Psychiatrie en Psychologie
Klachtgerichte behandeling Unit III
Klachtgerichte behandeling Unit III In deze folder leest u meer over het intensieve klachtgerichte behandelprogramma voor mensen met matige tot ernstige psychische klachten (zoals depressieve klachten, angst, paniek en dergelijke) van de afdeling Psychiatrie en Psychologie van het St Antonius Ziekenhuis. gehad, kan gedacht worden aan dit intensieve klachtgerichte behandelprogramma. Deze keuze wordt echter pas gemaakt na aanmelding en het intakegesprek.
De behandeling vindt plaats in een groep van maximaal negen personen. Voorafgaand aan het intensieve gedeelte kunt u deelnemen aan de zogeheten voorzorggroep en na afloop van de behandeling kunt u terecht bij de PAAZ-nazorggroep bij Altrecht. Ook hierover leest u meer in deze folder.
Voorzorggroep klachtgericht
Het intensieve gedeelte van de behandeling beslaat in principe een periode van vier maanden; eventuele verlenging in overleg. De behandeling vindt plaats in dagbehandeling, van maandag t/m vrijdag van 09.00 - 15.00 uur. Er wordt gewerkt aan de hand van een individueel behandelplan, dat elke vier weken door het team samen met u als patiënt wordt geëvalueerd en eventueel wordt bijgesteld.
De voorzorggroep is voor mensen die op de wachtlijst staan voor de intensieve klachtgerichte behandeling. Die wachttijd varieert van enkele weken tot enkele maanden. In de voorzorggroep wordt een begin gemaakt met de behandeling, met het accent op het in kaart brengen van de behandeldoelen en het verhogen van de motivatie om te veranderen. In de groep kunt u zelf vertellen wat de problemen zijn, wat er gebeurd is de afgelopen week en welke problemen er zich voordeden. Het accent ligt op het stellen van kleine, haalbare doelen. De groep wordt begeleid door een van de vaste begeleiders van het klachtgerichte team. Op indicatie is er individuele medische begeleiding over opbouw of afbouw van psychofarmaca (medicijnen tegen psychische klachten).
Wanneer u nog niet eerder hulp hebt gehad voor uw klachten, of uw klachten nog maar kort bestaan is deze behandeling wellicht niet geschikt voor u. Dan wordt meestal een poliklinische behandeling geadviseerd, bijvoorbeeld een wekelijkse depressiegroep of angst- en paniekgroep. Wanneer u ernstige of langdurige klachten heeft en eerdere poliklinische hulp onvoldoende effect heeft
1
De behandeling
Behandelteam Uit de grote groep medewerkers die op de afdeling werken is een kleine groep verantwoordelijk voor de klachtgerichte behandeling. Dit kernteam bestaat uit: • een psychiater, deze is eindverantwoordelijk voor de behandeling; • een GZ-psycholoog, deze is verantwoordelijk voor de coördinatie van de behandeling; • twee sociotherapeuten, deze zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken; • een psychomotore-therapeut.
Doel van de behandeling Het belangrijkste doel is het anders leren omgaan met en het verminderen van de klachten. De therapie is vooral gericht op het veranderen van gedrag en gedachten. De behandeling is dus niet in eerste instantie gericht op het onderzoeken van iemands levensgeschiedenis of achtergronden. De totale behandeling duurt vier maanden.
Werkwijze In het begin van de behandeling gaat het er om dat u begrip krijgt waarom u zo angstig of somber bent geworden. U krijgt uitleg over het ontstaan en voortbestaan van de klachten en u hoort hoe de behandeling eruit zal zien. De behandeling richt zich in deze fase op stabilisatie en op het leggen van een basis voor vertrouwen en het structureren van het dag- en nachtritme, het eetpatroon, het bewegingspatroon etc. De tweede fase van de behandeling richt zich op de combinatie van factoren die de klachten in stand lijken te houden. Vaak komt dit neer op het leren omgaan met de spanningen, conflicten, heftige gevoelens en problemen die spelen. In de laatste fase van de behandeling staat de terugkeer naar de maatschappij centraal. Het gaat dan over onderwerpen als werkhervatting, studiekeuze etc. Ook wordt stilgestaan bij het afscheid en het tijdig regelen van nazorg, met eventueel de deelname aan de PAAZnazorggroep.
