Recente voornaamgeving in Kasterlee Een onderzoek naar de evolutie in de voornaamgeving in Kasterlee van 1975 tot 2010 Jonas Loos
Masterproef voorgedragen aan de Faculteit Letteren en Wijsbegeerte voor het behalen van de graad van Master in de taal- en letterkunde: Nederlands
Promotor:
Prof. Dr. J. Van Keymeulen
Copromotor: Prof. Dr. M. Devos
Voorwoord In dit voorwoord zou ik graag alle mensen bedanken die mij hebben geholpen bij de verwezelijking van deze scriptie. Allereerst een bijzonder woord van dank aan mijn promotor Prof. Dr. Jacques van Keymeulen en mijn co-promotor Prof. Dr. Magda Devos. Zij stonden mij de hele tijd bij met hun raad en hebben mijn vele vragen altijd met zorg beantwoord. Verder wil ik ook mevrouw Ann Noyens en de medewerkers van de dienst Bevolking bedanken die mij erg vriendelijk hebben ontvangen en mij in een recordtempo de gewenste gegevens hebben bezorgd. Een laatste bedankje gaat uit naar alle mensen die mij, al dan niet zonder het zelf te weten, de nodige steun en hulp hebben gegeven om deze taak tot een goed einde te brengen.
Inhoudsopgave Voorwoord Hoofdstuk 1: Opzet en methode……………………………....... 1 1.1 .Opzet………………………………………………………….... 1 1.2. Methode………………………………………………………… 1 1.2.1. Materiaal…………………………………………………………… 1 1.2.1.1. Onderzoeksgebied en –periode………………………….. 1 1.2.1.2. Verzameling materiaal…………………………………... 1 1.2.2. Verwerking materiaal……………………………………………… 2 1.2.2.1. Indeling in taalsferen……………………………............. 2 1.2.2.2. Type of variant…………………………………………... 4 1.2.2.3. Lengte voornaam…………………………........................ 5 1.2.3. Opbouw per hoofdstuk……………………………………………. 5
Hoofdstuk 2: Voornaamgeving 1975…………………………… 6 2.1. Voornamenbestand 1975………………………………………. 6 2.1.1. Jongensnamen: 87 geboortes……………………………………… 6 2.1.2. Meisjesnamen: 119 geboortes…………………………………….. 8
2.2. Meest frequente voornamen……………………………………. 10 2.2.1. Meest frequente jongensnamen…………………………………… 10 2.2.2. Meest frequente meisjesnamen……………………………………. 10
2.3. Verscheidenheid namenlexicon ……………………………….. 11 2.3.1. Verscheidenheid namenlexicon……………………………………. 11 2.3.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen…………………………. 12
2.4. Taalsfeer eerste voornaam……………………………………… 12 2.4.1. Algemeen………………………………………………………… 12 2.4.2. Per sekse………………………………………………………….. 13
2.5. Tweede-naamgeving…………………………………………… 14 2.6. Lengte voornaam………………………………………………. 14
Hoofdstuk 3: Voornaamgeving 1980…………………………… 15 3.1. Voornamenbestand 1975………………………………………. 15 3.1.1. Jongensnamen: 87 geboortes………………………………………. 15 3.1.2. Meisjesnamen: 110 geboortes…………………………………….. 16
3.2. Meest frequente voornamen……………………………………. 18 3.2.1. Meest frequente jongensnamen……………………………………. 18 3.2.2. Meest frequente meisjesnamen…………………………………….. 19
3.3. Verscheidenheid namenlexicon …………………………….
20
3.3.1. Verscheidenheid namenlexicon……………………………………. 20 3.3.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen…………………………..20 i
3.4. Taalsfeer eerste voornaam……………………………………… 21 3.4.1. Algemeen………………………………………………………….. 21 3.4.2. Per sekse ………………………………………………………….. 22
3.5. Tweede-naamgeving……………………………………………. 23 3.6. Lengte voornaam……………………………………………….. 23
Hoofdstuk 4: Voornaamgeving 1985…………………………… 24 4.1. Voornamenbestand 1975……………………………………….. 24 4.1.1. Jongensnamen: 87 geboortes………………………………………. 24 4.1.2. Meisjesnamen: 90 geboortes……………………………………….. 26
4.2. Meest frequente voornamen…………………………………….. 27 4.2.1. Meest frequente jongensnamen……………………………………..27 4.2.2. Meest frequente meisjesnamen…………………………………….. 28
4.3. Verscheidenheid namenlexicon…………………………………. 29 4.3.1. Verscheidenheid namenlexicon…………………………………… 29 4.3.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen………………………… 29
4.4. Taalsfeer eerste voornaam……………………………………… 30 4.4.1. Algemeen………………………………………………………….. 30 4.4.2. Per sekse…………………………………………………………….30
4.5. Tweede-naamgeving……………………………………………. 31 4.6. Lengte voornaam………………………………………………… 32
Hoofdstuk 5: Voornaamgeving 1990…………………………… 32 5.1. Voornamenbestand 1975…………………………………………32 5.1.1. Jongensnamen: 87 geboortes………………………………………. 32 5.1.2. Meisjesnamen: 138 geboortes……………………………………... 34
5.2. Meest frequente voornamen…………………………………….. 36 5.2.1. Meest frequente jongensnamen……………………………………..36 5.2.2. Meest frequente meisjesnamen…………………………………….. 37
5.3. Verscheidenheid namenlexicon…………………………………. 38 5.3.1. Verscheidenheid namenlexicon……………………………………. 38 5.3.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen…………………………. 38
5.4. Taalsfeer eerste voornaam……………………………………… 39 5.4.1. Algemeen………………………………………………………….. 39 5.4.2. Per sekse…………………………………………………………….40
5.5. Tweede-naamgeving…………………………………………….. 41 5.6. Lengte voornaam………………………………………………… 41
Hoofdstuk 6: Voornaamgeving 1995…………………………… 42 6.1. Voornamenbestand 1975……………………………………….. 42 ii
6.1.1. Jongensnamen: 87 geboortes………………………………………. 42 6.1.2. Meisjesnamen: 86 geboortes……………………………………… 44
6.2. Meest frequente voornamen…………………………………….. 46 6.2.1. Meest frequente jongensnamen……………………………………. 46 6.2.2. Meest frequente meisjesnamen…………………………………….. 47
6.3. Verscheidenheid namenlexicon………………………………… 48 6.3.1. Verscheidenheid namenlexicon……………………………………. 48 6.3.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen…………………………. 48
6.4. Taalsfeer eerste voornaam………………………………………. 49 6.4.1. Algemeen…………………………………………………………... 49 6.4.2. Per sekse…………………………………………………………….50
6.5. Tweede-naamgeving…………………………………………….. 51 6.6. Lengte voornaam………………………………………………… 51
Hoofdstuk 7: Voornaamgeving 2000…………………………… 52 7.1. Voornamenbestand 1975………………………………………. 52 7.1.1. Jongensnamen: 87 geboortes……………………………………… 52 7.1.2. Meisjesnamen: 96 geboortes………………………………………. 54
7.2. Meest frequente voornamen…………………………………….. 56 7.2.1. Meest frequente jongensnamen……………………………………. 56 7.2.2. Meest frequente meisjesnamen…………………………………….. 56
7.3. Verscheidenheid namenlexicon………………………………… 57 7.3.1. Verscheidenheid namenlexicon……………………………………. 57 7.3.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen…………………………. 57
7.4. Taalsfeer eerste voornaam……………………………………… 58 7.4.1. Algemeen…………………………………………………………. 58 7.4.2. Per sekse…………………………………………………………… 59
7.5. Tweede-naamgeving…………………………………………… 60 7.6. Lengte voornaam………………………………………………. 60
Hoofdstuk 8: Voornaamgeving 2005………………………….... 61 8.1. Voornamenbestand 1975……………………………………….. 61 8.1.1. Jongensnamen: 87 geboortes………………………………………. 61 8.1.2. Meisjesnamen: 68 geboortes……………………………………….. 63
8.2. Meest frequente voornamen……………………………………. 65 8.2.1. Meest frequente jongensnamen…………………………………… 65 8.2.2. Meest frequente meisjesnamen…………………………………… 66
8.3. Verscheidenheid namenlexicon……………………………….. 66 8.3.1. Verscheidenheid namenlexicon…………………………………… 66 8.3.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen…………………………. 67 iii
8.4. Taalsfeer eerste voornaam……………………………………… 67 8.4.1. Algemeen…………………………………………………………. 67 8.4.2. Per sekse ………………………………………………………….. 68
8.5. Tweede-naamgeving……………………………………………. 69 8.6. Lengte voornaam……………………………………………….. 69
Hoofdstuk 9: Voornaamgeving 2010…………………………… 70 9.1. Voornamenbestand 1975……………………………………….. 70 9.1.1. Jongensnamen: 87 geboortes………………………………………. 70 9.1.2. Meisjesnamen: 64 geboortes……………………………………….. 71
9.2. Meest frequente voornamen…………………………………….. 73 9.2.1. Meest frequente jongensnamen……………………………………. 73 9.2.2. Meest frequente meisjesnamen…………………………………..... 74
9.3. Verscheidenheid namenlexicon………………………………… 74 9.3.1. Verscheidenheid namenlexicon……………………………………. 74 9.3.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen…………………………..75
9.4. Taalsfeer eerste voornaam……………………………………… 75 9.4.1. Algemeen…………………………………………………………. 75 9.4.2. Per sekse…………………………………………………………… 76
9.5.Tweede-naamgeving……………………………………………. 77 9.6. Lengte voornaam……………………………………………….. 77
Hoofdstuk 10: Evoluties voornaamgeving 1975-2010………… 78 10.1. Algemeen…………………………………………………….. 78 10.2. Evolutie verscheidenheid namenlexicon……………………… 78 10.2.1. Aantal verschillende namen……………………………………… 78 10.2.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen…………………………79
10.3. Evolutie taalsferen……………………………………………... 81 10.3.1. Algemeen………………………………………………………… 81 10.3.2. Per sekse…………………………………………………………. 83 10.3.3. Per taalsfeer………………………………………………………. 86 10.3.3.1. Arabische/Iraanse namen……………………………….. 86 10.3.3.2. Bijbelse/Hebreeuwse namen……………………………. 86 10.3.3.3. Duitse namen…………………………………………… 87 10.3.3.4. Engelse/Keltische namen……………………………….. 88 10.3.3.5. Exotische/Aziatische namen……………………………. 88 10.3.3.6. Franse namen…………………………………………… 89 10.3.3.7. Griekse namen………………………………………….. 90 10.3.3.8. Italiaanse/Spaanse/Catalaanse/Baskische namen………. 90 10.3.3.9. Latijnse namen…………………………………………. 91 iv
10.3.3.10. Nederlandse namen…………………………………… 91 10.3.3.11. (Oud)-Germaanse namen…………………………….. 92 10.3.3.12. Scandinavische/Friese namen…………………………. 93 10.3.3.13. Slavische/Hongaarse namen………………………….. 93
10.4. Evolutie tweede-naamgeving…………………………………. 94 10.5. Evolutie lengte voornaam ………………………………… 95 10.5.1. Aantal lettergrepen per naam…………………………………….. 95 10.5.2. Gemiddelde lengte voornaam……………………………………. 97
Hoofdstuk 11: Vergelijking met stad Aalst 1975-2005……….. 97 11.1. Algemeen……………………………………………………… 97 11.2. Verscheidenheid namenlexicon………………………………. 98 11.2.1. Verscheidenheid namenlexicon………………………………….. 98 11.2.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen……………………….. 100
11.3. Gemiddelde lengte voornaam………………………………… 101 11.4. Evolutie taalsferen 1975-2005……………………………….. 102 11.4.1. Algemeen………………………………………………………… 102 11.4.2. Vergelijking taalsferen Aalst vs Kasterlee……………………….. 103 11.4.2.1. Arabische/Iraanse namen………………………………. 103 11.4.2.2. Bijbelse/Hebreeuwse namen……………………………. 103 11.4.2.3. Duitse namen…………………………………………… 104 11.4.2.4. Engelse/Keltische namen………………………………. 105 11.4.2.5. Exotische/Aziatische namen…………………………… 105 11.4.2.6. Franse namen…………………………………………… 106 11.4.2.7. Griekse namen………………………………………….. 107 11.4.2.8. Italiaanse/Spaanse/Catalaanse/Baskische namen………. 107 11.4.2.9. Latijnse namen………………………………………….. 108 11.4.2.10. Nederlandse namen……………………………………. 108 11.4.2.11. (Oud)-Germaanse namen……………………………… 109 11.4.2.12. Scandinavische/Friese namen…………………………. 110 11.4.2.13. Slavische/Hongaarse namen………………………….. 110
11.5. Opvallende gelijkenissen en verschillen……………………… 111
Hoofdstuk 12: Conclusie………………………………………… 112 Bibliografie………………………………………………………. 113 Bijlages…........................................................................................ 115 Bijlage 1: Taalsfeer jongensnamen…………………………………. 115 Bijlage 2: Taalsfeer meisjesnamen……………………………… 117
v
Hoofdstuk 1: Opzet en methode 1.1 Opzet In het onderzoek in deze masterscriptie willen we nagaan of de voornaamgeving in Kasterlee een evolutie heeft doorgemaakt in de periode tussen 1975 en 2010. In welke taal zoeken ouders hun inspiratie? Winnen Engelse namen aan belang? Krijgen kinderen in 2010 nog vaak een tweede naam? Hoe lang is de doorsnee naam? Zijn er grote verschillen tussen de voornaamgeving bij jongens en meisjes? Op al deze vragen proberen we in dit onderzoek een antwoord te geven. Om na te gaan of er een verschil is tussen de voornaamgeving in een landelijke en in een stedelijke omgeving, maken we ook een vergelijking met een masterproef over hetzelfde onderwerp uit de stad Aalst.
1.2. Methode 1.2.1 Materiaal 1.2.1.1 Onderzoeksgebied en –periode In deze scriptie bestaat het onderzoeksgebied uit de gemeente Kasterlee. De gemeente telt anno 2010 iets meer dan 18.000 inwoners en omvat de deelgemeentes Kasterlee, Lichtaart en Tielen. Kasterlee is een dorp en het is dan ook interessant om na te gaan of er grote verschillen zijn wat de voornaamgeving betreft tussen een dorp en een stad. Hier komen we later in hoofdstuk 11 nog uitvoeriger op terug. Om een goed beeld te krijgen van de evolutie in de voornaamgeving is het noodzakelijk een ruime periode af te bakenen. In dit onderzoek wordt de periode 1975-2010 behandeld, telkens met intervallen van 5 jaar. De jaartallen die aan bod komen zijn 1975, 1980, 1985, 1990, 1995, 2000, 2005 en 2010. Deze acht periodes leveren een voldoende groot namenbestand op om relevante resultaten te bereiken. Het jaartal 2010 loopt wel maar tot eind oktober omdat het materiaal rond die periode werd verworven. In totaal omvat deze masterproef een namenbestand van 1631 namen: 860 jongensnamen en 771 meisjesnamen. Per jaartal gaat het dus om iets meer dan 200 namen. Kasterlee is hiermee een middelgrote gemeente. Ter vergelijking: in een gelijkaardig onderzoek in Oudenburg door Greet Boens omvatte een jaartal maximum 100 namen (Boens, 2008, P.1). In het werk van Lieve Troch over de stad Aalst ging het telkens om meer dan 800 namen per jaartal. Het is met dit laatste werk dat in hoofdstuk 11 een vergelijking zal worden gemaakt.
1.2.1.2 Verzameling materiaal Om aan het benodigde materiaal te geraken, werd eind 2010 contact opgenomen met de bevolkingsdienst van Kasterlee. Het was belangrijk om hier zo vroeg mogelijk mee te 1
beginnen, omdat in gelijkaardige onderzoeken het niet altijd even eenvoudig bleek om de juiste gegevens snel vast te krijgen. Bij de bevolkingsdienst werden begin oktober de eerste contacten gelegd met mevrouw Ann Noyens, die al het mogelijk in het werk heeft gesteld om het gewenste onderzoeksmateriaal zo snel mogelijk ter beschikking te stellen. Bij een eerste uitnodiging op het gemeentehuis zette ze uiteen over welke gegevens we zouden kunnen beschikken. Nadat overeen werd gekomen hoe de bestanden er uiteindelijk zouden uitzien, moest enkel nog de goedkeuring gegeven worden door de burgemeester en het schepencollege. Deze volgde eind oktober zodat we al begin november over de gevraagde lijsten konden beschikken. Een recordtempo in vergelijking met bijvoorbeeld de dissertatie van Troch waar zelfs rechtbanken moesten worden ingeschakeld (Troch, 2007 P.3). Om privacyredenen was het echter niet mogelijk om zelf toegang te krijgen tot geboorte- of bevolkinsregisters. De gegevens waar we uiteindelijk over konden beschikken, waren een gefilterde versie van het geboorteregisters. Gegevens over de nationaliteit of het beroep van de ouders mochten niet worden vrijgegeven, waardoor het onmogelijk was om voornaamgeving te kunnen linken aan bijvoorbeeld sociale klasse. De aangeleverde documenten waren digitale bestanden opgesplitst in de 8 aangevraagde periodes, onderverdeeld in de drie deelgemeentes en verder opgesplitst in een bestand met meisjes- en jongensnamen. Uit dit bestand konden de volgende gegevens worden afgelezen:
- Geslacht van het kind - Eerste naam van het kind - Tweede naam van het kind (indien aanwezig) - Geboortejaar van het kind - Deelgemeente waarin het kind werd aangegeven (Kasterlee, Lichtaart of Tielen)
Op aanraden van co-promotor Devos werd de opsplitsing in deelgemeentes niet behouden omdat het namenbestand dan te klein zou worden en de resultaten minder relevant zouden zijn. Aan kinderen werd, zeker vroeger, vaak ook nog een derde naam gegeven. Het aangeleverde bestand gaf echter enkel aan of een kind al dan niet een tweede meekreeg. Over een eventuele derde naam kregen we dus geen informatie.
1.2.2 Verwerking materiaal 1.2.2.1 Indeling in taalsferen Een van de belangrijkste stappen bij de verwerking van het materiaal is de indeling van het namenbestand in taalsferen. Wanneer hoort een naam in de Nederlandse taalsfeer of in de 2
Franse? Alles bijeen bleken de Kastelse voornamen tot dertien verschillende taalsferen te behoren. Volgende 13 categorieën worden onderscheiden: 1. Arabische/Iraanse taalsfeer 2. Bijbelse/Hebreeuwse taalsfeer 3. Duitse taalsfeer 4. Engelse/Keltische taalsfeer 5. Exotische/Aziatische taalsfeer 6. Franse taalsfeer 7. Griekse taalsfeer 8. Italiaanse/Spaanse/Catalaanse/Baskische taalsfeer 9. Latijnse taalsfeer 10. Nederlandse taalsfeer 11. (Oud)-Germaanse taalsfeer 12. Scandinavische/Friese taalsfeer 13. Slavische/Hongaarse taalsfeer Om een naam in een van deze categorieën onder te brengen werd gebruik gemaakt van vorige masterscriptes over hetzelfde thema, vooral die van Lieve Troch over Aalst en van Greet Boens over Oudenburg; verder gingen we ten radebij het Spectrum Voornamenboek (Van der Schaar J. 1992), websites zoals www.behindthename.com of de Nederlandse voornamenbank van het Meertens Instituut te Amsterdam (http://www.meertens.knaw.nl/nvb/). Er werd ook gebruik gemaakt van populaire voornaamboeken zoals Moderne en klassieke voornamen uit de hele wereld van Son Tyberg of Prisma: alles over namen van Peter de Rijk. Omdat deze werken weinig betrouwbaar leken, werden ze niet in beschouwing genomen voor de indeling in taalsferen. Van vele namen is de herkomst echter niet meteen duidelijk, waardoor het niet altijd even eenvoudig bleek om een naam in een bepaalde categorie onder te delen. Als er over sommige namen twijfel bleef bestaan dan werd in overleg met promotor Van Keymeulen en copromotor Devos beslist in welke categorie ze het best thuishoorden. Namen waarvan de herkomst volstrekt onduidelijk bleef werden opgenomen in de taalsfeer met Exotische en Aziatische namen. Meermaals hebben we namen met eenzelfde etymologische oorsprong toch in twee verschillende taalsferen ondergebracht. Dat is bijvoorbeeld het geval met de varianten ‘Christoph’ en ‘Kristof’. Op basis van de spelling werd geopteerd om de eerste op te nemen in de Franse taalsfeer, terwijl ‘Kristof’ in de Nederlandse taalsfeer is terug te vinden. Hetzelfde 3
gaat ook op voor bijvoorbeeld het Franse ‘Eveline’ tegenover de Nederlandse variant ‘Evelien’. De bewuste keuze van de ouders om te kiezen voor een Franse dan wel een Nederlandse schrijfwijze, legimiteert de keuze om een variant van eenzelfde naam in een andere taalsfeer onder te brengen. Bij sommige namen was het op basis van hun spellingwijze niet altijd duidelijk tot welke taalsfeer ze moesten worden gerekend. Het was bijvoorbeeld onmogelijk om de juiste uitspraak van een naam te achterhalen. Het is dus niet mogelijk om na te gaan of ‘Vincent’ op z’n Nederlands dan wel op z’n Frans wordt uitgesproken. In gevallen als deze moeten er dus keuzes worden gemaakt op basis van andere criteria zoals de etymologische oorsprong van de naam, waardoor in dit geval ‘Vincent’ in de Franse taalsfeer werd opgenomen. Bij de classificatie werden soms verschillende talen of taalgroepen samengenomen. Zo maken we geen onderscheid tussen Italiaans, Spaans, Baskisch en Catalaans en evenmin tussen het Fries en de Scandinavische namen. De reden hiervoor is dat het verschil tussen bij voorbeeld een naam van Spaanse en één van Italiaanse oorsprong voor de naamgevers zelf niet relevant is: zulke namen worden tot één en dezelfde “zuiderse” taal- en cultuursfeer gerekend. Hetzelfde geldt voor de Friese en de Scandinavische namen: die worden aangevoeld als behorend tot één enkele groep; de naamgevers weten vaak zelf niet of de naam Fries dan wel Scandinavisch is. In bijlages 1 en 2 zijn de alfabetische namenlijsten met de opdeling in taalsferen terug te vinden.
1.2.2.2 Type of variant Om te beslissen of een naam wordt geteld als één naam of als twee verschillende, is het belangrijk om een onderscheid te maken tussen types en varianten. Dit onderscheid wordt gemaakt op basis van de uitspraak. Wanneer een naam op verschillende wijzen wordt gespeld, maar wel op één manier wordt uitgesproken, dan spreken we van varianten. Wanneer etymologisch identieke namen een verschillende klankvorm of morfologische opbouw hebben, dan spreken we over types. We tellen ze dan als twee verschillende namen. Voorbeelden van varianten: - Youri / Joeri - Jorunn / Jorun - Kristel / Christ’l / Christel - Lindsay / Lindsy
Voorbeelden van types: - Yasmine / Yasmina 4
- Greet / Greetje - Dave / Davy - Geert / Gert
1.2.2.3 Lengte voornaam Om de juiste lengte van een naam te berekenen werd niet gekeken naar de spellingswijze, maar wel naar de uitspraak van een naam zoals die in Kasterlee gangbaar is. De naam ‘Charlotte’ bijvoorbeeld telt twee en geen drie lettergrepen omdat de eind-sjwa niet wordt uitgesproken. Men zegt Sjarlot en niet Sjarlotte. In de meeste gevallen vormde het tellen van de lettergrepen geen probleem. Bij de Franse namen werd er meestal voor gekozen om geen syllabische waarde toe te kennen aan namen die eindigen op een sjwa omdat deze niet worden uitgesproken. Dat is bijvoorbeeld het geval bij ‘Danielle’, ‘Dominique’, ‘Eveline’, ‘Marianne’ en ‘Pauline’. Er werd wel een uitzondering gemaakt voor namen zoals ‘Elise’ en ‘Laure’, waar de sjwa wel syllabische waarde heeft. De jongensnamen vormden in elk geval minder problemen dan de meisjesnamen omdat deze namen doorzichtiger waren van structuur. Enkel de Slavische namen ‘Przemyslaw’ en ‘Vyacheslav’ zorgen wat voor problemen omdat niet duidelijk is hoe deze exact uitgesproken worden.
1.2.3 Opbouw per hoofdstuk In de hoofdstukken 2 tot en met 9 wordt telkens een van de acht periodes behandeld uit het tijdssegment 1975-2010. De opmaak in elk van deze acht hoofdstukken is telkens dezelfde. 1) Het hoofdstuk begint met het namenbestand van het onderzoeksjaar. Dat is opgesplitst in 2 lijsten: een met meisjes- en een met jongensnamen. In elke lijst staan de namen gerangschikt naar frequentie van voorkomen, m.a.w. de vaakst gegeven naam staat bovenaan. Komen namen even vaak voor, dan worden die alfabetisch opgelijst. Varianten van eenzelfde naam worden samengeteld. 2) Hierna volgt een tabel waarin per onderzoeksjaar van de populairste Kastelse namen wordt aangegeven in welk jaar ze het frequentst werden gegeven in België. Uit die vergelijking blijkt in hoeverre in onze gemeente de naamgevers als trendsetters dan wel als trendvolgers beschouwd kunnen worden. Via de website www.permesso.be kan worden berekend wanneer een naam in België het meest werd gegeven. Zo kan worden nagegaan of een naam die in een bepaald jaar populair is in Kasterlee, ook in de rest van België dan in zwang is. Namen die niet op permesso.be konden worden teruggevonden krijgen het label NG: niet gevonden.
