Quickscan Mecklenburgweg

Ministerie van Verkeer en Waterstaat

Quickscan Mecklenburgweg Advies inzake de doorstroming bij het kruispunt Ringweg/Mecklenburgweg

21 juli 2008

Ministerie van Verkeer en Waterstaat Groene Golf Team Kluyverweg 4

Het Zuiderkruis 29

2629 HT Delft

5215 MV ’s Hertogenbosch

........................................................................................

Colofon Uitgegeven door:

Ministerie van Verkeer en Waterstaat, Groene Golf Team

Opdrachtgever: Contactpersonen:

Gemeente Best Sandra Brouwers Obe Vallenga

Verantwoordelijke: Telefoon: E-mail:

Martin Muller 06 5064 6701 [email protected]

Uitgevoerd door:

Bas Claassens, adviseur Steven van Oostendorp, teambegeleider

Projectcode:

Best_01_4

Datum:

21 juli 2008

Status:

Definitief

Versienummer:

1.0

2

Het Groene Golf Team helpt graag bij het realiseren van een snellere verkeersdoorstroming De doorstroming op de Nederlandse rijkswegen, belangrijke provinciale en stedelijke routes, is niet overal optimaal. Oorzaken zijn onder meer de groei van het verkeer, tekortschietende capaciteit van de infrastructuur en niet goed afgestelde verkeersregelinstallaties (VRI’s). VRI’s kunnen vaak beter afgestemd worden op de actuele verkeerspatronen. Een betere afstemming van VRI’s bevordert, met name op doorgaande wegen, de verkeersdoorstroming en is goed voor de luchtkwaliteit en/of verkeersveiligheid. Bij een verbeterde doorstroming daalt het aantal voertuigverliesuren voor het verkeer. Het Groene Golf Team (GGT) helpt gemeenten, provincies en het Rijk om de VRI’s beter af te stellen. Dit gebeurt door een analyse van de huidige installaties en het blootleggen van inefficiënte situaties die in de loop van de tijd zijn ontstaan. Waar mogelijk worden aan de hand van ‘quick scans’ direct eenvoudige en snelle verbeteringen uitgevoerd. Zo is in kort tijdsbestek met een kleine ingreep grote winst te behalen. Uiteraard vindt hierover vooraf overleg met de opdrachtgever plaats. De bevindingen worden altijd in een rapport vastgelegd. De adviezen van het team zijn kosteloos. De (eventuele) uitvoeringskosten van de aanbevelingen zijn voor rekening van de wegbeheerder. Het GGT bestaat uit ongeveer 20 afgestudeerde HBO’ers en academici met een verkeerskundige opleiding. Ze staan onder supervisie van ervaren verkeerskundigen en werken vanuit Delft en Den Bosch. Inmiddels heeft een groot aantal wegbeheerders advies gekregen van het GGT. Een deel van de adviezen is al gerealiseerd. Gemiddeld is per kruispunt een winst behaald van circa 10.000 voertuigverliesuren per jaar. De meeste aanpassingen kosten weinig of geen geld, zodat er in maatschappelijk opzicht sprake is van een aantrekkelijk rendement. Het GGT is onderdeel van het project FileProof (fileaanpak op de korte termijn) van het Ministerie van Verkeer en Waterstaat. Bij dit project staan bereikbaarheid en doorstroming centraal. Meer informatie over FileProof vindt u op: www.vananaarbeter.nl onder het kopje ‘filevermindering’.

