Rapportage Kennis- en adviescentrum

Rapportage Kennis- en adviescentrum

2011

20 maart 2012

In februari 2011 belt een moeder naar het Kennis- en adviescentrum van KansPlus. Haar dochter is al jaren afhankelijk van zorg bij een grote zorginstelling en krijgt naar het idee van moeder te weinig begeleiding. Samen met de medewerkers van het Kennis- en adviescentrum KansPlus begint een zoektocht naar een oplossing waarbij contact gezocht wordt met o.a. MEE, het Zorgkantoor, de instelling. Op advies van KansPlus wordt ook het CCE betrokken bij het vinden van oplossingen. De dochter krijgt een andere woonplek aangeboden waar het nu redelijk gaat en waar ze in ieder geval intensievere begeleiding krijgt. Moeder heeft in deze periode zeer regelmatig contact met de medewerkers van het Kennis- en adviescentrum; het Kennis- en adviescentrum fungeert als adviseur, ondersteuner, maar moeder belt ook gewoon om af en toe haar verhaal kwijt te kunnen.

KansPlus: Samen voor een mooi leven

1

Inhoud 1. Inleiding ............................................................................................................................. 3 2. Het Kennis- en adviescentrum van KansPlus .................................................................... 4 3. Rapportage Persoonlijke Dienstverlening .........................................................................12 4. Servicepunt ......................................................................................................................19 5. VraagRaak .......................................................................................................................22


2

1. Inleiding KansPlus, belangennetwerk verstandelijk gehandicapten, zet zich in voor een goed leven van mensen met een verstandelijke beperking. KansPlus is in Nederland de grootste vereniging voor de belangenbehartiging van mensen met een verstandelijke beperking met ongeveer 70 ledengroepen, circa 9.500 leden en ruim 600 vrijwilligers. Het Kennis- en adviescentrum van KansPlus is hét adviesorgaan wat klaarstaat voor vragen van individuele leden, bestuursleden, vrijwilligers en cliëntenraden. Niet-leden kunnen eenmalig voor een hulpvraag terecht bij het Kennis- en adviescentrum. In 2011 is het Kennis- en adviescentrum 5 dagen per week telefonisch bereikbaar geweest voor leden, bestuursleden, vrijwilligers en cliëntenraden. In 2012 zal deze dienstverlening in verband met bezuinigingen op de PGO-organisaties moeten worden beperkt.

Individuele vragen van leden Ouders, broers, zussen, verwanten en andere betrokkenen kunnen terecht bij de advieslijn met vragen met betrekking tot de zorg en ondersteuning van hun kind, broer, zus of anders betrokkene.

Ondersteuning van ledengroepen Het Kennis- en adviescentrum staat bestuurders en vrijwilligers van ledengroepen van KansPlus bij in hun werkzaamheden. De advieslijn is er dus ook voor bijvoorbeeld vragen over samenwerken in de regio, het organiseren van themabijeenkomsten en het opzetten van een nieuwe (thema)ledengroep of ledenwerving.

Cliëntenraden De advieslijn bedient ook de cliëntenraden die zijn aangesloten bij VraagRaak, het steunpunt medezeggenschap van KansPlus. Leden van cliëntenraden, hun coaches, vertegenwoordigers en andere betrokken bij zeggenschap kunnen terecht met alle vragen over zeggenschap en medezeggenschap. Het bestuur van KansPlus heeft in haar vergadering van 16 februari 2012 de Rapportage 2011 van het Kennis- en adviescentrum vastgesteld. Doel van de rapportages is het signaleren van knelpunten en ontwikkelingen binnen het werkveld van KansPlus en deze vertalen naar beleid. Mede om deze reden worden rapportages van ons Kennis- en adviescentrum eveneens aangeboden aan Platform VG. Het ligt in de bedoeling van KansPlus om in goed overleg met Platform VG steeds te bezien welke nadere acties er geboden zijn richting organisaties als bijvoorbeeld VGN, VNG, Inspectie en de Ministeries van VWS en OCW. Uitgangspunt van de rapportages zijn de registraties zoals deze zijn vastgelegd in het CRM systeem. Gerapporteerd wordt over de meldingen die in 2011 zijn binnengekomen bij het Kennis- en adviescentrum, zowel kwantitatief als (waar mogelijk) kwalitatief. Naast het


3

Kennis- en adviescentrum zijn ook andere onderdelen van het landelijk bureau van KansPlus actief.

2. Het Kennis- en adviescentrum van KansPlus KansPlus, Belangennetwerk verstandelijk gehandicapten is dé vereniging voor mensen met een verstandelijke beperking, hun ouders, broers, zussen en andere naasten. KansPlus staat mensen met raad en daad bij. KansPlus behartigt de belangen van mensen met een verstandelijke beperking, lokaal, regionaal en landelijk. KansPlus zet zich samen met andere organisaties in voor de belangen van alle mensen met een verstandelijke handicap in Nederland op landelijk niveau. Landelijke belangenbehartiging richt zich op thema's als kwaliteit van zorg en keuzevrijheid. KansPlus wil de positie van mensen met een verstandelijke handicap in de maatschappij verbeteren en bijdragen aan een goed leven voor mensen met een verstandelijke handicap Op regionaal niveau of op het niveau van instellingen voor mensen met een verstandelijke handicap behartigen regionale ledengroepen en ledengroepen rond instellingen de belangen van onze leden.

Missie KansPlus KansPlus streeft naar een waardevol leven voor mensen met een verstandelijke handicap. De kwaliteit van leven staat centraal en de eigen mogelijkheden van de cliënt dienen ten volle benut en ontwikkeld te worden.

Visie Bij beleid en uitvoering worden de volgende uitgangspunten in acht genomen: Recht op het ontwikkelen van eigen mogelijkheden, kwaliteit van zorg en ondersteuning, keuzevrijheid, veiligheid en stabiliteit zijn kernwaarden. De zorg moet uitgaan van een 'duizendsporen-beleid': zorg afgestemd op de wensen, mogelijkheden en beperkingen van de cliënt. De erkenning dat geloofs- en levensovertuiging van grote betekenis kunnen zijn voor de zorg aan verstandelijk gehandicapten en dat zij een bron van inspiratie kunnen zijn voor verenigingsactiviteiten. De 'Standaardregels betreffende het bieden van gelijke kansen voor gehandicapten' van de Verenigde Naties dienen richtinggevend te zijn. De overheid draagt zorg voor het creëren en waarborgen van deze bestaansvoorwaarden.


