Waterwerken 2013/2014 Rapportage over de taken en doelen
Inhoud
1
Inleiding.................................................................................................................................3
2
Ontwikkelingen in 2013 en 2014.................................................4
3 Waterveiligheid...........................................................................................................5 3.1 Introductie.........................................................................................................................6 3.2 Veilige primaire waterkeringen...........................................................7 3.3 Veilige regionale waterkeringen.......................................................8 3.4 Versterking van waterkeringen..........................................................9 4 Voldoende water.................................................................................................. 10 4.1 Introductie.................................................................................................................... 11 4.2 Inrichting watersysteem wateropgave............................... 12 4.3 Peilbesluiten............................................................................................................... 13 4.4 Peilbeheer...................................................................................................................... 14 5 Schoon water............................................................................................................ 15 5.1 Introductie.................................................................................................................... 16 5.2 KaderRichtlijn Water...................................................................................... 17 5.2.1 KRW biologie en stoffen (GEP)..................................................... 18 5.2.2 KRW chemie (GCT)........................................................................................... 19 5.3 KRW voortgang maatregelen........................................................... 20 5.4 Zwemwaterrichtlijn.......................................................................................... 21 5.5 STOWA basiskwaliteit.................................................................................. 22 5.6.1 Nutriënten - Fosfaat...................................................................................... 23 5.6.2 Nutriënten - Stikstof..................................................................................... 24 5.7 Chloride oppervlaktewater................................................................... 25 5.8 Prioritaire knelpunten................................................................................. 26
6 Waterketen................................................................................................................... 27 6.1 Introductie.................................................................................................................... 28 6.2.1 Inkomend afvalwater: Afvalwaterakkoord................... 29 6.2.2 Inkomend afvalwater: Afnameverplichting................. 30 6.2.3 Inkomend afvalwater: Rioolvreemd water.................... 31 6.3.1 Lozen gezuiverd afvalwater: Stikstof (N) / Fosfaat (P)...................................................................... 32 6.3.2 Lozen gezuiverd afvalwater: Naleving............................... 33 6.3.3 Lozen gezuiverd afvalwater: Impact vanuit de keten op eigen oppervlaktewater................................... 34 6.4 Beheer en onderhoud.................................................................................. 35 6.5 Samenwerking afvalwaterketen................................................... 36 6.6 Energie & Grondstoffen: Reductie energieverbruik....................................................................... 37 7 Wegen.................................................................................................................................. 38 7.1 Introductie.................................................................................................................... 39 7.2.1 Verkeersveiligheid............................................................................................. 40 Inrichting wegen/basiskenmerken.......................................... 40 7.2.2 Verkeersveiligheid............................................................................................. 41 Verkeersslachtoffers....................................................................................... 41 7.3 Berijdbaarheid......................................................................................................... 42
2
Inleiding
Waterschap Hollandse Delta zorgt met deskundige mensen voor veilige dijken en wegen, schoon, voldoende en gezuiverd water op de vijf Zuid-Hollandse eilanden: IJsselmonde, Hoeksche Waard, Eiland van Dordrecht, Voorne-Putten en GoereeOverflakkee. Waterwerken 2013 en 2014 geeft een beeld van de toestand van de waterkeringen (thema Waterveiligheid), het water systeem (thema’s Voldoende water en Schoon water), de waterzuivering en riolering (thema Waterketen) en de wegen in 2013 en 2014. Daarnaast worden trends en ontwikkelingen in de afgelopen jaren weergegeven. Uitgangspunt voor Waterwerken vormen de bestuurlijk vastgestelde doelstellingen. Deze zijn opgenomen in de volgende beleidsplannen: • het beleidsplan ‘Kijk op dijk en duin’ uit 2006 voor Waterveiligheid; • het ‘Waterbeheerplan 2009-2015’ en het ‘Uitwerkingsprogramma van het Waterbeheerplan 2009-2015’ (uWBP) uit 2012 voor Voldoende water, Schoon water en Waterketen; • het ‘Wegenbeleidsplan’ uit 2008 voor de wegen.
De resultaten uit deze Waterwerken worden gebruikt voor het beoordelen van de huidige toestand. Vervolgens wordt het beleid geëvalueerd en worden voorstellen gedaan om dit beleid te continueren, aan te passen of nieuw beleid te maken om te zorgen dat de doelen gehaald worden. In de beleidsplannen worden de te nemen maatregelen opgenomen.
Leestips De Waterwerken is een interactieve pdf. - Door de pijlen rechtsonder te gebruiken, navigeert u makkelijk door het document. - Door in de inhoudsopgave op het onderwerp van uw keuze te klikken, gaat u direct naar die pagina. - Ziet u een of in de blauwe balk aan de rechterkant, dan kunt u daarop doorklikken voor meer tekst, grafieken, foto’s of meer informatie - Ook de kaarten van hoofdstukken 4.3, 6.1 en 6.5 tonen meer informatie wanneer u met uw muis over de kaart beweegt. - Wanneer u een tweede keer op of klikt, dan krijgt u de kaart weer terug.
3
In augustus 2013 bleek het noodzakelijk om in de Oude Maas bij Spijkenisse en Hoogvliet versneld steenbestortingen uit te voeren. Uit de resultaten van de verlengde derde toetsing bleek namelijk dat er sprake was van een grote kans op zettingsvloeiing. Dit is de uitholling van de dijk onder water waardoor de veiligheid van de dijk in gevaar kon komen. Hierbij moest gebruik gemaakt worden van de noodbevoegdheid die de dijkgraaf heeft volgens artikel 96 van de Waterschapswet. De werkzaamheden werden in enkele weken uitgevoerd. In oktober 2013 werden wij op Voorne-Putten en op GoereeOverflakkee geconfronteerd met een grote hoeveelheid neerslag tot 120 mm in een etmaal. Hierbij werd met grote inzet van onze mensen en extra pompen in korte tijd het water weggemalen. De investeringen in vasthouden, bergen en afvoeren die na de hevige buien van 1998 en 2000 zijn gedaan lieten overduidelijk het positieve effect hiervan zien. In 2014 heeft zich een aantal branden voorgedaan. Het ging om gemaal Hooge Nesse in Heerjansdam, de rioolwaterzuivering Dokhaven en slibverwerkingsbedrijf Sluisjesdijk, beiden in Rotterdam-zuid.