3

Managementsamenvatting De Ringweg is een van de belangrijkste stroomwegen van de gemeente Best. De gemeente Best wil de doorstroming op de Ringweg garanderen. De ervaring is dat deze doorstroming belemmerd wordt doordat er filevorming ontstaat vanaf het kruispunt ‘Ringweg/Mecklenburgweg’ tot aan de rotonde ‘Ringweg/Willem de Zwijgerweg’. De gemeente Best heeft het GGT gevraagd een analyse uit te voeren van de huidige situatie en mogelijke knel- en verbeterpunten aan te geven. Ook wil de gemeente graag weten of een extra rechtsaf rijstrook aan de zuidelijke tak bijdraagt aan de verbetering van de doorstroming. Bevindingen De visuele waarnemingen en de gegevensanalyse hebben de volgende bevindingen opgeleverd: - Tijdens de ochtendspits is het druk op de Ringweg vanaf het noorden. Er is wachtrijvorming tot aan de rotonde geconstateerd. De wachtrij kan tijdens het groen volledig afrijden; - Het verkeer wordt tijdens de avondspits probleemloos verwerkt; - De koplus voor de linksaffer van de Ringweg naar de Mecklenburgweg blijkt te gevoelig ingesteld. Hierdoor worden voertuigen op de andere rijstroken te detecteren; - De detectielussen van de fietsers zorgen direct voor een aanvraag doordat er geen bezettijd is ingesteld. De vele roodrijders zorgen hierdoor voor een onterechte aanvraag. Rechtsafslaande fietsers uit het Plantheuvelpad zorgen ook voor een aanvraag terwijl deze niet van het verkeerslicht gebruik hoeven te maken; - De lange detectielus van de Mecklenburgweg zorgt altijd voor een aanvraag. Ook als het verkeer de Klaproos inrijdt en geen gebruik maakt van de verkeerslichten. Geen bezettijd is de oorzaak; - Het verkeer dat de Mecklenburgweg inrijdt, rijdt regelmatig over de korte detectielus bij de stopstreep van de Mecklenburgweg. Hierdoor wordt onterecht groen licht getoond; - De oostelijke helft van de voetgangersoversteekplaats op de Ringweg krijgt meer dan 10 sec. eerder groen dan de westelijke helft. Verkeer uit het zuiden staat hierdoor onnodig te wachten; - Het gemotoriseerd verkeer op de zuidelijke tak van de Ringweg vormt met de parallel rijdende fietsers een hard conflict. Het meeste gemotoriseerde verkeer rijdt rechtdoor waardoor het wachten van fietsers ongeloofwaardig overkomt. Aanbevelingen Op basis van bovenstaande bevindingen doet het Groene Golf Team de volgende aanbevelingen: - de detectiegevoeligheid van de korte detectielus op de noordelijke tak verlagen; - de bezettijd van de fietsdetectorlussen instellen op 2 seconden; - de bezettijd van de korte lus van de Mecklenburgweg instellen op 3 seconden; - de bezettijd van de lange lus van de Mecklenburgweg instellen op 30 seconden; - de ene helft van de voetgangersoversteek Ringweg maximaal 6 seconden eerder groen tonen t.o.v. de tweede helft; - deelconflict tussen gemotoriseerd verkeer vanuit het zuiden en de parallel rijdende fietsers herintroduceren.

4

De kosten van de regeltechnische aanpassingen bedragen naar verwachting +/- €7500. Indien de laatste aanbeveling wordt doorgevoerd heeft een extra rechtsaf rijstrook op de zuidelijke tak naar verwachting nauwelijks effect op de doorstroming. Wordt de aanbeveling niet doorgevoerd, dan zal de doorstroming iets verbeteren. Om inzicht te krijgen in hoeverre dit bijdraagt aan de doorstroming, dient er extra onderzoek verricht te worden. Conclusie Er zijn geen grote problemen wat betreft doorstroming geconstateerd. Tijdens de ochtendspits is de richting vanaf de rotonde ‘Ringweg/Willem de Zwijgerweg’ gewoon erg druk. Zodra deze richting rood heeft bouwt er snel een wachtrij op die bij het groen volledig kan afrijden. De regeling kan wel op een aantal punten verbeterd worden. Door kleine aanpassingen wordt de regeling geloofwaardiger en zal ook de doorstroming verbeteren.