5
3) Het derde onderdeel betreft de verscheidenheid van het namenlexicon. Hierin wordt nagegaan hoeveel namen in dat onderzoeksjaar slechts één keer voorkomen en hoe hoog het percentage verschillende namen dat jaar ligt. 4) In het vierde deel van deze acht hoofdstukken bevindt zich de indeling in taalsferen. Opvallende verschillen worden besproken en er wordt een top drie gegeven van de belangrijkste taalsferen bij jongens en meisjes in dat jaar. 5) In het vijfde onderdeel volgt een tabel over de tweede-naamgeving. Hier is het percentage terug te vinden van kinderen die een tweede naam hebben gekregen. 6) Het zesde en laatste onderdeel van deze hoofdstukken gaat over de gemiddelde lengte van de voornaam. In hoofdstuk 10 worden de resultaten uit de acht voorgaande hoofdstukken naast elkaar gepresenteerd. Hier zullen de evoluties die de voornaamgeving in Kasterlee in de periode 1975-2010 heeft doorgemaakt, aan de oppervlakte komen. In hoofdstuk 11 wordt met de data uit hoofdstuk 10 een vergelijking gemaakt met de masterproef van Lieve Troch over de voornaamgeving in de stad Aalst. Dit doen we vooral om te onderzoeken of er grote verschillen zijn tussen de voornaamgeving in een landelijke en in een stedelijke omgeving. Hoofdstuk 12 omvat ten slotte een globale conclusie, waarin de opmerkelijkste resultaten nog een keer worden opgelijst.
Hoofdstuk 2: Voornaamgeving 1975 2.1 Voornamenbestand 1975 2.1.1 jongensnamen: 87 geboortes
1.
5.
10.
Tom Bart Filip Kristof: 3 / Christoph: 1 Peter Geert Gunther Jimmy Raf Rob Roel Walter
11 9 4 4 3 2 2 2 2 2 2 2 6
15.
20.
25.
30.
35.
40.
45.
50.
Albert Barry Ben Bert Cornelis Danny Dave David Davy Dieter Erwin François Frans Hans-Christian Ivo Jan Johnny Joris Kenny Koen Kris Luc Mark Martijn Nenad Nick Pascal Paul Pieter Pjerin Robert Robin Rudy Stefan Steve Stijn Sven Toon Werner Wim Youri Yve
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
7
2.1.2 Meisjesnamen: 119 geboortes
1.
5.
10.
15.
20.
25.
30.
35.
Cindy An: 3 / Ann: 3 Sofie: 2 / Sophie: 3 Kristel: 3 / Christ’l: 1 Inge Annemie Heidi Hilde Lieve Sabine: 2 / Sabin: 1 Wendy Anne Annick Birgitte Carolien: 1 / Caroline: 1 Els Greet Kristien Mieke Peggy Sandra Vanessa Vicky Anita Annemieke Ans Beatrice Bouchra Charis Cynthia Demetria Denise Digna Elly Esmeralda Evie Greetje Griet Grietje
8 6 5 4 4 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 8
40.
45.
50.
55.
60.
65.
70.
Hyacintha Ils Inez Ingrid Isabel Judith Karen Karina Kathie Kathleen Katja Kim Liesbet Liesje Maaike Magdalena Mariëlle Marijke Marleen Martine Mercedes Mirvete Nancy Natasja Nathalie Nicky Patricia Sarah Sieglinde Sigrid Sonja Sujittra Tessa Tine
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
9
2.2 Meest frequente voornamen 2.2.1 Meest frequente jongensnamen Tabel 1: populairste jongensnamen in Kasterlee in 1975
Top 4 voornamen jongens in 1975
Absolute aantallen
1. Tom 2. Bart 3. Filip Kristof (3) / Christoph (1) 4. Peter
11 9 4 3
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1979 1974 1970 1983 / 1975 1966
Om tabel 1 overzichtelijk te houden, worden enkel de vijf populairste namen in 1975 weergegeven. Om de top vijf te vervolledigen zouden hieraan nog zeven jongensnamen toegevoegd moeten worden. De populairste naam in 1975 is ‘Tom’ en komt in dit onderzoeksjaar 11 keer voor. De naam ‘Bart’ werd 9 keer toegewezen en staat daarmee op de tweede plaats. Op een gedeelde derde plaats staan ‘Filip’ en ‘Kristof’ met de minder frequente spellingsvariant ‘Christoph’ (www.permesso.be). De top vier wordt afgesloten door ‘Peter’. De inwoners van Kasterlee lijken hiermee de trends van hun tijd te volgen. Enkel ‘Peter’ en de spellingsvariant ‘Kristof’ zijn landelijk beschouwd niet het populairst in de jaren zeventig. ‘Peter’ is in 1966 in België al over zijn hoogtepunt heen. Het omgekeerde geldt voor ‘Kristof’, een naam die pas in 1983 zijn Belgische piek bereikt.
2.2.2 Meest frequente meisjesnamen Tabel 2: populairste meisjesnamen in Kasterlee in 1975
Top 4 voornamen meisjes in 1975
1. Cindy 2. An (3) / Ann (3) 3. Sofie (2) / Sophie (3) 4. Kristel (3) / Christ’l (1) Inge
Absolute aantallen
8 6 5 4
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1977 1980 / 1967 1979 / 1981 1971 / 1965 1973
Bij de meisjesnamen hebben we ons om dezelfde reden als bij de jongensnamen beperkt tot de vijf populairste namen. 10
De meest gegeven meisjesnaam in Kasterlee in 1975 is ‘Cindy’. In heel België bereikt deze naam kort daarna, namelijk twee jaar later, zijn hoogtepunt. Ook voor de naam ‘Inge’ is er weinig verschil met de Belgische populariteitspiek. Met deze namen volgen de Kastelse ouders dus de tendens die zich in de rest van het land aftekent. Bij de andere namen uit deze top vijf ligt het hoogtepunt in België verder weg van 1975. ‘Kristel’ kende zijn hoogtepunt in 1971; de spellingvariant ‘Christ’l’ was toen al zes jaar over zijn hoogtepunt heen. Die laatste is trouwens nooit erg populair geweest: Op zijn hoogtepunt in 1965 is de naam 19 keer toegewezen, in 1975 slechts één keer. ‘Sofie’ en ‘Sophie’ komen pas respectievelijk vier en zes jaar na 1975 aan de Belgische top te staan. De variant ‘Sophie’ kent in 1981 een uitzonderlijk goed jaar in België, maar is ook in 1975 al zeer populair. We kunnen stellen dat in Kasterlee dus geen trend wordt gezet, maar dat men de mode volgt. ‘Ann’ en ‘An’ zijn respectievelijk veel vroeger, in 1967, en veel later, in 1980, het populairst. Het jaar 1975 lijkt op het kantelpunt van de naam te liggen, waarin beide varianten ongeveer even vaak naast elkaar voorkomen. Ook in het Kastelse namenbestand is de balans in evenwicht. Elke spellingsvariant komt exact 3 keer voor. Ook wat deze naamsvarianten betreft doen de ouders in Kasterlee dus mee met de Belgische trends.
2.3 Verscheidenheid namenlexicon 2.3.1 Algemeen Tabel 3: Verscheidenheid in namenlexicon
Aantal geboortes Jongens Meisjes Totaal
87 119 206
Aantal verschillende namen 54 73 127
Percentage verschillende namen 62,07 % 61,34 % 61,65 %
In 1975 werden in totaal 206 geboortes aangegeven. Deze kinderen kregen 127 verschillende namen wat overeenkomt met 61,65 % van het totaal. Er zijn geen grote verschillen wat betreft de naamgeving van jongens en die van meisjes. Procentueel is het aantal verschillende namen bij beide sekses even groot. In hoofdstuk 1.3.2. bekijken we per sekse de verhouding tussen unieke en niet-unieke namen.
11
2.3.2. Verhouding unieke en niet-unieke namen Tabel 4: verhouding unieke VS niet-unieke namen
Aantal verschillende namen Jongens Meisjes Totaal
Aantal unieke namen
Aantal niet-unieke namen Absoluut Procentueel Absoluut Procentueel
54 73 127
42 50 92
77,78 % 68,49 % 72,44 %
12 23 35
22,22 % 31,51 % 27,56 %
Over de grenzen van de sekses heen, is ongeveer driekwart van de namen uniek. Tussen jongens- en meisjesnamen is er wel een opvallend verschil. Bij de jongens zijn er veel meer unieke namen, in totaal ongeveer 78 %. Bij de meisjes is dat 10 % minder. Ongeveer 68 % van het namenbestand komt daar maar één keer voor. Als we de cijfers bekijken van de niet-unieke namen, dan zien we dat bij de jongens ongeveer 1/5de (22 %) een niet-unieke naam krijgt. Bij de meisjes loopt dat op naar bijna 1/3de (31 %) van het totaal.
2.4. Taalsfeer van eerste voornaam 2.4.1. Algemeen Tabel 5: taalsfeer voornamen
Taalsfeer Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Aantal namen 1 4 15 36 3 22 1 2 10 2 97 9 4 206
Procentueel 0,49 % 1,94 % 7,28 % 17,48 % 1,46 % 10,86 % 0,49 % 0,97 % 4,85 % 0,97 % 47,09 % 4,37 % 1,94 % 100 %
In 1975 is elk van de dertien taalsferen vertegenwoordigd. De Nederlandse taalsfeer omvat met 47 % bijna de helft van het namenaanbod in dit jaar. De plaatsen twee en drie worden 12
respectievelijk door de Engels/Keltische en de Franse taalsfeer ingenomen. Die omvatten respectievelijk 17 % en 11 % van de namen. De namen in de Duitse taalsfeer vormen met 7 % ook nog een grote groep en staan op de vierde plaats. De Germaanse en Arabisch/Iraanse taalsfeer zijn met slechts één naam het minst vertegenwoordigd. De andere taalsferen hebben een tussenpositie en schommelen procentueel tussen 1 % en 5 %.
2.4.2. Per sekse Tabel 6: taalsfeer voornamen per sekse
Taalsfeer
Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Jongensnamen Aantal Procentueel namen 0 0% 1 1,15 % 8 9,12 % 12 13,79 % 1 1,15 % 6 6,90 % 0 0% 0 0% 0 0% 0 0% 56 64,37 % 1 1,15 % 2 2,30 % 87 100 %
Meisjesnamen Aantal Procentueel namen 1 0,84 % 3 2,52 % 7 5,88 % 24 20,17 % 2 1,68 % 16 13,45 % 1 0,84 % 2 1,68 % 10 8,40 % 2 1,68 % 41 34,45 % 8 6,72 % 2 1,68 % 119 100 %
De Nederlandse taalsfeer is zowel bij de jongens als bij de meisjes veruit het populairst. De top drie wordt bij beide vervolledigd door de Engelse taalsfeer op plaats twee en de Franse op plaats drie. De verschillen tussen beide sekses zijn echter groot. Bij de jongens krijgt 64 % een naam uit de Nederlandse taalsfeer, maar bij de meisjes is dat slechts 34 %. Bij de meisjes zijn zowel de Engelse als de Franse taalsfeer veel sterker vertegenwoordigd. 20 % van de meisjes heeft een naam uit de Engelse taalsfeer tegenover 14 % van de jongens. Bij de Franse taalsfeer is dat respectievelijk 13 % van de meisjes tegenover 7 % van de jongens. Dezelfde tendens zich ook af in de top drie bij zowel de jongens- als de meisjesnamen. Bij de jongens bestaat die met ‘Tom’, ‘Bart’ en ‘Filip’ volledig uit namen uit de Nederlandse taalsfeer. Bij de meisjes staat ‘Cindy’ uit de Engelse taalsfeer op plaats één. ‘An’ en ‘Ann’ uit de Nederlandse staan op twee. ‘Sofie’ en ‘Sophie’ uit de Franse taalsfeer staan op de derde plaats. Een tweede verschil is het aantal lege taalsferen. Bij de meisjes is elke taalsfeer vertegenwoordigd, bij de jongensnamen zijn er liefst vijf lege groepen. De Arabische, Germaanse, Griekse, Italiaanse en Latijnse taalsfeer zijn leeg. Deze groepen zijn ook bij de 13
meisjes slecht vertegenwoordigd met uitzondering van de Italiaanse/Spaanse taalsfeer die 8 % van de namen omvat, zoals ‘Sandra’, ‘Anita’ en ‘Patricia’.
2.5. Tweede-naamgeving Tabel 7: Aantal dubbele namen
Aantal namen Jongens Meisjes Totaal
87 119 206
Aantal dubbele namen 49 64 113
Percuentage dubbele namen 56,32 % 53,78 % 54,58 %
Iets meer dan de helft van de ouders heeft hun kind een tweede naam gegeven. Het gaat om ongeveer 55 % van het namenaanbod in 1975. Iets meer jongens dan meisjes kregen een tweede naam, maar het verschil blijft beperkt tot ongeveer 2,5 %.
2.6. Lengte voornaam Tabel 8: Lengte voornaam
Aantal lettergrepen Jongensnamen: 87 Meisjesnamen: 119 Totaal : 206
1 45 51,72 % 17 14,29 % 62 30,10 %
2 40 45,98 % 75 63,03 % 115 55,83 %
3 1 1,15 % 20 16,81 % 21 10,19 %
4 of meer 1 1,15 % 7 5,88 % 8 3,88 %
GLV 1,52 2,14 1,83
In tabel 8 valt op dat iets meer dan de helft van de kinderen een naam van 2 lettergrepen krijgt en 1/3de een naam van één lettergreep. Namen die 3, 4 of meer lettergrepen tellen omvatten slechts 14 % van de in totaal 206 namen. Jongensnamen zijn gemiddeld veel korter dan meisjesnamen. Ongeveer de helft krijgt een naam van één lettergreep zoals ‘Bart’, ‘Tom’ of ‘Geert’. In de groepen namen met drie, vier of meer lettergrepen zit telkens slechts één jongensnaam, respectievelijk ‘Cornelis’ en ‘HansChristian’. Het gaat om slechts 2,30 % van in totaal 87 namen. 46 % van de jongensnamen telt 2 lettergrepen. Bij de meisjes is de groep namen met één lettergreep veel kleiner. Slechts 14 % van in totaal 119 namen telt één lettergreep, dat is ongeveer 37 % minder dan bij de jongens. De grootste groep is die van de namen met twee lettergrepen, die 63 % van alle namen omvat. Wat bij de meisjes ook opvalt, is dat de groepen namen met drie en vier of meer lettergrepen samen 14
ongeveer 23 % omvatten, wat 20 % meer is dan bij de jongens. Meisjesnamen zijn gemiddeld dus veel langer dan jongensnamen. De gemiddelde naam telt 1,83 lettergrepen. De gemiddelde lengte van de voornaam (GLV) bij de jongens is veel korter dan die bij de meisjes. Een jongensnaam telt ongeveer 1,5 lettergreep. Een meisjesnaam is gemiddeld iets langer dan 2 lettergrepen.
Hoofdstuk 3 : Voornaamgeving 1980 3.1. Overzicht voornamenbestand 1980 3.1.1. jongensnamen: 94 geboortes
1.
5.
10.
15.
20.
25.
Bart Tim Tom Jef Joris Davy Frederik: 1 / Frederic: 1 Geert Gert: 1 / Gerd: 1 Guy Hans Jan Kris Kristof: 1 / Christophe: 1 Maarten Nick Stefan: 1 / Stephan: 1 Steve Toon Wim Benny Bert Bob Bram Didier Dieter Dries Gregory Ivan
6 5 5 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 15
30.
35.
40.
45.
50.
55.
60.
Ivo Jelle Jimmy Jo Johan Jonas José Jurgen Kevin Koen Kurt Lode Luk Maximiliaan Michaël Pascal Patrick Paul Philippe Philippus Pieter Pieter-Jan Przemyslaw Rob Roel Seppe Serge Steven Sven Tomas Tony Uwe Yves
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
3.1.2. Meisjesnamen: 110 geboortes
1.
5.
An: 6 / Ann: 1 Ellen Evy Katrien Annelies Liesbeth: 3 / Liesbet: 1
7 5 5 5 4 4 16
10.
15.
20.
25.
30.
35.
40.
45.
50.
Evelien: 1 / Eveline: 2 Heidi Ilse Inge Nathalie: 2 / Natalie: 1 Vanessa Elke Griet Ines: 1 / Innes: 1 Kim Marijke Mieke Sofie Analis Anik Annemie Anouche Ans Barbara Bianca Bie Carien Carolina Caroline Charlott Cindy Daisy Dominique Dorien Gertruda Greet Ine Jessie Jo Joke Jolien Josiane Katrijn Katrin Kristien Leen Lies Lieve Linda
3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 17
55.
60.
65.
Margit Marly Martina Martine Maud Mies Nawalle Patricia Ruth Sandra Saralinde Sylvia Tin Tinne Tinneke Veronique Wendy
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
3.2. Meest frequente voornamen 3.2.1. Meest frequente jongensnamen Tabel 9: populairste jongensnamen in Kasterlee in 1980
Top 3 voornamen jongens in 1980
1. Bart 2. Tim Tom 3. Jef Joris
Absolute aantallen
6 5 3
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1974 1982 1979 2002 1983
Net zoals in hoofdstuk 2 presenteren we enkel de vijf populairste namen van dit onderzoeksjaar. Namen die twee keer voorkomen in het namenbestand van 1980 zouden aan deze top drie nog 15 extra namen toevoegen. Zowel ‘Bart’ als ‘Tom’ waren in het onderzoeksjaar 1975 al erg populaire namen in Kasterlee. In de rest van België is de naam ‘Bart’ volgens het cijfermateriaal op www.permesso.be wel al over zijn hoogtepunt heen is. De namen ‘Tim’, ‘Jef’ en ‘Joris’ zijn nieuw in deze top drie.
18
Met ‘Tim’ en ‘Joris’ volgen de inwoners van Kasterlee de tendens die in de rest van het land gaande is. Beide namen bereiken rond 1980 hun hoogtepunt in België: ‘Tim’ in 1982 en ‘Joris’ in 1983. Het enige buitenbeentje is de naam ‘Jef’. Hoewel deze naam het idee oproept ouderwets te zijn, bereikt deze pas in 2002 zijn hoogtepunt in België. Opmerkelijk is dat deze naam pas in de jaren ’60 en vooral in de jaren ’70 aan een opmars begint en daarvoor niet of nauwelijks voorkomt. Vermoedelijk was de naam daarvoor vooral een roepnaam als afkorting van een langere, waarschijnlijk Bijbelse naam zoals ‘Jozef’. In ieder geval is de naam in het onderzoeksjaar 1980 ook erg populair in de rest van het land. Vanaf dan tot op vandaag krijgen gemiddeld 95 kinderen de naam ‘Jef’.
3.2.2. Meest frequente meisjesnamen Tabel 10: populairste meisjesnamen in Kasterlee in 1980
Top 4 voornamen meisjes in 1980
1. An (6) / Ann (1) 2. Ellen Evy Katrien 3. Annelies Liesbeth (3) / Liesbet (1) 4. Eveline (2) / Evelien 1 Heidi Ilse Inge Nathalie (2) / Natalie (1) Vanessa
Absolute aantallen
7 5
4 3
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1980 / 1967 1982 1982 1980 1985 1981 / 1978 1981 / 1988 1971 1973 1973 1972 / 1981 1983
Van de vijf populairste namen uit het onderzoeksjaar 1975 blijven enkel de namen ‘An(n)’ en ‘Inge’ over. ‘Cindy, ‘Sofie’ en ‘Kristel’ worden in 1980 al veel minder frequent gegeven en staan ook niet meer in deze top vier. Vooral de terugval van ‘Cindy’ is opmerkelijk. In 1975 was deze naam de meest voorkomende meisjesnaam. In 1980 krijgt slechts één meisje in Kasterlee hem nog toegewezen. In de rest van het land is ‘Cindy’ wel nog populair maar vanaf 1980 kent hij wel een sterke terugval. De populairste naam in dit onderzoeksjaar is ‘An’. Ook in de rest van België bereikt deze naam dat jaar zijn hoogtepunt. De spellingsvariant ‘Ann’ komt steeds minder voor en dat is ook zo in de Kastelse naamgeving. ‘An’ komt 6 keer voor, terwijl de variant ‘Ann’ maar 1 keer wordt geteld. De spellingsvariant ‘Ann’ was in 1967 op zijn hoogtepunt en komt vanaf dan minder frequent voor.
19
Het merendeel van de andere namen uit deze top vier is erg populair in de jaren ’80. Enkel de namen ‘Heidi’, ‘Ilse’, ‘Inge’ en de spellingsvariant ‘Nathalie’ zijn vooral in de jaren ’70 vaak voorkomende namen, maar zijn nu allevier op hun retour.
3.3. Verscheidenheid namenlexicon 3.3.1. Algemeen Tabel 11: verscheidenheid namenlexicon
Aantal geboortes
Jongens Meisjes Totaal
Aantal verschillende namen 62 67 129
94 110 204
Percentage verschillende namen 65,69 % 60,91 % 63,24 %
Net zoals in het onderzoeksjaar 1975 zijn de verschillen in 1980 tussen jongens en meisjes niet groot. Jongens in Kasterlee kregen gemiddeld iets vaker een unieke naam dan meisjes. Tegenover het vorige onderzoeksjaar blijft het totaal aantal verschillende namen ongeveer gelijk. In 1980 is 63,24 % van het namenbestand verschillend. In 1975 was dat iets minder en ging het om 61,65 %.
3.3.2. Verhouding unieke en niet-unieke namen Tabel 12: verhouding unieke VS niet-unieke namen
Aantal verschillende namen Jongens Meisjes Totaal
62 67 129
Aantal unieke namen
Aantal niet-unieke namen Absoluut Procentueel Absoluut Procentueel 42 48 90
67,74 % 71,64 % 69,77 %
20 19 39
32,26 % 28,36 % 30,23 %
Omdat de cijfers in paragraaf 3.3.1 niet ver uit elkaar liggen, zien we ook in tabel 12 nauwelijks een verschil tussen jongens en meisjes. Gemiddeld 70 % van het namenaanbod is uniek en staat zo tegenover ongeveer 30 % niet-unieke namen. Ook in vergelijking met het cijfermateriaal uit 1975 zien we nauwelijks een verschil. Daar bestond 72 % van het namenbestand uit unieke namen tegenover 28 % niet-unieke namen.
20
3.4. Taalsfeer van eerste voornaam 3.4.1. Algemeen Tabel 13: taalsfeer voornamen
Taalsfeer Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Aantal namen 1 4 11 31 0 24 0 0 12 2 110 7 2 204
Procentueel 0,49 % 1,96 % 5,39 % 15,20 % 0% 11,77 % 0% 0% 5,88 % 0,98 % 53,92 % 3,43 % 0,98 % 100 %
Net zoals in 1975 bestaat de top drie van populairste taalsferen uit de Nederlandse gevolgd door de Engelse/Keltische en daarna de Franse taalsfeer. Gemiddeld kregen iets meer dan de helft van de kinderen geboren in 1980 in Kasterlee een naam uit de Nederlandse taalsfeer. In 1975 lag dit aantal iets lager en kreeg 47 % van de kinderen een Nederlandse naam. De groepen ‘Exotisch/Aziatisch’, ‘Germaans’ en ‘Grieks’ blijven, in tegenstelling tot het onderzoeksjaar 1975, zowel bij de jongens als bij de meisjes leeg in 1980. De andere taalsferen zijn ongeveer even sterk vertegenwoordigd als vijf jaar eerder. Procentueel schommelen de overige 7 taalsferen tussen 0,5 % en 6 %. Dat komt overeen met minstens 1 (bv. in de Arabisch/Iraanse taalsfeer) tot maximum 11 namen (bv. in de Duitse taalsfeer).
