Verslag Richtlijnadviescommissie 2 maart 2009 Aanwezig: Elise Buiting (voorzitter, AJN), Kitty Rosenbrand (CBO), Saskia van den Toorn (ZonMw), Yvonne van Straten (NVDA), Sabine Neppelenbroek (GGD Nederland), Marga Beckers (secretariaat, RIVM), Trudy Dunnink (secretariaat, RIVM). Afwezig met kennisgeving: Betty Bakker (V&VN), Miranda Teerling (V&VN), Margot Fleuren (TNO), Mascha Kamphuis (TNO), Frank van Leerdam (IGZ), Inge Steinbuch (ActiZ), Remy Hirasing (RIVM/wetenschappelijke commissie), Wike Lijs (RIVM)
1. Opening en vaststelling van de agenda Agendapunt 7 schuift door naar de bijeenkomst van 6 april. 2. Verslag en actiepuntenlijst van de bijeenkomst van de Richtlijnadviescommissie, gehouden op 26 januari 2009 Verslag Pagina 4, punt 9: “de mogelijkheid op” moet zijn “de mogelijkheid om”. De typefout wordt hersteld. Verder zijn er geen opmerkingen. Het verslag wordt vastgesteld. Actiepuntenlijst Punt A11: Carry Wensing gaat Monique van de Veen vervangen. Zij zal vanaf juni de bijeenkomsten bijwonen. Punt A13: concept richtlijn zindelijkheid: wordt april Punt A15: over de concept richtlijn astma contact gehad met Caren Lanting van TNO, dit punt verschuift naar juni. Punt B1: in april komt er meer duidelijkheid over de detachering bij het Centrum Jeugdgezondheid. Dan wordt dit punt opgepakt. Punt B3: Marga Beckers en Saskia van den Toorn zijn er mee bezig. Elise Buiting wil graag meelezen. Punt B6: proefschrift scoliose: wordt a.s. vrijdag verdedigd bij het Erasmus MC. Punt B8: Contact gehad met HKZ. Prettig gesprek, afgesproken dat we hen actief updates van richtlijnen toesturen. Ze hebben te weinig tijd om structureel de bijeenkomsten van de RAC bij te wonen. HKZ is nu bezig met een handboek verpleging en verzorging daarna komt de JGZ aan bod, naar verwachting in 2011. Punt C6: Update dynamisch overzicht wordt twee keer per jaar ter informatie gemaild naar de RAC en HKZ. 3. Ingekomen en verzonden stukken Ingekomen is de brief van het NIP Verzonden zijn: . nieuwsbericht over aangehouden richtlijn ‘excessief huilen’ . brieven aan borstvoedingsorganisaties, NIP en KNOV, . aangepaste richtlijn en overzicht van commentaren en reacties (in uw bezit) . brief Basisvoorwaarden voor implementatie
1
4. Mededelingen: Masha Kamphuis is bevallen van een zoon. Moeder en kind maken het naar omstandigheden goed. De RAC leden sturen een kaartje. Stand van zaken toekomst RIVM/Centrum Jeugdgezondheid en gevolgen voor de RAC. Er is nog geen duidelijkheid. Call ZonMw Programmacommissie Richtlijnen 2008. Saskia van den Toorn legt uit dat op grond van het advies van de RAC de Programmacommissie Richtlijnen van ZonMw heeft besloten de call anders aan te pakken. Andere jaren was er een open call. Nu is besloten zelf partijen te benaderen een voorstel in te dienen: Opvoedondersteuning: TNO en NJi Nazorg pre-dysmaturen: TNO + de orde van medische specialisten Autisme: Trimbosinstituut. De deadline is woensdag 11 maart. In mei worden de voorstellen besproken in de Programmacommissie. Yvonne van Straten meldt dat de NVDA is gevraagd mee te werken aan de ontwikkeling van de richtlijn autisme 5. Zij- instromers Het stuk van Ineke van Eerdenburg is eerder al besproken in RAC. Er is behoefte aan vereenvoudiging en aan een meer compacte versie. Elise Buiting wil graag overleg over welke keuzes we maken en stelt voor een heldere constructie te bedenken. Er zijn veel varianten. Bij sommige richtlijnen is alleen de AJN betrokken, niet de V&VN, soms is de JGZ helemaal niet betrokken geweest. Ook is het lastig om te beoordelen over de toepasbaarheid voor de JGZ is. Wellicht zou een aparte werkgroep dat moeten doen. Er zijn in feite drie ‘soorten’ zij-instromers die eigenlijk ieder een eigen behandeling door de RAC nodig hebben. 