Rabobank Parkstad Limburg Heerlen
HERBESTEMMING
Rabobank Parkstad Limburg Heerlen
Duurzame werkplek Het voormalig gouddepot van de Nederlandsche Bank in Heerlen is sinds februari het nieuwe hoofdkantoor van Rabobank Parkstad Limburg. Dreessen Willemse Architecten transformeerde het zwaarbeveiligde gebouw in een aangename, lichte
HERBESTEMMING
en open werkomgeving met een oogstrelend interieur.
14
PIP004_Rabobank .indd 14
22-08-14 11:54
TEKST Rutger van Oldenbeek FOTOGRAFIE hugo feran photography
Opdrachtgever casco en exterieur Rabobank Eigen Steen Nieuwbouw, Hoevelaken Opdrachtgever afbouw en interieur Rabobank Parkstad Limburg, Heerlen Rabobank Parkstad Limburg Heerlen
Architect Dreessen Willemse Architecten, Heerlen; Rob Willemse, Lars Dreessen Interieurbouw balies en pantry’s Verschuren Interieurbouw, Eindhoven Interieurbouw lockers Inceman Interieur, Kerkrade Werkplekmeubilair Gispen, Culemborg Bureaustoelen Haworth, Axia Overige meubelen Arper, Vitra, Prooff, Artifort Monitorarmen Humanscale Stoffering Kvadrat Verlichting Vertigo Bird, Flos, Vibia, Belux, QC Lightfactory, Trilux, XAL, Uni-Q, Bega Gietvloer Bolidt, Hendrik-Ido-Ambacht
HERBESTEMMING
Vloerbedekking Vorwerk Karpetten Danskina FOTO LINKS De lichthof, met links de sparing in het dak van de kluis. FOTO BOVEN De monumentale lange trap naar de benedenverdieping. FOTO ONDER De lobby.
Natuursteen Oprey, Echt Gordijnen Création Baumann, M + N Projecten, Alutech Kunst Romy Fincke, Heerlen Plafonds HCKP Klimaatplafonds, Waalwijk Sanitair Duravit, Geberit, Alape, Hansa, Keramag, D-Line Systeemwanden Maars, Harderwijk Adviseur ergonomie Health 2 Work, Roermond Adviseur installaties, bouwfysica, brand, akoestiek en Breeam Wolf Dikken Adviseurs, Wateringen Adviseur constructie Pieters Bouwtechniek, Amsterdam Bouwkundig aannemer Smeets Bouw, Maastricht
Het pand is in 1974 gebouwd als een van de gouddepots van de Nederlandsche Bank, die er zo’n 20 procent van het Nederlandse goud had opgeslagen. Midden jaren ‘90 werd het gebouw overgenomen door Rabobank Parkstad Limburg (de regio Brunssum – Landgraaf – Heerlen), dat er een bijkantoor voor circa twaalf medewerkers van maakte. In 2012 besloot Rabobank Parkstad Limburg hier het hoofdkantoor te vestigen. Dreessen Willemse Architecten werd uitgenodigd als lokale partij – een policy van de Rabobank – om een ontwerpstrategie te ontwikkelen, en deze werd uit een aantal inzendingen als winnaar geselecteerd. Rob Willemse: “Onderdeel van onze visie was dat het gebouw representatief moest zijn, maar niet ‘over the top’ chic.Verder moest het zeer gesloten gebouw open worden gemaakt, niet alleen om licht en ruimtelijkheid voor de medewerkers te creëren, maar ook omdat de bank een transparant bedrijf is.”
Instalatie technisch aannemer Spie, Elsloo
Flexibel Om openheid te creëren, werd het gesloten bankgebouw op de koppen deels gesloopt en werden hier nieuwe volumes en gevels met grote vensters toegevoegd. In het hart van het circa 30 x 60 m grote gebouw werd een lichthof gemaakt, dat via piramidevormige dakramen tot diep in het gebouw voor daglicht zorgt, ook bij de werkplekken die verder van de buitengevel zijn verwijderd. Hier zijn tevens twee patio’s die via grote schuifpuien kunnen worden betreden.Vides in de lichthof verbinden de twee bouwlagen van het gebouw met elkaar. De lichthof vormt een plek van licht, lucht en ruimte,
maar bovenal voor ontmoeting, informeel overleg of ontvangst. De lichthof ontsluit daarnaast de verschillende afdelingen, ook belangrijk met het oog op toekomst. Willemse: “In verband met de duurzaamheid vonden we het belangrijk dat het gebouw flexibel moest zijn om in de toekomst krimp op te kunnen vangen. De indeling is daarom zo dat alle afdelingen ook apart kunnen worden verhuurd en de lichthof wordt dan de centrale ruimte waaraan de voordeuren zijn. In dat geval kan ook de balie worden gedeeld.” AUGUSTUS - SEPTEMBER 2014 | #4 | JAARGANG 25
PIP004_Rabobank .indd 15
15
22-08-14 11:54
FOTO BOVEN Een van de ‘vlekken’ of kantoorruimten.