5

1

Inleiding

Op verzoek van de gemeente Best heeft het GGT een quickscan uitgevoerd in de avondspits op het kruispunt Ringweg/Mecklenburgweg.

1.1 Aanleiding De Ringweg is een van de belangrijkste stroomwegen van de gemeente Best. De gemeente Best wil de doorstroming op de Ringweg garanderen. De ervaring is dat deze doorstroming belemmerd wordt doordat er filevorming ontstaat vanaf het kruispunt ‘Ringweg/Mecklenburgweg’ tot aan de rotonde ‘Ringweg/Willem de Zwijgerweg’. Zie figuur 1-2. De gemeente Best heeft het GGT gevraagd een analyse uit te voeren van de huidige situatie en mogelijke knel- en verbeterpunten aan te geven. Ook wil de gemeente graag weten of een extra rechtsaf rijstrook aan de zuidelijke tak bijdraagt aan de verbetering van de doorstroming.

1.2 Situatieschets In het noorden sluit de ringweg aan op de A2, in het zuiden aan de A58. Figuur 1-1 en 1-2 geven een overzicht van de ligging. In Bijlage A is de situatietekening van kruispunt ‘Ringweg/Mecklenburgweg’ opgenomen met richtingnummers. ...............................

Figuur 1-1 Overzichtskaart gemeente Best met in de rode cirkel het onderzochte kruispunt

6

...............................

Figuur 1-2 Kruispunt RingwegMecklenburgweg (in de rode cirkel aangegeven)

Mecklenburgweg

Plantheuvelpad

Aan de oostkant van het kruispunt ligt de Mecklenburgweg. Het Plantheuvelpad ligt aan de westelijke kant en is alleen voor voetgangers en fietsers bestemd. De rotonde ‘Ringweg/Willem de Zwijgerweg’ is noordelijk gelegen. Volgens de gemeente Best ontstaat er tijdens de ochtendspits file op de noordelijke arm van kruispunt ‘Ringweg/Mecklenburgweg’. Deze filevorming is ongewenst.

7

2

De quickscan

De bevindingen van de quickscan staan in de volgende paragraaf beschreven. In paragraaf 2.2 doet het GGT enkele aanbevelingen die de doorstroming op het kruispunt verbeteren.

2.1 Bevindingen quickscan Op maandag 15 oktober 2007 is geschouwd tussen 16:15 en 18:00 uur. Tijdens deze avondspits waren er werkzaamheden op de Mecklenburgweg waarbij de doorgang naar de Akkerwinde versperd was. Woensdag 31 oktober is er geschouwd tussen 7:25 en 9:00 uur. De bevindingen zijn onderverdeeld naar ochtendspits, avondspits en de algemene werking van de regeling. 2.1.1

Ochtendspits

Tijdens de ochtendspits blijkt het vooral druk te zijn op richting 2 (afkomstig van de rotonde). Na een kwartier tellen blijkt de intensiteit van richting 2 op zo’n 1100 PAE/uur te liggen, terwijl de intensiteit van de overige richtingen onder de 200 PAE/uur blijven. De aankomende stroom voertuigen vanaf de rotonde is uniform verdeeld over de tijd. Zodra het licht van richting 2 rood wordt, zorgt de hoge intensiteit voor een snelle wachtrijvorming richting de rotonde. Tussen 7:45 en 8:30 uur is er wachtrijvorming tot aan de rotonde geconstateerd (360m.). Er is echter geen overstaan van voertuigen geconstateerd; de wachtrij kan tijdens het groen volledig afrijden. 2.1.2

Avondspits

Het verkeer wordt goed verwerkt. Er is op geen enkele richting oververzadiging aanwezig. 2.1.3

