Rachel Carson Milieuscriptieprijs 2013

VVM / Rachel Carson Milieuscriptieprijs 2013 Juryrapport

Dit juryrapport is gebaseerd op de jury-bespreking die plaatsvond op dinsdag 15 oktober 2013 van 15:00 tot 17:00 op het VVM bureau te Utrecht. De uitreiking van de prijs heeft plaatsgevonden op woensdag 6 november 2013 tijdens de VVM bijeenkomst: Skills for a Circular Economy, in het Marinus Ruppertgebouw van de Universiteit Utrecht (Uithof, Utrecht). Voor de elfde keer wordt de Rachel Carson Milieuscriptieprijs uitgereikt aan de meest in het oog springende/opvallende scriptie op het gebied van milieu en duurzame ontwikkeling. Studenten van Nederlandse universiteiten en hogescholen met een afgeronde scriptie komen hiervoor in aanmerking. Zij sturen zelf hun scriptie in, met een aanbeveling van de begeleider. Dit jaar is voor het eerst zowel een HBO- als een WO-prijs uitgereikt.

Namens de Jury, Hugo von Meijenfeldt (vz) en Leendert van Bree (plv vz)

Utrecht, 6 november ’13

1. Wie was Rachel Carson? Rachel Carson was de auteur van het boek ‘Silent Spring’. Dit boek markeerde het begin van een brede publieke bewustwording van de milieuproblematiek in grote delen van de wereld. Citaat uit Wikipedia, gedownload op 6-10-2012 Rachel Louise Carson ( 27 mei 1907 - 14 april 1964) was een biologe die opgroeide in Springdale, Pennsylvania. Ze werd vooral bekend door haar boeken en haar strijd voor de bescherming van het milieu. Rachels voorliefde voor de natuur werd door haar moeder gestimuleerd. Van kindsbeen af schreef ze erover en dit bepaalde ook haar latere studiekeuze aan de Pennsylvania College for Woman (nu Chatham College). In 1929 studeerde ze daar af en in 1932 behaalde ze haar doctoraat in de zoölogie aan de Johns Hopkins University. Later doceerde ze aan deze universiteit en aan de University of Maryland. Ze schreef radioscripts voor het U.S. Bureau of Fisheries tijdens de Depressie en een aantal artikels over natuurgeschiedenis voor de Baltimore Sun. Daarna begon ze ook een vijftien jaar lange carrière als wetenschapper en uitgeefster in federale dienst. Uiteindelijk promoveerde ze tot hoofdredactrice voor alle publicaties voor de U.S. Fish and Wildlife Service. De hoofdlijn in al haar werken is de gedachte dat het menselijke ras maar een deel is van de natuur, terwijl het anderzijds over het vermogen beschikt om het milieu te veranderen, in sommige gevallen onherstelbaar. Rachel Carson was zo verontrust over het overvloedige gebruik van synthetische chemische insecticiden na de Tweede Wereldoorlog, dat ze zich vanaf dan vooral daarop toespitste. Ze wilde de bevolking waarschuwen voor de effecten van het misbruik van pesticiden. Ze werd wereldberoemd met haar boek Silent Spring (1962; Nederlandse vertaling: Dode Lente, 1964, 1972), mogelijkerwijze het eerste boek waarin de milieuproblematiek een centrale plaats inneemt. De titel is een verwijzing naar de lente van het apocalyptische jaar dat de vogels niet meer zingen doordat zij als gevolg van het gebruik van bestrijdingsmiddelen zijn uitgeroeid. Ondanks de tegenspraak en de kritiek is door haar boek het onderzoek naar niet-giftige bestrijdingsmiddelen sterk gestimuleerd. In 1963 hield ze een toespraak voor het Amerikaanse Congres waarin ze nieuwe gezondheid van de mensen en de bescherming van het milieu eiste. Rachel Louise Carson stierf in 1964 na een lang gevecht tegen borstkanker. Haar ideeën over de schoonheid en de bescherming van het leven blijven nieuwe generaties inspireren om de wereld en al de levende wezens te beschermen. Nog steeds is haar roman Silent Spring actueel. Einde citaat uit Wikipedia

2 Juryrapport Rachel Carson Milieuscriptieprijs 2013

2. Rachel Carson Milieuscriptieprijs - criteria De volgende criteria worden gehanteerd bij de beoordeling van scripties uit het hoger beroepsonderwijs: 

Originaliteit betreft het innovatief zijn van de aanpak en de creatieve toepassing van kennis en inzicht.



