Recreatie en toerisme in Bunnik. Eindrapport als bouwsteen voor opstellen beleidsnotitie

Recreatie en toerisme in Bunnik Eindrapport als bouwsteen voor opstellen beleidsnotitie

1

Colofon  Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd, juli 2013 Opdrachtgever:

Gemeente Bunnik, mevrouw M. Barendregt

Auteurs:

drs. Jan Jaap Thijs, senior adviseur & partner drs. Suzanne van de Laar, adviseur Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd Uilenkamp 8 3972 XR Driebergen-Rijsenburg T 06-51174193 e-mail: [email protected] www.ruimteenvrijetijd.nl

2

Inhoud 1 Inleiding ................................................................................................................................................ 5 2 De gemeente Bunnik, recreatie & toerisme ......................................................................................... 7 2.1 Identiteit van de gemeente Bunnik ............................................................................................... 7 2.2 Toeristisch-recreatief belang Bunnik en omliggende gemeenten .............................................. 11 2.3 Belangrijke toeristisch-recreatieve ontwikkelingen in de regio .................................................. 12 3 Relevant beleid in de omgeving van Bunnik ...................................................................................... 14 3.1 Recreatief routenetwerk ............................................................................................................. 14 3.2 TOP’s/groene entrees en poorten............................................................................................... 15 3.3 Recreatiegebieden....................................................................................................................... 16 3.4 Bovenlokale recreatieve voorzieningen ...................................................................................... 16 3.5 Cultureel erfgoed......................................................................................................................... 17 3.5.1 Militair erfgoed ..................................................................................................................... 17 3.5.2 Agrarisch erfgoed / agrotoerisme ........................................................................................ 17 3.6 Landgoederen en historische buitenplaatsen ............................................................................ 18 3.7 Waterrecreatie op de Kromme Rijn ............................................................................................ 19 3.8 Verblijfsrecreatie ......................................................................................................................... 19 3.9 Horeca ......................................................................................................................................... 19 3.10 Promotie .................................................................................................................................... 19 3.11 Ondersteuning ondernemers .................................................................................................... 20 3.12 Mogelijke hiaten en rol voor de gemeente Bunnik ................................................................... 21 4 Leefstijlsegmentatie ........................................................................................................................... 23 4.1 Kanttekening bij onderzoeksmethodiek ..................................................................................... 25 4.2 Toekomstgerichtheid van de leefstijlen ...................................................................................... 26 4.3 Leefstijlen en verdienpotentieel ................................................................................................. 26 5 Kleuring van de inwoners van de regio en verblijfstoeristen ............................................................. 28 5.1 Vraag vanuit inwoners van de regio ............................................................................................ 28 5.2 Kleuring van de verblijfstoeristen ............................................................................................... 33 5.3 Bezoekers aan de recreatiegebieden .......................................................................................... 35 5.4 Conclusies .................................................................................................................................... 36 6 Het toeristisch-recreatieve aanbod in de gemeente Bunnik ............................................................. 37 6.1 Inleiding ....................................................................................................................................... 37 3

6.2 Aanbod in de gemeente .............................................................................................................. 37 6.2.1Illustratie van voorzieningen ................................................................................................. 37 6.2.2 Ligging van het gekleurde aanbod in de gemeente ............................................................. 40 6.2.3 Leefstijlverdeling van het totale aanbod in cijfers ............................................................... 43 6.3 Aantrekkelijkheid identiteit voor de leefstijlen ........................................................................... 44 7 Analyse van vraag en aanbod in de gemeente Bunnik ...................................................................... 45 7.1 Vraag en aanbod voor de recreant.............................................................................................. 45 7.2 Vraag en aanbod voor de toerist ................................................................................................. 46 7.3 Conclusies vraag en aanbod ........................................................................................................ 48 8 Extra uitgelicht: zakelijke markt ......................................................................................................... 49 8.1 Zakelijk aanbod............................................................................................................................ 49 8.2 Zakelijke vraag ............................................................................................................................. 51 8.3 Conclusies zakelijke markt Bunnik............................................................................................... 53 8.4 Mogelijke focuspunten gemeente Bunnik .................................................................................. 54 9 Conclusies en advies vraaggericht ontwikkelen ................................................................................. 55 9.1 Conclusies .................................................................................................................................... 55 9.2 Advies – ontwikkelrichtingen ...................................................................................................... 59 9.2.1 Ontwikkelrichtingen voor dagrecreatief aanbod voor ondernemend paars, stijlvol en luxe blauw en gezellig lime ................................................................................................................... 59 9.2.2 Ontwikkelrichtingen voor verblijfsrecreatief aanbod voor avontuurlijk paars .................... 66 9.2.3 Ontwikkelrichting zakelijke markt ........................................................................................ 67 9.2.4 Ontwikkelrichting voor marketing en promotie................................................................... 68 9.2.5 Samenwerking en arrangementen ....................................................................................... 70 Bijlage 1 Provinciaal, regionaal en lokaal beleid ................................................................................... 71 Speerpunten provincie Utrecht ......................................................................................................... 71 Speerpunten Kromme Rijnstreek ...................................................................................................... 71 Speerpunten gemeente Bunnik ........................................................................................................ 73 Speerpunten buurgemeenten Houten en Wijk bij Duurstede .......................................................... 75 Bijlage 2 Overzicht ‘gekleurde’ voorzieningen ...................................................................................... 77

4

1 Inleiding De gemeente Bunnik is bezig met de discussie hoe vorm te geven aan het beleidsveld recreatie en toerisme. Vanuit de gemeenteraad is de wens geuit om geen uitgebreid nieuw beleid vorm te gaan geven voor de gemeente. Er is immers al zoveel beschikbaar op regionaal en provinciaal niveau. De behoefte is daarom om concreter aan te haken op deze al bestaande initiatieven. De gemeente is dan ook op zoek naar een praktische vertaling van bestaand beleid voor recreatie en toerisme naar Bunniks schaalniveau. Uiteindelijk wil de gemeente komen tot een korte en bondige beleidsnotitie, voorzien van criteria op basis waarvan de gemeente concrete verzoeken kan beoordelen. Het gaat hierbij zowel om verzoeken van ondernemers als van maatschappelijke organisaties of andere overheden. De notitie moet daarom helderheid verschaffen over:    

De markt (vraag en aanbod) Bestaand beleid en de hiaten die er liggen Tot welke speerpunten van de gemeente Bunnik dit leidt Op basis van welke criteria de gemeente reageert op verzoeken van externen.

De gemeente heeft het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd gevraagd de gemeente te ondersteunen bij het opstellen van de notitie. De gemeente heeft ons bureau gevraagd om:  

Inzicht te geven in zowel de kwaliteit als de kwantiteit van vraag en aanbod, waarbij we de ‘kwaliteit’ benaderen via de leefstijlsegmentatie uit de RECRON InnovatieCampagne. Inzicht te geven in welke relevante informatie al beschikbaar is en welk beleid al op groter schaalniveau wordt ontwikkeld.

Voorliggend rapport geeft de eerste resultaten weer van het onderzoek dat wij in maart en april 2013 hebben uitgevoerd. In hoofdstuk 2 gaan we op de belangrijkste identiteit-kenmerken van de gemeente Bunnik en geven we enkele belangrijke toeristische-recreatieve cijfers in de gemeente Bunnik en de provincie weer. Vervolgens gaan we in hoofdstuk 3 in op relevant beleid in de regio op de verschillende thema’s, om zo inzicht te geven in welke beleid er al op groter schaalniveau wordt ontwikkeld en welke aanknopingspunten dat biedt. In hoofdstuk 4 t/m 7 voeren we een vraag-aanbod analyse met behulp van ‘leefstijlen’ uit. Hoofdstuk 4 bevat een inleidende tekst over de leefstijlsegmentatie. In hoofdstuk 5 gaan we in op de leefstijlkleuring van de ‘vraagkant’: de bewoners van Bunnik en de regio en de toerist aan de regio. In hoofdstuk 6 geven we de aantrekkingskracht van het toeristisch-recreatieve aanbod in de gemeente weer: voor welke leefstijlen is het aanbod met name aantrekkelijk? Vervolgens zetten we in hoofdstuk 7 vraag en aanbod tegen elkaar af en trekken enkele belangrijke conclusies. Omdat de zakelijke markt voor de gemeente Bunnik ook van belang is, gaan we hier in hoofdstuk 8 5

op in. Hoofdstuk 9, tenslotte, geeft de belangrijkste conclusies uit dit rapport weer en vertaalt deze naar adviezen voor kansrijke ontwikkelrichtingen. Dit rapport is niet te lezen als een notitie recreatie en toerisme van de gemeente Bunnik zelf, maar als een bouwsteen die de gemeente kan gebruiken om de notitie later zelf te schrijven. De uitkomsten zijn mede onderwerp van gesprek tijdens een bijeenkomst met ondernemers die na oplevering van dit rapport zal plaats vinden.

6

2 De gemeente Bunnik, recreatie & toerisme In dit hoofdstuk laten we het belang van recreatie & toerisme voor Bunnik en de regio zien.

2.1 Identiteit van de gemeente Bunnik Onder identiteit verstaan we het totaal aan door bewoners en bezoekers van een gebied beleefde kenmerken en kwaliteiten die de essentie van het gebied het beste weergeven. Voor deze paragraaf hebben we gebruik gemaakt van een aantal onderzoeken, rapporten en beleidsdocumenten. Ook zijn verschillende websites over de gemeente en de Kromme Rijnstreek geraadpleegd en hebben we een gebiedsbezoek uitgevoerd onder leiding van een gebiedsexpert, die ons veel achtergronden bij het gebied heeft verteld. De gemeente Bunnik ligt in de Kromme Rijnstreek. Uit verschillende gemeentelijke en regionale beleidsbronnen komen de volgende belangrijke kenmerken van dit gebied naar voren waar Bunnik haar identiteit aan ontleent. Deze thema’s zijn: •

De Kromme Rijn als verbindend element tussen de drie kernen, als recreatieve ader (wandelen via het jaagpad en kanoën over de rivier) en als belangrijke ‘bron’ van het landschap. De loop van de Kromme Rijn is door de eeuwen heen veranderd en de rivier heeft dan ook het landschap voor een groot gedeelte gevormd.

•

Nieuwe Hollandse Waterlinie (verdedigingswerken/forten en inundatiegebieden); met de aanwezigheid van twee forten (Rhijnauwen en Fort Vechten) binnen de gemeente. Fort Vechten zal tevens het nationale informatiecentrum voor de linie worden en is de laatste jaren grondig onder handen genomen.

7

•

De Limes (Castellum Fectio en routes langs Romeinse grens). De limes is zichtbaar gemaakt via een aantal grenspalen. Het enige grotere object binnen de gemeente is Fort Vechten (Fectio), wat in Romeinse tijden ook een fort was en waar bijvoorbeeld via een oude Romeinse wachttoren de historie zichtbaar is gemaakt. Op Fort Vechten kruizen de Limes en de Nieuwe Hollandse Waterlinie elkaar dus.

•

Landbouw (fruitteelt en melkveehouderij) en bijbehorende streekproducten. In de gemeente bevinden zich veel fruitbomen en in het ‘seizoen’ is het dan ook op een aantal plekken mogelijk om kersen of ander fruit uit de streek te kopen. In de lente is het landschap extra aantrekkelijk door de vele fruitbomen die in bloei staan. Vroeger, ver voor de mechanisatie in de landbouw, was bijna de gehele Kromme Rijnstreek bedekt met fruitbomen. Nu is dit veel beperkter het geval en bestaat het buitengebied voor een groot gedeelte ook uit andere landbouwgronden, voornamelijk veeteelt, maar bijvoorbeeld ook de verbouw van sedem.

8

•

Cultuurhistorie: in de gemeente zijn een aantal buitenplaatsen en (kleinere) kastelen te bewonderen. De meesten hebben geen publieke functie, maar bijv. Rhijnauwen (StayOkay) wel. De meest opvallende en prominente is misschien wel Kasteel Beverweert bij Werkhoven, wat al enige tijd leeg staat. In het kader van de Natuurschoonwet zjin landgoederen die op deze wijze aangemerkt zijn voor de Belastingdienst verplicht hun landgoed open te stellen voor wandelaars.

•

Recreatiegebieden: binnen de gemeentegrenzen bevinden zich twee intensief gebruikte recreatiegebieden met een heel verschillend karakter: Amelisweerd/Rhijnauwen en NieuwWulven. Amelisweerd/Rhijnauwen geniet binnen de regio (en daarbuiten) een hoge bekendheid, vanwege haar historische karakter, de belangrijke natuurlijke waarden en de belangrijke functie als uitloopgebied voor de inwoners van de stad Utrecht. Daarnaast hebben de plannen voor verbreding (en in de jaren 80: de aanleg) van de A27 voornamelijk Amelisweerd veel landelijke aandacht opgeleverd, net als de (geschrapte) ideeën van Rijkswaterstaat om mogelijk een verbindingsweg aan te leggen tussen de A12 en de A28 die Rhijnauwen zou doorkruizen en wat veel protest heeft opgeleverd. Bos Nieuw-Wulven (dat gedeeltelijk ook binnen de gemeente Houten ligt en wordt beheerd door Staatsbosbeheer) is veel nieuwer van aard en is dan ook een relatief nieuwe natuurontwikkelingsproject. Het karakter en de beleving van het bos is daardoor jonger. Nieuw Wulven heeft een veel lokaler karakter, voornamelijk voor de Houtense bevolking. De 9

functie voor de Bunnikse bevolking is op dit moment zeer beperkt. Naast het speelbos bevindt zich er geen recreatieve voorziening, zoals horeca. Recentelijk heeft Staatsbosbeheer een verkenning laten uitvoeren naar de mogelijkheden om via commerciële voorzieningen het verdienmodel van het bos in stand te houden.

•

Natuurlijke waarden. Met name op de landgoederen, Nieuw Wulven en langs de rivier de Kromme Rijn is bijzondere natuur te vinden.

•

Relatie met de stad Utrecht. De gemeente Bunnik en haar buitengebied ligt natuurlijk tegen de stad Utrecht aan. Daarmee is de gemeente een belangrijk uitloopgebied voor de inwoner van Utrecht. Niet voor niets wordt de Kromme Rijnstreek het ‘Buiten van Utrecht’ genoemd. Het gebied kent een hechte relatie met de stad, omdat in het verleden de Kromme Rijnstreek een belangrijke bron van voedsel (voornamelijk fruit) vormde voor de stad Utrecht. De Kromme Rijn vormde daarbij een belangrijke ader voor vervoer van goederen van en naar de stad Utrecht. De fysieke relatie is door alle doorsnijdingen en barrières helaas zwakker geworden. Er is bij veel betrokken partijen wel aandacht om deze relatie te versterken, vanwege de wenselijkheid om het Kromme Rijngebied te ontwikkelen als uitloopgebied van Utrecht.

10

In hoofdstuk 6 geven we de aantrekkingskracht van bovenstaande kenmerken aan op de verschillende doelgroepen (leefstijlen).

2.2 Toeristisch-recreatief belang Bunnik en omliggende gemeenten Ecorys voert periodiek een economische monitor voor de vrijetijdssector in de provincie Utrecht uit. Zij doet daarin voor een aantal zaken uitspraken op gemeentelijk niveau (dus ook voor Bunnik), maar voor veel meer zaken op regionaal niveau. De regionale indeling die Ecorys daarin hanteert maakt het lastig om voor Bunnik eenduidige uitspraken te doen. Bunnik ligt namelijk in de regio ‘overig Utrecht’, maar op de grens van de regio Utrechtse Heuvelrug en de stad Utrecht. Voor de gemeente Bunnik zijn de volgende toeristisch-recreatieve cijfers bekend. We zetten deze af naast de andere gemeenten in de omgeving van Bunnik. Bunnik Dagtochten (2009)

800.000

Wijk bij Duurstede 810.000

Overnachtingen (2009) Toeristische bestedingen (dag en verblijf) (2011) Zakelijke bestedingen (2011) Ontwikkeling toeristische bestedingen 2009-2011 Ontwikkeling zakelijke bestedingen 2009-2011 Totaal aantal banen (zowel parttime als fulltime banen, inclusief banen voor uitzendkrachten) Voltijdbanen 2011

70.000* € 13 miljoen

20.000 € 9 miljoen

60.000 € 30 miljoen

580.000 € 54 miljoen

490.000 € 457 miljoen

€ 13 miljoen

€ 7 miljoen

€ 41 miljoen

€ 81 miljoen

€ 638 miljoen

Gelijk gebleven Daling 7% (1 miljoen) 420 banen

Daling 10% (1 miljoen) Stijging 17% (1 miljoen) 390

Stijging 25% (6 miljoen) Stijging 8% (3 miljoen) 1.150



320 (waarvan 270 direct)



1.560 (waarvan 1.420 direct)

Ontwikkeling voltijdbanen 2009-2011

Groei 3% (10 directe banen) 1,2%

Gelijk gebleven

Groei 15%

Groei 16%

12.400 (waarvan 10.960 direct) Groei 8%

1,1%

3,4%

4,5%

35,3%

Aandeel in het totaal aantal R&T banen in de provincie Utrecht 2011

Houten

Stad Utrecht

1.480.000

Utrechtse Heuvelrug 3.670.000

26.070.000

Bron: Ecorys onderzoek * groei van 50.000 in 2006 naar 70.000 in 2009. In Houten is het aantal ook gegroeid maar in de andere gemeenten in het aantal overnachtingen gedaald (stad Utrecht en Utrechtse Heuvelrug) of gelijk gebleven (Wijk bij Duurstede).

De gemeente Bunnik staat op de 16e plek ( van de in totaal 26 gemeenten) in de provincie m.b.t. de toeristische en zakelijke bestedingen. Kijkend naar het aantal banen staat de gemeente op de 18e plek. We kunnen enkele conclusies trekken:   



Het toeristisch-recreatief belang van Bunnik t.o.v. van andere gemeenten (behalve Wijk bij Duurstede) is niet groot. De meeste overnachtingen in de Kromme Rijnstreek vinden in Bunnik plaats. De helft van de totale toeristisch-recreatieve bestedingen in de gemeente Bunnik zijn zakelijke bestedingen (vergelijkbaar met de provincie). In de andere Kromme Rijnstreek gemeenten is dit percentage lager en in de stad Utrecht en de Utrechtse Heuvelrug hoger. Het grootste aandeel zakelijke bestedingen bestaat overigens in alle regio’s voornamelijk uit bestedingen n.a.v. eendaags bezoek (tegenover meerdaags bezoek). In de gemeente Bunnik zijn de toeristische bestedingen tussen 2009 en 2011 nagenoeg gelijk gebleven en de zakelijke bestedingen licht gezakt, terwijl de voltijdbanen licht zijn gestegen. 11

Dit kan mogelijk te maken hebben met de afronding van Ecorys op miljoenen i.p.v. duizenden.

2.3 Belangrijke toeristisch-recreatieve ontwikkelingen in de regio In de monitor onderscheidt Ecorys (2012) verschillende regio’s, waarbij Bunnik onder de regio ‘Overig Utrecht’ valt:

Hieronder beschrijven we de belangrijkste ontwikkelingen in de dag- en verblijfsrecreatie in deze regio en de provincie Utrecht: 





De dagtochtenmarkt is redelijk stabiel in de provincie en regio ´Overig Utrecht´ (waar Bunnik toe behoort in het onderzoek van Ecorys). Opvallend is de groei in culturele activiteiten in de regio. De vakantiemarkt is in Utrecht bescheiden van omvang. Binnen dit segment verliest de provincie bovendien al jaren langzaam maar zeker terrein. Volgens de provincie is dit waarschijnlijk mede te verklaren vanuit een gebrek aan vernieuwing en verbetering van verblijfsaccommodaties. Er wordt in de provincie het meest overnacht op kampeerterreinen (42%). Dit is ook in de regio waar Bunnik toe behoort (en de aangrenzende regio’s) het geval. Kijken we naar de bezettingsgraden van verschillende soorten verblijfsrecreatieve accommodaties, dan zien we dat met name de kampeer- en bungalowsector en groepsaccommodaties in Nederland onder druk staan. Ook in de provincie Utrecht is dat het geval. Bij de hotelmarkt (3, 4 en 5-sterren) zien we nog een groeiende trend in de bezetting in Nederland en de provincie. Ook bij bed & breakfasts zien we de afgelopen jaren nog een groei, maar deze lijkt wel te stagneren.