Door de inzet van noodmaatregelen konden de installaties in bedrijf blijven. De werkzaamheden om de schade op de drie locaties te herstellen, zijn in april 2015 afgerond. In september 2014 verrichtte minister Schultz van Haegen de starthandeling voor de uitvoering van de Compenserende Maatregelen Kierbesluit. Door de uitvoering van deze maatregelen, waardoor zoet water gewaarborgd blijft, kunnen de Haringvlietsluizen in 2018 op een Kier. Voor het Deltaprogramma, dat op Prinsjesdag gepresenteerd is, heeft ons waterschap de afgelopen jaren met succes de nadruk gelegd op het belang van dijken als bescherming tegen hoogwater en het aanbod van zoet water voor onze regio.
Ontwikkelingen in 2013 en 2014
In 2013 en 2014 heeft zich een aantal ontwikkelingen en incidenten voorgedaan die een grote invloed hadden op de werkzaamheden van waterschap Hollandse Delta.
Daarnaast werd in 2014 het ontwerp Waterbeheerprogramma 2016-2021 opgesteld waarmee de doelen voor waterveiligheid, voldoende en schoon water en de (afval)waterketen worden bepaald tot en met 2021.
4
Waterveiligheid 5
3.1 Introductie
Het waterschap zorgt voor waterveiligheid door het beheer en onderhoud van de waterkeringen in zijn beheergebied. Waterkeringen zijn dijken, duinen en kades. In totaal beheert het waterschap 776 km aan keringen. Primaire waterkeringen beschermen inwoners en bedrijven tegen overstromingen vanuit zee of rivieren. Regionale waterkeringen hebben verschillende functies: Zij verdelen de eilanden in compartimenten en geven enige bescherming aan kleine, buiten de primaire keringen gelegen polders. Ook de kades langs de Binnenmaas, De Waal, het Kanaal door Voorne en De Keen zijn regionale waterkeringen.
Legenda Overzicht waterkeringen Waterschap Hollandse Delta Primaire waterkering: Categorie A Primaire waterkering: Categorie C Primaire waterkering: Cat. A, tevens Boezemkade
Regionale waterkeringen 412,4 km
Primaire waterkeringen 363,9 km
Regionale waterkering: Compartimenteringskering Regionale waterkering: Boezemkade Compartimenteringskering, tevens Boezemkade Regionale waterkering: Voorlandkering
6
3.2
Veilige primaire waterkeringen
Onvoldoende 18,5%
Voldoende 81,5%
Het waterschap toetst in opdracht van het Rijk regelmatig of de de primaire waterkeringen sterk genoeg zijn. Dit doen we op basis van strenge veiligheidsheidsnormen. De laatste, derde, toetsing vond plaats in 2012, met een uitloop tot 2014. Zowel de dijken en duinen als de kunstwerken (sluizen, gemalen etc.) zijn getoetst op hoogte en sterkte. Keringen en kunstwerken met een onvoldoende moeten versterkt worden of het beheer en onderhoud moet veranderen, zodat ze weer geheel voldoen aan de strenge veiligheidsnormen.
Doelstelling Alle primaire waterkeringen zijn getoetst op alle onderdelen van de toetsing.
Resultaat 2013/2014 In de verlengde derde toetsing zijn in 2014 ook die keringen waarvoor nog nader onderzoek nodig was voorzien van een toetsoordeel.
Legenda Derde toetsing primaire keringen Eindoordeel dijkvakken
Resultaat kunstwerken
Veilige keringen
Voldoende Onvoldoende
7
3.3
Veilige regionale waterkeringen
Onvoldoende 3 km (2%)
Nader onderzoek 49 km (35%)
Voldoende 88 km (63%)
Het waterschap toetst in opdracht van provincie Zuid-Holland regelmatig of de regionale waterkeringen sterk zijn. Op dit moment is er alleen voor de boezemkades een norm vastgesteld en kunnen daarom ook alleen deze keringen getoetst worden. De meest recente toets vond plaats in 2012.
Doelstelling Alle genormeerde boezemkaden zijn getoetst.
Resultaat 2013/2014 De genormeerde boezemkades zijn getoetst in 2012. In 2013 en 2014 werden nog niet getoetste regionale keringen onderzocht en getoetst. Deze toetsingen en onderzoek zijn nog niet afgerond.
Legenda Toetsing regionale keringen 2012 Eindoordeel Boezemkades Voldoende Onvoldoende Nader onderzoek
8
3.4
Versterking van waterkeringen
Gerealiseerd 12.370 meter (23%) In uitvoering 42.320 meter (77%)
De resultaten van de tweede veiligheidstoetsing primaire waterkeringen, afgerond in 2006, was de start voor het dijkversterkingsprogramma. 54,7 km moet versterkt worden t/m 2019. Dijkversterkingen zijn omvangrijke projecten met een lange zorgvuldige voorbereiding voorafgaand aan de uitvoering.
Doelstelling Alle dijkversterkingen worden volgens de planning uitgevoerd.
Resultaat 2013/2014 De dijkversterkingen in uitvoering lopen op schema. Ook op basis van de resultaten van de derde veiligheidstoetsing van primaire waterkeringen zijn maatregelen nodig. Deze projecten moeten aangemeld worden bij het Hoogwaterbeschermingsprogramma. De procedure om deze projecten op dat uitvoeringsprogramma te krijgen is gestart in 2014.
