L
CLUBBLAD VAN N.V.O.S. LUTRA December 1992
Bestuur
Tom van der Waals. voorzitter
040 . 412156
Jan Heines, secretaris
04998-99469
Jan Vet, penningmeester Kees Hartog, materiafencommissaris
040 - 450517
Fans Sanders, evenementencommissie
040 - 480912
04904-17940
Jeroen Blommaart, coördinator opleidingen 04998-91515
Secretariaat
Leemkuilen 285
S683 BZ BEST Redactie
Marcia Blommaart
04998-91515
Wendy van der Waals
040 - 412156
Marjotijn van Osch
040 - 446684
Redactie-adres Chalonhof 8 5627 LG EINDHOVEN SluHlngsdatum kopiJ
1 februari 1993
Niets uit deze uitgave mag zonder toestemming van de redactie worden overgenomen voor verdere publikatie LUTERATUUR HET BLAD WAAR "DIEPTE" IN ZIT VIJF-EN·TWINTlGSTE JAARGANG
1
INHOUDSOPGAVE
Hier is hij dan, het laatste superdikke clubblad van 1992. Vol met verhalen over het verleden (evenementen. opleidingen e.d.) en over de toekomst 3
Van de Redactie
4
Van de Voorzitter
6
Notulen Bestuursvergadering
B
Zeeland
13
Overwimeren in Estartit
18
Duiken in Herfst
20
Nieuwe LUTRA huurvoorwaarden
22
Lutra: Eng, maar gezellig
23
Een "korte' duikershistorie
26
Van de Evenementencommissie
28
Wist U al dat .....
31
De onmetelijke oceanen
32
Opleidingsnieuws
33
De oceanen: opslagplaats van het leven
35
Het GRUTJE-Syndroom
36
Verhuisd .....
37
Duiken naar 'De verdronken stad'
39
Lutra Winterspelen
41
De Kabbelaar
42
Duiken in Curaçao
46
Het Iberisch Schiereiland - een reisverhaal
(verenigingsduiken, Lutra-winterspelen). Als wij van de redactie terugkijken op het afgelopen jaar, natuurlijk met betrekking tot het clubblad, zijn we zeer tevreden. Kopij is er voldoende aangeleverd. Dit maakt het samenstellen van het blad een stuk prettiger en eenvoudiger. Natuurlijk zijn er altijd dingen die beter kunnen, en we zullen daar dan ook in 1993 aan werken. Wij denken er bijvoorbeeld weer over om foto's op te nemen, stukjes plaatsen over duikstekken, of meer "wetenschappelijke" zaken over het duiken. AI met al is er genoeg werk aan de winkel. Met jullie ondersteuning gaat dit ook in 1993 lukken. Iedereen die in 1992 heeft geschreven voor het clubblad, onze hartelijke dank, en veel inspiratie voor 1993. Voor degene die in 1992 niet hebben kunnen schrijven, ii I 1993 gaat het zeker lukken.
PRETTIGE FEESTDAGEN EN EEN HEEL GOED 1993
Marjolijn van Osch Marcia Blommaart Wendy van de Waals
2
3
Voor dit plan hebben we een team van mensen nodig van 6·9 personen. Deze personen begeleiden per toerbeurt de groep duikers naar de duikstek. Verder geschiedt het duiken geheel op eigen risico. Details van dit plan dienen de komende tijd te worden uitgewerkt. Maar voordat dit kan gebeuren moeten we eerst het team van begeleiders samenstellen. Het einde van het jaar is zeer duidelijk in zicht. AI weer een jaar voorbij. Het lijkt wel of ieder jaar sneller gaat.
Daarom deze oproep:
Het financiêle boekjaar wordt binnenkort afgesloten, en het ziet er naar uit
Heb je zin om eens in de 6-8 weken een groep duikers te begeleiden naar
dat we er gezond voorstaan. Ik verwacht zelfs dat we na de afschrijvingen
een duikstek laat mij dat even weten, zodat we met dit team de details
nog wat geld over houden, Als dit inderdaad het geval is zullen we met
kunnen uitwerken. Je moet een redelijke ervaring hebben als duiker en
het bestuur beraden wat we met dit geld gaan doen. Er zijn enkele opties,
een kleine groep op sleeptouw kunnen nemen.
zoals bijvoorbeeld de boot of andere materialen sneller te vervangen, of geld te gaan reserveren om het 3O-jarig bestaan van de vereniging te vieren. Een ander idee was om jaarlijks een feest te organiseren. Maar, en de
PRETTIGE FEESTDAGEN EN EEN ZEER GOED 1993
mensen die er geweest zijn zuJlen het er mee eens zijn, de Tropische Avond is daarvoor een zeer goede gelegenheid. Voor 1993 is de Tropische Avond gepland op 12 oktober (Leg nu het clubblad even neer
Tom van der Waals
en pak je agenda en noteer deze datum, want als je er dit jaar niet bij kon zijn, mag je deze avond in 1993 absoluut niet missen). Maar wat we ook met jullie geld gaan doen, we houden je er zeker van op de hoogte. Nu het einde van het jaar nadert denk ik ook al aán het komende jaar, de zogenaamde goede voornemens. Eén daarvan wil ik vast ·onthullen·. Binnen een duikvereniging dient er natuurlijk gedoken te worden. Ton van Kemenade heeft al een aantal duiken georganiseerd op dinsdagavonden. Deze duiken vonden plaats rond Eindhoven (vooral een duikstek in Tilburg was zeer favoriet en wordt nu door een aantal leden, waaronder mijzelf, regelmatig bezocht). Ik hoop dat we dit het komende jaar kunnen uitbreiden. Het plan is om elk weekend een duik te organiseren. Dit kunnen duiken zijn hier in de buurt maar ook in Zeeland of ergens anders in Nederland (Literatuur over duikplaatsen heb ik reeds in mijn bezit, maar ook jullie inbreng hierover is van groot belang).
4
5
NOTULEN 1993
Indien in januari 1993 geen echte verbetering is opgetreden, zal de gemeente rechtstreeks worden ingeschakeld.
Begroting 1993 Opleidingen
Kostendekkend (inclusief reservering materialen).
Aanwezig:
Tom van der Waals, Fans Sanders, Jan Vet, Jeroen Btommaart, Eric Def1o:sen, Jan Heines
Afwezig:
Evenementen
Caas Hartog (met kennisgeving)
meer evenementen met meer kwaliteit) goed. Echte resultaten zullen in 1993 zichtbaar
Contributie
worden. De persoonlijke mailing (per evene
Jan Vet heeft 23 contributie�aanmaningen verstuurd (d.w.z. leden die nog
ment) zal gecontinueerd worden.
steeds het oude contributiebedrag betalen). Tot nu toe hebben slechts 10
Bedrag 1993; Hn. 3.300,-·
van de 23 inmiddels het bedrag aangepast.
Evenementenoverzicht
Secretariaat
Inventarisatie vaarbewijs Jeroen heeft de mogelijkheden onderzocht. De informatie van Nautilus en
Materialen: P,R.
Dit is echter bijzonder kostbaar voor zowel de leden als de club. Jeroen . zal de behoefte toetsen.
F elieHaties Marga en Paddy Reynders zijn de gelukkige ouders van dochter Iris geworden (zie elders in dit clubblad).
KwalHeH zwembadwater Tom heeft aan Dhr. Beekwilder van het Ottenbad een brief gezonden om
Eric Derksen sluit dit nog met Cees Hartog kort. Kostendekkend (inclusief opbrengsten intro ductieavonden).
ANWB worden nog verwacht. Tevens bestaat de mogelijkheid om een eigen opleider in te huren en de cursussen in clubverband te gaan geven.
Hf!. 1.800,-- (inclusief attenties aan leden bij huwelijk, e.d.).
Tom v.d. Waals verstrekt regelmatig A4-tjes met de laatste evene mentenoverzichten.
De evenementen van 1992 geêvalueerd: het Bestuur acht de ingeslagen weg (kieze.n voor
Div ersen . . Eric Derksen 'zal informeren hoe de staat van de compressor IS, en tevens een schaning maken van de onderhoudskosten. Ook de kosten van een eventuele andere compressor wordt onderzocht. Tevens heeft Eric een nieuwe huurovereenkomst materialen gemaakt. Na een paar aanpas singen zal deze gebruikt worden.
Volgende bestuursvergadering 20 januari 1993.
hem te wijzen op de onacceptabele kwaliteit van het zwembadwater. Dhr. Beekwilder heeft dit naderhand nabesproken met Tom. Dhr. Beekwilder heeft verbetering beloofd, en Tom verzocht om hem elke woensdag in te
Jan Heines
lichten over de kwaliteit.
6
7
De meeste deelnemers van onze AOWO-groep waren er de avond ervoor al (vrijdag de
13de),
Bij aankomst bleek het hotel overboekt te zijn, zodat
in alle door Randy geboekte en toch al kleine 2-persoons kamers een 3de bed was bijgefrot. In de hotelbar hebben we de duiken voor de volgende dag goed voorbereid. Hierbij hebben we, natuurlijk volkomen ongewild,
de
stilte tijdens een bridgetoemooi dat in dezelfde zaal plaatsvond verstoord.
(van onze correspondent in Zeeland, Etienne M08rman)
Het is echt verbazend hoe stil het tijdens zo'n toernooi is, ik kon mezelf aan de andere kant van de zaal horen praten. En dat terwijl ik toch zo'n bescheiden stemgeluid heb.
Ik zal maar vast beginnen met me te verontschuldigen. Na de moeite die
Sommige hebben de voorbereiding op de duiken van de volgende dag zo
het me gekost heeft om de vorige stukjes geplaatst te krijgen en na de
serieus genomen dat ze met voorbereiden doorgingen tot na sluitingstijd
nodige bedreigingen en chantage pogingen van enkele niet met name te
van de bar.
noemen personen dachten vele waarschijnlijk dat ze dit soort stukjes niet meer in het clubblad aan zouden treffen. Leuk zijn die stukjes niet, ze saai te noemen zou zelfs nog te veel eer zijn, zelf heb ik ook al weinig zin ze te schrijven. Ondanks dit zullen jullie in dit clubblad toch weer een paar stukjes van me vinden. De redactie heeft me hierom verzocht. Ze beweerden bij hoog en bij laag dat het zulke leuke stukjes waren en of ik er nog een paar zou kunnen schrijven, 1 of 2, of 3, of 4, 5, 6, 7,
.
.
.
