raadsvoorstel
Raadsvergadering: 11 december 2012 Agendanummer: Afdeling: Dienstverlening Onderwerp: Lokale uitvoeringsvariant Wsw Dinkelland
Aan de raad Denekamp, 13 november 2012
Voorstel Kennis te nemen van de resultaten van het project “Lokale uitvoeringsvariant Wsw Dinkelland” zoals uitgewerkt in het Businessplan Werk- en Dienstenbedrijf Dinkelland. In te stemmen met de voorgestelde uitvoeringsstructuur van het Werk- en Dienstenbedrijf Dinkelland, zoals geschetst in het Businessplan Werk- en Dienstenbedrijf Dinkelland. Het college op te dragen om gezamenlijk met de gemeenten Losser en Oldenzaal de transitie van Top-Craft BV/GR WOT naar de voorgestelde uitvoeringsstructuur te voltooien. Algemeen Landelijk: Het terrein van de Sociale Zekerheid is op dit moment meer dan ooit in beweging. Zo wordt er door het Rijk fors bezuinigd, neemt de werkloosheid toe en staan er herzieningen in de Sociale Zekerheid op stapel. Het sociale en financiële afbreukrisico van de gemeente maakt een fundamentele herbezinning op het terrein van Sociale Zekerheid noodzakelijk. Een van de belangrijkste ontwikkelingen binnen de gemeentelijke verantwoordelijkheden op het gebied van de Sociale Zekerheid is het voornemen om de sociale zekerheid te hervormen. Het kabinet Rutte I was daarbij voornemens de Wet werken naar vermogen (Wwnv) te introduceren. De Wwnv beoogde een ontschotting tussen de Wet werk en arbeidsondersteuning jonggehandicapten (Wajong), de Wet werk en bijstand (Wwb) en de Wet sociale werkvoorziening (Wsw). De gemeente zou conform het voorstel de taak krijgen uitvoering te geven aan de Wwnv. Daarbij werd de gemeente voor de volgende vraagstukken gesteld: Groeiende mismatch tussen beschikbaar werk en gevraagd werk (arbeidsmarktontwikkeling). Meer taken én beleidsmatige en financiële verantwoordelijkheid krijgen in het arbeidsmarktbeleid (decentralisatie taken zoals Wajong en AWBZ). Gekort worden op de middelen om de doelgroep te ondersteunen. Regeerakkoord 2012 – Participatiewet: In het regeerakkoord van het kabinet Rutte II is opgenomen dat het wetsvoorstel Werken naar Vermogen wordt vervangen door een nieuwe Participatiewet, in te voeren op 1-1-2014. Het kabinet ontwerpt een quotumregeling voor het in dienst nemen van arbeidsgehandicapten door grotere werkgevers. Instroom in de Wsw in zijn huidige vorm en voorwaarden wordt gestopt met ingang van 1-12014. Gemeenten krijgen binnen de kaders van de participatiewet de ruimte om beschut werk zelf te organiseren als voorziening. Voor deze nieuwe voorziening beschut werk komen geleidelijk middelen beschikbaar voor structureel 30.000 plekken, afgestemd op 100% Wet Minimum Loon. De verplichting voor gemeenten om één op de drie vrijgevallen plaatsen in de sociale werkvoorziening op te vullen vervalt. Vanaf 1-1-2014 nemen de middelen voor de nieuwe Participatiewet over een periode van zes jaar geleidelijk af. Gemeente Dinkelland: Uw raad heeft op 24 april 2012 besloten voor de toekomstige uitvoering van de Wet sociale werkvoorziening (Wsw) een lokale uitvoeringsvariant vorm te geven. Daarbij werd gelijktijdig het voornemen uitgesproken de samenwerking in Top-Craft BV (i.c. de GR WOT) te beëindigen. Ten aanzien van de vorm te geven lokale uitvoeringsvariant werd het voornemen uitgesproken om: De werkvorm ‘Beschut werken binnen’ onder te brengen bij een derde, bijvoorbeeld een zorginstelling;
Ontw: HKd, coll:
2
De werkvorm ‘Werken op locatie’ onder te brengen bij een derde, bijvoorbeeld een commerciële partij of een zorginstelling; De werkvorm ‘Groen’ onder te brengen bij de gemeente Dinkelland of bij een derde; De werkvorm ‘Detachering/Begeleid werken’ onder te brengen bij een derde, bijvoorbeeld een commerciële partij.