Kaart steenbestorting Legenda
Steenbestorting
Voortgang uitvoering Hoogwaterbeschermingsprogramma Dijkversterking op het land: uitgevoerd in uitvoering vervallen
Dijkversterking op het land.
9
Voldoende water 10
4.1 Introductie
" " "
Het thema voldoende water gaat over het beheer van de hoeveelheid water in sloten, singels, plassen en kanalen. Dit noemen we watergangen. Het watersysteem, de watergangen en de verbindingen ertussen, moet zo ingericht zijn dat er niet vaker wateroverlast door het overstromen van watergangen optreedt dan in de provinciale verordening is vastgelegd.
"
" "
"
"
" "
" "
" "
" ""
"
" " "
" "!
" " "
""
!
" "
" !
"
" "
!
! "
" !
"" " "" " "
" "
" "
! !!
"
! " !
!
! " " " " ""
"
"
!
""
"
" " " " "
! !
"
! ""
" ! !
"
" ! !
"
""
" ! " ! !
"
!
!
!
We regelen de hoeveelheid water in sloten en singels door water in- en uit te laten via gemalen en hevels. Sloten en singels zijn ook de eerste opvang voor regenwater. Hoe hoog het water in een sloot mag staan, is afgesproken in een peilbesluit. Het regelen van de waterstanden is het peilbeheer.
!
Het watersysteem van Waterschap Hollandse Delta bestaat uit:
"!
Watersysteem " ! ""
! ""
!
Legenda " ! "
Hoofdwatergang Primair inlaatpunt Primair in- en uitlaatpunt Primair uitlaatpunt Bemalingsgebieden
watergangen
Aantal km 7200
primair in- en uitlaatpunt
32
primair inlaatpunt
47
primair uitlaatpunt
39
bemalingsgebieden
82
11
4.2
Inrichting watersysteem wateropgave
Het watersysteem moet zo ingericht zijn dat de kans op wateroverlast als gevolg van overlopende watergangen niet groter is dan de norm voorschrijft. Deze norm is vastgelegd in de Provinciale verordening.
Normen Om te bepalen of het watersysteem voldoet is een watersysteembeoordeling uitgevoerd. De beoordeling wordt uitgedrukt in benodigde hoeveelheid m3 waterberging. De hoeveelheid extra berging die nodig is om aan de norm te voldoen wordt ‘de wateropgave’ genoemd. Het waterschap heeft in 2012 de wateropgave vastgesteld. Deze wateropgave is verdeeld in de opgave in landelijk en de opgave in stedelijk gebied.
Doelstelling
Resultaat 2013/2014 Legenda Wateropgave 2014 Voldoet Programma na 2017 Programma t/m 2017 Niet getoetst
Wateropgave stedelijk Wateropgave landelijk
Watersysteem
12
4.3 Peilbesluiten
Bij het beheren van de hoeveelheid water houdt Hollandse Delta rekening met de wensen en belangen van de verschillende gebruiksfuncties, zoals agrarisch, stedelijk en natuur. Het waterschap weegt deze verschillende belangen daarom zorgvuldig af. Het resultaat van deze afweging wordt uiteindelijk vastgelegd in een peilbesluit. In 2013 is een nieuwe systematiek van beoordeling geïntroduceerd, de GGOR-systematiek. GGOR staat voor Gewenst Grond- en Oppervlaktewater Regiem. Deze nieuwe systematiek leidt tot een streefpeil dat het beste de gebruiksfuncties in het peilgebied bediend.
Doelstelling Alle peilbesluiten zijn rechtsgeldig. Tussendoel in 2017 is dat 2/3 van de peilbesluiten herzien is op basis van de GGOR systematiek en aanvullend nieuw beleid.
Resultaat 2013/2014 Legenda Beoordeling actualiteit peilbesluiten in behandeling actueel moet door activiteiten en veranderingen op termijn worden herzien niet actueel
Vanaf januari 2015 is in de provinciale verordening opgenomen dat peilbesluiten actueel moeten zijn. Stand van zaken is per peilgebied weergegeven op de kaart.
Resultaat 2013/2014
13
4.4 Peilbeheer
Het regelen van de hoogte van het water heet het peilbeheer. We gebruiken hiervoor stuwen en laten water in- en uit via gemalen en hevels. De hoogte van het water wordt automatisch gemeten of afgelezen op een peilschaal.
Doelstelling De waterstanden blijven onder normale omstandigheden binnen de aanvaardbare marges die zijn vastgelegd in peilbesluiten. Onder abnormale omstandigheden wordt adequaat opgetreden om zoveel mogelijk problemen te voorkomen. Tussendoel voor 2017 is dat alle peilgebieden groter dan 100 ha. zijn voorzien van peilschalen op basis van een peilschalenplan.
Resultaat 2013/2014
Legenda Beoordeling peilbeheer 2014 Voldoende Matig Onvoldoende Geen gegevens Niet van toepassing
Het peilbeheer is voldoende als deze maximaal 1 week of minder per jaar afwijkt van het peilbesluit. Niet voor alle gebieden is het mogelijk de beoordeling uit te voeren wegens gebrek aan data. Dit betreft vooral de kleinere peilgebieden op IJsselmonde. Voor de gebieden waar wel een beoordeling mogelijk is blijkt het peilbeheer voor het grootste deel op orde.
Resultaat 2013/2014
14
Schoon water 15
5.1 Introductie
De waterkwaliteitstaak bestaat uit het bewaken en verbeteren van de kwaliteit van het water in sloten, singels, plassen en kanalen in het beheersgebied. Voor het beoordelen van de kwaliteit van het water gebruiken we een meetnet. De meetpunten liggen voornamelijk in de grotere wateren, wateren breder dan 6 m. Waterschap Hollandse Delta streeft naar een basisniveau voor de waterkwaliteit in alle wateren. Een aantal grotere wateren zijn aangewezen als zogenoemde KaderRichtlijnWater (KRW) waterlichaam. De KRW is een Europese richtlijn. In deze waterlichamen moeten we voldoen aan de Europese eisen. Waterschap Hollandse Delta is ook verantwoordelijk voor de waterkwaliteit van de officiële zwemwateren in het beheersgebied. Deze moeten voldoen aan de Europese zwemwaterrichtlijn.
