PROVINCIE FLEVOLAND. Mededeling

PROVINCIE FLEVOLAND

Mededeling

Onderwerp

Veiligheid fietsoversteken op provinciale Gebiedsontsluitingswegen

Resistratienummer 1432947

Oatum 4 december Doel van deze mededeling:

•

PS te Informeren over de uitgangspunten ten aanzien van de vormgeving, inrichting en aanleg van fletsoversteekplaatsen op provinciale gebiedsontsluitingswegen.

2012

Auteur E.J.W. Wesselingh Afdelins/Bureau INFRA

Toezegging/motie/amendement:

Openbaarheid

•

Passief openbaar

Deze mededeling is opgesteld naar aanleiding van de beantwoording van schriftelijke vragen van de Statenfractie van Groen Links over de verkeersveiligheid van de aansluiting Dronterringweg-Rendierweg.

Portefeuillehouder Lodders, J .

Inleiding:

De Statenfractie van Groen Links heeft schriftelijke vragen gesteld over de verkeersveiligheid van de aansluiting Dronterringweg-Rendierweg nadat bewoners van de Rendierweg in het buitengebied van Dronten er bij de provincie op hebben aangedrongen om het oversteken van de Dronterringweg veiliger te maken. Naar aanleiding hiervan worden de uitgangspunten aangegeven die de provincie hanteert voor de vormgeving, inrichting en aanleg van fletsoversteekplaatsen op gebiedsontsluitingswegen (GOW's). Mededeling:

1. Algemeen 1.1 Nota Mobiliteit Fievoiand In de Nota Mobiliteit Flevoland neemt de aanpak van gevaarlijke kruispunten een belangrijke plaats omdat die aanpak het meest kosteneffectief is. Voorzien wordt wel dat het beleid geleidelijk meer in de richting van wegvakken zal verschuiven naarmate de meeste gevaarlijke kruispunten zijn opgelost. Deze beleidsdoelen zijn vertaald in de p-MIRT producten 'Investeringen wegen' en 'Niet Jaarlijks Onderhoud'. 1.2 p-MIRT Aan alle Investeringsprojecten en projecten voor niet-jaarlijks onderhoud die in het p-MIRT zijn opgenomen, gaan verkeerskundig onderzoek en verkeersveiligheidsanalyses vooraf. Voor wat betreft de verkeersveiligheid wordt gebruik gemaakt van meerjarige ongevalgegevens, eigen schouwingen en informatie die verkregen is uit klachten van bewoners. Wanneer een investeringsproject de aanleg van een kruispunt betreft, zullen daarin, indien nodig, voorzieningen voor fietsers worden meegenomen. Gaat het om projecten voor niet-jaarlijks onderhoud van wegvakken of kruispunten, dan geldt hetzelfde. Waar nodig leidt dat tot verbetering of reconstructie van bestaande fiets(oversteek)-voorz1en1ngen. 2. Veiligheid van oversteekplaatsen voor fietsers op GOW's buiten de bebouwde kom Het is wellicht verhelderend om in het kort de belangrijkste aspecten te noemen van de veiligheid van oversteeklocaties voor fietsers op GOW's buiten de bebouwde kom. De punten die hieronder worden besproken, komen

