Postbus 3017 3502 GA Utrecht T
030 296 81 11
[email protected] I www.nza.nl E
Protocol
Accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
Protocol
Accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
juli 2007
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Inhoudsopgave
1. 1.a 1.b 1.c
Algemene inleiding Wettelijk kader Procedure Vaktechnisch voorbehoud
2. 2.a 2.b 2.c 2.d 2.e
Accountantsonderzoek Onderzoeksaanpak Rechtmatigheid Financieel beheer Naleving voorschriften uitvoeringsverslag Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid
11 11 13 17 18 18
3. 3.a 3.b
Accountantsproducten Accountantsverklaring financieel verslag Accountantsrapport
21 21 23
Bijlage 1: Richtlijnen review NZA
5 5 7 9
27
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
1. Algemene inleiding 1.a Wettelijk kader Het Centraal Administratie Kantoor Bijzondere Ziektekosten (CAK-BZ) heeft van de Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) zowel in het kader van de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ) als in het kader van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo) een aanwijzing ontvangen tot het uitvoeren van publiekrechtelijke werkzaamheden. Deze aanwijzing is gebaseerd op artikel 3 van het Administratiebesluit Bijzondere Ziektekosten (ABZ) en artikel 16 van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo). Daarnaast verricht het CAK-BZ op het terrein van de AWBZ en de Wmo werkzaamheden op basis van privaatrechtelijke overeenkomsten. De aanwijzing in het kader van de AWBZ betreft het verrichten van het in de artikelen 4 tot en met 9 aangegeven deel van de administratie ten aanzien van zorg die in het Besluit zorgaanspraken AWBZ is geregeld. Behalve deze wettelijke taken heeft het CAK-BZ twee taken voorkomende uit afgesloten privaatrechtelijke overeenkomsten. Dit zijn de volgende werkzaamheden: — de in overleg met Zorgverzekeraars Nederland (ZN) en CVZ tot stand gekomen overeenkomst om in de loop van 2007 op privaatrechtelijke basis de eigen bijdragen zorg met verblijf gefaseerd te gaan uitvoeren. Deze taak gaat formeel per 1 januari 2008 over van de zorgkantoren naar het CAK-BZ. De zorgkantoren blijven verantwoordelijk voor de inning van de door hen opgelegde eigen bijdragen en voor de eventuele definitieve vaststelling wanneer slechts een voorlopige bijdrage was opgelegd. — de overeenkomst met het Ministerie van Justitie om betalingen te verrichten voor de strafrechtelijk forensische zorg aan ter beschikking gestelde personen. Deze zorg valt per 1 januari 2007 niet langer onder de AWBZ. De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) houdt volgens artikel 16 Wmg toezicht op de rechtmatige en doelmatige uitvoering van de AWBZ door de AWBZ-verzekeraars en door de minister van VWS aan te wijzen rechtspersonen. Volgens artikel 1 van het (ABZ) zijn dit het centraal administratiekantoor en de verbindingskantoren, derhalve het Centraal Administratiekantoor Bijzondere Zorgkosten B.V. (CAK-BZ), de zorgkantoorhouders en de zorgkantoren. Om toezicht te kunnen uitoefenen moet de NZa beschikken over informatie. De artikelen 36 en 37 AWBZ regelen de jaarlijks aan de NZa te sturen verantwoordingsdocumenten en de bijbehorende producten van de externe accountant. Op grond van artikel 10 ABZ zijn de artikelen 36 en 37 AWBZ van overeenkomstige toepassing verklaard op het CAK-BZ, de zorgkantoorhouders en de zorgkantoren Bij ministeriële regeling kunnen nadere voorschriften worden gesteld over de inhoud van de verantwoordingsdocumenten. De Regeling verslaglegging AWBZ vormt deze ministeriële regeling.
