REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen

REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen Informatie voor distributeurs (handelaren) van chemische stoffen, mengsels en/of stoffen in voorwerpen

Voorwoord Er zijn nieuwe regels voor chemische stoffen. Deze zijn vastgelegd in de Europese verordeningen REACH (Vo (EG) 1907/2006) en EU-GHS (Vo (EG) 1272/2008). In deze brochure leest u wat de regels inhouden en welke gevolgen ze hebben voor u als distributeur. Definitie van distributeur in het kader van REACH en EU-GHS: U bent een distributeur als u stoffen en mengsels verkoopt aan andere bedrijven of consumenten zonder dat u die heeft bewerkt. Binnen uw bedrijf heeft u te maken met etikettering, verpakking en opslag van stoffen en mengsels. Ook handelaren en detail handelaren vallen binnen deze categorie.

Andere rollen binnen REACH en EU-GHS: Fabrikant U bent fabrikant als u chemische stoffen produceert. De stoffen worden veelal binnen de chemische sector verder verwerkt of als grondstof verkocht aan downstream users. Voorbeelden: de productie van petrochemische stoffen, kunstmeststoffen, zuren en basen. Importeurs U bent een importeur als u chemische stoffen, mengsels of (explosieve) voorwerpen van buiten Europa invoert. U bewerkt geen stoffen en mengsels maar heeft deze mogelijk in opslag. Formuleerder U bent formuleerder als u chemische stoffen mengt. Daarbij ontstaat geen nieuwe chemische stof. Formuleerders zijn bijvoorbeeld producenten van verf-, was- en schoonmaakmiddelen. Als bij mengen van stoffen een nieuwe stof ontstaat bent u producent. Downstream user U bent een downstream user als u geen fabrikant of importeur bent. U gebruikt chemische stoffen op zichzelf of in een mengsel voor industriële of professionele doeleinden.

REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen| 1

REACH Wat is er veranderd? REACH staat voor Registratie, Evaluatie en Autorisatie van Chemische stoffen. REACH is vanaf 1 juni 2007 gefaseerd in werking getreden. De Europese Verordening vervangt eerdere regels, zoals de Wet milieugevaarlijke stoffen (Wms). De kern van REACH is dat álle bedrijven die te maken hebben met chemische stoffen er voor moeten zorgen dat met die stoffen zo veilig mogelijk wordt gewerkt. Dat geldt voor fabrikanten, importeurs en professionele gebruikers. Maar ook voor distributeurs van chemische stoffen en mengsels. REACH is ook belangrijk voor uw bedrijf.

Wat houdt REACH in? De kern van de verordening is dat een bedrijf dat chemische stoffen produceert, importeert, verwerkt of verhandelt, aan klanten doorgeeft hoe zij veilig (en gezond) met de stof kunnen werken. De klant - de professionele gebruiker - moet de risico’s kennen en maatregelen kunnen treffen om die risico’s te beheersen. Van veel chemische stoffen die in Europa op de markt zijn, zijn onvoldoende gegevens beschikbaar over schadelijkheid en risico’s. Er bestaat daarom een Europees registratie systeem van stoffen, mengsels en producten. Bijna elke stof waarvan meer dan 1 ton per jaar in de EU wordt geproduceerd of geïmporteerd, moet worden geregistreerd bij het Europees Agentschap voor chemische stoffen (ECHA) in Helsinki. Stoffen moeten geregistreerd worden afhankelijk van volume en eigenschappen: Registratie deadlines 1 December 2010 1 Juni 2013 1 Juni 2018 *

Registratie deadline voor stoffen geproduceerd of geïmporteerd in volumes boven 1000 ton per jaar en ernstige zorgstoffen*. Registratie deadline voor stoffen geproduceerd of geïmporteerd in volumes tussen 100-1000 ton per jaar. Registratie deadline voor stoffen geproduceerd of geïmporteerd in volumes tussen 1-100 ton per jaar.

ernstige zorgstoffen zijn zogenoemde CMR stoffen (Carcinogene, Mutagene en Reprotoxische stoffen) als bedoeld in artikel 57 van REACH

2 | REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen

Het gaat om de volgende stoffen: • De huidige bestaande stoffen die op de EINECS staan. • De ‘no longer polymers’ die op de markt zijn gebracht voor de inwerkingtreding van REACH (‘no longer polymers’ zijn stoffen die volgens de Stoffenrichtlijn (67/548/EEG) kennisgevingsplichtig zijn, maar die niet voldoen aan de definitie voor polymeren van REACH). • Stoffen die wel in de EU (hieronder vallen ook de landen die op 1 januari 1995 of 1 mei 2004 tot de Europese Unie zijn toegetreden) zijn geproduceerd, maar die niet op de markt zijn gebracht in de 15 jaar voor de inwerkingtreding van REACH. • Locatiegebonden geïsoleerde tussenstoffen en getransporteerde tussenstoffen. Voor iedere stof die als gevaarlijk of persistent, bioaccumulerend of toxisch is ingedeeld moet de leverancier (fabrikant, importeur of distributeur) een veiligheidsinformatieblad (VIB) opstellen. Daarin staat hoe men zonder risico’s voor veiligheid en gezondheid met de stof kan werken.