T e r kennisname aan PS en burgerleden

PROVINCIE

FLEVOLAND

Mededeling Bladnummer

2 Documentnummer

1432947 naar voren in publicaties van het CROW^ en de Stichting wetenschappelijk Onderzoek Verkeersveiligheid (SWOV). 2.1 Risico's en effecten van maatregelen Gedetailleerde cijfers over risico's en maatregeleffecten zijn niet voorhanden. Voldoende kwantitatieve ongevalgegevens ontbreken. Daar komt bij dat de kenmerken van oversteekvoorzieningen - zoals bijvoorbeeld rijbaanbreedte, gebruik van snelheidsremmers, etmaalintensitelten, rijsnelheden, bebording en markering - weinig samenhang vertonen. 2.2 Rotondes Van de ombouw van kruispunten naar rotondes is aangetoond dat dit het aantal fietsslachtoffers met 30% doet afnemen. 2.3 Plateaus Een kruispunt uitrusten met een plateau houdt in dat het kruispunt verhoogd wordt aangelegd, of dat vlak voor (en mogelijk ook vlak na) het kruispunt een plateau wordt aangelegd. Dit laatste is meestal het geval op GOW's en dit heeft een snelheidsremmende werking. Fietsers kunnen het verkeer op de hoofdweg makkelijker Inschatten als de snelheid lager ligt. Als er toch een ongeval plaatsvindt, ligt de botssnelheid lager en is er minder kans op ernstig letsel. Kruispunten in gebiedsontsluitingswegen die zijn voorzien van plateaus waarvan een snelheidsremmende werking uitgaat ( = 60 km/uur) leveren 30% minder slachtoffers op. Niet onderscheiden daarin is het aandeel van fietsslachtoffers. 2.4 Middengeleider Toepassing van een middengeleider verbetert de oversteekbaarheid van een GOW. De oversteek kan worden verdeeld in stappen, waarbij de fietsers bijvoorbeeld in de eerste stap alleen verkeer van links en in een tweede stap alleen verkeer van rechts hoeven in te schatten. Dit verlaagt de complexiteit van de oversteek. De middengeleider kan bovendien het attentieniveau van automobilisten op de gebiedsontsluitingsweg verbeteren en de snelheid verlagen. Een middengeleider is volgens het CROW toepasbaar bij een verkeersintensiteit op de hoofdweg van 800 tot circa 1.500 mvt/uur. (Uitgaande van een spltsintensiteit die 10% is van de etmaalintensiteit, komt dit dan neer op etmaalintensiteiten die liggen tussen 8.000 en 15.000 motorvoertuigen.) 2.5 Verkeerslichten Over het algemeen verbeteren verkeerslichten de verkeersveiligheid niet. Dit komt doordat het verkeer niet ruimtelijk wordt gescheiden maar alleen in tijd, waardoor er bij roodlichtovertredingen alsnog ongevallen kunnen ontstaan. Omdat daarbij de snelheid vaak hoog is, resulteert dit in een ernstig conflict. Daarnaast is er een grotere kans op kop-staartbotsingen. 2.6 Handhaving Intensieve handhaving op roodlichtovertredingen levert tussen 20% en 30% minder slachtoffers op. Niet onderscheiden daarin is het aandeel van fietsslachtoffers. Handhaving op snelheidsovertredingen met vaste camera levert 27% minder doden en 38% minder ziekenhuisgewonden op. Niet onderscheiden daarin is het aandeel van fietsslachtoffers.

^ CROW is de afkorting van "Centrum voor Regelgeving en Onderzoek in de Grond-, Water- en Wegenbouw en de Verkeerstechniek". Het CROW werkt met werkgroepen van deskundigen uit de verschillende vakgebieden, die samen aanbevelingen en richtlijnen opstellen over bijvoorbeeld vormgeving en maatvoering van verkeersinfrastructuur. Deze aanbevelingen en richtlijnen worden voor een groot deel in CROWpublicaties of op diverse websites gepubliceerd. De CROW-richtlijnen hebben geen wettelijke status. CROW geeft alleen adviezen voor bijvoorbeeld de wegbeheerder. Over het algemeen geldt wel dat een wegbeheerder in Nederland goed moet kunnen motiveren waarom van de richtlijnen is afgeweken.