1: Zij- instromers waar alleen aan toegevoegd wordt dat de richtlijn bruikbaar is voor de JGZ. 2: Zij- instromers die een ‘JGZ addendum’ behoeven 3: Zij-instromers die omgebouwd zouden moeten worden tot JGZ richtlijn Marga Beckers stelt voor om een voorbeeld te nemen om te checken hoe het verloopt. Kitty Rosenbrand vraagt of alleen EBRO richtlijnen mogen instromen of dat ook consensus richtlijnen als zij-instromer in aanmerking komen. Ze stelt voor eerst de criteria vast te stellen. Er wordt gekozen voor de criteria uit de ‘Notitie Richtlijnen’. Elise Buiting stelt voor om alle genoemde criteria toe te passen inclusief de EBRO criteria als we van een zij-instromer een JGZ richtlijn van willen maken. Zijn er nog aanvullende criteria nodig? De conclusie is dat deze voldoende zijn omschreven. Kitty Rosenband stelt voor een consensus richtlijn alleen als zij-instromer te accepteren als er niets anders is en het onderwerp wel belangrijk is voor de JGZ. Munchhausen by Proxy als voorbeeld: is een consensus richtlijn, geen EBRO richtlijn omdat er niet systematisch is gezocht in de literatuur. Er is wel behoefte aan in het veld en de ontwikkelaars willen er graag mee verder. Je zou de richtlijn ook de status van consensus richtlijn kunnen geven (er staan namelijk wel goede aanbevelingen in)
2
met het bericht erbij dat deze gebruikt wordt totdat er een richtlijn is die volgens de EBRO criteria is ontwikkeld. Naast het checken van de criteria m.b.t. de methodologie gaat het ook gaat om de beoordeling van de inhoud. Als er behoefte is aan het onderwerp van de zij-instromer als richtlijn voor de JGZ moet het onderwerp in het prioriteringstraject worden meegenomen. Elise Buiting vraagt of het beoordelen van zij-instromers een taak is voor de RAC. Het CBO doet dat standaard. De tijdsinvestering is afhankelijk van de uitgebreidheid van de richtlijn. Bij uitgebreide richtlijnen kan het al snel 16 – 20 uur kosten. Marga Beckers merkt op dat we de beoordeling van een zij-instromer beter kunnen beleggen bij instituut die er de expertise voor heeft, zoals het CBO. Ze stelt voor dit punt bij het overleg van het Centrum Jeugdgezondheid met het ministerie te bespreken. Ook zou financiering misschien via ZonMw kunnen lopen, maar daarvoor moet er een aanwijzing komen van het ministerie. Bij de beoordeling zou een advies moeten komen. Bijvoorbeeld: meer onderzoek nodig, verder ontwikkelen voor de JGZ (dan uitzetten via de call van ZonMw) of adopteren als JGZ relevante richtlijn. Het advies vervolgens bespreken in de RAC. Er wordt afgesproken dat er één document ‘zij-instromers’ komt. Trudy Dunnink stelt voor om verschillende routepaden te beschrijven voor de verschillende varianten van zij-instromers. Het Centrum Jeugdgezondheid gaat de documenten zij-instromers samenvoegen en de checklist in het document van Ineke van Eerdenburg aanpassen met de focus op wat RAC kan doen. Huidige zij-instromers zijn: mondzorg, veiligheids kaarten. Marga Beckers stelt voor op verschillende sites zoals van de LEVV te zoeken om te inventariseren of er richtlijnen zijn die ook voor de JGZ bruikbaar zijn. Elise Buiting vraagt of we in kaart brengen wat er al is of laten we alleen nieuwe richtlijnen zij-instromen. Marga Beckers zegt dat er waarschijnlijk bruikbare richtlijnen zijn die al even uit zijn. “Uiterlijk drie jaar oud” zouden we als criterum kunnen gebruiken. Bij oudere richtlijnen wachten op de update. Het ‘overzicht richtlijnen’ van Ineke van Eerdenburg moet worden ge-update, is niet meer compleet. Het Centrum Jeugdgezondheid zal dit doen.