. Dit kan natuurlijk maar 1
ding betekenen nl. dat ze een enorm tekort aan kopij hebben. Door net te doen of het heel moeilijk is een stukje geplaatst te krijgen probeerden ze een imago van exclusiviteit te krijgen en zo wat snobs aan het schrijven te krijgen. Normale mensen deden dat allang niet meer. Maar als jullie verlost willen worden van die snobs en die 'saaie' stukjes dan zullen jullie zelf wat moeten schrijven. Jullie zouden de redactie er een enorm plezier mee doen en ook de rest van de club zou jullie eeuwig dankbaar zijn. Omdat het ernaar uitziet dat dit clubblad niet gevuld kan worden heeft de redactie me verzocht om een reisverslag vanuit Bangladesh te sturen. Helaas zijn er wat kleine probleempjes gerezen en na wat kleine wijzi gingen schrijf ik nu dan ook over Zeeland, Daar hebben op 14/15 november de Advanced Open Water Diver brevetduiken plaatsgevonden. -
8
Uiteindelijk allemaal een slaapplaats gevondenl
�
-
-
9
Door deze voorbereiding ging de diepe duik in Den Osse bijna perfect.
Na deze wat frisse nachtduik was het goed opwarmen in d e hotelbar. En
Alleen Randy verloor zijn bril tijdens het te water gaan. Omdat het een bril
ook deze avond hebben een aantal mensen het voorbereiden van de
met geslepen glazen was kon hij niet verder duiken. Met de boot werd
volgende duik serieus ter hand genomen.
een andere bril gehaald. Die had geen geslepen glazen en Randy kon dus toch niet duiken. Hij zag alles wat wazig waardoor hij, toen hij in de
Net als vorige jaren moest iedereen opgeven op welk titdstip we het water
boot wilde klimmen, zijn lamp naast de boot gooide. Mijn onderwaterleitje
in moesten voor de stromingsduik van zondag. Anders dan vorige jaren
bleek ook al niet te drijven, zodat ook dat op de bodem ligt en in de buurt
had iedereen dit jaar hetzelfde (goede) antwoord. Toen we zondag op de
moet liggen van een bril en een lamp, net als een paar blikjes die tijdens
plaats van de stromingsduik (Burghsluis) aankwamen was het voor de
de duik in de weg zaten.
hele Advanced groep natuurlijk een enorme teleurstelling dat Instructeur
In de tussentijd was de volgende groep, die meteen met de boot was
onverantwoord vonden om te duiken. Toch heeft iedereen een tijdelijk
en Divemasters het door stroming, wind, golven, slecht zicht en kou meegekomen, het water ingegaan. We zouden nu met zijn zessen langs
brevet gekregen en het echte brevet wordt uitgereikt na een stromings
een touw naar beneden gaan. Door de drukte en wat misverstanden
duik in het voorjaar.
raakten Ferdinand en ik het touw en de rest van de groep kwijt. Beneden aangekomen bleek de opdracht om langs een horizontaal gespannen
Tijdens zo'n weekend leer je sommige mensen wat beter kennen, dus is
touw te zwemmen te moeilijk voor Laurus en Frank.
dit misschien het moment om een paar mensen in het zonnetje te zetten.
Intussen waren Ferdinand en ik ook op de bodem aangekomen. Ik zat op
*
Randy heeft ondanks de drukte alles toch nog prima weten te regelen
*
Fons en Herbert hebben als helden het koude water voor ons
*
Eric heeft in de boot een hele ochtend weer en wind weerstaan voor
mijn knieên op de bodem terwijl Ferdinand naast mij op 1 0 tot 20 cm boven de bodem fanatiek met zijn vinnen flapperend probeerde niet te
in het hotel. In het water ging het wat minder gladjes.
diep t e gaan. Hierbij waaide hij zoveel modder op dat hij de bodem niet meer kon zien toen ik die wilde bijlichten. Weer boven gekomen moesten
getrotseerd.
we nog even op de anderen en op de boot wachten. Toen we eindelijk,
ons. Of was het omdat hij als nieuwe materiaal commissaris anderen
na meer dan een uur in water met een oppervlakte-temperatuur van 1 0
niet vertrouwt met de boot? Dat bleek ook terecht te zijn. Fons blies
graden Celsius gelegén te hebben, werden opgepikt vonden w e het toch
lenerlijk en figuurlijk de bodem van Cle boot op. En zelf probeerde Eric
een beetje frisjes worden. Gelukkig ging alles met de laatste groep wat
met de schroef de bodem van de Gravelingen om te ploegen.
vloner, op het sommetje na dan (al beweren ze zelf dat dat ook snel
*
Marly en Henriette hebben een aantal belangrijke aankopen voor ons
*
Wendy heeft tijdens de nachtduik wachtgelopen. Dan hoefde ze ten·
ging).
gedaan. Hiervoor onze eeuwige dank.
De nachtduik in Den Osse een paar uur later was voor de meesten een hel. Sommigen hadden het zo koud dat er van een behoorlijke duik niet
minste niet nat te worden. *
veel terecht kwam. Ik heb het nog niet bij iedereen kunnen navragen, maar ik geloof dat er van de Advanced groep niemand dieper dan
3
meter is geweest. Wel heeft iedereen veel rare beesten gezien zoals
Laurus snurkt en praat in zijn slaap. "Geef hier die fles! Ik wil lucht! Hoef jij geen lucht?"
*
Marc is dieper geweest dan 6 eenheden.
•
Tom en Wendy waren opvallend stil nadat we gezegd hebben dat alles
krabben, zeesterren, heremietkreeftjes, anemonen, allerlei schelpdieren,
wat we zouden horen in het clubblad zou komen. Zelfs met een glas
palingen, een (steeds dezelfde?) grote schol, zeenaalden, garnalen en
tegen de tussenmuur was er niets te horen.
een o f ander raar prehistorisch uitziend beest.
11 10
*
..
Marga had wel erg veel aandacht voor Oimphy. Is ze de laatste tijd inderdaad wat dikker geworden of lijkt dat maar zo? Sommige OWD·ers zijn waarschijnlijk toch niet zulke goede duikers. In plaats van de boot voor ons in het water te leggen 01 de gewichten voor de boei naar de boot te brengen terwijl wij ons omkleden hebben ze alleen maar staan kijken.
Bijna was ik nog iets vergeten: ..
..
•
•
•
Een ervaren duiker vergat bij een nacht duik zijn lood om te doen en kwam daar pas achter nadat hij met zijn buddy tot het einde van de pier gezwommen was. Een duiker met een nog meer ervaren duiker ziet bij de buddycheck niet dat zijn buddy geen lood om heeft. Ik noem geen namen, want dat zou te pijnlijk zijn voor Eric en Tom. Een andere ervaren duiker breekt zijn hielbandje en heeft blijkbaar geen reserve. Hij gaat zelfs zo ver dat hij alleen duikers oppikt die dezelfde maat hebben en van wie hij de vinnen mag lenen. Misschien kan er met de redactie een soort prijsvraag geregeld worden. Maar dan mag Hemert natuurlijk niet meedoen. Marga had een goede smoes om niet te duiken. Ze was verkouden. Dit is op speciaal verzoek vermeld. Etienne Moerman
�I
OVERWINTEREN IN ESTARTIT , "
'S
Het is zo'n beetje een traditie. Ieder jaar maken wij, Johan 't Hart, Marjolijn van Osch, Maarten 't Hart, Jola van Och en Jan Heines (als het werk het toelaat) een trip naar Estartit om zo het duikseizoen op gepaste wijze af te sluiten. Dit jaar werden wij ook nog eens verblijd met het gezelschap van Johnny Grease. Jola en ik werden opgezadeld met de planning van het geheel. Altijd een feest: de één kan die week niet, de ander alléén maar die ene week, en Jan Heines kan eigenlijk nooit. Uiteindelijk prikken we de eerste week van november, en volharden daarin, ondanks de stroom van protesten. Oktober kwam en ging, in een stroom van regen, kou en andere nattigheid. November moet beter zijn, dat kan niet anders. Aldus ver. .. . BIJ trokken we, vrijdag 30 oktober, in een verschrikkelijke mist naar Spanje. Wil heerlijke bonensoep gegeten, daar geniet je nog ûûûûûren van ..... . In Luxemburg eerste stop, we besloten snel door te rijden, wat het vroor dat het kraakte. Misschien was november toch niet zo'n best idee. 's Morgens om 09.00 uur staan we in Estartit. Felix gooit net z'n terrasje open. Tijd voor een San Miguel. We vangen Kim op in de haven, en . spreken voor de volgende dag af. Onze jacht naar een huisje verloopt spoedig. AI snel zitten we in een bouwsel met carport, 4 slaapkamers, 2 badkamers, keuken, grote zit· kamer, open haard en rondom balkon. Niet slecht, toch? Ons mooie weer laat op zich wachten. Gek, we hadden het toch voor vandaag besteld. . Misschien een staking van de post. We zijn erg blij met het straalkacheltje wat Johan nog de vrijdag voor vertrek heeft aangeschaft. Zonder dat apparaat hadden we heel wat afgeblauwbekt. De volgende dag staan we om 10 uur bij de haven. Kim is al paraat. Ik duik vandaag voor de eerste keer in mijn nieuwe pak, mijn oude was . waarschijnlijk gekrompen. Je kunt dat neopreen van tegenwoordig ook niet meer vertrouwen.
12
Nee, te groot. Laat maar liggen.
13
W e maken een prachtige duik op La Vaca, dat blijft gewoon een mooie stek. Het water is frisjes. De wind ook. We zijn fanatiek, en dus die middag weer. Om 3 uur. Dat blijkt nauwelijks tijd genoeg om de kou uit onze botten te verjagen, en dat vieze natte pak helpt ook niet echt. Ook is de wind flink opgestoken, en Kim voorspelt al Tramontana: "Ich glaube Tramontana. Morgen gucken". We maken echter een prachtige duik, weer op La Vaca, en Johan en ik zien zelfs een hondshaai.
In een gure wind en klotserige golven weer terug naar de haven. We strompelen op haast bevroren voeten naar de auto, stropen onze pakken af, en zetten zo snel mogelijk koers naar de villa om te proberen warm te worden. Later die dag blijkt dat half Estanit inmiddels op slot is, en de rest in de loop van de week gaat sluiten. Ook, grote rampspoed, is "Drinks· (onze spirituele hofleverancier) gesloten. November was misschien toch niet zo'n goed idee. Maar .... de volgende dag!! Ja, daar-is-ie! De Sol! En die heeft ons de rest van de week niet meer laten zitten. Doe je ogen even dicht, en droom met ons mee: Een blauwe hemel, een strakblauwe, spiegelgladde zee, een temperatuurtje van zo'n slordige 22 oe, zittend op het terrasje van Felix en genietend van een koele Cerveza of Spaatje, een en ander afgewisseld door een duikje op je privé-boot (Kim had die week geen andere klanten). Dat lijkt wel wat, hè? We maken die week heel wat duiken, de één nog mooier dan de ander. De Tieferjannen maakten er een echte janboel van. Tijdens de eerste duik wordt al een record gebroken (het diepterecord van Jan Vet sneuvelt zodra hij bij het anker aankomt op 23 meter). Het zou echter niet het laatste zijn, ik geloof dat de Jannen elke dag de bodem wat dieper uitgroeven. En denk nou niet: ach. ze hebben ten minste een decobrain bij gebrek aan eigen brain. Nee, juist door dat gebrek aan eigen tirain dachten ze het toch beter te weten dan hun decobrain. Zeker de computer van Jan Vet was na enkele duiken zo gebelgd dat hij "out of range" ging. Nou ja. dan vràààg ik je, waar zijn de verantwoordelijke reskjoe-duikers van weleer! We maken deze week fantastische duiken en in een ongekende hoeveel heid: 11 keer. Maar wat wil je, het is stralend weer. De kapitein op de boot, een jonge Spanjaard, delfde na de eerste keer al het onderspit, en vroeg ons voortaan iedere ochtend waar we dit maal wensten te gaan duiken.