PROVINCIE

FLEVOLAND


3 Documentnummer

1432947 2.7 Oversteekbaarheid en intensiteit Bij een verkeersintensiteit op de rijbaan boven 1.500 mvt/h ligt de oplossing in een rotonde, VRI of ongelijkvloerse kruising. (Uitgaande van een spltsintensiteit die 10% Is van de etmaalintensiteit, komt dit dan neer op 15.000 mvt/etmaal) 3. Beleidsuitgangspunten van de Provincie Flevoland voor fletsoversteekplaatsen op GOW's buiten de bebouwde kom 3.1 Inleiding Op een aantal provinciale gebiedsontsluitingswegen is de verkeersintensiteit dusdanig hoog dat het tijdens het spitsuur vooral voor fietsers, veelal schoolgaande kinderen, moeilijk is op een veilige manier de weg over te steken. Het aanbod van het fietsverkeer (en autoverkeer) vanaf de aantakkende wegen is over het algemeen erg laag. Dat neemt niet weg dat in dergelijke gevallen de veiligheid van fietsverkeer dat in de ochtendspits een provinciale weg moet oversteken in het geding kan zijn. Objectief gezien is de mate van onveiligheid vaak moeilijk vast te stellen aangezien er in absolute zin (gelukkig) zeer weinig ongevallen met overstekende fietsers gebeuren. De ongevallen die met overstekende fietsers gebeuren, vinden gespreid over het gehele provinciale wegennetwerk plaats. Aan de andere kant roept het beeld van schoolkinderen die dagelijks een drukke provinciale weg moet oversteken bij de ouders gevoelens van onveiligheid op. De volgende basisoplossing wordt gehanteerd die in principe goed toepasbaar is in situaties waarin het fietsverkeer wachttijden ondervindt bij het oversteken van een voorrangsweg. Het betreft de aanleg van een verhoogde middengeleider in combinatie met een linksafvak. Deze oplossing is volgens het CROW geschikt voor gebiedsontsluitingswegen met een uurintensiteit tussen 800 en 1.500 motorvoertuigen. In de praktijk zijn er door de provincie verhoogde middengeleiders aangelegd in GOW's met een etmaalintensiteit vanaf circa 10.000 motorvoertuigen. (De minimale spltsintensiteit van deze wegen ligt rond de 800 motorvoertuigen per uur.) Naar aanleiding van klachten van bewoners zijn in het verleden zijn door de Provincie onder andere op de Marknesserweg, de Dronterweg en de Dronterringweg middengeleiders aangelegd om de oversteekbaarheid en daarmee de veiligheid van overstekende fietsers te verbeteren. Hierna wordt deze maatregel kort toegelicht. 3.2 Verhoogde middengeleider (in combinatie met een linksafvak) Toepassing van een verhoogde middengeleider in combinatie met een linksafvak verbetert de oversteekbaarheid van een GOW. De oversteek kan worden verdeeld in stappen, waarbij de fietsers bijvoorbeeld in de eerste stap alleen verkeer van links en in een tweede stap alleen verkeer van rechts hoeven in te schatten. Dit verlaagt de complexiteit van de oversteek. De verhoogde middengeleider kan bovendien het attentieniveau van automobilisten op de gebiedsontsluitingsweg verbeteren en er kan ook een snelheidsremmende werking van uit gaan. De verhoogde middengeleider wordt meestal In combinatie toegepast met een linksafvak op de hoofdweg. Voorwaarde is wel dat veel aandacht wordt besteed aan de zichtbaarheid en de opvallendheid van de verhoogde middengeleider. Bij een foutieve Inhaalmanoeuvre op het kruispunt is er namelijk geen uitwijkmogelijkheid wanneer er verkeer vanuit de zijweg de kruising oprijdt. De opvallendheid van verhoogde middengeleiders wordt in Flevoland vergroot door het rondom plaatsen van (reflecterende) glasbollen. Volgens de CROW "Ontwerpwijzer fietsverkeer" verbetert een middengeleider voor fietsers de oversteekbaarheid van GOW's bij een uurintensiteit op de hoofdweg vanaf 800 mvt/uur. Naarmate de uurintensiteit oploopt, neemt de oversteekbaarheid af. Ligt de verkeersintensiteit boven 1.500 mvt/uur, dan zijn aanvullende maatregelen noodzakelijk (zoals: VRI, geregelde fiets-

