en beamer kon het gespreksverloop keurig worden vastgelegd in een aantal Powerpoint slides. Het voltallige bestuur heeft die inmiddels in portefeuille en beraad zich op vervolg. Daarnaast zijn er de nodige tussendoortjes geweest, en daar zal ook altijd plaats voor blijven. De Verenigingsavond op 16 oktober; Stond in het teken van de gezamenlijke veilingavond tussen de Delftse en de Rijswijkse aquariumverenigingen. Ruim 25 kopers hadden zich in Wooncentrum Florence te Rijswijk verzameld en bogen zich over de veilbrieven van leden van “De Rijswijkse” en Danio Rerio. De hobby gerelateerde artikelen waren over het algemeen van uitstekende kwaliteit en redelijk divers. De kopers waren aarzelend, maar mogelijk meer geïnteresseerd in de aanprijzingen van de veilingmeester, die het geheel doorspekte met aquaristische anekdotes. Van diverse zijden is ook nog eens gehoord dat het gezellig was. Wie weet zijn er nu van beide verenigingen in totaal zo’n kleine 100 leden die zich afvragen “wanneer weer”? Het antwoord is, onder voorbehoud dat beide Besturen akkoord gaan, “volgend jaar ergens in april”. ——————————————————————————————————

Verhuizing en opzegging Bij verhuizing wordt u verzocht dit zo spoedig mogelijk schriftelijk aan de ledenadministratie te melden, zodat het bondsblad Het Aquarium, het verenigingsblad Maandblad DRD en overige correspondentie tijdig op uw nieuwe adres kunnen worden bezorgd. Als u uw lidmaatschap wilt opzeggen, dient u dit twee maanden van te voren schriftelijk aan de ledenadministratie kenbaar te maken i.v.m. door de vereniging voor u aangegane verplichtingen.

Kopij gevraagd voor uw eigen maandblad Om artikeltjes te schrijven voor het maandblad hoef je geen computer, geen printer of een heleboel boeken te hebben. Alleen een potlood of ballpoint en een stuk papier (en wie heeft dat niet?) Schrijf uw persoonlijke ervaringen en belevenissen op over onze levendige hobby, want juist van uw ervaring (dit kunnen succesvolle, maar ook minder leuke ervaringen zijn) kunnen we allemaal iets opsteken. DOEN!

Danio Rerio Delft

166

Biotoop Midden-Amerika

November 2007 door Johan van Lancker

Voor u gelezen, bron: Aquarianen, Gent Geografisch gezien is Midden-Amerika de landengte tussen Noord- en ZuidAmerika. Het omvat van noord tot zuid de landen: Mexico, Guatemala, El Salvador, Belize, Honduras, Nicaragua, Costa Rica, Panama. Geologische natuurlijke grenzen Midden-Amerika wordt in het oosten en in het westen door twee zeeën omsloten, hierbij gaat het om warme watermassa’s. De temperatuurverschillen hangen van veel factoren af; zij wisselen met de geografische zones en de hoogten van de gebieden. Er worden in Midden-Amerika drie gebieden onderscheiden: het tropische gebied (het hete land): gemiddelde jaartemperatuur 25-30 °C; het gematigde gebied: hoogte 1.000 tot 2.00 meter: gemiddelde jaartemperatuur 20-25 °C; het koude gebied, dat zijn nog hoger gelegen gebieden en uitgesproken koelere regionen.

Watertypes In heel Zuid-Amerika kan de waterkwaliteit van rivier tot meer zeer verschillend zijn, afhankelijk van de bodem waarover het vloeit. In het Amazonegebied van Zuid-Amerika zijn de rivierbodems gemiddeld zeer mineraalarm en door veel bodemvegetatie licht zuur. Bij de Midden-Amerikaanse landengte, met zeer verschillende aard van

Danio Rerio Delft

167

November 2007

ontwikkelingsfasen en zijn lange keten van gedeeltelijk nog actieve vulkanen, is het anders. Aan de Atlantische zijde zijn er weinig, aan de Stille Zuidzee zijn er veel onrustige geologische zones. Voor het grootste deel kan men het ontstaan van de hoge pH-waarden verklaren door de basische lava uitworp bij vulkaanuitbarstingen. De verschillende gebieden Van het noordelijk subtropisch gebied tot echt tropische gebieden in het zuiden. Het water is als regel vroeg in de morgen licht zuur dat in de loop van de dag stijgt en de alkalische waarden bereikt. Dergelijke stijging komt voornamelijk door de watervegetatie die ’s nachts veel koolzuur produceert, waarbij dan de pH daalt en die in de loop van de dag de plantengroei sterk versneld verbruikt wordt door de waterplanten. Dit gebeurt uiteraard sneller in tropische dan in gematigde gebieden. Een aantal gebieden met hun gegevens: Het hoogland (altiplano) van Mexico Vissoorten: Hooglandkarpers (familie Goodeimae), levendbarende, Cichliden. Waterwaarden van verschillende stromen en meren. Luchttemperatuur 26 tot 42 °C. Watertemperatuur 22 tot 29 °C. GH 26 tot 54 °, KH 6 tot 18, MicroSiemens 225 tot 3.400. Schiereiland van Yukatan Bestaat hoofdzakelijk uit kalkgesteenten. Waterwaarden van verschillende stromen en meren. Luchttemperatuur 23 tot 42 °C. watertemperatuur 21 tot 29 °C, GH 8 tot 55 °, KH 7 tot 10, pH 7 tot 8,5, MicroSiemens 365 tot 4.000. Zuidoost-Mexico en Guatemala Bodem uit kristalgesteenten. Interessant voor levendbarende vissen. Waterwaarden van verschillende stromen en meren. Luchttemperatuur 21 tot 34 ° C. GH 5 tot 15 °, KH 4 tot 7, pH 8, MicroSiemens 160 tot 550. Honduras Bestaat bijna volledig uit gebergten, het water is verdeeld in drie zones. Waterwaarden van verschillende stromen en meren. Luchttemperatuur 23 tot 32 °C. Watertemperatuur 23 tot 29 °C. GH 0 tot 8 °, KH 0 tot 8, pH 4,9 tot 9,5, MicroSiemens 35 tot 230. Nicaragua Het binnenland van Nicaragua is voor de aquariaan zeer interessant omdat er hier een concentratie is van bekende aquariumvissen, voornamelijk de grotere Cichliden soorten. Waterwaarden van verschillende stromen en meren. Luchttemperatuur 27 tot 40 °C. Watertemperatuur 27 tot 37 °C. GH 3 tot 18 °, KH 3 tot 21, pH 7,2 tot 9, MicroSiemens 290 tot 4.000.

Danio Rerio Delft

168

November 2007

Costa Rica Waterwaarden van verschillende stromen en meren. Luchttemperatuur 25 tot 34 °C. Watertemperatuur 24 tot 30 °C. GH 0 tot 8 °, KH 0 tot 8, pH 6,4 tot 9, MicroSiemens 50 tot 51, Panama Waterwaarden van verschillende stromen en meren. Luchttemperatuur 22 tot 33 °C. Watertemperatuur 24 tot 30 °C. GH 0 tot 12 °, KH 0 tot 13, pH 4,3 tot 8,1, MicroSiemens 120 tot 350. Vissoorten In onze aquaria worden voornamelijk vissoorten uit dit gebied gehouden: - de eierleggende tandkarpersoorten: Cubanichthys cubensis en een aantal soorten Rivilus; - voornamelijk de levendbarende tandkarpersoorten, dat zijn eigenlijk de vissen waarmee bijna iedere aquariaan is gestart. Zoals Poecilia-soorten (Black Molly, Zeilvinkarpers, Gupjes), Xiphophorus (zwaarddragers en dergelijke). Er wordt dikwijls aangeraden bij deze vissen zout aan het water toe te voegen omdat het brakwatervissen zouden zijn. Dit mag men echter niet veralgemenen. Qua cichlidensoorten komen voornamelijk de Cichlasoma-soorten voor, waarvan de Parapetenia-soorten ruim 30 cm lang worden. Conclusie Nog meer dan voor Zuid-Amerika geldt, dat de diversiteit en uitersten in waterkwaliteit van de biotopen in Midden-Amerika groot is. Het is dus zeker aan te raden om, niettegenstaande het grote aanpassingsvermogen van onze vissen, de lectuur te raadplegen als we een bepaalde soort willen houden. ——————————————————————————————————

Chocolaatje

door Edwin Jansen

Voor u gelezen, bron: A.V. Natuurvrienden, Zwolle De Spaerichthys osphromenoides of Chocolade Goerami, is een labyrinthvis die we nog maar zelden in de speciaalzaken tegenkomen. Een beschrijving van deze vis laat ik hier achterwege, omdat die bij de oude rotten in de aquaristiek toch wel bekend is en de ‘jonkies’ kijken maar eens in de verenigingsbibliotheek. De Chocolade Goerami geldt als een echte probleemvis. Dit geldt zowel voor het houden als voor het kweken.

Danio Rerio Delft

169

November 2007

Over de problemen met deze vis kunt u regelmatig lezen in ons bondsblad of het Duitse DATZ. Ladiges zegt echter in zijn verslag ‘Beitrage Zur Okologie der Süsswasserfische’ in 1951 dat de dieren zeer taai zijn en niet al tem moeilijk te kweken. Dit staat haaks op de ervaringen die wij tegenwoordig met de Chocolade Goerami hebben. Ze zijn moeilijk houdbaar, vaak ook nog ziekelijk en van kweken en op laten groeien van deze dieren hoort men dat dit bijna onmogelijk is. In 1958 schreef Bahr en ik citeer nu: ‘De verzorging van deze vis en de kweek levert niet veel problemen op’. Hoe komt het nu dat beroemde persoonlijkheden als Lagides en Bahr deze vis als gemakkelijk houdbaar en eenvoudig te kweken omschreven? Ook Hans Frey, Goldstein en Vogt hadden schijnbaar geen moeite met deze vis. Nu rijst bij mij de grote vraag; wat is er in de pakweg 40 jaar gebeurd, waardoor er zulke grote verschillen in de verzorging van dit mooie dier zijn ontstaan? Nu ben ik geen wetenschapper, maar ik zou mij kunnen voorstellen dat milieu-invloeden hier een grote oorzaak kunnen zijn. Het is bekend dat deze vissoort in het wild door houtkap, irrigatie en pesticiden langzaam maar zeker in het wild aan het uitsterven is. Wetenschappers en aquarianen proberen vertwijfeld het dier te kweken. Helaas is het ons allemaal bekend dat het nog steeds bij enkele uitzonderingen blijft. De regering is, in samenwerking met de Dierenbescherming, nog steeds bezig met haar positieflijsten, waarop ongetwijfeld ook de Chocolade Goerami voorkomt. Persoonlijk denk ik dat dit de genadeklap voor deze vis zal betekenen. Een positielijst kan nuttig zijn, maar dan moet er ook iets gedaan worden aan het behoud van het natuurlijke leefgebied van het dier. Zolang dat niet het geval is, zijn dergelijke lijsten eigenlijk overbodig. Het heeft namelijk in mijn ogen geen zin om de import van dieren te verbieden wanneer hun natuurlijk leefklimaat wordt vernietigd. ——————————————————————————————————

Het waait niet meer boven het Tanganyikameer

door De Jaeger

Voor u gelezen, bron: IS Het gigantische Tanganyikameer, tussen Congo, Tanzania, Zambia en Burundi, bevat eenvijfde van ’s werelds zoetwatervoorraad. Het is een zelfstandig ecosysteem met talloze vissoorten. ‘De visvangst voorziet in vijfentwintig tot veertig procent van de eiwitbehoefte van de bevolking in oostelijk Afrika‘, aldus Pierre-Denis Plisnier van het Afrikamuseum in Brussel. Jaarlijks halen vissers tweehonderdduizend ton vis uit het meer, maar deze hoeveelheid loopt terug. ‘Dat komt‘, volgens Plisnier, ‘niet door over’bevissen. Slechts een klein aantal vissoorten wordt gegeven‘, zegt hij.