12



De verwachting is dat de provincie door de centrale ligging en het brede pallet aan toeristische voorzieningen de komende jaren profiteert van de trend van een toename van het aantal dagtrips als vervanging van een (korte) vakantie.

13

3 Relevant beleid in de omgeving van Bunnik In bijlage 1 beschrijven we kort de speerpunten van het toeristisch-recreatieve beleid van de provincie Utrecht, de Kromme Rijnstreek en de gemeente Bunnik en buurgemeenten (Houten en Wijk bij Duurstede). In dit hoofdstuk bespreken we de belangrijkste speerpunten en ontwikkelingen per thema. De informatie is afkomstig uit diverse (beleids)documenten op provinciaal, regionaal en lokaal niveau. We sluiten het hoofdstuk af met de belangrijkste conclusies en mogelijke kansen en rollen voor de gemeente Bunnik.

3.1 Recreatief routenetwerk In de Kromme Rijnstreek wordt voornamelijk gewandeld, gefietst, gevaren en in mindere mate paard gereden. In 2010 is een nulmeting uitgevoerd naar de bestaande routestructuren in het Kromme Rijnstreek. Uit deze nulmeting komt naar voren dat het routenetwerk nog niet compleet is en dat goede routestructuren in delen van het gebied ontbreken. Een belangrijk knelpunt in de ontwikkeling van routestructuren in Utrecht is de dichtheid aan verkeersverbindingen (autosnelwegen, spoorwegen, Amsterdam-Rijnkanaal). De provincie investeert in een recreatief hoofdnetwerk waarbij (erfgoed)attracties, routes, poorten en TOP’s worden verbonden. Ze richt zich hierbij alleen op (boven)regionale routes voor wandelen, fietsen en varen en op (boven)regionale functies en activiteiten met een breed publiek (met participatiecijfers van rond de 50% van de bevolking, zoals wandelen, fietsen, zwemmen, plaatsgebonden recreatie). De provincie wil er daarnaast naar toe dat ze alleen investeert in onderhoud en beheer van (boven)regionale routes en infrastructuur die verbonden zijn door het Recreatief Hoofdnetwerk. Beheer en onderhoud van lokale routes is een gemeentelijke aangelegenheid. Ook de Kromme Rijnstreek richt zich niet op alle routestructuren. De Kromme Rijnstreek zet in op optimalisatie van het fietsknooppuntennetwerk maar neemt geen actieve rol m.b.t. overige netwerken zoals kanoën en ruitersport (beiden worden wel gefaciliteerd) en gemotoriseerd recreatief verkeer (wordt niet gefaciliteerd). Voor het uitbreiden en versterken van het routenetwerk is een visie opgesteld. In de ‘visie recreatief routenetwerk Kromme Rijnstreek’ staan projecten benoemd die uitgevoerd zouden moeten worden om het routenetwerk in de Kromme Rijnstreek te optimaliseren. Voor sommige projecten is aangegeven welke partij de beoogde trekker is, voor andere niet. Er zijn verschillende projecten die op Bunnik’s grondgebied plaatsvinden, die opgepakt kunnen worden volgens deze visie. Een totaalbeeld van de routestructuur in de gemeente Bunnik is bekend. Routenetwerk heeft in opdracht van de gemeente een

14

inventarisatie uitgevoerd van de huidige routestructuur voor wandelen en fietsen anno 2010. Hierin komt de verkeersonveiligheid op sommige punten in het buitengebied voor fietsers en wandelaars van de gemeente naar voren.

3.2 TOP’s/groene entrees en poorten1 In de provincie Utrecht worden momenteel verschillende TOP’s en poorten gerealiseerd. Op de Utrechtse Heuvelrug liggen er verschillende maar deze zijn niet richting de Kromme Rijnstreek ingericht. De provincie heeft de ambitie om de Kromme Rijnstreek met één of twee poorten en meerdere TOP’s te ontsluiten. Bos Nieuw Wulven, Amelisweerd/Rhijnauwen en de stadshaven van Wijk bij Duurstede fungeren op dit moment al wel als soort van startpunt, maar nog niet als TOP of poort. Landgoed Amelisweerd wordt door de provincie bewust niet geduid als poort, omdat hier de huidige bezoekdruk al (te) hoog is. De provincie ziet Fort Vechten wel als mogelijke nieuwe poort en Nieuw Wulven en Werkhoven als TOP. In de Kromme Rijnstreek lopen ook al enkele projecten om TOP’s of poorten te realiseren, waarvan alleen de eerste op Bunnik’s grondgebied bevindt: • • •

Ontwikkeling Fort Vechten als TOP. DLG doet nu onderzoek naar de mogelijkheden. Ontwikkeling recreatieterreinen Tull en ‘t Waal: pleisterplaats en recreatief knooppunt (mogelijk ontwikkeling tot TOP) (trekker: Recreatie Midden Nederland) Ontwikkeling van de stadshaven in Wijk bij Duurstede tot een volwaardige poort of TOP van de Kromme Rijnstreek (trekker: Gemeente Wijk bij Duurstede)

In de visie Recreatief routenetwerk Kromme Rijnstreek staan nog enkele overige acties benoemd van voorzieningen die kunnen bijdragen aan het realiseren van een samenhangend routenetwerk, zoals Poort de Uithof, nieuwe entrees of Poort Kromme Rijnstreek aan recreatie-as N229 en realiseren van Rust wat! Punten voor een rustpauze met koffie/thee onderweg bij agrariërs. Met die laatste projecten gaat Stichting Terecht Anders aan de slag.

1

Poorten zijn prominente en herkenbare toegangslocaties van de recreatie- en natuurgebieden. Deze poorten kunnen een eigen attractiewaarde hebben en trekken op die manier ook publiek aan. Poorten hebben verschillende thema’s en doelgroepen. Toeristische overstappunten (TOP’s) of groene entrees kunnen eveneens een goed startpunt bieden voor een recreatieve activiteit, maar zijn een stuk bescheidener van opzet.

15

3.3 Recreatiegebieden Met betrekking tot recreatiegebieden zijn er een aantal knelpunten: • • •

beperkte overheidsmiddelen voor nieuwe recreatiegebieden en beheer en onderhoud van bestaande gebieden recreatiedruk op recreatiegebieden (zoals Amelisweerd-Rhijnauwen) bereikbaarheid van recreatiegebieden (zoals Amelisweerd-Rhijnauwen)

In de provincie loopt een transitietraject over de Toekomst van Recreatieschappen met een financierings- en een organisatievraagstuk. Gedacht wordt aan meer multifunctioneel gebruik, doelvervlechting, meer ondernemerschap, betere verbindingen. Zo vinden o.a. in de Kromme Rijnstreek bij recreatiegebieden (o.m. Nieuw Wulven) trajecten plaats waarin gezocht wordt naar nieuwe verdienmogelijkheden. Kijkend naar de recreatiedruk op Amelisweerd-Rhijnauwen, dan is volgens de visie ‘recreatief routenetwerk Kromme Rijnstreek´ de ontwikkeling van horecafaciliteiten op Bos Nieuw Wulven noodzakelijk om daadwerkelijk een alternatief te zijn voor Amelisweerd/Rhijnauwen. Door bezoekers van Nieuw Wulven wordt een vorm van horeca gemist en als gewenste aanvulling gezien.

3.4 Bovenlokale recreatieve voorzieningen De provincie verwacht dat de recreatiebehoefte vanuit de steden de komende jaren verder zal toenemen, mede als gevolg van de grote binnenstedelijke woningbouwambitie. De provincie stimuleert daarom bovenlokale recreatie en bereikbaarheid voor vooral langzaam verkeer. Provincie stuurt niet actief op bovenlokale voorzieningen (golfbanen, horeca, openlucht zwemwater, verblijfsrecreatie, leisure, wandelgebieden), maar stimuleert door deze toe te laten in de recreatiezone rondom de steden (zie structuurvisie). Voor Bunnik betreft dit het gebied ten westen van de kern Bunnik boven en onder de A12. Gemeenten kunnen actief sturen op de realisatie van deze bovenlokale voorzieningen. Denk bijvoorbeeld aan horeca, die er volgens het LEADER 16

ontwikkelingsplan en visie Recreatief routenetwerk Kromme Rijngebied onvoldoende zijn in de Kromme Rijnstreek2 of die in het buitengebied vaak beperkt of niet open zijn op zondag.

3.5 Cultureel erfgoed Er is veel cultuurhistorisch kapitaal in de regio. Cultuurhistorisch toerisme is een belangrijk en kansrijk onderwerp volgens de provincie. Belangrijke erfgoedthema’s voor de provincie zijn   

de historische buitenplaatsen het militair erfgoed het agrarisch erfgoed.

Ook Bunnik beschikt over veel cultureel erfgoed. Hieronder bespreken we per cultureel erfgoed welke projecten lopen. 3.5.1 Militair erfgoed Zoals al eerder aangegeven is een belangrijke erfgoedthema voor de provincie (toegankelijkheid en beleving en nieuwe functies voor) het militair erfgoed. Op het grondgebied van Bunnik loopt de Nieuwe Hollandse Waterlinie en de Limes. Bunnik ligt op het kruispunt van de limes met de waterlinie. Nieuwe Hollandse Waterlinie In de gemeente Bunnik liggen de twee grootste forten van de Nieuwe Hollandse Waterlinie en een groot aantal groepsschuilplaatsen verspreid in het landschap die gekoppeld zijn aan loopgraven. Op fort Vechten zijn gedurende het jaar verschillende bijzondere culturele evenementen te bezoeken. In de loop van 2014 wordt het Nationale Waterliniecentrum geopend. Het Nationale Waterliniecentrum wordt een cultureel, recreatief en educatief centrum voor bezoekers uit binnen- en buitenland. Limes Door de gemeente Bunnik loopt ook de grensweg van de Limes. Achter de grens, op de linkeroever van de Kromme Rijn bouwden de Romeinen wachttorens, verdedigingswerken en militaire wegen. De grensweg liep vermoedelijk op enige afstand ten zuidwesten van de huidige Kromme Rijn. Bij Bunnik zijn de restanten van een wachttoren opgegraven. Verder is nog weinig beleving van de Limes te vinden in de gemeente. Alle Limes Leadergebieden hebben zich via hun ontwikkelingsplannen voorgenomen om aan het bekend en zichtbaar maken van de Limes te werken en om samenwerking te zoeken ook buiten het eigen gebied. 3.5.2 Agrarisch erfgoed / agrotoerisme Een belangrijke erfgoedthema voor de provincie is het agrarische cultuurlandschap en de beleving ervan middels boerenlandpaden en klompenpaden. Om het agrarisch cultuurlandschap te laten beleven loopt er op dit moment al een klompenpad over het grondgebied van Bunnik en er is een klompenpad Driebergen-Zeist-Bunnik in ontwikkeling.

2

Deze bewering is gebaseerd de constatering dat er weinig horecavoorzieningen in het buitengebied te vinden zijn.

17

De kers is het agrarisch erfgoed van de Kromme Rijnstreek. Het gebied kent veel hoogstam kersenboomgaarden en is één van de belangrijkste kersengebieden van Nederland. Er vindt kersenteelt plaats, er worden kersen en kersenproducten verkocht en vinden diverse activiteiten rondom de kers plaats: de zogenaamde ‘kersiviteiten'. De Stichting Kersen Promotie Kromme Rijnstreek houdt zich hier mee bezig. Al met al vormt en bepaalt de agrarische sector in sterke mate een deel van de identiteit van het gebied (zie ook onder cultuurhistorisch erfgoed). Op dit moment zijn er al enkele agrariërs in de Kromme Rijnstreek met recreatieve voorzieningen. Hier liggen ook in de toekomst kansen vanuit de herziening van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid. De kaders hiervoor komen uit Europa en hierin wordt gesteld dat de landbouw goed is voor meer dan alleen voedselproductie. Verbreding naar onder andere recreatie is gewenst (en kan worden gestimuleerd en beloond) als dit bijdraagt aan de ‘recreatieve gebruikswaarde’. Uit de inventarisatie routestructuur voor de gemeente Bunnik blijkt dat er geen wandelroutes door het agrarische gebied tussen Houten en Bunnik voeren.

3.6 Landgoederen en historische buitenplaatsen Zoals al eerder aangegeven is een belangrijke erfgoedthema voor de provincie de (toegankelijkheid van) historische buitenplaatsen. De provincie biedt buitenplaatsen 'ruimte voor ontwikkeling, gericht op het creëren van economische dragers voor het behoud van de cultuurhistorische waarden'. De provincie is een pilot gestart met 4 businesscases (buitenplaatsen) die een handreiking moeten opleveren. Met de handreiking willen ze meer duidelijkheid bieden aan buitenplaatsen over de mogelijkheden rondom de ontwikkeling van ruimtelijke plannen binnen de buitenplaatszones. De hoofdlijnen presenteert de provincie tijdens het buitenplaatsensymposium op 31 oktober 2013. In Bunnik liggen een groot aantal landgoederen en buitenplaatsen:    

Rhijnauwen: kasteel (stayokay) en landgoed toegankelijk Niënhof: huis niet toegankelijk, landgoed en informatiecentrum Kromme Rijn wel Nieuw Amelisweerd: huis niet toegankelijk, koetshuis en landgoed wel Oud Amelisweerd: huis wordt Armando museum (toegankelijk), landgoed toegankelijk 18



Overig: Beverweert, Cammingha, overblijfselen Weerdenburg: niet toegankelijk

Door het verschillende aanbod trekken de landgoederen over het algemeen hun eigen type recreanten. Gezinnen trekken hoofdzakelijk naar Rhijnauwen vanwege de trekpleisters en parkeergelegenheid. Cultuur- en natuurliefhebbers en rustzoekers bezoeken voornamelijk Oud- en Nieuw Amelisweerd3 en Nienhof. Bunnik maakt onderdeel uit van de landgoederenzone tussen de stedelijke gebieden van Utrecht, Zeist en De Bilt. Het Utrechts Landschap wil het landelijk gebied tussen Utrecht, Zeist en De Bilt het karakter geven van een groot stadslandgoed in plaats van een gefragmenteerd gebied (‘De Tuinen van Utrecht’). Het areaal natuur wordt flink uitgebreid, evenals de mogelijkheden om daarvan te genieten. Het Utrechts Landschap heeft hiervoor samenwerking gezocht met de buren Universiteit Utrecht, UMC Utrecht en gemeente Utrecht onder de titel 4u. Samen willen zij het netwerk van landgoederen versterken.

3.7 Waterrecreatie op de Kromme Rijn De Kromme Rijnstreek zet in op optimalisatie van wandelen fietsknooppuntennetwerk, maar neemt geen actieve rol m.b.t. overige netwerken zoals kanoën. Ze draagt echter wel projecten aan die het recreatief routenetwerk kunnen versterken zoals een nieuw kanorondje Werkhoven over de Achterrijn of kanosteigers aan de Kromme Rijn of de Langbroekerwetering. Eventuele verdere ontwikkeling van de waterrecreatie op de Kromme Rijn zou in nauwe samenspraak met het waterschap moeten plaats vinden.

3.8 Verblijfsrecreatie Volgens de visie Recreatief routenetwerk Kromme Rijn beschikt het gebied over relatief weinig overnachtingsmogelijkheden (hotel, B&B, camping). Volgens het LEADER ontwikkelingsplan ontbreekt het vooral aan kleinschalige verblijfsmogelijkheden voor korte duur die passen bij het kleinschalige karakter van het gebied. Ook zouden bestaande verblijfsaccommodaties een kwaliteitsslag moeten maken. Volgens de VVV Kromme Rijnstreek is het aanbod van logiesaccommodatie ook beperkt. Er zijn enkele plannen van ondernemers in de gemeente om een nieuw verblijf (bijv B&B) te starten of uit te breiden (bijv camping).

3.9 Horeca Volgens de visie Recreatief routenetwerk Kromme Rijn beschikt het gebied over relatief weinig zelfstandige horecavestigingen. In de kernen zelf (Houten, Bunnik, Odijk, Cothen, Langbroek, Wijk bij Duurstede) is wel voldoende horeca. In het landelijke gebied zelf nauwelijks Het is aantrekkelijk om een wandeling of fietstocht te maken en onderweg ergens neer te kunnen strijken, bijvoorbeeld langs de wandelroute van het Kromme Rijnpad of een klompenpad. Dit is momenteel maar beperkt mogelijk.

3.10 Promotie De Kromme Rijnstreek is volgens de ‘Visie recreatief routenetwerk Kromme Rijnstreek’ relatief onbekend en onontgonnen voor recreanten, maar krijgt een steeds belangrijkere functie als stedelijk uitloopgebied voor met name de stad Utrecht, Houten en Wijk bij Duurstede, en ook voor de plaatsen op de zuidflank van de Heuvelrug. De provincie bouwt haar promotie van 3

Bron: Toekomstvisie Landgoederen Amelisweerd en Rhijnauwen

19

bestemmingsgebieden af. De promotie wordt beperkt tot een beperkt aantal voorzieningen (de merken Grebbelinie, Nationaal Park en Nationaal Landschap). De provincie vindt dat promotie primair een taak van de toeristisch-recreatieve sector en gemeenten is. De VVV’s zijn hiervoor het geëigende vehikel volgens de provincie. De Kromme Rijnstreek richt zich op regionale doelgroepen (inwoners, gemeenten in de regio en Utrechtse Heuvelrug) en dus op regionale promotie, waarvoor ze de VVV zien als aangewezen partij hiervoor. In 2011 is de VVV in Wijk bij Duurstede omgedoopt tot de VVV Kromme Rijnstreek en is het VVV Agentschap in Houten geopend. Sinds 2012 werken VVV en gemeente Bunnik samen aan de voorbereiding van een VVV Informatiepunt in Bunnik. Waarschijnlijk komt deze bij Fort Vechten. Door de financiële situatie van gemeenten bestaat een grote kans dat de financiële bijdragen van de betrokken gemeenten aan de VVV (weer) ter discussie komen te staan. De VVV Kromme Rijnstreek en Terecht Anders zijn bezig met een actieplan voor promotie van de Kromme Rijnstreek met daarin een breed gedragen overzicht aan activiteiten en goede afspraken over taakverdeling tussen betrokken partijen, inclusief de uitvoering van concrete activiteiten. Voorbeelden van activiteiten die terug kunnen komen zijn: versterken streekwebsite en inzet andere sociale media, versterken bestaande en ontwikkelen nieuwe activiteiten, zoals kersenfestival en streekweken, scholing van recreatie-ondernemers, verbeterde informatievoorziening over het recreatieve routenetwerk.

3.11 Ondersteuning ondernemers ‘De provincie wil gewenste ontwikkelingen mogelijk maken en ruimte bieden aan ondernemerschap. Dit betekent een rol in het faciliteren van marktpartijen die iets willen binnen de wettelijke mogelijkheden en spelregels.  

Ondernemers krijgen advies over locaties en mogelijkheden voor hun ideeën en plannen. De provincie heeft de Adviescommissie Recreatie en Toerisme ingesteld om aan gemeenten onafhankelijk advies uit te brengen over uitbreidingsplannen van recreatiebedrijven in en nabij natuurgebieden. Het doel is kwaliteitswinst voor natuur, innovatie en ruimtelijke inpassing.

