Realisaties van weinig maar gedreven handen
Beste lezer,
Zonder eerdere politieke "antecedenten" kreeg ik op 17 oktober 2005 de kans om, als lid van de federale regering Staatssecretaris te worden voor de overheidsbedrijven. Uitdrukkelijk vroeg mijn pas verkozen partijvoorzitter en voorganger Johan Vande Lanotte vooral de belangen van de personeelsleden en de consumenten te dienen, na de herstructureringen die waren uitgetekend. Ik heb de kans
gekregen om het domein 'maatschappelijk verantwoord ondernemen' op de hoogst mogelijke politieke agenda te plaatsen. Ik heb de kans gekregen om, bovenop het beleid dat door Johan was uitgetekend, bijkomende accenten te leggen inzake consumentenzorg, maar ook inzake bijv. armoedebestrijding. Ik heb de kans gekregen om te werken in een boeiende omgeving van honderden 'stakeholders' (maatschappelijke belanghebbenden), met elk hun zeer vaak tegenstrijdige belangen. Stakeholders die bovendien de federale parlementsleden inspireerden voor de bijna 1.000 mondelinge en schriftelijke te beantwoorden parlementaire vragen.
Ik heb, ten slotte, de kans gekregen om met volle teugen te mogen genieten van een zeer klein (in aantal maar oh zo performant) team van experten en andere medewerkers, ze vaak lastig te vallen en af en toe te begeesteren. En om ook een aantal zeer gedreven topambtenaren, die ons land telt, en de mensen van de gebruikersorganisaties te leren kennen en te waarderen. Hieronder een overzicht van de realisaties van 26 maanden kabinet (inclusief de twee maanden acclimatisatie en studie, de drie maanden verkiezingsperiode - in september-oktober 2006 en april-juni 2007 - en de zes maanden regering van lopende zaken). Bruno Tuybens
Maatschappelijk verantwoord ondernemen: overheidsbedrijven hebben voorbeeldfunctie ! De bekendmaking van de lonen van managers van overheidsbedrijven: door de bekendmaking van de toplonen wordt het debat over maatschappelijke aanvaardbaarheid van salarissen gestimuleerd en verscherpt. Discussies met het VBO e.a., die stilaan opschuiven van het mantra van autoregulering naar voorzichtige lippendienst voor een beperking van de hoge toplonen (bijv. rond maximum ontslagvergoeding). ! De inhoud van het loonzakje van de topmanager: het variabele loon van topmanagers worden afhankelijk gemaakt van niet-winstgebonden, kwantitatieve resultaten zoals dienstverlening en stiptheid. Bovendien worden doelen gedefinieerd inzake o.m. milieu-impact. Bovendien werd een bijzonder excessieve financiële gunst uit het verleden aan een CEO van een overheidsbedrijf in functie, in samenspraak met betrokkene, teruggebracht tot een aanvaardbaar niveau. Bij de benoeming van een andere CEO werd de potentiële opzegvergoeding gehalveerd ten opzichte van diens voorganger. ! Onafhankelijke bestuurders: op voordracht van de Staatssecretaris is een wettelijke regeling uitgewerkt om volledig onafhankelijke bestuurders te kunnen benoemen in de Raad van Bestuur van een overheidsbedrijf (zie verder bij FPIM). Om het goede voorbeeld te geven koos Bruno Tuybens voor zijn eerste benoeming een onafhankelijke bestuurder als zijn enige vertegenwoordiger in de Raad van Bestuur van Delcredere, met name professor Hans Bruyninckx.
NMBS-GROEP Het aantal treinreizigers is in de laatste jaren spectaculair gestegen. Het voornemen was in 2000 om het aantal reizigers in zes jaar met 25 % te laten stijgen: de toename is bijna 31 % geworden.