14
Overwinteren in Estanit
Zo gaan we naar Pedra de Deu, waar we die prachtige kloof weer weten te vinden die naar wel 35 meter doorloopt, met schitterende gorgonen wanden en een grote baarsrijkdom. Johan vindt een mooi siliconen masker. Komt altijd van pas. 15
Merou
In de tussentijd doen we nog even La Gaviota aan, maar dat is een zware teleurstelling. Blijkbaar is november voor hen ook niet zo'n beste tijd. Nee, dan $anta Ana! Dat is toch je rots in de branding! Hèt hotel in Estartit waar je altijd terecht kan. We zijn er deze week twee maal geweest, en twee keer werden we zeer gastvrij onthaald door Luls. Ik heb me zelfs laten overhalen zo'n vies dritpuddinkje te eten ... smaakte nergens naar. We maken nog enkele duiken, de een nog mooier dan de ander. Het is erg jammer dat het niet zo'n goed zicht is, maar ja. het heeft dan ook de hele maand october gestormd. Vrijdag maken we uiteindelijk, na een schitterende duik op Carai Bemat (majestueuze wanden vol gele anemoontjes, mysterieuze kloven, baarzen) onze tweede duik op de Roea. We gaan er gedrieên naar toe, dit maal geen risico. We komen braaf mei drie buddyparen aan en verspreiden ons.
Die middag een duikje naar de Tunel, even kijken naar het dolfijntje dat er
Opeens een nerveus geflits .... Jola seint uit alte macht. Johan en ik
niet meer staal. Door de golfslag aan de buitenkant van het eiland wordt
duiken meteen naar beneden en wat zien we daar: een we�eliik
water met veel kracht door de gangen geperst. Bij iedere golf kregen je
gigantisch grote kreeft, een slagschip zoals je ze maar zelden ziet. Dit
oren een flinke klap. Hel leek ons niet verstandig daar doorheen te gaan.
exemplaar had echt zijn volwassen lengte bereikt! Daar kan je met vier
We volgen daarom Jola en Maarten, die schijnen wat interessants te zien.
man van eten! We seinen de Jannen in, en zo schijnen zes kik
Johan gaat achter ze zitten, en staart naar een grote rotsblok. Ik kijk ook
vorsmensjes hun feite duikerslampen op deze onderwater-leopardtank.
om het hoekje heen, en kijk in het lieve snoetje van een grote congeL Hij
Een half uur later zitt en we met z'n zessen op de top van het rif, en zetten
is erg nieuwsgierig, en komt er bijna helemaal uil. Opeens besluit hij mijn
onze kompasjes voor Dofi.
persoontje van wat dichterbij te gaan bekijken, en komt recht op me af. Met eerdere ervaringen in gedachten besluit ik toch maar wat achteruit te . gaan.
De volgende dag is zaterdag, we maken 's ochtends onze laatste duik. Een hele mooie, op de Tascons. Na afloop bestellen we, om het af te leren, drankjes en tapas bij Felix en Jota maakt haar Eurocheque-voorraad
Onze kapitein is geobsedeerd door de Tascons en wil erheen, wij niet.
op bij Kim. Daar houden we nog een mooi T-shirt aan over. We eten ons
WIJ gaan naar de Roca del Montnegre, midden in de baai tussen La Vaca
galgenmaal bij Luis en de volgende dag, om de onchristelijke tijd van 5.00
en achterzijde Dofi. We gokken op de koers, en springen te water. We
uur, worden de auto's volgestouwd. Om
maken een prachtige duik op dat schitterende rif, en komen Jola en
zonder enige problemen koersen we naar Nederland. Een kleine op
06.00
uur zijn we en route en
Maarten ook nog tegen. Zo veel bloedkoraal! Zo ontzettend veel langous
stopping in Maastricht, maar komen uiteindelijk om 19.30 uur in Waalre
tes! Je kunt zien dat op dit stukje heel wat minder duikers komen dan
waar Jan door vrouw en kinderschare zeer enthousiast welkom wordt
elders op de Medas.
geheten. We nuttigen nog een café, doen wat gruwelverhalen over de vreselijke onderwatermonsters en gaan dan zelf ook door naar ons
Na een half uur keren we terug naar de boot en maken onze duik af langs
stekkie.
de wanden van Dofi. Eenmaal weer op de boot blijken Jan en Jan de
koers iets verkeerd te hebben gepeild, hebben daardoor de hele baai
De
heen en weer gezwommen. Hier is wèl sprake van doorzettingsvennogen,
snel weer ontzettend lang geleden!
geef toe. We besluiten de Jannen een herkansing te geven.
16
volgende dag direct weer naar de baas. Wat lijkt zo'n vakantie dan Marjolijn van Osch
17
Voor deze problemen zijn een aantal oplossingen voorhanden. waaronder: *
Niet omkleden (dit kan alleen als je minder dan een uur reizen van de duikplaats af woont).
*
Oe autoverwarming aanzetten en in de auto omkleden als het warm is (dit kan alleen als je een goed verwarmde caravan of een goed ver·
Nu het herfst is kan er natuurlijk nog gewoon gedoken worden zelfs al is
warmd bestelbusje hebt. Een gewone auto is erg krap maar als je niet
het dan iets kouder .. . en iets natter. Ik wil er echter wel even op wijzen
om het binnenwerk maatt dan kan het weO.
dat er in de herfst wat probleempjes kunnen optreden. Deze probleempjes
•
Duiken in de herfst beperken tot zwembadduiken en
hebben eigenlijk niet zozeer met het duiken zelf te maken, maar meer met
•
Helemaal niet duiken.
het randgebeuren. Deze laatste oplossing is duidelijk de beste. Helaas zijn dit niet de echte Zo zijn vooral de reizen van Tour Operator Frank Sanders wat aan het
problemen. maar gewoon kleine onge�ken die in de winter iets groter
weer aangepast. De auto komt niet meer in het zand vast te zitten, maar
worden. Een echt probleem zijn de eikels, die zijn levensgevaarlijk. Als je
in de modder. Gelukkig zijn dat problemen waar de meeste duikers niet
de verkeerde route neemt heb je zo een gat in je kop. En alles gaat
zo'n last van hebben. Een serieuzer probleem is dat het omkleden na de
meestal zo snel dat het gebeurt is voor je er erg in hebt.
duik met zeer veel tegenzin gebeurt. Als je je niet direct omkleedt zal na ongeveer een uur (eigen ervaring) de tegenzin tegen het niet omkleden
Gelukkig ben ik tot nu toe steeds op het nippertje kunnen ontsnappen.
het winnen van de tegenzin tegen het wel omkleden.
maar een paar keer scheelde het wel erg weinig. Als dan eindelijk na ongeveer een maand de eikels weg zijn dan krijg je de kastanjes. Ze zijn wat zwaarder, maar ze komen wat minder hard aan doordat hun stekels het grootste gedeelte van de klap opvangen. Of dat nou zoveel aan genamer is weet ik gelukkig niet maar ik heb zo mijn twijfels. Zo zal het al gauw een paar uur en wat haar kosten om de kastanjes te verwijderen. . Juist als het probleem van de kastanjes minder wordt gaát het regenen
.
Het is dan hooguit 5 minuten per dag droog terwijl ik ongeveer 17 minuten en 21.63 seconde moet fietsen naar het zwembad. Ik ben benieuwd wat we hierna weer krijgen Hagel? Ijzel? Najaarsstormen? .
Omvallende bomen? Gletsjers? IJsberen? Nee, dan maar geen echte duiker en toch maar een auto zoeken. Dat is eigenlijk toch wel nodig om het gezeul met die fles een beetje draagbaar te maken. Op deze manier wordt het wel een hele dure sport. Marc heeft me in ieder geval alvast een goede bergplaats voor de auto sleutels aan de hand gedaan. Marc heeft proefondervindelijk uitgezocht "
.
dat de kofferbak toch wel een hele veilige bergplaats is. Ja, dat kan je wel
.
\' ,� .
aan Marc overlaten.
�,.-
18
Etienne Meerman ., ---
19
N.V.O.S. LUTRA
N.V.O.S. LUTRA
verhuurregistratie
huurvoorwaarden
Ondergetekende: 1)
Vo or MI huren van een persluchtlIes, HO ademautomaat of een stabilizing jacket dient
2)
Deelnemers aan de Open Water ClpIeiding kunnen gedurende en ten behoeve vIIn deze opleiding de DHChikking krifgen over een persJuc:htlles, een ademautomaat ol een slabi· lizing jacket. Zij zijn dan geen huur verschuldigd.
Plaats
3)
Oe huurder verklaart aal hijizij de apparatuur in goe
Telefoon
4)
HiVzij di,)"1 bij sloring aan de apparatuur kontakl op Ie nemen met de materialen commis sari,.
5)
Het wiiligen van de apparatuur, in welke vorm dan ook, is zonder toestemming van de materialen colmlissaris verboden.
Naam
de huurder in het bezit te zijn van een geldig duikbrevel.
Adr�s
verklaart dat hij/z;ij met inachtneming van de aan ommezijde vermelde voor waarden van Lutra huurt; Aantal
Soon
Nummer(s)
6) 7)
Persluchtfles
HWzij is verantwoordelijk en volledig aansprakelijk bij beschadiging, verlies of diefstal van de apparatuur ol een deel daarvan.
De vereniging 3IInvaatdt geen enkele aansprake!ijkl'leid voor schade die het gevolg is van handelen in strijd met bovenstaande bepalingen.