Legenda ligging meetpunten KRW-waterlichamen Hoofdwatergang
16
5.2
KaderRichtlijn Water
8,4 7,9 8,3 6,3 6,6 7,2
7,7
7,1
6,5
7,5
6,9
8,3
8,2 7,7
8,6
8,2 6,9
6,6 6,8
7,3
8,3
5,8 8,3
7,1 7,0
7,5
8,3
7,1
8,3
8,6 7,4
7,0 8,2
De KaderRichtlijn Water (KRW) is een Europese richtlijn die de lidstaten verplicht om te zorgen voor een goede kwaliteit in al hun water, zowel grondwater als oppervlaktewater. De lidstaten rapporteren aan de EU op basis van de grotere zogenaamde KRW waterlichamen. In het beheergebied van Hollandse Delta liggen 41 KRW-waterlichamen. Een goede waterkwaliteit bestaat uit twee onderdelen te weten: 1. Goede ecologisch potentieel (GEP). 2. De goede chemische toestand (GCT) De doelstelling is afhankelijk van het watertype dat aan een waterlichaam is toegekend. De normen zijn in sommige KRW waterlichamen strenger dan het niveau van de basiskwaliteit (zie hoofdstuk 5.5). Om de goede waterkwaliteit te bereiken, nemen waterbeheerders en andere overheden maatregelen. Voor de uitvoering van de maatregelen geldt een resultaatplicht.
6,4 7,0
6,5 6,6 7,8
Legenda KRW Score < 6,0 Groot doelgat 6,0 - 8,0 Behoorlijk doelgat 8,0 - 10 Beperkt doelgat 10 Geen doelgat
6,2
De KRW beoordelingssystematiek gaat ervanuit dat alle parameters afzonderlijk moeten voldoen (“one out all out “principe). Waterschap Hollandse Delta heeft een eigen beoordelingssysteem ontwikkeld waarbij chemie en ecologie zijn gecombineerd tot een getal tussen 1-10.
Doelstelling / Resultaat
17
5.2.1 KRW biologie en stoffen (GEP)
De KRW beoordelingssystematiek voor het Goed Ecologisch Potentieel (GEP) kijkt naar:
waterplanten algen vis kleine waterdieren algemene fysische en chemische gegevens
Doelstelling In alle kaderrichtlijn waterlichamen is het goed ecologisch potentieel (GEP) bereikt.
Resultaat 2013/2014 De slechtst scorende parameter bepaalt het totaal oordeel. In alle waterlichamen blijken er nog een of meer ontoereikend of slecht scorende parameters aanwezig.
Legenda Goed Ecologisch potentiëel (GEP) Zeer goed Goed Matig Ontoereikend Slecht
Uit onderliggende data voor afzonderlijke parameters blijkt dat fytoplankton (algen) en vis al redelijk goed scoren maar dat vegetatie (waterplanten) en kleine waterdieren nog ver van het te bereiken doel af staan.
18
5.2.2 KRW chemie (GCT)
Goede Chemische Toestand (GCT) wordt beoordeeld door te kijken naar prioritaire stoffen. Dit zijn stoffen die een groot risico vormen voor het watermilieu. Deze moeten met voorrang worden aangepakt. Voorbeelden zijn: kwik, cadmium, sommige PAK’s en gewasbeschermingsmiddelen.
Doelstelling In alle KRW waterlichamen is een goede chemische toestand bereikt.
Resultaat 2013/2014 Het resultaat is gebaseerd op de laatste drie beschikbare meetjaren uit de periode 2011 t/m 2013. De meeste waterlichamen (83%) voldoen aan de goede toestand wat betreft prioritaire stoffen. In enkele waterlichamen komen nog overschrijdingen van één of meer stoffen voor. De overschrijdende stoffen zijn kwik, enkele Polycyclische aromatische koolwaterstoffen (PAK’s), trifenyltin (anti aangroeimiddel op boten) en DEHP (weekmaker in plastics).
Legenda Goede Chemische Toestand (GCT) voldoet voldoet niet
19
5.3
KRW voortgang maatregelen
Om aan de resultaatplicht uit de KRW te voldoen moeten de voorgenomen maatregelen tijdig worden uitgevoerd. Maatregelen die genomen worden, zijn bijvoorbeeld het aanleggen van natuurvriendelijke oevers en het baggeren.
Stand van zaken uitvoering KRW maatregelen met rapportageplicht
Doelstelling Uitvoering van de 252 resultaatplichtige maatregelen in de periode t/m 2017.
100% 90%
Resultaat 2013/2014
Ingetrokken
80%
Nog geen actie
percentage
70%
In voorbereiding
60%
In uitvoering 50%
Tot en met 2014 is ongeveer 55% van de maatregelen uitgevoerd. Het betreft grotendeels onderzoeksmaatregelen. Er zijn in 2014 ook vier maatregelen via een bestuursbesluit ingetrokken. In 2014 is de rioolwater persleiding van Goudswaard en Simonshaven naar Hellevoetsluis gelegd waardoor de twee rwzi’s konden worden opgeheven.