6. Inventarisatie JGZ- opleidingen (i.v.m. attendering op nieuwe richtlijnen voor onderwijs) De lay out moet nog worden aangepast. Opmerkingen van Betty Bakker (via de mail vooraf): introductie cursus JGZ staat er niet op. Deze valt onder TNO Kwaliteit van Leven. De Post HBO –JGZ opleidingen missen. Trudy Dunnink: die zijn er in Utrecht, Leiden en Den Haag. Je zou ook kunnen denken aan de MANP (Master Advanced Nursing Practice). Er zijn veel JGZ - MANP verpleegkundigen (of in opleiding) Andere gewenste aanvullingen: Verplegingswetenschapen, Gezondheidswetenschappen in Nederland (in ieder geval in Utrecht en Maastricht), academische werkplaatsen en medische faculteiten. Het Centrum Jeugdgezondheid zal de lijst aanpassen en de routing/methode uitwerken om deze instituten te informeren over nieuwe richtlijnen. Het is de bedoeling dat ze minimaal twee keer per jaar geïnformeerd worden naar aanleiding van de update van het richtlijnoverzicht.
3
7. Concept- richtlijn zindelijkheid Dit agendapunt schuift door naar de bijeenkomst van 6 april 8. Concept- richtlijn kleine lengte en niet- scrotale testis Het gaat om de determinanten analyse/proefimplementatie van beide concept richtlijnen. Kleine lengte Jammer dat er weinig organisaties mee hebben gedaan aan de proefimplementatie en dat de verpleegkundigen ontbreken. Dat maakt de proefimplementatie zwakker en kwetsbaar. Proefimplementatie vindt eigenlijk straks in de praktijk plaats. Minpunt is dat er nog geen afstemming is met de beroepsgroepen van huisartsen en kinderartsen. Dat moet nog wel gebeuren (is ook aanbeveling in het verslag van de proefimplementatie voor de ontwikkelaars van de richtlijn). De RAC onderschrijft alle aanbevelingen. Na de 2e aanpassing kijken of er nog discussiepunten zijn, zo niet dan toch vaststellen. Dat weinig organisaties mee willen doen is een herkenbaar punt, ook voor het CBO. Sabine Neppelenbroek vraagt zich af, (n.a.v. de randvoorwaarden op blz. 10) of de aanschaf van de Handreiking groeidiagrammen à €20, - een probleem is voor JGZ organisaties. De ervaring is dat JGZ organisaties deze wel bestellen voor hun medewerkers, maar dat kan natuurlijk per organisatie verschillen. Niet scrotale testis Er is wat betreft deze richtlijn geen overeenstemming met de kinderurologen. In de RAC bijeenkomst van 26 januari is besloten deze richtlijn aan te houden en mee te nemen inde ontwikkeling van de multidisciplinaire richtlijn. Daarom wacht de RAC met het beoordelen van de aanbevelingen. Vooral het contactmoment 12 jaar hangt samen met de kritiek van de kinderurologen. Ook daar doet de RAC nu geen uitspraken over. De determinantenanalyse wordt derhalve niet besproken. Het RIVM/Centrum jeugdgezondheid zal nagaan wanneer de multidisciplinaire richtlijn wordt ontwikkeld. 9. Voortgang richtlijnen Update Visus Deze richtlijn wordt door ZonMw gefinancierd. Saskia van de Toorn: Er zijn problemen met de proefimplementatie. Er zijn niet voldoende organisaties te vinden hiervoor. ZonMw heeft TNO gevraagd om een aangepast proefimplementatieplan waarin wordt aangegeven wat wel haalbaar is. Dit plan wordt vervolgens voorgelegd aan de programmacommissie Richtlijnen Jeugdgezondheid. De RAC wil mee denken over oplossingen. Voorstel is om aangepast plan tevens voor te leggen aan de RAC. Yvonne van Straten merkt op dat het gebrek aan belangstelling misschien komt omdat de update niet erg veel verschilt van de oude richtlijn. Vernieuwingen zijn vooral voor het Speciaal Onderwijs. Saskia van den Toorn houdt ons op de hoogte. Testis Zie agenda punt 8.
