Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) Startbijeenkomst Energiestrategie Midden-Holland Woensdag 22 juni 2016
Workshopronde I – sessie C
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET)
•
GR: samenwerking van 8 gemeenten, o.a. thema energie
•
Van onderzoek wat ruimtelijk kan (1.0), naar 8 potentiestudies (2.0) en een regionaal uitvoeringsprogramma (3.0)
•
Ambitie: in zes stappen naar een energieneutrale regio in 2040
•
Samen met stakeholders en ambassadeurs
•
“From zero to hero” in 2,5 jaar
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) Waarom energietransitie? • • •
Fossiele energiebronnen raken op CO2-uitstoot verandert het klimaat Geopolitieke situatie: afhankelijkheid van (instabiele) regio’s
En vooral omdat! • • •
Energietransitie kansen biedt voor de werkgelegenheid en economie In Parkstad jaarlijks € 500 miljoen aan energiekosten wordt betaald Energietransitie gaat over besteedbaar inkomen van inwoners
• Energie = ruimte
?
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) Centraal uitgangspunt: Een onderbouwde ambitie, we roepen niet zomaar iets!
Doelstelling: De regionale potenties voor energiebesparing én duurzame energieopwekking …en op basis daarvan een onderbouwde ambitie uitspreken over de toekomstige energiehuishouding in Parkstad Limburg
…vanuit de context gekeken wat mogelijk, passend en gewenst is, géén doorvertaling van abstracte, top-down opgelegde doelstellingen
energie
Energiebesparing
Duurzame energieopwekking
tijd
+ 29,6 PJprimair
+ 22,4 PJ
37%
Woningen
29%
Publieke & Commerciële Dienstverlening
16%
Verkeer en vervoer
16%
Industrie en energie
<1%
Landbouw
<2%
Overig
Energiebesparing: 10,1 PJ (33%)
Twee scenario’s: voorbeeld zon-PV Technisch
8.100 ha 70 PJ
Integraal
8.100 ha
1.300 ha 11,5 PJ
Zonne-energie – integraal scenario
Biomassa – integraal scenario
Warmte-koude opslag – integraal scenario
Waterkracht – integraal scenario
Grote windturbines – technisch scenario
Grote windturbines – integraal scenario
Duurzame energieopwekking: 20,8 PJ
13,0 PJ
Regionaal Ambitiedocument PALET 1.0 Conclusies • • • • • • • • •
29,6 PJ fossiel energiegebruik waarvan 45% verlies We kunnen 10,1 PJ besparen tot 2040 We kunnen 20,8 PJ opwekken, maar hebben maar 13 PJ nodig We hebben dus iets te kiezen en kunnen aan knoppen draaien We kunnen in 2040 energieneutraal zijn 66% energiegebruik in gebouwde omgeving 500 miljoen energierekeningen waarvan 224 miljoen huishoudens 98% verdwijnt uit de regio Energietransitie is economie
PALET 1.0
PALET 2.0
PALET 2.0: Energiepotenties per gemeente Volgens dezelfde methode als PALET 1.0: 1. Nulmeting: huidige energievoorziening 2. Besparingspotentie in de diverse sectoren (wonen, publieke dienstverlening, commerciële dienstverlening, industrie, verkeer en vervoer, landbouw etc.) 3. Duurzame opwekkingspotentie (zonne-energie, windenergie, biomassa, warmte-koude opslag)
Aangevuld met: Een onderbouwd perspectief per gemeente, waarin op basis van gemeentespecifieke potenties aanbevelingen worden gedaan voor de uitvoering.