Afgerond
40% 30%
Uitvoering
20% 10% 0%
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
20
5.4 Zwemwaterrichtlijn
Legenda Bacteriologische kwaliteit van het zwemwater uitstekend goed aanvaardbaar slecht
Voor zwemmen in buitenwater, wijst de provincie jaarlijks de officiële zwemwater locaties aan. De waterkwaliteit van zwemwateren moet voldoen aan de Europese zwemwaterrichtlijn. In 2013/2014 zijn er 29 locaties in het beheersgebied van Hollandse Delta aangewezen als zwemwater. Het waterschap heeft hier de wettelijke taak te zorgen voor een goede zwemwaterkwaliteit. Hiervoor neemt zij indien nodig maatregelen. Daarnaast meet het waterschap tijdens het zwemseizoen de waterkwaliteit voor de provincie. Indien de zwemwaterkwaliteit onvoldoende is kan de provincie een waarschuwing of (tijdelijk) zwemverbod afkondigen. Indien er meerdere jaren achtereen sprake is van een onvoldoende kwaliteit en het niet mogelijk is voor redelijke kosten de waterkwaliteit te verbeteren kan dit aanleiding zijn om de locatie van de lijst af te voeren. De Europese zwemwaterrichtlijn kijkt naar bacteriologische verontreinigingen. In Nederland kijken we ook nog naar blauwalggevoeligdheid. Dit is afgesproken in het nationaal zwemwateroverleg.
Doelstelling Resultaat 2013/2014 Zwemwater
21
5.5
STOWA basiskwaliteit
De waterkwaliteit wordt bepaald door de samenstelling van waterplanten, -dieren en stoffen in het water. Kenniscentrum STOWA heeft hiervoor een beoordelingssysteem opgesteld.
Doelstelling Alle wateren voldoen aan STOWA waterkwaliteitsniveau 3 of hoger, natuurgebieden voldoen aan de maximaal haalbare STOWA klasse voor het betreffende gebied. Er is geen tussendoel bepaald voor 2017.
Resultaat 2013/2014 Ongeveer 50% van de wateren voldoet aan de doelstelling van de basiskwaliteit. Het resultaat is gebaseerd op het gemiddelde van de 4 meest bepalende aspecten van de waterkwaliteit. Met name de hoeveelheid nutriënten is op veel meetpunten nog te hoog en ook de kenmerkende soorten planten en waterdieren zijn nog in onvoldoende mate aanwezig.
Legenda STOWA ecologische waterbeoordeling 1 beneden laagste niveau 2 laagste niveau 3 middelste niveau 4 bijna hoogste niveau 5 hoogsteniveau ligging meetpunten
22
5.6.1 Nutriënten Fosfaat
De hoeveelheden aan voedingsstoffen, ook wel nutriënten genoemd, zijn in belangrijke mate bepalend voor de ecologische waterkwaliteit. Fosfaat komt in het water door bijvoorbeeld lozingen vanuit bedrijven en riolering, uit- en afspoeling vanuit landbouwgronden en inlaatwater vanuit de rivier. Ook zitten bepaalde stoffen van nature in het water. Deze komen dan vaak vanuit de bodem.
Doelstelling Alle wateren voldoen aan landelijke doelstellingen voor nutriënten. Er is geen tussendoel bepaald voor 2017. Voor fosfaat is getoetst aan de richtwaarde voor de basiskwaliteit (0,15 mg/l P).
Resultaat 2013/2014
Legenda Fosforconcentratie 2014 0 - 0,05 mg/l 0,05 - 0,15 mg/l 0,15 - 0,30 mg/l 0,30 - 0,75 mg/l 0,75 - 5 mg/l ligging meetpunten
Ongeveer de helft van de meetpunten voldoet aan de richtwaarde voor fosfaat. In het oostelijk deel van het gebied zijn de fosfaatgehalten het laagst. In het westen is mede door brakke kwel sprake van hogere gehalten. De hoge fosfaatgehalten in het duingebied van Voorne worden veroorzaakt door een grote kolonie vogels (o.a Aalscholvers).
Grafiek
23
5.6.2 Nutriënten Stikstof
Stikstof is net als fosfaat een voedingsstof, ofwel nutriënt, dat bepalend is voor de ecologische waterkwaliteit. Stikstof komt in het water door uit- en afspoeling vanuit landbouwgronden en lozingen vanuit bedrijven en riolering. Stikstof komt ook van nature in water voor.
Doelstelling Alle wateren voldoen aan landelijke doelstellingen voor nutriënten. Er is geen tussendoel bepaald voor 2017. Voor stikstof is getoetst aan de richtwaarde voor de basiskwaliteit (2,2 mg/l N).
Resultaat 2013/2014
Legenda Stikstofconcentratie 0 - 1 mg/l 1 - 2,2 mg/l 2,2 - 4,4 mg/l 4,4 - 11 mg/l 11 - 20 mg/l ligging meetpunten
Meer dan de helft van de meetpunten voldoet aan de norm voor stikstof. Het stikstofgehalte vertoont een dalende trend. De grote variatie is waarschijnlijk het gevolg van verschillen in de jaarlijks hoeveelheid neerslag. Stikstof spoelt door regen uit de bodem en komt dan in het water terecht. 2014 was een gunstig jaar. Ongeveer 70% van de grotere wateren voldeed. De hoge stikstof gehalten in het duingebied van Voorne worden veroorzaakt door de daar in grote getale aanwezige vogels (o.a Aalscholvers).
Grafiek
24
5.7
Chloride oppervlaktewater
De waterkwaliteit wordt ook bepaald door de hoeveelheid zout (chloride) die in het water zit. In het westen van het beheersgebied komt brakke kwel voor. Dit is grondwater waarin zout aanwezig is. Dit grondwater komt ook in sloten, singels en plassen terecht. Dit maakt het water minder geschikt voor beregening van landbouwgewassen is. Om landbouw te faciliteren, wordt op Voorne-Putten en GoereeOverflakkee vooral in de zomer het watersysteem doorgespoeld met zoet rivierwater.