Wat wordt van u verwacht? U bent verplicht: • alle informatie over chemische stoffen (blootstellingscenario’s, risicobeheersmaat regelen, nieuwe informatie over gevaarlijke stoffen) door te geven aan de gehele toeleveringsketen. Dit gebeurt in de vorm van een VIB. Informatie over het gebruik van een stof of preparaat doorgeven aan fabrikanten en/of importeurs om er zo een geïdentificeerd gebruik van te maken. Zij kunnen dit gebruik opnemen in hun registratie; • nieuwe informatie over gevaarlijke eigenschappen van een stof door te geven aan andere distributeurs, fabrikanten of importeurs en afnemers; • bij geïdentificeerd gebruik van een stof, informatie die kan leiden tot het aanpassen van risicobeheersmaatregelen in een VIB, door te geven aan andere distributeurs, fabrikanten of importeurs; • alle gegevens over een stof of mengsel ten minste tien jaar te bewaren en deze op verzoek beschikbaar stellen aan het bevoegd gezag in Nederland of aan ECHA. Een distributeur van een voorwerp moet ook: • aan afnemers en op verzoek aan consumenten, informatie verstrekken over stoffen die verwerkt zijn in een voorwerp, om het veilig gebruik daarvan mogelijk te maken.

Alle veiligheidsinformatiebladen (VIB’s) moeten worden aangepast aan de REACH regelgeving, maar dat proces zal geleidelijk gaan en kan enige tijd duren. Op korte termijn kunt u nog het bestaande VIB gebruiken. Zodra nieuwe gegevens (bijvoorbeeld het geïdentificeerd gebruik en de te nemen veiligheidsmaatregelen) beschikbaar zijn, moet u het VIB wijzigen.

NB: Voor een goed arbeidsomstandighedenbeleid moet u als werkgever inzicht hebben in de risico’s van de gevaarlijke stoffen die in uw bedrijf aanwezig zijn. VIB’s zijn een ideaal hulpmiddel bij het opstellen van de RI&E (RisicoInventarisatie & Evaluatie) en het daarbij behorende plan van aanpak.


Aanbevelingen voor uw bedrijf U kunt als distributeur een aantal acties uitvoeren: • Een overzicht maken van de chemische stoffen/mengsels die u distribueert. • Per chemische stof/mengsel/stof in een voorwerp een overzicht maken van de toeleveranciers en afnemers van deze stof/mengsel/stof in een voorwerp. • Contacten met de afnemers en toeleveranciers van de stoffen, mengsels en/of stoffen in voorwerpen die u distribueert intensiveren om de informatie door te geven.

EU-GHS Wat is EU-GHS? EU-GHS is de Europese versie van het Globally Harmonised System of Classification and Labelling of Chemicals van de Verenigde Naties (VN-GHS). VN-GHS is een wereldwijd uniform systeem voor de indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen en mengsels op basis van hun gevaarseigenschappen. Volgens EU-GHS zijn bedrijven verplicht de stoffen en mengsels die zij op de markt brengen in te delen in gevaarscategorieën. Zij moeten de verpakking ook voorzien van etiketten met gebruiksvoorschriften en waarschuwingen. Het nieuwe systeem heeft als voordeel dat overal ter wereld gevaarlijke stoffen en mengsels op dezelfde manier worden ingedeeld en geëtiketteerd. De verordening EU-GHS1 vervangt het huidige systeem voor indeling, etikettering en verpakking van chemische stoffen en mengsels. Naast elementen uit VN-GHS bevat de nieuwe verordening ook onderdelen van de huidige Europese wetgeving.

Wat betekent EU-GHS voor u? • U moet een stof of mengsel dat als gevaarlijk is ingedeeld etiketteren en verpakken volgens de eisen van EU-GHS. Daarbij kunt u de indeling gebruiken die door een ander bedrijf - bijvoorbeeld fabrikant of importeur - in dezelfde bevoorradingsketen is bepaald. • Er zijn nieuwe pictogrammen en mogelijk moeten stoffen en mengsels opnieuw worden ingedeeld. Daarom moet u ook alle bestaande etiketten van de chemische stoffen en mengsels die u op de markt brengt vervangen. Ook uw productinformatie en veiligheidssignalering op de werkplek moet u aanpassen. De informatie over de indeling krijgt u van uw leverancier.