Danio Rerio Delft

170

November 2007

Een team van Amerikaanse en Belgische onderzoekers wijt de slinkende visstand aan klimaatverandering. Sinds 1968 waait het minder over het meer. De windsnelheid wordt sinds dat jaar gemeten met propellers. De afnemende wind zou het gevolg zijn van de met twee graden gestegen gemiddelde temperatuur aan het wateroppervlak. Minder wind betekent minder waterturbulentie en dus minder zuurstof in dieper water. Visseneitjes en larven zakken naar beneden, krijgen minder zuurstof en sterven. Ook voedingsstoffen zinken naar de bodem. Daardoor groeien er minder algen en daalt de visstand. Volgens een berekening, waarbij de afname van algen in het Tanganyikameer wordt gerelateerd aan de gevolgen van algenafname in andere meren, leidt de achteruitgang tot een derde minder vissen. Plisnier: ’Zo kan de klimaatsverandering desastreuze gevolgen hebben voor de voedselvoorziening in deze regio. ——————————————————————————————————

Guppen kweken, ervaringen . . .

door Erik Schaberg

Voor u gelezen, bron: A.V. De Glasbaars Ongeveer een jaar geleden begon ik met de aquariumhobby. In het bijzonder waren het de guppies die mijn warme belangstelling vroegen. Ik schafte een mooie populatie aan in de meest verschillende kleuren en vormen. In een aquariumspeciaalzaak kocht ik bij toeval een klein goudgupwijfje. Onervaren als ik was, dacht ik dat de jongen van dit wijfje slechts goudguppen konden zijn. Mijn ontgoocheling was groot toen alleen grijze guppen werden geboren. Gelukkig las ik een artikel van R. Busch ‘Guppenkweek is een zaak van geduld’ en ook het boek van Leon F. Withey en Paul Hahnel ‘Alles over guppies’ waren voor mij een grote hulp. Ik hield mij aan de ervaringen van Busch. Na ca. 4 weken scheidde ik 3 wijfjes van 4 mannetjes, die overigens weinig fraai van kleur waren. De staarten waren donkergrijs, de vorm was kort en weinig spectaculair. Op hun body droegen zij 4 zwarte stippen. Toen nam ik de ‘beste’ van de 4 mannetjes en voegde deze bij de wijfjes. Na 3 weken waren alle wijfjes ‘bezet’. De wijfjes werden nu elk afzonderlijk in een kweekbakje ondergebracht. Van de 12 nakomelingen van het wijfje dat het eerst wierp waren duidelijk 5 lichtgekleurde en 7 grijze te onderscheiden. De 5 lichtgekleurde ontpopten zich als 3 wijfjes en 2 mannetjes. Zij hadden echter nog geen betere staartvorm als hun vader, maar hun kleur was nu lichtgroen tot geel, langs hun flanken 4 rode stippen. Ik liet deze mannetjes bij de wijfjes tot ik in de drachtigheidsvlek bij de goudgupvrouwtjes de oogjes van de jongen kon waarnemen. Reeds een paar dagen later wierpen alle drie de wijfjes. Deze keer waren de gouden al in de meerderheid. De enkele grijze guppen werden afgezonderd direct in de eerste levensdagen. Na 4 weken bleven mij 3 gouden wijfjes en 5 goed mannetjes over. Twee van deze mannetjes hadden nog slechts 2 rode stippen op hun body.

Danio Rerio Delft

171

November 2007

De grootste gebruikte ik voor het verder kweken. De productiviteit nam tot deze derde generatie snel af. Twee wijfjes 3 en één wijfje 4 goud gekleurde jongen. Hiermee was de eerste schrede naar een guppenstam gedaan. De gouden kleur was bij alle jongen aanwezig! De vierde generatie is nu opgegroeid, 5 wijfjes, 5 mannetjes die bleekrode punten op hun flanken tonen. Nu de mannetjes zijn uitgegroeid kan ik ook de staartvorm zien: sluierstaart. De goudgele staartvin is werkelijk groter dan die van de derde generatie. Ik hoop dat de vorm van de staart bij de volgende 2 of 3 generaties de lierstaart of de triangelvorm aanneemt. De vijf wijfjes zijn door het grootste mannetje bevrucht en binnen 3 weken zal ik mijn kweekbakje de vijfde generatie goudguppen zwemmen. De afmeting van de guppen die in de tweede en derde generatie terug liep, is weer vrijwel normaal te beschouwen. Nu echter enige opmerkingen over de tot nu toe opgedane ervaringen: 'Kweekaquaria' deze bestaan uit zes kleine, zgn. ‘schoolaquaria’, elk met een inhoud van 15 liter, waarin voor het werpen steeds een enkele wijfje verbleef; voldoende zwemruimte is dan gegarandeerd. Het grote voordeel is zeker dat tot nu toe geen kannibalisme werd geconstateerd. Men moet echter de wijfjes na de geboorte van de jongen scheiden, waardoor de kleintjes rustig en ongehinderd blijven. Wanneer men in het aquarium enige dagen een tweede wijfje toevoegt, dan zal het eerste wijfje haar overheersen. Wanneer men toch meerdere wijfjes in ’n aquarium wil houden, dan is het beter hen alleen in een aquarium te zetten. Wanneer de aquaria naast elkaar staan, steekt men er papier of karton tussen om te voorkomen de dat vissen elkaar voortdurend zien en daardoor opgewonden heen en weer gaan zwemmen. De lamp in de lichtkap brengt, afhankelijk van de kamertemperatuur, het water op 24-27°C. Op warme zomerdagen kan dit oplopen tot 33 °C, zonder dat de guppen daaronder lijden. Gedurende de nacht zakt dan de temperatuur tot die van het vertrek. In de winter gaf de thermometer wel eens 17 °C aan, maar ook deze extreme temperaturen, alsmede de temperatuursveranderingen, schijnen de dieren niets te doen. Boven elk aquarium is een lamp van 15 watt aangebracht: na 1 week veralgt elke kweekbak plaatselijk sterk door de lichtkegel wat overigens de guppies alleen voordelig is. Als u dit wilt verhinderen is een scheutje van b.v. AlguMin voldoende om algvorming te voorkomen. Een eenvoudig klein binnenfilter gevuld met filterwatten en wat kiezel is voldoende; wel elke twee weken reinigen. Alle zes filters werken d.m.v. een Rena 301. Verdere beluchting is dan niet nodig. Het water is gewoon zo uit de kraan leiding, de hardheid bedraagt 13 °dkH, 190 °dgH en de pH 7,8. Elke tweede week wordt de helft van het water ververst. De wijfjes worden gevoerd met bijvoorbeeld TetraRubin. De jonge visjes vanaf de eerste dagen met MikroMin en na 5 weken met TetraOvin; voedering ’s avonds en ’s morgens. Wanneer de ontwikkeling van de guppenstam zo goed blijft lopen als tot dusver, kunnen zij wellicht reeds na de zevende of achtste generatie tentoongesteld worden.

Danio Rerio Delft

172

November 2007

Giftige dieren Voor u gelezen, bron: Dieren kunnen gevaarlijk zijn. Gevaarlijke en giftige dieren hebben de mens altijd aangesproken. Ze kunnen, zeker in sommige delen van de wereld, een zaak van leven of dood betekenen. Gelukkig komen de meeste gevaarlijke en giftige dieren in ons land niet voor, zodat we de gevaren niet al te zwaar in hoeven te schatten. Spinnen Spinnen zijn een goed voorbeeld van angst voor giftige dieren. Alle soorten hebben giftanden, maar er zijn er maar weinig die voor de mens gevaarlijk zijn. De meeste spinnen kunnen niet eens door de menselijke huid heen bijten. Toch geven ze een grote mate van angst bij veel mensen. Deze angst wordt vooral veroorzaakt door het uiterlijk: lange poten, een dik gezwollen achterlijf en een dikwijls harige vacht. Het is jammer dat spinnen zo’n slechte naam hebben. De meeste zijn onschadelijk. Bovendien spelen ze een belangrijke rol bij het verminderen van soms grote aantallen insecten. Een Krabspin is een vlinderetende spin. Ze passen zich aan hun omgeving aan zodat ze bijna onvindbaar zijn. Het is een springende spin. Hij bespringt zijn prooi van een afstand. Als hij mist worden hij gered door een zijden draadje, dat teruggaat naar het punt waar vandaan de sprong werd begonnen. Één van de grootste spinnen ter wereld is een vogeletende spin uit het Amazonegebied. Overdag houdt hij zich schuil in rotsspleten of holle bomen. Hij ligt rustig op zijn zijden vacht te rusten voor een jachtig nachtleven. Is de nacht aangebroken, dan gaat hij op pad. Hij spint geen web, maar vangt zijn prooi. Heeft hij zijn prooi gevangen, meestal een muis of een vogeltje, dan bijt hij met zijn tanden en dient een dodelijke dosis gif toe. De meest gevaarlijke van alle spinnen is waarschijnlijk de Zwarte Weduwe. Het is een glanzend zwart spinnetje van 1,2 cm lang en het heeft een rode vlek onderaan zijn lijf. Deze spin lijkt onschadelijk, maar het gif is 15 keer zo sterk als dat van een ratelslang. Gelukkig is de spin niet agressief en komt hij in ons land niet voor. Hij wordt in warmere delen van Amerika gevonden. De Baviaanspin leeft in Afrika, heeft giftanden die lang genoeg zijn om de menselijke huid te doorboren. Zijn beet is wel pijnlijk, maar is minder giftig dan bijvoorbeeld een wespensteek. Deze spin eet vooral rupsen. Padden Padden beschermen zich tegen hun vijanden door middel van een vergif dat in 2 klieren achter de ogen zit: de oorspeekselklieren. Het gif kan verschillende stoffen bezitten. Ze kunnen een trage hartslag, een verhoogde bloeddruk, misselijkheid en zwellingen veroorzaken. Eeuwen geleden gebruikten de Chinezen paddengif om tandvleesbloedingen en kiespijn te genezen.