Staatscourant 6 december 2006, nr. 238/pag. 16
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
In de Regeling verslaglegging AWBZ worden aldus nadere voorschriften gesteld aan het financieel verslag en het uitvoeringsverslag en wordt aangegeven dat de NZa modellen opstelt aan de hand waarvan de verantwoordingsverslagen dienen te worden ingericht. De NZa kan volgens de artikelen 31 Wmg regels stellen met betrekking tot de controle door de AWBZ-verzekeraars en met betrekking tot de inhoud en inrichting van de accountantsverklaring en van het accountantsverslag en het daaraan ten grondslag liggende onderzoek. De Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 vormt een nadere uitwerking (model) van de Regeling verslaglegging AWBZ. De Handleiding geeft regels voor het uitvoeringsverslag, het financieel verslag en de bestuurlijke verantwoording. De regels voor de accountantscontrole en de op te leveren accountantsproducten heeft de NZa vastgelegd in het Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007. Het CAK-BZ levert vóór 1 juli de volgende producten aan bij de NZa: 1. een jaarverslag. Dit jaarverslag bestaat uit de volgende verantwoordingsdocumenten: een uitvoeringsverslag, een financieel verslag en een bestuurlijke verantwoording over het financieel beheer. Als financieel verslag fungeert de jaarrekening van het CAK-BZ, waarin tevens het uitvoeringsverslag is opgenomen. In de bestuurlijke verantwoording wordt gebruik gemaakt van de matrix bestuurlijke verantwoording. In deze matrix zijn opgenomen de geldstromen binnen de AWBZ waarbij het CAK-BZ betrokken is en de bestuurlijke verantwoording van het CAK-BZ daarover; 2. twee accountantsverklaringen. De accountant van het CAK-BZ geeft een getrouwheidverklaring af bij de jaarrekening van het CAK-BZ die als financieel verslag fungeert. Daarnaast geeft hij een rechtmatigheidverklaring af. De accountant spreekt in deze verklaring een oordeel uit over de rechtmatigheid van de in het financieel verslag benoemde geldstromen binnen de AWBZ waarbij het CAK-BZ is betrokken; 3. een accountantsrapport. Het accountantsrapport heeft de status van een rapport van feitelijke bevindingen. Het bevat de uitkomsten van het onderzoek van de accountant naar de verantwoordingsdocumenten van het CAK-BZ. Het rapport bestaat uit:
— de uitkomsten van zijn onderzoek naar de getrouwheid en de rechtmatigheid van het financieel verslag. In de foutentabel vermeldt hij de aangetroffen fouten in het financieel verslag en de geconstateerde onzekerheden in de controle; — een verslag van bevindingen over het door hem uitgevoerde onderzoek naar de rechtmatige uitvoering van de AWBZ. Hierin geeft hij zijn bevindingen weer over de vraag of het CAK-BZ de verplichtingen bij of krachtens de AWBZ die de rechtmatigheid raken heeft nageleefd; — een rapportage over de ordelijkheid en de controleerbaarheid van het gevoerde financiële beheer, zoals het CAK-BZ dat in de bestuurlijke verantwoording als onderdeel van de financiële verantwoording heeft weergegeven; — de uitkomsten van zijn onderzoek naar de vraag of het uitvoeringsverslag in overeenstemming met de daarvoor geldende regels is opgesteld.
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
De NZa maakt in zijn toezicht op de rechtmatige en doelmatige uitvoering van de AWBZ zoveel mogelijk gebruik van de verantwoordingsdocumenten van het CAK-BZ en van de verklaring en rapportage van de accountant. De NZa kan hiervoor een review uitvoeren op het accountantsdossier. Op grond van de verzamelde informatie vormt de NZa zich een oordeel over de rechtmatige en doelmatige uitvoering van de AWBZ door het CAK-BZ en over de rechtmatigheid van de daarmee samenhangende ontvangsten en uitgaven. Het Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007 bevordert hiermee een doelmatige controle- en toezichtstructuur. Jaarlijks brengt de NZa vóór 1 december een samenvattend rapport uit over de rechtmatige uitvoering van de AWBZ door het CAK-BZ, de AWBZ-verzekeraars en de zorgkantoren op het niveau van de zorgkantoorhouders.