1

In het Engels Regulation on classification, labelling and packaging of substances and mixtures (CLP)


• Als de bestaande indeling van een stof of mengsels wijzigt, gelden mogelijk andere eisen voor de verpakking. Een andere indeling van stoffen en mengsels kan ook gevolgen hebben voor de opslag van stoffen en mengsels en de veiligheidssignalering op de werkplek. • Alle informatie over de gevaarseigenschappen van een stof of mengsel, moet u bewaren gedurende ten minste tien jaar nadat u de stof of het mengsel voor het laatst heeft geleverd. Naast distributeur kunt u ook andere rollen hebben (denk aan fabrikant, importeur of downstream user). Misschien gelden voor u andere verplichtingen. Fabrikanten en importeurs hebben vrijwel dezelfde verplichtingen. Lees meer hierover in de andere brochures over dit onderwerp. U vindt ze op de website www.stoffenbeleid.nl.

Sommige stoffen of stofgroepen vallen niet onder EU-GHS, bijvoorbeeld voedingsmiddelen, additieven, geneesmiddelen. Dit geldt ook voor het vervoer van gevaarlijke stoffen.


Wat verandert er? EU-GHS introduceert: • nieuwe criteria voor de indeling van chemische stoffen en mengsels in gevarenklassen. Daardoor verandert de gevaarsindeling van een groot aantal chemische stoffen en mengsels; • 28 gevarenklassen met subcategorieën; deze vervangen de huidige vijftien gevaren klassen. De gevarenklasse ‘ontvlambare vloeistoffen’ heeft bijvoorbeeld een onder verdeling in drie gevarencategorieën: categorie 1, categorie 2 en categorie 3. Stoffen of mengsels die voldoen aan de criteria van één of meer gevarenklassen worden als gevaarlijk beschouwd; • negen nieuwe pictogrammen in plaats van de huidige zeven (zie figuur 1). U moet dus alle ingedeelde chemische stoffen en mengsels van één of meer nieuwe pictogrammen voorzien; • de P-, H- en EUH-zinnen vervangen de R- en S-zinnen; • het gebruik van de signaalwoorden ‘gevaar’ en ‘waarschuwing’ op het etiket van een gevaarlijke stof of mengsel. In de toekomst wordt ook relevante nationale wetgeving aangepast. Denk bijvoorbeeld aan de Arbeidsomstandighedenwet of regelgeving voor opslag van chemische stoffen.


Figuur 1: Negen nieuwe pictogrammen

explosief

oxiderend

ontvlambaar

gassen onder druk

irriteren, sensibiliserend, schadelijk

corrosief

giftig

lange termijn gezondheidsgevaarlijk

milieugevaarlijk


Hoe kunt u zich voorbereiden? • EU-GHS heeft invloed op de indeling en etikettering van chemische stoffen en mengsels. Dit betekent dat u moet nagaan of de huidige indeling van uw bestaande voorraad producten nog klopt. • Maak een overzicht van stoffen en mengsels met bijbehorende indeling en etikettering volgens de bestaande wetgeving. U kunt op basis van de informatie uit de nieuwe verordening bepalen wat de consequenties voor uw bedrijf zijn. • De verplichtingen voor stoffen gelden voor u vanaf 1 december 2010. Schaf op basis van de informatie die u van uw leverancier krijgt, op tijd nieuwe etiketten aan. Let ook op of de verpakking voldoet aan de eisen van EU-GHS. Voor mengsels is meer tijd, zie figuur 2. • Informeer uw medewerkers over de nieuwe regelgeving en zorg voor opleiding.


Wat is het tijdpad voor de invoering van EU-GHS? De verplichtingen van EU-GHS treden geleidelijk in werking. Zie figuur 2 voor een toelichting. Figuur 2: Tijdpad invoering 20 Januari 2009

De Verordening treedt in werking • Start overgangsperiode voor chemische stoffen en mengsels. • Etiketteren en verpakken van chemische stoffen en mengsels volgens Richtlijn 67/548/EEG en Richtlijn 1999/45/EG is verplicht. • Indelen, etiketteren en verpakken van chemische stoffen en mengsels volgens EU-GHS is toegestaan. • Let wel als de indeling volgens EU-GHS plaatsvindt, is etikettering en verpakken volgens het oude systeem niet toegestaan. • In het veiligheidsinformatieblad kan zowel de indeling volgens de Richtlijn 67/548/EEG als volgens EU-GHS worden opgenomen.