21
3.4.2. Per sekse Tabel 14: taalsfeer voornamen per sekse
Taalsfeer
Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Jongensnamen Aantal Procentueel namen 0 0% 3 3,19 % 4 4,26 % 13 13,83 % 0 0% 9 9,57 % 0 0% 0 0% 1 1,06 % 1 1,06 % 59 62,77 % 2 2,13 % 2 2,13 % 94 100 %
Meisjesnamen Aantal Procentueel namen 1 0,91 % 1 0,91 % 7 6,36 % 18 16,36 % 0 0% 15 13,64 % 0 0% 0 0% 11 10 % 1 0,91 % 51 46,36 % 5 4,55 % 0 0% 110 100 %
Omdat de groepen ‘Exotisch/Aziatisch’, ‘Germaans’ en ‘Grieks’ leeg zijn, worden ze in de vergelijking hieronder buiten beschouwing gelaten. De top drie van belangrijke taalsferen is, in tegenstelling tot het vorige onderzoeksjaar, nu wel dezelfde in beide groepen. De Nederlandse taalsfeer is zowel voor jongens als voor meisjes het belangrijkst en wordt daarna gevolgd door het Engels/Keltisch en het Frans als grootste bronnen van inspiratie. Jongens krijgen in 1980 wel vaker een naam uit de Nederlandse taalsfeer te krijgen dan hun vrouwelijke tegenstanders. Het verschil tussen beide bedraagt ongeveer 17 %. 63 % van de jongens krijgt een Nederlandse naam tegenover ongeveer 46 % bij de meisjes. Elke naam uit de top drie van populairste namen bij de jongens komt uit de Nederlandse taalsfeer. Het gaat om de namen ‘Bart’, ‘Tim, ‘Tom’, ‘Jef’ en ‘Joris’. Bij de meisjes gaat het slechts om 5 van de 12 namen uit hun top vier. Het gaat om de namen ‘An’, met spellingsvariant ‘Ann’, ‘Annelies’, ‘Katrien’, ‘Liesbet’, met variant ‘Liesbeth’, en ‘Evelien’. De populairste naam in Kasterlee bij de meisjes dat jaar, ‘An(n)’, komt wel uit de Nederlandse taalsfeer. Op een gedeelde tweede plaats naast ‘Katrien’ staan echter twee namen uit de Engelse taalsfeer: ‘Evy’ en ‘Ellen’. Een groot verschil tussen jongens en meisjes zien we in de groep met Italiaanse/Spaanse/Baskische/Catalaanse namen. Deze taalsfeer omvat bij de jongens 1 % van het namenbestand terwijl dat bij de meisjes 10 % is. Vooral ‘Vanessa’ en ‘In(n)es’ zijn in Kasterlee in dit onderzoeksjaar erg populair.
22
Er zijn ook enkele taalsferen die leeg zijn bij de ene groep, maar opgevuld bij de andere. Bij de jongens werd geen Arabische/Iraanse naam teruggevonden. Bij de meisjes noteerden we enkel de naam ‘Nawalle’. Andersom is de groep met Slavische/Hongaarse namen leeg bij de meisjes, maar vonden we bij de jongens uit deze taalsfeer de namen ‘Przemyslaw’ en ‘Ivan’. De verschillen in de andere taalsferen tussen jongens en meisjes bedragen hoogstens 2 %.
3.5. Tweede naam Tabel 15: aantal dubbele namen
Aantal namen Jongens Meisjes Totaal
94 110 204
Aantal dubbele namen 34 42 76
Percuentage dubbele namen 36,17 % 38,18 % 37,26 %
Iets meer dan 37 % van de Kastelse kinderen kreeg in 1980 twee namen. Bij beide sekses komt het fenomeen ongeveer even vaak voor. Het verschil tussen jongens en meisjes bedraagt hier slechts 2 %. Opvallend is wel dat in 1975 nog 55 % van de kinderen een dubbele naam kreeg, wat een verschil is van ongeveer 18 %.
3.6. Lengte naam Tabel 16: lengte voornaam
Aantal Syllaben 94 jongens 110 meisjes Totaal: 204
1
2
3
52 55,32 % 21 19,09 % 73 35,78 %
34 36,17 % 57 51,82 % 91 44,61 %
7 7,45 % 29 26,36 % 36 17,65 %
4 of meer 1 1,06 % 3 2,73 % 4 1,96 %
GLV 1,54 2,13 1,84
Net zoals in het onderzoeksjaar 1975 zijn de jongensnamen gemiddeld een halve lettergreep korter dan meisjesnamen. Slechts 8 % van de namen heeft drie of meer lettergrepen. De enige jongensnaam met meer dan vier lettergrepen is ‘Maximiliaan’. Meer dan de helft van de jongensnamen telt één lettergreep, net als vier van de vijf populairste namen van dat jaartal. Behalve ‘Joris’ tellen zowel ‘Bart’, ‘Tim’, ‘Tom’ en ‘Jef’ slechts één lettergreep. Bij de meisjes is de groep met namen met twee lettergrepen opnieuw het grootst, maar het aantal is wel afgenomen. Wanneer we deze cijfers vergelijken met die uit het onderzoeksjaar 23
1975, dan merken we op dat dit resulteert in een stijging van het aantal namen met drie lettergrepen. De groep met twee lettergrepen telt in 1975 nog 63 % van het namenbestand en die met drie lettergrepen 17 %. In 1980 zijn deze twee groepen respectievelijk 52 % en 26 % groot. In de totaalcijfers is het aantal lettergrepen van een naam gemiddeld toegenomen. Vooral de groep namen met drie lettergrepen wint terrein op de groep namen met twee lettergrepen. In 1975 heeft 56 % van de namen twee lettergrepen. In 1980 is dat gedaald tot ongeveer 45 %. De groep namen met drie lettergrepen stijgt van ongeveer 10 % in 1975 naar 18 % in 1980. De gemiddelde lengte van de voornaam is ongewijzigd gebleven. De gemiddelde naam is 1,8 lettergrepen lang. Bij de jongens is de naam gemiddeld 1,5 lettergrepen lang, bij de meisjes iets meer dan 2 lettergrepen.
Hoofdstuk 4 : Voornaamgeving 1985 4.1. Voornamenbestand 1985 4.1.1. jongensnamen: 110 geboortes
1.
5.
10.
15.
20.
Nick: 5 / Nic: 1 Wim Jef Maarten Pieter Rob Stef Kristof Tim Yves Bob Davy Jasper Jeroen Koen Kris Stijn Tom Toon Alvaro Bart Bartlomiej Benjamin
6 6 5 4 4 4 4 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 24
25.
30.
35.
40.
45.
50.
55.
60.
65.
Bert Brecht Brent Dieter Dirk Dries Emilius Frantisek Frederick Gertjan Glenn Gunther Guy Hans Ivan Jeffrey Jelle Jimmy Joël Joeri Jurgen Karim Ken Kim Luk Lukas Marc Marjo Mathias Mitch Niels Oscar Paul-Henri Peter Philippe Quiten Righard Roman Rud Seppe Steven Stig Sven Thomas
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 25
Vyacheslav Wouter
1 1
4.1.2. Meisjesnamen: 90 geboortes
1.
5.
10.
15.
20.
25.
30.
35.
Joke Katrien Leen Nathalie Lies Lieselot Nele Stefanie: 2 / Stephanie: 1 Tinne An: 1 / Ann: 1 Carolien Daisy Dorien Ellen Evelien: 1 / Eveline: 1 Hanne Inge Kathleen: 1 / Catleen: 1 Lindsy: 1 / Lindsay 1 Sofie Anna-Lisa Annemie Charlotte Christel Dominique Eefje Elke Els Gretta Hadewych Helena Indy Iris Isolde Jary Jolien Julie
5 5 5 4 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 26
40.
45.
50.
Kim Kristien Lien Liesbeth Lise Lotte Mieke Nicky Noortje Sandra Sanne Sarah Tamara Tine Vanessa Wannissa Yasmin
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
4.2. Meest frequente voornamen 4.2.1. Meest frequente jongensnamen Tabel 17: populairste jongensnamen in Kasterlee in 1985
Top 3 voornamen jongens in 1985
1. Nick (5) / Nic (1) Wim 2. Jef 3. Maarten Pieter Rob Stef
Absolute aantallen
6 5 4
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1992 / 1972 1971 2002 1987 1987 1986 1996
In 1985 volgt men in Kasterlee enkel met de namen ‘Maarten’, ‘Pieter’ en ‘Rob’ de trend die in de rest van België gaande is. Alle andere namen pieken in de rest van het land veel vroeger of later. ‘Jef’ is de enige naam die is overgebleven uit de top vier belangrijkste namen van 1980. Zoals al vermeld in paragraaf 3.2.1 piekt deze naam pas in 2002. Vanaf de jaren ’80 echter wordt deze naam elk jaar aan ongeveer evenveel kinderen gegeven. Ook in 1985 is ‘Jef’ dus een populaire naam in de rest van België en geeft het jaartal 2002 een wat vertekend beeld. 27
Wat de namen ‘Stef’ en ‘Nick’ betreft zijn de inwoners van Kasterlee trendsetters. Beide namen beginnen in de jaren ’80 aan hun opmars maar bereiken pas in de jaren ’90 hun hoogtepunt in de rest van het land. Voor ‘Wim’ geldt net het tegenovergestelde. Deze naam is in 1985 veel minder populair in de rest van België. ‘Nic’ is een apart geval. Deze spellingsvariant van ‘Nick’ komt is erg zeldzaam, waardoor tendensen voor deze naam moeilijk zijn na te gaan. Op het hoogtepunt in 1972 werd de naam slechts 21 keer gegeven in België.
4.2.2. Meest frequente meisjesnamen Tabel 18: populairste meisjesnamen in Kasterlee in 1985
Top 3 voornamen meisjes in 1985
1. Joke Katrien Leen 2. Nathalie 3. Lies Lieselot Nele Stefanie (2) / Stephanie (1) Tinne
Absolute aantallen
5
4 3
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1985 1980 1983 1972 1986 1988 1982 1990 / 1987 1981
Bij de meisjesnamen vallen enkel ‘Nathalie’ en ‘Stefanie’ op. Vanaf 1972 krijgen steeds minder meisjes in België de naam ‘Nathalie’. In 1985 is de naam heel wat minder populair, maar hebben in heel het land toch nog ongeveer 800 meisjes deze naam gekregen. Ter vergelijking: op het hoogtepunt in 1972 waren dat er 2536. ‘Stefanie’ piekt in 1990. Wat deze naam betreft zit men net als bij ‘Nick’ en ‘Stef’ in ’85 nog in de groeifase. Alle andere namen uit deze top drie pieken in of rond het jaar 1985. Net zoals bij de jongens volgt men in Kasterlee vooral de trends die in de rest van het land gaande zijn. Op enkele uitzonderingen na zoals ‘Nic(k)’, ‘Nathalie’ of ‘Stef’ bereiken alle namen hun hoogtepunt rond het onderzoeksjaar 1985.
28
4.3. Verscheidenheid namenlexicon 4.3.1. Algemeen Tabel 19: verscheidenheid namenlexicon
Aantal geboortes
Jongens Meisjes Totaal
Aantal verschillende namen 69 54 123
110 90 200
Percentage verschillende namen 62,73 % 60 % 61,50 %
Het aantal verschillende namen is vergeleken met de onderzoeksjaren 1975 en 1980 procentueel nagenoeg ongewijzigd gebleven. In beide jaartallen, net als in het onderzoeksjaar 1985, bedraagt dit percentage ongeveer 62 %. Opnieuw is er nauwelijks verschil tussen jongens en meisjes. Het aantal verschillende namen ligt bij jongens een kleine 3 % hoger.
4.3.2. Verhouding unieke en niet-unieke namen Tabel 20: verhouding unieke VS niet-unieke namen
Aantal verschillende namen Jongens Meisjes Totaal
69 54 123
Aantal unieke namen
Aantal niet-unieke namen Absoluut Procentueel Absoluut Procentueel 50 34 84
72,46 % 62,96 % 68,29 %
19 20 39
27,54 % 37,04 % 31,71 %
Ook in tabel 20 is de algemene verhouding unieke versus niet-unieke namen ongeveer 70-30 net zoals in de twee vorige hoofdstukken. Deze keer bestaat er wel een relatief grote kloof van 10 % tussen de jongens- en de meisjesnamen. In deze tabel neigt vooral de verhouding bij de meisjesnamen eerder naar 60-40 dan naar 70-30. Kastelse jongens geboren in 1985 kregen dus veel vaker een unieke naam dan Kastelse meisjes.
29
4.4. Taalsfeer van eerste voornaam 4.4.1. Algemeen Tabel 21: taalsfeer voornamen
Taalsfeer Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Aantal namen 2 5 11 26 0 22 1 2 4 1 112 8 6 200
Procentueel 1% 2,5 % 5,5 % 13 % 0% 11 % 0,5 % 1% 2% 0,5 % 56 % 4% 3% 100 %
De drie belangrijkste taalsferen in 1985 zijn, net als in de twee vorige hoofdstukken, in dalende volgorde van belangrijkheid de Nederlandse, de Engels/Keltische en de Franse taalsfeer. Enkel de groep ‘Exotisch/Aziatisch’ blijft dit onderzoeksjaar leeg. Alle andere groepen omvatten tussen 0,5 % en 5,5 % van het totale naambestand.
4.4.2. Per sekse Tabel 22: taalsfeer voornamen per sekse
Taalsfeer
Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Jongensnamen Aantal Procentueel namen 1 0,91 % 4 3,64 % 3 2,73 % 15 13,64 % 0 0% 9 8,18 % 0 0% 0 0% 1 0,91 % 1 0,91 % 68 61,82 % 3 2,73 % 5 4,55 % 110 100 %
Meisjesnamen Aantal Procentueel namen 1 1,11 % 1 1,11 % 8 8,89 % 11 12,22 % 0 0% 13 14, 44 % 1 1,11 % 2 2,22 % 3 3,33 % 0 0% 44 48,89 % 5 5,56 % 1 1,11 % 90 100 % 30
Omdat de groep ‘Exotisch/Aziatisch’ niet is vertegenwoordigd in 1985, wordt ze in de vergelijking die hieronder volgt buiten beschouwing gelaten. Met voorsprong de belangrijkste taalsfeer bij zowel de jongens als de meisjes is de Nederlandse. De Engelse en Franse taalsfeer vervolledigen bij beide groepen de top drie, maar niet in dezelfde volgorde. Bij de jongensnamen weegt de Engelse taalsfeer zwaarder door dan de Franse. Bij de meisjes is het net andersom. Bij de jongensnamen is ‘Nick’, een naam uit de Engelse taalsfeer, in dit jaartal het populairst. Alle andere namen uit de top drie zijn Nederlands. Bij de populairste namen dus geen uit de Franse taalsfeer. Bij de meisjes komen ‘Nathalie’, ‘Stephanie’ en ‘Stefanie’ uit de Franse taalsfeer. Alle andere namen komen, net als bij de jongens, uit de Nederlandse taalgroep. In tegenstelling tot die jongens zitten in de top drie van de meisjes geen namen uit de Engelse taalsfeer. Bij de jongens zijn de groepen ‘Germaans’ en ‘Grieks’ niet vertegenwoordigd, terwijl bij de meisjes de verzameling met Latijnse namen leeg is. Ook in de andere onderzoeksjaren zijn deze taalsferen niet erg populair. Wat opvalt, is de populariteit van Duitse namen bij de meisjes. Bij de jongens vertegenwoordigen deze namen nauwelijks 3 % van het totaal, bij de meisjes gaat het om bijna 9 %. De overige verschillen zijn veel kleiner. Het gaat hier telkens om minder dan 4 %.
4.5. Tweede naam Tabel 23: aantal dubbele namen
Aantal namen Jongens Meisjes Totaal
110 90 200
Aantal dubbele namen 34 50 84
Percuentage dubbele namen 30,91 % 55,56 % 42 %
In 1985 komen er iets meer dubbele namen voor dan in 1980, maar deze keer is er wel een opmerkelijke kloof tussen jongens en meisjes. Terwijl minder dan een derde van de jongens een tweede naam heeft meegekregen, is dat bij de meisjes meer dan de helft. Het is niet na te gaan waaraan dit verschil zou kunnen liggen.
31
4.6. Lengte naam Tabel 24: lengte voornaam
Aantal Syllaben 110 jongens 90 meisjes Totaal: 200
1
2
3
61 55,45 % 13 14,44 % 74 37 %
40 36,36 % 54 60 % 94 47 %
7 6,36 % 22 24,44 % 29 14,50 %
4 of meer 2 1,82 % 1 1,11 % 3 1,50 %
GLV 1,55 2,12 1,84
In tabel 24 zien we dezelfde tendens als in de onderzoeksjaren 1975 en 1980. Jongensnamen tellen meestal één of twee lettergrepen, terwijl bij de meisjes de namen met twee en drie lettergrepen in de meerderheid zijn. Zowel bij de jongens als bij de meisjes zijn namen met vier of meer lettergrepen een zeldzaamheid. In 1985 zitten in deze groep enkel de jongensnamen ‘Emilius’ en ‘Vyacheslav’ en de meisjesnaam ‘Anna-Lisa’. Procentueel zijn er nauwelijks verschillen met de twee vorige hoofdstukken. Wat de gemiddelde lengte van de voornaam betreft is er ook nauwelijks verandering. De gemiddelde naam is 1,8 lettergrepen lang. Jongensnamen zijn gemiddeld een halve lettergreep korter dan meisjesnamen.
Hoofdstuk 5 : Voornaamgeving 1990 5.1. Overzicht voornamenbestand 1990 5.1.1. jongensnamen: 136 geboortes
1.
5.
10.
Nick Hans Jan Jens Niels Stef: 4 / Steff: 1 Dries Jonas Vincent Maarten Thomas Ben Bram
6 5 5 5 5 5 4 4 4 3 3 2 2 32
15.
20.
25.
30.
35.
40.
45.
50.
55.
Filip: 1 / Philip: 1 Gertjan: 1 / Gert-Jan: 1 Jef: 1 / Jeff: 1 Jente Kevin Kim Kristof Mathias: 1 / Matthias: 1 Mike Pieter Pieter-Jan Ricardo Samuel Seppe Sven Toon Wim Wout Yannick Adil Bjorn Danny Davy Dennis Erwin Floris Glenn Ian Jakke Jan-Pieter Jasper Jelle Jeroen Job Joeri Joost Jordi Jules Kristoffer Laurens Lienert Marc Mattia Michel
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 33
60.
65.
70.
75.
Michiel Olivier Paul Rik Robbin Robby Roel Sam Sander Shahin Sidney Stefan Steven Stijn Tijs Tim Titus Wesley Willem Wouter
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
5.1.2. Meisjesnamen: 138 geboortes
1.
5.
10.
15.
Charlotte Laura Isabel: 1 / Isabelle: 3 Julie Sofie Wendy Elien: 2 / Eline 1 Evelien: 1 / Eveline: 1 / Evelyne: 1 Inne: 2 / Ine: 1 Liesbeth Sanne Valerie Anne Dorien Elise Hanne Heleen: 1 / Helene: 1 Jasmien
5 5 4 4 4 4 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 34
20.
25.
30.
35.
40.
45.
50.
55.
60.
Jessica Jolien Karen Karolien: 1 / Carolien: 1 Kim Lien Lotte Marieke Marijke Nathalie Nele Sarah Silke Stephanie Amber Anneleen Annelien Anouk Astrid Beatrice Birgit Brenda Charisse Chloë Elizabeth Ellen Els Eva Famke Gitte Goele Greet Griet Hilde Ilse Jelske Jessie Joke Judith Jynthe Kaat Kato Katrien Kristien
2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 35
65.
70.
75.
80.
85.
Kyra Leen Lieselot Lieze Lobke Loes Lore Marianne Marlies Maxime Melissa Miep Miet Milou Natasja Nikita Pien Saskia Sevim Shana Sigrid Stien Tinne Yeschim
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
5.2. Meest frequente voornamen 5.2.1. Meest frequente jongensnamen Tabel 25: populairste jongensnamen in Kasterlee in 1990
Top 3 voornamen jongens in 1990
1. Nick 2. Hans Jan Jens Niels Stef (4) / Steff (1) 3. Dries Jonas Vincent
Absolute aantallen
6 5
4
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1992 1966 1965 1992 1993 1996 / 1991 1990 1993 1973
36
Net als in hoofdstuk 3 is in 1990 de naam ‘Nick’ opnieuw de populairste jongensnaam in Kasterlee. Ook in de rest van het land is deze naam rond deze tijd op zijn hoogtepunt. In 1992 kregen 526 jongens deze naam toegewezen. Ook ‘Stef’ blijft een populaire naam, maar bereikt in de rest van het land pas in 1996 zijn piek. De spellingsvariant ‘Steff’ is in 1991 op zijn hoogtepunt, maar is een weinig frequente naam. In 1991 krijgen 29 kinderen de naam ‘Steff’. In 1990 zelf zijn dat er maar 13. De meeste namen uit deze top drie bereiken hun hoogtepunt in of rond 1990, maar er zijn enkele uitzonderingen. Vooral de namen ‘Vincent’, ‘Hans’ en ‘Jan’ vallen op. Zij zijn niet in de jaren ’90, maar wel in de jaren ‘60 en ’70 het populairst in België. Zowel met ‘Hans’ als ‘Vincent’ gaat het na hun hoogtepunt in 1966 en 1973 in dalende lijn in de rest van het land. ‘Jan’ echter kent vanaf 1985 een opflakkering en het is dus niet vreemd dat deze naam in 1990 zo goed scoort.
5.2.2. Meest frequente meisjesnamen Tabel 26: populairste meisjesnamen in Kasterlee in 1990
Top 3 voornamen meisjes in 1990
1. Charlotte Laura 2. Isabelle (2) / Isabel (1) Julie Sofie Wendy 3. Elien (2) / Eline (1) Inne (2) / Ine (1) Liesbeth Sanne Valerie
Absolute aantallen
5 4
3
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1992 1996 1973 / 1975 1986 1979 1978 1990 / 1993 1988 / 1987 1981 1991 1976
Met de meest voorkomende meisjesnamen in Kasterlee is in dit jaartal meer aan de hand. Uit de top twee leunen enkel ‘Charlotte’, ‘Julie’ en ‘Laura’ dicht aan tegen 1990. Zowel ‘Isabelle’ met variant ‘Isabel’, ‘Sofie’ en ‘Wendy’ pieken eind jaren ’70. Op de gedeelde derde plaats staan wel veel namen die goed scoren rond 1990. Enkel ‘Valerie’ en ‘Liesbeth’ zijn opnieuw het vaakst voorkomend in de rest van het land eind jaren ’70 en begin jaren ’80. Bij ‘Sofie’ moet de opmerking gemaakt worden dat 1979 een uitzonderlijk jaartal was voor deze naam in België met 915 aangiftes. Midden en eind jaren ’80 komt de naam ook nog erg vaak voor, met gemiddeld 50 namen minder per jaar. Bij de namen die rond 1990 populair zijn, is vooral ‘Sanne’ interessant. Volgens www.permesso.be zijn er in heel België ongeveer 2800 ‘Sanne’s’. Bijna 1200 daarvan werden geboren in de jaartallen 1990-1992. 37
5.3. Verscheidenheid namenlexicon 5.3.1. Algemeen Tabel 27: verscheidenheid namenlexicon
Aantal geboortes
Jongens Meisjes Totaal
Aantal verschillende namen 77 86 163
136 138 274
Percentage verschillende namen 56,62 % 62,32 % 59,49 %
In dit hoofdstuk is er ook niets opvallends wat de verscheidenheid in het namenlexicon betreft. Er zijn gemiddeld iets minder verschillende namen dan in de vorige drie hoofdstukken, maar het verschil blijft beperkt tot ongeveer 2 %. Gemiddeld zijn er bij de meisjes in dit onderzoeksjaar iets meer verschillende namen dan bij de jongens, maar opnieuw is er geen sprake van een groot verschil. 62 % van de meisjesnamen zijn verschillend tegenover 56 % van de jongensnamen.
5.3.2. Verhouding unieke en niet-unieke namen Tabel 28: verhouding unieke VS niet-unieke namen
Aantal verschillende namen Jongens Meisjes Totaal
77 86 163
Aantal unieke namen
Aantal niet-unieke namen Absoluut Procentueel Absoluut Procentueel 44 54 98
57,14 % 62,79 % 60,12 %
33 32 65
42,86 % 37,21 % 39,88 %
In tegenstelling tot de drie eerste hoofdstukken krijgen we nu gemiddeld een 60-40- in plaats van een 70-30-verhouding. Dat is opmerkelijk want waar we verwachten dat het aantal unieke namen gestaag toeneemt, zien we net een gemiddelde daling van het aantal unieke namen. In hoofdstuk 10 zullen we nagaan of dit toeval is dan wel of een trend zich aftekent. De verschillen tussen jongens en meisjes zijn klein, zodat we kunnen stellen dat in beide groepen dezelfde tendens zich voordoet. Vooral bij de jongens is het verschil met het vorige jaartal groot. Daar noteerden we slechts 27 % niet-unieke namen, terwijl in dit onderzoeksjaar bijna 43 % van het namenaanbod meer dan één keer voorkomt.
38
5.4. Taalsfeer van eerste voornaam 5.4.1. Algemeen Tabel 29: taalsfeer voornamen
Taalsfeer Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Aantal namen 4 17 9 38 0 45 0 0 5 1 127 24 4 274
Procentueel 1,46 % 6,20 % 3,28 % 13,87 % 0% 16,42 % 0% 0% 1,82 % 0,36 % 46,35 % 8,76 % 1,46 % 100 %
De drie belangrijkste taalsferen in 1990 zijn, in dalende volgorde van belangrijkheid, opnieuw de Nederlandse, de Franse en de Engelse. In de vorige hoofdstukken stond de Engelse taalsfeer telkens op de tweede plaats en heeft dus aan terrein verloren. Ook hier zien we dus een evolutie die we in de eerste plaats niet zouden verwachten. De groepen ‘Grieks’, ‘Germaans’ en ‘Exotisch/Aziatisch’ hebben in 1990 geen namen opgeleverd en deze verzamelingen blijven dus leeg. Alle andere taalsferen schommelen tussen 0,3 % en 6 %. Opmerkelijk is dat de groep met Bijbelse namen de vierde grootste is, terwijl deze in de andere jaartallen nauwelijks 2% van het namenaanbod vertegenwoordigde.