Daarnaast ziet de provincie voor zichzelf een rol in het ondersteunen van het ondernemerschap in de toeristisch-recreatieve sector, door het aanjagen van innovatie. De provincie stelt kennis en gegevens over de vrijetijdssector beschikbaar door:  

uitwisseling van ‘best practices’ tussen ondernemers en (lokale) overheden (in de vorm van trainingen of cursussen op specifieke onderwerpen) basisgegevens op het gebied van (de betekenis van) toerisme en recreatie, routestructuren, zwemwaterlocaties en leefstijlen (dagrecreantenatlas)

Verder is nieuw in de aanpak: van cofinanciering naar financiering, van subsidie naar participatie. Denk o.a. aan creatieve vormen van private gebiedsfinanciering zoals streekfondsen en streekrekeningen (Ontwikkeling Kromme Rijn Streekfonds). Maar ook het geven van een nadrukkelijke rol aan ondernemers en vrijwilligersgroepen (burgers) bij de uitvoering van bijvoorbeeld het landelijk gebied.

20

3.12 Mogelijke hiaten en rol voor de gemeente Bunnik Op veel van de belangrijkste karakteristieken van de gemeente Bunnik (zie paragraaf 2.1) is al vigerend beleid of lopen projecten. We zien vele mogelijkheden voor de gemeente om haar eigen rol vorm te geven op basis van bovenstaand overzicht, gebaseerd op mogelijke hiaten die wij zien. Voor we daarop ingaan, is het belangrijk om aan te geven dat de gemeente in principe verschillende rollen vervullen: 1. Kaders stellen: het gaat hierbij om het stellen van (ruimtelijke en economische) kaders aan de ontwikkeling van recreatie en toerisme. Dit is de meest afwachtende en passieve rol. 2. Faciliteren (van initiatieven): de gemeente draagt bij in de ontwikkeling van de vrijetijdseconomie zonder daar financiële middelen voor beschikbaar te stellen. Vaak betreft dit een reactieve houding vanuit de gemeente. Initiatieven van ondernemers (en eventueel particulieren) staan centraal. De gemeente kan vanuit haar faciliterende rol bijvoorbeeld beleid en regelgeving aanpassen en opstellen of als kennismakelaar optreden. Ook kan zij ondernemers helpen initiatieven te ontwikkelen door verbindingen te leggen met andere bedrijven en overheden. 3. Stimuleren: (pro)-actief stimuleren van ontwikkelingen in de vrijetijdseconomie, zoals het stimuleren van ondernemers tot nieuwe ontwikkelen of verbeteringen van het bestaande. Soms met financiële, en soms zonder financiële middelen. 4. Ontwikkelen: de gemeente draagt bij door zelf financiële middelen te investeren in de vrijetijdseconomie. Dit is uiteindelijk nog steeds bedoeld om de ontwikkeling bij ondernemers (en particulieren) op gang te krijgen. De gemeente doet dit echter niet alleen door te ondersteunen, maar door zelf actief toeristisch-recreatief beleid te ontwikkelen. Voor de gemeente Bunnik zien we de volgende belangrijkste aanknopingspunten: Faciliteren: 

 

In het gehele buitengebied zijn de horecamogelijkheden nog beperkt. De gemeente zou kunnen verkennen in hoeverre dit ruimtelijk mogelijk gemaakt kan worden en/of actief communiceren dat Rust Wat! Punten bij agrariërs mogelijk zijn, in samenwerking met Terecht Anders. Ontwikkelmogelijkheden bieden voor bovenlokale recreatieve voorzieningen in de provinciale recreatiezone (het gebied ten oosten van de kern Bunnik boven en onder de A12) Het faciliteren van nieuwe initiatieven voor kleinschalig bijzonder overnachten (zie ook de leefstijlanalyse later in dit rapport)

Stimuleren: 



Het stimuleren van een nieuwe horecavoorziening bij Nieuw Wulven, in nauwe samenwerking met Staatsbosbeheer en de gemeente Houten, faciliteren. Dat draagt mede bij aan de kansrijkheid om Nieuw Wulven ook als extra trekpleister te laten fungeren om de druk van Amelisweerd en Rhijnauwen af te halen. Het stimuleren van kwaliteitsverbetering bij bestaande verblijfsrecreatieve ondernemers.

21







Rond de Nieuwe Hollandse Waterlinie heeft Bunnik een centrale positie met Fort Vechten. Dat zou voor de Limes wellicht ook een kans bieden, Fort Vechten lijkt daarvoor de aangewezen plek. De beleving zou, bijvoorbeeld via augmented reality, in het gehele gebied vergroot kunnen worden voor zowel de Waterlinie als de Limes. Voor de buitenplaatsen en landgoederen geldt dat deze op dit moment nog te onsamenhangend en te weinig prominent zichtbaar zijn (Amelisweerd/Rhijnauwen uitgezonderd). Aanhaken bij 4U of zelf de samenhang tussen de eigen landgoederen versterken (bijv. via een landgoederenroute) zou hier een belangrijke bijdrage aan kunnen leveren. Het stimuleren van toegankelijkheid van historische buitenplaatsen is daarbij van belang. Stimulering ontwikkeling klompenpaden Aandacht houden voor promotie ondanks de lopende projecten

Ontwikkelen:    

Knelpunten oplossen regionaal routenetwerk wandelen en fietsen (n.a.v. Kromme Rijnstreek visie op routenetwerk, veiligheid fietspaden) Bereikbaarheid rondom landgoederen in het weekend oplossen (parkeerplaatsen, alternatief vervoer etc.) Groene entrees en/of poort Kromme Rijnstreek ontwikkelen Kromme Rijn (samen met waterschap) meer als recreatieve ader ontwikkelen

Een aantal van bovenstaande ideeën laten we terug komen in onze ontwikkelrichtingen, waarin we alle bouwstenen met elkaar combineren.

22

4 Leefstijlsegmentatie Smart Agent Company en RECRON hebben samen de ‘Recreantenatlas’ ontwikkeld. Die geeft inzicht in het gedrag en de beleving van recreanten op basis van psychologische en sociologische kenmerken. Zowel voor de verblijfsrecreatie als voor de dagrecreatie zijn belevingswerelden onderscheiden, zie onderstaande figuren.

23

De Recreantenatlas onderscheidt voor dagrecreatie zeven belevingswerelden, of ook wel leefstijlen genoemd, met allemaal een eigen kleur. Voor de kampeer- en bungalowsector zijn vijf groepen gedefinieerd: hierbij vallen de belevingswerelden blauw, rood en paars uit de dagrecreatie samen in één belevingswereld: avontuurlijk paars4. Elke kleur staat voor een specifiek vrijetijdsprofiel: Uitbundig Geel

Echte levensgenieters. Houden van samen met anderen actief en sportief recreëren. Vaak jonge gezinnen. Zoeken graag de gezellige drukte op, recreëren is lekker eten, genieten en leuke dingen doen. Beschikken over iets meer budget dan gemiddeld.

Gezellig Lime

Recreëren is lekker vrij zijn, rust en ontspanning. Zijn gericht op het eigen gezin, de directe leefomgeving. Het gemiddeld inkomen ligt wat lager, zijn prijsgevoelig. Een braderie of rommelmarkt is gezellig, je komt er altijd wel iemand tegen. Veel gezinnen met wat oudere kinderen en oudere tweepersoonshuishoudens.

Rustig Groen

Rustige recreanten. Geen grote wensen, houden van privacy en rust. Vaak één en tweepersoonshuishoudens in de oudere leeftijdscategorie. Willen de drukte vermijden en gaan daarom dus niet graag naar evenementen en grote attracties. In de eigen omgeving is genoeg moois te zien en te ontdekken, je hoeft er niet ver voor te reizen. Doe maar gewoon dan doe je al gek genoeg.

Ingetogen Aqua

Rustige, geïnteresseerde recreanten. Zoeken inspirerende activiteiten. Gaan vaak samen met hun partner op stap. Waarderen sportieve en culturele mogelijkheden. Willen meedoen met de maatschappij en alle veranderingen die zij daarin zien.

Avontuurlijk Paars (dagrecreatie: ondernemend paars)

Laten zich graag verrassen en inspireren, met name door cultuur. Nieuwe dingen zien, ontdekken en beleven. Het gewone is vaak niet goed genoeg, op zoek naar een bijzondere ervaring. Cultuur, activiteit en sportiviteit. Ontspannen door sauna of een wellness arrangement. Vaker mensen van

4

Voor andere vormen van verblijfsrecreatie (bijv. hotels en bed & breakfasts) heeft de RECRON geen aparte recreantenatlas ontwikkeld. Wij hanteren voor de kleuring van het verblijfsrecreatieve aanbod wel de zeven belevingswerelden. Zie de kanttekening later in dit hoofdstuk.

24

middelbare leeftijd, 35-54 jaar. Mat name één en tweepersoons-huishoudens. Voorkeur voor individuele activiteiten.

De segmentatie van de dagrecreanten (en andere vormen van verblijfsrecreatie, zie alinea hieronder) levert nog twee extra belevingswerelden op, namelijk: Stijlvol en Luxe Blauw

Zelfverzekerd. Vinden dat ze in hun vrijetijd wel wat luxe en stijlvolle ontspanning verdienen. Zakelijk en intelligent. Houden van stijl en klasse, meer gericht op exclusievere vormen van recreatie. Recreëren is ontspanning en afstand nemen van de dynamiek van alledag. Actief sporten en aandacht besteden aan het sociale netwerk (ons soort mensen). Jonge één en tweepersoonshuishoudens en huishoudens met oudere kinderen.

Creatief en Inspirerend Rood

Creatief, op zoek naar uitdagingen en inspirerende ervaringen. Bewegen zich graag buiten de gebaande paden. Vaak hoog opgeleid, maar door het grote aandeel jongeren nog niet altijd een hoog inkomen. Recreatie betekent naast sportiviteit en ontspanning ook het zoeken naar vernieuwende stromingen, moderne kunst en andere culturen.

Deze ‘leefstijlen’ zijn het uitgangspunt voor de kwalitatieve analyse van vraag en aanbod voor de gemeente Bunnik5.

4.1 Kanttekening bij onderzoeksmethodiek We moeten een kanttekening plaatsen bij de onderzoeksmethodiek: voor andere vormen van verblijfsrecreatie dan de kampeer- en bungalowsector (bijv. hotels en bed & breakfasts) heeft de RECRON geen aparte recreantenatlas ontwikkeld. De creatief en inspirerend rode belevingswereld en die van stijlvol en luxe blauw worden bij de kampeer- en bungalowsector samen onder avontuurlijk paars geschaard. Wij kiezen ervoor om bij de kleuring van verblijfsrecreatief aanbod wél gebruik te maken van de zeven belevingswerelden, als het gaat om bijvoorbeeld bed & breakfasts en hotels, maar ook bij de kampeersector, bijvoorbeeld bij kleinere campings, omdat dat beter tegemoet komt aan de diversiteit van de totale verblijfsrecreatieve sector.

5

Het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd is RIC-gecertificeerd, waarbij RIC staat voor RECRON Innovatie Campagne. Met dit certificaat geeft RECRON, Vereniging van Recreatieondernemers, aan dat ons bureau beschikt over de juiste kennis, expertise en training om de leefstijlsegmentatie in advieswerkzaamheden toe te passen.

25

4.2 Toekomstgerichtheid van de leefstijlen Veel gestelde vragen over leefstijlen zijn: wat is de toekomstgerichtheid van de leefstijlen? Houd je die je hele leven of neem je naarmate je ouder wordt een nieuwe leefstijl aan? Zo komen er onder de leefstijl creatief en inspirerend rood relatief meer jongeren voor dan in andere groepen. Wat gebeurt er als die ouder worden? Neemt het aandeel jongeren in die leefstijl dan af? Is er enige correlatie tussen levensfase en leefstijl? Mensen doorlopen in de loop van hun leven niet het hele model. Iemand die rood is, zal nooit groen worden naarmate hij of zij ouder wordt. Wel kan het zo zijn dat iemand met de rode leefstijl richting geel of paars gaat in de loop van het leven. Daarnaast is de jonge groep mensen (categorie 16 tot 34) wel oververtegenwoordigd in de rode groep, maar bestaan er nog steeds heel veel rode recreanten die ouder zijn dan 35. Lang niet alle jongeren zijn rood, lang niet alle rode mensen zijn jong. Kijken we naar de huidige generatie jonge rode mensen, dan zullen die over 10 jaar grotendeels nog steeds rood zijn. Een klein deel (enkele procenten) zal wellicht geel geworden zijn, een klein deel paars (de direct aanliggende kleuren).Tegelijkertijd is er weer nieuwe ‘aanwas’ van rode jonge mensen. De mobiliteit van de mensen door het model, dus dat mensen dan een andere kleur krijgen, ligt overigens ook aan de snelheid in persoonlijke ontwikkeling versus de maatschappelijke ontwikkeling. Denk bijvoorbeeld aan Jan Wolkers. Zijn manier van leven was in de jaren ’60 erg opvallend en non conventioneel. Maar een boek als Turks Fruit zou nu lang niet zoveel ophef maken, misschien zouden we Wolkers in het huidige tijdsgewricht wel geel noemen, terwijl dit destijds donkerrood was. Segmenten kunnen dus in de tijd van omvang gaan verschillen doordat leeftijdscohorten zich sneller ontwikkelen dan de algemene trend, of juist langzamer.

4.3 Leefstijlen en verdienpotentieel Een andere veel gestelde vraag gaat over de vraag of er een verband is tussen leefstijlen en het verdienpotentieel. Dus of er aan sommige leefstijlen beter verdiend kan worden. We weten uit de data van de RECRON Innovatie campagne dat de stijlvol en luxe blauw consumenten significant meer verdienen dan de gemiddelde Nederlander (> 2 keer modaal heeft een index 178). Toch zegt dit niet alles. Het zegt bijvoorbeeld niets over het vermogen van een persoon of de bereidheid om voor een vrijetijdsbeleving te betalen. Vooral dat laatste is van belang. Onze visie op het verdienpotentieel en een duurzame versteviging van de vrijetijdseconomie is dat leefstijlconsumenten aanbod moeten vinden dat aantrekkelijk voor hen is. Voor passende belevingen wordt de portemonnee getrokken. Of dat nu gezellig lime consumenten zijn of stijlvol luxe blauwe consumenten, dat maakt niet uit. Aanvullend hierop kan je wel zeggen dat sommige leefstijlen bijvoorbeeld minder gebruik maken van luxe of bijzondere faciliteiten, zoals gezellig lime en rustig groen. Voor hen kan een bezoek aan een park of funshoppen in de stad een ‘uitje’ zijn. Leefstijlen als ondernemend paars en stijlvol en luxe 26

blauw stellen meer prijs op bijzonder en wat luxer aanbod. De bestedingen van deze leefstijlen zullen wellicht hoger zijn, maar de omvang van deze groepen, circa 9% van de Nederlanders, is ook weer kleiner dan van bijv. gezellig lime (26% van de Nederlanders).

27

5 Kleuring van de inwoners van de regio en verblijfstoeristen De gemeente Bunnik wil haar toeristisch-recreatief beleid graag vraaggericht ontwikkelen. Daarom is het van belang om te weten wie er potentieel gebruik kan maken van de vrijetijdsvoorzieningen in de gemeente Bunnik. We kijken hiervoor naar de ‘leefstijlkleuring’ van de inwoners van de gemeente Bunnik en de omliggende regio, de kleuring van de toerist aan de regio en de kleuring van de bezoekers aan twee specifieke recreatiegebieden.

5.1 Vraag vanuit inwoners van de regio Welke leefstijlen zijn er in de gemeente Bunnik en in de regio daaromheen te vinden? Voor de kleuring van de inwoners kijken we naar twee schaalniveaus: 1. 2.

de inwoners op lokaal niveau (de gemeente Bunnik zelf) de inwoners op regionaal niveau (de gemeente Bunnik en de gemeenten Utrecht, Zeist, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug, Wijk Bij Duurstede, Houten en Nieuwegein6)

Op gemeentelijke schaal zijn hiervoor data beschikbaar, waarmee op straatniveau bekend is waar welke leefstijlen wonen. We geven op het kaartje hieronder (figuur 1) de gegevens voor Bunnik weer. Het is goed om te beseffen dat op het kaartje (alleen) de meest dominante leefstijlkleur zichtbaar is. Het is dus goed mogelijk dat in een ‘aqua’ straat bijvoorbeeld ook ‘gele’ of ‘rode’ mensen kunnen wonen. Het is bij de analyse dus ook van belang de achterliggende data te gebruiken en niet alleen het kaartbeeld. De achterliggende data zijn weergegeven in figuur 2.

6

Deze gemeenten grenzen direct aan de gemeente Bunnik of liggen binnen een straal van 5 kilometer van de grens van de gemeente Bunnik (dit gaat om de gemeenten De Bilt en Nieuwegein)

28

Figuur 1: Overwegende leefstijlen van de inwoners van de gemeente Bunnik

29

30% 25% 20% 15% 10% 5%

Bunnik

0%

Totale regio (incl. Bunnik)

Figuur 2: de omvang van de leefstijlen op lokaal en regionaal niveau uitgedrukt in percentages van de totale bevolking

Het is belangrijk te beseffen dat de omvang van de bevolking tussen de gemeente Bunnik en de gehele regio zeer sterk verschilt. Zo wonen er in de gemeente Bunnik 14.556 mensen7 en staat 1% dus voor 145 mensen. De totale regio heeft maar liefst 620.425 inwoners en daar staat 1% dus voor 6.204 inwoners (bijna de helft van de inwoners van de gemeente Bunnik). Om beter inzicht te krijgen hoe deze percentages zich verhouden tot het Nederlands gemiddelde (is de groep nou relatief groot of juist klein ten opzichte van het Nederlands gemiddelde?) geven we in figuur 3 de leefstijlen ook op index weer (waarbij gemiddeld Nederland = 100).

200 180 160 140 120 100 80 60

Bunnik Totale regio (incl. Bunnik)

Figuur 3: leefstijlverdeling op lokaal en regionaal niveau op index (waarbij gemiddeld Nederland = 100)

7

Bron: bevolkingsregister CBS Statline, voorlopige gegevens van januari 2013, geraadpleegd 19 maart 2013

30

We kunnen op basis van deze gegevens een viertal conclusies trekken: 

De ingetogen aqua leefstijl vormt zowel op lokaal niveau als op regionaal niveau verreweg de grootste groep, gevolgd door paars en lime. De kleinste groepen zijn stijlvol en luxe blauw en creatief en inspirerend rood.



Opvallend ten opzichte van het Nederlands gemiddelde is dat zowel op lokaal als regionaal niveau de ondernemend paarse en ingetogen aqua groepen relatief ook nog eens hele grote groepen vormen. Zo komt de paarse leefstijl in de regio maar liefst twee keer zo veel voor als gemiddeld in Nederland.



Voor (met name) de blauwe, de groene, de gele en de lime leefstijl zien we dat deze juist aanzienlijk minder voorkomen dan gemiddeld in Nederland.



Voor de rode leefstijl zien we een belangrijk verschil tussen Bunnik en de gehele regio. De rode leefstijl is relatief wat minder te vinden in de gemeente Bunnik dan gemiddeld in Nederland (alhoewel het verschil niet significant is), maar juist aanzienlijk vaker in de gehele regio dan gemiddeld in Nederland (en dit verschil is wél significant).

Natuurlijk is het ook interessant te kijken hoe de leefstijlen zich binnen die grote regio van maar liefst acht gemeenten verspreiden. In figuur 4 hebben we de volgende subregionale indeling gehanteerd: 

Kromme Rijnstreek, bestaande uit gemeenten Bunnik, Houten en Wijk bij Duurstede, omdat dit de regio is waarbinnen de gemeente Bunnik zich profileert en samenwerkt op toeristischrecreatief gebied.



De gemeenten die gezamenlijk de Utrechtse Heuvelrug vormen, bestaande uit de gemeenten Utrechtse Heuvelrug, Zeist en de Bilt.



Gemeente Utrecht, apart benoemd vanwege de enorme bevolkingsconcentratie en de functie van de gemeente Bunnik als recreatief ‘uitloopgebied’ voor de inwoners van Utrecht.