Danio Rerio Delft

173

November 2007

Een prachtige pad is de giftige kikker uit Zuid-Amerika. Het is een zwart dier met enkele fel roodoranje strepen dwars over zijn lichaam. Vanwege zijn gifklieren wordt hij door andere dieren met rust gelaten. Het is één van de giftigste dieren. Deze pad leeft voornamelijk in bomen, daar en op de grond vangt hij kleine insecten. Hij is in het bezit van het krachtigste dierlijke gif dat bekend is. Schorpioenen Schorpioenen kunnen erg sterk in grootte verschillen, ze hebben een lengte van 0,5 tot 20 cm. De kleinere soorten zijn meestal de gevaarlijkste en het meest dodelijk. Schorpioenen leven vooral ’s nachts en kruipen overdag weg. Ze komen in huizen en kunnen in schoenen, beddengoed, kasten en andere meubels opduiken. Zo hebben ze een gemakkelijk doel. Vaak maken ze eerst nog een waarschuwend geluid, met de bek, de poten of met de staart. De aanval maken ze met hun staart waarin een angel zit die verbonden is met twee grote gifklieren. Het gif is soms krachtiger dan dat van de meeste dodelijke slangen. Vergiftigingsverschijnselen zijn: overgeven, zweten, rillen en stuiptrekkingen. Daarna kan de dood er op volgen. Schorpioenen leven in droge woestijngebieden. In de Alpen leeft er ook een soort. In de Verenigde Staten komen meer schorpioenensteken voor dan slangenbeten. Er zijn 2 dodelijke soorten die in 20 jaar tijd 64 doden veroorzaakten. Slangen Natuurlijk moet ook de slang worden genoemd. Het zien van een slang roept onmiddellijk de reactie op: doden of wegrennen. Je moet niet eerst proberen vast te stellen welke slang het is en of hij groot of klein is. Het is onmogelijk te zeggen welke slang de meest gevaarlijke is. Het hangt o.a. af of de slang vaak voorkomt, agressief of schuw is, in de menselijke omgeving voorkomt of niet. Ook is er verschil in giftigheid en in de hoeveelheden ingespoten gif. Je kunt als leek een giftige slang niet onderscheiden van een niet giftige. Dat komt doordat sommige soorten onschadelijk slangen het uiterlijk van een schadelijke soorten aannemen om vijanden af te schrikken. Daarom nemen mensen meestal geen risico en doden daarom veel onschadelijke slangen. Met de behandeling van slangenbeten moet voorzichtig worden omgegaan. Elk tegengif werkt alleen op bepaalde giften. Er moet voorzichtig mee omgesprongen worden. De patiënt moet rustig blijven en zo snel mogelijk naar een ziekenhuis gaan. Als het kan, de slang mee te nemen zodat hij geïdentificeerd kan worden. De soort die jaarlijks zeer veel slachtoffers opeist is de Cobra. Wanneer hij zich opwindt is hij te herkennen aan zijn vinnen achter de kop. Het is één van de meest gevaarlijke soorten. Ze doden in Indië ongeveer 10.000 mensen per jaar.

Danio Rerio Delft

174

Probleem bij het voeren van watervlooien?

November 2007 door J. van Straten

Voor u gelezen, bron: A.V. De Rode Rio te Alkmaar. Het voeren van watervlooien is niet zo moeilijk. Je giet wat levende vlooien in je dichte schepnetje of in een stuk gordijnstof. Je houdt het vervolgens even onder de kraan en dan gooi je de flap in het aquarium. Maar nu komt het probleem waar de meningen nogal over uiteenlopen. Zet je de pomp uit omdat de vlooien anders in het filter worden gezogen of laat je de pomp maar doorlopen met de kans dat er vlooien in de filterpot terechtkomen? Zelf zeg ik altijd: één uurtje moet kunnen. Nee, zeggen tegensprekers, ‘een kwartiertje is het uiterste’. Om aan alle gissingen een einde te maken een ter zake kundig man aan het woord, namelijk onze eigen voorzitter Pim Wilhem. De vraag is: ‘Ik gooi teveel vlooien in mijn bak. Dan zet ik de pomp af om te voorkomen dat er vlooien in het filter komen. Hoe lang mag de pomp stil blijven staan?’ Het antwoord is: ‘Als het zuurstofpercentage voldoet aan de norm van 6 mg per liter water, dus zoals bij een goed draaiend aquarium, kan de pomp een uurtje stilstaan. Na dat uur gaan de vlooien dood door gebrek aan zuurstof. Een uur na het afsterven gaat het rottingssysteem in werking. Laat je de pomp doorlopen met teveel vlooien in het aquarium, dan gaan er teveel vlooien in het filter en sterven af. De bacteriën vragen zoveel zuurstof om die dode watervlooien te verteren, hetgeen ook weer problemen gaat geven door een tekort aan zuurstof voor die bacteriën. Als het aquarium niet in goede conditie is, is het zuurstofgehalte ook te laag. Dan is het niet verantwoord de pomp langer dan een kwartier stil te zetten. Je zit dan ongeveer op 4 mg zuurstof per liter en 2 mg is al dodelijk voor een aantal soorten vissen. Het zuurstofgehalte is te meten, maar . . . wie doet dat nou. Alleen de echte fanatiekeling. Zit de inlaat van de pomp rechts, gooi de watervlooien dan links in de bak. Is het toch teveel geweest, neem dan geen risico: een kwartier stoppen met de pomp. Heb je een prima draaiende bak, dan kun je de stoptijd verlengen, maar bedenk wel: een verstoord evenwicht geeft moeilijkheden die niet zo maar weer zijn verholpen. Het zijn soms de kleine dingen die moeilijkheden veroorzaken. Ga bewust voorzichtig om met de liefhebberij, want voorkomen is beter dan genezen. ——————————————————————————————————

Denkt u bij uw aankopen aan onze adverteerders ? Mede dankzij hen is het verschijnen van ons maandblad mogelijk ! —————————————–—--————————————————--——

Danio Rerio Delft

Kiezelalgen

175

November 2007 door dr. Bodo Schnell

Voor u gelezen, bron: Sera News Silicium is met ca. 26% na zuurstof het tweede meest frequente element in de aardkorst. Het heeft dan ook een immens belang bij de vorming van mineralen en gesteenten. Een van de meest voorkomende mineralen, kwarts, bestaat bijvoorbeeld uit soliciumdioxide. Zeer veel andere mineralen bestaan uit silicaten. In de natuurwetenschappen is ‘kiezel’ een synoniem voor ‘silicaat’ en zo wordt het zuur dat aan de basis ligt van silicaten ‘kiezelzuur’ genoemd. Silicaat lost vooral op in alkalisch water uit gesteenten en kan zo in het grondwater geraken. Bovendien wordt het op vele plaatsen bewust aan het drinkwater toegevoegd als corrosiebescherming. Verder kan silicaat vrijkomen uit pas aangebrachte siliconenhechtingen, bijvoorbeeld voor het vastzetten van constructies. De aquariumnaden zelf vormen geen probleem; de gebruikte silicone is al lang volledig uitgehard en chemisch inert, alvorens de nieuwe aquariums in de handel komen. Silicaat is niet giftig, maar kan in het aquarium toch ongewenste gevolgen hebben. In de eerste plaats gaat het daarbij om de groei van kiezelalgen, die lelijke bruine aanslag op ruiten, stenen en planten vormen. Alleen al de naam ‘kiezelalgen’ (ze worden ook als ‘diatomeeën of soms ook foutief als ‘bruine algen’ aangeduid) wijst op silicaat. Deze algen gebruiken silicaat als materiaal voor hun harde schaalbehuizing. Daarom voelt deze aanslag ook ruw aan wanneer men daarover strijkt, net als schuurpapier. Onder de microscoop herkent men veelvuldige, optisch vaak zeer mooie behuizingvormpjes, waaraan sommige aan microscopisch kleine slakken doen denken. Deze behuizingen hebben zelfs een, weliswaar zeldzame, toepassing gevonden in de aquaristiek: de zogenaamde diatomeeënfilters worden gevuld met de behuizingen van kiezelalgen en filteren zeer kleine partikels uit het water. Zelfs eencellige parasieten kunnen zo uit het water worden verwijderd. Silicaat in het aquariumwater bevordert in principe dus de groei van ongewenste kiezelalgen. Zoals bij andere algen dient in de eerste plaats te worden geprobeerd om deze te bestrijden door het creëren van een zuurstofconcurrent, zoals het rijkelijk inzetten van snelgroeiende planten en een consequente controle van de voedingsstoffen, d.w.z. een matige visbezetting en met mate voeren. Wanneer dit niet tot succes leidt, rest als laatste redmiddel nog het gebruik van ontzout water (omkeerosmose of ionenwisselaar), dat dan vervolgens weer in functie van de behoeften van de vissen moet worden verrijkt. Daarvoor zijn, naargelang de verzorgde vissoorten, mineral salt, samen met – afhankelijk van de situatie – pH-plus of PH-minus en KH-plus, eventueel ook een combinatie van deze producten geschikt.

Danio Rerio Delft

176

November 2007



Danio Rerio Delft

177

November 2007

Inschrijfformulier Ondergetekende meldt zich hierbij aan als: (aankruisen wat men wenst) 0 A-lid 0 B-lid (= A-lid bij een andere N.B.A.T.-vereniging) 0 Jeugdlid (= jonger dan 18 jaar) 0 Huisgenootlid van DRD-lid: ..................................…..................................... 0 Donateur 0 Abonnee verenigingsblad Maandblad DRD van A.V. Danio Rerio Delft 0 en wenst ontbrekende nummers ‘Het Aquarium’ à € 3,-- per stuk. Naam eventuele aanbrenger: .................................................................... Persoonsgegevens: Voorletter(s)/Naam: .....................…......................................................... Geboortedatum: .............................….............................................................. Adres: ...…........................................................................................................ Postcode/Woonplaats: …................................................................................. Telefoonnummer: …......................................................................................... E-mail adres: ..................................................................................................... Handtekening: ..…..................................................................................... Contributie: Het verenigingsjaar loopt van 1 januari t/m 31 december. De contributie bedraagt: A-leden € 50,00 B-leden (A-leden bij een andere N.B.A.T.-vereniging) € 25,00 Jeugdleden € 40,00 Huisgenootleden € 25,00 Donateurs minimaal € 25,00 Abonnees van het verenigingsblad Maandblad DRD € 20,00 Abonnees van het digitale verenigingsblad Maandblad DRD € 15,00 Het inschrijfgeld bedraagt 10%: voor A-leden € 5,00 en Jeugdleden € 4,00. Bij lidmaatschap in de loop van het jaar is dat € 12,00 per kwartaal + inschrijfgeld. Inschrijving kan geschieden door storting op Postbankrekening 77-6919 ten name van Aquariumvereniging Danio Rerio Delft of per kas op de verenigingsavonden op elke derde dinsdag van de maand (behalve juli en augustus). U kunt ook het inschrijfformulier sturen naar de

Danio Rerio Delft

178

Hemigrammus ocellifer (Lantaarn- of Lichtvisje)