Behandelonderdelen Het behandelprogramma bestaat uit de volgende vaste modules: • Plangroep • Weekend- en doelenbespreking • Sociale Vaardigheden • Psychomotore therapie • Depressiegroep of Angst- en paniekgroep • Aandachtsgerichte training Daarnaast op indicatie een keuze uit de volgende onderdelen: • Ontspanningsgroep • Ik-versterkende groep • Verliesgroep • Maatschappelijke oriëntatiegroep • Running • Individuele gesprekken • Relatie- of gezinsgesprekken • Impulscontrolegroep • Schemagroep Cognitieve Therapie
2
planning voor het weekeinde gemaakt en worden eventuele problemen besproken.
• Eetstoornisgroep Meer uitgebreide informatie over deze modules is aanwezig op de afdeling en op de website www.antoniusziekenhuis.nl
Sociale Vaardigheden De bijeenkomsten vinden wekelijks plaats en zijn bedoeld om bepaalde gedragingen of gewoontes te onderzoeken of veranderen. Er is geen vast programma; er wordt elke keer gekeken naar wat de groepsleden zelf inbrengen aan onderwerpen of situaties. Het is daarom van belang dat u vooraf nagedacht hebt over wat u wilt inbrengen. Vaak is het hier: hoe concreter, hoe beter. Rollenspellen, groeps- of individuele oefeningen en feedback van de anderen worden als middel gebruikt om het probleem helder te krijgen of om nieuw gedrag te oefenen.
Plangroep De plangroep komt dagelijks bij elkaar en wordt begeleid door een sociotherapeut. Met elkaar wordt een planning gemaakt van de doelen en van de activiteiten voor de behandeling. Daarnaast is er aandacht voor het vormgeven van vrije tijd, gezelligheid en het bieden van steun aan elkaar. Ook praktische zaken kunnen hier geregeld worden. Vanuit de plangroep wordt vaak aangeraden triaden te houden. Dit zijn gesprekken tussen twee patiënten, waarbij een derde notuleert. Een triade heeft altijd een thema en kan als doel hebben iets te spuien of met elkaar te delen, ergens dieper op in te gaan, iets te onderzoeken of te leren van een ander. Een verslag hiervan komt terug in de plangroep.
Psychomotore therapiegroep (PMT) Twee maal per week wordt PMT gegeven. In de PMT is het lichaam focus van de therapie, met als uitgangspunt dat lichaam en geest één zijn. Op dinsdag ligt de nadruk meer op sport en spelactiviteiten, op donderdag komen thema’s aan de orde die de deelnemers zelf inbrengen. Uitgangspunten zijn: • Dat u zich bewust wordt van uw lichaam en van de manier waarop u uzelf vorm geeft en laat zien aan de omgeving; • Te leren hoe u zelf invloed kunt hebben op het omgaan met spanningen en gevoelens van angst, agressie, pijn, warmte, kwetsbaarheid, afhankelijkheid etc.; • Te oefenen met gewenste manieren om vorm en uitdrukking te geven aan uzelf.
Weekend- en doelenbespreking Op maandag is er de weekend- en doelenbespreking. Hier wordt doorgenomen hoe het weekeinde verlopen is en hoe de ervaringen zijn geweest met wat u zich had voorgenomen. Daarnaast worden er concrete doelen voor de komende week gemaakt, en er wordt besproken hoe u dit gaat aanpakken, bijvoorbeeld: • wat wil ik gaan bespreken in de depressiegroep? • wanneer plan ik triaden? • wat wil ik inbrengen bij Sociale Vaardigheden? Op vrijdag tijdens de weekevaluatie worden de doelen geëvalueerd. Dan wordt ook een 3
Depressiegroep
angst en paniek, waarin vooral de nadruk wordt gelegd op wat mensen in het heden voelen, denken en doen. Dingen uit het verleden mogen wel aan de orde komen maar staan niet centraal. De angst- en paniekgroep is een cursus en bestaat voor een groot deel uit voorlichting over wat angst is en wat je er zelf aan kunt doen. Er wordt gewerkt met een vast programma en de deelnemers krijgen ook huiswerk mee. Zo wordt bijvoorbeeld gevraagd om een overzicht te maken van situaties en voorwerpen die angstig maken. Ook worden er in de groep zelf oefeningen gedaan. De angst- en paniekgroep is een gesloten groep. Dit betekent dat een groep deelnemers gelijktijdig start en dat er in principe geen mensen meer later bij kunnen komen. De cursus bestaat uit 16 bijeenkomsten van anderhalf uur.