PROVINCIE

FLEVOLAND


4 Documentnummer

1432947 oversteekplaats, rotonde, ongelijkvloerse fietsoversteek). De kosten van de aanleg van een verhoogde middengeleider inclusief het toeleidende fietspad bedragen circa € 45.000,Hierna worden enkele andere kruispuntoplossingen en -maatregelen besproken in relatie tot de veiligheid van overstekende fietsers. Enkele daarvan worden regelmatig als alternatief voorgesteld door bewoners en hun belangenbehartigers wanneer men klachten uit over een oversteeksituatie, zoals nu ook recent het geval is bij de aansluiting van de Rendierweg-Dronterringweg. De volgende maatregelen worden vaak genoemd: een ongelijkvloerse kruising aanbrengen, een rotonde aanleggen of verkeerslichten plaatsen. 3.3 Ongelijkvloerse kruising Uit verkeersveiligheidsoogpunt zou een ongelijkvloerse kruising in de vorm van een fietstunnel of fietsbrug de beste oplossing betekenen. Deze maatregel brengt zeer hoge Investeringen met zich mee. Een ongelijkvloerse kruising zal daarom alleen in beeld komen als daar ook voor de doorstroming een sterke behoefte aan is en er in het geheel geen ander alternatief is. De kosten van een ongelijkvloerse oplossing liggen boven 1 min. euro. 3.4 Een rotonde aanleggen Een rotonde is een zeer goede verkeersveiligheidsmaatregel. Rotondes zorgen voor een sterke snelheidsreductie, waardoor vooral de ernst van aanrijdingen sterk wordt verminderd. Van kruispunten die zijn omgebouwd tot rotondes, is aangetoond dat die een reductie laten zien van het aantal slachtofferongevallen in de orde van 75%. De aangetoonde reductie van het aantal fietsslachtoffers ligt op 30%. Al naar gelang de ongevallenfrequentie op een kruispunt, kan de aanleg van een rotonde een kosteneffectieve maatregel zijn. Er zijn veel kruisingen waar een rotonde niet voor de hand ligt. Een rotonde is ongewenst op een kruispunt tussen een gebiedsontsluitingsweg met een gemiddelde intensiteit en een lage intensiteit op de zijweg, omdat die leidt tot teveel hinder en risico's (kopstaart aanrijdingen) voor het doorgaande verkeer in verhouding tot de veiligheidsproblematiek. Vooral wanneer het een T-kruising betreft en het aantal ongevallen zeer beperkt is, komt een rotonde niet in aanmerking. De aanleg van een (enkelstrooks) rotonde kost circa € 400.000,3.5 Verkeers/ichten p/QQtsen Het is denkbaar een VRI wordt toegepast om de oversteekbaarheid en tegelijkertijd de veiligheid van een (druk) kruispunt voor fietsers te verbeteren. Het is echter sterk de vraag welke (objectieve) velligheidswinst daarmee behaald kan worden in situaties waarin zich nauwelijks of geen ongevallen hebben voorgedaan. Wanneer sprake is van een lage tot zeer lage intensiteit op de zijweg, is de kans is reëel dat automobilisten vanuit hun gewoontegedrag het verkeerslicht onvoldoende nauwkeurig waarnemen en roodlicht niet of te laat opmerken. In dat geval kan ongewilde roodlichtnegatie ontstaan. Om dit verschijnsel te ondervangen en tegen te gaan moeten uitgebreide attentiemaatregelen worden getroffen. Dit kan door de VRI op een portaal te plaatsen en door het plaatsen van waarschuwingslichten. Daarnaast kan sprake zijn van bewust negeren van roodlicht door automobilisten. Om roodlichtdiscipline bij automobilisten af te dwingen, is de inzet van roodlicht- en snelheidscamera's noodzakelijk, eventueel in combinatie met een plaatselijke reductie van de snelheidslimiet. De inzet van elektronische handhavingsapparatuur is echter geheel afhankelijk van het Openbaar Ministerie, die deze middelen zeer selectief toebedeelt. Een VRI kan stagnaties in de doorstroming tot gevolg hebben die niet in verhouding staan tot het geringe aanbod van de zijweg. Een andere negatieve consequentie van een VRI is een reëel risico op het ontstaan van kop-staart aanrijdingen als gevolg van sterke afremmingen in de verkeersstroom. Aanleg van een VRI brengt hoge investeringen met zich mee. Het ligt niet voor de hand dat dit de standaardoplossing kan zijn voor iedere fietsoversteek op een gebiedsontslui-