Werking van de Regeling

Valse aanvraag richting 3 De koplus D3.1 blijkt te gevoelig afgesteld waardoor langsrijdende voertuigen gedetecteerd worden. Dit gebeurt aan beide zijden van de lus. Er is een bezettijd aanwezig, maar indien er een vrachtwagen langzaam langs de lus rijdt wordt een aanvraag gedaan. Het gevolg is een veelal onnodige groenfase voor richting 3 en een langere cyclustijd. Dit is nadelig voor alle richtingen. Geen bezettijd fietslussen Er is geen bezettijd ingesteld voor de fiets detectielussen. Er zijn veel fietsers die door rood rijden en hierdoor wel een aanvraag doen. Het overige verkeer moet hierdoor onnodig wachten. Onterechte aanvraag afslaande fietsers uit Plantheuvelpad Rechtsafslaande fietsers uit het Plantheuvelpad doen een aanvraag voor richting 26 doordat ze over D26.1 fietsen. De oorzaak van de onterechte aanvraag is dat er geen bezettijd aanwezig is voor deze detector.

8

Detector D5.1 zorgt voor een aanvraag door verkeer afkomstig van de Ringweg Het verkeer dat vanaf de Ringweg de Mecklenburgweg in rijdt, rijdt regelmatig over de detectielus D5.1. De bezettijd van D5.1 is te laag ingesteld waardoor deze voertuigen een onterechte aanvraag voor richting 5 veroorzaken. Lange lus detector D5.2 zorgt voor aanvraag voor richting 5 De lange lus detector D5.2 is geconfigureerd om een aanvraag voor richting 5 te plaatsen. Er zijn veel voertuigen die de Prins Hendriklaan komen uitgereden en de Klaproos in slaan. De detector D5.2 reageert op deze voertuigen en zorgt voor een onterechte aanvraag voor richting 5. Lange voorstart voor voetgangers op richting 35 Richting 35 heeft een onnodig lange voorstart (>10 sec) ten opzichte van richting 36. De oversteek van 35 is zeer kort en de lengte van de middenberm ook. Een dermate lange voorstart heeft geen zin en belemmert de doorstroming op richting 8. Conflict 8 met 24 Voorheen was er een deelconflict tussen richting 8 en 24/34 aanwezig. Dit wordt nog steeds bij richting 8 aangegeven met een verkeersbord. Doordat de richting 8 met 24/34 nu een hard conflict vormt moet richting 8 steeds wachten op het langzame verkeer. Het meeste verkeer op richting 8 gaat echter rechtdoor en fietsers op richting 24 fietsers meestal door rood. Dit komt ongeloofwaardig over.

2.2 Conclusies/Aanbevelingen Op basis van bovenstaande bevindingen kan de volgende conclusie getrokken worden: Er zijn geen grote problemen wat betreft doorstroming geconstateerd. Tijdens de ochtendspits is richting 2 gewoon erg druk. Zodra deze richting rood heeft bouwt er snel een wachtrij op die bij het groen volledig kan afrijden. De regeling kan wel op een aantal punten verbeterd worden. Door kleine aanpassingen wordt de regeling geloofwaardiger en zal ook de doorstroming verbeteren. De onderstaande regeltechnische aanbevelingen verbeteren de doorstroming en de geloofwaardigheid. Detectiegevoeligheid detector D3.1 verlagen Om valse aanvragen op richting 3 te voorkomen kan de detectiegevoeligheid van detector D3.1 verlaagd worden. Tevens is een bezettijd van 3 seconden aan te bevelen. Bezettijd fietsdetectorlussen introduceren Door een bezettijd op de fietsdetectorlussen (D24.1, D24.2, D26.1 en D26.2) te introduceren van 2 seconden, zullen door rood rijdende fietsers geen aanvraag veroorzaken. Dit zorgt er tevens voor dat rechtsafslaande fietsers vanuit het Plantheuvelpad geen aanvraag doen.