4

De vereniging zal bij de belangenbehartiging zo veel mogelijk samen optrekken met de andere organisaties die actief zijn in de belangenbehartiging van mensen met een verstandelijke beperking en waar mogelijk samenwerken met andere betrokkenen.

Samenwerkingsovereenkomst Zorgverzekeraar Menzis Vanaf eind 2010 heeft KansPlus een samenwerkingsovereenkomst met de Zorgverzekeraar Menzis, die ons in staat stelt om structurele knelpunten in de VG – sector rechtstreeks onder de aandacht te brengen van deze grote verzekeraar. Waar noodzakelijk, kan Menzis nader overleg voeren met de andere grote zorgverzekeraars in het verband van Zorgverzekeraars Nederland. Vanaf medio 2011 wordt de naam van de zorginstelling waar de melding betrekking op heeft gekoppeld aan de registratie. Dit om meer gericht signaleringsrapportages te kunnen genereren.

In het Kennis- en adviescentrum KansPlus-VraagRaak zijn de KansPlus-lijn (voorheen VIA-lijn), het Servicepunt en de VraagRaaklijn samengevoegd. De medewerkers van de verschillende lijnen hebben allemaal hun eigen deskundigheidsgebied, zodat leden met moeilijkere vragen of een uitgebreidere hulpvraag naar de meest deskundige persoon kunnen worden doorverwezen. Op de eenvoudigere vragen geven de medewerkers waar mogelijk direct antwoord. KansPlus hoopt zo haar leden beter en efficiënter bij te kunnen staan.

Kennis- en adviescentrum KansPlus-VraagRaak telefoon: 030 - 2363750 email: [email protected] Eén punt voor vragen van individuele leden, bestuursleden, vrijwilligers en cliëntenraden. Met één centraal telefoonnummer en een centraal mailadres. Het Kennis- en adviescentrum is er dus ook voor u.


5

2.1 De plaats van het Kennis- en adviescentrum in de organisatie

Landelijk bestuur vereniging

Directie

Stafdiensten; - PR & Communicatie - Financiële administratie - Ledenadministratie - secretariaat

Kennis- en adviescentrum; - Persoonlijke dienstverlening - Servicepunt - Ondersteuning clientenraden (VraagRaak)

Beleid

2.2 Informatieverstrekking 2.2.1 Tijdschriften PlusPunt en ZEG’s

PlusPunt is het verenigingsmagazine van KansPlus en verschijnt vijf keer per jaar. Het tijdschrift bevat artikelen over de thema's zorg, wonen, werk, sport en vrijetijdsbesteding. Het volgt actuele ontwikkelingen in de zorg voor en dienstverlening aan mensen met een verstandelijke handicap kritisch en nauwgezet. Artikelen zijn informerend, opiniërend, beschouwend van aard. Ook vaste rubrieken als een agenda, ingezonden brieven, oproepen, publicaties en columns maken onderdeel uit van PlusPunt.


6

Het Kennis- en adviescentrum levert een bijdrage aan het verenigingsmagazine door; het signaleren van mogelijke onderwerpen het schrijven van artikelen en het aanleveren van teksten voor de rubrieken ‘Hoe bestaat het’ en ‘Tekst en Uitleg’ het ondersteunen van de redactie in de contacten met (potentiële) schrijvers van artikelen Dickie van de Kaa (adjunct-directeur) maakt deel uit van de redactie van PlusPunt Het tijdschrift heeft in 2011 een nieuwe en frisse lay-out gekregen. Blijkens de geregistreerde reacties op artikelen in PlusPunt wordt het blad door de leden zeer gewaardeerd.

ZEG's is het tijdschrift dat gaat over (mede)zeggenschap. Vier keer per jaar brengt VraagRaak dit blad uit. In ZEG's: ervaringen van cliëntenraden en hun ondersteuners, van mensen die met medezeggenschap bezig zijn informatie over belangrijke ontwikkelingen, wetten en regels informatie over boeken, video's die net verschenen zijn informatie over trainingen, cursussen en studiedagen. De ZEG’s kan ook in gesproken vorm beluisterd worden. Zowel Nella Meijer (specialist ondersteuning clientenraden) als Dickie van de Kaa (adjunctdirecteur) hebben in 2011 deel uit gemaakt van de redactie van ZEG’s. Daarnaast levert het Kennis- en adviescentrum een bijdrage aan ZEG’s door; het signaleren van mogelijke onderwerpen het schrijven van artikelen


7

2.2.2 Website KansPlus en VraagRaak De website van KansPlus (www.kansplus.nl) bevat naast informatie over de vereniging nieuws, een agenda, informatie voor de leden en informatie over en van de ledengroepen. De medewerkers van het Kennis- en adviescentrum leveren een bijdrage aan de website door: het signaleren van mogelijke onderwerpen voor de rubriek nieuws en agenda het ondersteunen van de ledengroepen bij het beheer van hun eigen deel van de website het plaatsen van nieuws- en agenda-items het up to date houden van de informatie op de website Eind 2011 is de website vernieuwd, mede dankzij financiële ondersteuning van het Fonds verstandelijk gehandicapten en een bijdrage van Menzis. De website heeft een nieuwe en frisse lay-out gekregen en is daarnaast veel toegankelijker en gebruikersvriendelijker geworden. VraagRaak heeft een website volgens het principe ‘Drempels weg’. De site (www.vraagraak.nl) is een informatiebron op het gebied van zeggenschap en medezeggenschap en geeft toegang tot veel aanverwante informatie voor of over mensen met een verstandelijke beperking. Via de site kunnen de publicaties van VraagRaak besteld worden door zowel de cliëntenraden die zijn aangesloten als raden die dat niet zijn.