Toepasbaarheid betreft het bruikbaar zijn van de voorgestelde oplossing in de onderzochte praktijksituatie en mogelijkheden voor bredere toepassing.



Relevantie van het onderzoek betreft het belang en de meerwaarde van het onderzoek voor zowel de maatschappij als voor de beroepspraktijk.



Toegankelijkheid van de rapportage betreft de redactie, de stijl, het taalgebruik en de vormgeving.



Wetenschappelijkheid van het onderzoek blijkt uit het goede gebruik van een theoretisch kader en uit de goede vertaling daarvan naar de praktijk.

De volgende criteria worden gehanteerd bij de beoordeling van scripties uit het wetenschappelijk onderwijs: 

Originaliteit van de onderzoeksaanpak: mate waarin de student erin is geslaagd om een aanpak te hanteren die niet tot de mainstream behoort. Dit kan bijvoorbeeld door bepaalde methoden verrassend te combineren, een nieuwe aanpak te ontwikkelen, of een aanpak uit een ander vakgebied op een milieuvraagstuk toe te passen.



Toepasbaarheid van de resultaten in de milieupraktijk: mate waarin de student erin is geslaagd om resultaten te produceren die milieuprofessionals van dienst kunnen zijn in hun dagelijks werk. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de uitwerking van een bepaald concept, aanpak, proces, ontwerp, of aan de ontwikkeling van een meetinstrument.



Relevantie van het onderzoek, zowel maatschappelijk als wetenschappelijk: mate waarin het onderzoek dat de student heeft uitgevoerd een bijdrage levert aan het maatschappelijke debat over een bepaald milieuvraagstuk en/of aan het oplossen van een maatschappelijk probleem, en de mate waarin het onderzoek een wetenschappelijke relevantie heeft, op het gebied van methode ontwikkeling, theorie toetsing, en/of toevoeging van inhoudelijke kennis over een bepaald vraagstuk.



Toegankelijkheid van de rapportage: mate waarin de student erin is geslaagd om een rapport te schrijven dat wordt gekenmerkt door een goede redactie, en door een heldere stijl, taal, en vormgeving.



Wetenschappelijkheid van het onderzoek: mate waarin de student in zijn onderzoek op een betrouwbare en valide manier data heeft verzameld en geanalyseerd, en de keuze voor gebruikte methoden heeft verantwoord.


3. Werkwijze Dit jaar waren er 16 inzendingen: 10 van universiteiten en 6 van hogescholen. Om de breedte aan te geven van de inzendingen: TU Delft, Rijksuniversiteit Groningen, Universiteit van Utrecht, Universiteit van Amsterdam, Vrije Universiteit, Amsterdam University College, HAS Den Bosch, Saxion Hogeschool en de Hogeschool Arnhem & Nijmegen. Deze scripties zijn op eerdergenoemde criteria beoordeeld door de voorselectiecommissie. Die bestond dit jaar uit: 1. dr. Leendert van Bree (PBL), VVM Bestuurslid en voorzitter van de voorselectiecommissie 2. prof. dr. Henk Moll (Rijksuniversiteit Groningen) 3. dr. Patricia de Cocq (HAS Hogeschool) De voorselectiecommissie heeft uit alle inzendingen zes genomineerden voorgedragen aan de jury. Drie genomineerden afkomstig uit het HBO en drie WO scripties werden genomineerd. Een deskundige jury bepaalt wie de winnaar wordt. De leden zijn afkomstig uit de wetenschap, het onderwijs en het milieu-werkveld (overheid en industrie). In 2013 is de jury als volgt samen gesteld: Drs. Hugo von Meijenfeldt

Consul-Generaal voor het Koninkrijk der Nederlanden in San Fransisco (V.S.), voorzitter van de jury (niet aanwezig bij jurybespreking – input op papier geleverd)

Renske den Exter MSc.

winnaar Rachel Carson Milieuscriptieprijs 2012, technisch trainee, Alliander

Dr. Jacques Kimman

lector Nieuwe Energie, Hogeschool Zuyd

Ing. Xantho Klijnsma

projectmanager & docent Energiemanagement en zorgsystemen, Hogeschool Van Hall Larenstein (niet aanwezig bij jurybespreking –input op papier geleverd)

Dr. Ir. Bauke Steenhuisen

onderzoeker TU Delft, verbonden aan Arcadis

Prof. dr. Egbert Tellegen

emeritus hoogleraar, Faculteit Geowetenschappen Copernicus Instituut, Universiteit Utrecht

Bij afwezigheid van Drs. Hugo von Meijenfeldt heeft dr. Leendert van Bree opgetreden als voorzitter van de jury.