9

Bezettijd detector D5.1 verhogen Om het verkeer, dat van tegengestelde richting over de lus D5.1 rijdt geen aanvraag te laten zetten, is een bezettijd van 3 seconden aan te bevelen. Detector D5.2 hoeft geen aanvraagfunctie te hebben Detector D5.2 dient te verlengen en niet direct een aanvraag te plaatsen. Dit kan door de bezettijd van detector hoog in te stellen op 30 seconden. Indien de koplus geen voertuig detecteert en er wel een wachtrij staat, zal er toch een aanvraag gedaan worden. Voorstarttijden voetgangers richting 35 en 36 maximeren Een voorstart van maximaal 6 seconden voor richting 35 t.o.v. richting 36 en visa versa zorgt ervoor dat het gemotoriseerd verkeer niet onnodig hoeft te wachten. Deelconflict richting 8 met 24 herintroduceren Om de doorstroming van het verkeer op richting 8 te bevorderen wordt aanbevolen het conflict op te heffen. Tevens wordt er geadviseerd om op richting 24 tegelijk met richting 8 groen te tonen, zodat het afslaande voertuig van richting 8 ziet dat het deelconflict aanwezig is. Richting 34 laten meeaanvragen kost veel extra tijd door de hogere ontruimingstijden. Om veiligheidsredenen is het verstandig om voor het afslaande verkeer snelheidsverminderende maatregelen te nemen. Dit kan bijvoorbeeld met het aanbrengen van een drempel of extra wegmarkering ter hoogte van de fietsoversteek richting 24. Er kan ook gekozen worden voor een knipperlicht dat de afslaande voertuigen op het deelconflict wijst.

De kosten van bovenstaande regeltechnische aanpassingen, met uitzondering van snelheidsminderende maatregelen, bedragen naar verwachting +/- € 7500.

2.3 Extra rechtsaf rijstrook zuidelijke tak De invloed van een extra rechtsaf rijstrook, op de zuidelijke tak van de Ringweg, is niet kwantitatief doorgerekend. Dit gaat te ver voor deze quickscan. Mede omdat de daarvoor benodigde gegevens niet beschikbaar zijn. Wel kan er op basis van verkeerskundig inzicht een verwachting geformuleerd worden. De extra rijstrook is in het groen ingetekend in Bijlage B. Indien er gekozen wordt om het deelconflict tussen richting 8 en 24 te herintroduceren (zie paragaaf 2.2 laatste item), zal de cyclustijd en doorstroming nauwelijks veranderen door het toevoegen van een extra rijstrook. De nieuwe rijstrook met richting 7 zal gelijktijdig met richting 8 groen krijgen indien er geen fietsers op het parallel liggende fietspad fietsen. Als er gekozen wordt om het conflict tussen richting 8 en 24 te behouden, dan zal de doorstroming iets verbeteren met een extra rijstrook. Het doorgaande verkeer op de Ringweg vanaf het zuiden wordt dan niet onderbroken door parallel fietsende fietsers. Om inzicht te krijgen in hoeverre dit bijdraagt aan de doorstroming, dient er nader onderzoek verricht te worden.

