SPECIAL RENOVATIE
Tekst: Twan Epe
R E N O VAT I E
R E N O VAT I E
R E N O VAT I E
R E N O VAT I E
Gemeenten en verenigingen hebben het tegenwoordig niet makkelijk, omdat sponsoren minder geld beschikbaar stellen en gemeenten de huurprijzen omhoog gooien. Sport FM besteedt in deze special over renovatie aandacht aan inventief renoveren. André Bus, docent ruimtelijke ordening en planologie, legt uit dat sportverenigingen bij renovatie kosten kunnen besparen door naar het energieverbruik te kijken en geeft aan dat kunstgrasvelden niet voor iedere vereniging een uitkomst is bij het renoveren van velden met betrekking tot het kostenplaatje. De special renoveren gaat vooral over kostenbesparing.
SPECIAL RENOVATIE / WWW.MEERDANSPORT.NL
57
SPECIAL RENOVATIE
R E N O VAT I E
in het meerjarenonderhoudsplan
Dat gemeenten en sportverenigingen de crisis merken is geen nieuws, maar door inventief te zijn, kunnen gemeenten en sportverenigingen bij de renovatie van sportparken geld besparen bij groot onderhoud. “Daarnaast is het verstandig om bij vervangingsmomenten naar het energieverbruik van de accommodatie te kijken, omdat onderzoek uitwijst dat veel verenigingen niet goed zijn geïsoleerd en aan vervangingsmomenten toe zijn. Dat kan beter en uiteindelijk goedkoper.” De provincie Fryslân en Sport Fryslân hebben in samenwerking met Saxion onderzoek gedaan onder de Friese amateur-sportverenigingen met betrekking tot energieverbruik en de conclusie van dit onderzoek is dat er een groot verbeterpotentieel is met betrekking tot energieverbruik in de accommodaties. “De meeste accommodaties in Friesland zijn geprivatiseerd en van alle accommodaties is de helft slecht tot matig geïsoleerd. Dat houdt in dat tien procent van alle accommodaties toe zijn aan nieuwbouw en maar liefst veertig procent van de amateurclubs moet binnen vijf tot tien jaar groot onderhoud uitvoeren om de isolatie te verbeteren”, geeft André Bus, docent ruimtelijke ordening en planologie bij Saxion, aan. “Energiebesparing is belangrijk, want verenigingen hebben het tegenwoordig moeilijk en moeten vaker renoveren, omdat er bij het aanschaffen van materialen naar de korte termijn wordt gekeken in plaats van naar de langere termijn. Met duurzame energie zijn de kosten op de langere termijn goedkoper, omdat een sportvereniging dan minder vervaningsmomenten nodig heeft.” Veel vervaningsmomenten “Wat mij opvalt is dat vooral kleine verenigingen het zwaar hebben, omdat sponsors zich terugtrekken of minder geld beschikbaar stellen en gemeenten de huur omhoog gooien. De kosten stijgen dus voor veel verenigingen, terwijl verenigingen naast de gebruikelijke kosten steeds meer vervangingsmomenten nodig hebben om hun eigen accommodatie op peil te houden”, vervolgt Bus. “Onderzoek wijst uit dat er bijvoorbeeld ongeveer 2700 voetbalclubs zijn in Nederland, waarvan slechts 108 verenigingen onder nieuwbouw zijn te scharen. De meeste verenigingen in Nederland zijn twintig tot dertig jaar oud, terwijl verenigingen na vijftien tot twintig jaar wel toe zijn aan groot onderhoud. Dat wil zeggen dat veel verenigingen in ons land de accommodatie moeten renoveren om het sportpark op peil te houden. Bij renovatie is het belangrijk om te kijken naar wat de vereniging nodig heeft en duurzaamheid mee te nemen in de renovatie. Duurzaam bouwen is op de korte termijn duurder, maar op de langere termijn goedkoper. Belangrijk is dat er vaker naar de langere termijn wordt gekeken.”