1.b Procedure 1. Het CAK-BZ geeft de accountant opdracht tot het uitvoeren van een onderzoek naar:
—
—
—
—
e getrouwheid van het financieel verslag en de rechtmatigheid d van daarin specifiek benoemde geldstromen; de ordelijkheid en controleerbaarheid van het gevoerde financieel beheer volgens de bestuurlijke verantwoording; de vraag of de uitvoering is geschied in overeenstemming met de verplichtingen die bij of krachtens de AWBZ op het CAK-BZ rusten (rechtmatige uitvoering); de vraag of het uitvoeringsverslag is opgesteld in overeenstemming met de daarvoor geldende regels (uitgewerkt in de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007).
Bij deze opdracht worden de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 en het Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007 als uitgangspunt genomen. De NZa voorziet het CAK-BZ en de accountant van een exemplaar van de Handleiding en het Protocol. 2. Het CAK-BZ en zijn externe accountant maken voor de uitvoering van het onderzoek afspraken over de werkverdeling met als doel de accountant zo veel mogelijk gebruik te laten maken van de interne controles van het CAK-BZ. 3. De externe accountant voert het onderzoek uit volgens de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 en het Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007. Hij rapporteert aan het CAK-BZ over de uitkomsten van dit onderzoek door middel van:
— een accountantsverklaring over de getrouwheid van het financieel verslag; — een accountantsverklaring over de rechtmatigheid van daarin specifiek benoemde geldstromen; — een accountantsrapport. Het rapport vermeldt de bevindingen van de externe accountant over het gevoerde financiële beheer, het naleven van de voorschriften voor het uitvoeringsverslag en de rechtmatige uitvoering van de AWBZ.
4. Het accountantsrapport biedt tevens ruimte voor het vermelden van de bevindingen uit het onderzoek naar de getrouwheid en de rechtmatigheid van het financieel verslag. Het rapport heeft de status
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
van een rapport van feitelijke bevindingen overeenkomstig standaard COS 4400. De accountant houdt hiermee rekening bij de formulering van de opdrachtbevestiging, de uitvoering van zijn werkzaamheden en de dossiervorming. Een rapport van feitelijke bevindingen is bedoeld om onderzoeksbevindingen weer te geven, zonder daar een zekerheidsoordeel over te geven. De verspreidingskring is beperkt en tot verdere verspreiding mag alleen worden overgegaan na schriftelijke toestemming van de accountant. Het modelrapport dat in deze Handleiding is opgenomen houdt rekening met deze beperkingen. 5. Voor een nadere toelichting op de Handleiding en het Protocol en voor zaken waarin deze niet voorzien, is een helpdesk CAK-BZ aanwezig bij het secretariaat van de NZa. 6. Het CAK-BZ stuurt twee exemplaren van het door de externe accountant gecontroleerde jaarverslag 2007, de accountantsverklaringen en het accountantsrapport vóór 1 juli 2008 toe aan de NZa, onder vermelding van RMO CAK-BZ 2007. De NZa zorgt voor de doorzending aan het CVZ. 7. De NZa kan de werkzaamheden van de accountant van het CAK-BZ reviewen. Een review bestaat uit het vaststellen dat de accountant het Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007 volledig en juist heeft nagevolgd. De NZa heeft zonder in de verantwoordelijkheid van de accountants te willen treden richtlijnen opgesteld, die het hanteert bij de review van het uitgevoerde onderzoek. De richtlijnen zijn faciliterend bedoeld en hebben niet de bedoeling nadere regels voor de accountantswerkzaamheden te stellen. De accountant zal zich bij zijn onderzoek laten leiden door de voorschriften van de Verordening gedragscode en de Controle en Overige Standaarden (COS). De richtlijnen review van de NZa zijn opgenomen in bijlage 1 van dit Protocol. 8. De NZa stemt de start van een review af met het CAK-BZ, waarna de NZa zonder verdere tussenkomst van het CAK-BZ contact kan opnemen met de accountant. Tijdens en na de review kan de NZa rechtstreeks met de accountant in contact treden over eventueel door de accountant aanvullend te verstrekken informatie en vaktechnische aangelegenheden. De bevindingen koppelt de NZa terug aan de accountant via een review memorandum dat een conclusie bevat over de mate waarin de NZa van de werkzaamheden van de externe accountant gebruikt maakt. De review is niet bedoeld om een oordeel te geven over de externe accountant en is uitsluitend gericht op het besloten verkeer tussen de accountant en de NZa. De externe accountant wordt vooraf in de gelegenheid gesteld om zijn reactie op het concept review memorandum te geven. De NZa verwerkt deze reactie in de definitieve versie. 9. Acht de NZa eigen aanvullend onderzoek op locatie van het CAK-BZ noodzakelijk, dan neemt de NZa hierover contact op met het CAK-BZ. 10.De NZa biedt een concept van zijn uit te brengen rapport ter becommentariëring aan het CAK-BZ aan. Het rapport betreft een intern onderzoeksrapport dat niet openbaar wordt uitgebracht. Het bevat de bevindingen en het daarop gebaseerde (voorlopige) oordeel van de NZa. Het oordeel van de NZa hoeft niet noodzakelijkerwijs overeen te stemmen met het accountantsoordeel.
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
11.De NZa stuurt daarna zijn definitieve rapport aan het CAK-BZ toe. De bevindingen van het rapport worden in het Samenvattend Rapport Uitvoering AWBZ verwerkt. De NZa maakt dit rapport jaarlijks vóór 1 december openbaar.
1.c Vaktechnisch voorbehoud Het Koninklijk NIVRA is bezig met het ontwikkelen van een standaard op het gebied van rechtmatigheidonderzoek (ARRO). Deze richtlijn zal ingaan op de definitie van het begrip rechtmatigheid, het accountantsonderzoek daarnaar en de ermee verbonden accountantsproducten. Specifieke protocollen zoals het protocol voor het CAK-BZ zullen aan het stramien van standaard moeten voldoen. Mocht de standaard aanleiding geven tot het aanpassen van het Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007, dan wordt dit via een aanvulling bekendgemaakt.
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
10
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
2. Accountantsonderzoek 2.a Onderzoeksaanpak Het rechtmatigheidonderzoek CAK-BZ 2007 bestaat uit vier onderdelen: — een onderzoek naar financieel verslag; — een onderzoek naar — een onderzoek naar financiële beheer; — een onderzoek naar uitvoeringsverslag.