Doelstelling De eis die gesteld wordt ten aanzien van chloride is afhankelijk van de functie van het gebied: Functie
Norm
veeteelt
Legenda Chloride Winter 0 - 200 mg/l 200 - 300 mg/l 300 - 600 mg/l 600 - 1.000 mg/l > 1.000 mg/l ligging meetpunten
< 1000 mg/l Cl-
akkerbouw
< 600 mg/l Cl-
hoogwaardige land- en tuinbouw
< 300 mg/l Cl-
glastuinbouw
< 200 mg/l Cl-
zoete natuurgebieden brakke natuurgebieden
< 200 mg/l Cl> 1000 mg/l Cl-
Resultaat 2013/2014
Winter / Zomer
25
5.8
Prioritaire knelpunten
Prioritaire knelpunten zijn situaties die tot ernstige problemen leiden, bijvoorbeeld stankklachten, gevaar voor de volksgezondheid, wateroverlast en/of vissterfte. Veel van deze knelpunten bevinden zich in stedelijke gebieden, waar sloten en singels te smal zijn, slecht doorspoelbaar zijn en waar het water vervuild wordt door riooloverstorten of bladval.
45 40
Doelstelling
35
Alle in het uitwerkingsprogramma van het Waterbeheerplan genoemde prioritaire knelpunten zijn in 2017 opgelost.
30 25
Nog niet opgeloste knelpunten
20
Planning
Resultaat 2013/2014 De conclusie is dat we op schema liggen om het doel te halen.
Knelpunt
15 10 5 0
2012
2013
2014
2015
2016
2017
26
Waterketen
rwzi Ridderkerk 27
6.1 Introductie
"
De route die water aflegt vanaf het moment dat het thuis uit de kraan komt tot het moment dat het weer gezuiverd geloosd wordt op ons oppervlaktewater, noemt men de waterketen. Het waterschap is verantwoordelijk voor de zuiveringstaak van het afvalwater. De zuiveringstaak bestaat uit het transporteren en zuiveren van het toegevoerde huishoudelijk afvalwater van de inwoners en bedrijven van Zuid-Holland zuid.
" "
#
" " "
"
" "
" " "
" " "
"
"
" "
"
"
" "
""
"
"
"
"
"
"
"
" "
"
"
" "
"" "
"
"
"
" "
"
"
" "
" "
"
"
" "
"
"
"
"
"
Legenda
Er zijn binnen het verzorgingsgebied van WSHD 20 rioolwaterzuiveringsinstallaties (rwzi’s) in beheer. Daarnaast zijn er 66 rioolgemalen en 183 km persleiding in eigendom en beheer van het waterschap.
"
Samen zuiveren de rwzi’s het afvalwater van 1,3 miljoen inwoners. Hiermee levert de zuiveringstaak een belangrijke bijdrage aan schoon water in de regio Zuid-Holland zuid.
"
Type installatie
# #
RWZI Slibverwerkingsbedrijf
"
Rioolgemaal
Persleidingen Inkomend afvalwater Gezuiverd afvalwater
28
6.2.1 Inkomend afvalwater
Het waterschap heeft met alle gemeenten afspraken gemaakt over hoeveel afvalwater zij mogen aanleveren op de rioolwaterzuiveringen. Dit werd vastgelegd in aansluitvergunningen. Het streven is nu om afvalwaterakkoorden af te sluiten waarin ook de gezamenlijke activiteiten en onderzoeksinspanningen zijn geformuleerd voor de afvalwaterketen.
Afvalwaterakkoord
Doelstelling Westvoorne
Brielle
Rotterdam Ridderkerk Albrandswaard
Hellevoetsluis
Barendrecht Hendrik-Ido-Ambacht
Nissewaard
Zwijndrecht
Oud-Beijerland
Met alle gemeenten worden afval-waterakkoorden gesloten. Tussendoel 2017 is dat met alle gemeenten de afnameverplichtingen zijn vastgelegd als aparte module in afvalwaterakkoorden.
Binnenmaas
Resultaat 2013/2014 Dordrecht
Korendijk Goeree-Overflakkee
Legenda Inkomend afvalwater per gemeente
Cromstrijen
Strijen
De afnameverplichtingen zijn voor 100% vastgelegd in aansluitvergunningen met de gemeenten, maar niet als aparte module in een afvalwaterakkoord. Het waterschap heeft momenteel samen met één gemeente een afvalwaterakkoord opgesteld, waarin de aansluitvergunning is opgenomen.
Afvalwaterakkoord Aansluitvergunning
29
6.2.2 Inkomend afvalwater
In aansluitvergunningen staan de afspraken met gemeenten over de maximale aanvoer van het huishoudelijk afvalwater uit een gemeente naar een eindrioolgemaal van het waterschap of naar een rioolwaterzuivering. Deze afspraak wordt afnameverplichting genoemd.
Afnameverplichting
Voldoen aan de afnameverplichting
Doelstelling
100% Doelstelling 2017
99%
Bij alle afnamepunten wordt voor 100% voldaan aan de afnameverplichting. Tussendoel voor 2017 is een afnameverplichting van 99%.
Resultaat 2013/2014 De afnameverplichting in 2013 voor de eindrioolgemalen en rioolwaterzuiveringen bedroeg 99,6% en in 2014 99,7%. Deze afnameverplichting is verbeterd t.o.v. 2012. De verbetering is bereikt door de vergroting van de pompcapaciteit door de uitvoering van een aantal projecten, zoals de aanpassing van de eindrioolgemalen Zuidland en Goudswaard.
98% 97% 96% 95% 94% 93% 92% 91% 90%
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
30
6.2.3 Inkomend afvalwater
Rioolvreemd water is water dat volgens de theorie niet op de gemeentelijke riolering zou worden geloosd. De belangrijkste bronnen van rioolvreemd water zijn water uit de sloot dat het riool instroomt en grondwater dat door lekkende gemeentelijke riolering in de riolering sijpelt. Dit water is al zo schoon dat het niet op de rioolwaterzuivering gezuiverd hoeft te worden.