39
5.4.2. Per sekse Tabel 30: taalsfeer voornamen per sekse
Taalsfeer
Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Jongensnamen Aantal Procentueel namen 2 1,47 % 12 8,82 % 1 0,74 % 25 18,38 % 0 0% 9 6,62 % 0 0% 0 0% 4 2,94 % 1 0,74 % 69 50,74 % 12 8,82 % 1 0,74 % 136 100 %
Meisjesnamen Aantal Procentueel namen 2 2,45 % 5 3,62 % 8 5,80 % 13 9,42 % 0 0% 36 26,09 % 0 0% 0 0% 1 0,72 % 0 0% 58 42,03 % 12 8,70 % 3 2,17 % 138 100 %
Een constante in elk hoofdstuk tot nu toe is dat de Nederlandse taalsfeer zowel bij de jongens als bij de meisjes de populairste blijft. Iets meer jongens, ongeveer de helft, krijgt een Nederlandse naam, terwijl dat bij de meisjes met een percentage van ongeveer 40 % iets minder is. Verder zijn er deze keer grote verschillen tussen de twee groepen. Met voorsprong de tweede grootste groep bij de meisjes zijn de Franse namen die ongeveer een vierde van het totaal omvatten. Bij de jongens zijn slechts 7 % van de namen Frans. Vooral de namen ‘Charlotte’, ‘Julie’, ‘Isabelle’ en ‘Eveline’ zijn erg populaire meisjesnamen bij de inwoners van Kasterlee in 1990. Bij de jongens zijn de Engelse namen de tweede grootste groep. Zij vertegenwoordigen ongeveer een vijfde van de in totaal 136 jongensnamen van dit onderzoeksjaar. Vooral ‘Nick’, opnieuw de populairste jongensnaam in Kasterlee net als in het vorige onderzoeksjaar, trekt dit percentage omhoog. Bij de meisjes zijn de Engelse namen de derde grootste groep. Een opvallende derde plaats bij de jongensnamen wordt ingenomen door de groep met Bijbelse en Hebreeuwse namen. Zij omvatten een kleine 10 % van het namenaanbod dit jaar. Vooral het succes van de namen ‘Jonas’ en ‘Thomas’ verklaart de omvang van deze taalsfeer. Bij de meisjes is er een extra groep die leegblijft. Bij de Kastelse meisjes in 1990 werd geen naam uit de Latijnse taalsfeer gevonden. Bij de jongens werd enkel de naam ‘Titus’ genoteerd. De verschillen tussen de beide sekses in de andere taalsferen zijn klein, behalve bij de Duitse namen. Net zoals in de vorige onderzoeksjaren levert deze groep meer meisjes- dan 40
jongensnamen op. Dit verklaart dat deze taalsfeer bij de jongens minder dan 1 % vertegenwoordigt terwijl dat bij de meisjes bijna 6 % is.
5.5. Tweede naam Tabel 31: aantal dubbele namen
Aantal namen Jongens Meisjes Totaal
136 138 274
Aantal dubbele namen 62 46 108
Percuentage dubbele namen 45,59 % 33,33 % 39,42 %
Net als in hoofdstuk vier bedraagt het aantal kinderen met een dubbele naam gemiddeld ongeveer 40 %. De verschillen tussen beide sekses zijn net zoals in 1985 groot, maar deze keer zijn de rollen omgekeerd. In 1985 kregen meer meisjes, ongeveer 55 %, een tweede naam. Bij de jongens was dat toen 30 %. In 1990 zien we het tegenovergestelde: meer jongens dan meisjes hebben een tweede naam meegekregen. In percentages is dat ongeveer 45 % bij de jongens tegenover 33 % bij de meisjes.
5.6. Lengte naam Tabel 32: lengte voornamen
Aantal Syllaben 136 jongens 138 meisjes Totaal: 274
1 66 48,53 % 14 10,14 % 80 29,20 %
2 58 42,65 % 90 65,22 % 148 54,01 %
3 12 8,82 % 33 23,91 % 45 16,42 %
4 of meer
GLV
0
1,60
0% 1 0,72 % 1 0,37 %
2,15 1,88
Tegenover de vorige drie hoofdstukken valt op dat de jongensnamen gelijkmatiger verdeeld zijn over de namen met één en twee lettergrepen. Voor het eerst tellen minder dan helft van de jongensnamen één lettergreep. Er is daarentegen een stijging met een kleine 7 % in de groep namen met twee lettergrepen. Jongensnamen zijn in 1990 dus gemiddeld langer dan de jaren voorheen. Namen met drie of meer lettergrepen komen nog steeds nauwelijks voor. In dit onderzoeksjaar werd zelfs geen enkele naam met vier of meer lettergrepen gevonden. Bij de meisjesnamen verandert er nauwelijks iets. De grootste groep namen telt twee lettergrepen, gevolgd door de groep namen met drie lettergrepen. Namen met maar één
41
lettergreep zijn nog steeds weinig frequent bij meisjes en er wordt in dit onderzoeksjaar maar één naam met vier lettergrepen geteld: ‘Elizabeth’. Door de evolutie in de jongensnamen wordt de gemiddelde naam ook langer. In 1985 hebben gemiddeld 37 % van de namen één lettergreep, in 1990 is dat nog maar 30 %. De groep namen met twee lettergrepen evolueert van 47 % in 1985 naar 54 % in dit onderzoeksjaar. Deze trend zien we ook terug in de gemiddelde lengte van de voornaam met betrekking tot de lettergrepen. De gemiddelde jongensnaam telt nu 1,6 lettergrepen tegenover 1,5 in de periode 1975-1980. De gemiddelde naam, bij jongens en bij meisjes, wordt iets langer en stijgt van 1,84 naar 1,88 lettergrepen.
Hoofdstuk 6 : Voornaamgeving 1995 6.1. Overzicht voornamenbestand 1995 6.1.1. jongensnamen: 128 geboortes 1.
5.
10.
15.
20.
25.
Nick Dries Glen: 2 / Glenn: 2 Thomas Alexander Dennis Jens Jordy Maarten Matthias: 2 / Mathias: 1 Vincent Wouter Anton Bram Brend: 1 / Brent: 1 Jasper Kevin Koen Matthijs Michaël Michiel Niels Pieter Rik Robin Sander Stijn
5 4 4 4 3 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 42
30.
35.
40.
45.
50.
55.
60.
65.
70.
Wout Adriaan Anthony Brandon Chiel Christophe Daan Dante Dieter Eli Elmer Ferre Flor Floris Frederick Gert Giuliano Guy Hans Huicong Jamesky Jef Jonas Joran Jorik Joris Jynthe Kenneth Koenraad Kristiaan Lander Loorin Lukas Marcel Maxim Michal Milan Neel Niel Nikolaj Nino Olivier Paolo Ruben
2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 43
75.
80.
Seppe Scott Stef Sven Tom Vic Victor Ward Willem William Yaron Yves
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
6.1.2. Meisjesnamen: 86 geboortes 1.
5.
10.
15.
20.
25.
Lotte Elien: 2 / Eline: 2 Julie Charlotte Elke Ellen Evelien Jana: 1 / Yannah: 1 Laure Lauren Liese: 1 / Lise: 1 Marie Aline Anastasia Anouck Brenda Cartiche Cato Charlien Chiara Cindy Cydney Dianta Diethe Edith Esther Fleur Flore
5 4 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 44
30.
35.
40.
45.
50.
55.
60.
65.
Gülcan Hannah Hanne Inse Jade Janne Jessica Kaat Kaatje Kathleen Katja Kato Lane Laure-Anne Lenie Lien Lies Lindsay Lisa Manon Manuella Marlies Melanie Miet Netje Pauline Phaedra Renee Sam Saynara Shana Sofie Stephanie Stien Tatjana Tessa Tinne Valerie Yasmine Zoë
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
45
6.2. Meest frequente voornamen 6.2.1. Meest frequente jongensnamen Tabel 33: populairste jongensnamen in Kasterlee in 1995
Top 3 voornamen jongens in 1995
1. Nick 2. Dries Glen (2) / Glenn (2) Thomas 3. Alexander Dennis Jens Jordy Maarten Matthias (2) / Mathias (1) Vincent Wouter
Absolute aantallen
5 4
3
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1992 1990 1996 / 1991 1993 2008 1988 1992 1997 1987 1992 / 1995 1973 1982
Net zoals in 1985 en 1990 is ook in het onderzoeksjaar 1995 ‘Nick’ de populairste jongensnaam. In de rest van België is deze naam wel over zijn hoogtepunt heen. Het merendeel van de 12 namen uit deze top drie is erg frequent in 1995. ‘Alexander’ komt in België het meest voor in 2008, maar ook midden jaren ’90 is de naam populair. In het vorige onderzoeksjaar stonden nog heel wat populaire namen die in de rest van het land al piekten in de jaren '70. In 1995 is dat enkel met ‘Vincent’ het geval. Dit is een erg populaire naam die midden jaren ’90 een kleine opflakkering kent, maar daarna steeds minder voorkomt. ‘Wouter’ piekt in België al in 1982 met 404 aangiftes, maar kent midden jaren ’90 een heropleving. Na een daling tot minder dan 250 ‘Wouters’ in 1988, stijgt deze naam naar een tweede hoogtepunt in 1995 met iets meer dan 350 aangiftes van de naam ‘Wouter’. Daarna daalt het aantal keer dat deze naam voorkomt erg hard. In 2010 kwam de naam ‘Wouter’ zelfs minder dan 50 keer voor in heel België. De namen ‘Dennis’ en ‘Maarten’ die in België respectievelijk in 1988 en 1987 op hun hoogtepunt zijn, zijn in 1995 beide op de terugweg. In Kasterlee komen ze dat jaar nog redelijk frequent voor. Alle andere namen pieken enkele jaren voor of na 1995. ‘Mathias’ is in 1995 zelf erg frequent in België.
46
6.2.2. Meest frequente meisjesnamen Tabel 34: populairste meisjesnamen in Kasterlee in 1995
Top 4 voornamen meisjes in 1995
1. Lotte 2. Elien (2) / Eline (2) 3. Julie 4. Charlotte Elke Ellen Evelien Jana (1) / Yannah (1) Laure Lauren Liese (1) / Lise (1) Marie
Absolute aantallen
5 4 3 2
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 2008 1990 / 1993 1986 1992 1981 1982 1988 1999 / NG 2002 1996 1993 / 1992 1949
Op de eerste plaats bij de Kastelse meisjesnamen in 1995 staat ‘Lotte’. De naam wint vanaf het begin van de jaren ’90 enkel nog aan populariteit en zit pas in 2008 haar hoogtepunt. In 1995 moet de naam dus nog aan haar opmars beginnen, maar in Kasterlee is het dan al de meest voorkomende meisjesnaam van dat jaar. De Kastelse inwoners mogen wat deze naam betreft eerder tot de trendsetters dan tot de trendvolgers worden gerekend. Geen enkele naam uit de jaren ’70 staat nog in deze top vier, maar wel opvallend is ‘Marie’ op de vierde plaats. Deze naam was in België erg populair in 1949, maar komt terug op vanaf de jaren ’90. In dat decennium krijgen gemiddeld 600 meisjes per jaar de naam ‘Marie’. Ook in 2010 is de naam met meer dan 400 aangiftes nog erg frequent. In 1949 waren dat er wel nog een stuk meer. Toen kregen 3059 meisjes de naam ‘Marie’ toegewezen. ‘Elke’, ‘Ellen’ en ‘Evelien zijn namen die in de rest van België niet meer frequent voorkomen sinds de jaren ’80, maar in Kasterlee staan ze wel nog op een gedeelde vierde plaats. De naam ‘Julie’ is in 1986 op haar Belgische hoogtepunt met 1046 aangiftes in dat jaar. Deze traditionele naam blijft echter tot op vandaag erg vaak terugkeren. In 1995 kregen 800 meisjes de naam ‘Julie’. In 2010 zijn dat er heel wat minder, maar toch nog steeds ongeveer 400. De spellingsvariant ‘Yannah’ van ‘Jana’ werd niet teruggevonden. Deze variant is dus ook in de rest van het land weinig frequent.
47
6.3. Verscheidenheid namenlexicon 6.3.1. Algemeen Tabel 35: verscheidenheid namenlexicon
Aantal geboortes
Jongens Meisjes Totaal
Aantal verschillende namen 83 68 151
128 86 214
Percentage verschillende namen 64,84 % 79,07 % 70,56 %
Wat de verscheidenheid van het namenlexicon betreft zien we een grote breuk met de vorige onderzoeksjaren. In de hoofdstukken 2 tot en met 5 was gemiddeld 60 % van de namen uniek. In 1990 loopt dit ineens op tot bijna 70 %. Bij de jongens is de stijging wel kleiner dan bij de meisjes. Bij de meisjes is bijna 80 % van het aantal namen dit jaar verschillend. Bij de jongens is dat 65 %. Er is dus een eveneens een opmerkelijke kloof tussen de Kastelse jongens en meisjes.
6.3.2. Verhouding unieke en niet-unieke namen Tabel 36: verhouding unieke VS niet-unieke namen
Aantal verschillende namen Jongens Meisjes Totaal
83 68 151
Aantal unieke namen
Aantal niet-unieke namen Absoluut Procentueel Absoluut Procentueel 55 56 111
66,27 % 82,35 % 73,51 %
28 12 40
33,73 % 17,65 % 26,49 %
Wat zich aandient in tabel 35 kent zijn gevolgen in tabel 36. Het aantal unieke namen ligt veel hoger dan in de vorige onderzoeksjaren. Bij de jongens is er een stijging van 57 % unieke namen in 1990 naar 66 % unieke namen in 1995. Bij de meisjes is het verschil nog groter. In 1990 had 63 % van de meisjes een naam die maar één keer voorkwam dat jaar, in 1995 is dat 82 %. Misschien is er vanaf de jaren ’90 een mentaliteitsverandering ingetreden waardoor steeds meer ouders hun kind een originele naam willen meegeven. Terwijl gemiddeld 60 % van de kinderen een unieke naam kreeg in 1990 is dat nu opgelopen tot bijna 75 %.
48
6.4. Taalsfeer van eerste voornaam 6.4.1. Algemeen Tabel 37: taalsfeer voornaam
Taalsfeer Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Aantal namen 2 14 8 36 3 36 0 8 9 0 80 12 6 214
Procentueel 0,93 % 6,54 % 3,74 % 16,82 % 1,40 % 16,82 % 0% 3,74 % 4,21 % 0% 37,38 % 5,61 % 2,80 % 100 %
Dat er steeds meer voor unieke namen wordt gekozen, levert ook een diversere verdeling van de verschillende taalsferen op. In 1995 zijn er in ieder geval maar twee taalsferen die niet vertegenwoordigd zijn: de Germaanse en de Latijnse. Op de eerste plaats staat opnieuw de Nederlandse taalsfeer, maar ze vertegenwoordigt wel veel minder namen dan in de voorgaande hoofdstukken. In vorige onderzoeksjaren omvatte deze taalsfeer ongeveer 50 % van het aantal namen. In 1995 is dat nog maar 37 %. Op de tweede plaats staan deze keer zowel de Engelse als de Franse taalsfeer die beide 17 % van de namen voor hun rekening nemen. De andere groepen zijn veel minder groot. De derde grootste groep met Bijbelse en Hebreeuwse namen is al kleiner dan 7 %. De Engelse en Franse taalgroep blijven ongeveer even groot, dus de Nederlandse taalsfeer heeft vooral terrein verloren op de vele kleine taalsferen.
49
6.4.2. Per sekse Tabel 38: taalsfeer voornaam per sekse
Taalsfeer
Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Jongensnamen Aantal Procentueel namen 0 0% 11 8,59 % 2 1,56 % 23 17,97 % 2 1,56 % 11 8,59 % 0 0% 4 3,13 % 7 5,47 % 0 0% 56 43,75 % 8 6,25 % 4 3,13 % 128 100 %
Meisjesnamen Aantal Procentueel namen 2 2,33 % 3 3,49 % 6 6,98 % 13 15,12 % 1 1,16 % 25 29,07 % 0 0% 4 4,65 % 2 2,33 % 0 0% 24 27,91 % 4 4,65 % 2 2,33 % 86 100 %
In deze opdeling per sekse zien we dat de Nederlandse taalsfeer bij de meisjesnamen zelfs niet meer de belangrijkste is. Ze vertegenwoordigt 28 % van de meisjesnamen, maar de Franse taalsfeer is iets groter met 29 % van het namenaanbod. Het zijn de namen ‘Eline’, ‘Charlotte’ en ‘Julie’ uit de Franse taalsfeer die in 1995 erg populair zijn en zo het aandeel van deze taalsfeer doen toenemen. Op plaats drie staat opnieuw de Engelse taalsfeer met 15 % van de namen. Bij de jongens blijft de Nederlandse taalsfeer het populairst, maar ze vertegenwoordigt voor het eerst minder dan 50 % van de namen. De Engelse taalsfeer blijft op een tweede plaats staan met 18 %. De Franse en de Bijbelse taalsfeer zijn in dit jaartal even populair bij de naamgeving van jongens met elk iets meer dan 8 % van de namen. De Franse taalsfeer is bij de jongens in elk geval veel minder populair dan bij de meisjes. De groep met Arabische en Iraanse namen is leeg de jongens, maar niet bij de meisjes. Daar werden de namen ‘Yasmine’ en ‘Gülcan’ gevonden. De verschillen tussen de andere taalsferen zijn opnieuw klein en bedragen steeds minder dan 6 %.
50
6.5. Tweede naam Tabel 39: aantal dubbele namen
Aantal namen Jongens Meisjes Totaal
128 86 214
Aantal dubbele namen 51 37 88
Percuentage dubbele namen 39,84 % 43,02 % 41,12 %
Net als in de voorgaande hoofdstukken krijgt ongeveer 40 % van de kinderen een tweede naam. Deze keer is er geen groot verschil tussen jongens en meisjes. In beide groepen is het gebruik om een tweede naam te geven even populair in 1995.
6.6. Lengte naam Tabel 40: lengte voornaam
Aantal Syllaben 128 jongens 86 meisjes Totaal: 214
1 45 35,16 % 7 8,14 % 52 24,31 %
2 62 48,44 % 66 76,74 % 128 59,81 %
3 17 13,28 % 11 12,79 % 28 13,08 %
4 of meer 4 3,13 % 2 2,33 % 6 2,80 %
GLV 1,84 2,09 1,97
De trend die zich al aftekende in het vorige onderzoeksjaar wordt hier doorgezet. Voor het eerst zijn jongensnamen met twee lettergrepen zelfs frequenter dan namen met één lettergreep. Ook het belang van namen met drie of meer lettergrepen neemt toe. Deze twee laatste groepen omvatten nu al meer dan 16 % van de jongensnamen, terwijl dat in de vorige jaartallen nooit meer dan 10 % was. Jongensnamen zijn tegenover het vorige onderzoeksjaar dus opnieuw langer geworden. Tegenover 1990 is de gemiddelde lengte van de voornaam in elk geval gestegen. In 1990 telde een jongensnaam gemiddeld 1,6 lettergrepen. In 1995 is dat opgelopen tot 1,8 lettergrepen. Bij de meisjes is de groep namen met twee lettergrepen opnieuw het grootst en is de verdeling in de andere groepen ongeveer dezelfde. De gemiddelde lengte van de voornaam is iets korter dan vorig jaar, maar het verschil is klein. De gemiddelde lengte van een meisjesnaam in 1995 is 2,09 lettergrepen, terwijl dat in 1990 nog 2,15 lettergrepen was. Ook in de algemene cijfers neemt het belang van namen met twee lettergrepen toe. Ook namen met drie of meer lettergrepen komen vaker voor, maar hier is de stijging kleiner.
51
Hoofdstuk 7 : Voornaamgeving 2000 7.1. Overzicht voornamenbestand 2000 7.1.1. jongensnamen: 120 geboortes 1.
5.
10.
15.
20.
25.
30.
35.
Rik: 3 / Rick: 1 Seppe Brent Joppe Kobe Robin Thomas Ward Brecht Daan Elias Jarne Kwinten: 1 / Quinten: 1 Matthias Michiel Pieter Stijn Vincent Wannes Alejandro Alex Amadeo Anthony Anton Ben Blondin Bradley Cisse Dario Dennis Djordin Dries Frank Frederick Gerald Gilles Gino Grégoire
4 4 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 52
40.
45.
50 .
55.
60.
65.
70.
75.
80.
Herbert Jafo Jannes Jeffrey Jefke Jenthe Joachim Joeri Jokke Joram Jordi Jules Klaas Laurens Lennart Levi Louis Lucas Luiz Lukas Marnix Mats Maxime Michel Nick Niel Nino Oliver Pieter-Jan Pim Rens Robbe Roy Ruben Sander Sebastiaan Senne Shane Sid Siebe Siemon Sonny Thibaut Tihomir
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 53
85.
90.
Tijl Tim Toon Warre Yannick Yarto Yorben Zeno Zheng-Rong
1 1 1 1 1 1 1 1 1
7.1.2. Meisjesnamen: 96 geboortes 1.
5.
10.
15.
20.
25.
30.
Fien Eveline: 2 / Evelyn: 1 Hanne Jasmien: 2 / Jasmine: 1 Julie Lien Lisa: 2 / Liza: 1 Marie Amber Lotte Merel Nele Sarah: 1 / Sara: 1 Sofie: 1 / Sophie: 1 Alicia Aline Anke Anouk Belle Britney Britt Caro Céleste Danté Diet Elke Ellen Emily Emma Floor
4 3 3 3 3 3 3 3 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 54
35.
40.
45.
50.
55.
60.
65.
70.
Gitte Itske Jade Jana Jette Jill Jinse Jinthe Jitse Jitske Jolien Kaat Kiara Kirsten Kunna Laura Lauren Lena Liese Lore Luna Lynn Magalie Malika Maud Miek Monika Mouna Nathalie Nienke Nisrine Noortje Paula Rani Rune Sabrina Sien Stephanie Stiene Tina Too Yasmina Zina
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
55
7.2. Meest frequente voornamen 7.2.1. Meest frequente jongensnamen Tabel 41: populairste jongensnamen in 2000
Top 2 voornamen jongens in 2000
Absolute aantallen
1. Rik (3) / Rick (1) Seppe 2. Brent Joppe Kobe Robin Thomas Ward
4 3
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 1964 / 1991 2005 1998 2004 2006 1995 1993 2000
In het jaar 2000 zijn er heel wat klassieke namen uit de top van populairste namen verdwenen. Een reeks heel recente namen staat dit jaar in de top twee van populaire namen. Namen zoals ‘Joppe’, ‘Kobe’ en ‘Brent’ komen voor 2000 nauwelijks voor. Met ‘Joppe’ is men in Kasterlee de trend wat voor. De naam werd dan slechts aan een veertigtal kinderen gegeven. In 2004 is dat aantal al verdubbeld. De naam blijft echter in het hele land weinig frequent. ‘Kobe’ en ‘Brent’ komen in de rest van België vaker voor, maar het zijn eveneens erg jonge namen die in de 20ste eeuw nauwelijks voorkomen. De namen ‘Ward’ en ‘Rik’ kunnen we situeren in de trend om oudere namen een tweede leven te geven, zoals ‘Marie’ bij de meisjes. ‘Rik’ piekt in België in de jaren ’60, maar kent over het hele land een opflakkering in het begin van de 21ste eeuw. ‘Ward’ kent zijn hoogtepunt pas in 2000, maar is ook de jaren ’80 en ’90 al een vaak voorkomende naam.
7.2.2. Meest frequente meisjesnamen Tabel 42: populairste meisjesnamen in Kasterlee in 2000
Top 2 voornamen meisjes in 2000
1. Fien 2. Eveline (2) / Evelyn (1) Hanne Jasmien (2) / Jasmine (1) Julie Lien Lisa (2) / Liza (1) Marie
Absolute aantallen
4 3
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 2004 1981 / 1989 1990 1993 / 1993 1986 1991 1994 / 1994 1949 56
Bij de meisjes staan veel meer traditionele namen in de top twee. Behalve ‘Fien’ staat geen enkele naam op het Belgische toppunt van zijn populariteit in de 21ste eeuw. Veel van deze namen zijn in de jaren ’80 en ’90 het meest frequent, maar ze komen allemaal nog vaak voor in de jaren 2000. De Kastelse inwoners lijken terug te grijpen naar meer traditionele of weinig originele namen zoals ‘Eveline’, ‘Hanne’, ‘Lien’ en ‘Julie’. Voor ‘Marie’ geldt hetzelfde als in het vorige hoofdstuk. De naam piekt in de jaren ’40, maar leeft op in het begin van de 21ste eeuw.
7.3. Verscheidenheid namenlexicon 7.3.1. Algemeen Tabel 43: verscheidenheid namenlexicon
Aantal geboortes
Jongens Meisjes Totaal
Aantal verschillende namen 91 73 164
120 96 216
Percentage verschillende namen 75,83 % 76,04 % 75,93 %
Net zoals in het vorige hoofdstuk, neemt het aantal verschillende namen toe. In 1995 was 70 % van het namenaanbod verschillend, in 2000 is dat al 75 %. De verschillen tussen jongens en meisjes zijn klein, dus het lijkt om een algemene trend te gaan. De stijging tegenover 1975 is in elk geval aanzienlijk. Toen bedroeg het aantal verschillende namen nog maar 60 % procent.