Doordat de Wwvn controversieel werd verklaard, heeft een groot aantal gemeenten er voor gekozen vooreerst de lokale invulling van de Wwvn op ‘hold’ te plaatsen. Echter dit is voor de gemeente Dinkelland niet wenselijk, omdat t.a.v. de Wsw het voorgenomen besluit werd genomen de huidige samenwerking met de gemeente Losser en Oldenzaal in Top-Craft BV te beëindigen. Daarnaast heeft ons College aangegeven inzicht te willen verkrijgen in de re-integratiemogelijkheden om uitkeringsgerechtigden die gebruik maken van de Wwb terug te leiden naar de arbeidsmarkt. Toelichting Businessplan op hoofdlijnen Om inzicht te verkrijgen in een voor de gemeente Dinkelland passende lokale uitvoeringsvariant werd in de periode mei – september 2012 een onderzoek uitgevoerd. In dit onderzoek is in beeld gebracht op welke manier de gemeente Dinkelland invulling kan geven aan de lokale uitvoering van de Wsw, gekoppeld aan andere wettelijke kaders in de Sociale Zekerheid (Wwb, Wajong). Het onderzoek heeft geresulteerd in bijgevoegd Businessplan. Uit het Businessplan kunnen de volgende (belangrijkste) conclusies getrokken worden t.a.v. de vormgeving van een lokaal Werk- en Dienstenbedrijf Dinkelland (verder te noemen WDD): Belangrijkste conclusies aan de vraagzijde: Vanuit het bestaande opdrachtenbestand van Top-Craft BV, gekoppeld aan de concrete interesse in de lokale arbeidsmarkt van nieuwe klanten, is er voldoende potentie om het WDD succesvol in de lokale arbeidsmarkt te plaatsen. Belangrijke factoren zijn daarbij: De toegezegde medeverantwoordelijkheid van de lokale ondernemers in het concept. Een goede aansluiting van vraag en aanbod door het tot stand brengen van de match op basis van scherp gedefinieerde functievereisten aan de vraagzijde en scherp gedefinieerde competenties van de beschikbare medewerkers aan de aanbodzijde. Kwalitatief goede en direct beschikbare werkbegeleiding vanuit het Werk- en Dienstenbedrijf. De inzet van een onderscheidend kwaliteitskeurmerk voor participanten in het concept. Het toezicht op de in aanbestedingen opgelegde verplichtingen t.a.v. social return vanuit het concept. Belangrijkste conclusies aan de aanbodzijde: Vanuit het Dinkellandse medewerkersbestand van Top-Craft BV, gekoppeld aan de inzet van uitkeringsgerechtigden vanuit de Wwb (en in een later stadium de Wajong) ontstaat voldoende kritische massa en potentie om een lokaal WDD succesvol in de lokale arbeidsmarkt te plaatsen. Belangrijke factoren zijn daarbij: De goede aansluiting van aanbod en vraag door het tot stand brengen van de match op basis van scherp gedefinieerde competenties aan de aanbodzijde en scherp gedefinieerde functievereisten aan de vraagzijde Koppeling van de inzet van medewerkers vanuit de Wsw en de Wwb, ondanks het ontbreken van een wettelijk kader (vanuit de Wwnv) Het plaatsen van de Wsw geïndiceerden vanuit de wachtlijst op de openvallende Wsw plaatsen i.v.m. pensionering van de huidige medewerkers De mogelijke uitbreiding van de doelgroep vanuit de Wet Participatieplaatsen en het 1000jongerenplan van de Provincie Overijssel. Belangrijkste conclusies organisatorische randvoorwaarden: Door de ontwikkelde structuur (Stichting en Coöperatieve Vereniging UA) en het gegeven dat ondernemers als lid willen toetreden, wordt het commitment van de lokale ondernemers geborgd. Aanbevolen wordt een beleid t.a.v. de toepassing van Social Return (inzet van mensen met een grote(re) afstand tot de arbeidsmarkt) te formuleren en het toezicht op de toepassing van Social Return (tegen nader te bepalen voorwaarden) bij het WDD onder te brengen Voor de invulling van de lokale uitvoeringsvariant wordt de voorkeur uitgesproken voor het vormgeven van het WDD als een project voor de periode van 3 jaar (van 2014 tot 2016).
3
Tijdens de projectdoorloop kunnen de t.b.v. het concept ontwikkelde modellen en (wederzijdse) ervaringen gedeeld worden met de gemeente Tubbergen enerzijds en de gemeenten Losser en Oldenzaal anderzijds, om vanuit een best-practice benadering te komen tot evaluatie, aanpassing en optimalisering van het ontwikkelde concept (en de varianten van Losser, Oldenzaal en Tubbergen) in 2016.
