Recepten voor een toegankelijke woning en woonomgeving

Recepten voor een toegankelijke woning en woonomgeving

Mieke Broeders Directeur Enter, Vlaams expertisecentrum toegankelijkheid

Aalst , 7 mei 2014 ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid

Investeren in toegankelijkheid is investeren in de toekomst

1

Overzicht  Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid  Toegankelijkheid en Universal Design  Meegroeiwonen  De zilveren sleutel  Wonen met zorg  info ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


2

Enter Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid

bijdragen aan een coherent Vlaams toegankelijkheidsbeleid door:   

te inspireren, informeren en sensibiliseren te meten en onderzoeken te ondersteunen en samen te werken

De samenwerking tussen gebruikers, beleidsmakers, professionelen is de rode draad.

©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


3

Expertise toegankelijkheid verankeren in diverse domeinen

■ publieke gebouwen

■ publieke omgeving

■ mobiliteit

■ wonen

■ zorg

■ cultuur en vrije tijd

■ toerisme

■ onderwijs

■ ■ ■ ■ park en groen

■ communicatie


■ sport

4


4

Toegankelijkheid? Integrale toegankelijkheid is… BEREIKBAAR BETREEDBAAR

BEGRIJPBAAR +

IEDEREEN

+

BRUIKBAAR



5

Waarom?  Anticiperen op nieuwe maatschappelijke trends:    

Vergrijzing Emancipatie van gebruikers Evolutie in de zorg: inclusief, thuiszorg, ambulant … Striktere regelgeving

 Nieuwe markt met eigen kenmerken:   

Niet stigmatiserend, niet ‘hulpmiddelenachtig ‘ Voor meer mensen bruikbaar dus grotere markt Open markt - Universal design versus hulpmiddelen beschermde markt

 Duurzaamheid  Veilig en ergonomisch: ook voor personeel! ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid

6


6

Toegankelijkheid? Hoe integrale toegankelijkheid bereiken? 1. Volg het bouw of ontwerpproces

2. Universal Design ontwerpstrategie 3. Keten van toegankelijkheid respecteren

3. ergonomische principes

4. Gebruik ergonimische principes 2. Keten van toegankelijkheid

1. Universal Design ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


7

Toegankelijkheid in het bouwproces Volg het ontwerpproces!

Projectdefinitie

(voor)ontwerp tot bouwaanvraag

Opmaak aanbestedings -dossier tot aanbesteding

Bouwfase tot oplevering

ingebruikname

Omschrijving toegankelijkheidsdoelstelling van het gebouw Vastleggen van (infra)structurele, ruimtelijke criteria (organisatorisch, planmatig, …) van toegankelijkheid = grote structuren vastleggen Vastleggen van technische en detailcriteria van toegankelijkheid (ruimten, bouwelementen) als voorwaarde voor de bouw Controle op de uitvoering, garantie voor kwaliteit van toegankelijkheid Gebouwmanagement met oog voor het behoud van het comfort geboden door toegankelijkheid

Bouwheer, bestuur … en ontwerper spelen een cruciale rol vanaf de start! ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


8

ontwerpproces De meerkost van toegankelijkheid stijgt evenredig met het moment van actie in het ontwerp- en bouwproces

Rendement

Kosten

Toegankelijkheid

2

Tijdstip van integratie in het bouwproces ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


9

Universal Design ‘

Good design enables, bad design disables’ EIDD Stockholm Declaration, 2004

Universal Design is the design of products and environments to be usable by all people, to the greatest extent possible, without the need for adaptation or specialized design.“ Ron Mace



10

Overal toepasbaar! Universal Design “Hoe kan een product, grafisch ontwerp, gebouw,

publiek ruimte zowel esthetisch als functioneel zijn voor een zo groot mogelijke groep gebruikers?” producten

objecten

communicatie omgeving diensten

gebouwen


inrichting


11

7 principes van Universal Design



12

Toegankelijkheid en universal design UD  verschuiving van ideale man naar diversiteit van de gebruiker