Verdere uitrol grote investeringen ! We hebben meer geld uitgetrokken om investeringen te realiseren, en dat groeipad loopt verder tot 2012. Bovendien werden de dotaties aan de NMBS Groep correct bepaald en gestort, volgens de vastgelegde verbintenissen, en in overeenstemming met het bedrijfsplan. Dit was vóór de paarse regering niet het geval. ! Bijkomende dotaties werden voorzien voor het dekken van bijzondere noden zoals veiligheid en toezicht, opleiding van personeel, bestrijden van graffiti, bevordering van gecombineerd goederenvervoer, de ontwikkeling van de eerste fase van het Gewestelijk Expres Net (GEN), en de compensatie van tariefmaatregelen. ! Het Diabolo-project is het eerste PubliekPrivaat Samenwerkingsverband van deze complexiteit en omvang in België (540 miljoen euro) en heeft tot doel het spoorverkeer van en naar de luchthaven te verhogen en te vergemakkelijken. Zo wordt het mogelijk om rechtstreekse treinen in te leggen naar het station BrusselNationaal-Luchthaven vanuit Brussel, Mechelen/Antwerpen en Leuven/Luik. ! Het spoornet is aanzienlijk verbeterd met de tunnel onder Antwerpen, vier sporen tussen Brussel en Leuven, de bocht van Leuven met snellere treinen naar Limburg, de bocht van Nossegem met betere verbindingen naar de luchthaven, de afwerking van de hogesnelheidslijnen naar Nederland en Duitsland, nieuwe rechtstreekse treinen vanuit Tongeren, Hasselt, Zottegem, Gent-Dampoort naar Brussel, de verbetering van de lijn Gent-Eeklo. Dit wordt verder verbeterd, onder meer met het Diabolo-project. ! Er werden twee reeksen bijbesteld van de nieuwe comfortabele treinen en van de dubbeldeksrijtuigen, en binnenkort wordt de eerste bestelling geplaatst voor 95 nieuwe treinen voor voorstadsverkeer (GEN). ! Buiten het gezichtsveld van de media werd actief het dossier Ijzeren Rijn significant en duurzaam verder uitgebouwd. We trokken de Nederlandse regering over de streep om, naast
de dwingende bepalingen, ook uitvoering te geven aan de aanbevelingen van het Arbitragetribunaal. Meteen stelden we topexperten aan om over de finale kostentoerekening van het tracé op Nederlands grondgebied te adviseren. Bruno Tuybens bekwam ook de Nederlandse toezegging om de nieuwe lijn tegen 2015 operationeel te maken in plaats van tegen 2018. Verder stelde hij de bijzondere gezanten Wivina Demeester en Louis Vanvelthoven aan, vooral om het maatschappelijk draagvlak bij alle betrokkenen te maximaliseren. Van zijn Duitse collega Jorg Hennerkes bekwam Tuybens het akkoord dat Duitsland instapt in de reeds gestarte Belgisch-Nederlandse ambtelijke werkgroep en nam hij het voortouw om van de Europese Commissie een financiering van 7,29 miljoen euro los te weken voor de studiekosten van dit project. Nadien werden enkele besprekingen op het hoger niveau gevoerd (ook tijdens de verkiezingsperiode) met Peijs' opvolger, Minister Camiel Eurlings, om het pad verder te effenen.
! Fietspunten: In samenwerking met andere ministers werden in Vlaanderen de eerste vijf fietspunten geopend. Aan een fietspunt kunnen mensen hun fiets onder toezicht stallen, fietsen huren of laten herstellen. De fietspunten worden bemand door mensen die werkzaam zijn in de sociale economie.
Zorg voor consument
! Compensatieregeling voor vertragingen: Treinreizigers die slachtoffer worden van buitensporige (ruim twee uur) of regelmatige vertragingen krijgen hiervoor een compensatievergoeding. Dit systeem zal binnenkort uitgebreid en versoepeld worden.