SPECIAL RENOVATIE / WWW.MEERDANSPORT.NL
59
SPECIAL RENOVATIE
Symposium in Friesland “De Friese voetbalclub FC Oldemarkt heeft bijvoorbeeld een overkapping gebouwd met als doel dat het weer minder invloed heeft op het verslechteren van de materialen. Het gevolg is dat de materialen langer meegaan en verenigingen dus langer meegaan. Bij nieuwbouw wordt steeds vaker rekening gehouden met dergelijke constructies, zodat een vereniging minder vervangingsmomenten nodig heeft om de accommodatie op peil te houden en dat is op de langere termijn goedkoper. Verenigingen die moeten renoveren, kunnen duurzame energie meenemen om kosten te besparen. Verenigingen betalen gemiddeld 7000 euro aan energie per jaar, beschikken vaak niet over een energiescan en produceren zelf nauwelijks duurzame energie. De energiekosten zijn vaak tien tot vijftien procent van de jaarbegroting en tachtig procent van de clubs geeft teveel geld uit aan energie. Daarom hebben wij een symposium gehouden bij Sportstad Heerenveen over duurzame sportaccommodaties om verenigingen bewuster te maken.”
De installaties voor verwarming en warm water zijn volgens het onderzoek van Bus vrijwel allemaal op gas met combi/HR ketels en vijftig procent daarvan moet binnen vijf tot tien jaar worden vervangen. “Dit is dus een mooi moment om naar energiebesparing te kijken, omdat veel verenigingen op de korte termijn moeten beginnen met renovatie op het gebied van de installaties. Tien tot vijftien procent van de jaarbegroting per jaar uitgeven aan energie is veel.” Volgens Bus kunnen verenigingen bij de renovatie ook kijken naar de materialen en velden om geld te besparen. “Tegenwoordig is kunstgras een ‘must-have’ voor verenigingen, omdat clubs met kunstgras (bijna) altijd kunnen trainen en er wedstrijden op kunnen spelen. Een kunstgrasveld, met lichtinstallatie, kost veel geld en daarom is kunstgras niet voor iedere vereniging een oplossing die bij de renovatie van het sportpark bijdraagt aan kostenbesparing. Het is bij de renovatie van de velden heel belangrijk om in overweging te nemen wat kunstgras de club oplevert.”
SPECIAL RENOVATIE / WWW.MEERDANSPORT.NL
61
62
SPECIAL RENOVATIE
Kunstgras: oplossing of niet? “Kunstgras kan voor een kleine vereniging een uitkomst zijn als de bebouwing van steden rondom het sportpark het niet toelaat om een extra veld aan te leggen. Dan is het een uitkomst om een grasveld om te turnen tot een kunstgrasveld, zodat de club meer speeluren kan garanderen voor trainingen en wedstrijden”, legt de docent ruimtelijke ordening en planologie uit. Bij groot onderhoud is het omturnen van een grasveld naar een kunstgrasveld voor verengingen die niet kunnen uitbreiden een overweging, omdat de club daardoor meer leden kan inschrijven en bijvoorbeeld een ledenstop kan tegengaan. “Verenigingen moeten daarom altijd in overweging nemen of kunstgras problemen oplost en of het kostenplaatje dat eraan hangt zich op de langere termijn gaat terugverdienen. Een vereniging die alleen kan uitbreiden door het aantal speeluren te vergroten met behulp van een kunstgrasveld kan daardoor op de langere termijn geld aan verdienen. Niet alleen doordat het meer leden kwijt kan op de accommodatie, maar ook omdat kunstgras zich perfect leent voor het organiseren van activiteiten in samenwerking met scholen of een buitenschoolse opvang. Kunstgras is echter niet altijd een oplossing voor verenigingen, omdat niet alle verengingen kunstgras nodig hebben.” Grasvelden moeten worden bijgehouden en doorgezaaid, maar bij kunstgras komen ook nog steeds onderhoudskosten kijken. “Al gaan kunstgrasvelden over het algemeen wel langer mee, dus die velden hoeven minder snel vervangen te worden. Gemeenten met ruimtegebrek kunnen bij renovatie voor kunstgras kiezen, maar bij kleine verenigingen voorziet de accommodatie vaak in het aantal speeluren en drukt het omturnen van een grasveld naar een kunstgrasveld alleen maar zwaarder op de begroting, waardoor een kleine vereniging zich bij de renovatie van het sportpark moet afvragen of de voordelen groter zijn dan de nadelen. Verenigingen kiezen in mijn optiek bij renovatie te vaak voor het aanleggen van kunstgras, omdat het een ‘hebbeding’ is. Kleine verenigingen hebben vaak oudere kleedkamers en kunnen veel beter geld steken in het renoveren van de kleedkamers, waarbij zij kunnen kijken naar het vervangen van verwarming en warm water installaties om kosten te besparen, zodat clubs het financieel wat beter krijgen.”