Ademautomaat
prijzen
Stabilizing hcket Rubberboot
+
Trailer
Materia aJsoon
De materialen worden terugbezorgd dd: De totale
huurprijs bedraagt:
De totale borg bedraagt:
Ontvangst materialen:
Retour materialen;
Retour borg:
Ontvangst borg:
Weekhuur
Weekendhuur
Borg
Persluchtfles
20
20
150
Ademautom aat
20
10
150
Stabilizing Jacket
40
20
150
Rubberboot + Trailer
250
100
500
21
20 Ontvangst huur:
1 october 1992
Beste Lulra Bestuur en Leden,
Even voorstellen: Mijn naam is Jan van Schalen. Ik woon in Uithoorn. Ik heb 25 jaar geleden mijn duikopleiding gehad bij NVOS Lutra. Ik was
Ik heb de duikclub en het duiken een beetje leren kennen van Anja
nieuwsgierig hoe lang ik al praktisch bezig was met sportduiken. Mijn
en Fons. Nou, ik vond - en vindt dus nog - duiken eng en griezelig. AI dat
logboek gaf wel enig hOlNast, maar toch niet de exacte datum waarop ik
gefriemel onder water ... best eng.
lid ben geworden van Lutra Via mijn huidige duikclub, "Duikteam Nemo" te Amstelveen kwam ik bij Tom van der Waals, de huidige voorzitter van
Maar dat duikers ook nog gezellige en goede feestvierders zijn, dal was een verrassing. Want als je dan al die lofuitingen hoort op het
Lutra terecht. Hij vond in de oude archieven mijn inschrijfdatum als lid van NVOS Lutra: 1 0 november 1967.
tropisch buffet, is dat leuk. Maar als je dan ook nog een leuke attentie van Hieronder nu mijn verhaal. Ruim 25 jaar geleden zag mijn broer Jo op TV
ze ontvangt, prachtig, en kan Lutra niet meer stuk.
iets over sportduiken. Op een feestje vroeg hij: "Heb je ook zin om te leren Trouwens, de evenementencommissie had een goed stuk werk
sportduiken?". Erg gemakkelijk zei ik: "Ja Maar waar wil je dat dan gaan
geleverd in het zwembad. Klasse hoor, en nogmaals bedankt en tot
leren?". Dat wist hij nog niet, maar via ANWB, WtI en andere sport
volgend jaar misschien (maar dan neem ik mijn zwempak mee).
instanties kwam hij uiteindelijk bij Lutra in Eindhoven terecht. Hij maakte een afspraak en even later gingen wij (ik en mijn twee broers) naar het
Bedankt,
Sportfondsenbad om een proef af te leggen. We slaagden voor de test, en gingen in opleiding voor snorkelduiker. Ma Stekelenborg Op 4 januari 1968 legden we al de eerste proeven af, en meer dan een Ian I!ef.'tft een zusjel
Iris Joanne 20 september 1992 OIJI 04.53 ut/r
is geboren op zondag
jaar later slaagden we voor het brevet Snorl<elduiker. Van het theorie examen weet ik niets meer, ik heb nog wel het boekje: klein, maar boordevol wetenswaardigheden. Van het praktijkexamen staat me alleen nog een duik naar 6 meter diepte in de Oosterplas bij. Via de bellenbaan zou ik op eigen lucht naar een diepte van 6 meter gaan, waar Ernst van de Stelt op me zat te wachten. Als ik zijn OK-teken zag mocht ik weer naar boven. En ja hoor, daar was
Paddy en Marga Reijnders-van de Mortel Kong Haraldsgate 13
4044 I-1aJrs.ijord
hij. Ik kreeg het OK-teken en ook zijn automaat aangeboden om nog leuk even beneden te blijven. Die hap lucht heb ik niet genomen, ik was veel te blij dat ik er geweest was en weer naar boven kon.
Stauanger Noorwegen
22
Tel. 09-47-4-550705 Fax. 09-47-4-555120
23
1 7 Maart 1970 haalde ik het brevet 3e klas duiker. DaalVoor heb ik gedoken in het Eurostrand, Zilvermeer, Zeeland, etc. Buitenslands gingen we naar Italiê. Ook voor de NOB was ik toen al bezig. Samen met mijn rouw, Tonny, hebben we het fedenbestand gereorganiseerd. Het duiken ging verder, zowel voor mijn broer en mij. Samen oefenden we voor het brevet 2e klas duiker. Met lutra gingen we naar Bretagne, en doken daar o.a. bij Ploumanach samen met Wil van Rijn, Wim van Haren, Cees van Gooi, Ernst van der Stelt, Gerard van Rijsingen. In 1971 vertrok ik, nog steeds als lid van lutra, naar Kharg Island in de Perzische Golf. In de 1112 jaar dook ik gemiddeld 5x per week vanaf een dhow, een soort vrachtboot. Daar heb ik voor eerst haaien en barracuda's gezien. Het zal altijd de mooiste duiktijd van mijn leven blijven. In 1974 haalde ik het brevet 2e klas duiker, voor het theorie examen deed ik, weer terug in Uithoom, herexamen (ik was eerder gezakt op de duiktijdberekeningen). Vanaf 1976 is dit brevet omgezet in het huidige 3-sterren brevet.
het
Naast mijn clubactiviteiten was ik ook redactielid van de Onderwatersport geworden. Nu, alweer 1 0 jaar lang, promoot ik in de ·Onderwatersport" en "Duiken" de afdaling van de Ourthe. Een evenement wat inmiddels inter nationaal bekend is, maar waaIVan toch het leeuwedeel van de deel nemers uit Nederland komt. In 1974 moest ik voor mijn werk naar Uithoom en werd lutra vaarwel gezegd. Ik meldde me aan als lid bij Duikteam Nemo te Amstelveen. Daar werd ik bij de eerste ledenvergadering gekozen tot hoofdtrainer, een functie die ik 5-6 jaar met erg veel plezier heb gedaan. Wegens problemen met het velVuUen van bestuursfuncties wisselde ik mijn hoofd trainerschap in voor penningmeester, later secretaris, kortom alle overige functies in het bestuur heb ik bekleed. Momenteel ben ik voorzitter van een veiligheidscommissie, om de min of meer verwaterde veiligheidsnormen weer op peil te krijgen. Overigens ben ikzelf nog steeds actief als duiker. Ik begeleid duikers in opleiding en ben attijd in voor een duikje door de week (met Vinkeveense Plassen bij de hand). Ook bij zwembadtrainingen ben ik actief. 24
Duikvakanties heb ik gemaakt op Mafia-eiland (bij Tanzania), Zadar (Joegoslaviê), Marokko, mijn favoriete stek Hyères in Zuid.frankrijk (waar ik ook met lutra een clubvakantie heb meegemaakt). Ik kom hier inmiddels al weer 13 jaar en met mijn Zephyr zoèk ik alle leuke duik plaatsen op. In die 25 jaren heb ik ongeveer 850 duiken gemaakt, en natuurlijk nogal wat materiaal versleten of verloren. Ik heb nog wel mijn eerste duikfles (nog steeds in gebruik) en mijn eerste automaat (als reserve). Gelukkig heb ik geen ernstige ongevallen elVaren of zien gebeuren, maar ondanks alle opleiding en elVaring Worden toch fouten gemaakt: onnodig risico door te diepe duiken met te weinig lucht, onbedoeld te ver van de boot afdrijven, buddy kwijt, etc. Ik heb ook in ar die tijd geen echt kostbare dingen gevonden, niets om rijk van te worden. Maar altijd heb ik plezier gehad in het duiken, en dat heb ik nog steeds. Ongeacht waar ik duik, het onder water zijn is voor mij puur genot (tot ik het koud krijg). En dat heb ik dan toch te danken aan de opleiding die ik genoten heb bij lutra en die begon, nu 10 november 1992, 25 jaar geleden.
Jan van Schalen
25
, We zijn aan het onderzoeken of er een wedloop te organiseren is. Ujkt je dit iets, laat het dan even weten!
Als we terug kijken op het afgelopen jaar springt er Barbeque-weekend weer uit.
•
zoals altijd - het
Maar .... in september was er een dinsdagavond die wel hééel apart was. Onder de naam "Tropische Avond" werd er in het nieuwe zwembad een gezellig buftet met tropische muziek georganiseerd. Onder het genot van een welkomstdrankje werd het grandioze buffet geopend, en werd het meteen bestormd door de eetlustigen. Er was tegen een laag tarief bier van de tap, bowl en fris te koop.
Marc Verdiesen en Etienne Moerman kwamen op het idee de Lutra Winterspelen te organiseren. Aldus: op 19 januari, 2 maart en 30 maart wordt er in het zwembad van allerlei activiteiten georganiseerd, zie voor nadere info elders in dit blad. Zoals je ziet staan wij open voor nieuwe ideeên. Heb je die ook, spreek ons dan hierover aan!
Namens de Evenementencommissie, Fons Sanders
Mocht je dit alles gemist hebben, dan krijg je komend jaar een herkansing. Volgend jaar beginnen we op 3 Januari 1993 met de NIEUWJAARSDUIK in Aquabest, aanvang 1 3.00 uur. Opgeven bij Freek Adam. Er is soep en glühwein tegen de kou.
f7 J8nuarl 199 3 de KINDERDUIK plaats. Alle k unnen zwemmen, mogen zich hiervoor opgeven
Daarna vindt weer op kinderen tot 1 6 jaar die bij Margriet Vader.
Verdere plannen voor 1993 (en schrijf ze in je agenda!!!): 13 19 30 16
februari maart april mei 19/20 juni
Dropping Duikbeurs Onderwater Oriêntatietocht Fietstocht Barbeque weekend
12 september 12 october
Kanotocht Tropische avond Hapjesavond Sinte/1(laas
16 november 28 november
26
Fotografie
TON KLAASSENS FOTOGRAAF Koopcentrum Achtse barrier Biarritzplein 37 5627 LE Eindhoven Tel. 040 - 42 42 62
EMIEL OTTEN ONDERWATERSPORT
(Uit: Het leven in zee, door Les Holliday) Oe zee is het grootste rijk ter wereld dat nog altijd grote geheimen voor de mens verbergt. In de komende clubbladen gaan we in op de ver bazingwekkende veelvoud aan zeedieren, van de kleinste gamaal tot de grootste haai, van de miljoenen diertjes die geboren zijn om te sterven in het belang van de oppermachtige roofvissen die doden om te leven. Wat van uit de ruimte het meest opvalt aan onze planeet zijn de oceanen. Vanuit dat gezichtspunt is het duidelijk dat we op een azuurblauwe bol
PRO
leven, waar hier en daar wat bruine en groene massa's land op duiken.
DIVE
Meer dan tweederde van de oppervlakte van onze aardbol is met water
(,jb��-� Int. scJ
. .
bedekt. Het valt niet mee ons een dergelijke oppervlakte van ongeveer 224 miljoen vierkante kilometer voor te stellen, en als we denken aan het leven dat in een dergelijk groot gebied mogelijk is, begrijpen we de ongelooflijke omvang van de levensbron die onze oceanen in werkelijk heid zijn. De wereld onder de oceanen is niet overal even diep; er zijn machtige afgronden en grote bergketens, waarvan soms de dimensies veel groter zijn dan die van dergelijke verschijnselen boven de grond. Rond de kustlijn van de meeste landmassa's bevindt zich een rotslaag die zich ondergronds over honderden kilometers kan uitstrekken. Dit is het con tinentaal plat, waar zich het meeste onderwaterleven afspeelt. Het ligt op
...