In bovenstaande indeling is alleen de gemeente Nieuwegein niet apart opgenomen. Deze gemeente is uiteraard wel binnen de gehele regio (zie eerder) opgenomen.

31

30% 25% 20% 15% Kromme Rijnstreek (incl. Bunnik)

10% 5%

regio Utrechtse Heuvelrug gemeenten

0%

gemeente Utrecht

Figuur 4: de omvang van de leefstijlen in verschillende subregio’s uitgedrukt in percentages van de totale bevolking

Ook hierbij geldt natuurlijk dat het belangrijk is te beseffen dat de omvang van de bevolking tussen de regio’s verschilt. Zo wonen er in de Kromme Rijnstreek 86.036 mensen, in de regio Utrechtse Heuvelrug 151.528 en in de gemeente Utrecht 321.989. Om beter inzicht te krijgen hoe deze percentages zich verhouden tot het Nederlands gemiddelde (is de groep nou relatief groot of juist klein ten opzichte van het Nederlands gemiddelde?) geven we in figuur 5 de leefstijlen ook op index weer (waarbij gemiddeld Nederland = 100).

240 190 140 90

Kromme Rijnstreek (incl. Bunnik)

40

regio Utrechtse Heuvelrug gemeenten gemeente Utrecht

Figuur 5: leefstijlverdeling in de subregio’s op index (waarbij gemiddeld Nederland = 100)

32

Er zijn tussen de subregio’s toch wel enkele duidelijke verschillen zichtbaar, die we als volgt schematisch kunnen weergeven, waarbij we ook nog even de gehele regio betrekken Kromme Rijnstreek

Regio Utrechtse Heuvelrug

Gemeente Utrecht

Totale regio

Grootste groepen

Lime en geel

Aqua en lime

Aqua en paars

Aqua en paars

Kleinste groepen

Rood en blauw

Blauw en rood

Blauw en groen

Blauw en rood

Relatief groot t.o.v. NL gemiddeld

Paars

Aqua, paars en rood

Paars, rood en aqua

Paars, rood en aqua

Relatief klein t.o.v. NL gemiddeld

Groen en blauw

Blauw, geel en lime

Lime, geel, groen en blauw

Lime, geel, blauw en groen

5.2 Kleuring van de verblijfstoeristen Voor de kleuring van de verblijfstoeristen aan de regio moeten we naar een groter schaalniveau kijken dan de gemeente Bunnik alleen. De leefstijlgegevens van toeristen zijn via de koppeling van het Continue Vakantie Onderzoek aan het leefstijlonderzoek beschikbaar. In dit onderzoek worden verschillende toeristische regio’s in Nederland onderscheiden, ook binnen de provincie Utrecht. De gekozen steekproef is in de meeste regio’s echter dusdanig laag, dat betrouwbare uitspraken op regio-niveau niet gedaan kunnen worden op basis van de beschikbare data. Een uitzondering daarop is de regio ‘Utrechtse Heuvelrug’8, waar we door een veel grotere steekproef toch een indicatief beeld kunnen geven. Omdat de gemeente Bunnik tegen deze regio aanligt, en de Kromme Rijnstreek zich qua dagrecreatieve voorzieningen ook op de verblijfstoerist aan deze regio richt, zijn deze gegevens relevant. Daarom geven we de kleuring van de bezoeker aan de Utrechtse Heuvelrug, maar ook die aan de gehele provincie hieronder weer9.

8

Bestaande uit de gemeenten Veenendaal, Renswoude, Utrechtse Heuvelrug, Rhenen, Woudenberg, Zeist, Soest, De Bilt en Baarn. 9 We gebruiken hiervoor een gemiddelde van de gegevens uit het CVO 2010-2011 en 2011-2012, vanwege de relatief beperkte steekproef per jaar.

33

30,00% 25,00% 20,00%

Regio Utrechtse Heuvelrug

15,00%

Provincie Utrecht

10,00%

Nederland

5,00% 0,00% Geel

Lime

Groen

Aqua

Paars

Figuur 6: Leefstijlen van alle gasten die naar de Utrechtse Heuvelrug en de provincie Utrecht komen, afgezet tegen de gemiddelde vakantieganger in Nederland (bron: CVO-RIC 2011 & 2012).

In figuur 6 vindt u alle vakantiegangers10 die naar de Utrechtse Heuvelrug en de provincie Utrecht komen, onderverdeeld naar leefstijlen. Hierbij maken we gebruik van de vijf segmenten uit het kampeer- en bungalowparkonderzoek11. Als we dat in een schema zetten, leidt dat tot het volgende overzicht:

Grootste groep Kleinste groep Relatief groot t.o.v. NL gemiddeld Relatief klein t.o.v. NL gemiddeld

Utrechtse Heuvelrug Lime/geel Aqua Groen (paars) Aqua (lime)

Provincie Utrecht Lime/geel Paars/aqua Groen Aqua (geel)

We kunnen hieruit een drietal conclusies trekken:  



Lime en geel vormen de grootste groepen toeristen in de provincie als geheel en ook op de Utrechtse Heuvelrug. De kleinste groepen toeristen in de provincie vormt paars, gevolgd door aqua. De aqua groep vormt op de Utrechtse Heuvelrug ook de kleinste groep en is zowel in de provincie als op de Utrechtse Heuvelrug ook nog eens kleiner dan gemiddeld in Nederland. De groene groep vormt weliswaar niet de grootste groep in de provincie en op de Heuvelrug, maar is wel relatief groter dan gemiddeld in Nederland.

10

Zowel toeristische als vaste standplaatsvakanties In dit onderzoek worden niet zeven, maar vijf leefstijlen onderscheiden. De paarse, rode en blauwe leefstijl uit de dagrecreatieve segmentatie komen bij de kampeer- en bungalowsector in één segment samen: de paarse leefstijl. 11

34

5.3 Bezoekers aan de recreatiegebieden In 2012 heeft NBTC-NIPO Research in opdracht van de provincie Utrecht onderzoek gedaan onder bezoekers aan haar belangrijkste natuuren recreatiegebieden, waarbij de bezoeker ook is gekleurd aan de hand van de leefstijlsegmentatie. Twee van deze gebieden liggen (gedeeltelijk) binnen de gemeente Bunnik: 



Nieuw-Wulven (gedeeltelijk in de gemeente Houten) o 82.000 bezoekers in 2012 o 93% komt uit directe omgeving (Houten: 82%, Utrecht 8%, Bunnik 3%) Amelisweerd/Rhijnauwen o 421.000 bezoekers in 2012 o 67% komt uit directe omgeving (Utrecht 53%, Bunnik 5%, De Bilt 5%, Zeist 3%)

Opvallend is allereerst dat de meeste bezoekers niet uit de gemeente Bunnik zelf komen. Voor Nieuw-Wulven is dit te verklaren, omdat het gebied direct tegen de bebouwde kom van Houten ligt (en veel verder van Bunnik of Odijk). Dat Amelisweerd en Rhijnauwen een belangrijke uitloopfunctie voor de stedeling hebben, blijkt uit het feit dat maar liefst 53% van de bezoekers uit Utrecht komt. Kijken we naar de leefstijlen van de bezoekers aan deze gebieden, dan zien we het volgende beeld: 50% 45% 40% 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

Amelisweerd/Rhijnauwen

Nieuw Wulven

Gemiddelde recreatieterreinen Utrecht

Figuur 7: Leefstijlen van de bezoekers aan Amelisweerd/Rhijnauwen en Nieuw Wulven (bron: NBTC-NIPO Research 2012).

Er zijn hierbij een aantal opvallendheden: 



Nieuw Wulven is bij uitstek favoriet bij de uitbundig gele consument. Bijna de helft van de bezoekers heeft deze leefstijl. Alle andere groepen zijn in Nieuw Wulven veel kleiner, waarbij met name de stijlvol luxe blauwe consument en de rustig groene consument kleine groepen vormen. De bezoekers aan Amelisweerd en Rhijnauwen zijn veel gelijkmatiger verdeeld over de verschillende leefstijlprofielen. De grootste groepen bezoekers zijn ingetogen aqua en rustig

35

groen, gevolgd door uitbundig geel. Ook hier is de blauwe leefstijl slechts beperkt vertegenwoordigd.

5.4 Conclusies We kunnen op basis van het voorgaande hoofdstuk de volgende conclusies trekken: 

Inwoners De ingetogen aqua leefstijl vormt zowel op lokaal niveau als op regionaal niveau verreweg de grootste groep. Ook de paarse leefstijl komt erg veel voor. Voor zowel aqua als paars geldt dat deze groepen ook nog eens significant groter zijn dan in gemiddeld in Nederland. De lime groep vormt ook nog een grote groep binnen de gemeente en de regio, maar komt ten opzichte van de gemiddelde situatie in Nederland juist weer minder voor. We zien binnen de regio ook nog wel wat duidelijke verschillen: o

Kromme Rijnstreek: grootste groepen zijn uitbundig gele en gezellig lime

o

Regio Utrechtse Heuvelrug: grootste groepen zijn ingetogen aqua en gezellig lime

o

Gemeente Utrecht: grootste groepen zijn ingetogen aqua en ondernemend paars

In alle regio’s komt de paarse groep significant meer voor dan in de rest van Nederland. 

Verblijfstoeristen Gezellig lime en uitbundig geel vormen in de regio Utrechtse Heuvelrug en in de gehele provincie de grootste groepen bezoeker. Daarbij vormt paars onder toeristische vakanties in de Utrechtse Heuvelrug ook een grote groep, maar is juist klein als we naar de gehele provincie Utrecht kijken.



Bezoekers aan de recreatiegebieden Uit het onderzoek van NBTC NIPO Research blijkt dat het Bos Nieuw Wulven verreweg het populairst is bij de uitbundig gele leefstijl, terwijl de bezoekers aan Amelisweerd/Rhijnauwen gelijkmatiger zijn verdeeld over de leefstijlen. De grootste groepen bezoekers zijn ingetogen aqua en rustig groen, gevolgd door uitbundig geel.

36

6 Het toeristisch-recreatieve aanbod in de gemeente Bunnik 6.1 Inleiding Op welke leefstijlen heeft het toeristisch-recreatieve aanbod in de gemeente Bunnik de meeste aantrekkingskracht? Om hier achter te komen hebben we het aanbod aan toeristisch-recreatieve voorzieningen in de gemeente ‘gekleurd’. De kleuring is gebaseerd op een werkwijze waarin we drie stappen hebben uitgevoerd: 1. Bezoek aan de website 2. Bezoek aan de accommodatie, inclusief een gesprek met de ondernemer (indien mogelijk) 3. Expert judgement en second opinion met collega’s Het resultaat van deze stappen is een expert judgement van het Bureau voor Ruimte & Vrije Tijd en geeft aan op welke leefstijlen het aanbod met name aantrekkingskracht heeft. Dit oordeel hoeft niet noodzakelijkerwijs overeen te komen met het leefstijlprofiel van de daadwerkelijke bezoeker aan de voorziening. In de gemeente zijn in totaal 31 voorzieningen gekleurd. Het aanbod bestaat uit 10 verblijfsrecreatieve voorzieningen en 23 dagrecreatieve12. Verreweg het grootste gedeelte van het dagrecreatieve aanbod betreft horecavoorzieningen (aantal: 14). Daarnaast gaat het om twee maneges, twee buitensportbedrijven, een fort (Fort Vechten), een golfbaan, een ´tuinderij´, een kaasboerderij met museum, een watertoren met creatieve workshops en een molen. Kijken we naar het verblijfsrecreatieve aanbod, dan gaat het om twee groepsaccommodaties, drie campings, een hotel, twee bed and breakfasts, een vakantiehuis en een conferentiecentrum waar ook door particulieren overnacht kan worden. Twee belangrijke voorzieningen die later (in de loop van 2013 en 2014) open zullen gaan, maar die we niet hebben ‘gekleurd’, is het Museum Oud Amelisweerd, dat onder meer het Armando Museum zal herbergen en het Nationaal Waterliniemuseum in Fort Vechten. Omdat dit in onze ogen wel twee belangrijke voorzieningen zullen zijn in de toekomst, komen we er in de conclusies op terug.

6.2 Aanbod in de gemeente 6.2.1Illustratie van voorzieningen Voordat we in de volgende paragraaf ingaan op de kleuring van de voorzieningen in de gemeente, geven we in deze paragraaf eerst ter illustratie vier voorbeelden van accommodaties en hun kleuringen. Het zijn vier voorbeelden die aantrekkingskracht hebben op verschillende leefstijlen:

12

Het Postillion Hotel en de Stay Okay hebben zowel een dagrecreatieve als een verblijfsrecreatie functie. Eén voorziening, de molen Rijn en Weert in Werkhoven, hebben we niet bezocht, maar enkel via websiteinformatie van een kleuring voorzien. De Proefvijver in Odijk, aanbieder van onder meer kanotochten over de Kromme Rijn met een horecavoorziening is gedurende het onderzoek failliet gegaan. Op dit moment wordt gezocht naar een nieuwe aanbieder voor dezelfde of vergelijkbare diensten. De Proefvijver is niet meegenomen in het onderzoek.

37

Kaasboerderij en museum De Ossenwaard Op Hofstede De Ossenwaard wordt van de melk van eigen koeien ambachtelijke boerenkaas bereid. In de uitgebreide kaaswinkel kan men kiezen uit veel zelf gemaakte kazen en andere zuivelproducten. In de direct aangelegen ruimte is het mogelijk het proces van het maken van kaas van dichtbij te zien. De eigenaren leiden gasten graag rond om te vertellen hoe de kaas wordt gemaakt. In het naast gelegen gebouw heeft de familie een gratis toegankelijk museum opgezet. In deze ruimte bevinden zich veel gebruiksvoorwerpen van vroeger, van gereedschappen en werktuigen, tot oude telefoons en koffiemolens. De eigenaren vertellen graag met veel passie de achterliggende verhalen en de voorwerpen roepen veel bezoekers nostalgische gevoelens op. Bijzonder is onder meer het nog ingerichte verblijf voor onderduikers tijdens de Tweede Wereldoorlog, het ingerichte voorhuis en de nog in gebruik zijnde bakoven. De nostalgische sfeer, de eenvoudige opzet en de vele achterliggende verhalen zijn met name aantrekkelijk voor de ingetogen aqua en rustig groene doelgroep. Kleuren: ingetogen aqua en rustig groen

Foto’s: www.de-ossenwaard.nl

Conferentiecentrum Samaya Samaya is een bijzondere plek voor meerdaagse trainingen en workshops met 26 kamers met in totaal 46 bedden. Samaya is gevestigd in een voormalige priorij en is met name geschikt voor activiteiten waarbij bewustzijn en zelfreflectie onderdeel uitmaken van het programma. Het centrum richt zich wel op de zakelijke markt (bedrijven en non-profit), als particulieren. Ook voor individuele bezoekers staat het centrum open, maar dat gebeurt hooguit 1 á 2 keer per maand. De missie van Samaya is om een omgeving te creëren die inspireert om bewust te zijn. ‘Samaya geeft haar geheimen prijs zodra je over de drempel stapt: licht, ruim en een schitterend uitzicht op de met zorg onderhouden tuin en de omringende natuur’. Samaya onderneemt bewust en duurzaam. De catering in het centrum is bijvoorbeeld biologisch. Samaya beschikt over vier ruimere zalen en twee wat kleinere. In de landschapstuin bevindt zich een bijzonder labyrinth, waarvoor het labyrinth uit de kathedraal van Chartres model heeft gestaan. ‘Het volgen van een labyrinth kan een symbolische en spirituele functie hebben’, aldus de website.

38

Het spirituele, de aandacht voor meditatie en rust, het bijzondere (anders dan anders), in combinatie met de relatief luxe accommodatie, maakt de locatie aantrekkelijk voor de kleuren rood, paars en aqua. Kleuren: creatief en inspirerend rood, ondernemend paars en ingetogen aqua

Linker twee foto’s: www.samaya.nl

’t Wapen van Odijk – pannenkoekenrestaurant Direct aan het ‘oude’ restaurant van het Wapen bevindt zich het nieuwe pannenkoekenrestaurant. Dit restaurant is via een aparte ingang toegankelijk, maar bevindt zich gedeeltelijk in dezelfde ruimte als het ‘oude’ restaurant. De overgang tussen het oude en nieuwe restaurant gaat heel geleidelijk, met in het tussengedeelte elementen uit beide restaurants. Het pannenkoekenrestaurant is eigentijds en kleurig. De kaart bevat veel soorten pannenkoeken, waarondere een aantal ‘luxe’ pannenkoeken, zoals met groenten. Het restaurant beschikt over een kinderspeelhoek. Het restaurant is aantrekkelijk voor gezinnen met kinderen die gezellig willen eten. Voor de gele en lime leefstijl is het fijn dat ook de kinderen het leuk hebben. De eigentijdse aankleding wordt daarbij met name door de gele leefstijl gewaardeerd. Kleuren: gezellig lime en uitbundig geel

Rodaen Restaurant Rodaen in Bunnik ligt dicht bij het bedrijventerrein en ontvangt doordeweeks vooral veel zakelijke gasten voor lunch of diner. In het weekend komen er meer particuliere gasten. Op zondag is het restaurant gesloten. Je kunt er avondvullend dineren met een 3, 4 of 5 gangen-menu. Er wordt gewerkt met pure en creatieve gerechten met het oog voor producten uit de streek, fairtrade en duurzaamheid. De kaart wisselt regelmatig. Ze trekken naar eigen zeggen vooral fijnproevers,

39

meestal met bovenmodaal inkomen, maar ze zijn bezig het restaurant toegankelijker te maken, ook voor andere doelgroepen. Het restaurant is momenteel niet ingericht op kinderen. Het restaurant heeft vooral aantrekkingskracht op stijlvol en luxe blauw, ondernemend paars en ingetogen aqua gasten. Voor blauwe en paarse consumenten dineren graag de hele avond in een stijlvolle ambiance en genieten graag van kwalitatieve gerechten. Maar ook de aqua consument kan genieten van een kwalitatief goed dinertje. Blauw waardeert de strakke uitstraling, paars de hippere elementen en afwisselende kaart en aqua de gebruikte producten (ambachtelijk gemaakt, fairtrade, duurzaam en uit de streek). Kleuren: stijlvol en luxe blauw, ondernemend paars en ingetogen aqua

6.2.2 Ligging van het gekleurde aanbod in de gemeente In deze paragraaf geven we een beeld van de kleuring van de toeristisch-recreatieve voorzieningen op kaarten weer, waarop alle accommodaties geografisch weergegeven worden met hun overwegende kleur. We geven daarbij eerst een overzicht van alle voorzieningen in de gemeente Bunnik. Vervolgens splitsen we voor het overzicht deze kaart uit in drie deelkaarten, omdat veel voorzieningen op meer dan twee leefstijlen een aantrekkingskracht uitoefenen. De drie kaartjes geven de voorzieningen weer die een overwegende aantrekkingskracht hebben op:   

De leefstijlen rustig groen en ingetogen aqua. Dit betreft de ingetogen leefstijlconsumenten voor wie dagrecreatie tot rust komen en ontspannen is. De leefstijlen uitbundig geel en gezellig lime, dit zijn vooral de groepen gericht op gezelligheid en activiteit. De leefstijlen stijlvol en luxe blauw, ondernemend paars en creatief en inspirerend rood. Dit betreft de meer individuele recreatieve belevingen, aan de linkerkant van het leefstijlmodel.