! Stiptheid: Bruno Tuybens focuste, vaak tot vervelens toe van sommigen, continu op de stiptheid: globaal moet die naar omhoog, in de avondspits zijn de problemen het hoogst. ! Overleg met gebruikersorganisaties, vakbonden en de ombudsdienst: Tijdens het staatssecretariaat zijn de banden met de gebruikersorganisaties bij de top van de NMBS sterk toegenomen. Er is sinds kort sprake van een structureel overleg. Als Staatssecretaris heeft Bruno Tuybens geld vrijgemaakt om de stem van de consumentenorganisaties zwaarder te laten doorwegen in het mobiliteitsdebat. Zo werd de Fietsersbond, de Bond voor Trein-, Tram- en Busgebruikers, de Voetgangersbeweging en hun Franstalige evenknieën een aanzienlijke financiële ondersteuning geboden. Het is namelijk essentieel dat de gebruikers van de treindiensten hun stem kunnen laten horen in het beleid. Ook ten aanzien van de erkende vakorganisaties werd de drempel laag gehouden en rechtstreekse communicatie mogelijk gemaakt. Sinds 30 juni 2004 is er geen erkende nationale stakingsdag meer gehouden, wat een vakbondsbaas deed opmerken dat Tuybens de eerste NMBS-voogdijminister sinds de Tweede Wereldoorlog is tijdens wiens periode geen nationale stakingsdag heeft plaatsgevonden.
! Eén elektronisch ticket : Vandaag is het nog onzichtbaar, maar mede op Bruno Tuybens' initiatief zijn de eerste stappen gezet om binnen enkele jaren te komen tot één elektronisch ticket voor trein, tram, bus en metro, in het hele land. Alle betrokken beleidsniveaus hebben een gezamenlijk protocol afgesloten en werken nu samen aan de uitwerking van dit revolutionaire systeem. Staatssecretaris Tuybens heeft de nodige middelen kunnen vrijmaken om de uitwerking te starten, en heeft er alle vertrouwen in dat alle Belgen vanaf 2010 of 2011 met één chipkaart probleemloos gebruik kunnen maken van alle diensten van de NMBS, De Lijn, de MIVB en de TEC.
Een verantwoord ticketprijsbeleid ! Vermindering tarieven schooltreinkaarten tot 20 procent van de normale prijs: Vanaf 2006 spoorden studenten en scholieren aan een tarief van 45 procent van de normale prijs. Op 1 februari werd nogmaals een drastische prijsverlaging doorgevoerd, waardoor scholieren en studenten tot 26 jaar sindsdien aan 20 procent van het normale tarief een treinkaart kunnen krijgen.
! Verlenging gratis woon-werkverkeer voor bedrijven (80-20 regeling): Het gratis woonwerkverkeer werd vanaf 2004 ingevoerd door toenmalig vice-eerste minister Johan Vande Lanotte. De regeling houdt in dat de overheid het 20% aandeel van de werknemer ten laste neemt, als zijn werkgever ervoor kiest om 80% van de treinkaart te betalen. Op verzoek van Bruno Tuybens besliste de regering deze maatregel te verlengen. ! Gratis go-pass voor zestienjarigen. Op eigen verzoek van Bruno Tuybens krijgen alle zestienjarigen sinds 1 mei 2007 in de maand van hun verjaardag een waardebon toegestuurd om in een NMBS-station om te ruilen voor een gratis Go-Pass. Dit is bedoeld om de jongeren, rond de periode dat ze gewoon worden onbegeleid te reizen, het treinaanbod te kunnen laten ontdekken, één van de maatregelen om een verdere stijging van het aantal treinreizigers te bereiken.
Nationale Loterij Versterking van het bedrijf
kunnen geven over de bescherming van de consument. Zo onderschreef de Nationale Loterij in 2006 ook de Code voor Ethische en Verantwoorde reclame die op initiatief van het Comité is opgesteld.