de getrouwheid en rechtmatigheid van het de rechtmatige uitvoering van de AWBZ; de ordelijkheid en controleerbaarheid van het de naleving van de voorschriften voor het
Financieel verslag Het onderzoek naar het financieel verslag 2007 leidt tot twee verklaringen van de externe accountant, een verklaring over de getrouwheid van het financieel verslag en een verklaring over de rechtmatigheid: — in de getrouwheidsverklaring geeft hij aan of het financieel verslag een getrouw beeld geeft van de grootte en de samenstelling van het vermogen per ultimo van het jaar en van het resultaat over het jaar. Deze verklaring is bedoeld voor het maatschappelijke verkeer, niet alleen voor de NZa en het CVZ; — in de rechtmatigheidverklaring geeft hij aan of specifiek benoemde geldstromen met het AFBZ in het financieel verslag voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de specifiek voor het CAK-BZ van toepassing zijnde wet- en regelgeving, zoals die in het ABZ, de Regeling verslaglegging AWBZ en de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 zijn uitgewerkt. Deze verklaring is alleen bestemd voor de NZa en het CVZ. In de foutentabel vermeldt hij de tijdens zijn onderzoek aangetroffen fouten in het financieel verslag en de geconstateerde onzekerheden in de controle. De foutentabel maakt onderdeel uit van het accountantsrapport. De NZa gebruikt de tabel bij zijn eigen oordeelsvorming. Rechtmatige uitvoering Onderdeel van het accountantsrapport vormt een verslag met bevindingen over de vraag of het CAK-BZ zijn taken en verantwoordelijkheden heeft uitgevoerd in overeenstemming met de verplichtingen bij of krachtens de AWBZ. In de verklaring bij het financieel verslag geeft de accountant een oordeel over de rechtmatigheid van specifiek benoemde geldstromen. In het verslag met bevindingen gaat de accountant in op de vraag, of de onderliggende processen rechtmatig zijn uitgevoerd. Omdat de rechtmatige uitvoering van de processen een voorwaarde vormt voor de rechtmatigheid van de geldstromen, wordt dit onderdeel feitelijk al afgedekt door de rechtmatigheidverklaring. De accountant kan zich daarom beperken tot procedurele aspecten, voor zover deze niet al aan de orde komen bij de rapportage over het financieel beheer. Financieel beheer Het onderzoek naar het financieel beheer resulteert in een rapportage van de accountant, als onderdeel van het accountantsrapport, over de
11
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
ordelijkheid en controleerbaarheid van het gevoerde financiële beheer, zoals verwoord in de bestuurlijke verantwoording van het CAK-BZ. De bestuurlijke verantwoording vormt een aparte verantwoording en maakt als zodanig geen deel uit van het financieel verslag. De accountant gebruikt de informatie uit de bestuurlijke verantwoording voor zijn verklaring over de rechtmatigheid van de specifiek benoemde geldstromen in het financieel verslag. Over de bestuurlijke verantwoording als zodanig geeft hij geen verklaring af. Naleving voorschriften Naar analogie met het financieel verslag moet de externe accountant onderzoeken of het uitvoeringsverslag in overeenstemming met de daarvoor geldende regels is opgesteld. Deze regels zijn vastgelegd in de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 die een nadere uitwerking vormt van de Regeling verslaglegging AWBZ. Accountantsrapport Behalve de getrouwheidsverklaring en de rechtmatigheidverklaring verlangt de wetgever geen zekerheidsoordeel van de accountant in de vorm van een andere verklaring of een assurance rapport. Daarom kiest dit protocol voor één samenvattend accountantsrapport, waarin de uitkomsten van de vier onderzoeksopdrachten van de accountant worden opgenomen. Het accountantsrapport heeft de status van een rapport van feitelijke bevindingen zoals uitgewerkt in COS 4400. Het is een rapport in het kader van overeengekomen specifieke werkzaamheden. De accountant doet verslag van feitelijke bevindingen uit hoofde van de overeengekomen werkzaamheden, zonder zekerheid te verschaffen of daarbij een oordeel uit te spreken. De verspreidingskring van het rapport is beperkt tot de NZa en het CVZ. Dit Protocol geeft inhoud aan de tussen de externe accountant en het CAK-BZ overeengekomen specifieke werkzaamheden en de daarbij behorende rapportage. Onderzoeksaanpak Dit protocol schrijft niet een bepaalde aanpak van het onderzoek voor. De accountant baseert zich bij zijn onderzoek op een (risico-)analyse van de administratieve organisatie en de interne controle (AO/IC) in relatie tot de gewenste rechtmatige uitvoering van de taken van het CAK-BZ, om op basis daarvan te komen tot een optimale afweging van de in te zetten controlemiddelen en -methoden. De accountant voert zijn onderzoek uit in overeenstemming met de richtlijnen van de VGC en de COS, met inachtneming van de bepalingen van dit Protocol en de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007. Het CAK-BZ is primair verantwoordelijk voor de naleving van de relevante wet- en regelgeving bij de uitvoering van de wettelijke taken en moet zich hierover jaarlijks verantwoorden. De verantwoordelijkheid van de accountant voor het uit te voeren onderzoek veronderstelt dat hij een zodanige kennis van de van toepassing zijnde wet- en regelgeving heeft, dat hij kan toetsen of de relevante bepalingen door het CAK-BZ in acht zijn genomen. De accountantscontrole richt zich op een beoordeling van de opzet, het bestaan en de werking van het systeem van kwaliteitsborging op het gebied van de wet- en regelgeving, aangevuld met deelwaarnemingen en/of steekproeven. Omdat sprake is van een omvangrijke en gecompliceerde wet- en regelgeving, is het van belang dat de accountant het systeem van kwaliteitsborging van het CAK-BZ toetst om zoveel mogelijk zekerheid te kunnen ontlenen aan de interne controle.