13

Universal Design Woonlabo  Demonstratie van meegroeiwonen en Universal Design in Hasselt  Samenwerking tussen Provinciale Hogeschool Limburg Architectuur en Gezondheidszorg en Toegankelijkheidsbureau  Efro project ondersteund door Europa, Vlaamse Gemeenschap, Provincie Limburg en Hasselt  ENTER partner voor onderzoek en nieuwe productontwikkelingen



14

Universal Design Woonlabo Woning

Bezoekerscentrum

Vorming & onderzoek

Demonstratie UD 2 wooneenheden Permanente collectie

Informatie Advies

Thematische collectie Vorming, workshops, studiedagen Samenwerking met bedrijven Innovatie en onderzoek



15

www.woonlabo.be Woonlabo



16

Keten van toegankelijkheid



17

De keten van toegankelijkheid De samenhang en verwevenheid van elk aspect = sterkte MACRO Planologie, beleid, visie, ruimtelijke bestemming…

MESO Stedelijke context, diensten en voorzieningen, openbaar domein…

MICRO gebouwniveau



18

MEEGROEIWONEN ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


19

MEEGROEIWONEN is …

duurzame, lange termijnvisie op wonen en bouwen ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


20

Aanpasbaar en flexibel, functioneel en ergonomisch!



21

Aanpasbaar en flexibel (ver)bouwen? Uitgangspunt =

bewoner(s) en zijn woonwensen, vandaag en morgen



22

Aanpasbaar en flexibel (ver)bouwen? Doel = aanpassingen of wijzigingen zijn eenvoudig realiseerbaar



23

Aanpasbaar en flexibel (ver)bouwen? Voorwaarde = basisconcept van de woning met een aanpasbare structuur



24

Aanpasbaar en flexibel (ver)bouwen? De woning past zich aan wanneer nodig … niet de mens! > MEEGROEIMARGE INTEGREREN



25

Aanpasbaar en flexibel (ver)bouwen? 5 meegroei teasers 1. Kies een concept!

2. Organiseer het plan goed 3. Maak passende ruimten, goede afmetingen 4. Maak ergonomische handelen mogelijk 5. Bekijk voor en na

Voor de woning ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


26

1.

Kies een concept!

2. Organiseer het plan goed 3. Maak passende ruimten, goede afmetingen 4. Maak ergonomische handelen mogelijk 5. Bekijk voor en na



27

1. Kies een concept! Keuze voor toekomstige mogelijkheden  eisen voor de woning Vandaag gezinswoning, op termijn meergezinswoning?



28

1. Kies een concept! Vandaag gezinswoning, op termijn meergezinswoning Zonder uitbreiding van het volume:

> Locatie trappen, basisafmetingen ruimten, afsluitbaarheid van zones, herverdeling en herbestemming bestaande ruimten, voorzieningen in technieken…



29

1. Kies een concept! Vandaag gezinswoning, op termijn meergezinswoning Zonder uitbreiding van het volume: herbestemming ruimten en herorganisatie



30

1. Kies een concept! Vandaag gezinswoning, op termijn meergezinswoning Zonder uitbreiding van het volume: herbestemming ruimten en herorganisatie



31

1. Kies een concept! 2. Organiseer het plan goed 3. Maak passende ruimten, goede afmetingen 4. Maak ergonomische handelen mogelijk 5. Bekijk voor en na