1 December 2010

Stoffen • Indelen van chemische stoffen volgens Richtlijn 67/548/EEG en EU-GHS is verplicht. • Etiketteren en verpakken van chemische stoffen volgens EU-GHS is verplicht. • Chemische stoffen die op of na deze datum in de handel zijn, binnen 1 maand melden bij het Europese Agentschap voor Chemische stoffen (ECHA)* • Voor chemische stoffen geleverd voor deze datum geldt een vrijstelling van de verplichting voor etikettering en verpakken tot 1 december 2012. • Tot 1 juni 2015 moet voor chemische stoffen de indeling volgens de Richtlijn 67/548/EEG en volgens EU-GHS in het veiligheidsinformatieblad worden opgenomen. Mengsels • Indelen, etiketteren en verpakken van mengsels volgens Richtlijn 1999/45/EG en EU-GHS is toegestaan. • Als mengsels zijn ingedeeld volgens EU-GHS, dan kan tot 1 juni 2015 de indeling volgens Richtlijn 1999/45/EG en EU-GHS in het veiligheids informatieblad worden opgenomen. • Als chemische stoffen of mengsels zijn ingedeeld en geëtiketteerd volgens EU-GHS, dan moet tot 1 juni 2015 de indeling van de stof, het mengsel en bestanddelen daarvan volgens EU-GHS, Richtlijn 67/548/EG en Richtlijn 1999/45/EG in het veiligheidsinformatieblad worden opgenomen.


1 December 2012

• Einde vrijstelling van de verplichting voor etikettering en verpakken voor chemische stoffen geleverd voor 1 december 2010.

1 Juni 2015

• Indelen, etiketteren en verpakken van chemische stoffen en mengsels volgens EU-GHS is verplicht. • De Richtlijnen 67/548/EEG en 1999/45/EG worden ingetrokken. • Voor mengsels geleverd voor deze datum geldt een vrijstelling van de verplichting voor etikettering en verpakken tot 1 juni 2017. • In het veiligheidsinformatieblad moet de indeling van chemische stoffen en mengsels volgens EU-GHS worden opgenomen. • Einde vrijstelling van de verplichting voor etikettering en verpakken voor mengsels geleverd voor 1 juni 2015.

1 Juni 2017

* De meldingsplicht geldt niet als de stof volgens REACH is geregistreerd. Deze verplichting geldt alleen voor fabrikanten en importeurs van chemische stoffen.


Handhaving van REACH en EU-GHS De Arbeidsinspectie (AI), de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) en de VROM-Inspectie (VI) houden samen toezicht op de naleving van REACH en EU-GHS. • De AI houdt toezicht op de professionele gebruikers van stoffen, mengsels en voorwerpen. • De VWA houdt toezicht op producenten, importeurs en handelaren van stoffen, mengsels en voorwerpen voor consumenten. • De VI houdt toezicht op producenten, importeurs en handelaren van stoffen, mengsels en voorwerpen voor professioneel gebruik. De controles worden per brief aangekondigd. In de aankondigingsbrief vragen de inspecties u specifieke gegevens klaar te leggen. Tijdens de controle bepaalt de controleur welke stoffen, mengsels of voorwerpen nader worden onderzocht.


Meer informatie Brancheorganisaties houden zich actief bezig met REACH en EU-GHS. Dit kan variëren van het informeren van bedrijven tot beschrijvingen van wat te doen en hoe dit aan te pakken. Ook zijn er kant en klare hulpmiddelen ontwikkeld om u te helpen bij het invoeren van REACH en EU-GHS in uw bedrijf. Daarnaast is er de overheidswebsite www.stoffenbeleid.nl. Hier vindt u onder andere de helpdesks voor REACH en EU-GHS. Op deze website is ook meer informatie te vinden over de handhaving, zoals de handhaving- en sanctiestrategie, een overzicht van de controleactiviteiten van het lopende jaar, een overzicht van mogelijke overtredingen en bijbehorende sancties en veelgestelde vragen. Vragen over de handhaving van REACH en EU-GHS kunt u stellen via: [email protected]


Dit is een uitgave van: Arbeidsinspectie Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid VROM-Inspectie Ministerie van Volkshuisvesting, Ruimtelijke Ordening en Milieubeheer nieuwe Voedsel en Waren Autoriteit Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit Prinses Beatrixlaan 2 Postbus 19506 | 2500 cm Den Haag www.vwa.nl

REACH en EU-GHS: nieuwe regels voor chemische stoffen

Recommend Documents