November 2007 door J. H. Ansink

Voor u gelezen, bron: N.A.V. Minor Orde: Cypriniformes Onderorde: Characoidea Familie: Characidae (Karperzalmen) Onderfamilie: Cheirodontinae (Tetra’s) Genus (geslacht): Hemigrammus Soort: Hemigrammus ocellifer Synoniemen: Tetragonopterus ocelifer, Holopristis ocelliver. Herkomst: Amazonestroomgebied Uiterlijk: een enigszins ovaal en zijdelings samengedrukt lichaam. Een iets toegespitste kop met schuin opwaarts gerichte bek. Zwart gezoomde schubben, waardoor een nettekening ontstaat op het zilverachtig bruine lichaam. Achter de kieuwdeksels kunnen we een klein langwerpig vlekje zien wat soms een ‘gouden’ randje heeft. Een zwarte lengtestreep vanaf ongeveer het midden tot in de staartwortel, waar het eindigt in een ruitvormige vlek. De bovenrand van de streep kan een dun ‘gouden’ zoom vertonen. De Hollandse benaming dankt het visje aan de goudglanzende vlek boven de zwarte ruitvormige vlek in de staartwortel en de mooie ogen die aan de bovenzijde ‘goudglanzend’ zijn geringd. De rug van het visje is donkerder gekleurd, de buik iets gelig. De rug- en aarsvin hebben een smal wit zoompje aan de voorrand, de rest is enigszins grauw. Het geslachtsverschil is te zien aan de iets dikkere buikpartij van het vrouwtje en de iets rondere rug- en aarsvin. Ik weet dat velen van u zeer moeilijk kunnen onderscheiden of ze mannetjes zowel vrouwtjes hebben. Buiten de twee kenmerken die al zijn genoemd, kunnen we de mannetjes nog duidelijker herkennen aan twee bijzonderheden. Ten eerste kunt u bij het mannetje in de aarsvin een smal dwars streepje waarnemen. Dit streepje ziet men vrijwel alleen bij doorvallend licht! Als tweede kenmerk wil ik u erop wijzen dat de mannetjes een zeer klein haakje, bijna onzichtbaar, hebben aan de uiterste punt van de aarsvin. Misschien is het wel eens gebeurd dat u na het vangen met een netje sommige van deze visjes moeilijk uit uw netje kon laten zwemmen. Ik weet dat er kwekers zijn geweest die op deze manier het geslacht vaststelden. Zelf vond ik het met de ogen vaststellen van het geslacht een veiliger methode. Immers, vrijwel geen ander visje is zo snel met ‘stip’ besmet als dit visje. Dit is echt een visje dat men het liefst met een vangklok moet vangen om beschadigingen te voorkomen. Hoe snel wordt ook niet de dunne slijmhuid beschadigd als dit visje aan een netje blijft hangen? (In een later stadium heb ik ook ontdekt dat veelal de lantarentjes, die met een netje waren gevangen, onbruikbaar waren voor de kweek omdat het kleine haakje van de aarsvin aan het netje was blijven hangen en afgebroken. Dit haakje is essentieel bij de paring gebleken. Accepteer geen vissen van een handelaar die met een netje worden gevangen.

Danio Rerio Delft

179

November 2007

Verzorging en kweek Dit zijn visjes die geen speciale eisen stellen aan het water. Wel verlangen ze een goed beplant aquarium met enigszins donkere ondergrond. De temperatuur mag schommelen tussen de 19 en 24 °C. Ze zwemmen graag in een schooltje, dus ministens 4-6 stuks in uw aquarium, ze eten vrijwel alles, zowel levens als droog voer. De kweekbak moet liefst niet kleiner zijn dan 50 x 30 x 30 cm. Vooral in een hoek een flinke beplanting van fijn groen, de bodem liefst donker, dus wat turfsnippers. Gewoon leidingwater is goed, kunt u het over turf filteren dan is dat nog beter. ’s Morgens een klein beetje zon in de kweekbak werkt stimulerend. U kunt volstaan met één stelletje in de kweekbak, met meerdere stellen gaat het ook goed. Let u eens op hoe het mannetje in de balts druk heen en weer zwemt van het groen naar het vrouwtje en van het vrouwtje naar het groen. Ziet u zijn mooie kleur? Ziet u hoe hij trilt? Nou, als u een normaal bezet vrouwtje hebt genomen, mag u rekenen op een nest van zo’n 500-800 stuks. U kunt de kleine eitjes in het groen en er direct onder zien glinsteren. Dek het bakje, zodra u de eitjes ziet, een beetje af tegen te fel licht. Verwijder de ouders, zodra de eiafzetting wordt beëindigd. De eieren zullen dan ongeveer 2 à 3 dagen uitkomen. U zult dan de larfjes als kleine glassplintertjes aan de ruiten en het groen zien hangen. Zodra ze gaan zwemmen, ongeveer 3-4 dagen na het uitkomen, moet u ze voeren met slootinfusie. De kweektemperatuur is 27-28°C. Gaat u het eens proberen tegen het voorjaar? Ik wens u veel succes! ———————————–—————-—————————————————

INHOUD Uitnodiging 1: Praatavond Uitnodiging 2: Verenigingsavond Jaarprogramma 2007 Voor u gelezen: Echinodorus horizontalis door Peter Bus De DRD BBQ Terugblik verenigingsavonden oktober 2007 door Pim Wilhelm Voor u gelezen: Biotoop Midden-Amerika door Johan van Lancker Voor u gelezen: Chocolaatje door Edwin Jansen Voor u gelezen: Het Tanganyikameer door De Jaeger Voor u gelezen: Guppen kweken, ervaringen . . . door Erik Schaberg Voor u gelezen: Giftige dieren door N.N. Voor u gelezen: Probleem bij voeren watervlooien? door J. van Straten Voor u gelezen: Kiezelalgen door dr. Bodo Schnell Voor u gelezen: Hemigrammus ocellifer (Lantaarnvisje) door J.H. Ansink Inhoud Bestuur, redactieadres en commissies

141 141 162 162 163 165 166 168 169 170 172 174 175 178 179 180

Danio Rerio Delft

180

November 2007





[email protected]

Bibliotheek


Adviesgroep Leden


[email protected]








J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]







DANIO RERIO DELFT December 2007 - nr. 10 Opgericht 1 mei 1919 - aangesloten bij de N.B.A.T. Koninklijk goedgekeurd sinds 16 juli 1919 _____________________________________________________________ Verenigings- en Praatavonden bij Sportcafé ‘Emerald’, Florijnstraat 1, Delfgauw (Pijnacker) Zaal open 19.30 uur - aanvang 20.00 uur - tel. 015-2627321. —————————————————————————————————— Uitnodiging: 18 december2007 Uitslag verenigingskeuring De laatste verenigingsavond van het jaar staat in het teken van de verenigingskeuring. Wim Tomey heeft op zaterdag 17 november een zevental vivariums gekeurd, het was de derde keer op rij dat Wim de vereniging keurde. Of het net zo spannend is als verledenjaar Jos Koster verloor op een half puntje biologisch van Jan Kroon. De volgende 7 leden hebben hun vivarium laten keuren; Jan Kroon, Jos Koster, Ben krijgsman, Mart Stuster, oudgediende Leen van Doorn, ons Jeugdlid Erik-Jan van de Berg en er is een nieuwe kaper op de kust met een gezelschapaquarium van bijna 3,5 meter Bart Laurens. Het fotograferen van dat aquarium heeft wat voeten in de aarde gehad, bent u ook benieuwd wie de winnaar is? Kom kijken neem eens u partner of een kennis mee.

Het bestuur van Aquarium- en Terrariumvereniging Danio Rerio Delft wenst u Prettige Feestdagen en een Goede Jaarwisseling

Danio Rerio Delft

182

December 2007

JAARPROGRAMMA 2007 4 december 18 december

Geen Praatavond! Uitslag Verenigingskeuring 2007 door bondskeurmeester W.A. Tomey

JAARPROGRAMMA 2008 15 januari 5 februari 19 februari 4 maart 18 maart 1 april 15 april 6 mei 20 mei 3 juni 17 juni 2 september 16 september 7 oktober 21 oktober 4 november 18 november 2 december 16 december

Verenigingsavond Praatavond Verenigingsavond Praatavond Verenigingsavond Praatavond Verenigingsavond Praatavond Verenigingsavond Praatavond Verenigingsavond Praatavond Verenigingsavond Praatavond Verenigingsavond Praatavond Verenigingsavond Praatavond Uitslag Verenigingskeuring 2008


Verhuizing en opzegging Bij verhuizing wordt u verzocht dit zo spoedig mogelijk schriftelijk aan de ledenadministratie te melden, zodat het bondsblad Het Aquarium, het verenigingsblad Maandblad DRD en overige correspondentie tijdig op uw nieuwe adres kunnen worden bezorgd. Als u uw lidmaatschap wilt opzeggen, dient u dit twee maanden van te voren schriftelijk aan de ledenadministratie kenbaar te maken i.v.m. door de vereniging voor u aangegane verplichtingen.

Bekijk ook eens www.dessens.nl

Danio Rerio Delft

183


December 2007 door Lotty Sonnenberg

Dirk Verduijn: Malawi en Columbia Dirk Verduijn van Verduijn Cichlids was bij ons te gast met een verslag van zijn reizen naar Malawi en Columbia. Dirk is eigenlijk al zijn hele leven met cichliden bezig. In de beginjaren van zijn werkende carrière werkte hij bij Ruinemans om later een eigen zaak te beginnen. Toen de eerste Malawi cichliden in ons land geïmporteerd werden, kwamen deze uit Japan! Na diverse kweekpogingen zonder succes, bleek dat de dieren steriel waren. Later werd er met nieuwe importen wel succesvol gekweekt. Toen er in 1979 een gelegenheid was om met een paar andere enthousiaste cichlidenfans aan bezoek aan het Malawimeer te brengen, werd deze kans met beide handen aangegrepen. Het Malawimeer is 30 – 40 km breed en wel 600 meter diep. De meeste vissen worden dan ook in de kustzones gevangen. We zagen hier baaien met enorme granietformaties. In het ondiepe water was de kans op infectie met Bilharzia groot. Een tweede gevaar zijn de hier rondzwemmende krokodillen. Hoewel het meer er overdag rustig uitziet, kan het er ‘s nachts door de afkoeling flink spoken met harde wind en hoge golven. De bevolking leeft hier van de visvangst, welke voornamelijk wordt gedroogd en tot vismeel verwerkt. Het is een erg arm gebied en er is geen toerisme. Er werd met een boot een duiktocht georganiseerd waarbij gedoken werd tot ongeveer 12 meter diep. Er waren veel mooie vissen te zien. Gevangen vis werd onderwater in verzwaarde tonnen met een klep bewaard. Later werden deze tonnen langzaam naar boven gebracht. Dit wordt over 24 uur verdeeld gedaan. Sneller naar boven brengen overleven de vissen niet. Opvallend is dat bij een grote school van dezelfde vissen altijd maar 1 of 2 zichtbaar mannelijke dieren zijn. Dit wil niet zeggen dat er tussen de overige zilverkleurige vissen geen mannetjes zijn. Alleen de dominante mannen kleuren uit. Het vissen is niet een bezigheid om rijk van te worden. De vissers krijgen per dag € 1,- uitbetaald en het is hard werken. Er werd gelogeerd in het vishuis van Stuart Grant, waar veel grote kweekbakken waren. De gevangen vissen worden hier zo snel mogelijk doorgestuurd, er wordt hier niet met de vissen gekweekt. Hierna zagen we nog heel wat voorbeelden van hoe mooi de vissen uit het Malawimeer wel kunnen zijn. Deze dieren waren in het aquarium gefotografeerd. We zagen een prachtige blauw met lichtblauw gespikkelde vis en ook vele soorten Xenotilapia en Aulonocara, die werkelijk de prachtigste kleuren weerschijnend blauw vertonen, waarbij ze niet onderdoen voor kleurige zeevissen. Aulonacara’s worden vaak op kleur doorgekweekt, waardoor er gele en rode soorten zijn ontstaan.