7.3.2. Verhouding unieke en niet-unieke namen Tabel 44: verhouding unieke VS niet-unieke namen
Aantal verschillende namen Jongens Meisjes Totaal
91 73 164
Aantal unieke namen
Aantal niet-unieke namen Absoluut Procentueel Absoluut Procentueel 72 59 131
79,12 % 80,82 % 79,88 %
19 14 33
20,88 % 19,18 % 20,12 %
Het aantal unieke namen neemt ook toe. Zowel bij de jongens- als bij de meisjesnamen komt 80 % slechts één keer voor. Tegenover 1975 is dat een groei van meer 10 % meer unieke
57
namen. 2000. Daar was nog maar 70 % van het namenaanbod uniek. In 2000 komt nog slechts 20 % van het namenbestand minstens 2 keer.
7.4. Taalsfeer van eerste voornaam 7.4.1. Algemeen Tabel 45: taalsfeer voornaam
Taalsfeer Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Aantal namen 4 14 8 26 5 32 0 1 11 1 91 20 3 216
Procentueel 1,85 % 6,48 % 3,70 % 12,04 % 2,31 % 14,81 % 0% 0,46 % 5,09 % 0,46 % 42,13 % 9,26 % 1,39 % 100 %
In 2000 is enkel de Germaanse taalsfeer niet vertegenwoordigd. Alle andere taalsferen zijn in meer of mindere mate vertegenwoordigd. Het aantal Nederlandse namen is niet meer afgenomen tegenover 1995, maar het is nog steeds veel kleiner dan in de onderzoeksjaren 1975, 1980, 1985 en 1990. De top drie wordt opnieuw vervolledigd door de Franse en de Engels/Keltische taalsferen. De groep met Scandinavische en Friese namen omvat dit jaar ongeveer 10 % van het aantal namen en steekt hiermee een eindje uit boven de andere taalsferen. Alle andere taalsferen schommelen allemaal tussen 0,5 % en 6,5 %.
58
7.4.2. Per sekse Tabel 46: taalsfeer voornaam per sekse
Taalsfeer
Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Jongensnamen Aantal Procentueel namen 0 0% 12 10 % 1 0,83 % 18 15 % 3 2,5 % 12 10 % 0 0% 1 0,83 % 7 5,83 % 0 0% 56 46,67 % 7 5,83 % 3 2,5 % 120 100 %
Meisjesnamen Aantal Procentueel namen 4 4,17 % 2 2,08 % 7 7,29 % 8 8,33 % 2 2,08 % 20 20,83 % 0 0% 0 0% 4 4,17 % 1 1,04 % 35 36,46 % 13 13,54 % 0 0% 96 100 %
Bij de jongensnamen is de grootste groep die van de Nederlandse taalsfeer, maar ze vertegenwoordigt opnieuw minder dan 50 %. Op de tweede plaats staat alweer de groep met Engelse en Keltische namen. Ook de derde plaats blijft ongewijzigd en wordt gedeeld door de groep met Bijbelse en Hebreeuwse namen en de Franse taalsfeer met beide 10 % van het namenbestand. De andere groepen zijn allemaal kleiner dan 6 %. Bij de meisjes werden geen Slavische, Hongaarse of Griekse namen gevonden, bij de jongens wel. De Griekse naam ‘Zeno’ werd gevonden. De namen in de Slavisch/Hongaarse groep zijn ‘Djordin’, ‘Joeri’ en ‘Tihomir’. Bij de meisjes is de Nederlandse taalsfeer ook de grootste, maar ze is opnieuw minder groot dan bij de jongens. De Franse taalsfeer staat op de tweede plaats met ongeveer 20 % en is daarmee dubbel zo groot als bij de jongens. Zoals we bij de algemene cijfers kunnen waarnemen, neemt het belang van de Scandinavische en Friese namen sterk toe. Bij de meisjes is dit dan ook de derde grootste taalsfeer. Het lijkt hier om een algemene trend te gaan, want geen enkele naam uit deze taalsfeer komt meer dan één keer voor. Het gaat dus om 13 unieke namen uit deze taalsfeer op een totaal van 96 namen. Wat ook opvalt, is het minieme belang van de Engelse taalsfeer. De groep is bij de meisjes bijna even groot als de Duitse taalsfeer, die bij de jongens weinig populair blijft. Bij de meisjes werd de enige Latijnse naam van dit onderzoeksjaar gevonden: ‘Luna’. Andere taalsferen schommelen in beide groepen tussen de 1 % en 8 %.
59
7.5. Tweede naam Tabel 47: aantal dubbele namen
Aantal namen Jongens Meisjes Totaal
120 96 216
Aantal dubbele namen 46 30 76
Percuentage dubbele namen 38,33 % 31,25 % 35,19 %
Het aantal kinderen met een tweede naam, neemt opnieuw af. Nog maar 35 % van de kinderen geboren in 2000 kreeg een tweede naam. In 1995 bedroeg dit percentage nog bijna 40 %. Er is wel terug een verschil tussen beide sekses. Iets meer jongens dan meisjes kreeg een dubbele naam, 38 % van de jongens tegenover 31 % van de meisjes.
7.6. Lengte naam Tabel 48: lengte voornaam
Aantal Syllaben 120 jongens 96 meisjes Totaal: 216
1 33 27,5 % 17 17,71 % 50 23,15 %
2 73 60,83 % 66 68,75 % 139 64,35 %
3 11 9,17 % 12 12,5 % 23 10,65 %
4 of meer
GLV
3
1,87 2,5 %
1 1,04 % 4 1,85 %
1,97 1,92
Bij de jongensnamen is de groep namen met twee lettergrepen nu veruit de grootste. Vooral in de vroegste onderzoeksjaren vormden de namen met één lettergreep de dominante groep. In 2000 krijgt meer dan 60 % van de jongens een naam met twee lettergrepen en nog maar 27 % een naam met één lettergreep. Ter vergelijking: in 1975 had 52 % van de jongens een naam met één lettergreep en 46 % één met twee lettergrepen. Net zoals in 1995 zijn er in totaal ook meer jongensnamen met drie of meer lettergrepen dan in 1975. De drie namen met vier lettergrepen zijn ‘Alejandro’, ‘Amadeo’ en ‘Sebastiaan’. De gemiddelde lengte van de voornaam blijft tegenover het vorige jaartal bijna ongewijzigd. Een jongensnaam telt gemiddeld 1,88 lettergrepen. Bij de meisjes blijft de verdeling min of meer gelijk. De groep namen met twee lettergrepen is opnieuw de grootste, gevolgd door de namen met één lettergreep. Namen met drie of meer lettergrepen komen ongeveer even vaak voor als bij de jongens. De enige naam met vier lettergrepen is ‘Alicia’. Voor het eerst is de gemiddelde meisjesnaam wel korter dan 2 lettergrepen. De twee groepen groeien hierin naar elkaar toe.
60
Hoofdstuk 8 : Voornaamgeving 2005 8.1. Overzicht voornamenbestand 2005 8.1.1. jongensnamen: 111 geboortes 1.
5.
10.
15.
20.
25.
30.
35.
Kobe Rune Seppe Viktor: 1 / Victor: 2 Axel: 1 / Axl: 1 Ferre Jarne: 1 / Yarne: 1 Joachim Lucas Mathias: 1 / Matthias: 1 Mathijs: 1 / Matthijs: 1 Senne Thijs Toon Alex Alexander Anton Arno Arthur Bram Cis Cisse Clinton-Junior Damièn Dean Douwe Elias Emmanuel Erwan Evan Fiebe Flor Frederik Giel Gilian Gill Guus Jef
6 3 3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 61
40.
45.
50.
55.
60.
65.
70.
75.
80.
Jente Jonathan Joram Joshua Juul Karsten Kasper Kay Kenai Kenji Lander Len Lieven Lowie Luca Maddox Manu Marnix Matthew Mattz Mauro Michiel Milan Nik Oliver Pieter Pieterjan Rémy Rico Rik Robbe Robin Ryan Seth Siebe Simon Steff Stijn Teun Thibo Tomas Toshi Tuur Vic
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 62
85.
90.
Vince Vincent Wannes Ward Willem Wout Yann Yarno
1 1 1 1 1 1 1 1
8.1.2. Meisjesnamen: 68 geboortes 1.
5.
10.
15.
20.
25.
30.
Kato Roos Floor Jani: 1 / Jany: 1 Jill Jorun: 1 / Jorunn: 1 Marie Mirthe: 1 / Myrthe: 1 Alessia Alicia Alyssa Amber Anne Annelies Annika Anthe Bo Britt Charlotte Ciska Danielle Elise Emma Erki Evalinde Febe Feline Femke Floortje Idse Imke Jana
3 3 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 63
35.
40.
45.
50.
55.
Katrien Kelly Kyemi Lara Laura Linde Lore Lotte Louke Luca Maren Margot Melissa Mimi Nathalie Nele Norah Romi Sanne Sare Sien Sofie Stans Stien Zita Zoë
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
64
8.2. Meest frequente voornamen 8.2.1. Meest frequente jongensnamen Tabel 49: populairste jongensnamen in Kasterlee in 2005
Top 3 voornamen jongens in 2005
1. Kobe 2. Rune Seppe Victor (2) / Viktor (1) 3. Axel (1) / Axl (1) Ferre Jarne (1) / Yarne (1) Joachim Lucas Matthias (1) / Mathias (1) Matthijs (1) / Mathijs (1) Senne Thijs Toon
Absolute aantallen
6 3
2
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 2006 2005 2005 2010 / 2006 2001 / 2007 2010 2002 / 2006 1993 2010 1992 / 1995 1996 / 1993 2003 1991 1991
De populairste naam bij de Kastelse jongens in 2005 is ‘Kobe’. Het hoogtepunt van deze naam in heel België ligt in 2006, dus de inwoners van Kasterlee volgen de trend. Ook wat de andere jongensnamen betreft, volgt men de algemene tendens. De vier namen die op de eerste en gedeelde tweede plaats staan bereiken hun Belgische hoogtepunt in of rond 2005. De Kastelse inwoners volgen dus de trends. Vijf namen die op de derde plaats staan zijn echter in de jaren ’90 het meest frequent. Het gaat om de namen ‘Toon’, ‘Thijs’, ‘Mat(t)hias’, ‘Mat(t)hijs’ en Joachim. De namen ‘Toon’, ‘Thijs’, ‘Mathias’ en ‘Mathijs’ zijn zeker in 2005 nog erg frequent in het hele land. Dat geldt niet voor ‘Joachim’, ‘Matthias’ en ‘Matthijs’. Deze zijn dan al over hun Belgische hoogtepunt heen. Wat opvalt, is dat bij de namen ‘Mat(t)hias’ en ‘Mat(t)hijs’ de spellingsvarianten met één ‘t’ nog vaak voorkomen in 2005, terwijl de varianten met twee ‘t’’s afnemen in populariteit. Met ‘Rune’, ‘Jarne’, ‘Yarne’, ‘Ferre’ en ‘Axl’ staan er heel wat erg recente namen in de top drie. Voor 2000 komen deze namen niet of nauwelijks voor.
65
8.2.2. Meest frequente meisjesnamen Tabel 50: populairste meisjesnamen in Kasterlee in 2005
Top 2 voornamen meisjes in 2005
Absolute aantallen
1. Kato Roos 2. Floor Jani (1) / Jany (1) Jill Jorun (1) / Jorunn (1) Marie Mirthe (1) / Myrthe (1)
3 2
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 2003 2010 2007 2009 / 1999 2004 NG / 2006 1949 2009 / 2007
In tegenstelling tot 2000, staan er nu nog nauwelijks namen in de top twee die vooral in de jaren ’90 zeer frequent waren. Enkel voor ‘Jany’ gaat dit nog op. Het Belgische hoogtepunt van deze naam ligt echter in 1999. De naam is dus ook nog erg recent. ‘Marie’ behoort voor de derde keer op rij opnieuw tot de populairste namen in Kasterlee. Net zoals bij de jongens staan er heel wat zeer jonge namen in deze top twee die voor de 21ste eeuw nauwelijks voorkomen. Het gaat om namen zoals ‘Jorunn’ en ‘Mirthe’. De spellingsvariant ‘Jorun’ werd niet teruggevonden wat er op wijst dat deze naam erg weinig frequent is in de rest van België.
8.3. Verscheidenheid namenlexicon 8.3.1. Algemeen Tabel 51: verscheidenheid namenlexicon
Aantal geboortes
Jongens Meisjes Totaal
111 68 179
Aantal verschillende namen 90 58 148
Percentage verschillende namen 81,08 % 85,29 % 82,68 %
Het aantal verschillende namen blijft toenemen. Al meer dan 80 % van de namen in 2005 zijn verschillend. Bij de meisjes gaat het zelfs om meer dan 85 % van het namenaanbod. In het onderzoeksjaar 2000 ging het om 75 % van het namenbestand. 66
8.3.2. Verhouding unieke en niet-unieke namen Tabel 52: verhouding unieke VS niet-unieke namen
Aantal verschillende namen Jongens Meisjes Totaal
Aantal unieke namen
Aantal niet-unieke namen Absoluut Procentueel Absoluut Procentueel
90 58 148
76 50 126
84,44 % 86,21 % 85,14 %
14 8 22
15,56 % 13,79 % 14,86 %
Het aantal unieke namen stijgt logischerwijze ook. Van gemiddeld 80 % unieke namen in 2000, naar meer dan 85 % unieke namen in 2005. Het verschil tussen jongens en meisjes is klein. Steeds meer ouders kiezen er blijkbaar voor om hun kind een unieke naam mee te geven. Dat wordt in elk geval geïllustreerd door het relatief grote aantal jonge namen die in dit onderzoeksjaar erg populair zijn in Kasterlee.
8.4. Taalsfeer van eerste voornaam 8.4.1. Algemeen Tabel 53: taalsfeer voornaam
Taalsfeer Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Aantal namen 0 12 4 25 5 17 0 4 7 0 79 23 3 179
Procentueel 0% 6,70 % 2,23 % 13,97 % 2,79 % 9,50 % 0% 2,23 % 3,91 % 0% 44,13 % 12,85 % 1,68 % 100 %
Hoewel het aantal verschillende en unieke namen blijft toenemen, zijn er toch drie taalsferen niet vertegenwoordigd. De Latijnse, Germaanse en Arabisch/Iraanse taalsfeer zijn lege verzamelingen in het onderzoeksjaar 2005.
67
De belangrijkste taalsfeer blijft de Nederlandse, gevolgd door de Engelse/Keltische. Het Frans heeft zijn derde plaats moeten afstaan aan de groep met Scandinavische en Friese namen. De Franse taalsfeer omvat minder dan 10 % van het namenaanbod en staat daarmee op een vierde plaats. De overige taalsferen beschrijven tussen 1,5 % en 7 % van het namenaanbod. De verdeling van de namen onder deze kleinere taalsferen is wel beter verspreid. Geen enkele van de vertegenwoordigde taalsferen heeft minder dan 3 namen, terwijl de kleine groepen in de voorgaande onderzoeksjaren vaak slechts één of twee namen bevatten.
8.4.2. Per sekse Tabel 54: taalsfeer voornaam per sekse
Taalsfeer
Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Jongensnamen Aantal Procentueel namen 0 0% 12 11,81 % 1 0,90 % 17 15,32 % 3 2,70 % 7 6,31 % 0 0% 1 0,90 % 3 2,70 % 0 0% 53 47,75 % 13 11,71 % 1 0,90 % 111 100 %
Meisjesnamen Aantal Procentueel namen 0 0% 0 0% 3 4,41 % 8 11,76 % 2 2,94 % 10 14,71 % 0 0% 3 4,41 % 4 5,88 % 0 0% 26 38,24 % 10 14,71 % 2 2,94 % 68 100 %
Bij de jongens is het aantal Nederlandse namen terug lichtjes toegenomen. Weer bijna 50 % van de jongens kreeg in 2005 een Nederlandse naam. Net zoals in de vorige onderzoeksjaren is de Engelse/Keltische taalsfeer de tweede grootste groep. De groep met Bijbelse namen staat opnieuw op plaats drie, maar wordt op de voet gevolgd door de groep met Scandinavische en Friese namen. De Franse taalsfeer omvat maar 7 % van het namenaanbod. De groep met Bijbelse namen is om twee redenen interessant. Ten eerste omdat het bij de jongens zo’n grote bron van inspiratie vormt wat de naamgeving betreft. Ten tweede omdat diezelfde groep bij de meisjes geen enkele naam heeft opgeleverd. De populariteit van ‘Lucas’ en ‘Joachim’ verklaart het hoge percentage in deze taalsfeer bij de jongens. Ook de groep met Scandinavische en Friese namen is groot. De namen ‘Rune’, ‘Axl’ en ‘Jarne’ zijn bijvoorbeeld vaak voorkomende namen.
68
Alle andere groepen blijven bij de jongensnamen onder de 3 %. De Nederlandse taalsfeer is ook bij de meisjes de grootste, daarna gevolgd door de Franse en de Scandinavische/Friese op gelijke hoogte. De Engelse taalsfeer vervolledigt de top drie. Alle andere groepen blijven hier onder 6 % van het totaal. Ook bij de meisjes zijn Scandinavische en Friese namen vanaf 2000 een belangrijke bron van inspiratie geworden. ‘Jorun(n)’ is in 2005 de meest voorkomende meisjesnaam uit deze taalsfeer. Andere Scandinavische en Friese namen komen slechts één keer voor.
8.5. Tweede naam Tabel 55: aantal dubbele namen
Aantal namen Jongens Meisjes Totaal
111 68 179
Aantal dubbele namen 34 15 49
Percuentage dubbele namen 30,63 % 22,06 % 27,37 %
Alweer minder kinderen dan het vorige jaartal, 2000, krijgen een tweede naam toegewezen bij de geboorte. Slechts een vijfde van de meisjes en minder dan een derde van de jongens heeft meer dan één naam. De traditie om kinderen een tweede naam te geven lijkt uit de doven.
8.6. Lengte naam Tabel 56: lengte voornaaam
Aantal Syllaben 111 jongens 68 meisjes Totaal: 179
1 28 25,23 % 12 17,65 % 40 22,35 %
2 69 62,16 % 44 64,71 % 113 63,13 %
3 11 9,91 % 9 13,24 % 20 11,17 %
4 of meer 3 2,70 % 3 4,41 % 6 3,35 %
GLV 1,90 2,04 1,97
De verdeling in tabel 56 is vergelijkbaar met die van tabel 48 uit het vorige onderzoeksjaartal. De jongensnamen met één lettergreep zijn opnieuw de tweede grootste groep met 25 % van het namenbestand. Bijna twee derde van de jongensnamen telt nu twee lettergrepen. Het aantal namen met drie of meer lettergrepen blijft stabiel. Twee jongens hebben een naam met vier lettergrepen: ‘Alexander’ en ‘Emmanuel’. Eén jongen kreeg een naam met vijf lettergrepen: ‘Clinton-Junior’. De gemiddelde lengte van de voornaam blijft ook toenemen en stijgt van 1,87 lettergrepen in 2000 nar 1,90 lettegrepen in 2005. 69
Bij de meisjes is de verdeling ook hetzelfde als het jaar voordien. De meeste meisjesnamen tellen twee lettergrepen. Het gaat hier ook om bijna twee derde van het totaal. Zoals we eerder al zagen blijven meisjesnamen met één lettergreep minder frequent dan monosyllabische jongensnamen. Iets meer meisjes dan jongens hebben een naam met drie, vier of meer lettergrepen. De namen met vier lettergrepen zijn ‘Alessia’, ‘Alicia’ en ‘Evalinde’. De gemiddelde lengte van de voornaam stijgt bij de meisjes in 2005 wel terug uit boven gemiddeld twee lettergrepen in een naam. In 2000 telde een meisjesnaam gemiddeld 1,97 lettergrepen. De gemiddelde lengte van een voornaam is ook toegenomen. Van 1,92 lettegrepen in 2000 naar 1,95 in 2005 waardoor de grens van de twee lettegrepen stilaan in zicht komt.
Hoofdstuk 9 : Voornaamgeving 2010 9.1. Overzicht voornamenbestand 2010 9.1.1. Jongensnamen: 74 geboortes 1.
5.
10.
15.
20.
25.
Senne Viktor: 2 / Victor: 1 Bas Emiel Jef Matthew Milan Nathan Rik Thieu Thomas Wout Alexander Andreas Bill Cas Cedric Daan Dean Eppo Ferre Fiel Fonne Gregg Guillaume
3 3 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 70
30.
35.
40.
45.
50.
55.
60.
Gus Gust Guus Jannes Jasper Jeno Kobe Kyen Leandro Lenn Lindert Mathis Mats Maxime Mil Nelles Ney Niels Nils Nio Noah Oli Oscar Peña Pitou Robbe Seth Sim Stan Tristan Tuur Twan Viho Vik Wies
1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1
9.1.2. Meisjesnamen: 64 geboortes 1.
5.
Lena Ariane: 1 / Arianne: 1 Beau: 1 / Bo: 1 Emilie Fran
4 2 2 2 2 71
10.
15.
20.
25.
30.
35.
40.
45.
Lien Marie Marthe Noor Nore: 1 / Noore: 1 Annelou Arwen Axelle Britt Caro Cato Charlotte Diede Elfje Ella Emilien Emma Eva Hannelore Inke Josse Julie Kim Ksenia Leny Leonie Lins Lise Lotte Lune Maxime Maya Milla Mirthe Nel Nette Noa Nour Rahma Rani Renee Roos Rune Saartje
2 2 2 2 2 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 72
50.
Sam Siglinde Xia
1 1 1
9.2. Meest frequente voornamen 9.2.1. Meest frequente jongensnamen Tabel 57: populairste jongensnamen in Kasterlee in 2010
Top 2 voornamen jongens in 2010 (tot oktober)
1. Senne Viktor (2) / Victor (1) 2. Bas Emiel Jef Matthew Milan Nathan Rik Thieu Thomas Wout
Absolute aantallen
3 2
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 2003 2006 / 2010 2009 1939 2002 2003 2005 2008 1964 NG 1993 2007
De meest populaire namen in Kasterlee in 2010, zijn namen die ook in de rest van België zeer populair zijn in het begin van de 21ste eeuw. Enkele uitzonderingen in deze top twee zijn ‘Emiel’, ‘Rik’ en ‘Thomas’. De naam ‘Thieu’ werd niet teruggevonden op www.permesso.be. ‘Emiel’ is in heel België aan een heropleving bezig. De naam was erg populair vanaf de jaren ’20 tot de jaren ’60 van de 20ste eeuw met een Belgisch hoogtepunt in 1939. Vanaf de jaren ’90 wordt de naam opnieuw frequenter gegeven met voorlopig 2010 als een nieuw hoogtepunt van deze heropflakkering. Bij ‘Rik’ is er van zo’n tweede leven niet echt sprake. De naam was erg populair in de jaren ’60 en wordt vanaf de jaren ’80 elk jaar aan ongeveer 50 kinderen in België gegeven. In 2010 is deze naam dus eerder marginaal. ‘Thomas’ is aan zijn terugweg bezig, maar werd in 2010 toch nog meer dan 400 keer als jongensnaam gekozen. Op het Belgische hoogtepunt in 1993 was dat 1372 keer.
73
9.2.2. Meest frequente meisjesnamen Tabel 58: populairste meisjesnamen in Kasterlee in 2010
Top 2 voornamen meisjes in 2010 (tot oktober)
Absolute aantallen
1. Lena 2. Ariane (1) / Arianne (1) Beau (1) / Bo (1) Emilie Fran Lien Marie Marthe Noor Nore (1) / Noore (1)
4 2
Jaartal waarin deze naam het populairst was in België (www.permesso.be) 2010 1967 / 1967 2006 / 2004 1986 2008 1991 1949 2005 2010 2010 / NG
Bij de meisjesnamen zijn er vier namen die het vaakst voorkwamen voor 2000 in België: ‘Ariane’ met variant ‘Arianne’, ‘Emilie’, ‘Lien’ en opnieuw ‘Marie’. De naam ‘Noore’ werd niet gevonden op www.permesso.be. ‘Nore’ wel, met als populairste jaartal tot vandaag 2010. Dat de namen ‘Ariane’ en ‘Arianne’ telkens één keer voorkomen in Kasterlee in 2010 is opvallend. De statistieken op permesso.be wijzen er niet op dat de naam in de rest van het land ook opnieuw aan populariteit wint. Beide namen komen in 2010 in het hele land nauwelijks voor. ‘Emilie’, ‘Lien’ en ‘Marie’ zijn veel minder frequent dan hun respectievelijke hoogtepunten, maar komen wel veel vaker voor dan ‘Ariane’ en ‘Arianne’. Alle andere van deze tien namen uit de top twee zijn recente namen die in en rond 2010 erg populair zijn in België. Het gaat bijvoorbeeld om namen zoals ‘Lena’, de populairste Kastelse meisjesnaam in 2010, en ‘Fran’.
9.3. Verscheidenheid namenlexicon 9.3.1. Algemeen Tabel 59: verscheidenheid namenlexicon
Aantal geboortes
Jongens Meisjes Totaal
74 64 138
Aantal verschillende namen 60 52 112
Percentage verschillende namen 81,08 % 81,25 % 81,16 % 74
Tegenover het onderzoeksjaar 2005 is het percentage verschillende namen nagenoeg ongewijzigd gebleven. Zowel bij de jongens als bij de meisjes is iets meer dan 80 % van de namen verschillend.