:
.
:-
diepten van 1 80 tot 300 meter en aan de buitenrand daarvan daalt de zeebodem steil in een afgrond af. Het diepste punt van de oceaanbodem is de Marianentrog in de Grote Oceaan, die
38545
1 0,5
kilometer onder het
wateroppervlakte ligt voor het eiland Guam. Oe oceanen zijn grotendeels onontdekt en bevatten nog vele geheimen. Wat we weten is dat er een ongelooflijke variêteit aan leefmilieus is, die door de levensvonnen in de zeeên volledig worden benut. Op vele manieren hebben ze meer bereikt dan de mens. Een goed voorbeeld is
30
het Great Barrier Reef voor de kust van Australiê, dat gevormd is door miljoenen en miljoenen kleine koraaldieren en grootste bouwwerk is dat ooit door levende wezens is gemaakt.
31
',',
DE OCEÀIIEN: OPSLAGPLAATS VAH LEVEN .",;
-
(Uit: Het leven in zee, Voor 1 993 willen wij de volgende opleidingen starten:
Alle levende dingen hebben hun oorsprong te danken aan de eenvoudige
Open Water Diver
Aanvang maart 1 993
Advanced Open Water Diver
Aanvang september 1 993
levensvormen die meer dan 3000 miljoen jaar geleden op onze planeet verschenen. Deze eenvoudige vormen van leven ontwikkelden zich langzaam in de oceanen en
het duurde tot ongeveer 350 miljoen jaar
geleden voordat de eerste levende organismen op het land verschenen.
Speclalty Search & Recovery
Aanvang april 1 993
Rescue Diver
Aanvang januari
Aanvang april
en vele ervan zouden te vergelijken zijn met hun tegenhangers van nu. weekdieren, wormen en andere ongewervelden. Haaien die veel leken op
1 994
Speclalty Under Water Navigation
Tegen die tijd hadden levensvormen in de wateren zich goed ontwikkeld Koraal· en sponsdieren zouden gemakkelijk te herkennen zijn, net als
Voor 1 994 staan de volgende opleidingen op het programma:
1 994
Tussentijds gaan we nog o p zoek naar korte cursussen of korte trainings programma's.
de ons bekende soorten lWierven door de oceanen en de eerste soorten beenachtige vissen begonnen te verschijnen. Er zijn vele oorzaken die de zee tot de geboorteplaats van het leven hebben gemaakt en die haar nog steeds tot een rijke bron van levens· vormen maken. De zee is rijk aan voedingsstoffen en biedt veel stabielere omstandigheden dan het land. Het dichte zoute water is ook beter in staat om het lichaam van levende organismen te onderhouden, van de kleine en fragiele planktondiertjes tot het massieve lichaam van de blauwe
Vaarbewijs Voor wat betreft het vaarbewijs 1 en
door Les Hollidsy)
2
gaan we trachten om deze cursus
in eigen beheer te geven. dit zal grote invloed hebben op de anders zeer hoge kosten per persoon (± 400,-- per persoon). Over het hoe en wat van deze cursus zullen we jullie zo spoedig mogelijk nader berichten. Ben je geïnteresseerd in één van de bovengenoemde cursussen, geef je dan even bij mij op!
walvis, het grootste dier dat ooit heeft bestaan. Het is dan ook nMrt verrassend dat de ver10kkingen van het leven op droog land nMrt konden voorkomen dat grOle groepen dieren en planten ervoor "kozen" terug te keren naar hun voormalige leefmilieu in het water, waaronder vooral de watvissen, dolfijnen en bruinvissen. De grote diversiteit aan levensvormen in de oceanen van nu vinden we van de helderste ondiepe wateren tot de duisterste diepten en van warme lagunes aan de evenaar tot de koude wateren van de poolzeeên. In aJ
Tot ziens,
deze verschillende leefmilieus bieden de oceanen een diversiteit aan levensvormen en herbergen ze een aantal schitterende en vaak bizarre Jeroen Blommaart
figuren. In het volgende clubblad:
32
leven aan de randen van de zee Het leven in troptsche zeeên
Tom van der Waals
33
Sommigen van jullie weten het misschien wel, maar voor diegenen die het nog niet weten volgt hier wat uitleg. Afgelopen zomer (het Open Water weekend 1992) heb ik verschillende duiken gemaakt in de Grevelingen. Tijdens en na' dit weekend kreeg ik overal rode, vlekkerige uitslag die ontzettend jeukte (en niet omdat ik me vaker moet douchen). Aangezien ik voor dermatologen werk, wist 'mijn baas', Dr. Ideler, mij vrij snel te vertellen dat ik allergisch was voor de GreveJingen (gelukkig in mindere mate). Toen ik dit op de club vertelde, lag iedereen in een deuk. Het zou Anja wel weer niet zijn..... Een zekere heer JV te W beschuldigde mij zelfs van het -GRUTJE"· syndroom: GRevelingen's yitwerking lotdat ,4e §.xcentriek bent (zie Luteratuur, juli 1992). Dit alles liet ik natuurlijk niet over me heen gaan, en ben in onze medische bibliotheek op zoek gegaan naar documentatie over mijn "allergie". Na enig zoekwer1< heb ik eindelijk iets gevonden (dus: Jan, let op). Het komt niet vaak voor, en het is specifiek voor de Grevelingen. Er wit dit toch ook aan jullie laten lezen, want er zouden best wel eens meer (Lutra-)duikers kunnen zijn die er last van krijgen.
"SERVICE"
Samenvatting uit: Nederlands Tijdschrift der Geneeskunde, 1988, 132, nr. 52, pp. 2355-2356
HERMAN LIEVEN bv watersport
�
Oostwal 6 Tol. 073 - 131763 Fax. 073 - 130768
5211 Re ..-Hertogenbosch
ZIEKTEGESCHIEDENIS Twee broers, palingvissers op het Grevelingenmeer, werden door de huisarts verwezen naar onze polikliniek wegens jeukende huidafwijkingen aan handen, armen, hals en gelaat. De klachten waren 3 jaar geleden ontstaan, waren seizoensgebonden en vielen samen met het paling visseizoen (april tot september). Van april t/m juni waren de huidafwijkingen het hevigst, ze namen vervolgens geleidelijk af. Deze periode is ook de groeiperiode van het Japanse besseI'"lMe.r 35
r Het Japanse bessenwier behoort tot de groep der bruinwieren die wereld wijd voorkomen. In de periode
1 981-1983 heeft
deze wiersoort een
explosieve groei doorgemaakt in het Grevelingenmeer (Zeeland) en handhaaft zich thans. Het Japanse bessenwier heeft zich over de wereld verspreid via de Japanse oester, Het moet als kleine plantjes op de oesterschelpen of als verpakkingsmateriaal zijn meegekomen naar
DNEM ET EMERGO ZOEKT RESTEN BOMMENEDE
Europa BOMMENEDE - Op de bodem van de Grevelingen is een hoop natuur te Van bruinwieren is bekend dat ze veel jodium bevatten. Volgens het Instituut voor Visserij-onderzoek te IJmuiden varieert het gehalte aan jodium van bruine algen op droge-stofbasis van
430 tot 2500
mg. per kilo.
Na consumptie van bruinwieren of bruinwiertabletten ontstond eczeem.
zien. Grote aantallen sportduikers halen er hun hart aan op. Maar als je achttien jaar naar anemoontjes hebt gekeken, wil je wel eens wat anders, vindt duiker Fred Talie uit Schiedam. Met zeven vrienden en vriendinnen zag hij zijn kans schoon in de vaargeul ter hoogte van Zonnemaire. Daar
Eenmaal eerder is melding gemaakt van een positieve reactie op Japans
ligt de in de zeventiende eeuw verdronken vestingstad BommenecIe. Het
bessenwier bij een beroepsvisser op de Noordzee met de "Doggersbank
gezelschap mag er van het Ministerie van WVC naar duiken. Een enorme
ltch". Zowel het seizoensgebonden karakter van de aandoening als de
uitdaging, vindt Talie.
resultaten van tests bij patiênten laten zien dat jodium het oorzakelijk allergeen of één van de oorzakelijke allergenen zou kunnen zijn.
Bommenede is waterstaatkundig nooit een succes geweest. Regelmatig zorgden zware stormvloeden voor overstromingen. In
Ondanks het feit dat recreatie aan zee sterk is toegenomen, wordt er in de
1682 was het weer
eens raak. De ravage was groot en besloten werd de stad aan de zee
literatuur sporadisch melding gemaakt van huidafwijkingen veroorzaakt
prijs te geven. Veel waardevolle spullen werden door de bewoners
door zoutwateralgen. Bij patiênten met onbegrepen eczeem en contact
meegenomen, maar vermoed wordt dat er ook een hoop is achter
met deze wiersoort moet dan ook de mogelijkheid van contact-allergisch
gebleven. De acht sportduikers, verenigd in de stichting Oivem et Emergo
eczeem door Japans bessenwier worden overwogen
(Ik duik en kom boven) hopen hiervan sporen terug te vinden. Anja Stekelenborg
De waterkaart waarschuwt nog altijd voor Bommenede. Het gevaar schuilt in een hoop stenen in de vaargeul: Met een splinternieuwe high-tech
P.S.: Jan, ik wil toch nog een keer met je duiken, misschien in het najaar
dieptemeter voeren Talie en de zijnen er vorig jaar september overheen.
want dan heb ik "er- geen last van.
Mooier dan ooit tevoren kregen zij de bodem in beeld. Op het scherm verschenen hewels en dalen die dringend vroegen om nader onderzoek. Dat betekende duiken. Beneden stuitten ze vooral op zand, dat vrijwel alle resten van de stad heeft bedekt. "'Ne hebben die maand vier keer gedoken, en toen hadden we de Rijkspolitie aan bord. Dat was het einde van de pret". De vaargeul is voor duikers verboden. Besloten werd om de zaken voortaan officieel aan Ie pakken. Oude ruïnes
Jeroen en Marcia Blommaart Meidoomstraat
16
5682 CG BEST
en wrakken onder water vallen onder de Monumentenwet en mogen niet zomaar worden aangeroerd. Met het Ministerie van WC werd geregekj dat voortaan in de wintermaanden, als er weinig pleziervaart is, mag worden gedoKen. Alles onder streng toezicht. "'lOOf alles wat we daar
Telefoon:
36
04998 - 91515
doen, moeten we met onze billen bloot. We rapen ook niets OP".