Rioolvreemd water
% rwzi waarvan inzicht in rioolvreemd water Doelstelling
100%
Doelstelling De instroom van rioolvreemd water in de afvalwaterketen minimaliseren. Tussendoel voor 2017 is dat het aandeel rioolvreemd water voor alle 20 zuiveringskringen is vastgesteld.
90% 80% 70%
Resultaat 2013/2014 De afgelopen jaren heeft het waterschap via onderzoeken een beeld gekregen van het aandeel rioolvreemd water van alle zuiveringen. In 2013 en 2014 was het aandeel rioolvreemd water per rwzi per jaar gemiddeld 20-30%.
60% 50% 40% 30% 20% 10% 0%
2009
2010
2011
2012
2013
2014
31
6.3.1 Lozen gezuiverd afvalwater
Het huishoudelijke afvalwater bevat voornamelijk organisch materiaal, stikstof en fosfaat. Te veel stikstof en fosfaat in oppervlakte water zorgen voor bijvoorbeeld algengroei en een slechte waterkwaliteit. Daarom wordt stikstof en fosfaat verwijderd in het zuiveringsproces.
Stikstof (N) / Fosfaat (P)
Stikstof- en fosfaatverwijdering
Doelstelling
100% 90%
verwijderingsrendement (%)
80%
Doelstelling
70% 60%
Fosfaat
50%
Stikstof
De effluentkwaliteit voldoet aan het gebiedsrendement voor de verwijdering van stikstof en fosfaat conform het Waterbesluit. Tussendoel in 2017: - verwijderingsrendement stikstof gebiedsbreed 77,5% - verwijderingsrendement fosfaat gebiedsbreed 77,5%
Resultaat 2013/2014 In 2013 en 2014 heeft WSHD de volgende verwijderingsrendementen behaald: Fosfaat
Stikstof
40%
2013
84,9%
78,2%
2014
84,4%
79,3%
30%
Hiermee is voldaan aan de doelstelling voor hele beheersgebied van 75%. Ook is ruim aan de doelstelling voor het stikstof –en fosfaatverwijderingsrendement van 77,5% voldaan.
20% 10%
Stikstof
0%
www.cenirelta.eu
2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014
32
6.3.2 Lozen gezuiverd afvalwater
Voor elke zuivering gelden lozingseisen voor diverse stoffen zoals zuurstofbindende stoffen, stikstof, fosfaat en bezinkbare delen. De mate waarin aan de lozingseisen wordt voldaan, wordt nalevingspercentage genoemd.
Naleving
Doelstelling
Nalevingspercentage lozingseisen
Het nalevingspercentage is ten minste 98%.
100
Resultaat 2013/2014
99 Doelstelling
98
In 2013 en 2014 is een nalevingspercentage gerealiseerd van respectievelijk 98,1% en 99%. Hiermee voldoen we aan de doelstelling.
97 96 95 94 93 92 91 90
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
33
6.3.3 Lozen gezuiverd afvalwater
De meeste rioolwaterzuiveringen lozen het schoongemaakte water op de rivier. Er zijn echter nog vier zuiveringen die het schoongemaakte afvalwater lozen op binnenwater, waaronder KRW-waterlichamen. De KRW is een Europese regeling voor grotere binnenwateren waarvoor strengere waterkwaliteitseisen gelden.
Impact vanuit de keten op eigen oppervlaktewater
Heenvliet
Hellevoetsluis
N
P
vracht (kg/d)
71
9
rendement (%)ZRW
92
93
18 rendement (%) ZRW73
5
N
P
vracht (kg/d)
10
1
rendement (%)
96
96
ZRW
Het geloosde afvalwater vormt geen belemmering voor het bereiken van de gewenste oppervlaktewaterkwaliteit.
# #
#
#
# Goedereede
Doelstelling
84
#
# #
#
P
vracht (kg/d)
#
#
N
#
Resultaat 2013/2014
#
#
In 2014 is rwzi Goudswaard gesloten. Daarmee zijn er nog vier rioolwaterzuiveringen die lozen op binnenwater. rwzi
# #
#
#
Strijen
N
P
vracht (kg/d) ZRW
7
1
96
96
rendement (%)
#
In de kaart worden de milieubelastende stoffen (vrachten) vanuit de RWZI die lozen op binnenwater voor 2014 weergegeven.
#
Legenda
# RWZI
34
6.4
Beheer en onderhoud
Beheer en onderhoud is essentieel voor het 24/7 kunnen zuiveren van afvalwater. Het waterschap bepaald de onderhoudsfrequentie op basis van het risicogestuurd objectenmanagement. Dit betekent dat gekeken wordt naar bijvoorbeeld levensduur en draai-uren van de installatie-onderdelen.
Beschikbaarheid installaties
Doelstelling Het risicogestuurd objectenmanagement is verder geoptimaliseerd zodat de beschikbaarheid van de installaties 98% is.
100% 99% Doelstelling
% beschikbaarheid installaties
98% 97% 96%
Resultaat 2013/2014: In 2013 en 2014 lag de beschikbaarheid van de installaties tussen de 99,5 en 99,9%. In 2013 en 2014 is ruimschoots voldaan aan de eisen voor de beschikbaarheid van installaties.
95% 94% 93% 92% 91% 90%
2009
2010
2011
2012
2013
2014
35
6.5
Samenwerking afvalwaterketen
De afvalwaterketen is de keten van riolering, transport en zuiveren van afvalwater. In 2010 hebben de Unie van Waterschappen (UvW) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) een feitenonderzoek naar de (afval)waterketen uitgevoerd. De belangrijkste conclusie is dat samenwerking landelijk een besparing kan opleveren van circa € 380 miljoen per jaar in 2020 (€ 100 miljoen door waterschappen, € 140 miljoen door gemeenten en € 140 miljoen door waterschappen en gemeenten gezamenlijk). Deze besparingsopgave is opgenomen in het Bestuursakkoord Water (april 2011). Het waterschap werkt vanaf 2011 aan deze opgave. Voor de gezamenlijke besparingsopgave heeft het waterschap samen met de gemeente gekozen voor een regionale aanpak. Het beheergebied van Hollandse Delta is daarom in zes regio’s verdeeld.