De depressiegroep wordt gegeven voor mensen die last hebben van depressieve klachten zoals lusteloosheid, somberheid of allerlei zeer negatieve gevoelens over zichzelf en de toekomst. Wat de deelnemers verenigt, is dat zij last hebben van depressieve klachten. De depressiegroep is een gesloten groep. Dit betekent dat een groep deelnemers gelijktijdig start en dat er in principe later geen mensen meer bij kunnen komen. De depressiegroep lijkt het meest op een cursus, waarin u veel informatie krijgt over hoe een depressie kan ontstaan, en mogelijkheden krijgt om er meer invloed op uit te oefenen. De cursus bestaat uit 16 bijeenkomsten. De methode die we in de groep gebruiken is de ‘cognitieve gedragstherapie’. Dit is een benadering van depressie waarin vooral de nadruk wordt gelegd op de dingen die mensen denken en doen en hoe ze naar dingen kijken. Er wordt vooral naar de situatie nu gekeken. Dingen uit het verleden kunnen wel aan de orde komen, maar staan niet centraal. Er wordt gewerkt met een vast programma. Tijdens de cursus komen er bepaalde aspecten aan de orde die aansluiten bij de verschillende problemen die bij depressie een rol spelen.
Patiënten Medewerkers Overleg Drie maal in de week is er overleg tussen de vertegenwoordigers van alle plangroepen, één sociotherapeut/ plangroepbegeleider en het hoofd van de Unit. De bedoeling van dit overleg is de gang van zaken op de afdeling positief te beïnvloeden aan de hand van een vaste agenda. Voorbeelden van onderwerpen: samenwerking tussen patiënten en medewerkers, sfeer op de afdeling enzovoort.
Angst- en paniekgroep Deze groep wordt gegeven voor mensen die op een bepaalde manier last hebben van angst- en paniekklachten. Het kan gaan om de angst voor een bepaalde situatie of gebeurtenis, de angst om in paniek te raken of om een meer algemeen angstig gevoel. De therapeutische achtergrond voor de angstgroep is de zogenaamde ‘cognitieve gedragstherapie’. Dit is een benadering van
Individuele gesprekken Wekelijks hebt u een kort individueel gesprek met de sociotherapeut als aanvulling op het groepsprogramma. Deze gesprekken zijn vooral bedoeld om een duwtje in de goede richting te krijgen. Duidelijk krijgen wat ook al weer de doelen waren of een begin maken met praten over iets wat 4
kunnen besproken worden. Vanaf 09.30 uur zijn er verschillende therapieën en therapeutische (gespreks)groepen gepland. Er zijn koffie- en theepauzes tussen 10.45 en 11.00 uur en tussen 14.45 en 15.00 uur. Tussen de middag is er voor alle patiënten een broodmaaltijd. In de middag is een aantal spreektijden gepland waarin het mogelijk is om met de psychiater te overleggen over lichamelijke aspecten en medicatie.
u (nog) niet in de groep durft te bespreken. Voor sommige klachten, bijvoorbeeld dwangklachten of een posttraumatische stressstoornis, kan extra individuele psychotherapie geboden worden (EMDR of exposuretherapie).
Relatie- en/of gezinsgesprekken In principe maken wij in het begin van de therapie altijd kennis met uw partner of andere belangrijke mensen uit uw leefomgeving. Als u of wij van mening zijn dat gesprekken met uw partner of gezin een belangrijke bijdrage kunnen leveren in de behandeling, dan wordt hiervoor een afspraak gemaakt. De frequentie van zulke gesprekken is per situatie verschillend.
Praktische zaken Op de afdeling is een voedingsassistente werkzaam. Zij verzorgt de huishoudelijke zaken, zoals eten en drinken, bedtoewijzing en sleuteluitgifte. De voedingsassistente werkt nauw samen met de patiëntengroep, bijvoorbeeld in de corveetaken. Het is belangrijk dat u haar op de hoogte stelt van geplande aan- en afwezigheid. Iedere patiënt kan de beschikking krijgen over een afsluitbare kast. Desondanks wordt dringend geadviseerd waardevolle zaken en kostbaarheden niet naar de afdeling mee te nemen. Het ziekenhuis is niet aansprakelijk bij vermissing of schade.