PALET 2.0: Gemeente Heerlen
Nulmeting: het huidige energiegebruik Gemeente Heerlen
Parkstad Limburg
PALET 2.0: Heerlen Nulmeting: jaarlijkse energiekosten in Heerlen = €
193 miljoen
PALET 2.0: Heerlen Het energiegebruik in de sector woningen: 3.677 TJ
PALET 2.0: Heerlen Het energiegebruik in de publieke dienstverlening: 1.980 TJ
PALET 2.0: Heerlen Het energiegebruik in de commerciële dienstverlening: 2.308 TJ
PALET 2.0: Heerlen Het energiegebruik in de industrie: 1.638 TJ
PALET 2.0: Heerlen Besparingspotentieel: 4.099 TJ op 12.355 TJ (33%)
Twee scenario’s: technisch en integraal Technisch maximale capaciteit voor hernieuwbare energie opwekking in de regio
Integraal capaciteit voor hernieuwbare energie vanuit ruimtelijk realistisch perspectief
PALET 2.0: richting uitvoering (besparen én opwekken)
Morgen beginnen, snel resultaat: - Verduurzaam het publieke vastgoed - Begin met de particuliere woningvoorraad
Morgen beginnen, later resultaat: -
Versnel het gesprek met de woningcorporaties Ga het gesprek aan met de commerciële dienstverlening en industrie Begin met analyse en onderzoek naar grootschalige opwekking Enthousiasmeer, activeer en betrek mensen: communicatie
PALET 3.0
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET 3.0) Uitgangspunten PALET 3.0: Uitvoeringsprogramma 2016-2020 • • • •
Gefundeerd en gestructureerd Herleidbaar en meetbaar Afgestemd en samenhangend voor acht gemeenten en dus één regio In 6 stappen van 4 jaren met tussen-evaluaties naar 2040
• • • • •
Realistisch: Parkstad loopt achter (1,5% tegen 5,6% landelijk) Ambitie is 8% besparing en 8% duurzame energieopwekking voor 2016-2020 Van 10,1 PJ besparing en 13 PJ duurzame opwekking tot 2040 Kwalitatief (wat), kwantitatief (hoeveel) en locatief (waar) Ruimte voor lerend netwerk (systeemverandering)
Wat moet PALET 3.0 (bv. deel Brunssum) opleveren tot 2020? In 2020 kan dit (8%) in Brunssum bespaard en duurzaam opgewekt worden: Potentie besparing
Totaal
Woningen
TOTAAL (TJ) Potentie opwekking
Toepassing PV PV grondgebonden Zonnecollectoren Asfaltcollectoren
Totaal ZON Potentie opwekking
Toepassing Windturbines (3MW) Gebouwgebonden windturbines
Toepassing Open/gesloten systeem Bodemwarmtewisselaar Totaal WKO Potentie opwekking
Toepassing
stortplaatsgas mest bermmaaisel houtige biomassa stro snoeihout GFT Totaal BIOMASSA TOTAAL (TJ)
TJ 20,86 27,61 2,31 9,39 60,16
Totaal
# 0,65 31,76
Totaal WIND Potentie opwekking
21,84 Woningen
ha 2,46 3,25 0,14 1,00 6,85
Totaal
ha 24,10 24,10
48,21
TJ 6,53
0,14
2,31
0,90
8,84
TJ 26,11 26,93 53,05
#
TJ n.v.t.
ha 16,14 16,14 32,28
0,07 0,07
125,04
ton
ha 0,59
0,59
# 0,15 4,90 5,05
TJ 17,49 18,04 35,52
ha 3,20 3,20 6,40
5,00
ha 1,07 2,21
TJ 9,12 18,74
3,28
27,86
TJ 2,43 0,02 2,45
# 0,08 8,93 9,01
TJ 3,47 3,57 7,04
ha 4,76 4,76 9,53
TJ
ton
0,23 0,06 0,30 44,73
54,76
TJ
ton
7,60
ha 0,03
1,00 1,03
0,00 Overig (o.a. landbouw)
TJ 0,21
9,39 9,60
Infrastructuur, verkeer en vervoer
ha
TJ
1,04
8,87
1,04
8,87
Overig (o.a. landbouw)
TJ # TJ # TJ 1,22 n.v.t. n.v.t. 0,43 6,90 0,04 n.v.t. n.v.t. n.v.t. n.v.t. 1,25 0,00 0,00 0,43 6,90 Infrastructuur, verkeer en vervoer
TJ 5,16 5,32 10,48
Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie
54,76 3,36 97,26 100,62
TJ 5,00
Overig (o.a. landbouw)
Infrastructuur, verkeer en vervoer
Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie
Woningen
TJ 0,00 0,01 0,06 0,62 0,16 0,23 0,06 1,15
16,88
Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie
Woningen
Totaal
ton n.v.t. 24,50 10,56 54,76 10,40 3,36 97,26 200,85
ha 0,77
17,93 17,93
19,04
Infrastructuur, verkeer en vervoer
Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie
Woningen
TJ 10,55 n.v.t. 0,13 10,68
0,66% van ha oppervlak Parkstad Limburg
Publieke dienstverlening Commerciële dienstverlening, industrie en energie
65,36 Totaal
87 ha oppervlak
ha n.v.t. n.v.t. 0,00
Overig (o.a. landbouw) TJ n.v.t. n.v.t. 0,00
Infrastructuur, verkeer en vervoer TJ
ha n.v.t. n.v.t. 0,00
TJ n.v.t. n.v.t. 0,00
Overig (o.a. landbouw)
ton
TJ
10,56
0,06
ton
TJ
24,50
0,01
10,40
0,16
34,90
0,17
0,62
0,62 15,12
0,00
0,00 39,60
10,56
0,06 9,66
15,93
8%
Energiebesparing: 10,9 % Duurzame energieopwekking: 8,3 %
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) Wat heeft PALET tot dusverre opgeleverd? • • • • • • • •
From zero to hero. In 2013 wisten we niets, nu zijn wij koploperregio in Nederland (Urgenda, VNG, uitnodigingen binnen- en buitenland) Kaderstellend energiebeleid van 8 gemeenten Gefundeerd, afgestemd, samenhangend, niet vrijblijvend Randvoorwaarden scheppend Stip op de horizon Massa Lerend netwerk Enorme economische kans: +/- € 750 miljoen investering
Parkstad Limburg EnergieTransitie (PALET) Waar staan wij nu? Zoeken naar de juiste weg: implementatie en proces • • • • • •
Broedkamer is regiekamer: kwalitatieve monitoring Organiseren van regionale én (8x) gemeentelijke uitvoering Noodzakelijke procesmiddelen: aanjaag- en uitwerkgeld (+/- 1,5 miljoen) Want: in beweging brengen investeringsvolume € 750 miljoen Samenwerking met EU, Rijk, Provincie, stakeholders/ambassadeurs en inwoners Concreet aan de slag met projecten: Zonnepanelenproject Parkstad
Zonnepanelenproject Parkstad Peildatum: 21 juni 2016
Brunssum: Heerlen: Kerkrade: Landgraaf: Nuth: Onderbanken: Simpelveld: Voerendaal: Totaal Parkstad:
Interesse 212 690 398 104 60 191 201 196 2.052
Richtlijn 1e tranche 500 1100 650 550 275 150 180 220 3.625
% 42,4% 62,7% 61,2% 18,9% 21,8% 127,3% 111,7% 89,1% 56,6%
PALET als Integraal Management Systeem visie: nulmeting, energiebesparing en duurzame opwekking (c.q. update): PALET 1.0 & 2.0
evaluatie en verslaglegging
implementatie PALET 3.0 & monitoring PALET 4.0
1.0 regionale ambitie 2.0 lokale potenties 3.0 uitvoeringsprogramma 4.0 monitoring
bestuurlijke besluiten: PALET 1.0 & 2.0, en opdracht voor PALET 3.0
uitvoeringsprogramma (c.q. update): PALET 3.0
bestuurlijke besluiten: PALET 3.0
Kritische succesfactoren 1. Je moet massa hebben, regie kunnen voeren, proces kunnen sturen
2. Gemeente of niet-vrijblijvende samenwerking zoals een GR 3. Er moet een sense of urgency zijn: bedreiging en/of er is iets te halen 4. Passend bij het gebied: integraal ruimtelijk realistisch scenario 5. Weten waarover je het hebt: gefundeerd onderzoek 6. Er moet iets te kiezen zijn: knoppensysteem 7. Organiseer lange adem: integraal management systeem (cyclisch) 1. Visie en kader voor lange termijn (2040) 2. Uitvoeringsprogramma voor termijnen (kwantiteit, kwaliteit, locatie) 3. Monitoring voor voortgang, evaluatie en bijsturing (o.a. technologie)
8. Ambitie en lef