Rabobank Parkstad Limburg Heerlen
FOTO MIDDEN Het vergadercentrum in de voormalige kluis. FOTO ONDER Voor de entree zijn een lange trap en rolstoelhelling, die schuin op het gebouw staan en zo een gebaar naar de stad maken.
HERBESTEMMING
het overal zichtbare groen in de patio’s ook de balie in eikenhout – onderdeel van een meubelfamilie die verder onder meer bestaat uit de pantry in de lichthof. De bovenzijde van de balie is van Corian waarin door middel van ledverlichting goedemorgen, -middag of -avond is te lezen. Over alle onderdelen van het interieur werd intensief in werkgroepen met Rabobank-medewerkers overlegd. Willemse: “Niet zozeer over mooi of lelijk, maar over hoe het kantoor moest functioneren.Voor de fauteuils in de lobby is bijvoorbeeld gekozen omdat ze er in twee hoogten zijn, en ook oudere mensen uit de hoge versie gemakkelijk op kunnen staan.” Zo kwamen alle oplossingen in goed overleg met de opdrachtgever tot stand. “Daarom hebben wij noch de opdrachtgever het gevoel gehad compromissen te moeten sluiten.”
Kluis Een bijzonder element in het gebouw is de voormalige kluis van De Nederlandsche Bank. Deze 200 m2 grote kluis heeft wanden en vloeren van 80 cm dik, zwaar gewapend beton. Omdat er vanwege het bestemmingsplan maar zeer beperkt mocht worden aangebouwd en er toch extra ruimte nodig was, stelde Dreessen Willemse voor om in de kluis een vergadercentrum te maken. Om ook hier voor daglicht en contact met de rest van het gebouw te zorgen, werd in het dak van de kluis een sparing gezaagd. Een hele klus – het beton was stevig genoeg om een neerstortend vliegtuig te weerstaan. Al bij binnenkomst is het
De balie bevindt zich in de lobby voor de lichthof, waarin extra hoogte is gecreëerd door het verlaagde plafond te verwijderen; hierdoor zijn nu de grijze betonnen balken van de oorspronkelijke constructie te zien.Verder is het plafond wit en ook in de rest van het gebouw zijn veel witte vlakken. Willemse: “In het hele interieur hebben we vooral de ruimte laten spreken, behalve met wit door veel glas en doorzichten, rechthoekige ruimten en subtiele details; de kozijnen zijn bijvoorbeeld zwart waardoor de naden minder opvallen. Zo zijn ruimte en een rustig beeld ontstaan waarop vervolgens accenten zijn gecreeerd, bijvoorbeeld met meubelen en de hardstenen vloer in de lobby, die gezoet is en daarom minder glanst.” De lobby lijkt op die van een hotel, met voor de wachtenden een zithoek met open haard en op een kleed Poldersofa’s en rode Artifort Orange Slice-fauteuils. “Geen hippe, maar rustige meubelen”, stelt Willemse.Voor kleur zorgen behalve de losse meubelen en
16
PIP004_Rabobank .indd 16
22-08-14 11:55
Rabobank Parkstad Limburg Heerlen HERBESTEMMING
FOTO BOVEN Zicht vanuit de lichthof op de tuinkamer. FOTO ONDER Zitjes tussen de voormalige betonnen buitenmuren.
gat in het beton zichtbaar, ook een teken dat dit gebouw van de bank geen ‘waarde’ bevat. De opening ligt recht onder een dakvenster en op een bepaald moment van de dag valt het zonlicht tot in de kluis. De vergaderkamers zijn er in verschillende maten en alle hebben volledige glazen wanden; voor visuele afscheiding hangen er semitransparante gordijnen. Omdat de nettohoogte met 2,7 m beperkt was, ligt er een gietvloer van slechts 2 mm dik en werden plafondelementen van HCKP in samenwerking met Dreessen Willemse verder ontwikkeld om er ook verlichting en speakers in te integreren.Voor luchttoevoer zijn gaten boven dit plafond in de kluis geboord. In een van de ruimten bleven de oude safeloketjes van de Rabobank bewaard; via een luchtkanaal boven de kluisjes wordt de lucht afgevoerd.