SPECIAL RENOVATIE / WWW.MEERDANSPORT.NL
SPECIAL RENOVATIE
Naar de toekomst kijken De gemeente Westland heeft bij de renovatie van vijf sportparken in 2012 rekening gehouden met kostenbesparing en naar de langere termijn gekeken door te reflecteren op het verleden. “Levendige en leefbare kernen zijn belangrijk voor Westland. Daar spelen de sportverenigingen een belangrijke rol in. Daar blijven we, ondanks de zorgelijke financiële situatie, in investeren zodat Westlanders kunnen blijven sporten op kwalitatief goede sportparken”, vertelt Jan Bogaard, wethouder sport in de gemeente Westland. “Om de sportparken goed op peil te houden, hebben we in 2012 een aantal renovaties doorgevoerd, waarbij werd gekeken naar het verleden om geld te besparen bij de renovatie. Het kunstgrasveld op Sportpark Polanen heeft er elf jaar opzitten en omdat het veld zijn nut heeft bewezen, is gekozen voor het aanleggen van een nieuw kunstgrasveld, waarbij rekening wordt gehouden met de kosten die renovatie met zich mee zullen brengen. Bij het nieuwe veld is rekening gehouden met het toepassen van duurzame materialen, waardoor het instrooirubber bij een volgende renovatie kan worden hergebruikt en het kunstgrasveld is recyclebaar en kan ook worden afgevoerd.” “Daarnaast hebben we bij andere sportparken de toplaag van de kunstgrasvelden vervangen op dezelfde manier als we bij het nieuwe kunstgrasveld kunnen doen”, geeft wethouder Bogaard aan. “Het is belangrijk dat mensen kunnen sporten op kwalitatief goede accommodaties die veilig zijn en daarom investeren wij in de renovatie van vijf sportparken, maar willen we wel rekening houden met het kostenplaatje door naar de toekomst te kijken. Het gebruiken van duurzame materialen is daarbij een belangrijk punt, omdat de aanschafkosten misschien wat duurder zijn dan van niet-duurzame materialen, maar de voordelen op de langere termijn hebben de overhand.” Bus vindt ook dat verenigingen meer naar de langere termijn moeten kijken. “Gemeenten en verenigingen hebben minder geld tot te besteden, maar sport is zo belangrijk voor de samenleving dat accommodaties goed onderhouden moeten blijven. Daarom kunnen we door infinitief te zijn accommodaties goed onderhouden door verstandig te renoveren, maar tegelijkertijd de kosten proberen te beheersen. Daarom is het besparen van energie en naar de langere termijn kijken belangrijk voor zowel gemeenten als clubs.”
SPECIAL RENOVATIE / WWW.MEERDANSPORT.NL
63
INFORMATIE
[email protected] WWW.KRAGTEN.NL
T 088 - 3366333
ROERMOND SCHOOLSTRAAT 8, HERTEN POSTBUS 14 6040 AA ROERMOND
’S-HERTOGENBOSCH HAMBAKENWETERING 5-J POSTBUS 2309 5202 CH ’S-HERTOGENBOSCH
Voor het renoveren van buitensportvoorzieningen ontbreekt vaak de reservering van budgetten. Gevolg: onverwachte uitgave of uitstel van een benodigde renovatie.