32

2. Organiseer het plan goed Veel gebruikte routes in een woning zijn belangrijk



33

2. Organiseer het plan goed Relatie van de ruimten onderling: keuken, berging, leefruimte (eetplaats)



34

2. Organiseer het plan goed Relatie van de ruimten onderling: slaapkamer, badkamer



35




36

3. Maak passende ruimten, goede afmetingen

Afmeting

Flexibiliteit afhankelijk van vorm, maatvoering, technieken…

Mogelijkheden



37

3. Maak passende ruimten, goede afmetingen Drempelloosheid is structureel

Filieux architecten ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


38

3. Maak passende ruimten, goede afmetingen Drempelloosheid is structureel, maar ook detail!



39

3. Maak passende ruimten, goede afmetingen Routes, gangen, niveauverschillen, deuren… zijn geen obstakel



40

3. Maak passende ruimten, goede afmetingen Functieruimten goed bruikbaar vanaf de start



41




42

4. Maak ergonomisch handelen mogelijk Organiseer de keuken naar comfort en werkhoogten



43

4. Maak ergonomisch handelen mogelijk Kies voor comfort in sanitaire ruimten!



44




45

5. Bekijk voor en na Ombouw berging naar multifunctionele ruimte: bergruimte?



46

5. Bekijk voor en na Ombouw toilet en berging naar badkamer: bergruimte?



47

www.meegroeiwonen.info



48

De zilveren sleutel www.dezilverensleutel.be

 Ouderen tijdig, bewust doen nadenken over hun woonsituatie en hen hierbij ondersteunen  Zelfstandig, comfortabel en veilig wonen van ouderen promoten  Voor jonge senioren, ouderen met zorgbehoeften en hun familie, professionelen en beleidsmakers



49

De zilveren sleutel



50

Meegroeiwonen op wijkniveau  Buurt met een gevarieerd aanbod van woontypes en hulpvoorzieningen  Toegankelijkheid van de leefomgeving  Mobiliteit  Hulp en zorg binnen handbereik  Woonzorgzones



51

Proefproject (1)  ‘Proefproject renovatie seniorenwoongelegenheden volgens het principe meegroeiwonen op wijkniveau’  Woonzorgzones: visie op niveau stad Genk  Pilootproject 200 duplexwoningen in tuinwijken(mijncités): sociale huisvestingsmaatschappij Nieuw Dak i.s.m. de stad en OCMW van Genk  Stuurgroep: organisaties thuisverpleging, ouderen, buurt-werking, bewoners/ huurders  Procesbegeleiding: Enter



52

Pilootproject woonzorgzone  Methodiekontwikkeling om te komen tot een geïntegreerde benadering (publiek domein, dienstverlening, mobiliteit, zorg …) van toegankelijkheid als basisvoorwaarde van een woonzorgzone  Analyse van toegankelijkheid en indelen in 3 kwaliteitsniveaus (hoog, basis, eco) van toegankelijkheid binnen een afgebakende zone  Monitoringinstrument: Knelpuntenanalyse gekoppeld aan een globaal actieplan voor het gebied  Aanleveren van gegevens voor beleidsontwikkeling en integratie in het GIS bestand van de stad Genk  Aanbevelingen voor publicatie info gebruikers ©Enter, Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid


53

Aalst - Proeftuin Aging in Place - Integrale ouderentoets - Screening van dienstverlening en infrastructuur - Methodiek en draaiboek voor gemeenten



54

Vlaams Expertisecentrum Toegankelijkheid www.entervzw.be

WEBSITES

Toegankelijkheidsmetingen van bestaande gebouwen www.toevla.be

Ontwerpaanbevelingen voor publieke gebouwen www.toegankelijkgebouw.be Levenslang wonen www.meegroeiwonen.info Zelfstandig wonen van ouderen www.dezilverensleutel.be Goede voorbeelden en ontwerpaanbevelingen publiek toegankelijk domein www.toegankelijkeomgeving.be Toegankelijke jeugdlokalen www.toegankelijkejeugdlokalen.be MeerMobiel - Iedereen op weg www.meermobiel.be



55

55

Wonen met zorg : inspiratiebundels van … www.entervzw.be -> publicaties



56

Handboek toegankelijk gebouw www.toegankelijkgebouw.be



57

Wenkenbladen toegankelijkheid van … www.entervzw.be/publicaties



58

Enter vzw

Vragen?

www.entervzw.be



59

Bedankt! [email protected]

Belgiëplein 1 3510 Kermt




011 26 50 30



www.entervzw.be [email protected]


60



61

Recepten voor een toegankelijke woning en woonomgeving

Recommend Documents