Belangrijkste conclusies juridische randvoorwaarden: De ontwikkelde structuur (Stichting en Coöperatieve Vereniging UA) is juridisch beoordeeld en wordt vanuit juridisch oogpunt uitvoerbaar geacht. De keuzes in het concept t.a.v. het al dan niet (Europees) aanbesteden van de diverse percelen wordt aanbestedingtechnisch uitvoerbaar geacht. Belangrijkste conclusies sociale randvoorwaarden: De ontwikkelde benadering t.a.v. het werkgeverschap, de van toepassing zijnde arbeidsvoorwaarden (Cao’s) en de specifieke inzet van arbeidsovereenkomsten worden arbeidsrechtelijk uitvoerbaar geacht. De inzet vanuit personele de formatie van GR WOT/Top-Craft BV/Priwotco BV resp. de gemeente Dinkelland dient nader te worden uitgewerkt. Belangrijkste conclusies financiële randvoorwaarden: De ontwikkelde financiële randvoorwaarden zijn (vanuit fiscale optiek) extern beoordeeld en worden (na toetsing door de inspectie) uitvoerbaar geacht. Een financiële doorkijk op basis van de gemaakte keuzes in het businessplan is complex, risicovol en deels gebaseerd op inschattingen. De belangrijkste onzekerheden daarbij betreffen de inhoud en timing van de nieuwe Wwnv en de onzekere economische situatie. Onder aanname van de gepresenteerde betrouwbaarheidsinschatting wordt in het Businessplan Werk- en Dienstenbedrijf (Hoofdstuk 5 – Financiële Doorrekening) meerjarig in beeld gebracht hoe het WDD zich bedrijfseconomisch ontwikkelt. Op basis van de resultaten van Fase II is het noodzakelijk de Financiële doorrekening aan het eind van Fase II te herijken. Het afbouwen van het door Dinkelland beschikbaar te stellen jaarlijkse exploitatietekort (Begroting 2013 - € 688.000, -, vanaf 2015 - € 588.000, -) tot een aanzienlijk lager bedrag lijkt haalbaar. Planning vervolg
Fase I - Haalbaarheidsonderzoek: mei 2012 – november 2012:
De resultaten van deze eerste fase liggen nu ter besluitvorming voor en zijn samengevat in het Businessplan Werk- en Dienstenbedrijf Dinkelland.
Fase II – Kwartier maken: december 2012 – augustus 2013:
Op basis van de uitkomsten van de eerste fase kan de gemeenteraad op 11 december 2012 besluiten in te stemmen met de nadere uitwerking van het WDD. Op basis van het businessplan kan in de tweede fase gestart worden met de verdere uitwerking, zoals uitgewerkt in het Businessplan Werk- en Dienstenbedrijf Dinkelland – Hoofdstuk 6.
Fase III – Opstarten Werk- en Dienstenbedrijf Dinkelland – september 2013 t/m juni 2014:
In de derde fase wordt de nieuwe organisatie opgestart. Met de ingrediënten van de eerste en tweede fase is een ondernemingsplan in detail ontwikkeld. Was het in de tweede fase nog ‘droog oefenen’, nu richt de uitwerking zich op het concreet oprichten in operationeel opstarten van het WDD. Ten tijde van de derde fase wordt geschat dat ook het (bijgestelde) wetsvoorstel Wet Werken Naar Vermogen (Wwnv) door het kabinet aangeboden zal worden aan de Tweede Kamer. Op basis van dit wettelijke kader worden de Wajong, Wwb, WIJ en Wsw formeel ontschot en krijgt de gemeente de taak om uitvoering te geven aan de Wwnv. Onafhankelijk van de invoering van de Wwnv (inmiddels Participatiewet) gaan wij er van uit dat het WDD opgericht wordt, waarbij op Dinkellandse schaal de Wsw en de Wwb (en in een later stadium de Wajong) deels of geheel wordt ontschot. Gelijktijdig zal Top-Craft BV worden ontmanteld. Wij hebben daarbij in de gemeente Dinkelland de volgende planning voor ogen, die is afgestemd op de stappen die de gemeente Losser en Oldenzaal gaan ondernemen:
4
Uiterlijk 1 juni 2013: oprichting Stichting en Coöperatieve Vereniging UA 1 september 2013: onderbrengen van de werkvormen Detachering en Begeleid werken (Wsw) bij de Stichting 1 september 2013: start van de Coöperatieve vereniging UA t.b.v. de werkvormen Detachering en Begeleid werken (Wsw) 1 september 2013: start tewerkstelling, begeleiding en coaching van Wwb medewerkers via de Coöperatieve vereniging UA 1 januari 2014: onderbrengen van de werkvorm Groen (Wsw) bij de Stichting 1 juli 2014: afronding aanbesteding en onderbrengen werkvorm Beschut werken (Wsw) bij een externe partij