4. De genomineerden Dit jaar waren er zes genomineerden voorgedragen aan de jury. Drie genomineerden afkomstig uit het HBO en drie uit het WO (op alfabetische volgorde).

Genomineerden HBO Pia Maria Laux & Melissa Wagner 

23 & 24 jaar, Duitsland



Saxion Hogeschool Textile Engineering



Future Denim, Lease a Fleece. How to develop and successfully launch a casual sweater containing recycled denim fibres by applying the principles of a circular economy

Lihui Liu 

34 jaar, Tianjin, China



Saxion Hogeschool Environmental Science



An integrated planning to promote sustainable development in Jinan

Renske Schuitmaker 

21 jaar, Landsmeer



Amsterdam University College Liberal Arts and Sciences, track: Environmental policy and economics



A critical evaluation of Corporate Social Responsibility: A case study on the Global Reporting Initiative

Genomineerden WO Maayke Damen 

27 jaar, Amsterdam



Universiteit Utrecht Sustainable Development



A resources passport for a circular economy


Toon Haer 

27 jaar, Groningen



Rijksuniversiteit Groningen IVEM, Center for Energy and Environmental Studies



Impact of Sea Level Rise for the Conterminous United States – An analysis on Inhabitant Displacement and GDP Production Impediment due to Land Inundation

Christiaan Hoetz 

24 jaar, Groningen



Rijksuniversiteit Groningen IVEM, Center for Energy and Environmental Studies



Environmental impacts of groundwater extraction at the Drentsche Aa brook valley; Vegetation development and greenhouse gas emission reductions of rewetting measures

De verschillen tussen de ingediende scripties was groot. Zowel qua onderwerp als qua aanpak en onderzoeksmethoden. Dat maakt het moeilijk de scripties met elkaar te vergelijken en een winnaar aan te wijzen. Ondanks deze verschillen is de jury aangenaam verrast door de hoge kwaliteit van de ingediende scripties. Blijkbaar worden er, mede via de begeleiding, kwalitatief hoogwaardige wetenschappelijke rapporten gemaakt, waarvoor het wellicht van belang is daar (nog) meer bekendheid aan de geven. De VVM wil daaraan via de Rachel Carson Milieuscriptieprijs mede een bijdrage aan leveren.


5. Individuele beoordeling van genomineerden en winnaars Hoewel alle scripties van een hoog niveau zijn, ziet de jury daarbinnen duidelijke verschillen die de doorslag geven bij het bepalen van de winnaars.

HBO Pia Maria Laux & Melissa Wagner Future Denim, Lease a Fleece. How to develop and successfully launch a casual sweater containing recycled denim fibres by applying the principles of a circular economy Het onderwerp van deze scripties is het bevorderen van hergebruik van textiele grondstoffen door het leasen van textiele producten. De in 2008 opgerichte firma Mud Jeans bv heeft die taak op zich genomen. De scriptie gaat in het bijzonder over het leasen van sweaters voor mannen en vrouwen, die uit, doorgaans uit katoen vervaardigde, spijkerstof bestaan, ook wel denim genoemd. Nadat eerder het leasen van spijkerbroeken was gestart, werd daarna getracht van de ingezamelde spijkerstof voor mannen en vrouwen bestemde sweaters van denim te vervaardigen. Het onderwerp van de scriptie is niet nieuw maar wel interessant en uiterst actueel en relevant. Het is een heel praktisch onderzoek met diepgang in de implementatie en direct toepasbaar. Het is duidelijk dat de schrijvers veel werk verzet hebben. Veel aspecten kwamen aan de orde, helaas niet altijd even diepgaand. Bovendien stonden hoofd- en bijzaken wat door elkaar waardoor het niet erg overzichtelijk was. Verder werd opgemerkt dat de eigen onderzoeksactiviteiten niet duidelijk worden afgebakend van de activiteiten die door het bedrijf zelf in het kader van de bevordering van de kringloop van gebruikte materialen worden ondernomen. Lihui Liu An integrated planning to Promote sustainable development in Jinan Het onderwerp van deze scriptie is het ontwikkelen van een integrale planning van het verkeer in de stad Jinan. De stad kampt met verkeersproblemen in de vorm van onder andere congestie en luchtvervuiling. De scriptie is opgezet als een advies aan de afdeling gemeentelijke planning van de stad Jinan. Dat advies is gebaseerd op eigen onderzoek in de vorm van literatuurstudie, raadplegen van internet en van de integrale verkeersplanning in de Nederlandse steden Utrecht en Groningen, in het bijzonder met betrekking tot het fietsverkeer. In Jinan werden de verkeersomstandigheden geobserveerd en betrokkenen bij het verkeersbeleid met behulp van een vragenlijst ondervraagd. De scriptie is een informatieve studie over een belangrijk onderwerp omdat gezondheid van mens en milieu uiterst relevant is. Het is een mooi exportproduct voor Nederland: de mobiliteitsscan toegepast op een grote stad. Door de uitleg van de indicatoren is het onderzoek bruikbaar voor andere steden. Door in te spelen op trends wordt het onderzoek zeer relevant. 7 Juryrapport Rachel Carson Milieuscriptieprijs 2013