37
Het werk bestaat voorlopig alleen uit het in kaart brengen van de vondsten. In november begint het seizoen weer voor Divem et Emergo. Met behulp van een onderwaterstofzuiger wil het gezelschap dan gaan zoeken onder het zand. Talie hoopt ondanks de invloed van drie eeuwen getijdestroom toch fundamenten te vinden die enigszins intact zijn. Ook gebruiksvooIWerpen die achtergelaten zijn kunnen relevante historische informatie opleveren. Zaak is wel dat gegevens over de vindplaats niet verloren gaan. Hij hoopt daarom niet dat mensen op een idee worden gebracht voor een souvenir* jacht. Het historisch onderzoek naar aanleiding van de vondsten kan trouwens lang gaan duren. "Toen we bij INVC kwamen werd ons meteen duidelijk gemaakt dat we elkaar goed moesten begrijpen: ze hebben géén tijd, géén geld en géén materialen beschikbaar".
Om de leden van Lutra ook tijdens de winterstop een beetje bezig te houden hebben wij besloten een groot spektakel te organiseren:
de LutrB onderwater winterspelen. Dit is een evenement dat voornamelijk in het zwembad, onder water natuurlijk, zal plaats vinden. De spelen zullen gespreid worden over meerdere dinsdagavonden, nl.: 19 januari 1993
2 maart 1993, en de grandioze finale is op
30 maart 1993. Bij dit evenement zullen teams van 4 personen (inzet van wisselspelers is toegestaan) het op 1 1 verschillende onderdelen tegen elkaar opnemen. Bij sommige onderdelen is handigheid vereist en bij andere (een beetje) duikervaring. Maar vooral kennis van de eigen mogelijkheden en beperkingen is belangrijk. Hiervoor is een uitgekiend systeem van jokers ontworpen om alles nog spannender te maken. Iedereen kan meedoen en dat is ook eigenlijk de bedoeling!
Wedstrijdonderdelen:
Hewel4+l6 5502 Al PosiIxJs 137 5500 Al VEl!ll!OVEN· HOllAND
38
Hef met lef Buddylijn·sjorren Loodblokken hevelen Geluidsjager Blindemannetje Voetbalvervoer Hangen, hangen, hangen Maentje Hoe zeg ik het mijn buddy Duikerslatijn Estafette
39
Verdere informatie als inschrijfformulieren en een (cryptische) beschrijving van de onderdelen kan verkregen worden bij: Marc Verdiesen 040-817023
of
NIEUWS VAN.b...
Etienne Moerman 040-571491 Dia-avonden
of op de clubavonden bij dezelfde personen.
In de maanden januari en februari 1 993 zal Duikcentrum "De Kabbelaar" dia-avonden organiseren. Informatie volgt. Voortgang bouw duikershotel Deze winter zal gestart worden met de bouw van het hotel. Na druk over1eg kan nu eindelijk aan deze grote klus worden begonnen. Als eerste zal het oude dak worden vervangen. De zijkanten zullen worden voorzien van ramen en vervolgens zal een voorlopige indeling van het hotel worden gemaakt. Duikcentrum "Oe Kabbelaar" draagt zelf zorg voor de interne bouw en inrichting, net als hun restaurant. Zij verwac hten een en ander als volgt in te delen: 48 slaapplaatsen in totaal, waarvan een 1 O-tal 4 persoonskamers en een 4-tal 2 persoonskamers. Onder het hotel wordt een speciale spoelen droogruimte gemaakt om te voorkomen dat er duikspuUen in de hotelkamers belanden. Oe officiêle opening van de "De Kabbelaar" zal ongeveer in mei/juni 1 993 plaatsvinden. Nadere informatie volgt.
40
Hangen, hangen, hangen???
41
DUIKEN OP CURAÇAO
Deze zomer heb ik voor 't eerst in tropische wateren gedoken. Via over nachtingen in Schiphol en Miami kwam ik eindelijk (na 1 9 jaar) weer op mijn geboortegrond Curaçao aan. Het was voor slechts een week omdat we eigenlijk Florida als reisdoel hadden, maar ja, je bent toch in de buurt..
Op Curaçao verbleven we in het Avila Beach, waar ik meteen de volgende dag een snorkeltocht over het rif ging maken. De snorkeltocht was adembenemend: enorme gepen, papegaaivissen en allerlei andere schitterende tropische vissen, soms in hele scholen, trokken zich niets van mij aan en zwommen op een meter afstand rustig voorbij. Heel indruk wekkend, maar ja, er was toch nog iets anders waar ik ook voor gekomen was. Dus de volgende dag maar eens een duik basis opgezocht om te zien wat de mogelijkheden waren. Het werd tenslotte Lions Dive, op vi� auto minuten van mijn hotel. Deze hadden een zogenaamde 'open ticker mogelijkheid. Dit houdt in dat je een half uur voor vertrek van de boot gewoon kunt komen en op basis van "wie het eerst komt ..... kun je mee met de boot. Het vaarschema voor ongeveer een week vooruit staat aan gegeven, zodat je ook nog bepaalde stekken kunt ·selecteren. Sommige vaarten zijn zogenaamde dubbele duiken, dit houdt in dat de boot bij vertrek voor twee keer lucht meeneemt en twee stekken bezoekt. Lood, en fles krijg je mee, dit zit bij de prijs inbegrepen. Ik zocht dus een aantal fraaie stekken uit en noteerde de data en tijden.
Zo'n tien meter vanaf het land eindigt de richel op ongeveer 1 2 meter en gaat ineens steil naar beneden, volgens zeggen naar ongeveer honderd meter. Ik ben maar tot 41 meter gekomen en dat was eigenlijk aan mijn buddy en zijn computer te danken die mij, de één met gebaren, de ander met gepiep, aangaven dat dieper niet verstandig was. We zwommen op zo'n 35 meter de richel uit, tegen de lichte stroming in. De indruk die dit opleverde is eigenlijk nauwelijks onder woorden te brengen. Glashelder water, schitterende koralen en sponzen, en weer allerlei vissen, van de meest uiteenlopende kleuren, maten en vormen. Diverse steenvissen gezien en een grote murene (dacht ik toen). Toen de computer ons erop wees dat we zo langzamerhand op verzadigde colaflesjes begonnen te lijken, stegen we langzaam naar net onder de richel (12-15 meter) en vandaar uit zwommen we langzaam weer terug naar de boot. Bij terugkomst hebben we nog uitgebreid rondgekeken bij het gezonken sleepbootje, totdat we het langzamerhand een beetje koud begonnen te krijgen Oe duikt alleen in je zwembroek). Na het aan boord klimmen bleken we precies een uur weggeweest te zijn. Mijn tweede tocht was een dubbele duik. Eerst naar 'No Wzy' (niemand wilde zeggen waarom dat zo heet), dat bekend staat om de murenen. De duik was eigenlijk een voortzetting van de eerste, nog steeds schitterend, maar toch niet zo'n ervaring als de eerste keer. Murenen heb ik niet zoveel gezien, ik had er meer verwacht, maar eentje deed mij beseffen dat de 'grote murene' van de vorige duik eigenlijk nauwelijks het embryonale stadium voorbij was. Nietsvermoedend zwom ik rond een grote kei, waarachter Jumoo (2-2,5 m) mij doodgemoedereerd aan lag te staren, terwijl zijn bek langzaam open en dicht ging. Grootmoedig besloot ik hem met rust te laten. (later leerde ik dat het langzaam openen en sluiten van de bek ademen is, de kieuwen van een murene zitten in de bek).
Mijn eerste duik was meteen ook de mooiste. Na een half uurtje varen kwamen we bij de stek: Tug Boat. De buddies werden ingedeeld en ik bleek te duiken met een sympathieke Duitser. De bodem bestaat hier uit een heel langzaam glooiende richel, waarop een sleepbootje rechtstandig rust, vandaar de naam.
42
De tweede duik van die tocht was bij 'oirectors' Bay". Wederom een herhaling van al het fantastische voorgaande, met deze keer als biJzonder heid twee kleine haaitjes (ongeveer 40-50 cm), althans, ik denk dat het haaitjes waren, want ze zwommen vrij snel uit het zicht en ook nu besloot ik weer grootmoedig ze met rust te laten. (Je weet maar nooit waar mammy·haai zit, nietwaar?).
43
•
Zelf dobber je namelijk redelijk gedempt op ongeveer een meter diepte, terwijl je eerst een trapje recht voor je zjet, en vervolgens is dat trappetje
-Ben je bijna zover? Ik ben 'dressed la kilJ'r
ineens anderhalve meter boven je. Heel avontuurtijk. het grijpen van het trappetje is een soon jackpot, hij is er niet of hij is er wel en rukt bijna je arm eraf als je vasthoudt. Na bovenstaande was het weekje Curaçao alweer voorbij en togen wij naar Florida voor een trektocht van twee weken. In die twee weken zou ik ook nog proberen een duikje te maken, maar dit is er niet van gekomen. Enerzijds vanwege een te druk programma, maar anderzijds ook vanwege het feit dat de duikbases die ik bezocht totaal niet geïnteresseerd waren. Men wilde nauwelijks over stekken of mogelijkheden praten; echt uit sluitend 'cattle-diving', d.w.Z. iedereen betalen, aan boord, varen, over boord, varen en de volgende lading. Hier heb ik dus voor bedankt. Samenvattend kan ik eenieder het duiken op Curaçao aanbevelen als een must. Ik denk dat het verstandig is vanaf een boot van één van de duikbases te duiken. Het scheelt een heleboel zwemmen in de branding en de kans op een gemiste stek. Freek Adam.
Mijn laatste duik op Curaçao was zonder meer een enorme desillusie. Het had de mooiste moeten worden. een tocht naar de ·Superior Producer", een gezonken vrachtschip. Maar helaas, door het vrij zware weer en teveel stroming kon dit niet doorgaan, zodat we net voor de baai van het lions Dive maar hebben geankerd en gedoken. De duik zeH viel zwaar tegen (waarschijnlijk omdat ik mij teveel op dat wrak verheugd had), de buddy was een schijterige amerikaan, die het na twintig minuten op
::.: ;-:. ::: .. .. .
twintig meter welletjes vond, zodat ik van nijd de duik niet eens in mijn logboek heb opgenomen. Wat wel een hele ervaring is, is om bij het zware weer (golven van 2 meter) aan boord zien te komen.