12
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
2.b Rechtmatigheid 2.b.1 Invulling rechtmatigheidbegrip Voor de invulling van het rechtmatigheidbegrip voor het CAK-BZ is gebruik gemaakt van de conclusies uit het rapport Rechtmatigheidverklaring in de AWBZ dat in december 2004 is uitgebracht door de werkgroep rechtmatigheid AWBZ. Rechtmatigheid in algemene zin wil zeggen in overeenstemming met de relevante wet- en regelgeving. Een proces of de uitkomsten daarvan wel of niet voldoen aan de betreffende interne of externe regels. In die zin is rechtmatigheid een absoluut begrip. De concrete inhoud of invulling van het begrip wordt echter bepaald door de gekozen normstelling: de aard en reikwijdte van de regelgeving, de soort organisatie en het karakter van het betreffende proces of de uitkomst daarvan. Rechtmatigheid vormt derhalve een begrip dat gekoppeld is aan het object van het onderzoek. In hoofdstuk 4 van de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 is het rechtmatigheids- begrip in detail uitgewerkt. Hierin wordt onderscheid gemaakt tussen financiële en procedurele rechtmatigheid. Voor wat betreft het gebruik van informatie wordt onderscheid gemaakt tussen directe en gebruikersverantwoordelijkheid. De Handleiding geeft tevens aan welke randvoorwaarden bij de invulling van het rechtmatigheidbegrip van toepassing zijn. De accountant hanteert de begripsomschrijvingen uit de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 als uitgangspunt voor het door hem uit te voeren rechtmatigheidonderzoek. Het rechtmatigheidbegrip bij het CAK-BZ is gekoppeld aan de specifieke taken en verantwoordelijkheden van het CAK-BZ. Uitgaande van de positie en taken van het CAK-BZ volgens het ABZ kan het rechtmatigheidbegrip in aantal deelgebieden worden onderverdeeld. Indien in deze deelgebieden wordt voldaan aan de voorschriften van de wet- en regelgeving, zijn de betreffende processen en de daaruit voortvloeiende geldstromen als rechtmatig aan te merken. Het CAK-BZ voert de AWBZ dan op rechtmatige wijze uit. Tezamen met de verantwoordelijkheid voor het budget beheerskosten CAK-BZ en de interest over de beheerde geldmiddelen kunnen in totaal vijf deelgebieden worden onderscheiden: — betaling van zorgaanspraken AWBZ; — eigen bijdragen voor zorg zonder verblijf; — eigen bijdragen voor zorg met verblijf; — budget beheerskosten; — interest geldmiddelen AFBZ. 2.b.2 Betaling van zorgaanspraken AWBZ Betaling van zorgaanspraken AWBZ is de administratieve taak van het verrichten van betalingen in opdracht van en namens de AWBZverzekeraars, CVZ en zorgkantoren in hoedanigheid van landelijk betaalkantoor. De Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 omschrijft deze taak nader geeft invulling aan het begrip rechtmatigheid. De accountant hanteert het hierbij gehanteerde normenkader als uitgangspunt voor het door hem uit te voeren rechtmatigheidonderzoek. Bij de controle op de rechtmatigheid van betalingen maakt de accountant gebruik van de bevindingen van de interne controles die het CAK-BZ op de interne verwerking uitvoert. Onvolkomenheden in de aangeboden betaalopdrachten vallen buiten de reikwijdte van het rechtmatigheid begrip, omdat hier sprake is van gebruikersverantwoordelijkheid.