2.3 Medewerkers De medewerkers van het Kennis- en adviescentrum waren in 2011: Dickie van de Kaa Han Mennen Gerrie Beumer Nella Meijer

Adjunct-directeur Coördinator Kennis- en adviescentrum Consulent persoonlijke dienstverlening Adviseur VraagRaak

De heer Hoeben heeft namens het Kennis- en adviescentrum de contacten met de ledengroepen onderhouden. Helaas moest de heer Hoeben in maart 2011 wegens privéomstandigheden zijn werkzaamheden beëindigen. Mevrouw Angele Sleebos heeft tot november 2011 de medewerkers van het Kennis- en adviescentrum als vrijwilligerster ondersteund met het maken van PowerPointpresentaties en factsheets. Door de bezuinigingen op de PGO-organisaties was het voor KansPlus helaas niet mogelijk het tijdelijk dienstverband van de heer Mennen na 31 december 2011 te verlengen.


8

2.4 Deelname aan klankbord- en expertgroepen Medewerkers van KansPlus/VraagRaak hebben in 2011 hun medewerking gegeven aan diverse klankbord- en expertgroepen. Klankbordgroep project Meer Meedoen (van het Gouverneur Kremers Centrum Maastricht Universitair Medisch Centrum in samenwerking met Koraalgroep) Er zijn veel vormen van cliëntparticipatie in beleid, o.a. participatie in de besluitvorming van zorginstellingen. Mogen meepraten over beleid impliceert echter niet automatisch dat de inbreng van cliënten gevolgen heeft voor het beleid. De deelnemers in een participatieproces en de gebruikte methoden bepalen mede of de inbreng van cliënten gehoord wordt. In de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking heeft collectieve participatie een eigen dynamiek en kleuring vanwege de mogelijkheden en beperkingen van de doelgroep. Het Gouverneur Kremers Centrum van de Universiteit Maastricht richt in een onderzoeksproject in samenwerking met de zorginstelling Koraal Groep de aandacht op mogelijkheden voor empowerment en cliëntparticipatie. Het project is getiteld: ‘Méér meedoen!’ Overige klankbord- en expertgroepen Klankbordgroep Onderzoek en Rapportage Ouderen van de VGN rapport ouderenbeleid, hoe ver zijn we al? Zie: http://www.kansplus.nl/2011/12/16/vgnouderenbeleid-hoe-ver-zijn-we-al/ en http://www.kansplus.nl/2011/12/16/vgnouderenbeleid-hoe-ver-zijn-we-al/ Klankbordgroep werkplaats Dementie mensen met een verstandelijke beperkingKennisplein Gehandicaptensector Klankbordgroep en expertgroep Palliatieve zorg - NIVEL (zie: http://www.kansplus.nl/2011/12/08/onderzoek-nivel-over-palliatieve-zorg-voormensen-met-een-verstandelijke-beperking/ ) Verschenen boek met casuistiek en rapport (zie: http://www.kansplus.nl/2011/12/08/nieuw-boekje-nivel-over-de-palliatieve-zorg-voormensen-met-een-verstandelijke-beperking/ ) Klankbordgroep werkplaats ondersteuningsplannen - Kennisplein Gehandicaptenzorg (2012) Klankbordgroep pijn Denktank complexe zorg van VWS Rondetafelgesprek WCZ Colleges Hogeschool Utrecht over de VGZ en samenwerking tussen professionals en ouders, familie Interne klankbordgroep vernieuwing website Congres Sport en Handicap Bijeenkomsten Sturen en samenwerken (ZZP Spel) Ledenbijeenkomsten VGN over ouderenbeleid Interne stuurgroep financiën Diverse lokale themacafé’s


9

2.5 Registraties 2011

Totaal aantal registraties periode januari – december 2011

1.222

2009

2010

2011

Verschil in % 2010 / 2011

In % van totaal

PD

611

903

855

-5,32 %

70

Servicepunt*

116

210

169

- 19 %

14

VraagRaak

154

212

198

- 6,6 %

16

Totaal

881

1.325

1.222

- 13,06 %

100

*De activiteiten voor de ledengroepen zijn slechts voor een deel in CRM verwerkt.

2.5 Analyse registraties algemeen In 2011 zijn er 1.222 registraties vastgelegd in het CRM-systeem. Iedere registratie is te vergelijken met een dossier, waarin meerdere acties kunnen worden vastgelegd. Registraties


10

kunnen daarom meerdere contacten bevatten, zowel telefonisch, per mail of op locatie. Net als in 2009 en 2010 heeft het grootste deel van de registraties (70 %) betrekking op individuele ondersteuning van leden (persoonlijke dienstverlening). Hierbij kan worden opgemerkt dat de contacten met ledengroepen van een andere aard zijn dan in 2010. Gebleken is dat de ledengroepen de weg naar het Kennis- en adviescentrum wel weten te vinden, maar dat de aard van de vragen veranderd van administratieve ondersteuning naar meer inhoudelijke ondersteuning. Voor een uitgebreidere analyse van de registraties wordt verwezen naar de rapportage per cluster.


11

3. Rapportage Persoonlijke Dienstverlening

Individuele vragen van leden

Ouders, broers, zussen en andere naasten kunnen terecht bij de advieslijn met allerlei vragen over de zorg en ondersteuning van hun kind, broers of zus. Heeft u een moeizame relatie met de begeleiders van uw kind en wilt u advies? Heeft u vragen over wonen of het PGB? Wilt u weten hoe het zit met de zorgzwaartepakketten? Of bent u op zoek naar een vakantiebestemming voor het hele gezin? De medewerkers van Het Kennis- en adviescentrum kunnen uw vraag beantwoorden of u op weg helpen.

3.1 Registraties Totaal aantal registraties persoonlijke dienstverlening periode januari – december 2011

855 ter vergelijking 2009: 661 2010: 903


12

Opgemerkt dient te worden dat het aantal registraties niets zegt over de aard van de problematiek. Op basis van de tijdsinvestering per registratie kan worden gesteld dat de aard van de vraagstelling in 2011 moeilijker is geworden en een grotere tijdsinvestering vergt.