44
Goff-slag
45
Na een lekker lange nachtrust rijden we tegen het middaguur naar Vigo en verschaffen ons lucht en informatie over duikstekken. De man van de
HET IBERISCH SCIHIEI�EJJ.A
winkel is superenthousiast, jammer genoeg alleen maar in het Spaans. Maar duikers verstaan elkaar altijd (????). Over enkele dagen heeft hij wellicht een boot ter beschikking, maar dat is nog onzeker. We besluiten daarom om loch maar even naar dat andere station te gaan, een PADI
Zondag 2 juli 1 992. De afgelopen twee dagen hard gewerkt om vakantie
tent. Het ding is nog maar net geopend, een maandje of drie. Er hangt nog niet een ècht profes
klaar te wezen. Vrijdagmiddag nog even naar Düsseldorf gereden om Johan's superlamp te kopen, zaterdagmiddag een radio in de Mercedes gebouwd, bij nader inzien ook boxen, en de inhoud van het huis in tassen ingepakt. Jan is vanochtend om
07.00
uur in de Thomaslaan om de
Mercedes te laden. Het is maar goed dat we een dakkoffer hebben gekocht .... Om
08.00
SPANJE 1992 duik
no.:
...2J.L........
uur en route, kilometerstand 125523. We proberen de Cognac
ons af en proeven al wat zuidelijke temperaturen. Cognac wordt niet gehaald, het wordt St. Hilaire. De dag daarop mislukt de poging om vroeg op te staan, en dat is tekenend voor de rest van de vakantie. We rijden door het oersaaie Les Landes en het prikkelende Baskenland. Eindstation Ramales, vlakbij Santander. Nu wordt het tijd te kijken naar ons "eindstation', een plaats om te duiken. We besluiten via Oljon naar A Coruna te rijden, in beide
Jt
datum: .1l..�.oS.:
:....Y).\f:M,i��!..9.,·.,...("Y. !�f.)..
plaats: .....
.
:'1�.". .. . YY1"';} P . ,�ln: ..°l" ,\\i.�,�,'tt' blJzonderhed . .. ; � ��,;,:� " �.,,..�ft..��.,�:J. .. ::>.\.& . .. è,�."'. . . b,ddy' ......
. ..
I . - ".............
.
.
"" ,
, ,,
..
.
�".0..·'&·"·;'''''�'y.\.�. .D.fIo.'���. . . !:\t:J.'� " t,.,.f.h·�·f.!�,�:���,·,·,��··J·�1:1�··· ...:... ��.!'>. ."''''''''''..,..�.+.'l''.L·�,·.l·'''''î· totale duiktIjd: ....... ... uur . ....... minuten ..
aan, wat een heel mooi per spectief geeft onder water. Als je over dat bruinwier zwemt, zie je natuurlijk alleen maar één grote bladermassa Dè techniek is: je er gewoon
bodem getrakteerd te worden
8-fO meter ligt de thermokline, alsof je van een sauna in de
Spaanse NOB, maar ook hier nop. De bareigenaresse en haar man zijn
ijskast kruipt. Brrrrr.
superbehutpzaam en na enige telefoontjes hebben we een naam van een instructeur, Robert Dihil, en een tijd, 19.30 uur. Een en ander is zo
Je ziet duidelijk dat het hier
onzeker, dat we besluiten naar Vigo door te rijden. Ook hier bewijst het
Atlantique is. Geen uitbundig
De eerste, Centro
leven, maar klein, in grotjes
uur slaan we ons
en spleten,
basiskamp op in Aldan, een plaatsje vlak bij Vigo.
Johan's impressie
46
zonders. Onder water tref je grote wouden van bruinwier
door aller1ei beestenspul. Op
Daar aangekomen blijkt het
10.00
omgeving is iets heel bij
door de jungle, om dan op de
allemaal niet zo gemakkelijk. We zoeken de Confederaci6n op, de
Nautico Alfaya, is meteen raak, en 's avonds om
door in de omgeving van Vigo. Het duiken in deze
je als een ontdekkingsreiziger
De volgende dag rijden we door naar A Coruna. We gaan direct naar het
VVV zijn onnut, we komen zèlf achter twee vulstations.
We brengen een dag of acht
onder wurmen. Zo worstel je
steden zijn duikbases. Oijon is een grote vieze stad, we proberen Ribadejo, eèn klein plaatsje vlak in de buurt. Nul op het rekest.
VVV en krijgen een adres van een duikstation.
besluiten de rest van de tijd via Alfaya te duiken.
"
diepte: .J..3.:.�. m.
duiktijd: ..S.L. mln,
te bereiken. Langzaam maar zeker schudden we het frisse NL-Iuchtje van
sioneel geurtje omheen. We
van een "Kelp·-duikstek 47
Grote vis zal er ongetwiifeld zitten, maar door die overdadige wieren kun
nen ze zich uitstekend verstoppen. Toch was er ook hier wel een techniek
voor. Terwijl Jan en Johan tussen het wier heen kropen, bleef ik boven hangen.
AI
die vissen schrikken zich een hoedje van die twee en schieten
boven het wier weg. ik heb dus wel grote vis gezien.
vertellen.
AI
20 Watt
lampen, maar ja, tegen
Onvoorstelbaar: hele grasvelden. Als je je vinger erin steekt (met hand
schoen aan, natuur1ijk), zie je direct al die pootjes naar je vinger graaien.
Jan overdreef een beetje, en gaf de anemoon een zoentje. Resultaat: opgezette lip.
Johan's nieuwe lamp is schandalig. Zowel Jan als ik hadden toch wel respectabele
Wat je hier ook overal tegenkomt zijn die prachtige blauwtip-anemonen.
50 Watt
heb je niets t � .. . vlug nam ik mijn lamp niet meer mee, Johan verlichtte In zIJn
eentje de hele oceaan.
De laatste duik is ook een Special. We zijn verwezen naar een strandje,
Lagos. Dit is een baaitje, afgebakend door een cirkel van grote rotsen,
met hier en daar een doorgang. Het waait altijd aan de Atlantique, en ook
vandaag stond er een stevige bries, pal op het strand. We besluiten toch
We komen er vrij snel achter dat, om hier mooi te duiken, je echt over een boot moet beschikken, want verder uit de kust verdwijnt het wier en wordt
het snel dieper. Bovendien voorkom je dan allerlei moeilijke klauterpartijen,
en het is ongetwijfeld een stuk beter voor de auto. Voor veel duikstekken rijd je over onverharde, hobbelige paden vol stenen. Maar goed, bij het
duikcentrum zou de boot misschien mariana klaar zijn, dus daar rekenen we maar niet op. We maken toch wel prachtige duiken.
maar te water te gaan. Onder veel bekijks (stiekem, de Spanjaarden zijn niet openlijk nieuwsgierig), beginnen we onze duik.
Jan en ik vergapen ons helemaal aan het begin aan een mooie, grote
sepia Daama zoeken we een gat in de rotscirkel en worden met de
branding over de rotsen heen gesleurd. Daarachter is een ware schat-
kamer van anemonen, galathea's, prachtige naaktslakken en ...... wier met
ogen??? We kijken nog even goed, en dan blijkt dat twee grote spin
Op één stek vermoeden we een fantastische duikstek. Stel je eens voor:
een ruige rotskust, steile wanden, hier en daar een losse rots in het water,
zo te zien kraakhelder water ...... joepie! Dus sjouwen we onze duikspullen
langs een moeilijk, maar vooral vermoeiend rotspad naar bened�n, en tol onze grote verbazing is het geen enkel probleem door de �randlng water te gaan. We steken ons hoofd onder water, en wat zien we: brUin·
t�.
wier. Hele velden. Met de moed der wanhoop zwemmen we verder, wellicht houdt het verderop wel op. Nee, dus. Dan maar op de
Livingstone-tour, en we hebben werkelijk prachtige kokerwormen gezien,
grote gele sponzen, doomansduim, bonte galathea's, etc.
Tussendoor maken we nog enkele mooie duiken op een strandje, waar
het te water gaan eenvoudig is en het water redelijk helder. Ook hier
natuurlijk weer het bruinwier, maar nu onderbroken door grote stukken
°leego. Je waant je hier echt in een sprookjestuin. Ik heb weer dat rare
blauwe wier gezien, maar ik weet nog steeds niet wat het is. Ik vang een
krabben zich stevig hebben verankerd aan de bladeren van het bruinwier.
Ze hebben hun schild helemaal gecamoufleerd, zodat het net lijkt alsof er
een bosje zeegras op het wier ligt. We jagen er één op en staan verbaasd
over de grootte van het beest, dat wil zeggen, de lengte van zijn poten.
Dat is echt enorm. Na flink gedreigd te hebben, we waren verschrikkelijk bang, vlucht de krab onbeholpen naar een veilige schuilplaats. Op de
terugweg is äe wind echt opgestoken. Toch wer een kick om zo met die'
golven meegesleurd te worden. En, zolang je je maar gedraagt ars een vis en niet tegenwerkt, wordt je ook niet tegen de rotsen aangeworpen.
Zo eindigen onze duikperikelen van deze vakantie. We geloven niet dat
we in Portugal nog ergens kunnen duiken, nu Mergumar in Peniche failliet is. Ik heb nog wel wat adressen in Lissabon en Porto, maar daar is het
water zo sterk vervuild dat we daar eigenlijk geen zin in hebben. Op de
camping spoelen we onze duikspullen uit, die stonken inmiddels wel naar
rone vis. Maar: fijn gedoken.
zeenaald, zodra je hem vastpakt houdt hij zich helemaal sUif, net een stok.
Zodra Jan en Johan hem bekeken hebben, laat ik hem los. In een flits is hij verdwenen.
48
49
Dit gedeelte van Spanje is toch wel iets heel aparts. De mensen zijn een stuk vriendelijker, de sfeer heel gemoedelijk. We moesten wel even
�otelletje vlakbi! Obidos aan.
wennen aan het leefritme. Dat ze laat in de ochtend beginnen, daar hadden we geen moeite mee. Maar dat had ook de consequentie dat je diner op een later tijdstip kwam te vallen. Wij gingen meestal zo rond
21.30 uur eten,
en waren dan de eersten! Het gros kwam rond
22.30
Via een sentimental journey naar Barra komen we uiteindelijk in een
uur.
Het eten zetf was vaak een groot avontuur. We hadden dan wel een Spaans woordenboek bij ons, maar daar staat slechts een fractie van de menukaart in. Het was .dus altijd een verrassing wat je op je bord kreeg. In één restaurantje schatte de kokkin ons vlug in, en weldra werden we gedrieên de keuken ingeloodst, de vriesvakken gingen open en de menukaart werd in natura aan ons getoond. De keuze is dan niet zo moeilijk.
In een ander restaurant was de waard ons ook behulpzaam. Bij ieder gerecht dat we aanwezen wist hij te vertellen: "les fiesh, ies ferry good'. Uiteindelijk leverde dat een maaltje rog op. Overigens leerde Jan in dat tentje ook de Aquadente kennen. Het werd een innige vriendschap ..... Na 8 dagen kregen we de kriebels, en trokken we verder. Nu zenen we koers naar Portugal, in het bijzonder Bragança, een stadje in de provincie Tras-os-Monles. We gaan via een onooglijk klein overgangelje de grens over. Eigenlijk hadden we het moeten fotograferen, over een paar jaar is zoiets aandoenlijks verdwenen. Het is tevens' een hernieuwde kennis making met de Portugese wegen. We komen er ook achter dat een Mercedes toch wel weinig speling heeft tussen grond eh bodemplaat, en dat de vering tegen zo'n volgepakte bak weinig in te brengen heeft. Af en toe was dat goed voor een flinke 'BOENK'. We maken een prachtige tocht door een schitterende natuur en komen via de prachtige Dourovallei in Entre-os-Aios, een dorpje bij de splitsing van de Doum. Daar troggelen Jan en Johan de hoteleigenaar zijn laatste slokje Aquadente af. We rijden de volgende dag door naar Porto, waar we aan de ene kant ons vergapen aan de rijkdom, en aan de andere kant opgeschrikt worden door de menselijke ellende aan de rand van de stad.