10

Bijlage A Begrip aanvraag afrijcapaciteit

Begrippenlijst

Beschrijving Aanvraag voor groen licht. Het maximaal aantal verkeerseenheden dat een bepaalde - door verkeerslichten geregelde rijstrook kan verwerken onder de heersende omstandigheden ten aanzien van de weg, het verkeer en de regeling, als het verkeerslicht voor die rijstrook een uur lang groen licht toont. bezettijd Een bepaalde tijdsduur waarbij een detector moet detecteren, voordat er een aanvraag gezet wordt. BIC regeling Computerprogramma dat verkeerslichten volgens de BIC regelfilosofie regelt. Deze programmatuur is inmiddels verouderd. CCOL regeling Computerprogramma dat verkeerslichten volgens de CCOL regelfilosofie regelt. Cocon Programma om geregelde kruispunten te ontwerpen en te analyseren. coördinatie Een samenhang tussen verkeerslichten waarbij de verkeersstroom meestal zo weinig mogelijk stops hoeft te maken. CROW Het nationale kennisplatform voor infrastructuur, verkeer, vervoer en openbare ruimte. cyclustijd Tijdsduur waarin de fasencycli, inclusief fase-overslagen, van alle richtingen van een verkeerslichtenregeling zijn doorlopen. deelconflict Conflict tussen verkeersstromen die in één groenfasencombinatie worden afgewikkeld en die ten opzichte van elkaar de geldende gedragsregels in acht moeten nemen. detector Instrument waarmee verkeersgegevens worden waargenomen. detectielus Een aangebrachte lus in het wegdek waarmee voertuigen worden gedetecteerd. fasevolgorde De volgorde waarin de richtingen achtereenvolgens aan de beurt zijn om groen licht te krijgen. fasencyclus Opeenvolging van een groen-, geel- en roodfase, dan wel van een groen- en roodfase, per verkeerslantaarn of per signaalgroep. koppeling Verbinding tussen twee of meerdere VRI's. groentijd Tijd dat een verkeerslicht groen toont. hard conflict Situatie waarin het samenkomen of kruisen van verkeersstromen of deelstromen kan leiden tot wederzijdse hinder of verkeersongevallen. intensiteit Aantal verkeerseenheden dat een punt gedurende een bepaalde tijdsduur passeert. koplus Een detectielus vlak voor de stopstreep. lange lus Een lange detectielus die zich meestal op enige afstand van de stopstreep bevindt. meeverlengen Het groen van een richting verlengen. Vaak omdat het niet zinvol is om het licht naar rood te laten gaan. modulenstructuur De modulen, bestaande uit niet conflicterende signaalgroepen, waar het regelprogramma doorheen stapt ter bepaling van welke richting wanneer groen krijgt. ontruimingstijd Tijdsduur die nodig is voor het ontruimen van het conflictvlak. overstaan Een voertuig welke twee maal moet stoppen voor hetzelfde licht. oververzadiging De verkeersintensiteit is hoger dan de capaciteit van een bepaalde richting. PAE Personenauto-equivalent. regelprogramma Computerprogramma dat verkeerslichten regelt. richting Signaalgroep. signaalgroep Groep verkeerslantaarns die gelijktijdig dezelfde fasencyclus doorlopen. sluipverkeer Verkeer dat een andere weg neemt dan de hoofdroute, bijvoorbeeld om drukte te mijden. starre regeling Verkeerslichtenregeling waarbij een vaste volgorde, vaste groentijden en vaste cyclustijden worden gehanteerd, onafhankelijk van het momentane verkeersaanbod. stroomweg Weg, met als hoofdfunctie doorgaand verkeer. synchroon starten Meerdere signaalgroepen tegelijk groen licht geven. verkeerslantaarn Armatuur die een of meer verkeerslichten bevat. verkeersregelinstallatie (VRI) Geheel van technische voorzieningen ten behoeve van verkeerslichtenregeling. verliestijd Het verschil tussen de reistijd van het voertuig als het ongehinderd het kruispunt zou kunnen passeren en de reistijd van het voertuig als het door een verkeerslichtenregeling wordt gehinderd. verzadiging Verhouding tussen de verkeersintensiteit en de capaciteit, rekening houdend met de regeling, in een bepaalde richting. voertuigafhankelijk (VA) Verkeerslichtenregeling waarbij het begin en/of de lengte van de groenfases afhankelijk is geregeld van het verkeer dat door middel van verkeersdetectoren wordt aangemeld. voertuigverliesuren (VVU) Totale verliestijd uitgedrukt in uren voor een richting, kruispunt of netwerk. voorstart Van twee signaalgroepen die gelijktijdig groen mogen tonen, moet één signaalgroep een gedefinieerde tijd eerder groen krijgen dan de andere signaalgroep.

11

Bijlage B

Kruispunttekening

Plantheuvelpad

Ringweg Richting rotonde
Extra rijstrook richting 7

Prins Hendriklaan

12