Danio Rerio Delft

184

December 2007

De grootste Aulonacarasoort kan wel 20 cm worden.

In het Malawimeer zijn de meeste vissen mager en beschadigd. Na een week of 3 goed voederen zijn ze echter weel helemaal opgeknapt. Na de pauze een verslag van een visvangstreis twee jaar geleden in Columbia, waar hij te gast was bij Bruno Keller. Het is een bergachtige omgeving, die wel wat Zwitsers kenmerken heeft, al hoort de temperatuur daar niet bij. Thuis werd er eerst met horrengaas en plastic buis een bun in elkaar gezet, waarna met een busje noordwaarts richting Andesgebergte gereisd werd. Hoewel het water waar ze gingen vissen er erg modderig en grauw uitzag werden er wel veel vissen gevonden. Het merendeel bestond uit meervallen, die er, aangezien ze ook boven water lucht komen happen, uitstekend kunnen overleven. We zagen mooie Plecostomus vissen, die je echter niet tezamen in een emmer kunt bewaren, want ze slopen elkaar. Ze waren prima te eten. Helaas waren er ook piranha’s die het net kapot beten, waardoor weer reparaties verricht moesten worden. Er werd bij een veeboerderij gelogeerd, waar de hangmatten buiten onder het afdak waren opgehangen. Gekleed slapen was hier niet overbodig, want het koelde ’s nachts behoorlijk af! De gevangen vissen werden in de emmers in de drinkbakken voor het vee gezet om ze te bewaren voor later vervoer. Dat er hierbij ook een omkieperde, waardoor het vee nu nog vermaakt wordt door rondzwemmende vissen in hun drinken, mocht de pret niet drukken. Als er hier een dier voor consumptie wordt geslacht, wordt het vlees gezouten en gedroogd of verdeeld onder de buren. Een koelkast is er niet! Ook zagen we een mooie grote gestreepte Mesvis en Bijlzalmpjes. Deze konden echter niet bewaard worden want ze houden het echt niet lang vol in een emmer.

Verloop Aquarium speciaalzaak biedt u een uitgebreid productassortiment voor uw zoet– of zeewateraquarium. Wij zijn gevestigd in een groot modern bedrijfspand in Hazerswoude. Onze vijverafdeling is inmiddels naar een deur verder verhuisd. De ruime hal, gelegen op nummer 23 is een uitstekende locatie waar u alles kunt vinden voor u vijver. Aquariumspeciaalzaak Engelandlaan 23-252391 PM Hazerswoude-Dorp Int. Trade Center Boskoop Telefoon:0172-215569 Internet.www.aqua-verloop.nl

Neem eens een kijkje in een van onze winkels. De koffie staat voor u klaar en het is uw bezoek meer dan waard. Voor de kinderen is er een leuke speelhoek ingericht.

Danio Rerio Delft

185

December 2007

De Corydora’s hielden het in de piepschuim boxen goed uit dankzij een handje toegevoegd zout. Verder waren er veel Ancistrus soorten en Loricaria’s Er kwamen hier ook veel Kapibara’s (een waterlievend plantenetend, knagend zoogdier) voor die door het water scharrelden en de boel behoorlijk vervuilden met hun ontlasting. Opvallend is het dat hier veel kale weilanden zijn en dat er nog slechts een strook oerwoud rest langs de riviertjes. Er werd een mooie bun gemaakt om de vissen in de rivier te bewaren, maar helaas werden deze vissen ’s nachts als versnapering genuttigd door de op de loer liggende kaaimannen die daarbij ook de hele bun kapot maakten. Drie dagen vangst verloren! Een nieuwe bun werd gemaakt, die geheel omgeven werd door in de bodem gestoken stevige bamboe stokken. Daarnaast werd er ’s nachts ook de wacht gehouden. Zo kon er toch nog vis bewaard worden. Bij het plaatsje Trinidad werden ook Loricaria’s gevangen. Deze vissen zijn eilevendbarend en de eitjes komen na het afzetten gelijk uit. We zagen de jonkies bij de moeder in de doos rondzwemmen. Vanaf de vangstplaats was het nog 2 uur rijden naar het vliegveld om de vissen daarna naar Bruno Keller te vliegen. Er werden ijsboxen gekocht en een zuurstoffles, waarna ook een vliegtuig gecharterd kon worden. De vissen werden in de boxen met zuurstof naar Bogota gevlogen, waar ze bij Bruno in bewaring werden genomen totdat Dirk en z’n reisgenoten met de auto en nog meer vis weer terugkwamen. Het was een zeer geslaagde reis, waar wij door middel van de mooie foto’s van konden meegenieten. Dirk heeft de smaak te pakken gekregen, want begin volgend jaar gaat hij weer naar Columbia. Wie nog niet bekend is met de zaak van Dirk raad ik aan eens een kijkje te nemen op de site: www.verduijncichlids.com of eens een bezoekje te brengen aan de winkel: Wollefoppenweg 107, in Zevenhuizen ZH, tel: 010 4550253 (zondag en dinsdag gesloten). ——————————————————————————————————

Leidingwater is geen aquariumwater !

door Paul Groenestein

Voor u gelezen, bron: A.T.Z. Dat de kwaliteit van ons leidingwater niet direct geschikt is voor ons aquarium, houdt vele aquarianen bezig. Onderstaand wat tips: Om de zuurgraad (pH) in ons aquarium constant te houden zijn er in de handel tal van potjes en flesjes. Persoonlijk maak ik gebruik van twee goedkope en natuurlijke middelen.

Danio Rerio Delft

186

December 2007

Een eerste oplossing is om gebruik te maken van turf dat veel looistoffen bevat en de planten ten goede komt. Over turf filteren heeft het nadeel aquariumwater te verkleuren. Dat kan men voorkomen door actieve houtskool aan het filter toe te voegen. Door te experimenteren kan men de turf uitkiezen die het best met de gekozen pH-waarde overeenkomt. De kant-enklare turf, geschikt voor aquarium, heeft een pH-waarde van ongeveer 6,5. De zuivere tuintuf heeft meestal een lagere pH. Door te mengen met vers leidingwater kan men het gewenste doel bereiken. Turf onthardt ook water (carbonaathardheid). Een tweede de mogelijkheid is om de pH te stabiliseren door toevoeging van CO2. Planten hebben in vol licht CO2 nodig. Dit krijgen ze in onvoldoende mate door uitademing van de vissen, zodat we CO2 moeten toevoegen. Opgelet, het heeft geen zin om CO2 toe te voegen indien de KH hoger is dan 8, want dan kan de pH-waarde niet gebufferd worden (in evenwicht worden gebracht). Conclusie: 1. toevoeging van CO2 . . . pH onder 7; 2. toevoeging van zuurstof pH boven 7. Enkele praktische tips om de KH te verhogen of te verlagen: Om de KH te verhogen kunnen we gebruik maken van maagzout (bicarbonaat) waarvan men een weinig, opgelost in een glaasje water, heel geleidelijk aan het aquarium toevoegt. Het hoeft geen betoog dat men voortdurend metingen uitvoert om zo bij de gewenste KH te stoppen. Opgepast! Bij aquaria met een kleine inhoud (100 liter) kunnen door plotselinge grote KH-verschillen onze vissen ernstige schade oplopen! Een tweede mogelijkheid is door toevoeging van kleine hoeveelheden leidingwater op voorwaarde dat de KH hoog genoeg is, wat in Rotterdam geen probleem kan zijn. De KH verlagen is mogelijk door onthard water te mengen met leidingwater tot men de beoogde KH bereikt. Een andere oplossing is door gebruik te maken van turf. De gezamenlijke hardheid (uitgedrukt in Duitse hardheid: DH) kunnen we ook manipuleren, dat laat zich uitdrukken van zeer zacht tot zeer hard water. Om bijvoorbeeld water samen te stellen met een DH van 8 uit leidingwater van 20 DH, hebben we 12 gelijke delen gedistilleerd water nodig en 8 gelijke delen leidingwater. (Nitriet (NO2) ontstaat wanneer er een teveel aan afvalstoffen ontstaat en er een tekort is aan aerobe organismen die afvalstoffen omzetten in nitraten die

Aquarium- en Terrariumvereniging DANIO RERIO DELFT Opgericht 1 mei 1919 - Aangesloten bij de Nederlandse Bond Aqua Terra De vereniging bevordert het op biologisch en esthetisch verantwoorde wijze houden van zoetwateraquaria, paludaria, terraria, insectaria en vijvers.

Wat biedt ‘Danio Rerio’? Maandelijks (met uitzondering van juli en augustus) een bijeenkomst, waarop deskundige sprekers de facetten van de liefhebberij behandelen. Praatavonden, excursies en andere bijzondere bijeenkomsten waarop ervaringen kunnen worden uitgewisseld met medeleden. Tweemaal per jaar een veilingavond waarop u voordelig hobbybenodigdheden kunt kopen en overtollig materiaal, planten en dieren kunt verkopen. Een verenigingsblad met interessante, leerzame artikelen, nieuwtjes, enz. Maandelijks het fraai uitgevoerde bondsblad ‘Het Aquarium’. E e n g o e d g e s o r t e e r d e b i b l i o t h e e k . Jaarlijks kunt u deelnemen aan de keuring door een bondskeurmeester. De vereniging telt een aantal gespecialiseerde adviesgroepen.

Danio Rerio Delft

187

December 2007

via onze planten worden opgenomen. Bij (nieuwe) inrichting van een aquarium is het normaal dat de eerste 14 dagen ups en downs meetbaar zijn wat nitriet betreft. Het verse water in uw aquarium bevat weinig aerobe organismen. deze hebben twee à drie weken nodig om zich te vermenigvuldigen en hun werk optimaal te kunnen doen. In een biologisch filter duurt dit proces twee tot drie maanden. Daarom een gouden tip: bij het opstarten van een aquarium is het raadzaam te enten met water of een paar plukjes watten van een goed functionerend aquarium. ——————————————————————————————————

Voedingsbodem in het Hollandse plantenaquarium

door N.N.