De studie kent wel beperkingen. Het gebruikte model is beperkt en na het lezen van de scriptie is onduidelijk in hoeverre deze ideeën ook werkelijk uitgevoerd zullen worden. De hoofdstrategie van de scriptie is niet heel gedetailleerd uitgewerkt en de onderbouwing van de beweringen is vaak mager. Hoewel het een prettig en logisch geheel was en het door gebruik van plaatjes en korte stukken tekst toegankelijk werd, werd het slechte Engels als storend ervaren. Renske Schuitmaker A critical evaluation of Corporate Social Responsibility: A case study on the Global reporting Initiative Wat de schrijver van deze scriptie in de titel van haar ‘capstone’ tot uitdrukking brengt, is zeer welkom: een kritische evaluatie van de – pretenties van- ‘Corporate Social Responsibility’ (CSR) en aanverwante ambities. De scriptie bevat een korte schets van de geschiedenis van CSR. Vervolgens onderzoekt Schuitmaker of het Global Reporting Initiative effectief is voor het verder brengen van duurzame ontwikkeling en maatschappelijk verantwoord ondernemen. De schrijver heeft een relevant onderwerp te pakken maar heeft geen originele aanpak gekozen. Het onderzoek is wel netjes uitgewerkt en ze heeft een goede, degelijke literatuurstudie uitgevoerd. De scriptie bevat een mooi overzicht over ingewikkelde materie. In de jury werd opgemerkt dat opvallend was dat de schrijver een negatief kritisch uitgangspunt had. De scriptie eindigt met duidelijke aanbevelingen. Hierbij werd opgemerkt dat er meer aandacht aan implementatie gegeven had kunnen worden. Het is een net werk, maar niet bijzonder opvallend. Eindoordeel jury Er bestonden grote verschillen in de jury met betrekking tot de beoordeling van de HBO scripties. Alle juryleden konden zich vinden in het eindoordeel van een eerste plaats voor Pia Maria Laux en Melissa Wagner, waarbij de jury de scriptie beoordeelde als uiterst toepasbaar en relevant. Voor alle juryleden was het eindoordeel van een eerste plaats voor Pia Maria Laux en Melisse Wagner uiteindelijk aanvaardbaar. Echt goed HBO werk!

Genomineerden WO Maayke Damen A resources passport for a circular economy Deze scriptie bevat zeer veel informatie over schaarste aan grondstoffen en de verschillende manieren waarop die schaarste beperkt kan worden. Die informatie moet antwoord geven op verschillende vragen. Wat is de behoefte aan of de noodzaak van het ontwikkelen van een circulaire economie, als reactie op groeiende schaarste aan hulpbronnen? In hoeverre houdt de Nederlandse 8 Juryrapport Rachel Carson Milieuscriptieprijs 2013