SPECIAL RENOVATIE
Tekst & beeld: Kragten
Budgetreservering renovatie
Renovatie in het meerjarenonderhoudsplan Het onderhoud van een sportpark en het bijbehorende onderhoudsbudget vinden we gelukkig steeds vaker terug in een meerjarenonderhoudsplanning. Voor het renoveren van buitensportvoorzieningen ontbreekt hierbij vaak nog de reservering van budgetten. Gevolg: onverwachte uitgave of uitstel van een benodigde renovatie. Met een goed meerjarenonderhoudsplan (MJOP) heeft een sportparkbeheerder een krachtig instrument in handen om zijn benodigde budgetten te bepalen. Inzicht in de onderhoudskosten is natuurlijk van groot belang om een sportvoorziening zo lang mogelijk optimaal te houden. Het ontbreken van voldoende budget voor goed onderhoud leidt tot beperkt onderhoud of onderhoud op de verkeerde wijze. Uiteindelijk zal de gebruiker en de eigenaar van de sportvoorziening hierdoor geconfronteerd worden met een verkorte levensduur. Maar zelfs met goed onderhoud zal een sportvoorziening op een gegeven moment toe zijn aan renovatie, het gebruik heeft zijn tol geëist en het veld is onvoldoende geschikt voor sportbeoefening. Voor het renoveren van een sportvoorziening is een investering nodig. Helaas ondervinden we in de praktijk vaak dat er geen of onvoldoende budgetreservering heeft plaatsgevonden om de renovatie te bekostigen. Dit kan een aantal uitwerkingen hebben die vaak een effect hebben op de gebruiker van de sportvoorziening. Uitstel van renovatie Zoals vaker gebeurt wanneer er geen geld beschikbaar is voor de vervanging van bijvoorbeeld een versleten auto wordt vervanging uitgesteld. In het gunstigste geval blijft de auto nog een tijdje functioneren. Maar
vaak nemen de onderhoudskosten toe, is de auto onbetrouwbaar en vaak ook onveilig. Voor een sportvoorziening geldt hetzelfde. Een versleten kunstgrasveld kan onveilig zijn, een versleten natuurgrasveld kost meer geld in onderhoud om te blijven voldoen aan zijn functie.
den opgenomen. De eigenaar heeft hierdoor continue zicht op de investeringskosten en, nog belangrijker, wanneer deze te verwachten zijn. De eigenaar en de gebruikers zijn hierbij gebaat, kosten zijn inzichtelijk en een veilg gebruik van het veld en continuiteit van sport en beweging is gewaarborgd.
Eigen bijdrage renovatie “Kan de hoofdgebruiker niet meebetalen aan de renovatie” kan een eigenaar denken wanneer hij “onverwacht” met renovatiekosten wordt geconfronteerd. Op zich is er in basis geen probleem met deze gedachte, mits de hoofdgebruiker dit tijdig wist en hiermee rekening gehouden had bij de bepaling van zijn budgetten
Aangezien goed onderhoud en levensduur hand in hand gaan is het een logische stap om de renovatieplanning op te nemen in het meerjarenonderhoudsplan. Alles is in één overzicht terug te vinden en de benodigde kosten voor renovatie kunnen verdeeld worden en opgenomen in het jaarbudget. Gevolg, inzicht in de benodigde budgetten en een gelijkmatige belasting voor de investeringsbudgetten. Een ander voordeel van de combinatie is dat de beheerder zijn onderhoud kan aanpassen aan de renovatieplanning, de onderhoudsbudgetten worden hierdoor optimaal benut
Investeren Wanneer we een goede sportvoorziening willen houden, blijft er maar één ding over: investeren. Maar deze investering komt onverwacht en zal vaak ten koste gaan van andere benodigde investeringen die wel uitgesteld kunnen worden. Of er wordt weer aanspraak gemaakt op het potje onverwachte kosten. Meerjarenonderhoudsplan Om dit te voorkomen moet vooruit gekeken worden. Stel een renovatieplanning op waarin jaar van aanleg, verwachte levensduur en te verwachten renovatiekosten wor-
SPECIAL RENOVATIE / WWW.MEERDANSPORT.NL
Een goede meerjarenonderhoudsplanning kan in vele vormen worden opgezet, laat u adviseren in de mogelijkheden om de juiste keuze voor uw organisatie te maken.