3.1.1 Top 10 registraties persoonlijke dienstverlening op onderwerp

Onderwerp1 Wet- en regelgeving Kwaliteit van de dienstverlening PlusPunt en Media PGB Wonen Financieel Bezuinigingen Brandon ZZP Indicatiestelling

Registraties 203 116 52 43 39 28 26 22 21 19

Wet- en regelgeving Het betreft hier vragen voor ondersteuning op het gebied van juridische dienstverlening, rechtsbescherming (bewindvoering, mentorschap, curatorschap), regelgeving AWBZ, eigen bijdragen, Wajong en Wmo. Kwaliteit van de dienstverlening Registraties over begeleiding, bejegening, communicatie, dagbesteding. Pluspunt en Media Reacties op artikelen in PlusPunt, verzoeken voor plaatsen van oproepen of artikelen. PGB In 2011 naast inhoudelijke vragen ook vooral veel registraties over de bezuinigingen op het PGB. Wonen Meldingen rond de woonsituatie van mensen met een verstandelijke beperking Financieel

1

De registraties die te maken hebben met relatiebeheer (o.a. ledenadministratie, toegang tot de portal en dergelijke) zijn in dit inhoudelijke overzicht buiten beschouwing gelaten)


13

Waskosten en andere vrijwillige eigen betalingen, vergoedingen en verzekeringen Bezuinigingen Protestacties, regeringsbeleid, bezuinigingen KansPlus Brandon Reacties naar aanleiding van uitzendingen en oproep in PlusPunt ZZP Ondersteuning ZZP-spel, inhoudelijke vragen zorgzwaartepakketten Indicatiestelling Vragen over (her)indicaties, bezwaren tegen indicatie door CIZ

3.1.2 Registraties per maand persoonlijke dienstverlening Het CRM registratiesysteem is in 2009 in gebruik genomen, zodat een vergelijking mogelijk is van het aantal registraties per maand. Gemiddeld werden in 2009 50 registraties per maand vastgelegd, in 2010 75 en in 2011 ruim 71.

De meeste registraties zijn in maart vastgelegd (128), bijna het dubbele van het maandgemiddelde. Vooral in de vakantiemaanden juli en augustus is het aantal registraties relatief laag (respectievelijk 47 en 45).

3.1.3 Registraties persoonlijke dienstverlening per zorginstelling Vanaf augustus 2011 is gestart met het registreren van de naam van de zorginstelling waarop de melding betrekking heeft. Doel hiervan is om meer gericht aandachtspunten te kunnen signaleren bij zorginstellingen. Voor de periode augustus 2011 - december 2011 is uit de registraties een top 3 samengesteld. Hierbij moet nadrukkelijk gesteld worden dat gezien de aard van de registraties niet kan worden gesteld dat bij de zorginstellingen die het meest voorkomen ook de grootste problemen zijn.


14

Zorginstelling ‘s Heerenloo Philadelphia Zorg De Hartekampgroep

Registraties 22 21 10

Gezien de korte tijdsperiode (augustus tot en met december) kunnen nog geen directe conclusies worden getrokken uit het aantal registraties per zorginstelling over de kwaliteit van de zorg. ’s Heerenloo is als grootste aanbieder in de zorg voor mensen met een verstandelijke beperking het meest in de registraties vertegenwoordigd. Opvallend daarbij is dat de aard van de registraties in het algemeen een positief beeld geven van de (mede)zeggenschap bij deze instelling. De registraties betreffende Philadelphia Zorg zijn meer inhoudelijk gericht op de kwaliteit van de zorg. Naar aanleiding van de registraties ziet KansPlus aanleiding om nader te overleggen met de Raad van Bestuur van Philadelphia Zorg om inhoudelijk te praten over de kwaliteit van zorg bij deze instelling. Hiertoe zijn in 2011 vanuit de directie en bestuur een aantal pogingen ondernomen die helaas nog niet tot resultaat hebben geleid.

3.2. Zorginhoudelijke ontwikkelingen ‘Waar heb ik recht op in een AWBZ-instelling?’ blijkt lang niet in alle gevallen even duidelijk te beantwoorden vraag gezien het grote aantal registraties over dit onderwerp in 2011. Geconstateerd moet worden dat zorginstellingen (blijkbaar gedwongen door financiële beperkingen) steeds meer de randen opzoeken van wat wettelijk toegestaan is. Daar waar ‘vroeger’ geen eigen (financiële) bijdrage gevraagd werd, worden cliënten en hun vertegenwoordigers door zorginstellingen steeds meer onder druk gezet om zelf een (financiële) eigen bijdrage te leveren. Voorbeelden hiervan zijn: Begeleiding bij doktersbezoek Begeleiding bij vakanties of uitstapjes Kosten inrichting kamer of appartement Kosten pedicure (ook als dit medisch noodzakelijk is) KansPlus houdt zorgvuldig in de gaten of de gevraagde eigen bijdrage daadwerkelijk geoorloofd is en ziet zich hierin gesteund door de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa). In 2011 valt te constateren dat steeds meer vragen gesteld worden over de rechten van cliënten in het kader van de Huishoudelijke verzorging en (leerlingen)vervoer zoals geregeld via de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (Wmo). De regelgeving hieromtrent is lang niet


15

bij alle gemeenten even duidelijk en transparant. Tevens bestaat grote ongerustheid over het voornemen van de Regering om begeleiding over te brengen van AWBZ naar Wmo. Dit onderwerp zal de komende jaren veel aandacht vragen van (lokale en regionale) belangenbehartigers. Een derde onderwerp waar veel vragen over zijn is de (wettelijke) vertegenwoordiging van mensen met een (verstandelijke) beperking. De rechten van mentor of curator blijken niet in alle gevallen duidelijk te zijn voor zorginstellingen. Door het Kennis- en adviescentrum is in 2011 hierover een nieuwe brochure opgesteld, waarbij rekening is gehouden met de vernieuwde wetgeving.

3.3 Brandon De manier waarop Brandon van Ingen behandeld werd (drie jaar vastgeketend in een kale kamer) heeft veel los gemaakt, ook onder de leden van KansPlus. Naar aanleiding van de televisie-uitzendingen hierover en de artikelen in PlusPunt zijn verschillende meldingen bij KansPlus binnengekomen van soortgelijke situaties. KansPlus is van mening dat mensen met een verstandelijke beperking net als ieder ander recht hebben op een volwaardig bestaan. Bij een volwaardig bestaan past geen vastketenen. Mede door de duidelijke stellingname van KansPlus is de vereniging gevraagd zitting te nemen in de Denktank complexe zorg die door staatssecretaris Veldhuijzen van ZantenHyllner is ingesteld. Ook in deze Denktank zal KansPlus kritisch blijven kijken naar de rol betrokken zorginstellingen, zorgverzekeraars, inspectie en CCE om ervoor te zorgen dat deze situaties zo snel mogelijk tot het verleden behoren.