9.3.2. Verhouding unieke en niet-unieke namen Tabel 60: verhouding unieke VS niet-unieke namen
Aantal verschillende namen Jongens Meisjes Totaal
Aantal unieke namen
Aantal niet-unieke namen Absoluut Procentueel Absoluut Procentueel
60 52 112
48 42 90
80 % 80,77 % 80,36 %
12 10 22
20 % 19,23 % 19,64 %
Het aantal namen dat één keer voorkomt is lichtjes afgenomen tegenover 2005. Toen bestond 85 % van het namenaanbod uit unieke namen, in 2010 is dat 80 % bij zowel de jongens als de meisjes. Het namenbestand van 2010 loopt maar tot oktober en is dus ook kleiner en minder representatief dan de andere jaartallen, wat dit verschil zou kunnen verklaren.
9.4. Taalsfeer van eerste voornaam 9.4.1. Algemeen Tabel 61: taalsfeer voornaam
Taalsfeer Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Aantal namen 2 10 2 15 7 28 1 1 2 0 58 9 3 138
Procentueel 1,45 % 7,25 % 1,45 % 10,87 % 5,07 % 20,29 % 0,72 % 0,72 % 1,45 % 0% 42,03 % 6,52 % 2,17 % 100 %
75
Behalve de Latijnse taalsfeer is er geen enkele lege verzameling in 2010. Net zoals in veel van de voorgaande hoofdstukken bestaat de top drie in dalende orde van belangrijkheid uit de Nederlandse, de Franse en de Engels/Keltische taalsfeer. De groepen met Bijbelse/Hebreeuwse en Scandinavisch/Friese namen zijn ongeveer even groot met beide ongeveer 7 % en zijn de vierde en vijfde grootste groep. De groep met Exotische en Aziatische namen is opvallend beter vertegenwoordigd dan in de andere jaartallen. Daar was deze taalsfeer vaak leeg of vertegenwoordigde ze nauwelijks meer dan 2,5 % van de namen. In 2010 is dat meer dan 5 % va, jet totale namenbestand. Alle andere groepen zijn veel kleiner en schommelen tussen de 0,5 % en 2,5%.
9.4.2. Per sekse Tabel 62: taalsfeer voornaam per sekse
Taalsfeer
Arabisch/Iraans Bijbels/Hebreeuws Duits Engels/Keltisch Exotisch/Aziatisch Frans Germaans Grieks Italiaans/Spaans/Baskisch/Catalaans Latijns Nederlands Scandinavisch/Fries Slavisch/Hongaars Totaal
Jongensnamen Aantal Procentueel namen 0 0% 8 10,81 % 0 0% 10 13,51 % 4 5,41 % 11 14,86 % 0 0% 0 0% 2 2,70 % 0 0% 33 44,60 % 3 4,05 % 3 4,05 % 74 100 %
Meisjesnamen Aantal Procentueel namen 2 3,13 % 2 3,13 % 2 3,13 % 5 7,81 % 3 4,69 % 17 26,56 % 1 1,56 % 1 1,56 % 0 0% 0 0% 25 39,06 % 6 9,38 % 0 0% 64 100 %
Behalve de Latijnse taalsfeer zijn er zowel bij de jongens als bij de meisjes nog een aantal lege groepen. Bij de meisjes komen geen Italiaanse of Spaanse namen voor evenals Slavische of Hongaarse namen. Bij de jongens zijn de Griekse, Germaanse, Arabische en Duitse taalsfeer leeg. De drie belangrijkste taalsferen zijn in beide groepen dezelfde in dezelfde volgorde. De Nederlandse taalsfeer blijft de belangrijkste, gevolgd door de Franse en de Engelse taalsfeer. Het belang van Franse namen bij de meisjesnamen is wel veel groter dan bij de jongens: meer dan 26 % van de meisjesnamen tegenover 15 % bij de jongens. Bij de Engelse taalsfeer is het net andersom al is het verschil kleiner. Meer dan 13 % van de jongens kreeg een Engelse naam tegenover een kleine 8 % bij de meisjes.
76
Net zoals in vorige jaartallen vormt de Bijbelse taalsfeer een belangrijke inspiratiebron voor jongensnamen. Bij de meisjes is dat de groep met Scandinavische en Friese namen. Beide vertegenwoordigen in hun sekse bijna 10 % van de namen.
9.5. Tweede naam Tabel 63: aantal dubbele namen
Aantal namen Jongens Meisjes Totaal
74 64 138
Aantal dubbele namen 20 10 30
Percuentage dubbele namen 27,27 % 15,63 % 21,74 %
De traditie om een tweede naam mee te geven is in 2010 nog sterker afgenomen. Slechts een vijfde van de kinderen geboren in dit jaartal kreeg een tweede naam. Het opvallende verschil tussen jongens en meisjes tekende zich al eerder af, maar de kloof wordt groter. Nauwelijks 16 % van de meisjes kreeg een tweede naam, tegenover 27 % bij de jongens. In 2005 kreeg 22 % van de meisjes een tweede naam, bij de jongens was dat nog 30 %. Vooral wanneer we deze cijfers vergelijken met het materiaal uit onderzoeksjaar 1975 valt de dalende lijn op, maar hier komen we in het volgende hoofdstuk op terug.
9.6. Lengte naam Tabel 64: lengte voornaam
Aantal Syllaben 74 jongens 64 meisjes Totaal: 138
1
2
32 43,24 % 15 23,44 % 47 34,06 %
39 52,70 % 39 60,94 % 78 56,52 %
3 2 2,70 % 9 14,06 % 11 7,97 %
4 of meer 1 1,35 % 1 1,56 % 2 1,45 %
GLV 1,62 1,94 1,78
Bij de jongensnamen is er terug een opvallende toename van het aantal namen met één lettergreep. In 2005 had iets meer dan 25 % van de jongens een naam met één lettergreep, in 2010 is dat al terug 43 %. Het aantal namen met drie of meer lettergrepen is ook afgenomen. De groep namen met twee lettergrepen blijft wel nog steeds de grootste. De enige naam met vier lettergrepen in 2010 is ‘Alexander’. Dat namen met één lettergreep terug populairder worden zien we ook terug in de gemiddelde lengte van de voornaam. In 2005 was een jongensnaam gemiddeld 1,9 lettergrepen lang. Dit jaartal is dat nog maar 1,6 lettergrepen.
77
Bij de meisjes is de toestand opnieuw nagenoeg stabiel gebleven. Ook hier is de groep namen met twee lettergrepen opnieuw de grootste. De enige naam met vier lettergrepen is ‘Hannelore’. In de algemene cijfers zien we dus een toename van het aantal namen met één lettergreep, vooral ten koste van namen met drie of meer lettergrepen. De gemiddelde lengte van de voornaam is dus ook afgenomen: van gemiddeld 1,97 lettergrepen in 2005 naar 1,78 lettergrepen in 2010.
Hoofdstuk 10: Evoluties voornaamgeving 1975-2010 10.1. Algemeen In dit hoofdstuk zetten we het verzamelde materiaal uit de vorige 8 hoofdstukken naast elkaar. We gaan na of er in de loop van de 35 jaar die hier werden onderzocht, zich bepaalde tendensen hebben afgetekend. We proberen in dit hoofdstuk een antwoord te geven op volgende vragen: - Is er een toename of afname van het aantal verschillende, unieke en niet-unieke namen? - Welke taalsferen zijn meer of minder belangrijk geworden? - Is het geven van een tweede naam in 2010 meer of minder frequent dan in 1975? - Is de gemiddelde naam in 2010 langer of korter dan in 1975? In hoofdstuk 11 vergelijken we deze resultaten met die uit een gelijkaardig onderzoek uit 2007 van Lieve Troch over de evolutie in de voornaamgeving van de stad Aalst.
10.2. Evolutie verscheidenheid namenlexicon 10.2.1. Aantal verschillende namen Figuur 1: percentage verschillende namen
Percentage verschillende namen 100,00% 80,00% 60,00%
Gemiddelde
40,00%
Meisjesnamen
20,00%
Jongensnamen
0,00% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
78
In figuur 1 zien we dat het aantal verschillende namen zowel bij de jongens als bij de meisjes is toegenomen. In 1975 bedroeg het aantal verschillende namen in beide groepen ongeveer 60 %. In 2010 is dit aantal toegenomen tot ongeveer 80 %. Gemiddeld worden er dus steeds meer verschillende namen gebruikt voor eenzelfde aantal kinderen. Dit lijkt te beantwoorden aan het gevoel, dat steeds meer mensen op zoek gaan naar een zo uniek mogelijk naam voor hun pasgeborene. Deze evolutie gaat wel pas echt van start in 1990. Van 1975 tot 1990 blijft het percentage telkens schommelen rond 60 %. In 1995 is dat gemiddeld ineens 70 % waarna het aantal verschillende namen blijft toenemen. De evolutie vertoont dezelfde tendens bij de jongens- en de meisjesnamen, alleen in 1995 is het verschil tussen beide groepen vrij groot. In dat jaartal is 80 % van het naamaanbod uniek bij de meisjes, tegenover ongeveer 65 % bij de jongens. Het is moeilijk na te gaan wat de achterliggende reden is voor dit grote verschil. In 2000 zijn de resultaten in elk geval weer bijna gelijkaardig.
10.2.2. Verhouding unieke vs. niet-unieke namen Figuur 2: percentage unieke namen
Percentage unieke namen 100,00%
Astitel
80,00% 60,00%
Jongens
40,00%
Meisjes
20,00%
Gemiddelde
0,00% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
Figuur 3: percentage niet-unieke namen
Percentage niet-unieke namen 50,00% 40,00% 30,00%
Meisjes
20,00%
Jongens
10,00%
Gemiddelde
0,00% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
79
De figuren 2 en 3 zijn uiteraard elkaars tegengestelden. De lijnen uit figuur 2 lopen min of meer gelijk op met die uit figuur 1. Over het algemeen is het aantal unieke namen toegenomen. In 1975 was 70 % van het naamaanbod uniek. In 2010 is dat 80 %. Het gaat hier echter niet om een continu stijgende lijn. Vooral in figuur 3 valt op dat er in de periode 19751990 eerst een toename is van het aantal niet-unieke namen. Niet-unieke namen komen in het onderzochte jaartal meer dan één keer voor. Gemiddeld stijgt het aantal niet-unieke namen in deze periode van 27 % naar bijna 40 %. Vanaf 1990 is er dan ineens een sterke stijging van het aantal unieke namen. In de loop van 20 jaar stijgt het aantal unieke namen van 60 % tot ongeveer 80 %. Steeds meer ouders geven hun kind dus een naam die dat jaar in Kasterlee maar één keer voorkomt. Het lijkt echter wel te gaan om een fenomeen dat pas vanaf de jaren ’90 in zwang is gekomen, met als kanteljaar 1990.
80
10.3. Evolutie taalsferen 10.3.1. Algemeen Figuur 4: taalsferen 1975-2010
Evolutie taalsferen 1975-2010 0,6
0,5 Ara./Ira. Bijb./Joods/Hebr. Dui.
0,4
Eng./Kelt. Exo./Azi. Fra.
0,3
Germ. Gri. It./Sp./Bask./Cat. 0,2
Lat. Ned. Sca./Fri.
0,1
Sla./Hon.
0 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
81
In figuur 4 zien we de evolutie die elk van de 13 taalsferen doormaken in de periode 19752010. Veruit de populairste taalsfeer is die van het Nederlands. Gemiddeld 45 % van de namen zijn gekozen uit deze taalsfeer. Toch is het belang van de Nederlandse taalsfeer vanaf 1985 sterk afgenomen. Op het hoogtepunt in 1985 komen 55 % van de namen uit de Nederlandse taalsfeer. In 2010 is dat nog maar iets meer dan 40 %. De Nederlandse taalsfeer heeft dus terrein moeten prijsgeven. De twaalf andere taalsferen zijn opmerkelijk minder belangrijk. Behalve de Franse taalsfeer in 2010 komen ze geen enkele keer uit boven de 20 %. Toch steken de Franse en de Engelse taalsfeer telkens uit boven de andere groepen. Ze vertegenwoordigen in elk jaartal meer dan 10 % van de namen. De taalsferen met Scandinavische/Friese en Bijbelse/Hebreeuwse namen vervolledigen in 2010 de top vijf van populairste taalsferen. Scandinavische en Friese namen zijn in 1975 al redelijk frequent, maar pieken pas echt in 2005. Bijbelse namen komen weinig voor in ’75 maar het belang van deze taalsfeer stijgt geleidelijk aan. Opmerkelijk is ook de opmars van de taalsfeer ‘Exotisch/Aziatisch’. In 1975 is deze groep nagenoeg leeg, maar vanaf 1990 stijgt ook het belang van deze groep. In 2010 is het zelfs de zesde grootste taalsfeer en laat ze de rest achter zich, al blijft het gaan om kleine percentages. Het tegenovergestelde zien we bij de Italiaanse/Spaanse/Baskische/Catalaanse namen en nog meer bij de Duitse namen. In 1975 zijn ze respectievelijk de vijfde en vierde grootste groep, maar in 2010 horen ze bij de rest van de kleine groepen. De andere taalsferen komen in de hele periode 1975-2010 nauwelijks voor. Het gaat dan om volgende taalsferen: Arabisch/Iraans, Germaans, Grieks, Latijns en Slavisch/Hongaars. In het paragraaf 10.3.2 bespreken we de algemene verschillen tussen de voornaamgeving bij jongens en meisjes. In paragraaf 10.3.3 worden dan elk van de 13 taalsferen in detail besproken.
82
10.3.2. Per sekse Figuur 5: taalsferen jongensnamen 1975-2010
70%
Evolutie taalsferen: jongensnamen
60%
50% Arab./Ira. Bijb./Joods/Hebr.
40%
Dui. Eng./Kelt. 30%
Exo./Azi. Fra. Gri.
20%
It./Sp./Bask./Cat. Lat. Ned.
10%
Sca./Fri. Sla./Hon. 0% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
83
Figuur 6: taalsferen meisjesnamen 1975-2010
Evolutie taalsferen: meisjesnamen 60,00%
50,00% Arab./Ira. Bijb./Joods/Hebr. 40,00%
Dui. Eng./Kelt. Exo./Azi. Fra.
30,00%
Germ. Gri. It./Sp./Bask./Cat. 20,00%
Lat. Ned. Sca./Fri. Sla./Hon.
10,00%
0,00% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
84
Wanneer we figuren 5 en 6 met elkaar vergelijken, zien we grote verschillen tussen voornamen van jongens en meisjes. De Nederlandse taalsfeer is bij de jongens over de hele lijn veruit de grootste. Over de periode 1975-2010 verliest ze wel sterk aan belang. In 1975 dragen 65 % van de jongens een Nederlandse naam. In 2010 is dat nog maar 45 %. De tweede grootste groep is die met Engelse en Keltische namen. Deze groep blijft over de hele periode min of meer stabiel. Deze taalsfeer is wel aanzienlijk minder vertegenwoordigd dan de Nederlandse. Gemiddeld 15 % van de jongens krijgt een Engelse of Keltische naam. Dit aantal is wel nog maar één derde van de grootste taalsfeer op haar laagste punt. De Franse taalsfeer is gemiddeld de derde grootste groep, maar moet deze plaats in sommige jaartallen afstaan aan andere taalsferen zoals die met Bijbelse of Scandinavische namen. De groep met Bijbelse namen is klein in 1975 maar neemt in elk onderzoeksjaar procentueel toe. In 2010 is het zelfs de vierde grootste taalsfeer. De groep met Scandinavische namen is de vijfde grootste, maar kent hoogtes en laagtes. Op het hoogtepunt in 2005 vormen die namen samen met de Bijbelse zelfs de derde grootste taalsfeer. Bij de meisjes is de Nederlandse taalsfeer ook veruit de belangrijkste, maar de percentages liggen lager. Op het hoogtepunt in 1985 heeft net geen 50 % van de meisjes in Kasterlee een Nederlandse naam. Op het dieptepunt in 1995 is dat minder dan 30 %. Gemiddeld krijgen telkens 40 % van de meisjes een Nederlandse naam. Bij de jongens is dat gemiddeld ongeveer 50 %. Erg opvallend is de evolutie van de Franse taalsfeer. Behalve in 1985 vormt die een grote bron van inspiratie. In 1995 is ze zelfs groter dan de Nederlandse taalsfeer. Bij de jongens omvat geen enkele andere taalsfeer dan de Nederlandse meer dan 20 % van de namen. De Franse taalsfeer komt daar bij de meisjes vanaf 1990, behalve in 2005, altijd bovenuit. Gemiddeld de derde grootste groep is die met Engelse en Keltische namen. In 1975 kreeg zelfs 20 % een naam uit deze taalsfeer. Het belang van de Engelse taalsfeer neemt wel geleidelijkaan af. In 2010 is het met minder dan 10 % van de namen de vierde grootste groep na de Scandinavische/Friese taalsfeer. Die ‘Scandinavische/Friese’ taalsfeer is gemiddeld ook de vierde grootste taalsfeer. Vanaf 2000 tot 2010 is het zelfs de derde grootste taalgroep en laat ze de Engelse/Keltische taalsfeer achter zich. Grote terugvallen zien we bij de Duitse en de Italiaanse/Spaanse/Catalaanse/Baskische taalsfeer. Van gemiddeld 8 % in 1975 daalt het aandeel van deze namen tot minder dan 5 % in 2010. Net als bij de jongens zien we ook de opmars van de groep me Exotische/Aziatische namen. Tot 1990 is deze groep nauwelijks vertegenwoordigd. Vanaf 1995 stijgt het geleidelijk aan tot een kleine 5 %.
85
10.3.3. Per taalsfeer 10.3.3.1. Arabische/Iraanse namen Figuur 7: Arabische/Iraanse taalsfeer
Arabische/Iraanse namen 5% 4% 3% Jongens
2%
Meisjes
1% 0% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
Het aantal Arabische en Iraanse namen in dit onderzoek was erg beperkt. In Kasterlee wonen weinig allochtonen wat het minieme belang van deze groep kan verklaren. Bij de jongens werden enkel in de jaren 1985 en 1990 namen uit deze categorie teruggevonden. In het hele onderzoek omvatte deze taalsfeer enkel de jongensnamen ‘Adil’, ‘Karim’ en ‘Shahin’. Opvallend is dat er bij de meisjes veel meer Arabische of Iraanse namen werden gevonden. Enkel in 2005 was de categorie leeg. In totaal werden in de periode 1975-2010 13 namen ondergebracht in deze categorie. In het volgende hoofdstuk maken we een vergelijking met een onderzoek uit de stad Aalst. Het valt te verwachten dat het aantal namen uit de Arabische sfeer hoger ligt in stedelijk dan in landelijk gebied, omdat hier meer mensen met een Arabische achtergrond wonen. In Kasterlee is deze categorie zeer klein en stijgt ze nooit uit boven de 5 %.
10.3.3.2. Bijbelse/Hebreeuwse namen Figuur 8: Bijbelse/Hebreeuwse taalsfeer
Bijbelse/Hebreeuwse namen 12,00% 10,00% 8,00% 6,00%
Jongens
4,00%
Meisjes
2,00% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
86
De taalsfeer met Bijbelse/Hebreeuwse namen behoort ook tot de groep van marginale taalsferen. Voor de meisjes stijgt het percentage nooit uit boven 4 %, maar is de taalsfeer wel bijna altijd vertegenwoordigd. Bij de jongens is deze groep opvallend veel populairder. Vooral namen zoals ‘Lukas’, ‘Lucas’ en ‘Thomas’ zijn vanaf de jaren ’90 erg in trek. In 2000 en 2005 is er weliswaar een opmerkelijke terugval, maar in 2010 stijgt deze taalsfeer zelfs uit boven de 10 %.
10.3.3.3. Duitse namen Figuur 9: Duitse taalsfeer
Duitse namen 10,00% 9,00% 8,00% 7,00% 6,00% 5,00% 4,00% 3,00% 2,00% 1,00% 0,00%
Jongens Meisjes
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Zoals we in de algemene cijfers al konden opmerken, kennen Duitse namen in de loop van de onderzoeksperiode een opmerkelijke terugval. Bij de meisjes zijn deze namen wel veel frequenter dan bij jongens. Vooral namen die vandaag ook nog populair zijn, zoals ‘Hanne’ en ‘Lotte’, duwen dit percentage nog wat de hoogte in. In 1985 was vooral de naam ‘Christel’ nog erg populair. Bij de jongens zijn de namen ‘Dieter’, ‘Gunther’ en ‘Walter’ in 1975 nog erg frequent, maar dat zijn ze vandaag niet meer. Vooral vanaf de jaren ’90 kiezen nog weinig ouders een Duitse naam voor hun zoon. In 2010, - de data werd verzameld tot oktober van dat jaar, - kreeg zelfs geen enkele jongen een naam uit de Duitse taalsfeer.
87
10.3.3.4. Engelse/Keltische namen Figuur 10: Engelse/Keltische taalsfeer
Engelse/Keltische namen 25,00% 20,00% 15,00% Jongens 10,00%
Meisjes
5,00% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
De Engelse/Keltische taalsfeer is na de Nederlandse zowel bij de jongens als bij de meisjes erg populair. In 1975 en 1980 krijgen door het succes van de namen ‘Cindy’ en ‘Wendy’ nog meer meisjes dan jongens een Engelse naam. Vanaf 1985 verandert dit en draaien de rollen om. Bij de jongens blijft het aantal Engelse namen in de periode 1975-2010 schommelen rond 15 %. In diezelfde periode is er bij de meisjes een daling van 20 % naar minder dan 10 %. Het is vooral opvallend dat het belang van deze taalsfeer niet toeneemt. De invloed van het Engels en van de Engelse leefwereld op onze maatschappij is groot, maar voor de voornaamgeving halen ouders er blijkbaar niet noodzakelijk de inspiratie. De taalsfeer is gemiddeld de tweede grootste, maar het aandeel ervan in het totale namenbestand gaat globaal genomen in dalende lijn.
10.3.3.5. Exotische/Aziatische namen Figuur 11: Exotische/Aziatische taalsfeer
Exotische/Aziatische namen 6,00% 5,00% 4,00% 3,00%
Jongens
2,00%
Meisjes
1,00% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
88
Zoals in hoofdstuk 1 werd vermeld, verstaan we onder Exotische en Aziatische namen niet enkel namen uit de Oosterse leefwereld. Ook namen die vreemd klinken en waarvan de herkomst niet te achterhalen is, werden in deze categorie opgenomen. De grafiek in figuur 11 lijkt te beantwoorden aan het idee dat mensen steeds vaker uitzonderlijke namen kiezen voor hun kinderen. In de jaren 1980 tot 1990 is deze categorie leeg voor zowel jongens als meisjes, maar daarna gaat ze voor beide in stijgende lijn. In 2010 bereikt de categorie zelfs de 5 %-grens. Het zou interessant zijn te onderzoeken of dit een toevalstreffer is, dan wel of deze tendens zich na 2010 blijft doorzetten.
10.3.3.6. Franse namen Figuur 12: Franse taalsfeer
Franse namen 35,00% 30,00% 25,00% 20,00% Jongens
15,00%
Meisjes 10,00% 5,00% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Na de Nederlandse en de Engelse taalsfeer vervolledigt de Franse taalsfeer de top drie. Het verschil tussen jongens en meisjes is groot. Bij de jongens krijgt gemiddeld 10 % van de kinderen een Franse naam. Bij de meisjes ligt dat rond de 20 %. Opvallend is de parallel tussen de jongens en de meisjes in de jaren 2000-2010. Na een daling tussen 2000 en 2005, nemen de Franse namen in 2010 opnieuw een hoge vlucht. Bij de jongens verklaren de namen ‘Victor’ en ‘Thieu’ dit succes. Bij de meisjes zijn dat vooral de namen ‘Beau’ en ‘Marie’.
89
10.3.3.7. Griekse namen Figuur 13: Griekse taalsfeer
Griekse namen 5% 4% 3% Jongens 2%
Meisjes
1% 0% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
Griekse namen komen in beide groepen maar erg marginaal voor. Jaren waarin ze niet voorkomen worden afgewisseld met jaren waar er slechts een paar keer melding van wordt gemaakt. Bij de jongens is het vooral de naam ‘Alexander’ die de categorie af en toe omhoog duwt. Bij de meisjes zijn namen als ‘Zoë’ en ‘Iris’ redelijk populair.
10.3.3.8. Italiaanse/Spaanse/Catalaanse/Baskische namen Figuur 14: Italiaanse/Spaanse/Baskische/Catalaanse taalsfeer
Italiaanse/Spaanse/Baskische/Catalaanse namen 12% 10% 8% 6%
Jongens
4%
Meisjes
2% 0% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
In 1975 en 1980 zijn de meisjesnamen ‘Bianca’ en ‘Sabrina’ ongeveer op hun hoogtepunt, wat de piek van de Italiaanse/Spaanse taalsfeer verklaart in deze twee onderzoeksjaren. Tot de jaren ’90 is deze taalsfeer bij de meisjes maar schaars vertegenwoordigd, waarna de naam ‘Ines’ in al zijn varianten voor een boost zorgt tot 2005. 90
Bij de jongens is het verloop minder grillig. Vanaf de jaren ’90 is er een stijging tot 2000 door het succes van de naam ‘Jordi’. Het belang van deze taalsfeer blijft echter beperkt.