40

41

42

Uit bovenstaande kaartjes blijkt dat de voorzieningen met name geconcentreerd zijn op de lijn Amelisweerd/Rhijnauwen – Bunnik – Odijk – Werkhoven, eigenlijk langs de loop van de Krommer Rijn. De Kromme Rijn is dan ook dé verbindende factor tussen de huidige voorzieningen. In het buitengebied ten zuidwesten van de Kromme Rijn is het aantal voorzieningen zéér beperkt. Eerder constateerden we al dat er in het buitengebied van de Kromme Rijnstreek maar zeer weinig horecavoorzieningen te vinden zijn. Kijken we naar de ruimtelijke verspreiding van de ´kleuring´ van het aanbod, dan valt daarop niet een echt duidelijk ruimtelijk patroon te ontdekken. Toch zijn er een paar opvallendheden te noemen:  Gele voorzieningen zijn niet te vinden ten zuiden van Odijk.  Blauwe voorzieningen zijn uitsluitend in Bunnik zelf te vinden.  Rondom Werkhoven ligt de nadruk op aqua, groene en rode voorzieningen. De grootste concentratie rode voorzieningen is rondom Amelisweerd/Rhijnauwen te vinden. Daar zijn overigens ook veel gele, aqua en groene voorzieningen te vinden, maar geen lime en blauwe. 6.2.3 Leefstijlverdeling van het totale aanbod in cijfers In deze paragraaf geven we voor het totale toeristisch – recreatieve aanbod in de gemeente Bunnik weer wat de aantrekkingskracht hiervan op de verschillende leefstijlen is13. We maken hierbij onderscheid in het verblijfsrecreatieve en het dagrecreatieve aanbod (zie figuur 9). Bij de verblijfsrecreatie houden we hierbij rekening met de capaciteit, dus het aantal slaapplaatsen, per accommodatie. Een hotel met meer dan 150 bedden is immers in omvang veel groter dan een bed and breakfast met twee slaapplaatsen14. 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

Aanbod verblijf Aanbod dag

Figuur 8: de aantrekkingskracht van het dagrecreatieve en verblijfsrecreatieve aanbod in het gebied op leefstijlen, in percentages ten opzichte van het totaal van die segmenten weergegeven. Bij de verblijfsrecreatie hebben we hierbij rekening gehouden met het aantal slaapplaatsen. 13

Omdat de meeste voorzieningen een aantrekkingskracht hebben om meerdere leefstijlen hebben we daarvoor een verdeelsleutel gehanteerd om waarden toe te kennen. Deze verdeelsleutel verschilt per accommodatie, afhankelijk van de geschiktheid voor de verschillende belevingswerelden. 14 Voor de dagrecreatieve voorzieningen is een dergelijke capaciteitscorrectie helaas niet mogelijk, omdat een betrouwbare methodiek om de, zeer diverse, voorzieningen met elkaar op capaciteit te vergelijken, niet voorhanden is. Daarom rekenen we bij de dagrecreatieve voorzieningen elke voorziening als één voorziening.

43

Met betrekking tot het aanbod valt het volgende op: 



In de verblijfsrecreatie zijn verreweg de meeste slaapplaatsen aantrekkelijk voor de rustig groene en ingetogen aqua leefstijl, gevolgd door lime en op enige afstand rood. Voor de kleuren blauw, en vooral geel en paars zijn maar weinig aantrekkelijke slaapplaatsen binnen de gemeente Bunnik te vinden. Ook bij de dagrecreatieve voorzieningen zien we dat (met name) de aqua en de groene leefstijlen de meeste voorzieningen kunnen vinden die voor hen aantrekkelijk zijn, gevolgd door uitbundig geel (voor wie juist weinig verblijfsrecreatie beschikbaar lijkt te zijn). Bij de gele doelgroep dienen we wel op te merken dat het dagrecreatieve aanbod zich beperkt tot horecavoorzieningen (die sowieso het grootste aanbod uitmaken in de gemeente) en outdooractiviteiten rondom Fort Vechten; de diversiteit in het aanbod is voor de gele groep dus nog wel beperkt. Ondernemend paarse en blauwe leefstijlen15 worden het minst aangetrokken door het aanwezige aanbod.

6.3 Aantrekkelijkheid identiteit voor de leefstijlen Recreanten en toeristen komen niet alleen voor de toeristisch-recreatieve voorzieningen naar de gemeente Bunnik toe. Het landschap en de identiteit van de gemeente Bunnik zijn ook van belang voor wat betreft de aantrekkingskracht op verschillende doelgroepen. In deze paragraaf geven we de aantrekkingskracht van het landschap en de identiteit van de gemeente Bunnik op de verschillende leefstijlen aan. In paragraaf 2.1 hebben we deze elementen eerder beschreven. Hierbij plaatsen we de volgende kanttekening: in principe maken alle leefstijlen gebruik van natuuren recreatiegebieden. Toch is het mogelijk aan te geven welke leefstijlen in meer of mindere mate belevingen zullen aantreffen die meer of minder aantrekkingskracht op hen uitoefenen. We moeten daar dus wel enige voorzichtigheid in betrachten. De voornaamste aantrekkingskracht van het gebied gaat uit naar de ingetogen aqua en rustig groene groepen. Zij waarderen de relatieve rust, de ingetogen sfeer, de cultuurhistorie en de fruitteelt en andere streekproducten. Als de cultuurhistorie verder beleefbaar wordt gemaakt (wat bijvoorbeeld bij Fort Vechten gebeurt), kan de aantrekkingskracht ook uitgaan naar andere leefstijlen, maar op dit moment is dat nog zeer beperkt het geval.

15

Let op: deze leefstijlgroepen zijn ook aanmerkelijk kleiner onder de Nederlandse bevolking.

44

7 Analyse van vraag en aanbod in de gemeente Bunnik 7.1 Vraag en aanbod voor de recreant Hoe verhoudt de kleuring van het aanbod aan dagrecreatieve voorzieningen zich tot de kleuring van de inwoners van de gemeente Bunnik en de omliggende regio? In onderstaande twee figuren is het dagrecreatieve aanbod afgezet tegen de vraag vanuit de inwoners van de gemeente Bunnik, de Kromme Rijnstreek en de gehele omliggende regio16. 35% 30% 25% 20% 15% 10% 5% 0%

Aanbod dagrecreatie Inwoners Bunnik Inwoners Kromme Rijnstreek Inwoners totale regio

Figuur 9: het dagrecreatieve aanbod voor de leefstijlen, afgezet tegen de inwoners van de gemeente Bunnik, de Kromme Rijnstreek en de gehele omliggende regio 220 200 180 160 140 120 100 80 60 40

Index Bunnik Index Kromme Rijn Index Regio

Figuur 10: het aanbod voor de leefstijlen gerelateerd aan de inwoners van de gemeente Bunnik, de Kromme Rijnstreek en de gehele regio op index (waarbij de inwoners = 100).

16

De gemeenten Bunnik, Utrecht, Zeist, De Bilt, Utrechtse Heuvelrug, Wijk Bij Duurstede, Houten en Nieuwegein

45

We kunnen hieruit de volgende conclusies trekken: • •

•

Het aanbod gericht op de leefstijlen aqua, groen en rood lijkt (ruim) voldoende voorhanden, als we vraag en aanbod tegen elkaar afzetten. Voor de leefstijlen lime, blauw en vooral paars is het aantal voorzieningen in de gemeente Bunnik, in verhouding tot de vraag, zeer beperkt. Dat geldt zowel op gemeentelijk als op regionaal niveau. Voor de gele leefstijl lijkt het aanbod redelijk in evenwicht met de vraag.

Kanttekening bij de gezellig lime belevingswereld Bij het verschil tussen vraag en aanbod voor de lime belevingswereld willen we hier nog even extra stil staan. De gezellig lime consument is een recreant die in principe niet om veel bijzonders vraagt: een herkenbaar, misschien wel voor de hand liggend aanbod, als een winkelcentrum, een snackbar, een kinderboerderij of bijvoorbeeld een chinees restaurant. Deze voorzieningen zijn wel binnen de gemeente Bunnik aanwezig, maar niet opgenomen in de aanbodlijst met voorzieningen, omdat ze niet persé als toeristisch worden gezien. Tevens vindt de gezellig lime groep het prima om gewoon een korte wandeling door het park of het bos te maken of een marktje of braderie te bezoeken. Ook deze ‘voorzieningen’ zijn niet apart meegenomen in het onderzoek. Tot slot geldt voor de gezellig lime groep dat zij relatief minder activiteiten ondernemen dan veel andere groepen: zij blijven relatief wat vaker thuis. Het beeld voor dagrecreatie voor deze groep kan dus enigszins vertekend zijn.

7.2 Vraag en aanbod voor de toerist In de vorige paragraaf hebben we gekeken naar de vraag-aanbodverhouding voor de dagrecreatie. Voor de verblijfsrecreatie moeten we uiteraard kijken naar de kleuring van de toerist. Zoals we in hoofdstuk 4 constateerden, beschikken we niet over betrouwbare gegevens over de regio waar Bunnik toe behoort, wel over de Utrechtse Heuvelrug (NB Bunnik behoort niet tot deze regio, maar ligt er tegenaan) en de provincie Utrecht als geheel. In figuur 14 hebben we het aanbod aan verblijfsrecreatieve voorzieningen (op capaciteit) afgezet tegen de kleuring van de toerist aan de genoemde gebieden17.

17

In het Continue Vakantie Onderzoek, waar de bezoeker aan de regio van een kleur is voorzien, zijn vijf segmenten in plaats van zeven segmenten meegenomen. Dat betekent dat de (ondernemend) paarse, blauwe en rode belevingswereld zijn samengevoegd tot één belevingswereld: avontuurlijk paars.

46

35% 30% 25%

Aanbod verblijf

20% 15%

Aanbod dag

10% Toerist Utrechtse Heuvelrug

5% 0%

Toerist provincie Utrecht

Figuur 11: het aanbod voor de leefstijlen gerelateerd aan de toeristen op percentage. 220 170

Index verblijf Utrechtse Heuvelrug

120

Index verblijf provincie Utrecht

70

Index dag Utrechtse Heuvelrug

20

Index dag provincie Utrecht

Figuur 12: het aanbod voor de leefstijlen gerelateerd aan de toeristen op index (waarbij de toerist aan de genoemde regio´s = 100).

Voor we uit bovenstaande grafieken conclusies trekken, moeten we opmerken dat de vergelijking zeer voorzichtig moet gebeuren. We vergelijken immers het aanbod in de gemeente Bunnik met de kleuring van de toerist aan de Utrechtse Heuvelrug (buiten de gemeente Bunnik) en de provincie Utrecht. Natuurlijk liggen er in de gehele provincie Utrecht nog veel meer voorzieningen die we niet meenemen in de analyse. Als we toch een voorzichtige poging doen tot het trekken van conclusies, dan zien we een aantal opvallendheden: 

Voor met name uitbundig geel, en in iets mindere mate voor gezellig lime, lijkt het verblijfsrecreatieve aanbod in de gemeente Bunnik slecht ontwikkeld. Ook bij de dagrecreatie is dat het geval, maar daar is geel relatief wat beter voorzien. 47





Het verblijfsrecreatieve aanbod voor de rustig groene en ingetogen aqua toerist lijkt juist relatief goed ontwikkeld. Dat geldt ook voor het dagrecreatieve aanbod en dan met name voor aqua. Kijken we naar de avontuurlijk paarse consument, dan zien we hier ook dat het aanbod redelijk goed ontwikkeld. We hebben in de grafiek echter gebruik gemaakt van de segmentatie waarbij het avontuurlijk paarse segment bestaat uit rood, paars en blauw. Als we deze kleuren opsplitsen, dan zien we dat: o Het aanbod zeer goed ontwikkeld is voor de rode leefstijl, voor zowel de dag- als de verblijfsrecreatie o Het aanbod zeer beperkt ontwikkeld is voor de paarse leefstijl voor de verblijfsrecreatie. Voor de dagrecreatie is dit in veel mindere mate het geval (t.o.v. de verblijfstoerist) o Het verblijfsrecreatieve aanbod redelijk ontwikkeld is voor de blauwe leefstijl. Voor de dagrecreatie zien we voor blauw juist een minder goed ontwikkeld aanbod.

7.3 Conclusies vraag en aanbod De conclusies uit de vraag-aanbodvergelijking staan in tabel 5 opgesomd. We gebruiken deze conclusies als basis voor de ontwikkelrichtingen in hoofdstuk 10. Dagrecreatie

Verblijfsrecreatie

Leefstijl Creatief en inspirerend rood

Goed voorzien

Goed voorzien

Uitbundig geel

In evenwicht

Slecht voorzien

Gezellig lime

Slecht voorzien

Redelijk voorzien/kan beter

Rustig groen

Goed voorzien

Goed voorzien

Ingetogen aqua

Goed voorzien

Goed voorzien

Stijlvol en luxe blauw

Slecht voorzien

In evenwicht

Ondernemend paars

Slecht voorzien

Slecht voorzien

Tabel: samenvatting relatieve mate waarin leefstijlconsumenten aantrekkelijk aanbod vinden in de gemeente Bunnik

NB We gaan er in bovenstaande analyse vanuit dat het aanbod voldoende is wanneer de vraag in evenwicht is met het aanbod. Dat wil dus niet automatisch zeggen dat er ook kwantitatief voldoende aanbod is ten opzichte van de vraag. Deze vraag-aanbodvergelijking is kwalitatief, gericht op de aantrekkingskracht van het aanbod op verschillende leefstijlconsumenten. Het betreft dus geen kwantitatieve analyse, die aangeeft of er marktruimte is. Wel geeft onze analyse aan welke kansrijke ontwikkelingen er mogelijk zijn op basis van consumentbehoeften.

48

8 Extra uitgelicht: zakelijke markt 8.1 Zakelijk aanbod De gemeente beschikt over vele zakelijke accommodaties. Hieronder een overzicht: Locaties voor vergaderingen, presentaties en/of congressen Kleinschalig (met ruimtes tot 50 personen) De Veldkeuken Amelisweerd: 1 ruimte - ’t Wapen van Bunnik: 2 ruimtes - Stayokay Bunnik: 4 ruimtes - Samaya: 6 ruimtes - Eetcafe Bank & Co: 1 ruimte (café zelf) - ’t Wapen van Odijk: 1 ruimte - Vroeg: 4 ruimtes (waarvan 3 klein en 1 middelgroot) - Golfclub Kromme Rijn: ruimte alleen voor sponsoren te boeken Middelgroot (met ruimtes vanaf 50 tot 250 personen) Fort Vechten: 3 middelgrote ruimtes - Locatie 78: 3 middelgrote ruimtes - De Landgoederij: 5 middelgrote ruimtes18 Grootschalig (met ruimtes vanaf 250 personen) Postillion Hotel Bunnik (verkozen tot beste congreslocatie van 2012): 18 ruimtes tot 500 personen in totaal - Studio A12 (Brothers): 4 ruimtes tot 3.500 personen in totaal Verblijfaccommodaties Postillion Hotel Bunnik***: 88 kamers, 180 bedden - Stayokay Bunnik: slaapruimte voor 60 en 80 personen - Samaya: 26 kamers, 46 bedden Aanbieders van sociale activiteiten (bedrijfsuitjes) Fort Vechten (o.a. Rakos Events): actief, natuur en creatief - Vroeg: actief, natuur en creatief - Stayokay Bunnik: natuur, actief - Buitenbureau: natuur - Watertoren Werkhoven: creatief Restaurants (die zichzelf promoten als ‘zakelijk lunch/dineradres’) Rodaen Bunnik - Theehuis Rhijnauwen - Vroeg - Postillion Hotel Bunnik Flexibele werkplekken Postillion hotel Bunnik: Business Point met compleet ingerichte werken meetingsplekken

18

De Landgoederij is, onder een nieuwe naam, recentelijk geopend na een verbouwing door de nieuwe eigenaren. Kasteel Cammingha, direct aan De Landgoederij gelegen, zal in de loop van 2013 ook betrokken worden bij De Landgoederij. De exacte invulling van het kasteel is nog niet bekend.

49

De gemeente Bunnik heeft de volgende sterke en zwakke punten op zakelijk gebied: Sterke punten op zakelijk gebied  











 

De gemeente heeft relatief veel vergaderaanbod voor een kleine landelijke gemeente nabij de stad (vergeleken met andere gemeenten in de omgeving en Abcoude bijvoorbeeld) De gemeente heeft een divers aanbod qua: o ligging (landelijk, bosrijk, aan water en nabij centrum) o omvang (zowel kleinschalig, middelgroot als grootschalig) o sociale activiteiten (actief, creatief en natuur, avontuur, teambuilding, feesten) o leefstijlen (alle leefstijlen vertegenwoordigd19) De gemeente heeft een gunstige ligging: o Dichtbij de stad Utrecht o Centraal in Nederland o In pittoreske omgeving – Kromme Rijnstreek o Ontspanningsmogelijkheden in de nabije omgeving (o.a. natuur) Er heerst een gunstig klimaat: o De gemeente ligt in de aantrekkelijkste provincie voor zakelijke bijeenkomsten en dichtbij de tweede aantrekkelijkste stad van Nederland voor zakelijke bijeenkomsten o De gemeente is goed bereikbaar (aan de A12 en parkeerplekken veelal gratis). De gemeente heeft drie bijzondere historische zakelijke locaties zoals Fort Vechten, Stayokay Bunnik en Samaya. Aan de westkant buiten de gemeente (nabij Utrecht) ontbreekt het aan dit soort locaties. Aan de oostkant buiten de gemeente bevinden zich wel diverse bijzondere locaties. De gemeente heeft redelijk veel zakelijke accommodaties die inspelen op.: o Duurzaamheid: Postillion (Green key), Samaya, Stayokay o Biologische of streekproducten: Vroeg, Theehuis Rijnauwen, Theeschenkerij Amelisweerd, Postillion Stayokay, Rodaen, Samaya, De Landgoederij o Fair trade: Rodaen, Theehuis Rijnauwen, Theeschenkerij Amelisweerd Stayokay, Studio A12, Watertoren De gemeente heeft veel aanbod in midden-laag segment: Bank en Co, Theeschenkerij Amelisweerd, Theehuis Rhijnauwen. Juist in deze tijd voor bedrijven waar vergaderingen goedkoper moeten is het laag-middensegment in trek. Het Postillion in Bunnik is verkozen tot beste congreslocatie van 2012 De gemeente heeft enkele (grote) landelijk gerenommeerde bedrijven binnen haar gemeente (zoals BAM en VRUMONA), die gebruik (kunnen) maken van zakelijke dagarrangementen in de directe omgeving.

Zwakkere punten op zakelijk gebied 

De omvang qua bestedingen van de zakelijke markt is (nog) klein. Bij maar enkele zakelijke locaties (zoals Postillion, Rodaen en Vroeg) bestaat de grootste omzet uit bestedingen van

19

NB de leefstijlsegmentatie is eigenlijk niet geschikt voor de zakelijke markt, daarom moeten we heel voorzichtig zijn met deze uitspraak. We kunnen in ieder geval constateren dat er qua beleving een grote mate van diversiteit in het zakelijke aanbod zit.

50





zakelijke gasten. Bij de overige locaties is het zakelijke bezoek vooral aanvullend op particuliere inkomsten. (Nog) niet alle doelgroepen kunnen terecht in de gemeente Bunnik. Enkele hiaten zijn: o Er is nauwelijks zakelijk aanbod voor de ondernemend paarse leefstijlconsumenten20. o De gemeente heeft nauwelijks aanbod (dag en verblijf) in het hogere segment, vooral kijkend naar het kleinschalig aanbod. o De informele activiteiten die worden aangeboden (vaak in combinatie met vergaderlocaties) zijn divers. Echter, thema’s als cultuur en ontdek de stad (terwijl je er dichtbij ligt) missen in het huidige aanbod. De gemeente is centraal gelegen in het land en daardoor minder aantrekkelijk om te overnachten als zakelijke binnenlandse gast aangezien het goed bereikbaar is en centraal ligt en daardoor in een dag te bereizen.

Opvallendheden in het aanbod van gemeenten in de directe omgeving:   

Vooral aan de oostkant van de gemeente Bunnik bevinden zich veel bijzondere zakelijke locaties, zoals cultureel erfgoed en boerderijen in Wijk bij Duurstede en Driebergen-Zeist Aan de westkant van de gemeente Bunnik bevinden zich meer de ‘standaard’ vergaderlocaties zoals in een hotel of vergadercentrum. Er zijn in de omgeving van Bunnik veel grote zakelijke verblijfsaccommodaties te vinden. Denk aan van der Valk Hotel in Houten, Hotel Mitland in Utrecht, Hotel Conferentiecentrum Zonheuvel in Doorn en meerdere hotels in Driebergen-Zeist.