Naar aanleiding van uw nieuwsbrief over Brandon voel ik mij genoodzaakt u de volgende situaties te melden. In het huis waar onze zoon tot drie jaar geleden deeltijd heeft gewoond woonde ook een jongen van circa 15 jaar van allochtone afkomst. Hij heeft "moeilijk verstaanbaar" gedrag. Hij kan nauwelijks communiceren en spreekt niet, maakt slechts "twietgeluiden". In een korte periode tijds zagen wij en andere ouders de jongeman, … steeds vaker op zijn kamer zitten met de deur op slot. Op een gegeven moment waarschijnlijk mede naar aanleiding van opmerkingen van mede ouders kreeg hij een kamer aan de achterkant van het huis, met geblindeerde ramen en een traliewerk voor zijn deur, waardoor hij zijn handje stak en probeerde de aandacht te vragen. Het leek net een aapje in een kooi. Ons hart brak als we hem zo zagen. Wij zagen de situatie rondom hem snel achteruit gaan. Helaas hebben wij ook het idee, dat de ouders, de taal niet machtig, niet goed begrepen wat er allemaal gebeurde. Hoe het nu met hem gaat is mij niet bekend. Ook met onze eigen zoon (moeilijk verstaanbaar gedrag en autisme) hebben wij flink strijd moeten leveren om niet in een soortgelijke situatie te vervallen. De orthopedagoog en de leiding/personeel grepen naar ons idee (en van andere ouders) erg makkelijk naar de vrijheidsbeperkende maatregelen (deuren op slot, zweedse banden e.d.).


16

Doordat mijn man en ik er bovenop hebben gezeten en het autisme team van … hebben ingeschakeld, hebben wij de zorg rondom onze zoon kunnen verbeteren. Toch waren wij erg gelukkig, toen hij kort na deze interventie van het autisme team … kon verlaten omdat er een plekje voor hem was vrijgekomen op … te …. Wij merkten dat de tips van het autisme team niet gewaarborgd werden en men alweer gauw in oude routines verviel. Deze ervaring hadden wij al gehad met tips van het CCE. Een maand of drie voor onze zoon zijn vertrek uit …, is een huisgenoot van onze zoon, toen circa 18 jaar, ook naar … vertrokken. Voordien zat hij de hele dag op zijn kamer. Moest alleen eten. Op een dag probeerde hij uit frustratie een stoel door het raam te gooien.... De beperkingen werden aangescherpt. Op … gaat het met deze jongeman erg goed. Hij loopt, zoals het hoort, vrij rond. De deuren gaan nooit op slot en hij is binnen korte tijd zindelijk geworden. Ook met onze zoon gaat het heel goed. Hij is veel relaxter geworden en veel minder angstig en prettiger qua gedrag. Hiermee wil ik aantonen, dat deskundigheid en daardoor geen angst bij personeel naar ons idee essentieel is bij het begeleiden van mensen met moeilijk verstaanbaar gedrag. Tijdens deze gebeurtenissen heb ik een paar keer contact gehad met de inspectie om deze slechte omgang met de jongens aan te kaarten. Men reageerde zeer formeel. Iedere ouder moest apart een klacht indienen. In bovenstaande gevallen.... Ouders, die de taal niet machtig zijn. Een grootmoeder, die de zorg voor haar kleinzoon had. En wijzelf, terwijl je weet dat je o zo voorzichtig moet manoeuvreren binnen een instelling. Kortom er werd niets gedaan met onze opmerkingen. Als lid van KansPlus wens ik u veel succes met de strijd tegen deze ongewenste situaties in de zorg en dank ik u voor alles wat er tot nog toe door toedoen van uw vereniging is bereikt.

3.4 Projecten 3.4.1 Project specifiek cliëntperspectief In 1998 heeft het de voormalige VOGG (in 2007 gefuseerd met het WOI - Werkverband van Ouder- en familieverenigingen in Instellingen en rechtsvoorganger van KansPlus) de zogenaamde VIA (VOGG Informatie en Advies) lijn opgericht. Bij de vereniging kwamen veel vragen m.b.t. de zorgen dienstverlening binnen die door de vrijwillige bestuurders van de toenmalige afdelingen niet meer goed beantwoord konden worden. Er bleek aanvullende kennis en kunde nodig te zijn van professionals die opgeleid waren om deze ondersteuning wel te kunnen bieden. De ‘VIA lijn’ groeide uit tot een steunpunt voor de individuele leden, die hier met hun vragen en zorgen terecht konden. Steeds weer werden de medewerkers geconfronteerd met complexe vragen van ouders, broers en zussen, en wettelijk vertegenwoordigers, die vaak betrekking hadden op onvrede en teleurstelling over de manier waarop de zorg en dienstverlening door zorgaanbieders geboden werd en een daarmee samenhangende verstoorde relatie en communicatie. De


17

cliënt dreigde daarvan de dupe te worden. De medewerkers stelden alles in het werk om deze verstoorde relatie weer op gang te brengen en te bemiddelen teneinde het welzijn van de cliënt weer centraal te stellen. Dit vroeg een zeer intensieve ondersteuning die niet ‘paste’ binnen de reguliere ondersteuning die de medewerkers van de VIA lijn boden. Desalniettemin werd er buiten de gebruikelijke kaders gedacht en gehandeld en werd het intensieve traject, vaak met goede resultaten, gelopen. De medewerkers hebben gedurende al die jaren veel kennis en expertise opgebouwd en vastgelegd. Na de fusie in 2007 met het WOI werd de VIA lijn onder gebracht bij het nieuw opgerichte Kennis- en adviescentrum. Gezien alle bezuinigingen werd afgesproken dat er nog ‘slechts’ telefonisch en via de mail advies zou worden verleend: geen huisbezoeken meer. In de praktijk van alle dag bleek echter dat de complexe vragen van mensen bleven binnenkomen, advies op afstand was en is hiervoor niet toereikend. Het gaat om mensen die nergens anders meer terecht kunnen, heel veel geprobeerd hebben, maar niet voldoende gehoord zijn. En nog steeds met een levensgroot probleem rondlopen. KansPlus voelde zich geroepen deze mensen te ondersteunen en op weg te helpen, ook al was er geen ruimte in de begroting en betekende het een zware taak voor de medewerkers. In 2010 is een beroep gedaan op subsidie van VWS om een coördinatiepunt op te richten. Terwijl de ondersteuning gewoon doorgaat was de eerste stap het in kaart brengen van alle ervaringskennis die door de professionals in dertien jaar is opgedaan, over wie hebben we het, wat is er nodig, welke stappen moeten we doorlopen, welke kwaliteiten hebben we nodig, wat willen we bereiken? Dit is uitgemond in een startnotitie. We gaan hier graag over in gesprek met partners zoals de MEE. We beseffen dat we het als KansPlus niet alleen kunnen doen. In de praktijk is gebleken dat samenwerking met het CIZ, het CCE, de VGN (of de betrokken aanbieder) en de MEE van belang is om te komen tot een oplossing die leidt naar nieuw perspectief voor de cliënt en het betrokken cliëntsysteem. De werkwijze van de VIA lijn is verschillende keren geëvalueerd, vooral de verzoeken tot ondersteuning. Hoe kan de VIA lijn met weinig middelen bezuinigen op de intensieve trajecten die worden ingegaan. Welke andere instanties werken op ons terrein en kunnen wij inschakelen voor onze leden. Het dilemma van kosten en baten. In 2012 gaat KansPlus een aantal intensieve trajecten ondersteunen.