10.3.3.9. Latijnse namen Figuur 15: Latijnse taalsfeer
Latijnse namen 2% 2% 1%
Jongens Meisjes
1% 0% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
In de Latijnse taalsfeer werden bij de jongens slechts drie en bij de meisjes vier namen opgenomen. Bij de jongens zijn dat de namen ‘Emilius’, ‘Philippus’ en ‘Titus’. Bij de meisjes gaat het om de namen ‘Digna’, ‘Gertruda’, ‘Hyacintha’ en ‘Luna’. Vooral de namen ‘Philippus’, ‘Emilius’, ‘Gertruda’ en ‘Hyacintha’ voelen ouderwets aan, waardoor het niet verrassend is dat ze vandaag niet voorkomen. Dat deze taalsfeer over het algemeen zo weinig vertegenwoordigd is, verklaart ook het grillige verloop van deze grafiek. De categorie is bij alle kinderen vaker leeg dan gevuld.
10.3.3.10. Nederlandse namen Figuur 16: Nederlandse taalsfeer
Nederlandse namen 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% Jongens
30,00%
Meisjes
20,00% 10,00% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
91
De Nederlandse taalsfeer is veruit de grootste. Omdat deze categorie veruit de meeste namen van het totale bestand omvat, levert deze grafiek ook een zeer betrouwbaar beeld op van de evolutie. Over het algemeen krijgen meer jongens dan meisjes een naam uit de Nederlandse taalsfeer. Over de hele periode neemt het belang van de Nederlandse taalsfeer bij de jongens echter wel af. In 1975 vertegenwoordigt deze taalsfeer 65 % van de jongensnamen, in 2010 nog maar 45 %. De grafiek in figuur 16 vertoont ook twee opvallende bogen, met 1995 als dieptepunt voor beide groepen. Daarna neemt het belang van de Nederlandse taalsfeer weer lichtjes toe. In 2010 krijgen ook bijna evenveel meisjes als jongens een Nederlandse naam.
10.3.3.11. (Oud)-Germaanse namen Figuur 17: (Oud)-Germaanse taalsfeer
(Oud)-Germaanse namen 1,80% 1,60% 1,40% 1,20% 1,00% 0,80% 0,60% 0,40% 0,20% 0,00%
Meisjes
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Namen met een (oud)-Germaanse oorsprong kwamen in dit onderzoek nauwelijks voor. Bij de jongens werd geen enkele naam opgenomen in deze categorie. Bij de meisjes ging het slechts om volgende namen: ‘Isolde’, ‘Siglinde’ en ‘Sieglinde’. Wanneer deze categorie vertegenwoordigt is, is dat telkens voor een erg klein percentage.
92
10.3.3.12. Scandinavische/Friese namen Figuur 18: Scandinavische/Friese taalsfeer
Scandinavische/Friesche namen 16,00% 14,00% 12,00% 10,00% 8,00%
Jongens
6,00%
Meisjes
4,00% 2,00% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Namen uit Scandinavië en Friesland lijken het, zeker tot 2005, erg goed te doen. Als we 2010 even buiten beschouwing laten, heeft deze taalsfeer stilaan aan belang gewonnen. In 2005 kreeg zelfs bijna 15 % van de meisjes en 12 % van de jongens een naam uit deze taalsfeer. In 2005 verklaren de meisjesnaam ‘Jorun(n)’ en de jongensnamen ‘Rune’ en ‘Jarne’ deels deze populariteit. In 2010 is er echter zowel bij de jongens als bij de meisjes een sterke terugval.
10.3.3.13. Slavische/Hongaarse namen Figuur 19: Slavische/Hongaarse taalsfeer
Slavische/Hongaarse namen 5,00% 4,50% 4,00% 3,50% 3,00% 2,50% 2,00% 1,50% 1,00% 0,50% 0,00%
Jongens Meisjes
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
De grafiek in figuur 19 vertoont een erg grillig verloop met evenveel hoogte- als dieptepunten. De groep is wat de voornaamgeving betreft echter marginaal. Nooit krijgen 93
meer dan 5 % van de jongens of meisjes een naam uit deze taalsfeer. De piek in 1985 bij de jongens wordt vooral verklaard door de varianten ‘Joeri’ en ‘Youri’. Bij de meisjes is enkel ‘Katja’ min of meer frequent.
10.4. Evolutie tweede-naamgeving Figuur 20: kinderen met tweede naam
Aantal kinderen met tweede naam 60,00% 50,00% 40,00% Jongens
30,00%
Meisjes 20,00% Gemiddelde 10,00% 0,00% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
In de bestanden die we voor ons onderzoek ter beschikking kregen, kon worden nagegaan of er bij de aangifte van de geboorte al dan niet een tweede naam werd opgegeven. We konden niet nagaan of er ook een derde naam werd opgegeven. Vroeger was het gebruikelijk dat kinderen minstens twee voornamen kregen, waarbij de tweede die was van de peter bij de jongens en van de meter bij de meisjes. De eventuele derde naam was die van de andere doopouder, dus de meter bij de jongens en de peter bij de meisjes. Mogelijk kadert de dubbele naamgeving aan Kasterleese kinderen tijdens onze onderzoeksperiode nog in die oude traditie, maar bewijzen kunnen we dat niet, aangezien we niet over informatie beschikten over peters en meters van de nieuwgeborenen. Voor de kinderen die naar aloud christelijk gebruik gedoopt werden, zou men zoiets kunnen nagaan in de doopregisters van de parochie. Wat figuur 20 in ieder geval toont is dat de traditie om kinderen meer dan één naam te geven steeds minder navolging kent. In 1975 kregen zowel jongens als meisjes in ongeveer 55 % van alle geboortes dat jaar een tweede naam mee. In 2010 is dat gemiddelde afgenomen tot slechts iets meer dan 20 %. De evolutie gaat in beide groepen min of meer gelijk op, al is er in 1985 ineens een opmerklijk verschil tussen beide sekses: in dat jaar krijgen opvallend veel meisjes een tweede naam, tegenover opvallend weinig jongens. Vijf jaar later is de kloof tussen de twee groepen verkleind, maar zijn er wel opnieuw meer jongens dan meisjes die een tweede naam krijgen. Over het algemeen, en zeker vanaf 2000, zijn het wel vaker jongens dan meisjes die een tweede naam krijgen. De kloof tussen de twee groepen wordt vanaf 2000 ook telkens iets groter, al blijft de lijn in beide gevallen wel in dalende richting gaan. 94
10.5. Evolutie lengte voornaam 10.5.1. Aantal lettergrepen per naam Figuur 21: aantal lettergrepen
Namen met één lettergreep
Namen met twee lettergrepen
60,00% 50,00% 40,00% Jongens
30,00%
Meisjes 20,00%
Gemiddelde
10,00% 0,00%
90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
Jongens Meisjes Gemiddelde
1975
Namen met drie lettergrepen
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
Namen met vier of meer lettergrepen
30,00%
7,00%
25,00%
6,00% 5,00%
20,00% 15,00% 10,00%
Jongens
4,00%
Jongens
Meisjes
3,00%
Meisjes
Gemiddelde
2,00%
Gemiddelde
5,00%
1,00%
0,00%
0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
2010
95
In de vier bovenstaande figuren valt op dat het belang van namen met vier of meer lettergrepen erg klein is. Nooit is meer dan 6 % van de meisjesnamen langer dan vier lettergrepen. Bij de jongens is dat zelfs nooit meer dan 3,5 %. Omdat het telkens om zo’n klein aantal namen gaat, lijken de verschillen in deze grafiek groot. In werkelijkheid gaat het telkens om een zeer klein percentage van het totale naamaanbod. Namen met drie lettergrepen komen vooral bij meisjes redelijk frequent voor. Gemiddeld 15 % van de meisjesnamen telt drie lettergrepen. Het valt wel op dat in dit opzicht de onderzoeksperiode uiteenvalt in twee tijdssegmenten. In de periode 1980-1990 telt bijna 25 % van de namen 3 lettergrepen. In de periode 1995-2010 is dit gehalveerd tot ongeveer 12,5 %. Opnieuw lijkt 1990 hier het kanteljaar. Bij de jongens is het aandeel van de drielettergrepige namen bijna altijd kleiner. In 1975 komen nauwelijks namen met drie lettergrepen voor. Daarna zien we een lichte toename tot 1995, waarna er weer minder namen met drie lettergrepen voorkomen. In 2010 werden opnieuw nauwelijks namen opgetekend in deze groep. De namen met twee lettergrepen scoren bij de meisjes steevast het hoogst. Ze vertegenwoordigen in alle onderzoeksjaren meer dan 60 % van het namenaanbod, met een opmerkelijke piek van bijna 80 % in 1995. Bij de jongens zit er meer reliëf in de curve van de tweelettergrepige namen. Het aandeel ervan bedraagt in 1975 zo’n 46%, zakt vervolgens tot onder 40% en kent na 1985 een gestage opmars tot ruim 60% in het jaar 2005, een percentage waarmee de jongens de meisjes bijna hebben ingehaald.Het aantal namen met twee lettergrepen is dus sterk toegenomen bij de jongens. Deze toename van het aantal namen met twee lettergrepen bij de jongens zien we gespiegeld in de groep met monosyllabische namen. In de periode 1980-2005 daalt het aantal namen met één lettergreep van 55 % naar 25 %. Jongensnamen zijn dus gemiddeld langer geworden over deze periode van 25 jaar. In 2010 bedraagt het aantal jongensnamen met 1 lettergreep wel opnieuw meer dan 40 %. Het is echter te vroeg om te beoordelen of jongensnamen terug korter worden. Bij de meisjes is het aantal namen met één lettergreep telkens klein. Vanaf 2000 tot 2010 zien we hier wel een toename, maar ook hier is het nog niet duidelijk of het om toeval gaat dan wel om een duidelijke trend.
96
10.5.2. Gemiddelde lengte voornaam Figuur 22: Gemiddelde lengte voornaam
Gemiddelde lengte voornaam Aantal lettergrepen
2,5 2 1,5
Jongens
1
Meisjes Gemiddeld
0,5 0 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005 2010
In de periode 1975-2010 groeit de gemiddelde lengte van de voornamen bij jongens en meisjes naar elkaar toe. Van 1975 tot 1990 is de kloof tussen beide nog relatief groot. Meisjesnamen tellen dan gemiddeld iets meer dan 2 lettergrepen. Jongensnamen zijn dan gemiddeld nog 1,5 lettergreep lang. 1995 is een kanteljaar. In de periode 1995-2005 worden jongensnamen telkens langer; in 2005 tellen ze net als meisjesnamen ook bijna twee lettergrepen. In 2010 is er dan een opmerkelijke terugval. In 2010 lijken de jongensnamen gemiddeld weer wat korter te worden. Meisjesnamen worden in de periode 1975-2010 gemiddeld iets korter, maar schommelen in de hele periode wel telkens rond de twee lettergrepen.
Hoofdstuk 11: Vergelijking met stad Aalst 1975-2005 11.1. Algemeen De vergelijking die in dit hoofdstuk wordt gemaakt is gebaseerd op resultaten uit de masterproef van Lieve Troch ‘Van Kristof tot Xander, van An tot Lisa: Een onderzoek naar evolutie van de voornaamgeving in de stad Aalst vanaf 1975 tot en met 2005’ (Troch, 2007). We hebben voor deze masterproef gekozen omdat we zo cijfermateriaal uit een stedelijke omgeving naast gelijkaardig materiaal uit een meer landelijke omgeving kunnen leggen. Lieve Troch onderzocht in haar onderzoek de periode 1975-2005 met eveneens intervallen van 5 jaar. In de vergelijking die hier wordt gemaakt zal het jaartal 2010 dan ook buiten beschouwing worden gelaten.
97
Het aantal onderzochte namen ligt bij Troch aanzienlijk hoger dan in onze studie over Kasterlee. In haar masterproef beschikte ze per jaartal gemiddeld over 800 namen. In totaal behandelde ze 2906 jongens- en 2765 meisjesnamen. Het totale naambestand omvat dus 5671 items. Ter vergelijking: in deze masterproef, met inbegrip van het jaartal 2010, werden 860 jongens- en 771 meisjesnamen opgenomen. In totaal gaat het dus om 1631 namen. Zonder 2010 gaat het om 1493 namen. Per jaartal zijn dat gemiddeld dus iets meer dan 200 namen. In onderstaande hoofdstukken worden volgende zaken vergeleken: - Is de verhouding unieke vs niet-unieke namen gelijkaardig? - Is het aantal verschillende namen even groot? - Is de gemiddelde lengte van een voornaam even lang? - Zien we dezelfde evoluties binnen de taalsferen in Aalst? Cijfermateriaal over het geven van een tweede naam, werd niet teruggevonden.
11.2. Verscheidenheid namenlexicon 11.2.1. Verscheidenheid namenlexicon Figuur 23: verscheidenheid namenlexicon Aalst vs Kasterlee
Verscheidenheid namenlexicon Aalst vs Kasterlee algemeen 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%
Gemiddelde Kasterlee Gemiddelde Aalst
1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
98
Figuur 24: verscheidenheid namenlexicon Aalst vs Kasterlee per sekse
Verscheidenheid namenlexicon Aalst vs Kasterlee per sekse 90,00% 80,00% 70,00% 60,00% 50,00% 40,00% 30,00% 20,00% 10,00% 0,00%
Jongensnamen Kasterlee Meisjesnamen Kasterlee Jongensnamen Aalst Meisjesnamen Aalst
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Als we de verscheidenheid van het namenlexicon van Aalst vergelijken met dat van Kasterlee zien we gelijkenissen en verschillen. Zowel in Kasterlee als in Aalst gaat het aantal verschillende namen per jaartal in stijgende lijn. In Aalst stijgt het aantal verschillende namen van ongeveer 35 % in 1975 naar ongeveer 60 % in 2005. In Kasterlee gaat het om een stijging van 60 % naar meer dan 80 %. In beide gevallen kunnen we dus stellen dat het aantal verschillende namen sterk toeneemt. Zowel de inwoners van een stad als Aalst als de inwoners van het fusiegeheel Kasterlee kiezen steeds meer voor een niet vaak voorkomende naam. Het opvallende verschil is dat er in de stad Aalst over de hele periode 1975-2005 telkens veel minder verschillende namen zijn dan in Kasterlee. Waarschijnlijk ligt dat aan het grotere aantal geboortes in de stad Aalst. Hoe meer kinderen een naam moeten krijgen, hoe groter de kans dat de naam die men kiest dat jaar ook al door andere ouders aan hun nieuwgeborene is gegeven. In een gemeente als Kasterlee worden jaarlijks veel minder kinderen geboren, wat de kans verkleint dat ouders een naam kiezen die dat jaar al een keer werd gegeven. Zowel in Aalst als in Kasterlee zijn er, inzake verscheidenheid in het namenbestand, geen grote verschillen tussen jongens en bij meisjes. In beide groepen constateren we een vergelijkbare stijging van het aantal verschillende namen.
99
11.2.2. Verhouding unieke vs niet-unieke namen Figuur 25: percentage unieke namen Aalst vs Kasterlee
Percentage unieke namen: Aalst vs Kasterlee 100,00% 80,00% Jongensnamen Kasterlee
60,00%
Meisjesnamen Kasterlee 40,00%
Jongensnamen Aalst
20,00%
Meisjesnamen Aalst
0,00% 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
In figuur 25 valt op dat de lijnen dicht bij elkaar liggen. Gemiddeld is het aantal unieke namen iets lager in Aalst dan in Kasterlee. Dat is een logisch gevolg van wat we hebben geconstateerd in paragraaf 11.2.1. Hoe meer kinderen er geboren worden, hoe groter de kans dat een naam al een keer voorkomt. Het aantal unieke namen ligt in Aalst gemiddeld dan ook ongeveer 10 % lager dan in Kasterlee. Over de hele periode 1975-2005 zien we zowel in Aalst als in Kasterlee ook een toename van het aantal namen met slechts één naamdrager. Van gemiddeld 60 % unieke namen in Aalst in 1975 naar ongeveer 65 % unieke namen in 2005. In Kasterlee stijgt het aantal unieke namen van iets meer dan 70 % in 1975 naar meer dan 80 % in 2005. Zowel in de stad als in het dorp zoeken ouders steeds vaker naar unieke en originele namen. Opnieuw zijn er geen opvallende verschillen tussen meisjes en jongens. De meisjes krijgen in Aalst gemiddeld iets vaker een unieke naam dan jongens. In Kasterlee gaat het meer gelijk op tussen de twee groepen.
100
11.3. Gemiddelde lengte voornaam Figuur 26: gemiddelde lengte voornaam Aalst vs Kasterlee jongens
Gemiddelde lengte voornaam jongens: Aalst vs Kasterlee 2,5 2 1,5 Jongensnamen Kasterlee 1
Jongensnamen Aalst
0,5 0 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
Figuur 27: gemiddelde lengte voornaam Aalst vs Kasterlee meisjes
Gemiddelde lengte voornaam meisjes: Aalst vs Kasterlee 3 2,5 2 1,5
Meisjesnamen Kasterlee Meisjesnamen Aalst
1 0,5 0 1975
1980
1985
1990
1995
2000
2005
De lengte van de voornaam van jongens is in beide gemeentes erg vergelijkbaar. Tussen 1975 en 1990 zijn Aalsterse jongensnamen gemiddeld iets langer dan die van hun Kastelse tegenhangers. Vanaf 1995 tot 2005 zijn er nauwelijks nog verschillen. Jongensnamen worden in elk geval langer, al is de stijging groter in Kasterlee. In 2005 bereiken zowel Kastelse als Aalsterse jongensnamen de grens van de twee lettergrepen. Bij de meisjesnamen zijn de verschillen even klein, al zijn ook hier de Aalsterse namen gemiddeld iets langer dan Kastelse namen. De namen in Aalst en in Kasterlee lijken ook dezelfde trend te volgen. Vanaf 1990 zien we zowel in Aalst als in Kasterlee een lichte daling van de gemiddelde lengte van de voornaam. Over de hele lijn blijven meisjesnamen echter wel schommelen rond gemiddeld iets meer dan 2 lettergrepen. 101
11.4. Evoluties binnen taalsferen 1975-2005 11.4.1. Algemeen Om een valabele vergelijking te kunnen maken tussen de masterproef van Troch en de resultaten die in deze masterproef worden gepresenteerd, is het belangrijk dat de verschillende taalsferen waarin in beide studies de namen zijn onderverdeeld, op dezelfde manier zijn ingevuld. In beide scripties worden 13 taalsferen onderscheiden, 11 daarvan kregen ook dezelfde titel mee, de twee overige kregen in ons werk een andere titel en een lichtjes andere invulling. De volgende 11 categorieën zijn ongewijzigd overgenomen en hoeven geen verdere uitleg. - Baskische/Catalaanse/Italiaanse/Spaanse taalsfeer
- Griekse taalsfeer - Latijnse taalsfeer
- Bijbelse taalsfeer -Nederlandse taalsfeer - Duitse taalsfeer - (Oud)-Germaanse taalsfeer -Engels/Keltische taalsfeer - Slavische taalsfeer - Franse taalsfeer - Friese/Scandinavische taalsfeer
Twee van onze categorieën zijn anders gedefinieerd en enigszins anders ingevuld dan de best corresponderende categorieën bij Troch. Ten eerste zal de categorie ‘Arabisch/Iraans’ in deze scriptie vergeleken worden met de groep ‘Migrantennamen’ uit de masterproef van Troch, die er qua inhoud goeddeels mee overeenstemt. Onder ‘migrantennamen’ verstaat Troch namen uit het ‘Afrikaans, Albanees, Arabisch, Armeens, Marokkaans of Turks’ (Troch, 2007, p.10). Ten tweede is de taalsfeer ‘Exotisch’ bij Troch in onze studie gespecificeerd tot de ‘Exotische/Aziatische’ taalsfeer.
102
11.4.2. Vergelijking taalsferen Aalst vs Kasterlee 11.4.2.1. Arabische/Iraanse namen Figuur 28: Arabische/Iraanse taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Arabische/Iraanse namen 10% 8% Jongensnamen Kasterlee
6%
Meisjesnamen Kasterlee
4%
Jongensnamen Aalst
2%
Meisjesnamen Aalst 0% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
In de taalsfeer met overwegend namen uit de Arabische wereld zien we meteen een groot verschil. Zoals we kunnen verwachten zijn er in een stad als Aalst veel meer namen in deze taalsfeer dan in een dorp als Kasterlee. In Kasterlee zijn er per jaartal erg weinig of soms geen namen terug te vinden in deze taalsfeer. In Aalst is het aantal Arabische/Iraanse namen zowel bij jongens als bij meisjes hoger in de hele periode 1975-2005. In de periode 1990-2005 is er zelfs een exponentiële toename van het aantal namen in deze groep. Dan stijgt het aantal Arabische/Iraanse namen van gemiddeld 3,5 % naar bijna 8,5%. In Kasterlee daarentegen vertegenwoordigt de groep, behalve in 2005, nooit meer dan 4 % van het totale namenbestand. Een logische verklaring voor dit verschil is dat het aantal migranten in een stad als Aalst veel hoger ligt dan in een dorp als Kasterlee.
11.4.2.2. Bijbelse/Hebreeuwse namen Figuur 29: Bijbelse/Hebreeuwse taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Bijbelse/Hebreeuwse namen 15,00%
Jongensnamen Kasterlee
10,00%
Meisjesnamen Kasterlee
5,00%
Jongensnamen Aalst
0,00%
Meisjesnamen Aalst 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
103
Bijbelse/Hebreeuwse namen zijn zowel in Kasterlee als in Aalst veel frequenter bij jongens dan bij meisjes. Opvallend is wel dat meer kinderen in Aalst een naam uit deze taalsfeer kregen. Vooral bij de jongens is het verschil vrij groot. Op het hoogtepunt in Kasterlee van de Bijbelse taalsfeer kregen ongeveer 9 % van de kinderen een naam uit deze groep. In Aalst ligt het hoogtepunt op ongeveer 13 %. Bij de meisjes is het verschil kleiner. Het hoogtepunt in Kasterlee is in 1990 met ongeveer 4 % van de meisjesnamen, tegenover ruim 6 % van de meisjesnamen in Aalst in 1995. In Aalst is er ook een opvallende stijging van het aantal Bijbelse namen in het eerste deel van de onderzoeksperiode, waarna vanaf 1995 een stagnatie volgt en dit percentage rond de 12 % blijft schommelen. Troch schrijft de toename van de Bijbelse namen toe aan invloeden uit Noord-Amerika, waar Hebreeuwse namen populair zouden zijn (Troch, 2007, P.172). In Kasterlee is er vanaf 1995 echter zowel bij de jongens als bij de meisjes een sterke daling in het aantal Bijbelse namen, waar uit blijkt dat de Kastelse ouders minder gevoelig zijn voor Amerikaanse trends.
11.4.2.3. Duitse namen Figuur 30: Duitse taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Duitse namen 10,00%
Jongensnamen Kasterlee Meisjesnamen Kasterlee Jongensnamen Aalst
8,00% 6,00% 4,00%
Meisjesnamen Aalst
2,00% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Wat de Duitse namen betreft, zijn er opvallende parallellen tussen beide gemeentes. In 1975 zijn Duitse namen bij jongens in Kasterlee en Aalst veel populairder dan Duitse namen bij meisjes. De jaren daarop zijn de Duitse namen duidelijk op hun retour. In 2005 vertegenwoordigen ze in beide gemeentes zelfs minder dan 1 % van de namen. In de periode 1975-2005 komen Duitse namen gemiddeld wel vaker voor in Aalst dan in Kasterlee. Bij de meisjes is er geen dergelijke daling. In Aalst is er over de hele periode 1975-2005 zelfs een lichte toename van het aantal namen uit de Duitse taalsfeer. Wel lijken Duitse namen bij meisjes in Kasterlee dan weer vaker voor te komen dan bij meisjes uit Aalst. Hier zien we dus het tegenovergestelde van wat we bij de jongens konden waarnemen. Net zoals in Kasterlee verklaarden in Aalst de namen ‘Hanne’, ‘Lore’ en ‘Lotte’ de populariteit van deze taalsfeer bij de meisjes (Troch, 2007, P.174). 104
11.4.2.4. Engelse/Keltische namen Figuur 31: Engelse/Keltische taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Engelse/Keltische namen 30,00% Jongensnamen Kasterlee
25,00% 20,00%
Meisjesnamen Kasterlee
15,00%
Jongensnamen Aalst
10,00% 5,00% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
In Aalst krijgen gemiddeld veel meer meisjes dan jongens een naam uit de Engelse/Keltische taalsfeer, terwijl dat in Kasterlee net omgekeerd is. Daar krijgen, behalve in de periode 19751980, telkens meer jongens dan meisjes een Engelse of Keltische naam. Dat de Engelse/Keltische groep in 1975-1980 bij meisjes zo populair was, werd verklaard door het succes van namen zoals ‘Cindy’ en ‘Wendy’. De Engelse taalsfeer is ook in Aalst een belangrijke bron van inspiratie, maar in de loop van 30 jaar is er ook hier geen toename van het aantal namen. In de periode 1975-1985 is er wel nog een stijging, maar daarna gaat het – vooral bij de meisjes – terug in dalende lijn.