Met subsidiebeleid een sociaal verantwoorde onderneming zijn ! Verhoging van het bedrag aan subsidies: Op voorstel van Bruno Tuybens heeft de Ministerraad de jaarlijkse subsidies vanuit de Nationale Loterij verhoogd van 210,7 naar 225 miljoen euro. Dit laat de Nationale Loterij toe haar sociale opdracht te versterken en zo kunnen sindsdien veel meer projecten en verenigingen worden ondersteund. ! Transparantie: Het subsidiebudget van de Nationale Loterij komt van alle spelers. Zij hebben dan ook het recht te weten op welke manier dit subsidiebudget wordt besteed. Om de transparantie te verhogen worden op initiatief van Bruno Tuybens de namen van de begunstigde projecten en organisaties jaarlijks openbaar gemaakt.
! Meer grote winnaars bij speciale Lotto-trekkingen: Bruno Tuybens heeft samen met de Nationale Loterij een nieuw winstverdelingsplan uitgewerkt. Bij uitzonderlijke trekkingen (SuperLotto) zoals bij kerstmis of vrijdag de dertiende wordt de Lottowinst voortaan meer gespreid zodat winnaars uit lagere rangen (niet alleen rang 1 maar ook 2 en 3) kunnen delen in de superwinsten. Dit om de tanende omzet van het product Lotto te diversifiëren ten aanzien van het succes van het product 'Euromillions'.
! Millenniumdoelstellingen: In het subsidieverdelingsplan werd op uitdrukkelijk verzoek van Bruno Tuybens voor het eerst 1 miljoen euro vrijgemaakt voor projecten die werken aan de realisatie van de millenniumdoelstellingen van de Verenigde Naties. Alle projecten werden geëvalueerd door een onafhankelijke jury van deskundigen en bestrijken een ruim actieterrein in de landen in het Zuiden, maar ondersteunen ook bewustmakingscampagnes in België. www.millenniumdoelstellingen.be
! Gokverslaving en de oprichting van het Verantwoord Spel Comité: De oprichting van dit Comité kadert binnen de 'kanalisatieverplichting' van de Nationale Loterij. Zij heeft als taak om nieuwe spelproducten te beoordelen aan de mate waarop zij marktverruimend werken dan wel een specifiek publiek kunnen weghouden van gokverslavende spelen. Tijdens het staatssecretariaat werd een controlesysteem ontwikkeld om na te gaan of geen kansspelbiljetten worden verkocht aan minderjarigen. Daarnaast brengt het Comité advies uit over de politiek van de Nationale Loterij inzake marketing, sales en productbeleid alsook over de steun aan initiatieven met betrekking tot de problematiek van gokverslaving. Het bestaat voor minstens de helft uit onafhankelijke experts die elk vanuit hun specialiteit advies
! Vrijwilligersverzekering: Nogmaals op persoonlijk verzoek van Bruno Tuybens bekostigt de Nationale Loterij à rato van 1 miljoen euro de aanvullende verzekering die door de provincies aan de vrijwilligers wordt aangeboden. Die tegemoetkoming geeft alle vrijwilligersverenigingen, ook tijdelijke en occasionele verenigingen, de mogelijkheid om een gratis verzekering af te sluiten met een ruimere dekking. www.vrijwilligerswerk.be ! Verhoging subsidies voor armoedebestrijding: Tijdens de twee laatste jaren van de afgelopen legislatuur verhoogden Minister Christian Dupont en Staatssecretaris Bruno Tuybens de subsidies voor armoedebestrijdingsprojecten van 1.887.000 naar 4.787.000 euro. Met deze verhoging werd het onder meer mogelijk om
het aantal noodwoningen in België te verhogen voor daklozen of mensen die plots kampen met een ongezond of onbewoonbaar verklaarde woning, een uitzetting, een natuurramp. Deze woningen worden voor een periode van maximum zes maanden aan een lage prijs.