Imago provincie en stad Utrecht 



De provincie Utrecht was in 2011 de aantrekkelijkste provincie voor zakelijke bijeenkomsten vanwege de goede bereikbaarheid en het ruime aanbod van goede vergader/congreslocaties. Toch is een door de provincie Utrecht ervaren knelpunt op het gebied van zakelijk toerisme is de bereikbaarheid van Utrechtse vergaderen congrescentra. De stad Utrecht heeft na Amsterdam het beste imago voor zakelijke bijeenkomsten.

Bron: ContinuZakenreisOnderzoek 2010-2011, Provinciale visie Recreatie en Toerisme 2020

8.2 Zakelijke vraag Huidige vraag (zakelijke gasten) in de gemeente Bunnik De meeste zakelijke locaties in de gemeente Bunnik ontvangen momenteel hoofdzakelijk lokale en regionale zakelijke gasten. Deze gasten zijn vaak afkomstig van de bedrijventerreinen in Bunnik en de grote bedrijven in de gemeente zoals BAM en Vrumona of bedrijven uit de stad Utrecht zoals Douwe Egberts, of instellingen op de Uithof (zoals Hogeschool Utrecht en UMC). Bedrijven van buiten de regio zijn vaak landelijke organisaties met bijvoorbeeld bedrijven/leden door het hele land, zoals de FNV. Zij zoeken een centrale vergaderplek. De grotere locaties zoals het Postillion en Studio A12, maar ook Samaya, ontvangen meer bedrijven uit het hele land. Denk aan Ziggo, Agentschap NL, KPN en T-Mobile.

20

Zie de vorige voetnoot.

51

De sociale activiteiten die momenteel het meeste worden ondernomen bij enkele vergaderlocaties zijn: wandelen, handboogschieten, kanoën, culinaire (spel)activiteiten. Ontwikkeling zakelijke vraag in Bunnik De provincie Utrecht heeft het grootste aandeel meerdaagse zakelijke MICE21 reizen van Nederlanders in eigen land vergeleken met andere provincies. Wat betreft individuele zakelijke reizen staat de provincie op de 6e plaats. De zakelijke bestedingen laten de afgelopen jaren een stijging zien in de provincie. Bestedingen bestaan voornamelijk uit bestedingen tijdens eendagsbezoek (85%) t.o.v. meerdaags bezoek. In Bunnik is het aantal bestedingen op zakelijk gebied teruggelopen tussen 2009 en 2011. Bunnik Zakelijke bestedingen (2011) Ontwikkeling zakelijke bestedingen 2009-2011

Houten

€ 13 miljoen

Wijk bij Duurstede € 7 miljoen

Stad Utrecht

€ 41 miljoen

Utrechtse Heuvelrug € 81 miljoen

Daling 7% (1 miljoen)

Stijging 17% (1 miljoen)




€ 638 miljoen

Bron: Ecorys, Monitor Toerisme en Recreatie 2012, Utrecht De meeste zakelijke ondernemers in Bunnik zien de laatste jaren een stijgende lijn in het afhuren van de zakelijke locaties voor (formele) vergaderingen, presentaties etc. De zakelijke voorzieningen worden steeds bekender en drukker bezocht. Kijkend naar bedrijfsuitjes dan zien ondernemers een lichte terugloop. Combinaties tussen formeel en informeel blijven het nog wel goed doen. Belangrijkste trends en ontwikkelingen In de zakelijke markt zijn verschillende trends en ontwikkelingen te signaleren. Hieronder volgen de belangrijkste gesignaleerd door o.a. ondernemers in Bunnik en in landelijke onderzoeken: Vergader- en congresmarkt:  Bedrijven kijken of het niet goedkoper kan (in huis, minder ver, minder lang, minder luxe, etc.). Bedrijven hebben beperktere budgetten. Value for money is belangrijker dan ooit.  Opkomst van andersoortige locaties (in plaats van standaardlocaties) en vraag naar vergaderingen buiten de stad (qua bereikbaarheid en ook qua landelijke uitstraling).  De groepsgroottes worden kleiner.  Er worden hogere eisen gesteld door vragers omtrent maatschappelijk verantwoord ondernemen.  De combinatie formeel – informeel blijft in trek: vergaderingen worden nog steeds vaak gekoppeld aan een informele activiteit. Informele activiteiten (o.a. bedrijfsuitjes) vinden steeds minder los plaats. Markt voor bedrijfsuitjes:  Het aanbod aan bedrijfsuitjes neemt flink toe in Nederland, met opkomst van kleinere organisatoren.  Aantrekkelijke programma´s voor bedrijfsuitjes zijn: kort, spectaculair, avontuurlijk, actief, teambuilding, voor elk wat wils en/of buiten kantoortijden (op de zaterdag/in de avond). 21

MICE staat voor Meetings, Incentives, Conventions and Exhibitions

52

Zakelijke reismarkt:  

Per persoon worden minder zakenreizen gemaakt, er wordt meer op de kosten gelet en er is sprake van ‘downgrading’ op verblijf of vervoer. Een hotel blijft de belangrijkste accommodatie om te overnachten.

Bronnen: NBTC Marktscan M&C Markt, 2010, www.bedrijfsuitje.nl, ContinuZakenreisonderzoek 2010-2011, interviews ondernemers Bunnik Toekomstverwachting vraag in Bunnik Volgens de provincie Utrecht is de groeiverwachting voor het congres- en vergadertoerisme de komende jaren positief. Ook uit de gesprekken met ondernemers blijkt dat het merendeel de toekomst positief tegemoet ziet en ook nog groeikansen ziet, zeker als het aanbod nog beter gepromoot wordt. Een aantal ondernemers is ook van plan de zakelijke markt actiever te gaan benaderen. Overigens wordt landelijk wel verwacht dat wanneer het economisch weer beter gaat er blijvend op de kosten van zakenreizen gelet zal worden. Een van de randvoorwaarden die genoemd wordt voor een positieve toekomstverwachting is dat de huidige bedrijven wel in Bunnik gevestigd moeten blijven, zoals VRUMONA en BAM. En een toename (van bijvoorbeeld multinationals) wordt alleen maar aangemoedigd.

8.3 Conclusies zakelijke markt Bunnik Potentieel sterk profiel en gunstig klimaat Bunnik heeft een potentieel sterk profiel voor de zakelijke markt: gunstig gelegen, goed bereikbaar, veel en divers aanbod, met gerenommeerde bedrijven in de gemeente, in een landelijke natuurrijke en cultuurhistorische setting. Bovendien zijn de zakelijke aanbieders in de gemeente over het algemeen actief bezig met duurzaamheid, een belangrijke factor in de zakelijke markt. De gemeente ligt in de aantrekkelijkste provincie in Nederland qua zakelijke bijeenkomsten en de toekomstverwachting is positief. Vooral met betrekking tot de vergadermarkt. Alleen de bedrijfsuitjes (zonder formele aangelegenheid) en overnachtingen in Bunnik lopen terug. Maar het aantal zakelijke overnachtingen in de provincie groeit nog wel. Focus op promotie van onderscheidenheid Bij de huidige bedrijven zien we nog mogelijkheden voor groei, met name op het gebied van vergaderen of bijeenkomsten. Meer promotie van deze locaties kan zorgen voor een groei in het aantal gasten en bestedingen op zakelijk gebied. Niet alleen de gemeente maar ook ondernemers zijn hiervoor aan zet. Als gemeente kun je je sterke punten benadrukken in de promotie. Denk bijvoorbeeld aan de promotie van Bunnik als alternatieve uitvalsbasis voor vergaderen congrescentra in de stad Utrecht (qua lastige bereikbaarheid). Maar de gemeente kan ook haar identiteit gebruiken in de promotie. Breng bijvoorbeeld fair trade, biologisch verantwoord en duurzaam gastheerschap onder de aandacht waar veel ondernemers zich al op richten. Ondernemers kunnen zich nog meer focussen op deze onderwerpen en hun eigen locatie (nog meer) promoten.

53

Kansen voor nieuw aanbod Er is relatief al veel aanbod in de gemeente Bunnik. De vraag is dus of nieuw aanbod kansrijk is. Wij signaleren echter in het huidige aanbod relatief weinig voorzieningen voor kleinschalige vergaderingen met bijvoorbeeld een bijzondere overnachtingsmogelijkheid en het hogere segment mist (Postillion uitgezonderd). Denk aan een locatie voor bijvoorbeeld management- en directieteams.

8.4 Mogelijke focuspunten gemeente Bunnik Als we bovenstaande conclusies vertalen naar mogelijke focuspunten voor de gemeente Bunnik, dan zien wij de volgende: 1. De gemeente moet blijven zorg dragen voor een gunstig verstigingsklimaat voor grotere bedrijven, die een belangrijke bron zijn voor de zakelijke accommodaties binnen de gemeente. 2. De zakelijke accommodaties in de gemeente onderscheiden zich veelal op het gebied van duurzaamheid. Dit is belangrijk voor een zakelijk stevige positie en sluit ook goed aan bij de ambities die de gemeente zelf (onder meer als Fair Trade-gemeente) zelf heeft. Dit kan actiever worden benadrukt in de promotie. 3. De gemeente (maar breder: de Kromme Rijnstreek) biedt een alternatieve uitvalsbasis voor vergaderen congrescentra in de stad Utrecht, door haar bereikbaarheid, maar ook haar rustige en mooie ligging en vele cultuurhistorische gebouwen rond de Kromme Rijn. Ook dit kan actiever worden benadrukt in de communicatie, gezien het belang van de regio in samenwerking met de gehele Kromme Rijnstreek. 4. De gemeente moet initiatieven voor nieuw aanbod die het huidige aanbod verder verrijken faciliteren, zoals bijvoorbeeld het mogelijk maken of (her)bestemmen van erfgoed en/of locaties aan het water voor zakelijke markt.

54

9 Conclusies en advies vraaggericht ontwikkelen 9.1 Conclusies Toeristisch-recreatief belang in Bunnik en de provincie 

 



Het toeristisch-recreatief belang van Bunnik t.o.v. van andere gemeenten (behalve Wijk bij Duurstede) is niet groot. De meeste overnachtingen in de Kromme Rijnstreek vinden in Bunnik plaats. De vakantiemarkt is in Utrecht bescheiden van omvang. Binnen dit segment verliest de provincie bovendien al jaren langzaam maar zeker terrein. Kijken we naar de bezettingsgraden van verschillende soorten verblijfsrecreatieve accommodaties, dan zien we dat met name de kampeer- en bungalowsector en groepsaccommodaties in Nederland onder druk staan. Ook in de provincie Utrecht is dat het geval. Bij de hotelmarkt (3, 4 en 5-sterren) zien we nog een groeiende trend in de bezetting in Nederland en de provincie. Ook bij bed & breakfasts zien we de afgelopen jaren nog een groei, maar deze lijkt wel te stagneren. De verwachting is dat de provincie door de centrale ligging en het brede pallet aan toeristische voorzieningen de komende jaren profiteert van de trend van een toename van het aantal dagtrips als vervanging van een (korte) vakantie.

Relevant beleid in de omgeving van Bunnik Voor de gemeente Bunnik zien we op basis van het beleid van de provincie en (de gemeenten in) de Kromme Rijnstreek de volgende belangrijkste aanknopingspunten: Faciliteren: 

 

In het gehele buitengebied zijn de horecamogelijkheden nog beperkt. De gemeente zou kunnen verkennen in hoeverre nieuwe horecavoorzieningen ruimtelijk mogelijk gemaakt kunnen worden en/of actief communiceren dat Rust Wat! Punten bij agrariërs mogelijk zijn, in samenwerking met Terecht Anders. Ontwikkelmogelijkheden bieden voor bovenlokale recreatieve voorzieningen in de provinciale recreatiezone. Het faciliteren van nieuwe initiatieven voor bijzonder kleinschalig overnachten.

Stimuleren:   

Het stimuleren van een nieuwe horecavoorziening bij Nieuw Wulven, in nauwe samenwerking met Staatsbosbeheer en de gemeente Houten. Het stimuleren van kwaliteitsverbetering bij bestaande verblijfsrecreatieve ondernemers. Rond de Nieuwe Hollandse Waterlinie heeft Bunnik een centrale positie met Fort Vechten. Dat zou voor de Limes wellicht ook een kans bieden, Fort Vechten lijkt daarvoor ook de aangewezen plek. De beleving zou, bijvoorbeeld via augmented reality, in het gehele gebied vergroot kunnen worden voor zowel de Waterlinie als de Limes.

55



 

Aanhaken bij 4U of zelf de samenhang tussen de eigen landgoederen versterken zou een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan de samenhang tussen de landgoederen. Het stimuleren van toegankelijkheid van historische buitenplaatsen is daarbij van belang. Stimulering ontwikkeling klompenpaden Aandacht houden voor promotie van de gemeente Bunnik binnen de Kromme Rijnstreek ondanks de lopende projecten

Ontwikkelen:    

Knelpunten oplossen regionaal routenetwerk wandelen en fietsen (n.a.v. Kromme Rijnstreek visie op routenetwerk, veiligheid fietspaden) Bereikbaarheid rondom landgoederen in het weekend oplossen (parkeerplaatsen, alternatief vervoer etc.) Groene entrees en/of poort Kromme Rijnstreek ontwikkelen Kromme Rijn (samen met waterschap) meer als recreatieve ader ontwikkelen

Vraag 1. Inwoners De ingetogen aqua leefstijl vormt zowel op lokaal niveau als op regionaal niveau verreweg de grootste groep. Ook de paarse leefstijl komt erg veel voor. Voor zowel aqua als paars geldt dat deze groepen ook nog eens significant groter zijn dan gemiddeld in Nederland. De lime groep vormt ook nog een grote groep binnen de gemeente en de regio, maar komt ten opzichte van de gemiddelde situatie in Nederland juist weer minder voor. We zien binnen de regio ook nog wat duidelijke verschillen: a. Kromme Rijnstreek: grootste groepen zijn uitbundig geel en gezellig lime b. Regio Utrechtse Heuvelrug: grootste groepen zijn ingetogen aqua en gezellig lime c. Gemeente Utrecht: grootste groepen zijn ingetogen aqua en ondernemend paars In alle regio’s komt de paarse groep significant meer voor dan in de rest van Nederland. 2. Verblijfstoeristen Gezellig lime en uitbundig geel vormen in de regio Utrechtse Heuvelrug en in de gehele provincie de grootste groepen verblijfstoeristen. Daarbij vormt paars onder toeristische vakanties in de Utrechtse Heuvelrug ook een grote groep, maar is juist klein als we naar de gehele provincie Utrecht kijken. 3. Bezoekers aan de recreatiegebieden Uit het onderzoek van NBTC NIPO Research blijkt dat het Bos Nieuw Wulven verreweg het populairst is bij de uitbundig gele leefstijl, terwijl de bezoekers aan Amelisweerd/Rhijnauwen gelijkmatiger zijn verdeeld over de leefstijlen. De grootste groepen bezoekers zijn ingetogen aqua en rustig groen, gevolgd door uitbundig geel.

56

Aanbod 1. In de verblijfsrecreatie zijn verreweg de meeste slaapplaatsen aantrekkelijk voor de rustig groene en ingetogen aqua leefstijl, gevolgd door lime en op enige afstand rood. Voor de kleuren geel en paars zijn maar weinig aantrekkelijke slaapplaatsen binnen de gemeente Bunnik te vinden. 2. Ook bij de dagrecreatieve voorzieningen zien we dat (met name) de ingetogen aqua en de rustig groene leefstijlen de meeste voorzieningen kunnen vinden die voor hen aantrekkelijk zijn, gevolgd door uitbundig geel (voor wie juist weinig verblijfsrecreatie beschikbaar lijkt te zijn). Ondernemend paarse en blauwe leefstijlen worden het minst aangetrokken door het aanwezige aanbod. 3. De meest onderscheidende kenmerken van de gemeente Bunnik zijn:        

De Kromme Rijn Ligging in de Nieuwe Hollandse Waterlinie De Limes binnen de gemeenten Landbouw, fruitteelt en streekproducten Cultuurhistorie: buitenplaatsen en kastelen Recreatiegebieden Amelisweerd/Rhijnauwen en Nieuw-Wulven Natuurlijke waarden Relatie met de stad Utrecht (Kromme Rijnstreek als het ´Buiten van Utrecht´)

Deze kenmerken van de gemeente Bunnik zijn op dit moment met name aantrekkelijk voor de aqua en groene leefstijlen, vanwege de relatieve rust, de ingetogen sfeer, de cultuurhistorie en de fruitteelt en andere streekproducten. Als de cultuurhistorie verder beleefbaar wordt gemaakt (wat bijvoorbeeld bij Fort Vechten gebeurt), kan de aantrekkingskracht ook uitgaan naar andere leefstijlen, maar op dit moment is dat nog zeer beperkt het geval. Vraag en aanbod tegen elkaar afgezet In onderstaand overzicht staat aangegeven welke leefstijlen goed of minder goed voorzien worden door het aanbod in de gemeente Bunnik. Deze conclusies liggen aan de basis van de ontwikkelrichtingen die in de volgende paragraaf volgen.

57

Dagrecreatie

Verblijfsrecreatie

Leefstijl Creatief en inspirerend rood

Goed voorzien

Goed voorzien

Uitbundig geel

In evenwicht

Slecht voorzien

Gezellig lime

Slecht voorzien

Redelijk voorzien/kan beter

Rustig groen

Goed voorzien

Goed voorzien

Ingetogen aqua

Goed voorzien

Goed voorzien

Stijlvol en luxe blauw

Slecht voorzien

In evenwicht

Ondernemend paars

Slecht voorzien

Slecht voorzien

NB We gaan er in bovenstaande analyse vanuit dat het aanbod voldoende is wanneer de vraag in evenwicht is met het aanbod. Dat wil dus niet automatisch zeggen dat er ook kwantitatief voldoende aanbod is ten opzichte van de vraag. Deze vraag-aanbodvergelijking is kwalitatief, gericht op de aantrekkingskracht van het aanbod op verschillende leefstijlconsumenten. Het betreft dus geen kwantitatieve analyse, die aangeeft of er marktruimte is. Wel geeft onze analyse aan welke kansrijke ontwikkelingen er mogelijk zijn op basis van consumentbehoeften. Zakelijke markt Bunnik heeft een potentieel sterk profiel voor de zakelijke markt en kent ook al veel aanbieders. Mogelijke focuspunten voor de gemeente Bunnik zijn volgens ons: 1. De gemeente moet blijven zorg dragen voor een gunstig vestigingsklimaat voor grotere bedrijven. 2. Het duurzame karakter van de zakelijke markt kan actiever worden benadrukt in de promotie van zakelijke accommodaties in de gemeente. 3. De gemeente (maar breder: de Kromme Rijnstreek) biedt een alternatieve uitvalsbasis voor vergaderen congrescentra in de stad Utrecht, door haar bereikbaarheid, maar ook haar rustige en mooie ligging en vele cultuurhistorische gebouwen rond de Kromme Rijn. Ook dit kan actiever worden benadrukt in de communicatie, gezien het belang van Bunnik in samenwerking met de gehele Kromme Rijnstreek. 4. De gemeente moet initiatieven voor nieuw aanbod die het huidige aanbod verder verrijken faciliteren, zoals bijvoorbeeld het mogelijk maken of (her)bestemmen van erfgoed en/of locaties aan het water voor de zakelijke markt.