11.4.2.5. Exotische/Aziatische namen Figuur 32: Exotische/Aziatische taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Exotische/Aziatische namen 6,00% Jongensnamen Kasterlee
5,00% 4,00% 3,00%
Meisjesnamen Kasterlee
2,00%
Jongensnamen Aalst
1,00% Meisjesnamen Aalst
0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
In figuur 32 zijn de parallellen overduidelijk. Na een lichte daling in 1975 van het aantal exotische namen volgt een explosieve toename van het belang van deze groep. In Aalst begint 105
deze toename wel veel vroeger en heeft ze eerder en meer betrekking op meisjesnamen. In Kasterlee gaat deze stijging voor beide sekses meer gelijk op. Hier kunnen we wel wijzen op een nieuw verschil tussen een stedelijke en een landelijke cultuur. De trend om kinderen vaker een exotische, unieke naam toe te wijzen begint eerder in een stad als Aalst. De stijging wordt daar al ingezet vanaf 1985 terwijl we in Kasterlee pas tien jaar later, in 1995, kunnen spreken van een vergelijkbare toename.
11.4.2.6. Franse namen Figuur 33: Franse taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Franse namen 35,00% 30,00% Jongensnamen Kasterlee
25,00%
Meisjesnamen Kasterlee
20,00% 15,00%
Jongensnamen Aalst 10,00% Meisjesnamen Aalst
5,00% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
De Franse taalsfeer is in Aalst ook veel populairder bij meisjes dan bij jongens. Franse jongensnamen in Aalst komen gemiddeld wel vaker voor dan in Kasterlee, maar over de hele periode 1975-2005 volgt deze taalsfeer wel dezelfde evolutie. Bij de meisjes is de Franse taalsfeer veel populairder, maar er is wel een verschil tussen stad en dorp. In Aalst blijven Franse namen over de hele periode zeer populair en is er een lichte afname van ongeveer 25 % naar 20 %. In Kasterlee verloopt dezelfde evolutie veel grilliger. Tussen 1975 en 1985 krijgen een kleine 15 % van de meisjes een Franse naam, waarna het belang exponentieel toeneemt in 1990 en deze taalsfeer ineens meer dan 25 % van de namen vertegenwoordigt. Vanaf het hoogtepunt in 1995 met 30 % is er wel een fikse daling naar opnieuw 15 % van de namen in 2005. Meisjesnamen in Aalst en Kasterlee maken dus ongeveer dezelfde evolutie door, maar in Kasterlee verloopt dit minder gelijkmatig dan in Aalst.
106
11.4.2.7. Griekse namen Figuur 34: Griekse taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Griekse namen 5% 5% 4% 4% 3% 3% 2% 2% 1% 1% 0%
Jongensnamen Kasterlee Meisjesnamen Kasterlee Jongensnamen Aalst Meisjesnamen Aalst
1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
In Aalst vormen de Griekse namen een nog marginalere groep dan Griekse namen in Kasterlee. Gemiddeld komen ze net als in Kasterlee wel vaker voor bij meisjes dan bij jongens. Het belang van deze groep is echter zeer klein. In Aalst vertegenwoordigt ze nooit meer dan 4 % van het namenaanbod, in Kasterlee slechts één keer meer dan 5 % in 1995.
11.4.2.8. Italiaanse/Spaanse/Catalaanse/Baskische namen Figuur 35: Italiaanse/Spaanse/Catalaanse/Baskische taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Italiaanse/Spaanse/Baskische/Catalaanse namen 12% 10%
Jongensnamen Kasterlee
8% 6%
Meisjesnamen Kasterlee
4%
Jongensnamen Aalst
2%
Meisjesnamen Aalst
0% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
In figuur 35 zien we dat de lijnen allemaal erg dicht bij elkaar liggen, met uitzondering van de Kastelse meisjesnamen in de periode 1975-1980. Terwijl de daling van namen uit deze taalsfeer in Aalst al is ingezet, kennen deze namen bij de meisjes nog een laatste opflakkering. 107
Tot 1985-1990 is er echter een algemene daling van deze taalsfeer zowel in Aalst als in Kasterlee, zowel bij de jongens als bij de meisjes. Vanaf 1990 tot 2005 is er echter terug een lichte toename die vooral wordt verklaard door namen zoals bijvoorbeeld ‘Jordy’ bij de jongens.
11.4.2.9. Latijnse namen Figuur 36: Latijnse taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Latijnse namen 2,00% 1,50% 1,00%
Meisjesnamen Kasterlee
0,50%
Meisjesnamen Aalst
0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Omdat in Aalst geen enkele jongensnaam werd gevonden uit de Latijnse taalsfeer, vergelijken we enkel de meisjesnamen. Zowel in Aalst als in Kasterlee is het belang van deze groep klein. Telkens krijgen meer dan 2 % van de meisjes een Latijnse naam. Omdat deze taalsfeer zo klein is, is het moeilijk om stellige uitspraken te doen over stijgingen en dalingen in deze groep. Dat er zowel in Aalst als in Kasterlee in 2000 een kleine piek is, zou kunnen berusten op toeval. Om hierover meer zekerheid te krijgen zouden we over meer vergelijkingsmateriaal moeten beschikken.
11.4.2.10. Nederlandse namen Figuur 37: Nederlandse taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Nederlandse namen 70,00% Jongensnamen Kasterlee
60,00% 50,00%
Meisjesnamen Kasterlee
40,00% 30,00%
Jongensnamen Aalst
20,00% 10,00%
Meisjesnamen Aalst
0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
108
De grootste groep van kinderen krijgt ook in Aalst een naam uit de Nederlandse taalsfeer. Er is wel een afname van het belang van deze taalsfeer zoals dat ook in Kasterlee werd opgetekend. In Aalst krijgen in 1975 iets minder dan 50 % van de jongens een Nederlandse naam terwijl er dat in 2005 al minder dan 30 % zijn. Bij de meisjes zien we in beide gemeentes eenzelfde golfbeweging, die in Aalst echter 5 jaar eerder inzet. Ook dit zou verklaard kunnen worden door het feit dat trends zich eerder in een stedelijke dan in een landelijke omgeving voltrekken. Net zoals in Kasterlee krijgen in Aalst veel meer jongens dan meisjes een Nederlandse naam. Hoewel de lijnen min of meer parallel lopen, is er naturlijk wel een grote kloof tussen Aalst en Kasterlee. Veel meer kinderen in Kasterlee krijgen een Nederlandse naam. Gemiddeld gaat het om een kloof van meer dan 10 % tot soms zelfs 20 %. Dit wijst erop dat in een stad als Aalst de Nederlandse taalsfeer veel meer concurrentie te verduren krijgt van de andere taalsferen. In een dorp als Kasterlee zijn traditionele Nederlandse namen over de hele lijn veel frequenter. In een landelijke omgeving weegt de traditie waarschijnlijk zwaarder door dan in een stad.
11.4.2.11. (Oud)-Germaanse namen Figuur 38: (Oud-)Germaanse taalsfeer Aalst vs Kasterlee
(Oud-)Germaanse namen 1,20% 1,00% 0,80% 0,60%
Meisjesnamen Kasterlee
0,40%
Meisjesnamen Aalst
0,20% 0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Net zoals in Kasterlee kwamen (Oud)-Germaanse namen in Aalst enkel voor bij meisjes. Omdat de groep zo klein is, in beide gemeentes vertegenwoordigt ze zelden meer dan 1 % van het namenaanbod, valt er weinig commentaar bij te leveren. Er kan enkel worden gesteld dat het een weinig populaire taalsfeer is.
109
11.4.2.12. Scandinavische/Friese namen Figuur 39: Scandinavische/Friese taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Scandinavische/Friesche namen 16,00% 14,00% 12,00% 10,00% 8,00% 6,00% 4,00% 2,00% 0,00%
Jongensnamen Kasterlee Meisjesnamen Kasterlee Jongensnamen Aalst Meisjesnamen Aalst 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
Scandinavische en Friese namen lijken elke vijf jaar aan populariteit te winnen. Zowel in Aalst als in Kasterlee krijgen in 2005 (veel) meer kinderen een naam uit deze taalsfeer dan in 1975. Net zoals bij Troch komt dit in Kasterlee vooral door namen zoals ‘Jens’, ‘Niels’, ‘Femke’ en ‘Sanne’ (Troch, 2007, P. 171). De stijging bij de jongensnamen in Aalst is wel veel indrukwekkender en gelijkmatiger dan die bij de jongens in Kasterlee, waar de curve hoogtes en laagtes vertoont. Bij de meisjes is het verloopt zowel in Aalst als in Kasterlee nog grilliger, maar in beide gemeentes is er uiteindelijk wel een toename van het aantal namen in deze taalsfeer.
11.4.2.13. Slavische/Hongaarse namen Figuur 40: Slavische/Hongaarse taalsfeer Aalst vs Kasterlee
Slavische/Hongaarse namen 6,00% 5,00%
Jongensnamen Kasterlee
4,00% 3,00%
Meisjesnamen Kasterlee
2,00%
Jongensnamen Aalst
1,00%
Meisjesnamen Aalst
0,00% 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2005
110
Behalve bij de meisjes in Kasterlee, laat de categorie van de Slavische/Hongaarse namen over de periode 1975-2005 een neergang zien. In Kasterlee krijgen gemiddeld meer jongens dan meisjes een Slavische naam, terwijl dat in Aalst net omgekeerd is. Troch verklaart dit succes door namen zoals ‘Tamara’ en ‘Nadia’ (Troch, 2007 P. 176), terwijl deze in Kasterlee niet of nauwelijks voorkomen.
11.5. Opvallende gelijkenissen en verschillen Over de hele lijn zijn er in de voornaamgeving van Kasterlee en die van Aalst meer gelijkenissen dan er verschillen zijn. In Aalst zien we ook een toename van het aantal unieke namen, zeker vanaf de 21ste eeuw. In beide gemeentes lijkt dus de intentie te bestaan om kinderen een zo uniek en origineel mogelijke naam mee te geven. In Aalst lag het percentage verschillende namen wel iets lager dan in Kasterlee, maar dit wordt waarschijnlijk verklaard door het grotere namenbestand. Hoe meer namen er worden opgetekend, hoe groter de kans dat een naam al één keer voorkomt. Wat de gemiddelde lengte van de voornaam betreft, gaan in beide gemeenten de tendensen erg gelijk op. In Aalst zijn de namen doorgaans iets langer, maar het verschil met Kasterlee is verwaarloosbaar. In beide gemeentes zijn meisjesnamen gemiddeld langer dan jongensnamen en worden jongensnamen in de periode 1975-2005 iets langer. Bij de meisjes is er geen opmerkelijke stijging of daling wat de lengte van de voornaam betreft. Als we de dertien taalsferen met elkaar vergelijken, zijn ook hier de gelijkenissen veel groter dan de verschillen. De Nederlandse taalsfeer is ook in Aalst veruit de grootste, met de Engelse/Keltische en Franse taalsfeer op de plaatsen twee en drie. De tien andere taalsferen zijn in beide gemeentes gemiddeld veel kleiner. Ook binnen elke taalsfeer afzonderlijk zijn de evoluties erg vergelijkbaar, maar er zijn enkele opvallende verschillen. Bij de Exotische/Aziatische taalfeer bijvoorbeeld is er zowel in Kasterlee als in Aalst een opmerkelijke toename, maar in Aalst begint deze stijging al ongeveer 10 jaar vroeger. Hieruit blijkt nieuwe trends zich eerder voordoen in steden dan in landelijke gemeentes als Kasterlee. Een tweede verschil betreft het aantal Arabische/Iraanse namen. In Kasterlee blijft het percentage van die namen over de hele periode 1975-2005 laag en zien we ook geen toename. In Aalst daarentegen neemt de frequentie van die namen wél toe, meer bepaald vanaf 1990. In een stad wonen doorgaans meer migranten dan in een dorp, wat dit grote verschil ongetwijfeld verklaart. Een laatste punt dat we willen aanhalen, is het aandeel van de Nederlandse taalsfeer in het naambestand. In beide gemeentes is deze taalsfeer veruit de grootste, maar gemiddeld krijgen veel minder Aalsterse dan Kastelse kinderen een traditionele Nederlandse naam. In een stad als Aalst is de diversiteit groter en hebben Nederlandse namen dus ook meer concurrentie te verduren van namen uit andere taalsferen. Het zou enerzijds kunnen gaan om trendsettende ouders die hun kinderen een zo origineel mogelijke naam willen geven. Anderzijds zijn er in 111
een stad ook meer mensen uit verschillende culturen, wat automatisch een diverser namenaanbod oplevert.
Hoofdstuk 12: Conclusie In deze masterproef hebben we de voornaamgeving in Kasterlee in de periode 1975-2010 besproken. We hebben per jaartal elke naam ingedeeld in een taalsfeer, de gemiddelde lengte van de voornaam berekend, de populairste namen per jaartal bekeken, de tweede-naamgeving besproken en de verscheidenheid van het namenlexicon onderzocht. Al deze bevindingen hebben we samengebracht in hoofdstuk 10 waar we evoluties binnen al deze domeinen hebben besproken. In hoofdstuk 11 hebben we ten slotte een vergelijking gemaakt met een gelijkaardig onderzoek over de voornaamgeving in de stad Aalst in de periode 1975-2005. Uit ons onderzoek is gebleken dat in de periode 1975-2010 het aantal unieke namen gestaag is toegenomen, wat erop wijst dat ouders hun kinderen steeds vaker originele namen geven. Jongensnamen zijn gemiddeld iets langer geworden, terwijl meisjesnamen gemiddeld ongeveer twee lettergrepen tellen over de hele periode heen. Het geven van een tweede naam blijkt een uitdovende traditie. In 1975 werd veel frequenter een tweede naam gegeven dan dat in 2005 het geval was. Binnen de taalsferen zelf waren de Nederlandse, Engelse en Franse taalsfeer zonder twijfel de drie belangrijkste inspiratiebronnen. De Nederlandse taalsfeer verloor wel sterk aan belang, wat waarschijnlijk gelieerd kan worden aan de eerder vermelde trend om kinderen een zo origineel mogelijk naam mee te geven. Door televisie en internet komen mensen in contact met allerlei uitheemse culturen en wordt dus het voornamenaanbod steeds groter. Een opvallende groei werd bijvoorbeeld genoteerd in de Exotische/Aziatische taalsfeer, wat zeker te maken heeft met de mondialisering van de cultuur. Anders dan men zou kunnen verwachten gezien de dominantie van de Angelsaksische cultuur, valt er geen spectaculaire toename van namen uit die cultuursfeer te noteren. Er is integendeel sprake van een daling van het aantal Engelse namen. In een vergelijking met de stad Aalst kwamen enkele opvallende verschillen aan de oppervlakte. In een stedelijke omgeving als Aalst was er een grote toename van het aantal Arabische/Iraanse namen vanaf de jaren ’90, terwijl dit in Kasterlee niet het geval was. Het aantal migranten in een stad ligt doorgaans hoger dan in een dorp, wat deze toename verklaart. De trend om kinderen meer exotische namen te geven, begint in Aalst ook ongeveer 10 jaar vroeger dan in Kasterlee. Dit is te verklaren doordat nieuwe trends vlugger gevolgd worden in een stad dan op het platteland. Het aandeel van Nederlandse namen was in Aalst ook opmerkelijk kleiner. Waarschijnlijk komt dit door de combinatie van de trend om kinderen meer originele namen te geven met de nadrukkelijker aanwezigheid van andere culturen in een stedelijke omgeving. In een landelijke omgeving zijn traditioneel Nederlandse namen langer populair en komen ze ook veelvuldiger voor.
112
Bibliografie Boeken DE RIJK, P., Prisma: alles over namen, Utrecht, Het Spectrum, 1993. GERRITZEN, D., Voornamen: een praktische handleiding, Utrecht, Het Spectrum, 1999. MEIJERS, J.A., Onze voornamen: traditie, betekenis, vorm, herkomst, Baarn, Moussault, 1979. TYBERG, S., Moderne en klassieke voornamen uit de hele wereld, Aartselaar, Deltas, 1995. VAN BERKEL, DEELSTRA-BOERHOF, HORJUS, Voornamenboek, Antwerpen, 1990. VAN DER PLANK, A.N.W., Het namenboek: de herkomst van onze voornamen en de hiervan afgeleide achternamen, Bussum, Romen, 1979. VAN DER SCHAAR, J., Spectrum voornamenboek, Utrecht, Het Spectrum, 1992
Masterproeven BOENS, G., Onderzoek naar de evolutie van de voornaamgeving in Oudenburg van 1975 tot en met 2005, Masterproef, Universiteit Gent, 2008 DIERICK, D., Van Marc en Marie tot Tibo en Fleur. De evolutie in de voornaamgeving van 1945 tot en met 2005 in Groot-Lochristi, Masterproef, Universiteit Gent, 2007 TROCH, L., Van Kristof tot Xander, van An tot Lisa. Een onderzoek naar evolutie van de voornaamgeving in de stad Aalst vanaf 1975 tot en met 2005, Masterproef, Universiteit Gent, 2007
Websites (laatst geraadpleegd op 09/08/2011) http://babyplaza.be/index.php http://nl.wikipedia.org/wiki/Kasterlee http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/andere/namen/ http://statbel.fgov.be/nl/statistieken/cijfers/bevolking/andere/namen/voor/ http://www.babynames.com http://www.behindthename.com http://www.indexmundi.com/nl/belgie/geboortecijfer.html 113
http://www.kasterlee.be http://www.meertens.knaw.nl/nvb/ http://www.permesso.be
114
Bijlages Bijlage 1: Taalsfeer jongensnamen Taalsferen Arabische/Iraanse taalsfeer
Bijbelse/Hebreeuwse taalsfeer
Adil Karim Shahin Andreas Benjamin David Eli Elias Emmanuel Joachim Job Joël Jonas
Duitse taalsfeer
Dieter Elmer Erwin Gerald Gunther Jurgen
Engelse/Keltische taalsfeer
Anthony Arthur Barry Benny Bill Bradley Brandon Brend Brent ClintonJunior Danny Dave Davy Dean Dennis Erwan Evan Gilian Eppo Jafo Huicong Kenai Kenji
Exotische/Aziatische taalsfeer
Jonathan Joost Joram Joran Joshua Levi Lucas Lukas Michaël Nathan
Noah Ruben Sam Samuel Seth Siemon Sim Simon Thomas Tomas
HansChristian Karsten Kurt Uwe Walter Werner Gill Glen Glenn Gregg Gregory Ian Jeff Jeffrey Jimmy Johnny Kay Ken Kenneth Kenny Kevin Kim Len Lenn
Lennart Lienert Maddox Matthew Mike Ney Nic Nick Oli Oliver Patrick Philip Rick Robbin Robby Robin Roy Rudy
Ryan Scott Shane Sid Sidney Sonny Stan Steff Stephan Steve Tony Tristan Vince Wesley William Yann
Nio Pjerin Toshi Viho Yarto 115
Franse taalsfeer
Griekse taalsfeer
Italiaanse/Spaanse/ Catalaanse/Baskische taalsfeer
Latijnse taalsfeer
Nederlandse taalsfeer
Kyen Loorin Albert Blondin Cedric Christoph Christophe Damièn Didier François Frederic Frederick Gilles Alexander Yaron Zeno Alvaro Alejandro Amadeo Dante Dario Gino Giuliano Emilius Philippus Titus Adriaan Alex Anton Axel Bart Bas Ben Bert Bob Bram Brecht Cas Chiel Cis Cisse Cornelis Daan Dirk Dries Emiel Ferre Fiel Filip
Zheng-rong Grégroire Guillaume Guy Jules Louis Marcel Mathis Maxim Maxime Michel Mitch
Olivier Oscar Pascal Paul-Henri Philippe Pitou Rémy Righard Robert Serge Thibaut
Jordi Jordy José Leandro Luca Luiz Mattia
Mauro Nino Paolo Peña Ricardo Rico
Gert-Jan Giel Gus Gust Guus Hans Herbert Ivo Jakke Jan Jannes Jan-Pieter Jasper Jef Jefke Jeroen Jo Johan Joppe Joris Juul Kasper Klaas
Lindert Lode Lowie Luc Luk Maarten Manu Marc Marjo Mark Marnix Martijn Mathias Matthias Mathijs Matthijs Maximiliaan Michiel Mil Neel Nelles Niel Nik
Thibo Thieu Victor Viktor Vincent Yannick Yve Yves
Rob Robbe Roel Roman Rud Sander Sebastiaan Senne Seppe Stef Stefan Steven Stijn Teun Thijs Tijl Tijs Tim Tom Toon Tuur Twan Vic 116
Flor Floris Fonne Frank Frans Frederik Geert Gerd Gert Gertjan
Kobe Koen Koenraad Kris Kristiaan Kristof Kwinten Lander Laurens Lieven
Paul Peter Pieter Pieterjan Pieter-Jan Pim Quinten Raf Rens Rik
Scandinavische/Friese taalsfeer
Arno Axl Bjorn Douwe Fiebe Jarne Jelle Jens Jente
Jenthe Jokke Jorik Jynthe Kristoffer Mats Mattz Niels Nils
Rune Siebe Stig Sven Yarne Yarno Yorben
Slavische/Hongaarse taalsfeer
Bartlomiej Djordin Frantisek Ivan Jamesky Jeno Joeri Michal
Milan Nenad Nikolaj Przemyslaw Tihomir Vyacheslav Youri
Vik Wannes Ward Warre Wies Willem Wim Wout Wouter
Bijlage 2: Taalsfeer meisjesnamen Taalsferen Arabische/Iraanse taalsfeer
Bijbelse/Hebreeuwse taalsfeer
Duitse taalsfeer
Bouchra Gülcan Malika Mouna Nawalle Nisrine Nour Edith Elizabeth Esther Eva Hannah Judith
Rahma Sevim Yasmin Yasmina Yasmine Yeschim
Christel Christ’l
Ilse Katrin
Magdalen a Noa Ruth Sara Sarah
117
Gitte Gretta Hanne Hannelore Heidi
Kristel Lieselot Lore Lotte Romi
Engelse/Keltische taalsfeer
Alyssa Arwen Brenda Britney Catleen Cindy Cydney Cynthia Daisy Ella Ellen
Elly Emily Evelyn Evie Evy Febe Indy Jani Jany Jessica Jessie
Exotische/Aziatische taalsfeer
Kunna Kyemi Maya Mirvete Rani
Sare Saynara Sujittra Xia
Franse taalsfeer
Aline Anik Annelou Annick Anouche Anouck Anouk Ariane Arianne Axelle Beatrice Beau Belle Caroline Cartiche Céleste Charisse
Charlott Charlotte Chloë Danielle Danté Denise Dominiqu e Eline Elise Emilie Eveline Evelyne Feline Fleur Flore Helene Isabelle
Griekse taalsfeer
Anastasia Annika Anthe Charis Demetria Dianta
Dianta Helena Iris Ksenia Phaedra Zoë
Jill Kathie Kathleen Kelly Kim Lauren Leny Lindsay Lindsy Lins Lynn
Marly Maud Melissa Nancy Nicky Peggy Sam Shana Tessa Vicky Wendy
Jade Josiane Jasmine Julie Laure LaureAnne Leonie Lune Magalie Manon Margot Marianne Marie Mariëlle Marthe Martine Maxime
Melanie Milou Mimi Natalie Nathalie Pauline Renee Sabin Sabine Sofie Sophie Stefanie Stephanie Valerie Veroniqu e
118
Italiaanse/Spaanse/Catalaanse/Baskisch e taalsfeer
Alessia Alicia Analis Anita Bianca Carolina Chiara Esmeralda
Ines Inez Innes Isabel Kiara Luca Manuella Martina
Mercede s Patricia Sabrina Sandra Vanessa Wanniss a Zina Zita
Latijnse taalsfeer
Digna Gertruda Hyacintha Luna Amber An Ann Anna-Lisa Anne Anneleen Annelien Annelies Annemie Annemiek e Ans Barbara Bie Carien Caro Carolien Cato Charlien Ciska Dorien Eefje Elfje Elien Els Emilien Emma Evalinde Evelien Fien Floor Floortje Isolde Sieglinde Siglinde
Fran Goele Greet Greetje Griet Grietje Hadewych Heleen Hilde Ils Ine Inne Inse Jana Jasmien Jo Joke Jolien Josse Kaat Kaatje Karen Karina Karolien Kato Katrien Katrijn Kristien Lane Laura Leen
Lena Lenie Lien Lies Liesbet Liesbeth Liese Liesje Lieve Lieze Linda Linde Lisa Lise Liza Loes Maaike Margit Marieke Marijke Marleen Marlies Merel Miek Mieke Miep Mies Miet Mirthe Monika Myrthe
Nederlandse taalsfeer
(Oud)-Germaanse taalsfeer
Nel Nele Netje Nette Noor Noore Noortje Norah Nore Paula Pien Roos Saartje Saralinde Saskia Sien Sonja Stans Stien Stiene Sylvia Tin Tina Tine Tinne Tinneke Too Yannah
119
Scandinavische/Friese taalsfeer
Anke Astrid Birgit Birgitte Bo Britt Diede Diet Diethe Elke
Erki Famke Femke Idse Imke Inge Ingrid Inke Itske Janne
Jary Jelske Jette Jinse Jinthe Jitse Jitske Jorun Jorunn Jynthe
Kirsten Lobke Louke Milla Nienke Rune Sanne Sigrid Silke
Slavische/Hongaarse taalsfeer Katja Kyra Lara Maren Natasja Nikita Tamara Tatjana
120