De muur rond het dorpje is nog helemaal
In la<:" he� dorpje zelf verschrikkelijk toeristisch. 's Nachts is het prachtig
mooI verlicht, we hadden een schitterend uitzicht vanuit ons hotel.
�
Vanuit Obi os dOOf naar Peniche. We wilden ons er toch even persoonlijk v�n ov.ertUigen dat onze fijne duikbasis van vorig jaaT, Mergumar, ècht . failliet IS. En jawel, de bordjes hingen er nog, maar de basis was her metis� h afgesloten. De sfeer in het dorpje is nog steeds heel prettig. We beslurten een dagje te blijven hangen, want als je in Peniche bent, dan MOET i.e daar. vers� vis gaan eten. We overnachten in het meest smerige hotelletje wat Ik oort heb gezien. Ik heb bijna geen oog dichtgedaan en de volgende dag jeukte alles ...... rrrrrrrrrr. Op de kaart ontdekken we een mysterieus gebied, met maar enkele wegen en evenzoveel dorpjes. Het trekt ons aan en we besluiten vanuit Peniche door dat gebied naar Portalegre te rijden. Het blijkt een uit gestrekte vlakte te zijn met rode aarde, olj�bomen en kurkeiken. De thermometer in onze auto komt de gehele tocht niet onder de 40 �. Vanuit Portalegre rijden we door de Sierra do Estrela, de rit is weer v:rschrikkelijk mooi, het is een heel apart, ruw, ongeschonden landschap. Die nacht slapen we voor het laatst op Portugees grondgebied, morgen zenen we koers naar Madrid en de Pyreneeên. Oe laatste escudo's worden opgebrast aan een fles wijn en een vliegen mepper. Madrid passeren we zonder problemen. Het is die dag bewolkt, en dat . komt ons goed uit. Oe weg naar Zaragoza is nog even betoverend als ik me kan herinneren van vorig jaar. We stranden uiteindelijk in Huesca Die nacht breekt er een fantastisch onweer los, wat een schouwspel! Dan en route naar Frankrijk, en wel door de Pyreneeên. Via de Col de Pourtalet, de Col d'Aubisque en de Col de Soulor komen we bij de Col de
�
Tour�alet. a:'en op die Cal, 2150 meter hoog, loopt er een tolweg naar de PIC du Midi, een sterrenwacht. Dat is de hoogste weg in Europa, tot
2�50 meter hoogte. Dat mOet je gezien hebben! Het tolzandpad was op z n hoogst 1 Y2 auto breed, maar je moest er wel je tegenliggers kunnen
50
passeren. Dat leverde een paar hachelijke situaties op.
51
Boven op de top was het een fantastisch gezicht. Je zag heel Frankrijk liggen, en overal die scherpe pieken van de Pyreneeên ..... gewoonweg schitterend. Op de terugweg moesten we door de wolken heen rijden, je zag nog nèt de ster van de Mercedes. Links en rechts van ons was het afwisselend verschrikkelijk hoog en verschrikkelijk diep. De weg was hier en daar ook nog eens afgekalfd. Spannend. Tijdens de afdaling zien we heuse gieren rondcirkelen. We zenen koers naar de Gaillac.
Ook hier maken we diverse tochten. We bekijken de Mont Aiguille, de meest karakteristieke berg van Frankrijk, nemen een duik in het riviertje de Dröme, organiseren een pique-nique met vette worst en de locale beroemdheid, de Clairette de Die. We komen er ook achter dat die kale achterbanden nu toch wel erg kaal zijn: de staalgordel komt naar buiten koekeloeren. Hééééél voorzichtig zijn Jan en ik naar Valence gereden en hebben er twee overmatig geprofileerde Michelins op laten leggen.
Een gevoel van thuiskomst als we in Cahuzac-sur-Vère aankomen. Hier hebben Johan en ik vorig jaar enkele fijne dagen doorgebracht. Dat doen we nu ook. Jan en Johan hebben te lijden van maagkrampen. Ligt dat aan dat Franse kaasje, of aan de overvloedige Aquadente?
De laatste dagen van onze vakantie brengen we door in Meursault. We genieten van de omgeving, en van de heerlijke wijnen. We houden een pique-nique bij het Croix de la Libération, en smullen van ons galgenmaal in de sfeervolle kelder van een restaurantje.
We maken een paar leuke tochten door de omgeving en doen ook nog wat aan cultuur. Uitgerekend die zaterdagavond is er een optreden van het Gaillac Philharmonic Orchestra in het kerkje van Cahuzac. De musici speelden individueel fantastisch. Alleen samen speelden ze zè verschrik kelijk vals, dat je vullingen uit je bek klapperden. Maar ze waren wel enthousiast, en dat maakt veel goed.
De volgende ochtend om 05.30 uur: tik....tik.....tik.....tikketikketik..... nee hè! Een uur later waren onze tenten doorweekt. Twee uur later waren wij doorweekt. Maar de tenten lagen in de auto, nat en wel. en wij hebben die hele vakantie nog nooit zo snel een kampementje opgebroken. Het weer heeft zich niet meer kunnen herstellen. Naarmate we verder naar Neder land kwamen, begon het harder te regenen. De weergoden maakten ons wel erg goed duidelijk dat de vakantie voorbij was.
We rijden nog even naar Jean Cros en helpen hem van twee dozen wijn af, voordat we koers zenen naar de Dröme. We komen er achter dat de Gorges du Tarn prachtig zijn. Grote steile rotswanden met daarin door God vergeten dorpjes en een smal stroompje. Het weggetje dat er doorheen loopt is een beleveni�, het is wel een tikkie smal als je er met zo'n dikke Mercedes moet passeren. Maar, waar een wil is ...... We komen laat in de DrÖfne aan, in het dorpje Bourdeaux. Snel even inchecken bij de camping om dan een lekker hapje te gaan eten in het local restaurantje. 's Nachts in het stikkedonker zetten we ons tentje op op een mooi plekje waar vreemd genoeg nog niemand stond. De volgende dag kwamen we erachter waarom: er was geen schaduw, en het werd overdag bloedheet.
52
Nu druppen de tenten op de zolder van de Thomaslaan, de Mercedes (kilometerstand 134010) toert weer brave ritjes over mooie wegen naar Center Parcs. en de eerste late dienst-week is weer achter de kiezen. Zou er geen bezwaar tegen hebben meteen weer te vertrekken. Wie gaat er mee???
Marjolijn
53
.... er ontzettend veel garnalen zaten; .... sommige van ons zelfs zeenaalden gezien hebben; .... het erg mooi was; .... we nog 'even' nagekletst hebben tussen (weer die) 50 bridgers; ....wij op Advanced weekend zijn geweest; ....
in ons hotel ongeveer 50 'oudere jongeren' het hele weekend zaten te bridgen; . wij in eerste instantie alleen drie-persoons kamers kregen (gezellrg, maar toch ....) ; de verwarmingsketel overdag kapot was geweest; de 'leider" van de bridgers geen kinderjuf was, maar wel steeds om stilte vroeg
(!!!);
er zaterdag ochtend (vroeg) weer een goed ontbijt klaar stond; tijdens de diepe duik Randy erin slaagde zijn bril en duik lamp kwijt te raken; tijdens diezelfde duik Herbert zijn vinbandje kapot trok; diegene met dezelfde schoenmaat als Herbert als eerste terug in de boot mocht (maar wel zijn vin kwijt was) ; er enkelen waren die op
32 meter niet meer heel slim waren;
WiUem's blikjes het goed deden; alles uiteindelijk toch nog goed kwam; mijn tenen na deze duik lang wit en gevoelloos bleven; wij naderhand toch wel erg duf waren; Frank en Suzanne toen nog even hun examen moesten doen (en slaagden)(Red.: GEFELICITEERD I!!!) ; wij 's avonds tezamen lekker goedkoop gegeten hebben; wij tijdens het diner Randy, Fons en Herbert nog bedankt hebben voor hun inzet met drank .... (want duikers drinken niet); we toen aan de nachtduik begonnen; het afschuwelijk kkkkkkoud was (zo kkkk dat ik mijn automaat moest vasthouden, anders klappertandde hij eruit) ; Joop niet echt gemakkelijk naar beneden kwam;
.... wij daarna de grootste ramp ontdekten: de ketel was stuk, dus een koude douche; .. .. het zondagmorgen weer vroeg was; .... we
gepland hadden om 1 1 .25 uur in Burghsluis te water te gaan;
.... we op tijd daar waren (alhoewel Etienne die rit volgens mij niet echt bewust meegemaakt heeft); .... toen we daar aankwamen, wij het onverantwoord vonden om te gaan duiken; .... Randy dat muiterij noemde en dreigde mensen in de mast te knopen; .... wij hem uiteindelijk toch konden overtuigen; .... de voorlopige brevetten toch uitgeschreven zijn; .... wij in het voorjaar nog wel een stromingsduik moeten maken; .... Dimphy het hele weekend erbij was; .... wij haar niet gehoord hebben (ideaal kind); .... twee mensen van de nieuwe Open Water groep ons zijn komen aanmoedigen (leuk dat jullie er waren); .... ze nog steeds afvragen waar onze verwarmde kleedhokken zijn; .... de trailer op weg van Burghsluis naar Renesse rare geluiden maakte; ..:. Laurus' bus daarna vol zat met alles wat los en vast zat van de boot; .... de ANWB toen gebeld werd; .... die deze keer snel ter plekke was; .... ons toch nog rijdend naar huis heeft gekregen; .... ik toch wel heel blij was toen ik thuis was; .... ik nog drie dagen lang spierpijn heb gehad (was van de kou van zaterdagavond); .... het toch eigenlijk best gezellig was, ondanks de tegenspoed; .... ik eigenlijk al weer genoeg geschreven heb.
ons aller voorzitter ook ging duiken; hij tijdens de buddycheck niet doorhad dat zijn buddy geen lood· gordel om had; Eric maar zat te denken: 'Waarom kom ik niet beneden?';
Anja Stekelenborg Advanced Open Water
1992
BLIJ FT U DROM E N? OF GAAT U MEE DUI KEN? '''t'/ •
PRO orVE
DUI KVAKANTI E AAN DE COTE D'AZUR IN ZUID-FRANKRIJK Verblijf in luxe zuid-Franse villa volpension komplete 7-daagse duikkursus instruktieboek gebruik van moderne duikuitrusting internationaal erkend brevet instruktie van topinstrukteurs INFORMATIE-ADRES Molenstraat 140 Helmond tel: 04920-38545