Mededeling

PROVINCIE FLEVOLAND

Bladnummer

5 Documentnummer

1432947 tingsweg. Hoogstens zou dit als maatwerkoplossing geboden kunnen worden in een situatie waarin er een geen enkel ander alternatief is dat een gelijkwaardig niveau van veiligheid kan bieden. Een VRI met portalen kost circa 300.000,- euro. 3.6 Kruispuntplateau Op kruispunten van GOW's met een relatief lage verkeersintensiteit (< 5.000 mvt/etmaal) en waar geen linksafvakken zijn, legt de provincie plateaus aan conform de provinciale standaard. Dit standaardontwerp houdt in dat de snelheidsremming van het plateau voor het verkeer op de hoofdweg is afgestemd op de geldende snelheidslimiet van 80 km/uur. De remmende werking voor het personenautoverkeer is daardoor beperkt. Op het vracht- en landbouwverkeer hebben de plateaus wel een snelheidsremmend effect. In het verleden zijn wel Kruispuntplateaus aangelegd met een sterk snelheidsreducerend effect. Die gaven aanleiding tot klachten van agrariërs en vervoerders over de bereikbaarheid en kwaliteitsvermindering van oogst. Vandaar dat het ontwerp van het type kruispuntplateau dat nu worden toegepast, een mild snelheidsremmend effect heeft. Een Kruispuntplateau beoogt vooral een attentieverhogende werking te hebben en de aandacht van de weggebruiker te richten op het verkeer vanaf de zijtakken. Bij een plateau worden standaard opvallende bakens met retroreflecterend materiaal geplaatst die de attentie van de weggebruiker versterken. Aanleg van een kruispuntplateau kost circa € 50.000,4.

Fietsoversteeksituaties op provinciale GOW's

4.1 Inleiding De bewonersklachten over de fietsoversteek Rendierweg hebben de vraag opgeroepen of er soortgelijke situaties zijn in het provinciale wegennet. Met een database van alle kruispunten van provinciale wegen, is een selectie gemaakt van alle kruisingen tussen provinciale GOW's en ETW's of parallelwegen. Van deze kruispunten is nagezocht welke verkeersintensiteit de GOW heeft. Daarbij is een ondergrens aangehouden van 8.000 mvt/etmaal. 4.2 Inventarisatie In de tabellen hieronder is aangegeven op welke kruispunten aanvullende maatregelen zijn getroffen en welke dat zijn. De laatste tabel laat zien waar er geen aanvullende maatregelen zijn getroffen. Als kanttekening geldt dat vooralsnog niet is gekeken naar het ongevallenbeeld, rijsnelheden, gebruik, samenstelling van het verkeer en intensiteit van de aansluitende weg(en). Deze kenmerken zijn richtinggevend bij het al dan niet treffen van (aanvullende) (kruispuntjmaatregelen en het type maatregel. Voorrangskruispunten met een verhoogde middengeleider Wegnr

mvt/etm

Gebiedsontsluitingsweg

Erftoegangsweg of parallelweg

Kruispuntvorm

N302

>8.000

Markerwaarddijk

Markerwaarddijk

Verhoogde middengeleider

N302

>9.500

Houtribweg

Zuigerplasdreef


N307

>12.000

Dronterringweg

Elandweg


N307

>12.000

Dronterringweg

Rendierweg


N331

>9.000

Marknesserweg

Luttelgeesterweg


N331

>9.000

Marknesserweg

Lindeweg


N705

>8.000

Spiekweg

Golflaan


Mededeling

PROVINCIE FLEVOLAND

Bladnummer 6 Documentnummer 1432947 Kruispunten met een VRI, rotonde of een ongelijkvloerse oplossing Wegnr N309