65
66
SPORT & ACCOMMODATIE
Op deze pagina’s in Sport FM lees je nieuwtjes en noviteiten op het gebied van sportaccommodaties. Soms met als rode draad de special, soms een bepaald evenement of ander accommodatienieuws. Dit keer onder andere Nieuws & Noviteiten op het gebied van renovatie.
Hockeyverenigingen shoppen gratis bij W&H Sports
Banen TV Dirkshorn omgebouwd naar Huisman Probounce all-weather Tennisvereniging Dirkshorn beschikt over vier all weather Probouncebanen met ledverlichting, dat is geïnstalleerd door Oostendorp Nederland. Huisman Sportveldinnovatie bv kreeg op 18 februari de opdracht voor de ombouw van gravel naar Probounce en leverde de banen op 20 maart op. Bij de ombouw werden de onderbouw, drainage, verlichting en het hekwerk in zijn geheel vernieuwd. TV Dirkshorn koos voor Probounce om de goede referenties, de speeleigenschappen, het dagelijks onderhoud, de slijtvastheid van de stabiliteitsmat en de garantieperiode van 15 jaar. Voor meer informatie: www.huismansportveldinnovatie.nl
Expoline lanceert de iGoal in de Benelux
Hockeyverenigingen die hun bouwplannen laten financieren bij de Rabobank, ontvangen de Rabo Hockey Bonus. Verenigingen mogen met de bonus voor vijfduizend euro uit verschillende pakketten, waaronder sportmaterialen die door W&H Sports worden geleverd, kiezen. M.H.C. Heerhugowaard deed dit onlangs, waardoor zij nu beschikken over twee gloednieuwe doelen. “De materialen zijn van W&H sports en de doelen zijn van echte topkwaliteit. Deze doelen, met vrij hangende netten, zijn van de beste kwaliteit van Duits fabricaat, waar menig hoofdklasseclub jaloers op zou worden!”, schrijft de club op haar website. Voor meer informatie: www.whsports.nl
De iGoal is een totaal nieuw ontwikkeld concept voetbaldoel. Dankzij het opblaasbare aspect is dit voetbaldoel makkelijk draagbaar en overal inzetbaar. Er wordt gebruik gemaakt van de 'Rigid Air Technology' die in combinatie met een Thermoplastich polymeer een superlicht en supersterk product opleverd. Door het gebruik van deze technologie wordt het risico op sportkwetsuren drastisch verminderd. Het totaal vrijstaande iGoal systeem is gemaakt uit één geheel en is zeer onderhoudsvriendelijk. Het buizensysteem is driewandig en zodoende zeer sterk. De iGoal kan in nog geen twee minuten opgepompt worden tot een max. druk van 1bar. Onder deze druk reageert het opblaasbaar frame bij impact van een bal bijna identiek als een normaal voetbaldoel uit staal of aluminium. Het gebruikte materiaal is bovendien zeer flexibel en is zowel FIFA als TUV proofed. Vanwege de veiligheid worden deze doelen in landen als Frankrijk reeds verplicht ingezet vanaf de U12. De Igoal wordt steeds geleverd in een draagtas inclusief pomp, grondverankeringen, doelnet. De bijgeleverde pomp kan zowel ingezet worden om het doel op te pompen en ook om het naderhand weer leeg te trekken. Meer informatie: www.voetbalmateriaal.com
w w w. m e e r d a n s p o r t . n l