HPV- vaccinatie
4
RIVM maakt deze. Is geen JGZ richtlijn maar wel relevant voor de JGZ. De vereniging Kritisch Prikken is er ook mee bezig. Wiegendood Er moet nog een voorwoord geschreven worden. De richtlijn kan daarna naar de drukker. Rouw De richtlijn ligt bij de drukker. Er is al een implementatieplan voor. Komt 6 april terug op de agenda. Astma Dit zou in april op de agenda komen, wordt nu juni. Karin Lanting (TNO) gaat er mee verder. Vroegsignalering psycho- sociale problemen Deze richtlijn is verspreid. Sabine Neppelenbroek merkt op dat de validatie van de SDQ voor kleuters en adolescenten moeizaam verloopt: het kost veel moeite om organisaties te vinden voor de validatie. TNO heeft het breed uitgezet en veel moeite gedaan. Er is nog één organisatie voor de kleuters nodig en drie voor adolescenten. Met name JGZ hoofden kunnen het er niet bij hebben gezien hun huidige belasting. Er zijn wel organisaties die de SDQ al gebruiken voor de leeftijdsgroepen waarvoor de SDQ nog niet gevalideerd is. Er wordt voorgesteld de oproep nogmaals in de nieuwsbrief Jeugdgezondheid (van het Centrum Jeugdgezondheid) te zetten. Sabine regelt dat berichtje vandaag of morgen naar het Centrum wordt gemaild. Overdracht gegevens verloskunde en kraamzorg naar JGZ Commentaartermijn is net verstreken: wel commentaar binnen gekomen ook van RIVM’ers. Woensdag heeft Marga Beckers daarover een gesprek met RIVM collega’s. Daarna bespreekt de werkgroep de commentaren nog een keer. Één van de commentaren is: het is geen richtlijn maar meer advies. Kitty Rosenbrand beaamt dat het meer een samenwerkingafspraak is. De richtlijn komt in juni terug in de RAC. E- learning Genoemd project wordt gefinancierd door ZonMw. Het proefimplementatieplan is aangepast: werven gebeurt op individueel niveau i.p.v. op organisatieniveau. ZonMw heeft op verzoek van TNO € 15.000,- extra aan budget toegekend, omdat werving op individueel niveau extra tijd en inspanning kost. De eerste module is begin van dit jaar in een aparte bijeenkomst door TNO gepresenteerd. Het overzicht voorgang richtlijnen is niet compleet, dit wordt nog aangevuld. De RAC vindt overzicht wel een prettige aanvulling bij dit agendapunt. Er zijn geen opmerkingen over andere richtlijnen in ontwikkeling. 10. Rondvraag Sabine Neppelenbroek: GGD NL is gevraagd input te geven voor de handreiking verwijsindex . Hierin staan criteria voor verschillende domeinen zoals omgeving,
5
opvoeding etc. Het is de bedoeling dat deze worden gebruikt door verschillende partners om te bepalen of ze moeten melden in de verwijsindex. GGD NL heeft geen opmerkingen over de criteria maar wel over het gebruik. De professionele inschatting met betrekking tot de balans draaglast-draagkracht blijft belangrijk. Elise Buiting: welke criteria je ook gebruikt, een professionele inschatting blijft altijd nodig. Kitty Rosenbrand heeft een mail gehad van lactatiekundigen. Zij willen ook met EBRO richtlijnen aan de slag. Het CBO gaat met hen kijken wat de mogelijkheden zijn. Wat ze van plan zijn, welke richtlijnen ze willen maken etc. Ze gaan waarschijnlijk een cursus volgen bij het CBO. Marga Beckers: 23 februari was er een IGZ bijeenkomst over indicatoren JGZ. De IGZ wil graag worden betrokken bij het opstellen van indicatoren van richtlijnen. Het voorstel is om dit punt mee te nemen in het ZonMw traject om het zo te borgen. Marga Beckers: reactie van Bettie Bakker over de richtlijn excessief huilen. Het voorblad van de richtlijn is aangepast: de opmerking over het vaststellen van de richtlijn door de beroepsgroepen is eraf. Bettie Bakker is hier niet blij mee omdat de richtlijn wel is vastgesteld door de JGZ beroepsgroepen. Elise Buiting: dat is nog niet heel helder gebeurd. We gaan de richtlijn niet de-implementeren omdat het een bruikbare richtlijn is voor de praktijk. De JGZ beroepsgroepen adviseren de richtlijn niet als preventie en de nieuwste versie te gebruiken. De AJN en de V&VN zullen de richtlijn op hun websites zetten. Saskia van de Toorn: ZonMw wil meer aandacht besteden aan participatie van cliënten bij de ontwikkeling van richtlijnen. Zij zijn in gesprek met de NPCF. Bij ZonMw komt waarschijnlijk een programma patiënten participatie. Vraag: welke gremia kunnen hiervoor benaderd worden? Genoemd worden ‘Het ouderschap’ en cliëntraden van JGZ organisaties. Er komt een regieraad van VWS die klinische richtlijnontwikkeling gaat regisseren. Kitty Rosenbrand: ze zijn nu bezig om de raad voltallig te maken en nog op zoek naar een voorzitter. In medisch contact heeft een artikel gestaan over de regieraad. De mening van de schrijver is dat de regieraad niet nodig is. Ongeveer een half jaar geleden is er een brief van VWS over deze raad rondgestuurd. Marga Beckers zal het artikel in medisch contact opzoeken en rond mailen. 11. Sluiting Elise Buiting sluit onder dankzegging voor de inbreng de vergadering.
6