mvt/etm >9.000



Kruispuntvorm

Dronterweg

Ansjovisweg

Ongelijkvloers Ongevlijkvloers

N302

>8.000

Markerwaarddijk

Oostvaardersdijk

N305

>7.000

Biddingringweg

De Wissel

Rotonde

N307

>8.000

Houtribweg

Bijlweg

Rotonde

N307

>12.000

Dronterringweg

Rivierendreef

Rotonde Rotonde

N307

>12.000

Dronterringweg

De Noord

N309

>9.000

Dronterv/eg

De Zuid

Rotonde

N331

>9.000

Marknesserweg

Gulden

Rotonde

N331

>10.000

Kuinderweg

Dukaat

Rotonde

N705

>8.000

Spiekweg

Horsterweg

Rotonde

N705

>9.000

Spiekweg

Gelderseweg

Rotonde

N705

>9.000

Spiekweg

Gelderseweg

Rotonde

N717

>12.000

Hannie Schaftweg

Titaniumweg

Rotonde

N717

>12.000

Hannie Schaftweg

Karei Doormanweg

Rotonde

\ N307

>12.000

Hanzeweg

Ketelweg

VRI

1 N307

>12.000

Hanzeweg

Roggebotweg

VRI

Kruispunten die o n d e r w e r p van een verkenning z i j n Wegnr

mvt/etm



Bijzonderheden

N307

>12.000

Dronterringweg

Beverweg

PMIRT-project 2013-2017

N307

>12.000

Dronterringweg

De Poort


N307

>12.000

Dronterringweg

De Kolk


Kruispunten zonder aanvullende maatregelen voor overstekende fietsers Wegnr

mvt/etm



N305

>8.000

Biddingringweg

Palingweg

N307

>8.000

Swifterringweg

Klokbekerweg

N307

>8.000

Swifterringweg

Vuursteenweg

N307

> 8.000

Swifterringweg

Rivierduinweg

N307

>8.000

Swifterringweg

De Lange Streek

N705

>8.000

Spiekweg

Groenewoudse Weg (1)

N705

>8.000

Spiekweg

Groenewoudse Weg (2)

N309

>9.000

Dronterweg

Larserringweg (1)

N309

>9.000

Dronterweg

Larserringweg (2)

N309

>9.000

Elburgerweg

Haringweg

N351

>9.000

Muntweg

Friesepad

N302

>9.500

Houtribweg

Overstag

N309

>9.000

Dronterweg

Lisdoddepad

N309

>9.000

Dronterweg

Roodbeenweg

PROVINCIE

FLEVOLAND

Mededeling Bladnummer Documentnummer

1432947 Het beleid en de daarin gehanteerde criteria ten aanzien van de toepassing van verhoogde middengeleiders is niet aan verandering onderhevig. Deze mededeling laat zien dat dit beleid berust op vigerende ontwerprichtlijnen en dat het in de praktijk goed werkt. Het vervolg

De volgende acties worden ondernomen: 1. Als extra attentieverhogende maatregel worden alle kruispunten met een verhoogde middengeleider voorzien van het RW-bord J24F (overstekende fietsers en bromfietsers, bord met retroreflecterende achtergrond). De kosten die hiermee gemoeid zijn komen op €5.000,-. Dit bedrag wordt ten laste gebracht van het budget Jaarlijks Onderhoud. 2. Op alle middengeleiders staat het RW-bord D2 (gebod voor alle bestuurders het bord voorbij te gaan aan de zijde die de pijl aangeeft). Bij alle middengeleiders zal worden gecontroleerd of de hoogte waarop het bord is geplaatst tijdens de oversteek geen zichtbelemmering oplevert voor in het bijzonder jonge fietsers. Er zal worden nagegaan of de op de weg gemarkeerde verdrijvingsvlakken die bij de middengeleiders zijn aangebracht, in alle gevallen consequent zijn voorzien van reflecterende glasbollen. (Alle middengeleiders zijn standaard al wel voorzien van glasbollen.) Ter inzage in de leeskamer

N.v.t. Verdere informatie

N.v.t.

PROVINCIE FLEVOLAND. Mededeling

Recommend Documents