58

9.2 Advies – ontwikkelrichtingen Op basis van de conclusies uit dit rapport adviseren wij u om in te zetten op de volgende ontwikkelrichtingen: 1. Vraaggerichte ontwikkeling dagrecreatie: deze ontwikkelrichting gaat uit van de gedachte dat het dagrecreatieve product in de gemeente Bunnik in verhouding voor sommige groepen nog onvoldoende voorhanden is. Er zijn kansen om het aanbod sterker te gaan richten op: ondernemend paars, stijlvol en luxe blauwe en gezellig lime. 2. Vraaggerichte ontwikkeling verblijfsrecreatie: deze ontwikkelrichting gaat uit van de gedachte dat het verblijfsrecreatieve product in de gemeente Bunnik in verhouding voor sommige groepen nog onvoldoende voorhanden is. Er zijn kansen om het aanbod sterker te gaan richten op: avontuurlijk paars en uitbundig geel. We stellen echter voor om geen prioriteit te leggen bij de gele doelgroep, omdat deze groep graag verblijft op wat grootschaligere accommodaties, en men de vraag kan stellen of dat past binnen het landschap van de Kromme Rijn en de identiteit van de gemeente. 3. Vraaggerichte ontwikkeling zakelijke markt: ook deze ontwikkeling gaat uit van een aanvulling op het huidige aanbod. Het gaat hierbij met name om de ontwikkeling van bijzondere zakelijke accommodaties, bijvoorbeeld aan het water of in bijzonder erfgoed. 4. Vraaggerichte promotie en marketing: deze ontwikkelrichting gaat er vanuit dat het ook van belang is om goed onder de aandacht te brengen wat sterk is aan het aanbod in de gemeente Bunnik, zowel zakelijk als recreatief, en dit ook op een vraaggerichte manier onder de aandacht te brengen. 5. Samenwerking en arrangementen: deze ontwikkelrichting gaat uit van het ´rijgen van parels´: ondernemers die aantrekkelijk zijn voor dezelfde leefstijlen kunnen in de samenwerking en in arrangementen elkaar mogelijk meerwaarde bieden. In dit hoofdstuk werken wij deze ontwikkelrichtingen nader uit en illustreren deze met concrete voorbeelden. NB deze concrete voorbeelden dienen ter inspiratie voor mogelijke kansrijke ontwikkelingen, maar zijn zeker niet op haalbaarheid onderzocht (concurrentie in de omgeving, markt, financieel, ruimtelijke ordening etc.). U moet de voorbeelden dan ook lezen als illustratie en inspiratie van mogelijkheden. 9.2.1 Ontwikkelrichtingen voor dagrecreatief aanbod voor ondernemend paars, stijlvol en luxe blauw en gezellig lime

Ontwikkelrichting ondernemend paars De paarse recreant is op zoek naar vernieuwende, verrassende en inspirerende ervaringen. De paarse groep bestaat in vele opzichten uit ‘voorlopers’, die graag meedoen met hippe en trendy activiteiten (early adopters). De paarse consument is gericht op individuele activiteiten en als de recreant op pad gaat wil zij graag lekker actief bezig zijn, cultuur en historie opsnuiven of een goed restaurant bezoeken. Voor paars mag een voorziening ‘anders dan anders’ zijn, maar de groep wil wel graag op een comfortabele manier genieten en vraagt dus om wat luxere voorzieningen.

59

Figuur 13: vrijetijdsprofiel van de paarse leefstijlconsument. Dit zijn veelal de ‘early adopters’, die verrassende en inspirerende ervaringen zoeken, actief bezig willen zijn en van cultuurhistorie houden.

De paarse groep wil graag geïnformeerd worden, maar wel op een eigentijdse manier. Ze staan zeer positief tegenover moderne technische middelen, zoals apps of layars voor de eigen mobiel of tablet. We geven twee illustratieve voorbeelden van aanbod voor de ondernemend paarse leefstijl, die bij het gebied zouden kunnen passen: 1. Horecavoorziening bij Nieuw Wulven met een focus op paars Zoals eerder geconstateerd blijkt uit eerder onderzoek dat in het landelijk gebied ten zuiden van de A12 een gebrek aan horecavoorzieningen is. Tegelijkertijd zijn Staatsbosbeheer en de gemeenten Houten en Bunnik op zoek naar een nieuwe economische drager voor het bos Nieuw Wulven. Dit gebied moet tevens de recreatiedruk op Amelisweerd en Rhijnauwen helpen verminderen. Het ligt daarom zeer voor de hand om op zoek te gaan naar de mogelijkheid tot het vestigen van een horecavoorziening in of nabij Nieuw Wulven. De focus van een dergelijke voorziening op de paarse leefstijl zou logisch zijn vanwege het hiaat dat we voor deze groep hebben geconstateerd, in combinatie met het feit dat deze groep relatief veel in het gebied te vinden is volgens het NBTC-NIPO onderzoek. Van belang daarbij is te beseffen dat di t mogelijk te maken heeft met het feit dat de meeste bezoekers aan het gebied uit Houten komen en zich daar relatief veel paarse inwoners bevinden.

60

Qua horecavoorzieningen stelt de paarse consument prijs op bijzondere, eigentijdse en hippe voorzieningen en producten, zoals bijzondere koffie gemaakt door barista’s of hapjes zoals sushi of bijzondere dranken en spijzen. De paarse doelgroep houdt van vernieuwing, zodat hij of zij telkens opnieuw verrast wordt.

We dienen hierbij nog twee opmerkingen te maken:  Een horecavoorziening die aantrekkelijk is voor de paarse leefstijl, kan zich uiteraard op meerdere groepen richten, zolang deze groepen in het leefstijlmodel maar niet te ver afstaan van de paarse belevingswereld. Een combinatie met de blauwe leefstijl (waarvoor ook een hiaat is geconstateerd) of de gele leefstijl (die de grootste groep vormt in Nieuw Wulven) zou tot de mogelijkheden kunnen behoren, waardoor de voorziening ook een bredere exploitatiebasis krijgt.  Uiteraard zou de voorziening ook uitgebreid kunnen worden met meerdere dagrecreatieve voorzieningen op dezelfde plek. Een aantal activiteiten die de paarse leefstijl bovenmatig veel onderneemt zijn bijvoorbeeld: saunabezoek, galerie of atelierbezoek, muziek- of andere voorstellingen bezoeken, mountainbiken of andere buitensporten. Uiteraard dienen dergelijke voorzieningen wel op een voor de paarse doelgroep aantrekkelijke manier te zijn ingericht en beleefbaar gemaakt. 2. Het Buiten van Utrecht, ook als het gaat om festivals! We constateerden dat de Kromme Rijnstreek zich profileert als het ‘Buiten van Utrecht’. In Utrecht worden veel festivals georganiseerd, zoals natuurlijk het Nederlands Filmfestival, maar ook vele anderen. De ondernemend paarse leefstijl is een echte festivalbezoeker. Bovendien is deze leefstijl ook veel in de stad Utrecht woonachtig. Het zou interessant kunnen zijn te verkennen in hoeverre het mogelijk is om vanuit de Kromme Rijnstreek combinaties te maken met al bestaande Utrechtse festivals, om zo ook op dit vlak het échte Buiten van Utrecht te worden, natuurlijk binnen de kaders van bijvoorbeeld de natuurwetgeving. De landgoederen en de forten zouden zich hier uitstekend voor lenen. Zo zou het openluchtgedeelte van het filmfestival wellicht kunnen plaats vinden binnen de gemeente Bunnik.

61

Foto (www.apeldoorndirect.nl) : in Apeldoorn organiseert men al een openlucht-filmfestival. Bunnik en de Kromme Rijnstreek zouden gebruik kunnen maken van de bekendheid van de Utrechtse festivals en aan kunnen haken op het thema het ‘Buiten van Utrecht’. Tot slot is het voor wat betreft de ondernemend paarse leefstijl goed om het volgende op te merken: het Armando Museum zal zich in de gemeente Bunnik gaan vestigen, in landhuis Oud Amelisweerd. Onze inschatting is dat dit museum een uitstekende aanvulling zal zijn in het voorzieningenniveau voor de paarse leefstijl. De paarse leefstijl houdt van cultuur, beeldende kunst en moderne kunsten. De combinatie met de unieke plek in het landhuis zal het museum naar verwachting bij uitstek aantrekkelijk maken voor de paarse leefstijl.

Ontwikkelrichting stijlvol en luxe blauw Stijlvol en luxe blauw houdt er van zichzelf te verwennen en lekker verzorgd te worden in een luxere omgeving, zoals een restaurant. Ze gaan er graag op uit om attracties en evenementen te bezoeken en doen graag aan sport. Het liefst draagt het vrijetijdsgedrag bij aan de verhoging van de status. Dus thuiskomen met een ‘verhaal’ of dit delen met vrienden is erg belangrijk.

62

Figuur 14: vrijetijdsprofiel van de stijlvol en luxe blauwe leefstijlconsument. Dit zijn veelal hogeropgeleide mensen, die houden van cultuur, culinair en sport.

Een ‘uitje’ mag voor de blauwe leefstijl luxe zijn en deze consument wil lekker verwend worden. Dus goede faciliteiten en service zijn van groot belang. Blauw hecht aan succes in het leven en houdt van activiteiten die hun status verhogen. Dus een bepaalde mate van exclusiviteit en VIP-arrangementen spreken deze doelgroep aan. Ze vinden het leuk om meer van een regio te weten te komen, omdat dit bijdraagt aan hun persoonlijke ontwikkeling. Zien en gezien worden speelt ook een rol, het betrekken van vrienden of het zakelijke netwerk doet blauw graag. Goede en culinaire catering met bijzondere gerechten draagt bij aan het gevoel van exclusiviteit. Een proeverij van wijnen is bijvoorbeeld aantrekkelijk voor blauw. We geven één illustratief voorbeeld van aanbod voor de stijlvol en luxe blauwe leefstijl, dat bij het gebied zou kunnen passen: 1. Stijlvol en luxe ontspannen op Beverweert (of een soortgelijke plaats in de landgoederenzone) Met kasteel Beverweert bevindt zich binnen de gemeentegrenzen een zeer bijzonder statig kasteel met bijbehorend landgoed. Een dergelijke atmosfeer en uitstraling heeft een potentieel grote aantrekkingskracht op de blauwe leefstijl. De blauwe consument kan zeer genieten van een culinaire voorziening, met een gerenommeerde en bijzondere keuken op een statige plaats. Kasteel Beverweert (of mogelijk een andere plek binnen de landgoederenzone) zou zich bij uitstek hiervoor kunnen lenen. We dienen hierbij wel twee opmerkingen te plaatsen:  Een combinatie met de zakelijke markt, het bieden van een overnachtingsplek en/of het bieden van extra activiteiten voor de blauwe leefstijl zal waarschijnlijk noodzakelijk zijn om tot een goede exploitatie te kunnen komen. De blauwe leefstijl houdt onder meer van paardrijden. Een luxe manege met overnachtingsmogelijkheid om vanuit daar bijvoorbeeld 63



de Heuvelrug te verkennen (waar meer routes voor paardrijden te vinden zijn), zou ook aantrekkelijk kunnen zijn voor de blauwe leefstijl. Een combinatie met andere leefstijlen zal om exploitatieredenen waarschijnlijk ook aan te raden zijn. Een combinatie met de paarse en/of aqua leefstijl is op deze plek zeer goed mogelijk. De verbinding met de streek kan dan ook goed gelegd worden door onder meer veel met streekproducten te werken (met name aantrekkelijk voor de aqua leefstijl).

Ontwikkelrichting gezellig lime Gezellig lime houdt van laagdrempelige vormen van vrijetijdsbeleving. Een korte wandeling maken, funshoppen, een markt, of een speeltuin bezoeken is vaak al voldoende. De gezellig lime leefstijlconsument houdt ook van attracties zoals een speeltuin of pretpark. Ook recreatie bij de boer is een gewilde vrijetijdsbesteding. Ze zoeken graag de gezellige drukte op.

Figuur 15: vrijetijdsprofiel van de gezellig lime consument. Voor gezellig lime is recreëren lekker vrij zijn, rust en ontspanning, gericht op het eigen gezin en de directe leefomgeving. Een speeltuin of pretpark kan aantrekkelijk zijn voor lime.

Als lime recreant een dagrecreatieve voorziening bezoekt, moet het laagdrempelig zijn, vooral ook leuk voor de kinderen, niet te ingewikkeld en te vermoeiend. De eventuele catering mag herkenbaar, ´gewoon´ en vertrouwd zijn.

64

We geven twee illustratieve voorbeelden van aanbod voor de gezellig lime leefstijl, die bij het gebied zou kunnen passen: 1. Recreatie bij de boer In dit voorbeeld staat de beleving van het authentieke (agrarische) landschap en belevingen bij de boer centraal. Gezellig lime houdt van laagdrempelige vormen van vrijetijdsbeleving, waarbij de groep centraal staat. We denken hier bijvoorbeeld aan een boerenmarkt of een rondrit in een gezelschap(huif)kar.

Foto’s van de sfeer en beleving van een gezelschaps(huif)kartocht en een boerenmarkt. Foto’s www.stichtingpaardenkracht.nl en www.gelre.fm.

Tijdens een rondrit in een gezelschapskar kan de gezellig lime consument genieten van de diversiteit aan uitzichten, waarbij een hapje en drankje natuurlijk niet ontbreekt. Tijdens de rit staat het gezelschap centraal. Maar natuurlijk is er de mogelijkheid om op enkele plekken langs de route uit te stappen en karakteristieke producten te kopen bij (agro)ondernemers uit het gebied, bijvoorbeeld fruit. Ook voor de toerist is er nog een tekort aan soortgelijke belevingen. Agrotoerisme kan voor lime kan ook aantrekkelijk gemaakt worden door allerlei groepsactiviteiten op de boerderij aan te bieden: zoals oud-hollandse spelen en boerengolf. 2. Horecavoorziening bij Nieuw Wulven met een focus op lime (als alternatief voor de paarse leefstijl) Ook bij de paarse leefstijl noemden we al de aanleidingen voor een horecavoorziening in of nabij Nieuw Wulven. Als alternatief voor de paarse leefstijl, zou een focus op de lime leefstijl een mogelijkheid zijn. We hebben voor de lime groep immers ook een hiaat geconstateerd en het gaat hier ook om een omvangrijke groep mensen. Net als bij de paarse leefstijl zou een combinatie met andere leefstijlen (in dit geval geel of groen, niet met paars zelf!) mogelijk zijn, alsmede met aanvullende voorzieningen die aantrekkelijk zijn voor lime, zoals een kinderboerderij of een speeltuin. Een horecavoorziening die aantrekkelijk is voor lime is vooral gezellig, er is voor iedereen (dus ook de kinderen wat te doen) en is herkenbaar, betaalbaar en laagdrempelig . De kaart heeft voor ieder wat wils, maar hoeft ook niet te veel bijzonders te bevatten.

65

9.2.2 Ontwikkelrichtingen voor verblijfsrecreatief aanbod voor avontuurlijk paars Bij de verblijfsrecreatie is het goed om te beseffen dat er over het algemeen sprake is van overaanbod, oftewel een verzadiging van de markt voor verblijf22. Het is dus niet zo dat onderstaande genoemde voorbeelden ook per definitie marktkansen zijn. Er is vooralsnog behoefte aan een transformatie in de verblijfssector. Dit betekent enerzijds een sanering of natuurlijk laten afvloeien van overaanbod. Anderzijds is er behoefte aan ontwikkelruimte voor onderscheidende vernieuwende en vraaggerichte vormen van verblijf. Deze twee richtingen staan bekend onder de noemer ‘verblijfsparadox’. We kunnen in ieder geval constateren dat er maar zeer beperkt aantrekkelijke accommodaties te vinden zijn voor de paarse consument in de gemeente Bunnik.

Ontwikkelrichting avontuurlijk paars verblijfsrecreatie We kunnen de belangrijkste kenmerken voor de avontuurlijk paarse leefstijl in de verblijfsrecreatie als volgt beschrijven: Aantrekkelijke kenmerken voor de paarse groep:  Op zoek naar vernieuwing , verrassing en inspiratie  Hip en trendy  Gericht op het individu, met aandacht voor sportieve mogelijkheden  Anders dan anders  Luxe voorzieningen met al het moderne gemak  In een bijzonder (modern of juist cultuurhistorisch) gebouw

Voorbeelden van aantrekkelijke voorzieningen voor deze groep:  Bijzonder verblijf op een camping (bijv. een boomhut), luxe ingericht en verzorgd  Unieke bungalow (bijv. iglo of bijzondere architectuur ) op een bijzondere plek (bijv. aan het water), luxe ingericht en verzorgd  Trendy hotel, met hippe lounge en bijzondere kamers, op een plek ´waar het gebeurt´  Bed & Breakfast in een verbouwde hooischuur of bijzonder oud pand, op luxe wijze ingericht ´

We geven twee illustratieve voorbeelden van aanbod voor de avontuurlijk paarse leefstijl, die bij het gebied zou kunnen passen: 1. Kleinschalig, luxe verblijf op bijzondere locatie De gemeente Bunnik beschikt over een aantal zeer bijzondere locaties. We noemen hieronder drie voorbeelden van bestaande gebouwen, die uitstekend een aantrekkelijke verblijfsaccommodatie zouden kunnen bieden voor de paarse leefstijl. Het is daarvoor wel van belang dat zij op een eigentijdse, luxe manier worden ingericht en aangekleed, met verrassende ‘anders dan anders’ elementen. De drie gebouwen23: 

Watertoren Werkhoven. De eigenaren gaan hier al boven in de toren een kleinschalige verblijfsaccommodatie realiseren. Deze accommodatie zou een uitstekende aanvulling kunnen zijn op het huidige aanbod en zeer zeker (mede) aantrekkelijk zijn voor de paarse leefstijl.

22

Zie voor een meer uitgebreide analyse het artikel ‘hervorming in verblijfsrecreatiesector’ van Merlijn Pietersma (beleidsmedewerker bij RECRON) in het vakblad vrijetijdsstudies nummer 1/2 , 2012. 23 We benadrukken hier graag nogmaals dat we niet de haalbaarheid hebben onderzocht; het gaat om een illustratie.

66





Kasteel Cammingha. Dit kleine kasteeltje direct aan de Kromme Rijn is recentelijk overgenomen door de Brothers Horeca Groep (BHG). Zij maken later in 2013 bekend wat zij met dit pand willen gaan doen. Een dergelijke locatie zou zich uitstekend lenen voor een bijzonder ‘paars’ verblijf. Kasteel Beverweert, eerder al benoemd bij de blauwe leefstijl voor dagrecreatie. Zou in combinatie met de blauwe en eventuele aqua leefstijl ook voor paars voor de verblijfsrecreatie aantrekkelijk kunnen worden gemaakt.

2. Kleinschalig, luxe verblijf op bijzondere locatie op bestaande bedrijven Een paarse voorziening kan ook gecreëerd worden op bestaande bedrijven. Camping De Vliert beschikt over een voor de paarse leefstijl aantrekkelijke pipowagen op een bijzondere en unieke plek op het bedrijf: uitkijkend over de boomgaarden. Dit laat zien dat bestaande bedrijven ook paarse accommodaties kunnen aanbieden op hun bedrijf. Bij kampeerbedrijven gaat het bijvoorbeeld om pipowagens, een boomhut of luxe ingerichte tenten. NB om het voor paars aantrekkelijk te houden is het van belang de plek op de camping ook exclusief en bijzonder te houden.

Een aantrekkelijke accommodatie voor de paarse leefstijl: een unieke iglo-bungalow en een luxe ingerichte boomhut. 9.2.3 Ontwikkelrichting zakelijke markt Ook deze ontwikkeling gaat uit van een aanvulling op het huidige aanbod. Het gaat hierbij met name om de ontwikkeling van bijzondere zakelijke accommodaties, bijvoorbeeld aan het water of in bijzonder erfgoed. De gemeente Bunnik beschikt door haar landgoederen, haar ligging aan de Kromme Rijn en haar goede bereikbaarheid over een zeer geschikte ligging voor dit soort accommodaties. We noemen twee locaties die we ook al eerder hadden genoemd voor de paarse en blauwe leefstijlen voor de private markt, die ook voor de zakelijke markt een uitstekende aanvulling lijken voor het huidige aanbod. 