Doelstelling Resultaat 2013/2014
ISA Hoekse Waard
36
6.6
Energie & Grondstoffen
Reductie energieverbruik
Alle waterschappen in Nederland willen minder energie verbruiken. Dit willen ze bereiken door maatregelen in het zuiveringsproces, maatregelen op gebied van duurzame energie en in de keten. Hiervoor hebben zij gezamenlijk afspraken gemaakt, in de MeerJarenAfspraak (MJA) Energie.
Duurzame Energiemaatregelen (DE)-maatregelen (jaarlijks effect ten opzichte van 2008)
Doelstelling
70%
60% DE-Eigen opwekking tov 2008
50%
DE-inkoop 40%
Resultaat 2013/2014
Keten maatregelen 30% Proces maatregelen 20% Doelstelling 10%
0%
Het energieverbruik voor het zuiveren van afvalwater wordt geleidelijk maar structureel verlaagd (2% energiebesparing per jaar vanaf 2008). Tussendoel voor 2017 is dat de energie-efficientie conform de MeerJarenAfspraak (MJA) Energie tenminste 18% verbeterd is ten opzichte van 2008.
2009
2010
2011
2012
2013
Struviet
Waterschappen in Nederland werken samen aan de terugwinning van energie en grondstoffen uit het afvalwater in de Energie- en Grondstoffenfabriek: www.efgf.nl
2014
37
Wegen 38
7.1 Introductie
Hollandse Delta zorgt voor bijna 1600 km wegen en fietspaden buiten de bebouwde kom, niet zijnde rijkswegen en provinciale wegen. We zorgen dat de wegen veilig zijn door goed onderhoud en een juiste weginrichting. Daarmee wordt bijgedragen aan de optimale ontsluiting van het gebied. Het waterschap beheert 62 km gebiedsontsluitingswegen (80 kmweg), 1203 km erftoegangswegen (60 km-weg) en 306 km vrijliggende fietspaden.
Legenda Wegen WSHD Gebiedsontsluitingsweg (GOW) Erftoegangsweg (ETW) Fietspad
39
7.2.1 Verkeersveiligheid
Inrichting wegen/basiskenmerken
De inrichting van de weg is mede bepalend voor de veiligheid voor de weggebruikers. Het waterschap richt wegen in conform het convenant Duurzaam Veilig. Daarnaast is in de Structuurvisie Ruimte en Infra de opgave opgenomen de zogenoemde basiskenmerken toe te passen, zoals belijning en bebording.
Doelstelling Bij de uitvoering van werkzaamheden, zowel projectmatig als bij onderhoud, worden de wegen ingericht met de basiskenmerken.
Resultaat 2013/2014 In de jaren 2013/2014 zijn op iets meer dan 4 km van de wegen de basiskenmerken aangebracht. Daarmee is (eind 2014) 86% van het totale wegennet van het waterschap van deze kenmerken voorzien.
Duurzaam veilig inrichten
Legenda Inrichting wegen ingericht met basiskenmerken nog niet ingericht nader te categoriseren
40
7.2.2 Verkeersveiligheid
De belangrijkste taak van de wegbeheerder is streven naar een verkeersveilig wegennet voor alle weggebruikers. Het is daarbij essentieel de verkeersveiligheid steeds verder te verbeteren. Dit doen we zonder de mobiliteit en bewegingsvrijheid op onze wegen ingrijpend te beperken.
Verkeersslachtoffers
Ernstige gewonden
Doelstelling Het waterschap draagt naar evenredigheid bij aan de nationale doelstellingen tot reductie van het aantal ernstige gewonden.
60
50
Resultaat 2013/2014 In 2013 (de gegevens uit 2014 zijn nog niet bekend) zijn 50% meer verkeersdoden te betreuren ten opzichte van het basisjaar 2005. Het aantal ernstige gewonden daartegen is 49% lager dan in 2005.
40
Ernstige gewonden
30
Trendlijn (Ernstige gewonden)
20
Resultaat 2013/2014
Doden
10
0
2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 41
7.3 Berijdbaarheid
Het waterschap heeft als wegbeheerder de zorg voor de kwaliteit van de wegen. Door het uitvoeren van groot en klein onderhoud aan de verhardingen zorgt het waterschap er voor dat het verkeer veilig en zonder schade over de wegen kan rijden. Wanneer onderhoud zodanig wordt uitgesteld dat sprake is van een ‘slechte kwaliteit’ is sprake van achterstallig onderhoud.
Doelstelling De focus ligt op handhaving van de beheerkwaliteit van het wegennet door duurzaam en doelmatig onderhoud. De streefwaarde voor de beheerkwaliteit is maximaal 6% achterstallig onderhoud in 2023.
Resultaat 2013/2014 In 2013 en 2014 is 40 km wegen onderhouden. Dat is 2 % van het totale areaal. Eind 2014 bedraagt het percentage achterstallig onderhoud 12%. Dit valt ruim binnen de doelstelling zoals in de begroting is geformuleerd (maximaal 15% in 2014).
Legenda Kwaliteit onderhoudstoestand Slecht Onvoldoende Matig Voldoende
Gladheidbestrijding Onderhoud
42
Waterschap Hollandse Delta houdt zich bezig met het beheer en onderhoud van de waterkeringen die Zuid-Holland Zuid tegen het water beschermen. Het zorgt voor voldoende water in het gebied om te kunnen wonen, werken en recreëren. Hollandse Delta bewaakt ook de waterkwaliteit in sloten, singels en plassen, zuivert het afvalwater en is verantwoordelijk voor de (vaar) wegen buiten de bebouwde kom, met uitzondering van provinciale wegen en rijkswegen. Voor meer informatie: www.wshd.nl Juli 2015
43