3.4.2 ZZP - wat kan de woning ermee? De nieuwe ZorgZwaartefinanciering is in 2011 op organisatieniveau als financieringssysteem ingevoerd. Op het niveau van de cliënten en woningen wordt er helaas nog maar weinig met ZorgZwaartePakketten gewerkt. KansPlus-VraagRaak heeft een project uitgevoerd dat is gefinancierd door het Fonds Verstandelijk Gehandicapten: ‘ZZP – wat kan de woning ermee?’ Er is een bordspel ontwikkeld en er zijn bijeenkomsten geweest. Het ZZP-spel richt zich op het inzicht geven in de mogelijkheden en begrenzingen van de ZZP-systematiek. KansPlus begeleidt het spelen van het spel, maar geeft tevens trainingen aan medewerkers zodat het spel ook op andere woongroepen gespeeld kan worden. In het najaar is hiertoe een speciale aanbieding gedaan. Men kon tegen een gereduceerd tarief intekenen voor een training. Het spel is niet echt gemakkelijk, maar toch zijn er zeer enthousiaste reacties


18

ontvangen na het spelen van het spel. In 2012 zal de implementatie van het spel worden voortgezet.

4. Servicepunt

4.1 Algemeen Het Kennis- en adviescentrum staat bestuurders en vrijwilligers van ledengroepen van KansPlus bij in hun werkzaamheden. De advieslijn is er dus ook voor bijvoorbeeld vragen over samenwerken in de regio, het organiseren van themabijeenkomsten en het opzetten van een nieuwe (thema)ledengroep of ledenwerving. Ondersteuning van de ledengroepen van KansPlus was voor het Kennis- en adviescentrum in 2011 opnieuw een van de belangrijkste speerpunten.

4.2 Registraties

Totaal aantal registraties servicepunt periode januari – december 2011

169* ter vergelijking 2009: 116

2010: 210

* De activiteiten voor de ledengroepen zijn slechts voor een deel in CRM verwerkt

4.2.1 Registraties ledengroepen (servicepunt)

Het Kennis- en adviescentrum heeft ook in 2011 ledengroepen ondersteund bij; Het geven van informatie en advies. Het geven van voorlichtingsbijeenkomsten. Het deelnemen aan VG-themacafe’s. Bestuurlijke en inhoudelijke vraagstukken van de ledengroep zelf. De overgang van familievereniging naar ledengroep. Het geven van bekendheid aan activiteiten van ledengroepen. Het ondersteunen van ledenadministrateurs bij het beheren van hun administratie via de Portal


19

4.3 Contacten Kennis- en adviescentrum met ledengroepen In het werkplan 2011 heeft het bestuur van KansPlus voor het Kennis- en adviescentrum prioriteit gegeven aan het ondersteunen van de lokale en regionale ledengroepen. Op basis van dit werkplan zijn door het Kennis- en adviescentrum verschillende activiteiten ontplooit, waarvan de belangrijkste zijn: Het organiseren van regionale bijeenkomsten voor bestuurders van ledengroepen Het werven van vrijwilligers voor specifieke taken als het gaat om het ondersteunen van de ledengroepen In februari 2011 zijn door het landelijk buro een tweetal regionale bijeenkomsten georganiseerd in Assen (5 februari 2011) en Amsterdam (12 februari 2011). Aan iedere bijeenkomst hebben circa 5 ledengroepen deelgenomen, waarbij de volgende onderwerpen aan de orde zijn gekomen: Een presentatie over de werkzaamheden en activiteiten van het Kennis- en adviescentrum met speciale aandacht voor de taken en werkzaamheden van het Kennis- en adviescentrum voor de ondersteuning van ledengroepen Een presentatie van PR & Communicatie over de ondersteuning van de ledengroepen op dit gebied (door omstandigheden niet aan de orde gekomen tijdens de bijeenkomst in Amsterdam) De functie van de contactpersoon ledengroepen van het Kennis- en adviescentrum Wensen en verwachtingen van de ledengroepen ten aanzien van het landelijk bureau Ervaringen met de Portal voor ledengroepbeheerders In de bijeenkomst in Assen is tevens de samenwerking binnen de regio besproken, waarbij een presentatie is gegeven door een vertegenwoordiger (tevens bestuurder ledengroep KansPlus) van VG Belangen Platform Groningen. Naast de regionale bijeenkomsten is door de ledengroep Zeeuws-Vlaanderen verzocht om een apart gesprek met de coördinator Kennis- en adviescentrum. Dit gesprek heeft in januari 2011 plaatsgevonden. De bijeenkomsten hebben zich in een zeer ontspannen en informele sfeer afgespeeld en hadden als eerste doel het met elkaar kennismaken en ervaringen en verwachtingen uitspreken. Geconstateerd kan worden dat de bijeenkomsten mede ertoe hebben geleid dat de contacten tussen het Kennis- en adviescentrum en de ledengroepen die aan de bijeenkomsten hebben deelgenomen zijn versterkt. Als concreet resultaat is het Kennis- en adviescentrum door diverse ledengroepen benaderd om tijdens de algemene ledenvergadering van de ledengroep een presentatie te geven over de werkzaamheden en resultaten van het Kennis- en adviescentrum.