Kasteel Cammingha. Zoals aangegeven maakt BHG later in 2013 bekend wat zij met dit pand willen gaan doen. Voor de zakelijke markt zou een dergelijke locatie een mooie aanvulling zijn: het voldoet precies aan het hierboven geschetste profiel, mits op een eigentijdse, luxe en bijzondere wijze aangekleed. 67

Foto: Kasteel Cammingha, direct aan de Kromme Rijn gelegen (bron: www.utrechtsebuitenplaatsen.nl) 

Kasteel Beverweert. Ook al eerder genoemd bij de blauwe en paarse leefstijlen. Ook voor dit gebouw geldt dat het een uitstekende aanvulling zou kunnen zijn op het huidige zakelijke aanbod.

De ´informele´ activiteiten die aanbieders in de gemeente Bunnik nu aan de zakelijke markt aanbieden (vaak in combinatie met vergaderlocaties) zijn divers. Echter, thema’s als cultuur en ontdek de stad (terwijl je er dichtbij ligt) missen in het huidige aanbod, en zouden dus in arrangementen en activiteiten ook een prima aanvulling kunnen zijn. 9.2.4 Ontwikkelrichting voor marketing en promotie Deze ontwikkelrichting gaat er vanuit dat het ook van belang is om goed onder de aandacht te brengen wat sterk is aan het aanbod in de gemeente Bunnik en dit ook op een vraaggerichte manier onder de aandacht te brengen. Het gaat bij de gemeente Bunnik met name om de groepen groen en aqua, omdat daarvoor de meeste voorzieningen te vinden zijn en de Unique Selling Points van de gemeente ook hierbij aansluiten. Deze groepen zijn goed in combinatie met elkaar aan te spreken. De SmartAgent Company geeft in de Recreantenatlas een aantal aandachtspunten voor de communicatie met de verschillende doelgroepen. Zij maken daarin onderscheid in de vier hoofdkleuren (zie hieronder), waarbij het goed is te beseffen dat de aqua doelgroep zich op de rand van blauw en groen bevindt:

68

Voor de groene belevingswereld (NB dus het groene kwadrant) geeft de SmartAgent Company de volgende aanbevelingen:

De aqua groep zit tussen het groene en blauwe kwadrant in. Daarom geven we hieronder ook de aanbevelingen voor het blauwe kwadrant weer.

69

9.2.5 Samenwerking en arrangementen De laatste ontwikkelrichting gaat uit van het stimuleren van de samenwerking tussen ondernemers en het ontwikkelen van arrangementen. De leefstijlanalyse die we in het kader van dit onderzoek uitvoerden biedt hiervoor mooie aanknopingspunten: ondernemers die aantrekkingskracht hebben op dezelfde leefstijlen hebben elkaar mogelijk meerwaarde te bieden. In bijlage 2 geven we een overzicht van de toeristisch-recreatieve bedrijven in Bunnik en hun voornaamste aantrekkingskracht op de verschillende leefstijlen.

70

Bijlage 1 Provinciaal, regionaal en lokaal beleid Per schaalniveau beschrijven we hieronder het beleid van de betreffende actoren.

Speerpunten provincie Utrecht De ambitie in de provinciale visie ‘Recreatie en Toerisme 2020’ is dat recreatie en toerisme een bijdrage leveren aan verhoging van de aantrekkelijkheid van de leefomgeving van inwoners én aan versterking van de kwaliteit van het vestigingsklimaat van bedrijven. De algemene doelen van het toeristisch-recreatief beleid zijn:   

een beter evenwicht tussen recreatieve vraag en aanbod (inhoudelijk) een efficiënte organisatie van het onderhoud en het beheer van recreatie (organisatorisch) een duurzame versterking van natuur, landschap en erfgoed (randvoorwaardelijk)

De provincie geeft de komende jaren deze doelen vorm door een actieve bijdrage te leveren aan vijf inhoudelijke opgaven (waarvan de eerste 4 gebiedsgericht/thematisch gericht zijn): 1. Verbinden van (erfgoed)attracties, routes, poorten en TOP’s tot samenhangend recreatief hoofdnetwerk (RHN). 2. Recreatiedruk om de steden accommoderen en fysieke belemmeringen opheffen 3. Vernieuwing in de natuur (EHS): ingreep op gebiedsniveau, nieuwe arrangementen tussen natuur en recreatie 4. Open landschap beter beleven: verbinden, verfraaien en verenigen, en aanpakken regelgeving 5. Ondernemerschap ondersteunen: innovatie, nieuwe concepten, samenwerkingsvormen en kennisbevordering Bron: Provinciale visie R&T 2020 Naast het toeristisch beleid heeft de provincie ook beleid voor het landelijk gebied. Dit is hieronder voornamelijk uitgewerkt in de speerpunten voor de Kromme Rijnstreek. Ook heeft de provincie onlangs een nieuwe ruimtelijke structuurvisie die enkele aandachtspunten voor gemeenten vragen, waaronder: • •

Gemeenten beschermen in hun bestemmingsplan bovenlokale recreatieterreinen, en bieden ze ontwikkelingsmogelijkheden (artikel 38, provinciale structuurvisie) Gemeenten zorgen voor bescherming en ontwikkeling van recreatie (en/of landschap, landbouw, natuur) in het provinciale recreatiezones en staan onder voorwaarden rode ontwikkelingen toe om recreatieve voorzieningen te realiseren (artikel 37, provinciale structuurvisie)

Speerpunten Kromme Rijnstreek Onder de AVP valt het gebiedsprogramma Kromme Rijnstreek. De Kromme Rijnstreek is een agrarisch cultuurlandschap met een rijke geschiedenis (de Kromme Rijn, landgoederen, forten en Limes). Voor behoud van dit agrarisch cultuurlandschap ligt de focus in het programma op een duurzame landbouwsector en voor behoud en beheer van het erfgoed op een rendabele (her)bestemming van landgoederen, forten en vrijkomende (monumentale) boerderijen. Verdere

71

kernkwaliteiten zijn te vinden in kleinschaligheid en openheid. Het gebied leent zich volgens de ‘Visie recreatief routenetwerk Kromme Rijnstreek’ daarom niet voor massatoerisme. Het programma Kromme Rijnstreek heeft drie hoofddoelstellingen: 1. fysieke vitalisering van de Kromme Rijnstreek (waaronder het bevorderen van de toegankelijkheid voor bezoekers) 2. sociaal economische vitalisering van de Kromme Rijnstreek (waaronder het stimuleren van leefbaarheid, faciliteren van groen (en cultureel en/of sociaal, MVO) en vermarkten van de Kromme Rijnstreek) 3. behouden en ontwikkelen van de publiekprivate samenwerking In de integrale gebiedsvisie voor deze streek, ‘De Kracht en Pracht van het Kromme Rijngebied’, wordt gekozen voor het toeristisch-recreatief verder ontwikkelen van het gebied, waarbij het vergroten van de belevingswaarde en het uitbreiden en versterken van de routegebonden recreatiemogelijkheden centraal staan. De relatie tussen stad Utrecht en de Kromme Rijnstreek en de verbinding met de Utrechtse Heuvelrug krijgt daarbij vooral aandacht. Speerpunten hierbij zijn:       

Realisatie van een sluitend routenetwerk voor wandelaars en fietsers Ontwikkeling van nieuwe en kwaliteitsverbetering van bestaande Toeristisch Opstappunten (TOP). Aanjagen van nieuwe economie op platteland, te beginnen vanuit de streekpromotie en recreatieve voorzieningen Groen (en cultureel en/of sociaal, MVO) te faciliteren, ondernemerschap in landbouw en erfgoed op het gebied van kwaliteitsverbetering en publiekprivate samenwerking Stapsgewijs ontwikkelen, afstemmen en uitvoeren van een streekbrede uitnodigingsplanologie met ruimtelijke kwaliteit als uitgangspunt. Uitbouwen van ingezette streekpromotie in samenwerking met VVV en lokale ondernemers Streek verbinden aan Nederland en Europa met samenwerkingsprojecten in het kader van LEADER.

De Kromme Rijnstreek kiest ervoor zich te richten op de doelgroepen dichtbij:   

de eigen inwoners van de Kromme Rijnstreek de inwoners van de omliggende regio (Utrecht, Nieuwegein, Zeist, De Bilt) de verblijfstoeristen op de Utrechtse Heuvelrug.

Hiermee speelt de Kromme Rijnstreek in op de behoefte aan recreatiemogelijkheden dicht bij huis (o.a. ook relatie stad- Kromme Rijnstreek) en op het afleiden van de recreatiedruk van Nationaal Park Utrechtse Heuvelrug (relatie Kromme Rijnstreek – Utrechtse heuvelrug). Bronnen:  

Gebiedsprogramma Vallei – Heuvelrug – Kromme Rijnstreek 2012-2015 ‘De Kracht en Pracht van het Kromme Rijngebied’

72

Speerpunten gemeente Bunnik In het Collegeprogramma 2010-2014 zijn de volgende speerpunten voor de gemeente Bunnik benoemd: 1. 2. 3. 4. 5.

Interactieve beleidsvorming Duurzaamheid Financiële stabiliteit Natuur, landschap en recreatie Ontwikkeling van de dorpen

M.b.t. punt 2: In 2010 is de campagne gestart om van Bunnik een Fairtrade Gemeente te maken. In december 2011 is door de landelijke Fairtrade organisatie aan Bunnik het certificaat Fairtrade Gemeente toegekend. M.b.t. punt 4 streeft het college ernaar om de ecologische en landschappelijke kernkwaliteiten van het gebied (zoals de dijkloze Kromme Rijn, landgoederenlandschap, agrarisch cultuurlandschap en Nieuwe Hollandse Waterlinie) in stand te houden en te versterken. Bedrijfsactiviteiten die deze kwaliteiten ondersteunen willen zij stimuleren. Er wordt gestreefd naar een goede recreatieve toegankelijkheid van het (buiten)gebied voor fietsers en wandelaars. Bij waardevolle initiatieven zoals de ‘Tuinen van Utrecht’ waarbij aangesloten kan worden. Recreatie en toerisme worden gestimuleerd passend bij het karakter van de Kromme Rijnstreek. Ook wil de gemeente haar cultuurhistorie benutten. Zo heeft de gemeente de intentie om de bekendheid en zichtbaarheid van de Limes binnen de gemeente te vergroten, dit in samenwerking met de omliggende Limesgemeenten. Verder ziet de gemeente mogelijkheden voor een versterking in het gebied door de onderdelen cultuurhistorie, natuur, recreatie, toerisme en economie met elkaar te combineren in verschillende varianten. Denk aan entrees in een soort van poorten. De gemeentelijke rol is in deze faciliterend. Het particulier initiatief moet het verder oppakken en vormgeven. Bron: Collegeprogramma 2010-2014, gemeente Bunnik Ander beleid in de gemeente Bunnik waar mogelijk combinaties te maken zijn met recreatie & toerisme Naast het collegeprogramma ontwikkelt de gemeente voor diverse beleidsterreinen nieuwe nota’s. Enkele die we hieronder toelichten waar mogelijk combinaties te maken zijn, betreffen het speelruimteplan, de jeugdnota en de intenties m.b.t. het nieuwe verkeersbeleid. Speelruimteplan 2012-2022: De Gemeente Bunnik24 biedt van nature veel speelmogelijkheden. De natuurlijke ligging langs de Kromme Rijn en de opengestelde buitenplaatsen, zoals het park Amelisweerd en de bossen er om heen, geven veel mogelijkheden om te spelen. De gemeente is in 2008 uitgeroepen tot één van de kindvriendelijkste gemeenten van Nederland. In het nieuwe speelruimteplan dat alleen ingaat op de speelgelegenheden in de dorpen worden enkele ontbrekende elementen (waar nog winst te behalen is) in de speelruimte in Bunnik genoemd: 

meer uitdagende toestellen (bv een kabelbaan en springtoestellen)

24

Het gemiddelde aandeel kinderen binnen de totale bevolking in de gemeente Bunnik bedraagt 24% hetgeen als een normaal aandeel van de bevolking mag worden beschouwd

73

  

natuurlijke elementen en informele speelaanleidingen die mogelijkheid geven tot andersoortig spel (fantasiespel en bv.bouwen) gethematiseerde plekken of plekken met bijzondere toestellen of speelaanleidingen. Eigen speelplekken speciaal voor oudere kinderen in de leeftijd tot 12 jaar om meer uitleven met wildere spelletjes

Jeugdnota 2009-2012: Hieronder beschrijven we enkele gemiste elementen op het gebied van ontspanning en vrije tijd die toendertijd werden genoemd door jongeren tijdens een bijeenkomst over de jeugdnota.     

Grote overdekte speelplek (in Bunnik) Skatebaan / skatepark in Bunnik en Werkhoven (zoals in Zeist) Meer kledingwinkels (in Bunnik) Bioscoop (in Bunnik) Vergroting van het speelbos bij Het Palet

Verkeersbeleid: De gemeente Bunnik heeft de volgende intenties m.b.t. haar nieuwe verkeersbeleid        

Studie 4 varianten oostelijke ontsluiting Houten verleggen N229 i.v.m. Odijk-west (Spits) afsluitingen Fietspad Odijk-Achterdijk Fietspad N410 Verbeteren fietsbrug over A12 Ontwikkelingen en ontsluiting Nieuw Wulven Reconstructie N411 bij Vechten

Bestemmingsplan: In het buitengebied mag je bij een agrarisch bedrijf is het mogelijk de volgende recreatieve nevenactiviteiten te ontplooien:   

natuurvoorlichting en -educatie, kinderboerderij, tot 700 m²;

  

kampeerboerderij, tot 700 m²;

atelier, tentoonstellingsruimte, tot 300 m²; "bed and breakfast"-appartementen, per agrarisch bedrijf ten hoogste 5 van maximaal 200 m² per appartement, in de bedrijfswoning of in daaraan aangebouwde bedrijfsgebouwen, dan wel in bestaande vrijstaande bedrijfsgebouwen; zorgboerderij, met overnachtingsmogelijkheden voor ten hoogste 5 personen, tot 700 m²; horeca ten dienste van extensieve recreatie, zoals een theehuis of een terras, tot 70 m²;

Dilemma tussen recreatie en landbouw: Het buitengebied is voor agrariërs, die moeten er geld kunnen verdienen. Hierdoor mogen burgers geen B&B of camping beginnen.

74

Speerpunten buurgemeenten Houten en Wijk bij Duurstede Hieronder de belangrijkste R&T speerpunten van de buurgemeenten. Gemeente Houten Houten heeft van origine geen recreatief-toeristisch imago, maar een imago van van rust, groen, veilig, kindvriendelijk en leefbaar met een gevarieerde landschap rondom Houten, de recreatief aantrekkelijke fruitteelt en de rust. Maar de gemeente heeft wel veel potentie. De toeristischrecreatieve visie in de gemeente Houten is uitgewerkt in een zestal ambities met de volgende uitgangspunten: kleinschaligheid, kwaliteit, goed gastheerschap, eigen kracht en zinvol aanhaken op andere gebieden. De gemeente richt zich primair op de eigen inwoners en gasten uit de regio. De ambities zijn:      

Recreatieve basisstructuur: het verbeteren van de ontsluiting van het landelijk gebied en de stadsrandzone voor langzaam recreatief verkeer. Pleisterplaatsen en rustpunten: stimuleren en faciliteren van dag- en verblijfsrecreatie. Zakelijk toerisme: samen met de markt stimuleren van deze interessante groeimarkt, onder andere door toeristisch-recreatieve arrangementen. De stadsrand: ontwikkelen van een samenhangend concept tot uitloopgebied met uitvoeringsprojecten. Natuurlijk recreëren en avontuurlijk spelen: versterken natuurlijk karakter groenstructuur en aanleg voorzieningen voor buiten spelen en bewegen. Promotie en informatievoorziening: verbeteren van de informatievoorziening op het gebied van recreatie en toerisme, zowel fysiek als digitaal. Tevens promotie van Houten (citypromotie) en als onderdeel van de Kromme Rijnstreek.

Bron: Visie Recreatie en Toerisme Startpunt Houten, juni 2009 Gemeente Wijk bij Duurstede De toeristische-recreatieve aantrekkingskracht van de gemeente ligt hoofdzakelijk in de cultuurhistorische waardevolle kernen Wijk bij Duurstede, Cothen, Langbroek en in het buitengebied rondom de Langbroekerwetering. Op basis hiervan maakt de gemeente onderscheidt in enkele gebieden of recreatielandschappen: het “landgoederenkwartier”, het “cultuurkwartier”, het “fruitkwartier” en het “waterkwartier” en het “stadskwartier”. Doelstellingen voor het toerisme in de gemeente Wijk bij Duurstede zijn:   

Structureren en reguleren van het recreatieve gebruik Kwaliteitsverbetering van de extensieve vormen van recreatie Verbetering van de toeristisch-recreatieve infrastructuur en ontsluiting van de gemeente Wijk bij Duurstede.

Er is een diversiteit aan actiepunten geformuleerd waaronder: uitbreiding verblijfsrecreatie, winkelrouting en uitbreiding winkelbestand, waterfront ontwikkeling met passantenhaven en ontsluiting centrum van Wijk. Sleutelwoorden in de ontwikkeling van het buitengebied zijn kleinschaligheid, identiteit en authenticiteit. De gemeente richt zich op haar eigen inwoners en wat betreft toerisme bepaalt het aanbod de vraag. Deze doelgroepen dienen te passen bij de

75

imagobepalende criteria, dus een natuurminnend, cultuurminnend of waterminnend publiek en geen massa-toerist. Bron: Toeristisch-recreatief beleid Wijk bij Duurstede, Deelvisie behorend bij de Structuurvisie Wijk bij Duurstede, Augustus 2005

76

Bijlage 2 Overzicht ‘gekleurde’ voorzieningen In de onderstaande tabel geven we per voorziening aan op welke leefstijl(en) de accommodatie voornamelijk aantrekkingskracht uitoefent.

VOORZIENING

PLAATS

GEEL

PAARS GROEN AQUA LIME

ROOD BLAUW

Dagrecreatie Vroeg

Bunnik

Theeschenkerij Amelisweerd

Bunnik

Stayokay cafe

Bunnik

Theehuis Rhijnauwen

Bunnik

Fort Vechten (Stichting werk aan de linie, Nieuwland)

Bunnik

Activiteiten en evenementen op Fort Vechten (Art of Events, Rakos en Solexverhuur Utrecht)

Bunnik

Postillion

Bunnik

t Wapen van Bunnik

Bunnik

Rodaen

Bunnik

De Bank & Co

Bunnik

Tuinderij Amelis'Hof

Bunnik

Funtivity Events

Bunnik

Pont van het Landschap en infocentrum

Bunnik

Brothers

Bunnik

Golfbaan De Kromme Rijn

Bunnik

t Wapen van Odijk restaurant

Odijk

Restaurant Buitengewoon

Odijk

Manege Rijnstein Kaasboerderij De Ossenwaard Molen Rijn en Weert



  

 



 





  

Odijk

Oostroms Hoeve



 

t Wapen van Odijk pannenkoekenhuis

Watertoren Werkhoven







   

 











 





 





 

   

  





 

 



 



  



 







Werkhoven



Werkhoven



Odijk



Werkhoven







   







 

Werkhoven



 

77

Verblijfsrecreatie Stayokay Bunnik Camping de Boomgaard Minicamping de Vliert Postillion B&B van Hoornelaan Boerderijcamping de Prinsenhof Vakantiehuis Katteveld Groepsaccommodatie Katteveld B&B De Pit-stop Conferentiecentrum Samaya

 Bunnik



Bunnik



Bunnik









Bunnik





Odijk

 

Odijk

 

Werkhoven Werkhoven



 

78



 

  

Werkhoven Werkhoven

 

  



  







Recreatie en toerisme in Bunnik. Eindrapport als bouwsteen voor opstellen beleidsnotitie

Recommend Documents