Regeerakkoord 2012 – Participatiewet en het Businessplan Hoewel de Participatiewet nog nader uitgewerkt moeten worden ziet het er naar uit dat de keuze van de drie gemeenten met een vooruitziende blik is gemaakt. Met het voorgenomen ritme van het uitnemen van bedrijfsonderdelen van Top-Craft BV is tevens ruimte gemaakt om te anticiperen op de mogelijke nieuwe vormgeving van een voorziening beschut werken. De geleidelijk afname van de doelgroep tot 30.000 plekken vraagt van de nieuwe gemeentelijke uitvoering flexibiliteit. Uiteindelijk lijken de nu bekende contouren van de Participatiewet uitstekend aan te sluiten op het WDD. Transitieplan Top-Craft BV De definitieve besluitvorming van de drie colleges en raden over de nieuwe lokale uitvoering van de Wsw vormt de input voor de inrichting en de koers van het transitieplan. Het transitieplan beschrijft een evenwichtige en zorgvuldig getimede overdracht van de taken en werkzaamheden van het uitvoeringsbedrijf Top-Craft B.V. naar de nieuwe uitvoerders. De 3 colleges en het bestuur van de GR-WOT zijn de gezamenlijke opdrachtgevers van het transitieplan dat zal worden voorbereid door de transitiewerkgroep, samen met de (transitie)directeur van Top-Craft BV. De aanpak is erop gericht om zo snel mogelijk na de besluitvorming in de 3 raden een concept-transitieplan te presenteren. Zodra de drie colleges het concept-transitieplan hebben vastgesteld kan het door het AB van de GRWOT worden besproken en voor advies aan de OR van Top-Craft BV worden voorgelegd. Uiteraard worden ook de raden van de drie gemeenten in bezit gesteld van het door de colleges vastgestelde transitieplan. Na het verkrijgen van het advies van de OR, zal het AB van de GR-WOT een definitief besluit nemen en gaat de feitelijke transitie van start. Het is belangrijk om zorgvuldigheid in aanpak en besluitvormingstraject te betrachten en ruimte te bieden voor het adviestraject van de OR. Het is daarom op dit moment te vroeg om voor die feitelijke start al een harde datum aan te geven. Niettemin heeft de Stuurgroep die de transitie aanstuurt als wens uitgesproken, mede op basis van de lokale uitvoeringsplannen, om voor de overgang van de bedrijfsonderdelen naar de nieuwe uitvoering het volgende ritme te hanteren: • Detachering en Begeleid werken: 1 september 2013. • Groen: 1 januari 2014. • Beschut: 1 juli 2014. De keuze voor de volgorde en de data zis ingegeven door enerzijds de tijd die nodig is om de nieuwe uitvoeringsstructuur in de drie gemeenten zorgvuldig tot stand te brengen en anderzijds de seizoensinvloeden die met name bij het uitnemen van Groen een rol spelen zoveel mogelijk te reduceren. Deze afspraak vormt de basis voor het op te stellen transitieplan. Daarvan kan alleen worden afgeweken in goed onderling overleg en op basis van onoverkomelijke problemen in de uitvoering ervan. Die problemen kunnen zich voordoen in het uitvoeringsbedrijf Top-Craft BV, maar ook in het ontwikkelen van de uitvoeringsstructuur voor de nieuwe uitvoering. De raden van de drie gemeenten worden door middel van raadsinfobrieven regelmatig op de hoogte gehouden van de vorderingen in het transitieproces. Financiën T.a.v. de vormgeving van het WDD: Zie Conclusies – financiële randvoorwaarden T.a.v. de kosten, gemoeid met het vormgeven van Fase II van het Businessplan:
5 Dekking binnen de bestaande budgetten t.b.v. de Wsw
Burgemeester en Wethouders van Dinkelland, De secretaris, De burgemeester,
Drs. A.B.A.M. Damer
Mr. R.S. Cazemier
Bijlage(n): Businessplan Werk- en Dienstenbedrijf Dinkelland Analyse Gevolgen invoering Participatiewet (Regeerakkoord 2012) en daarvan afgeleide ontwikkelingen op het Businessplan Werk- en Dienstenbedrijf Dinkelland