Andere projecten konden rekenen op bijkomende financiële steun ! Festivals voor Iedereen: toegankelijkheid van festivals verhogen voor andersvaliden. Staatssecretaris Bruno Tuybens stelde een bedrag van 385.000 euro aan Loterijsubsidies ter beschikking voor het toegankelijker maken van muziekfestivals voor andersvaliden. www.festivalsvooriedereen.be
! Wervingscampagne voor signaalgevers wielerwedstrijden: De Nationale Loterij en de Wielerbond bevoorraadden de meer dan 9.000 vrijwillige signaalgevers van een nieuwe uitrusting. Ze kregen een reflecterende jas, een verkeersbordje, een pet met reflecterende strips en een folder met informatie over taken, rechten en plichten van de seingever in een wielerwedstrijd. ! Jeugdsport: Op voordracht van Bruno Tuybens investeert de Nationale Loterij in de periode 2007 tot 2008 een bedrag van 1,8 miljoen euro in het jeugdvoetbal. Na intensief overleg met het werkveld werd een geïntegreerd plan uitgewerkt ter bevordering van het jeugdvoetbal in brede zin. Blikvangers daarbij zijn het plan om alle jeugdtrainers een bijna gratis basisopleiding te laten genieten, de oprichting van een fair-play werking en een project ter (her)waardering van vrijwilligers in het jeugdvoetbal. ! Child Focus: De Nationale Loterij heeft onder Tuybens' voogdijschap een samenwerkingsovereenkomst met Child Focus afgesloten. Daardoor kan Child Focus bij een onrustwekkende verdwijning een opsporingsbericht laten verschijnen op de beeldschermen van de computers in de verkooppunten. ! Andere gesteunde projecten: In 2006 stelde Bruno Tuybens een bedrag van 500.000 euro ter beschikking van verenigingen die betrokken zijn bij het mobiliteitsdebat, zoals de BTTB of de Fietsersbond, om hun structuren te versterken en uit te bouwen. In 2007 betrof het 300.000 euro. Deze verenigingen ijveren voor een verbetering van de verkeersveiligheid, een betere kwaliteit van de openbare diensten, transport op maat van de gebruikers enz. Binnen dezelfde filosofie werd in 2007 een bedrag van 200.000 euro ter beschikking gesteld van verenigingen zoals Natuurpunt en de Bond Beter Leefmilieu die zich inspannen om de bevolking een betere levenskwaliteit te bieden.
De Post ! Verdere en duurzame gezondmaking: De Post is de voorbije jaren geëvolueerd van een verlieslatend bedrijf naar een als om meer gezond bedrijf. Belangrijk is daarbij dat de focus op consument en personeel daarbij overeind blijft, dit om het herstelproces meer duurzaam te maken.
! Verdediging tegen nefaste gevolgen van postliberalisering: Vermits veelvuldig is aangetoond dat de liberalisering van de postale sector nefaste gevolgen heeft voor de consumenten en de sociaal verantwoorde tewerkstelling, voerde Bruno Tuybens (met o.m. Europees parlementslid Saïd El Khadraoui en kamerlid Philip De Coene) de strijd tegen de Europese liberaliseringsplannen. Mede door gesprekken met en bezoeken aan ambtsgenoten van Frankrijk, Oostenrijk, Slovakije en Portugal (zelfs tijdens de verkiezingsperiode) werd de timing voor de gehele vrijmaking van de markt verschoven van 2009 naar 2011, zodat door het management en bestuur van de onderneming de sociale effecten in ons land al bij al beperkt zullen blijven. ! Postpunten : De Post gaat verder met de modernisering van haar kantorennetwerk en vervangt daarom de kleinere, onrendabele postkantoren door PostPunten, die in supermarkten, stations, banken, enz gelokaliseerd kunnen zijn. Daardoor zijn ze gemakkelijker bereikbaar en hebben ze ruimere openingsuren. Men kan er terecht voor 80% van de verrichtingen die men in een postkantoor kan doen. Bruno Tuybens dwong van De Post af dat gedurende het staatssecretariaat geen postkantoor zou sluiten zonder de opening van een Postpunt in de buurt.
! Eco-scooters: De Post neemt als eerste Europese postoperator elektrische bromfietsen voor postbodes in gebruik.