Voor u gelezen, bron: Haarlemse Aquarium- en Terrariumvereniging Aan welke eisen moet een voedingsbodem voldoen? Hierover zijn de meningen verdeeld. De een zweert bij alleen vuil zand en daar overheen een gewassen afdeklaag. De ander voegt aan de bodem diverse stoffen toe: vanaf klei tot en met leem en vanaf konijnenkeutels tot en met roestige spijkers. Of deze toevoegingen altijd het juiste resultaat hebben, is niet altijd positief te beantwoorden. In de praktijk blijkt het vrijwel onmogelijk om iedere plant de ideale voedingsbodem te geven. Om te beginnen is het goed om het aanbod van planten eens nader te bekijken en ze in drie groepen in te delen: 1. echte waterplanten, 2 moerasplanten, 3 kamerplanten. Echte waterplanten Die kunt u herkennen aan de onverharde stengel. Zo kunnen zij met de stroming van het water mee bewegen. De wortels dienen niet alleen om zich vast te zetten in de bodem, maar ook om voeding uit het water op te nemen. Ook zijn er soorten die aan de stengel zijwortels krijgen. Waterplanten zijn de belangrijkste planten voor het aquarium, omdat zij bijdragen aan de belangrijkste processen in het aquariumwater; door middel van fotosynthese het aanmaken van suiker (glucose) als voedingsstof door kooldioxide en licht. De bekendste zijn: Cabomba caroliniana, Cabomba aquatica, Cacomba furcata, Ceratophyllum demersum (hoornblad), Limnophila sessiflilora, Myrio-phyllum aquaticum, Vallisneria spiralis en Vallisneria americana. Moerasplanten Deze leven veelal niet het gehele jaar onder water. De soorten die in ons aquarium gehouden worden, komen uit gebieden waar de natte en droge moesson heersen.

Danio Rerio Delft

188

December 2007

Tijdens de droge moesson komen de meeste wateren droog te staan. De planten bloeien in die periode en brengen zaad voort. Veel soorten moerasplanten zijn ook geschikt om langdurig onder water te houden. Zij vermenigvuldigen zich dan bijvoorbeeld door middel van uitlopers. In de handel aangeboden soorten worden vaak als emerse (boven water) vorm aangeboden; in de het aquarium moeten zij dan wennen aan de submerse (onderwater)omstandigheden en veranderen vaak van bladvorm. Voor het aquarium geschikte soorten zijn o.a. Cryptocoryne crispatula, Cryptocoryne wendtii, Cryptocoryne undulata, Cryptococyne nevillii, Echinodorus amazonicus, Echinodorus bleheri, Eechinodorus osiris, Echinodorus tenellus, Hygrophila corymbosa en Gymnocoronis spilanthoides. Deze lijst van zowel water– als moerasplanten is niet compleet. In de jaargangen van Het Aquarium en andere literatuur zijn nog vele soorten te vinden. Kamerplanten Ja, wat moet je ermee? Juist, op de vensterbank horen die thuis en niet in het aquarium, ook al zullen diverse handelaren u vertellen dat zij het een lange tijd in het aquarium uithouden. Wat is dan de beweegreden dat men deze planten verkoopt? Ik denk dat geld in het laatje van de kassa het belangrijkste is. En voor degene die deze planten koopt, is het haast altijd onwetendheid: ’De planten zien er zo aantrekkelijk uit!’ De meest aangeboden kamerplanten in de aquariumhandel zijn: Chamaedorea elegans, Selaginella plana, Dracaena sanderiana, Chlorphytum bichettii en Syngonoim albolineatum. Waaruit moet een goede voedingsbodem bestaan? Als wij nagaan wat de planten voor voeding in de natuur hebben, is dat een goed uitgangspunt voor een voedingsbodem. Naast de voeding moet u ook nog rekening houden met de leefomstandigheden van diverse plantensoorten. Het is niet zo dat alle planten in de vrije natuur een optimaal milieu hebben. In wateren waar de planten van nature voorkomen zijn er, naast de bodemsamenstelling, ook nog andere criteria, zoals watersamenstelling, licht en CO2. Kalium Het voedsel dat voor aquariumplanten in de voedingsbodem beslist aanwezig moet zijn is op de eerste plaats kalium (K). Een tekort remt de fotosynthese en heeft daardoor een schadelijke invloed op het aquariummilieu. Kalium komt in het leidingwater, naar gelang van de winplaats van het water, in verschillende hoeveelheden voor.

Danio Rerio Delft

189

December 2007

IJzer IJzer (Fe) is, naast kalium, de belangrijkste voedingsstof in voedingsbodem. IJzer komt o.a. voor in ijzerhoudende grond (lateriet). Naast het ijzer in de voedingsbodem is het ook raadzaam om bij het water verversen een ijzerpreparaat toe te voegen. Bij het testen van de ijzerwaarde komt het zelden voor dat deze te hoog is. IJzergebrek is vaak de oorzaak van teruglopende plantengroei. Dit is aan planten te zien: de bladeren worden bleek en geel, het assimilatieproces (opnemen en verwerken van voedingsstoffen) is verstoord, de planten kunnen geen koolhydraten meer opbouwen en sterven af. Hoeveel ijzer moet het aquariumwater bevatten? 0,1 mg per liter is ideaal. Regelmatig meten is weten! Aan de hand van deze gegevens kan men na verloop van tijd een dagelijkse dosering vaststellen. Het toevoegen van het extra ijzer, naast de voedingsbodem, kan automatisch gebeuren door middel van een doseringspompje. Overdosering moet men echter voorkomen; boven de 1 mg per liter is het schadelijk voor de vissen. Bij het toedienen van ijzer is het van groot belang de pH te testen. Bij een pH boven 7,9 wordt geen ijzer meer opgenomen. Bij waarden van boven de 7,5 stagneert het assimilatieproces. Sommige moerasplantendoen het bij goede voeding en belichting uitstekend in veel aquaria. Andere hoofdvoedingsstoffen Naast ijzer en kalium zijn de volgende hoofdvoedingsstoffen in leidingwater voldoende aanwezig: stikstof (N), fosfor (P), Zwavel (S), Calcium (C) en Magnesium (Mg). Bij een regelmatige waterverversing, 10% per 14 dagen, blijven deze stoffen op peil. Alleen als het leidingwater extreem zacht is, bestaat de kans dat er een tekort aan deze stoffen ontstaat. Een waarschuwing is wel op zijn plaats voor fosfor en stikstof. Een teveel van deze stoffen bevordert de groei van algen. Ook het substraat, de basis van de voedingsbodem, moet grondstoffen bevatten waar geen nitraten of fosfaten in zitten. Sporenelementen Verder hebben aquariumplanten nog kleine hoeveelheden sporenelementen nodig, o.a. Borium (B), Koper (Cu), Zink (Zn), Molybdeen (Mo) en Mangaan (Mn). Toevoegen van deze stoffen is totaal overbodig. Bacteriën Het substraat moet ook organische bestanddelen als voedselbron voor bacteriën bevatten. Een poreuze en daardoor een grote interne oppervlakte zorgt naast watercirculatie ook voor een aanhechtingsfactor voor bacteriën. En voldoende zuurstof in het water zorgt voor de voorwaarden voor een goede bacterieontwikkeling.

Danio Rerio Delft

190

December 2007

Bodemstructuur De bodem moet een open structuur hebben, zodanig dat het aquariumwater er goed in kan doordringen. Op deze wijze verzekert men zich een goede uitwisseling tussen bodem en water. De wortels van de planten hebben natuurlijk ook een zekere voeding nodig. In een losse bodem heeft men ook geen zuurstofgebrek. Wat aanschaffen? Welke stoffen moet u nu aanschaffen om een goede voedingsbodem te verkrijgen? Als u niet op een laboratorium werkt of niet via een kennis, die op een laboratorium werkt, de mogelijkheid hebt om grondstoffen te laten onderzoeken, kunt het beste een kantenklare voedingsbodem van een goed merk op aquariumgebied aanschaffen. Maar u dient hier spaarzaam mee om te gaan, want uw biotoopje is zeer kwetsbaar ! ——————————————————————————————————

Het natuurlijk leefgebied van aquariumvissen

door Peter Bus

Voor u gelezen, bron: A.V. Pronkjuweel, Groningen Aquariumvissen komen in het algemeen in alle vijf continenten van onze aarde voor. De meeste zijn afkomstig uit tropische wateren, die echter, ondanks de nabijheid van de evenaar, zeer verschillende levensomstandigheden opleveren. In de eerste plaats ligt dat aan de bodemgesteldheid waarover de rivieren hun loop nemen: is die rijk aan mineralen, dan wordt het water harder; is die arm aan mineralen dat blijft het water zachter. Meestal bevindt de oorsprong van rivieren zich in de bergen. Hun ontstaan is te danken aan het water dat eens uit hemel is gevallen, hetzij in de vorm van sneeuw of regen. Dit water ontstond door verdamping. Verdampt water is zacht, omdat de daarin oorspronkelijk opgeloste mineralen niet mee verdampten maar op de aarde achterbleven, dus is bijna al het water, tenzij het gevoed wordt door een diepe bron, van oorsprong zacht. Het grootste waterreservaat ter wereld, het Amazonebekken in Zuid-Amerika, betrekt zijn toevoer van het omringende hoogland: het hoogland van Guyana in het noorden, de lange Cordilerasketen in het westen en het hoogland van de Mato Grosso in het zuiden. Omdat het land, waardoor al deze stromen vloeien, zeer arm aan mineralen is, staan de wateren uit het Amazonegebied bekend als de zachtste ter wereld. De daarin levende vissen zijn aan deze waterkwaliteit gebonden. Juist het tegendeel daarvan vindt min in de Afrikaanse siervisgebieden. Hier is eigenlijk alleen het reusachtige Congobekken een uitzondering. Maar het aantal uit dit gebied ingevoerde siervissen is bij lange na niet zo groot als uit het Amazonebekken.

Danio Rerio Delft

191

December 2007

Alle Afrikaanse vanggebieden hebben een verschillende waterhardheid. De vanggebieden aan de westkust bevinden zich gedeeltelijk dicht bij de kust waar de mineraalrijke zeewater regelmatig tot ver in het stroomgebied opdringt. Een ander, pas in de laatste tien jaren bekend geworden vanggebied voor aquariumvissen, is het Afrikaanse bekken met zijn veelvoud van meren die uitsluitend basiswater bevatten. In dit leefgebied horen de veelkleurige Cichliden thuis, die zich daar in een eeuwenoude evolutie hebben verspreid en in de loop de tijden iedere ruimte hebben bezet. Zo komt het bijvoorbeeld voor dat in de Natronmeren in Kenia en Tanzania, ondanks het bijzonder hoge mineraalgehalte en bij temperaturen van meer dan 40 graden Celsius, vissen leven en zich voortplanten (Tilapia grahami in het Magadimeer). Zo ziet men dat vissen taai zijn en zich ook aan vijandige levensomstandigheden kunnen aanpassen. Dat gebeurt echter niet van vandaag op morgen en juist het ingewikkelde verloop van de voortplanting heeft een lange tijd nodig tot een gewenning van het ene naar het andere uiterste is bereikt. Daarmee vergeleken is een mensenleven slechts een ogenblik. Natuurlijk spelen in het leven van onze vissen niet alleen de waterhardheid en de opgeloste zuren of basen een rol. Vissen hebben meer nodig. Ze kunnen niet zonder een passende leefruimte waarvan het water maar een onderdeel is. Niet alle delen van een rivier, beek, meer of moerasgebied zijn gelijk. Sommige beddingen zijn zandig, ander weer rotsachtig. Sommige wateren stromen zelfs snel met stroomversnellingen, andere vloeien traag of staan stil. Al deze gebieden hebben eigen biotopen (leefruimten), waarin de daarvoor typische vissoorten zich thuis voelen deze moesten zich qua vorm, voeding, ademhaling, voortplanting en gedrag aan de biotoop aanpassen. Zo ontwikkelden ze zich in langdurige biologische processen: vreedzame en roofvissen, snelle zwemmers en bodemscharrelaars, edelen en vechtersbazen. Al die soorten willen we in een aquarium houden, daarbij moet men goed overleggen welke soorten bij elkaar passen en welke men onder voorwaarde bij elkaar mag zetten. ——————————————————————————————————

RECTIFICATIE In het artikel Problemen bij het voeren van watervlooien, in het november nummer van ons maandblad is een foutje geslopen. De vereniging is benaderd door Jan van Stralen die zijn artikel in ons maandblad had gelezen. Het advies van Pim luide ; Als het zuurstofpercentage voldoet aan de norm van 6 mg per liter water, dus zoals bij een goed draaiend aquarium, kan de pomp wel een uurtje stilstaan. Na dat uur gaan de vlooien dood door gebrek aan zuurstof. De watervlooien gaan niet dood, maar de bacteriën in het filter.