Vrije tijd De behandeling is een periode in uw leven waarin u ‘totaal’ met uzelf bezig bent in relatie tot anderen. U kunt de tijd tussen therapieën besteden aan activiteiten die op de behandeling aansluiten, bijvoorbeeld: verder praten met anderen, huiswerk maken voor de angst- en paniekgroep etc. Daarnaast is het ook belangrijk te ontspannen en ‘vrije tijd’ te nemen.
PAAZ-nazorggroep
Dag- en weekindeling
(Altrecht, Afdeling psychiatrie en psychotherapie) De PAAZ-nazorggroep is bedoeld voor mensen die hebben deelgenomen aan een van de intensieve behandelprogramma’s van het St Antonius Ziekenhuis. De groep wordt verzorgd door Altrecht. Doel is om het veranderingsproces, dat op onze afdeling in gang is gezet, voort te zetten. Ook kunnen problemen die zich in de dagelijkse situatie voordoen worden besproken.
Het behandelprogramma vindt overdag plaats van maandag tot en met vrijdag. De programmaonderdelen zijn gepland tussen 08.30 en 15.30 uur. In het opnamegesprek wordt afgesproken aan welke onderdelen u deelneemt. Om 09.00 uur ontmoeten alle patiënten en medewerkers elkaar bij de ‘dagopening’. Hier kan worden teruggekeken op de voorbije avond en nacht en belangrijke zaken voor de komende dag 5
naast betrokkenen (echtgenoot/partner/ ouder/kind) kan een belangrijke bijdrage leveren aan het verhelderen van de problemen.
De groep bestaat uit maximaal acht mannen en vrouwen. Er is één bijeenkomst per twee weken op dinsdagavond van 19.00 tot 21.00 uur. De folder en een aanmeldingsformulier zijn aanwezig op de PAAZafdeling.
Voor het maken van een intake-afspraak en/ of vragen kunt u contact opnemen met de intake-coördinator. De tekst van deze brochure vindt u ook op internet: www.antoniusziekenhuis.nl
Overige informatie Op de afdeling zijn folders en brochures over: • de verschillende therapieprogramma’s • de afdelingsregels • uw rechten • klachtenbehandeling • diverse psychiatrische ziektebeelden. Meer informatie over de Unit is te vinden op de 12e bouwlaag in de map ‘Patiënteninformatie’. Misschien wilt u na de aanmelding een bezoek brengen aan de afdeling. Een afspraak hiervoor kunt u maken bij de groepscoördinator. Voor vragen en/ of klachten over de behandeling kunt u in eerste instantie contact opnemen met het afdelingshoofd van de Unit. Ook is er de mogelijkheid om gebruik te maken van de onafhankelijke klachtencommissie en de eveneens onafhankelijke patiëntenvertrouwenspersoon.
Aanmelding en intake Een huisarts, medisch specialist of een andere behandelaar in de geestelijke gezondheidszorg kan u verwijzen naar onze afdeling Psychiatrie. Na de aanmelding vindt eerst een poliklinisch contact plaats, het zogeheten intakegesprek, met één van de psychiaters en/of de coördinerend psycholoog. De aanwezigheid en deelname van 6
St Antonius Ziekenhuis Telefoon 088 - 320 30 00
[email protected] www.antoniusziekenhuis.nl Spoedeisende Hulp 088 - 320 33 00 Psychiatrie 088 - 320 44 00 Locaties St Antonius Ziekenhuis Nieuwegein Koekoekslaan 1 Utrecht Oudenrijn Van Heuven Goedhartlaan 1 Utrecht Overvecht Paranadreef 2 Utrecht Veldhuizen (Kaakchirurgie) Van Lawick van Pabstlaan 12 De Meern Utrecht Vleuterweide Utrechtse Heuvelrug 130-132 Vleuten Houten Hollandsspoor 5
7
Meer weten? Ga naar www.antoniusziekenhuis.nl
1702/05-06
Dit is een uitgave van Patiëntenvoorlichting