Belgacom ! Breedbanddekking: Het internet neemt een steeds belangrijkere rol op in de samenleving. Een breedbandaansluiting is een vereiste geworden om op een vlotte manier op het net te kunnen surfen. Als staatssecretaris heeft Bruno Tuybens Belgacom overtuigd om een plan uit te werken dat tot doel heeft over het hele land, aan iedereen een breedbandaansluiting aan te bieden. Het aantal gezinnen zonder breedbanddekking is nu gehalveerd van 60.000 naar 30.000. In de toekomst zal Belgacom eraan blijven werken om elke Belg toegang tot breedbanddekking aan te bieden. ! Externe mobiliteit: Enkele overheidsbedrijven werden hervormd om de toekomst van deze bedrijven veilig te stellen. De hervormingen zijn doorgevoerd op basis van sociaal overleg en met de nodige sociale vrede. Hoewel de ingrijpende transformatie van de Belgacom Groep tal van nieuwe mogelijkheden biedt, is het vandaag niet meer mogelijk die kansen uitsluitend intern te garanderen. Het is in deze context dat een nieuw type mobiliteit naar de federale overheden het licht zag. Deze 'externe mobiliteit', die werd uitgewerkt door en met de federale overheid en de sociale partners, maakt het mogelijk dat statutaire medewerkers van de autonome overheidsbedrijven (Belgacom, De Post, NMBS, ...) toegang krijgen tot vacante betrekkingen bij de Federale Overheidsdiensten (FOD's). Deze verhoogde mobiliteit moet de personeelsleden van de autonome overheidsbedrijven de kans geven hun competenties te benutten en hun professionele ervaring ten dienste te stellen van andere overheidsdiensten, en dit bovendien op een maatschappelijk verantwoorde manier.
Delcredere Dit overheidsbedrijf heeft zes voogdijministers, onder wie de Ministers van Buitenlandse Zaken, Ontwikkelingssamenwerking, Buitenlandse Zaken en Economie en enkele regionale ministers. ! Beleggingsbeleid aangepast: De Nationale Delcrederedienst, die buitenlandse investe-
ringsrisico's van Belgische bedrijven verzekert, gaat minstens de helft van zijn kapitaal ethisch beleggen in duurzame en maatschappelijk verantwoorde fondsen.
structuur, met o.m. de oprichting van noodzakelijke comités voor audit en strategie. Ook de Raad van Bestuur werd afgeslankt van 18 naar 12 leden.
! Stapje in de richting van duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen: De bestaande anticorruptie-verklaring, die de bedrijven moeten ondertekenen, werd uitgebreid. Zo verbinden de kredietvragers zich ertoe om een aantal sociale basisvoorwaarden, mensenrechtennormen en milieuvoorschriften waar ook ter wereld na te leven.
! Bovendien heeft de FPIM zich als doel gesteld een proactief investeringsbeleid te voeren waarbij naast economische en financiële criteria, ook de maatschappelijke meerwaarde van de investeringen in de toekomst zeer relevant zal zijn. Zo heeft zij reeds tientallen procenten van hun te besteden kapitaal in ethische fondsen belegd.
FPIM
! Twee, voor het grote publiek onbekende, onafhankelijke experten werden door een gemengd samengestelde jury verkozen tot lid van de Raad van Bestuur, dit louter op basis van door de wet bepaalde criteria, waarbij politieke betrokkenheid werd uitgesloten. Dit is een belangrijk precedent voor de Wetstraat, dat na grondige discussie met de andere voogdijminister, uiteindelijk bewaarheid werd. In de hoop dat deze beweging verder gezet wordt.
Dit overheidsbedrijf heeft als voogdijminister ook de Minister van Financiën. ! De voormalige Federale Participatiemaatschappij en de Federale Investeringsmaatschappij werden tijdens de afgelopen twee jaar gefuseerd tot FPIM, waarmee een belangrijke aanbeveling van de parlementaire Sabenacommissie in praktijk is gebracht. Deze fusie ging gepaard met een modernisering van de