het gebouw, net als de rest van de buitenruimte en beplanting eveneens ontworpen door Dreessen Willemse. Op de benedenverdieping zijn nog de originele betonnen buitenmuren te zien, waarin op verschillende plaatsen doorgangen zijn gemaakt. De vloer werd geïsoleerd en van een nieuwe betonnen vloer voorzien. Ook de deur van de kluis werd behouden; deze is nu de ingang van het vergadercentrum. Bij al deze industriële elementen zorgen kleden en zitjes voor warmte en soms ook geborgenheid – zoals de Oorstoelen
Tuinkamer Een monumentale lange trap voert naar de benedenverdieping. De aan de buitenzijde wit gestuukte trap heeft betonnen treden en een balustrade van Corian waarin een lichtlijn is aangebracht – toevallig ook de lijn uit het oude logo van de Rabobank. De trap komt uit in de enige ruimte die binnen het bestemmingsplan mocht worden aangebouwd. Hier is het restaurant, dat bewust geen restaurant maar tuinkamer wordt genoemd, omdat er ook wordt gewerkt en overlegd, en personeelsbijeenkomsten en presentaties worden gehouden. Net als in de lobby staan hier Poldersofa’s – grotere – op een kleed bij een open haard.Via glazen deuren kun je naar de tuin van AUGUSTUS - SEPTEMBER 2014 | #4 | JAARGANG 25
PIP004_Rabobank .indd 17
17
22-08-14 11:55
Rabobank Parkstad Limburg Heerlen HERBESTEMMING
LINKS Plattegrond begane grond. RECHTS Plattegrond niveau -1. ONDER Doorsnede van het gebouw.
Jurgen Bey die onder de hoge vide een soort klein kamertje vormen.
Vlekken
FOTO ONDER De tuinkamer.
Alle werkafdelingen (of ‘vlekken’ zoals ze bij Rabobank Parkstad Limburg heten) hebben in principe dezelfde indeling. Er wordt volledig flexibel gewerkt en in nauw overleg met de opdrachtgever zijn verschillende soorten werkplekken gemaakt, zoals groeps- en concentratiewerkplekken, aanlandplekken en tafels voor laptops of vaste computers. In totaal zijn er 140 werkplekken voor de circa 190 mensen. Het lagere aantal werkplekken heeft overigens niet alleen te maken met het nieuwe werken, maar tevens met het feit dat overal in het gebouw
plekken zijn waar kan worden gewerkt. Een deel van het bestaande, vaak nog redelijk nieuwe meubilair is meegenomen uit vorige vestigingen. De meegenomen werktafels werden in overleg met Gispen van nieuwe bladen, elektrificatie en akoestische schermen voorzien in dezelfde kleuren en materialen als de nieuwe, zodat ze door elkaar kunnen worden gebruikt zonder het rustige beeld te verstoren.Verder staan er net als elders in het gebouw door Dreessen Willemse ontworpen tafels. De meubelen in de representatieve ruimten zijn overal nieuw. In de kantoorruimten ligt een zeer dunne (7 cm) computervloer met daarop een rustige, muisgrijze vloerbedekking. In de strakke, geluidsabsorberende systeemplafonds zit zowel koeling als verwarming. Hiervoor wordt water gebruikt uit de mijnen vlak bij de bank – een van de vele maatregelen die bijdragen aan de duurzaamheidprestatie van het gebouw. Die hebben ervoor hebben gezorgd dat het gebouw het Breeam-label ‘Very Good’ heeft gekregen. In ontwerp en uitvoering is daartoe ook rekening gehouden met zogenaamd ‘compact’ bouwen, een goede open-geslotenverhouding in de gevel, toepassing van hoogwaardige isolatie en beglazing en duurzame bouwmaterialen. Ook elektrische laadpunten voor fietsen en auto’s, afvalscheiding, vervoersmaatregelen voor personeel maken onderdeel uit van de Breeam-certificering. Willemse: “Het label ‘Good’ kon tijdens het ontwerp- en bouwproces door extra maatregelen worden opgewaardeerd tot ‘Very Good’, wat ook het streven van de opdrachtgevers was. Rekening houdend met het feit dat het een verbouwing betreft, is dit een zeer bijzondere prestatie.” Het laatste geldt ten slotte tevens voor het interieur, dat van een tijdloze schoonheid is en zo ook een belangrijke bijdrage levert aan de duurzaamheid. En, stelt Willemse: “Dit is het soort architectuur dat we graag maken.” www.dreessenwillemse.nl
18
PIP004_Rabobank .indd 18
22-08-14 11:55