Danio Rerio Delft

192

Contributiebetalingen 2008

December 2007 W. Wilhelm voorzitter

Geachte leden, donateurs en abonnees, in tegenstelling tot vorige jaren ontvangt u dit jaar geen acceptgiro voor de inning van de contributie. De reden is dat er steeds minder mensen bij betaling gebruik maken van de acceptgiro. Volgens onze penningmeester zijn dat er nog maar circa 15%. Men betaalt dan per Girotel, machtiging tot incasso of via een andere bank dan de Postbank. Dit jaar dus graag op eigen initiatief de contributie overmaken, zodat de penningmeester op 1 januari met een gevulde kas het nieuwe jaar kan beginnen. Postbankrekening 77- 6919 ten name van Aquariumvereniging Danio Rerio Delft.

De bedragen voor 2008 zijn ongewijzigd ten opzichte van 2007. Als u twijfelt vergelijkt u dan de betaling voor 2007 met onderstaande tabel. A-lid: inclusief abonnement “Het Aquarium”. 50 euro B-lid: 25 euro Jeugdlid: 40 euro Huisgenootlid: 25 euro Donateurs minimaal 25 euro Abonnee DRD blad: 20 euro Abonnee DRD blad digitaal: 15 euro Mogelijk weet u van reorganisatie bij de NBAT en zelfs van loskoppeling lidmaatschap NBAT en het abonnement op het maandblad Het Aquarium. De rechtsgeldigheid van de betreffende besluiten op de Ledenraad is echter zeer aanvechtbaar. Bovendien zitten er aan de uitvoering allerlei haken en ogen. Om de invoering niet al te chaotisch te laten verlopen handhaaft DRD voor het jaar 2008 dat alle A-leden en Jeugdleden Het Aquarium via de DRD-inschrijving blijven ontvangen.

Grote Clubactie 2007

het bestuur

In de serie van 100 loten die DRD heeft ingekocht is dit jaar slechts één prijs gevallen van € 5,00. De prijs viel op een lot met de laatste twee cijfers goed. Volgens de registratie was het een niet verkocht lot. De prijs viel dus rechtstreeks in de verenigingspot. De totale winst bedraagt dit jaar € 15,00.

Danio Rerio Delft

193

December 2007

Medicijnen vaak dodelijk voor appelslakken Voor u gelezen: bron: Zwijndrechtse A.V. De Natuur in Huis Voorzichtigheid is absoluut geboden als men chemische producten gebruikt om bijvoorbeeld parasieten te bestrijden. De werking van deze middelen berust op verschillen tussen de parasieten en de gastheer (de vis dus), waardoor het middel enkel de parasiet aantast. Doordat de appelslak veel gemeen heeft met veel parasieten en ziekteverwekkers zijn deze dieren ook vaak gevoelig voor deze middelen en kunnen ze er eveneens het loodje bij leggen. Het is daarom aan te raden om de slakken in een apart bakje te zetten gedurende de behandeling van de vissen. De kans op een nieuwe infectie via de slakken is klein, omdat veel van deze parasieten normaal gesproken niet overleven op de slak. De slakken mogen pas teruggezet worden nadat een voldoende deel van de water is ververst na afloop van de behandeling met het middel. Hierbij een lijst van chemicaliën die schadelijk zijn voor slakken: Malachietgroen (zit in producten om witte stip en oödinium te behandelen), Ook hier dus goed de verpakking en bijsluiters lezen! Alsook in sommige anti-schimmelpreparaten. Pesticiden op basis van organische fosforverbindingen zoals: formaldehyde, metriphonate, triclorphon (= dylox. masoten, metriphonate, neguvon, trichloophon), dichlorvos en vergelijkbare producten om infectie door wormen, luizen en schaaldieren te bestrijden. Metaldehyde (molluscicide). Preparaten die koperverbindingen bevatten ter behandeling protozoa en schimmelinfecties. Parricide D 5Di-NButyl (tin oxide) ter bestrijding van helminten, acan-thoecphala, trematoden, cestoda en wormen. —————————————————————————————————— Aquariumhouden, een gevaarlijke hobby? Voor u gelezen, bron: A.V. Betta Splendens, Almelo

door N.N.

Onze aquariumhobby staat nu niet direct te boek als een dynamische liefhebberij en zeker niet als een gevaarlijke. Hooguit als je piranha’s zou houden, maar de bloeddorstigheid van deze waterbewoners wordt doorgaans schromelijk overtrokken. Hieronder volgt echter een waar gebeurd verhaal dat toch enige aandacht verdient. Tot voor kort was Cor Wijdenes, lid van deze vereniging, zijn hobby voornamelijk Crypto’s houden. In zijn aquarium vond je dan ook voornamelijk Crypto’s met hier en daar een andere plant. Dat het een en ander toch een mooi geheel vormde, bewijst het feit dat hij met zijn gezelschapsaquarium diverse keren de eerste plaats bij de Verenigingskeuring haalde. Menig keurmeester ging bij Cor vandaan met enkele stekkies van zijn Crypto’s.

Danio Rerio Delft

194

December 2007

Een jaartje geleden besloot Cor, mede gezien het feit dat hij ging verhuizen, zijn aquarium aan de kant te doen en om te zien naar een andere hobby. Het aquarium ging naar zijn zoon, ook een fervent aquariaan en lid van dezelfde vereniging. Hiermee begon de ellende, want als men een aquarium wil verplaatsen moet men het eerst leegmaken. Helaas voor Cor had hij een tijdje voor het ledigen van aquarium een wondje aan zijn hand opgelopen. Met dit wondje ging hij in de bak om de planten, vis en de bodem eruit te halen. Een van de bewoners was het absoluut niet met Cors daden eens en besloot Cor eventjes te grazen te nemen. Als afscheidscadeau gaf hij Cor de bacterie Mycobaterium M. fotuitum mee. Deze bacterie is de veroorzaker van vistuberculose. Ik zal u verder leed besparen, hetgeen deze bacterie doet met de vis, maar over het algemeen legt de vis na een tijdje het loodje. Ook kan de vis zijn medebewoners aantasten en zo uw bestand aardig uitdunnen. De bacterie kan echter ook de eigenaar van de vissen aantasten. Zoals ik al vermeldde, had Cor een klein wondje aan de bovenkant van zijn hand. In dit wondje kwam dus de bacterie en in deze ideale temperatuur besloot hij zich te vermenigvuldigen om niet zo alleen te zijn. Het wondje aan Cors hand werd een beetje rood en begon te jeuken. Nog steeds denkend dat er niets ernstigs was, negeerde Cor het wondje en het groeide en groeide en het werd een akelige wond van vijf bij vijf centimeter. De hele bovenhand was een wond geworden. Dus maar de huisarts opgezocht. Deze dacht aan een allergie en schreef antibiotica voor. Dit hielp echter niet en na enkele weken besloot de huisarts de specialist in te schakelen. Deze had zoiets nog nooit gezien. Er werden stukjes huid op kweek gezet om er achter te komen wat Cor mankeerde. Massa’s collega-dokters kwamen langs om dat vreemde ziektebeeld te besturen. Menig arts ging met een stukje van de huid naar huis om zo het vreemde ziektebeeld te kunnen onderzoeken. Uiteindelijk kwam er een collega met een oplossing; hij had dit namelijk een keertje eerder meegemaakt. Toen bekend was wat Cor mankeerde, was er snel een geneesmiddel gevonden. Kladic in tabletvorm moest de ziekte tegengaan. En inderdaad: na een paar weken verdween de wond en kwam er weer een dun laagje huid over de krater in Cors hand. De wond was dicht, nog wel bedekt met een zeer dun laagje huid, maar Cor was op de goede weg. Nu een jaar later, is de wond goed dicht, maar nog steeds kun je zien waar de wond heeft gezeten. U ziet; het houden van vissen is dus niet geheel zonder risico! ——————————————————————————————————

Denkt u bij uw aankopen aan onze adverteerders? Mede dankzij hen is het verschijnen van ons maandblad mogelijk! ——————————————————–—————————————

www.worldwide-fish.nl

Danio Rerio Delft

195

Het wonder van het leven

December 2007 door Ge van Meerveld

Voor u gelezen, bron: A.V. De ’Gouwevis’ Evenals een huis is opgebouwd uit stenen, zo zijn ook mensen, dieren en planten opgebouwd uit zeer kleine eenheden: cellen geheten. Deze cellen zijn over het algemeen te klein om ze met het blote oog te zien. Maar, terwijl de bouwstenen van een huis gewoonlijk allen van hetzelfde soort zijn, komen de cellen in een mens, plant of dier in verschillende soorten voor. Elke cel in elk deel van een lichaam heeft een speciale vorm, die beantwoordt aan een bepaalde taak van de cel. Bijvoorbeeld bij een dier verschilt de spiercel in grootte en vorm van een huidcel, in een plant verschilt de bladcel in grootte en vorm van een wortelcel. Planten hebben geen spiercellen, maar bijna alle dieren wel. Het zijn lange, dunne cellen die hen, door samentrekken en verlengen, in staat stellen te bewegen. Mensen hebben ook beencellen, waarvan er duizenden samengroeien en zo onze beenderen vormen. Maar niet alle dieren hebben beenderen, alleen die van de grote groep der Chordata waartoe ook de mens behoort. Andere dieren hebben geen beenderen en hebben dus ook geen beencellen. Darmcellen zijn speciaal uitgerust om chemische stoffen te maken die het voedsel verwerken. Levercellen zijn opslagplaatsen voor de suiker die het lichaam nodig heeft. Zenuwcellen geleiden signalen naar verschillen delen van het lichaam en laten aan het zenuwuiteinde chemische stoffen vrij die bijvoorbeeld het inkorten van den spier bewerkstelligen. Elke cel heeft, een paar uitzonderen daargelaten, een donker ovaalvormig lichaam in zich. Dit is de nucleus (kern) en deze regelt de werking van de gehele cel. Zelfs een betrekkelijk klein dier zoals de aardworm heeft duizenden cellen, waarvan elk een bepaalde taak heeft. Er zijn echter veel planten en dieren die slechts uit één cel bestaan. Hoewel er slechts één cel is, zijn deze schepsels toch compleet. Het hele levensproces speelt zich dan af in deze ene cel, geregeld door één kern. De meeste van deze eencellige dieren zijn te klein om met het blote oog waar te nemen, maar met een zwakke microscoop kan men een groot aantal van deze diertjes in een kleine hoeveelheid water, bijvoorbeeld uit een vijver, opmerken. De grootste van deze eencellige organismen is niet groter dan ongeveer 12 mm in doorsnee.