en Europese politiek zich met bronnen-schaarste bezig alsook het helpen bevorderen van een circulaire economie als antwoord daarop? De scriptie gaat over een zeer actueel onderwerp en staat dicht bij het werkveld. De auteur heeft een gedegen studie uitgevoerd en heeft consciëntieus aan de uitwerking gewerkt . De scriptie bevat veel tekst en grafieken om bovengenoemde vragen te beantwoorden. Naast het raadplegen van wetenschappelijke literatuur en beleidsdocumenten zijn er ook interviews met deskundigen afgenomen. De informatie is op originele wijze verzameld en de scriptie is prettig leesbaar. De schrijver heeft het in haar scriptie meer over de economie dan over het milieu. Enkele leden van de jury hadden de indruk dat de auteur het economisch beeld wat scherper had kunnen neerzetten, kort samengevat: het bevorderen en borgen van welvaart, en dus ook bescherming van mens en milieu, en het daartoe verdelen van (schaarse)middelen. Een bezwaar van de jury was dat pas op bladzijde 83, dat is 4 bladzijden voor het slothoofdstuk met discussiepunten en aanbevelingen, de inhoud van het ‘resources passport’ aan de orde komt. Hierdoor dekt de titel van de scriptie de inhoud niet helemaal. Dit aspect werd breed gedeeld door de jury. Wel was er verschil in de mate waarin men dit aspect had meegewogen in de beoordeling. Toon Haer Impact of Sea Level Rise for the Conterminous United States – An analysis on Inhabitant Displacement and GDP Production Impediment due to Land Inundation Deze scriptie bevat het verslag van een onderzoek naar de gevolgen van zeespiegelstijging bij drie kustgebieden van de Verenigde Staten: de kust van de Atlantische Oceaan, de Stille Oceaan en van de Golf van Mexico. De auteur heeft daarvoor een half jaar aan de Universiteit van Maryland in de Verenigde Staten gewerkt. Het onderzoek gaat over de ‘relatieve’ zeespiegelstijging omdat naast de eigenlijke stijging van de zeespiegel ook de verticale beweging van de kustgebieden in het onderzoek is opgenomen. Klimaatverandering leidt, door thermale uitzetting van het zeewater en door smelten van gletsjers en ijskappen, tot zeespiegelstijging. De auteur behandelt een actueel en urgent thema dat ook toepasbaar is op andere kustgebieden. Het is een degelijk onderzoek. De scriptie heeft een duidelijke structuur en is goed geschreven. Het betoog wordt duidelijk ondersteund door cijfers, al dan niet in de vorm van grafische voorstellingen. De jury miste wel een beschrijving van de methodiek. Ook de onderbouwing van de aanbevelingen had transparanter in de scriptie kunnen worden weergegeven. Ook het kader waarin de resultaten kunnen worden geplaatst, ontbreekt. De jury vraagt zich af of de aanbevelingen wel aansluiten bij de (beleids)processen van milieuprofessionals.


Christiaan Hoetz Environmental impacts of groundwater extraction at the Drentsche Aa brook valley; Vegetation development and greenhouse gas emission reductions of rewetting measures Deze scriptie heeft als belangrijkste onderzoeksvraag: Wat zijn de effecten van onttrekking van grondwater voor drinkwaterproductie op het natuurlijke milieu van het beekdal van de Drentse AA en is vernatting een geschikte compensatie strategie om deze negatieve milieu effecten tegen te gaan? Deze hoofdvraag wordt vervolgens in vier subvragen uitgewerkt die gaan over: de ontwikkeling in de laatste 25 tot 30 jaar (1), de preventie van emissie van broeikasgassen door verschillende maatregelen (2 en 3) en over het succes van het Breevenen project als een combinatie van drinkwater productie en natuurontwikkeling (4). In deze scriptie valt de heldere structuur, de heldere formuleringen en het goede taalgebruik op. En daarnaast de genuanceerde beoordeling van het succes en falen van de genomen maatregelen. Het is voor Nederland een ‘mooi’ wateronderwerp met mondiale CO2 effecten. Voor de bij het beleid in dit gebied op enigerlei wijze betrokkenen moet dit een interessante publicatie zijn. Het is een keurige scriptie van hoog wetenschappelijk niveau waar weinig op aan te merken is. De scriptie is wel een beetje saai en weinig origineel en vernieuwend. Op inspiratie voor het werkveld scoort de scriptie daarom niet heel hoog. Jammer is dat op geen enkele manier de resultaten in dit gebied met resultaten elders worden vergeleken. Als dat wel was gedaan zou dat zowel de wetenschappelijke als maatschappelijke relevantie ten goede zijn gekomen. Winnaar WO scriptieprijs De meeste leden van de jury vonden de scriptie van Toon Haer te mager. De jury was niet eensluidend in haar oordeel over de andere scripties. Christiaan heeft een heel degelijke, maar niet erg originele en inspirerende scriptie geschreven. Maayke heeft een scriptie geschreven die erg actueel is en bovendien inspirerend voor het werkveld. De jury had wel problemen met het feit dat bij Maayke’s scriptie de titel de inhoud niet goed dekt, een basisregel voor een scriptie. Dit punt werd door verschillende jury leden anders gewogen waardoor het eindoordeel nogal verschilde. Eindoordeel: “Christiaan scoort een doelpunt, Maayke beschrijft een proces. Het doelpunt staat, maar het proces is ook inspirerend!” De jury heeft daarom beide scripties gehonoreerd: een gedeelde 1e plaats voor Christiaan Hoetz en Maayke Damen.


Rachel Carson Milieuscriptieprijs 2013

Recommend Documents