20

Door het Kennis- en adviescentrum is een vrijwilliger aangetrokken om zich in te zetten voor het onderhouden van de contacten tussen het Kennis- en adviescentrum en de lokale en regionale ledengroepen. Het takenpakket van deze vrijwilliger bestond uit het namens het Kennis- en adviescentrum onderhouden van de (telefonische) contacten met de regionale ledengroepen waarbij alle (actieve) ledengroepen minimaal twee keer per jaar telefonisch zouden worden benaderd met een in overleg met de coördinator Kennis- en adviescentrum vast te stellen vragenlijst. Helaas moest door persoonlijke omstandigheden de vrijwilliger zijn activiteiten in maart 2011 alweer stopzetten. Door de onduidelijkheid over het voortbestaan van KansPlus is vanuit het Kennis- en adviescentrum geen verdere poging ondernomen om een nieuwe vrijwilliger aan te trekken. De contacten met de ledengroepen zijn gedurende de rest van het jaar overgenomen door de coördinator van het Kennis- en adviescentrum. In het najaar van 2011 zijn de leden(groepen) geraadpleegd over de toekomst van de vereniging KansPlus. In Zwolle en Den Bosch zijn bijeenkomsten georganiseerd waarin met individuele leden van gedachten is gewisseld over de vereniging en de (on)mogelijkheden om nieuwe leden aan de vereniging te binden. Daarnaast is vanuit het landelijk bureau een extra belronde gehouden waarin met 25 ledengroepen is gesproken over deze onderwerpen.


21

5. VraagRaak

5.1 Registraties

Totaal aantal registraties VraagRaak periode januari – december 2011

197 ter vergelijking 2009: 154 2010: 212

5.2 Algemeen VraagRaak maakt onderdeel uit van KansPlus en ook van het Kennis- en adviescentrum van KansPlus. Cliëntenraden kunnen het adviescentrum bellen of mailen met vragen over zeggenschap en medezeggenschap. Vanuit KansPlus is veel aandacht geschonken aan de voorstellen van de Wet Cliëntenrechten Zorg (WCZ) waarin o.a. de vernieuwing / herziening van de WMCZ wordt opgenomen. Al in 2002 leverde VraagRaak een bijdrage aan de evaluatie van de WMCZ en vanaf 2003 houdt VraagRaak er rekening mee dat de WMCZ wordt herzien. Helaas is er aan het einde van 2011 nog geen zicht op het van kracht worden van de WCZ.

5.3 Informatieverstrekking Voor het tijdschrift van VraagRaak - ZEG’s – en de website zie elders in deze rapportage. De publicaties van VraagRaak worden zeer regelmatig besteld door zowel de raden die zijn aangesloten bij VraagRaak, als raden die dat niet zijn. Er is vele malen op verzoek een informatieset aan potentiële aangesloten raden toegezonden. Zo ook zijn proefnummers van ZEG’s toegezonden om te bezien al dan niet een abonnement te nemen op het tijdschrift.


22

5.4 Adviezen / ondersteuningstrajecten VraagRaak heeft in 2011 veel cliëntenraden telefonisch, per mail of in een gesprek ondersteund. Een greep uit de onderwerpen: beoordeling Zorg- en dienstverleningsovereenkomst en Algemene voorwaarden richtlijn budget CR cliënttevredenheidsonderzoek en CR voedingsbeleid en CR eisen bindende voordracht lid RvT gesprek over invulling adviesrecht bij bouwzaken advies bij herinrichting medezeggenschap ouderenbeleid bezuinigingen en financiële situatie, liquiditeitsproblemen zorgaanbieder adviesrecht bij benoemingen vrijwilligersbeleid en adviesplicht organisatiewijziging / aanpassing topstructuur WA-verzekering klokkenluidersbeleid en adviesrecht CR ondersteuning als cliënt in het ziekenhuis ligt percentage overheadkosten bepaalde artikelen uit de Algemene voorwaarden (Zorg- en dienstverleningsovereenkomst) voedingsaangelegenheden en andere voor cliënten geldende regelingen adviesrecht bij aanbesteding schoonmaakbedrijf budget voor de CR omgang met het rooster van aftreden CR enzovoorts. Zoals ook in voorgaande jaren waren er veel vragen over de vrijwillige eigen bijdragen. Cliëntenraden brengen namens alle cliënten zwaarwegend advies uit over het in rekening brengen van allerlei aanvullende diensten die niet tot de AWBZ-verstrekkingen behoren. Dit is een belangrijk onderwerp waar ook het Ministerie van VWS zich over heeft gebogen. VraagRaak heeft in het voorjaar haar aangesloten raden specifiek over dit onderwerp geïnformeerd. Ook heeft zij de cliëntenraden geïnformeerd over Brandveiligheid binnen zorginstellingen en Maaltijdbereidingen bij instellingen. Dit naar aanleiding van bevindingen vanuit ministerie en inspectie.

5.5 Projecten 5.5.1 Is het ondersteuningsplan wel echt van de cliënt? In vervolg op het project ‘Is het ondersteuningsplan wel echt van de cliënt?’ is in februari in samenwerking met het LSR een studiemiddag georganiseerd ‘Het borgen van goede


23

ondersteuningsplannen binnen de organisatie en de rol van de cliëntenraad daarbij’, plus een terugkommiddag in maart. Door middel van rollenspellen zijn we aan de slag geweest. Men kan in de eigen situatie de handleiding ‘Criteria Ondersteuningsplan en de rol van CR’ gebruiken in de advisering van de zorgaanbieder. Het project wordt afgesloten met een symposium in maart 2012.