Danio Rerio Delft

196

December 2007



Nieuw exclusief Aquarium Basic. Elke gewenste maat leverbaar. Uitvoorraad 60 x 40 x 40 cm. 100 x 50 x 60 cm. 130 x 50 x 60 cm. Speciaal gehard glas met UV filter Meubels leverbaar in Teak, Eiken, Kersenhout, Andere houtsoorten op aanvraag.

Danio Rerio Delft

197

Water verversen een noodzaak of niet?

December 2007 door G. J. G. Laanen

Voor u gelezen, bron: Aqua Nieuws, A.V. Aqua-Terra-Noord, Rotterdam Is het verversen van ons aquariumwater wel zo’n noodzaak als we denken? Soms heb ik wel eens het idee dat we ons doel voorbij streven. Wat willen we met dit alsmaar water verversen, bereiken? In alle lectuur kunnen we lezen dat we op deze manier alle afvalstoffen, die de vissen en planten in het water deponeren, eruit halen en er voedingsstoffen voor in de plaats brengen. Zelf verkondig ik ook deze stelling, maar is dit wel waar? Al tijden lang tobben we met ons allen met allerlei soorten algen en bij velen van ons groeien de planten maar zeer matig of al helemaal niet. De een zoekt het in zijn verlichting, terwijl de ander het weer in het alsmaar toevoegen van meststoffen denkt te vinden. Het eindresultaat is in vele gevallen dat de algen (in welke vorm dan ook) heftig toeslaan en dat we weer iets anders gaan proberen. Zo komt je in een vicieuze cirkel waar je niet meer uit komt. Hadden dan toch die aquarianen van vroeger het bij het rechte eind? Was hun theorie van oud water dan toch niet zo slecht? Ik durf eerlijk te bekennen dat ik het niet meer weet. Ook ik tobde in het recente verleden met de ene algenplaag na de andere en de planten wilden totaal niet groeien. Ik had alles al geprobeerd, alsmaar water verversen, extra meststoffen toevoegen, meer verlichting, langer verlichten, korter verlichten, een CO2installatie aangeschaft en ga zo maar door. Ik controleerde het aquariumwater op allerlei stoffen en werd er op den duur totaal gestoord van. Toch denk ik nu dat ik op de goede weg ben. Mijn planten groeien op het moment heel aardig en de algen zijn hoegenaamd verdwenen. Hoe heb ik dat nu voor elkaar gekregen?, zult u zich afvragen. Ik het volgende gedaan. Ik ben bij het begin begonnen en de verlichting heel minimaal aan gedaan. Verder heb ik mijn CO2-installatie zover gereduceerd dat de toevoeging maar om de 2 uur plaats vond (door middel van een tijdklokje) en dan nog maar minimaal 30 belletjes per minuut op een aquariuminhoud van ca. 300 liter. Ik ben gestopt met water verversen en alleen het water dat met het weg hevelen van het vuil uit de bak kwam werd vervangen. Verder voegde ik 40 cc plantenmest toe (FloraPride) en 10 cc ijzeroplossing. Na een maand begon ik wat resultaat te zien, de koppen van de planten werd iets forser en er begon heel langzaam wat groei te komen. De algen waren intussen flink op de terugweg en mijn optimisme leek gerechtvaardigd. In eerst instantie waren de nieuwe koppen mooi groen, maar deze

Danio Rerio Delft

198

December 2007

werden na verloop van enkele weken geelachtig en bleek. Ik ging er van uit een voedselgebrek. Maar dit kon zoveel zijn. Was er te weinig verlichting, was de verlichtingstijd te kort, gaf ik te weinig meststoffen of was mijn CO2toevoeging te weinig? Ik moest dus kiezen. Ik begon met de tijdsduur van mijn verlichting. Dat hielp praktisch niets! Toen zette ik meer lampen in en dat gaf wat meer effect. Het gevolg was echter dat de planten nog geler werden en dus ging ik iets meer meststoffen in de vorm van FloraPride en extra ijzer (50 cc en 15 cc) aan het water toevoegen. Inmiddels gaf ik ook iets meer CO2 (40 belletjes per minuut en wachtte geduldig (en dat is voor een aquariaan wel heel moeilijk) wat het resultaat zou zijn. Mijn onderhoud vond elke week plaats en iedere week voegde ik dus meststoffen toe. Door het opmeten van mijn CO2-gehalte kon ik zien dat, dat nu wel in orde was (de meetvloeistof bleef groen) en toch zag ik aan de planten dat er wat aan schortte. Naarmate ze beter gingen groeien werden de koppen weer kleiner, de hele plant ging kwijnen en het uiteindelijke resultaat liet zien dat de problemen nog niet waren opgelost. De bovenste blaadjes en de jonge stekjes gaven een rare groei te zien. De blaadjes kwamen helemaal gedraaid tevoorschijn. Dit was echter een duidelijk geval van voedseltekort. Het was een logisch gevolg van meer verlichting, een betere groei en te weinig voedingsstoffen. De planten wilden wel, maar ze hadden geen eten. Ik ben meteen begonnen om iets meer meststof toe te voegen (60 cc FloraPride en 15 cc ijzeroplossing) maar heb de CO2-installatie gelaten zoals die was (op intervalschakeling). Op het moment gaat alles naar wens, maar ik zie dat er gebreksverschijnselen zijn, dan kan ik altijd de hoeveelheden heel voorzichtig opvoeren. Het vreemde is echter, dat voordat ik met deze methode begon, het MicroSiemens gehalte op 900 stond en bijna niet omlaag te krijgen was, hoewel ik ook ververste. Nu ververs ik eigenlijk bijna niet en je zou denken dat het zoutgehalte dus op zo moeten lopen. Het tegendeel is echter waar! Mijn waterwaarden zijn op dit moment: DH8, KH 7, pH tussen de 6.5 en de 7, geen meetbare Nitriet- of Nitraatverhoging en een MicroSiemens-waarde van 550. Zouden we nu toch door veel water verversen, groeiremmende stoffen of algen in de bak brengen of is het Rotterdams leidingwater nu zo arm aan de juiste stoffen voor de planten en brengen we een andere soort ‘vervuiling’ in het aquarium dat wij als leek niet kunnen vaststellen? Kortom, is water verversen nog wel zo goed?

Danio Rerio Delft

199

Wasmotten

December 2007 door Jaap Stelder

Voor u gelezen, bron: website Dendrobatidae Recept voor het kweken van Wasmotten Neem 50 gram bijenwas (mag een 100% bijenwaskaars zijn) en 200 gram glycerine. Deze twee ingrediënten samen in een pan op het vuur zodat de was smelt. Dan 225 gram honing er doorheen mengen. Als dit iets is afgekoeld, 350 gram tarwemeel (reform) er doorheen kneden. Als alles goed gemixt is dan laten afkoelen. Als laatste wordt er 100 gram gistvlokken doorheen gemengd. Het ontstane materiaal is goed houdbaar. In een plastic bakje met deksel. Je kunt het minstens een half jaar probleemloos bewaren. Ik hoorde zelfs van een jaar. Vlak voordat de wasmotten gaan verpoppen plaatsje een 25-tal larven in een afsluitbaar bakje me een plakje medium van bijvoorbeeld 7 x 7 x 1 cm. Als je dit larfstadium nog niet kunt bepalen, kun je ook pas uitgekomen motjes in zo’n bakje plaatsen. Dit gaat echter wat lastiger. Ongeveer 10 dagen na het uitkomen van de motjes kun je de eerste minuscule larfjes zien kruipen. Na plusminus 3 weken zijn ze klaar om te voeren. Mijn bakje (krekelbakjes) zijn omgeperforeerd. In een vergevorderd stadium van de kweek wil er wel eens condens in komen, waardoor het zakje kan gaan schimmelen. Voordat hierdoor de kweek afsterft moet je weer een nieuwe kweek met deze larven hebben opgezet! Ik zelf heb nog niet geprobeerd of het perforeren van de bakjes leidt tot het voorkomen van condensvorming. Kikkers die dit voer niet gewend zijn kijken er voorzichtig naar en spugen grote larven weer uit. Om ze makkelijker te laten wennen is het verstandig om eerst met kleine larfjes te beginnen! Later pakken ze ook de grotere larven. ——————————————————————————————————

INHOUD Uitnodiging 1: Verenigingsavond Jaarprogramma’s 2007 en 2008 - Verhuizing en opzegging Terugblik verenigingsavond 20-11-2007 door Lotty Sonnenberg Voor u gelezen: Leidingwater geen aquariumwater! door P. Groenestein Voor u gelezen: Voedingsbodem in het plantenaquarium door N.N. Voor u gelezen: Natuurlijk leefgebied aquariumvissen door Peter Bus Rectificatie: Contributiebetalingen en de Grote Clubactie door Pim Wilhelm Voor u gelezen; Medicijnen vaak dodelijk voor appelslakken door N.N. Voor u gelezen: Aquarium houden, een gevaarlijke hobby? door N.N. Voor u gelezen: Het wonder van het leven door Ge van Meerveld Voor u gelezen: Water verversen een noodzaak of niet? door G. Laanen Voor u gelezen: Wasmotten door Jaap Stelder - Inhoud Bestuur, redactieadres en commissies

181 182 183 185 187 190 191 192 193 193 195 197 199 200

Danio Rerio Delft

200

December 2007





[email protected]

Bibliotheek


Adviesgroep Leden


[email protected]








J. Kroon, tel. 06-12366094,

[email protected]






DIERENSPECIAALZAAK

aquaria, terraria en reptielen en voedseldieren. o.a.: krekels, fruitvliegen en sprinkhanen WIJ BEZORGEN OOK AAN HUIS! Choorstraat 49 2611 JE delft tel. 015-2123054 Bezoek ook eens www.petneeds.nl

HUGO DE GROOTPLEIN 25 DELFT TELEFOON (015)-2125846

Grote sortering tropische vissen tropische waterplanten benodigdheden tropische zeevissen lagere dieren diverse soorten levend visvoer Wij maken alle aquaria op de gewenste maat tevens showroom met diverse aquaria aanwezig in verschillende uitvoeringen www.romberg.nl [email protected]

Redactie adres De kringloop WK Delft

Recommend Documents