5.5.2 Het symposium in 2012 Medezeggenschap en Ondersteuningsplannen ‘Dialoog in de Dagelijkse praktijk van cliëntenraden en zorgaanbieders’ gaat in op belangrijke ontwikkelingen. In de zorg zijn de individuele ondersteuningsplannen van de cliënten het instrument om vraaggerichte zorg te realiseren. In maart 2009 is de officiële status van de zorgplannen in de Staatscourant gepubliceerd. VraagRaak-KansPlus, het LSR, het Platform VG en de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) zijn doordrongen van de belangrijke plek die het ondersteuningsplan in de zorg en ondersteuning aan cliënten inneemt. VraagRaak-KansPlus en het LSR houden werkconferenties voor cliëntenraden. Belangrijk hierbij zijn de binnen OPsterk ontwikkelde criteria die in een checklist zijn vervat. Cliëntenraden kunnen toetsen of de zorgplanmethodiek die door de zorgaanbieder gebruikt wordt, voldoet aan deze criteria. De cliëntenraad heeft verzwaard adviesrecht over dit onderwerp. Binnen het vernieuwde Kwaliteitskader Gehandicaptenzorg wordt uitgegaan van de individuele ondersteuningsplannen als natuurlijk onderdeel van de verbetercyclus, zodat er een directe relatie is met de leefwereld van de cliënt en het dagelijks handelen. In het kader van het verbeterprogramma vindt op voorstel van de Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) een leernetwerk Ondersteuningsplannen plaats. Ook Platform VG / OPsterk participeert hierin. In dit leernetwerk kunnen organisaties onder begeleiding van deskundige adviseurs werken aan concrete verbeteringen van hun ondersteuningsplannen. Ook laat de VGN in dit kader de in 2007 geschreven handreiking Ondersteuningsplannen actualiseren. Voor meer informatie www.vgn.nl - thema De cliënt centraal / ondersteuningsplan. Er zijn in de gehandicaptenzorg veel initiatieven, gericht op het werken met ondersteuningsplannen en het verbeteren van de kwaliteit daarvan. De rol van de cliëntenraad hierbij verdient meer aandacht. Met het organiseren van een symposium brengen VraagRaak-KansPlus en het LSR in beeld hoe cliëntenraden adviseren over de zorgplanmethodiek en hoe zij daarbij samenwerken met bestuurders. De VGN maakt dit symposium (financieel) mogelijk. Aanvullend doneert ook Platform VG een bijdrage. Ook onderzoeken zij welke kansen en mogelijkheden nog onbenut blijven om door middel van het adviseren over de methodiek de kwaliteit ervan te verhogen.


24

5.5.3 Project zorginkoop vanuit cliëntenperspectief Het LSR, KansPlus/Vraagraak zijn een project gestart gericht op het in goede banen leiden van het zorginkoopoverleg van zorgverzekeraars/zorgkantoren met cliëntenraden. Het fonds PGO heeft daarvoor een subsidie toegekend. Het Zorgkantoor werkt voor alle AWBZverzekerden binnen een bepaalde regio, ongeacht bij welke maatschappij zij verzekerd zijn. Het Zorgkantoor stemt vraag en aanbod van zorg die onder de AWBZ valt op elkaar af en is binnen haar regio verantwoordelijk voor de contractering van zorg. Bij het maken van deze zogenaamde productie-afspraken, maakt het Zorgkantoor gebruik van haar contacten met regionale cliënten- en patiëntenorganisaties. Het Zorgkantoor maakt afspraken met zorgaanbieders over de soort en hoeveelheid zorg die zij kunnen aanbieden, zodat er voldoende zorg aanwezig is en de aangeboden zorg van goede kwaliteit is. De Zorgkantoren vinden het belangrijk dat u de vrijheid heeft uw eigen zorgaanbieder te kiezen. Daarnaast zijn de Zorgkantoren mede verantwoordelijk voor de uitvoering van de regeling Persoons Gebonden Budget en zien zij toe op de juiste besteding van de AWBZ gelden. Tenslotte is het Zorgkantoor verantwoordelijk voor het beheren van eventuele regionale wachtlijsten in de AWBZ Het project Steeds vaker zoeken een zorgkantoor en de cliëntenraden contact met elkaar over het proces van zorginkoop. In de praktijk blijkt dat er gezocht wordt naar de juiste communicatievorm met cliëntenraden in de gehandicaptenzorg . De vormen van contact en het taalgebruik bij het overleg ontwikkelen zich. Cliëntenraden en zorgkantoren moeten duidelijk nog wennen aan de nieuwe situatie. Ze zoeken naar hun rol hierin en de mogelijkheden die dit biedt. In dit project (gericht op de gehandicaptenzorg) wordt gewerkt aan: 1. Het ontwikkelen van criteria voor cliëntenparticipatie bij de zorginkoop 2. Een modelomgangsregeling voor cliëntenraad en zorgverzekeraar 3. Een checklist voor zorgkantoren 4. Een checklist voor cliëntenraden In het project werken het LSR en VraagRaak/Kansplus samen met een adviesgroep. De adviesgroep bestaat uit: de cliëntenraden van zorginstellingen (zowel cliënten als ouders/verwanten) drie zorgverzekeraars de VGN In 2011 lag de nadruk vooral op het inventariseren van huidige ervaringen en wensen. Bij het opstellen van deze probleemstelling wordt ook gekeken naar goede ervaringen uit andere sectoren. De concept checklists, criteria en regelingen zijn klaar. In 2012 wordt met de pilots begonnen.


25

5.6 Scholing en training Viermaal is (op offertebasis) de Basiscursus Medezeggenschap gegeven aan leden van de raad (vertegenwoordigers) en het managementteam tezamen. Een cursus over twee dagdelen. Dit betreft een cursus op maat. In samenspraak met de deelnemers worden bepaalde onderwerpen onder de loep genomen. De cursisten waren blij te constateren dat je met de taken en bevoegdheden die je als cliëntenraad hebt wel degelijk het beleid mede richting kunt geven. Viermaal is de cursus verzorgd (2 à 3 dagdelen): ‘Individuele zeggenschap is de basis van medezeggenschap in de groep’. Dit betreft een cursus voor cliënten die in de cliëntenraad zitten.

5.7 Nieuwe aansluitingen In 2011 is het aantal aangesloten cliëntenraden enorm gegroeid. Van 80 naar 111 cliëntenraden. Aan het einde van het jaar waren er helaas 6 opzeggingen. VraagRaak gaat in 2012 dan ook van start met 105 aangesloten cliëntenraden en hoopt wederom veel raden aan zich te kunnen gaan binden. Dat cliëntenraden voldoende budget tot hun beschikking hebben voor aansluiting bij VraagRaak en het inhuren van onafhankelijke deskundigheid is evident. KansPlus maakt zich hard voor voldoende budget en onafhankelijke ondersteuning van cliëntenraden.


26

Rapportage Kennis- en adviescentrum

Recommend Documents