13
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
De accountant controleert de volledigheid, juistheid en tijdigheid van de betalingen en de daartegenover staande afrekeningen met het CAK-BZ. In zijn rapportage over het gevoerde financiële beheer geeft de accountant aan of het CAK-BZ zich toereikend en voldoende transparant heeft verantwoord over AO/IC rondom het betalingsverkeer. De uitgevoerde betalingen en de op grond hiervan met het AFBZ verrekende bedragen komen in het financieel verslag van het CAK-BZ tot uitdrukking in de balanspost Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten. Het Overzicht van de in rekening-courant met het AFBZ verrekende ontvangsten en uitgaven geeft hierbij een specificatie van de mutaties. De overlopende, nog uit te voeren, betaalopdrachten per balansdatum (BZT3, BZ7 en resterende Verkeerde Bed declaraties) worden verwerkt in de balanspost AWBZ-betalingen. Voor de goedkeuringstolerantie wordt uitgegaan van de mutatiestroom: als grens geldt hierbij 1% van het totaal aan mutaties in rekeningcourant met het AFBZ. 2.b.3 Eigen bijdragen zorg zonder verblijf De vaststelling, oplegging en inning van de eigen bijdragen voor zorg zonder verblijf op basis van gegevens van de zorgaanbieders (waarvan de persoonsgegevens bij de GBA worden geverifieerd) en de gegevens van de Belastingdienst, rekening houdend met een eventuele eigen bijdrage in het kader van de Wmo, vormt een eigen taak van het CAKBZ. Vanaf 2004 is het CAK-BZ belast met het gehele uitvoeringstraject van de eigen bijdragen voor zorg zonder verblijf. Het CAK-BZ maakt hierbij gebruik van de gegevens van drie informatieleveranciers: de zorgaanbieders (persoons- en zorgurengegevens), de GBA (geverifieerde persoonsgegevens) en de Belastingdienst (inkomensgegevens). In de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 wordt de taak nader omschreven en wordt concrete invulling gegeven aan het begrip rechtmatigheid. De accountant hanteert het hierbij gehanteerde normenkader als basis voor het door hem uit te voeren onderzoek. Ten aanzien van de gegevens van de Belastingdienst, GBA en zorgaanbieders is sprake van gebruikersverantwoordelijkheid. De directe verantwoordelijkheid voor de gegevens ligt bij de informatieleveranciers. Problemen bij de aanlevering en terugkoppeling met de GBA en de Belastingdienst vallen buiten het rechtmatigheidbegrip. De accountant besteedt hier aandacht aan in zijn rapportage over het gevoerde financiële beheer. De accountant maakt in zijn rechtmatigheidonderzoek onderscheid tussen enerzijds het proces van vaststelling en oplegging van eigen bijdragen en anderzijds de inning daarvan. Hierbij richt de accountant zich op de aspecten volledigheid, juistheid en tijdigheid. Vanaf 2007 is een deel van de zorg verschoven van de AWBZ naar de Wmo. Wettelijk is besloten om op de eigen bijdrage Wmo een anticumulatiebeding van toepassing te laten zijn. De opgelegde eigen bijdragen AWBZ zijn gelijk aan de vastgestelde eigen bijdragen AWBZ waarop de eigen bijdrage Wmo in mindering is gebracht. Evenals in 2006 maakt de verwerking van de handmatige aanlevering van zorg-zonderverblijf uren door zorgaanbieders in 2007 nog geen deel uit van het rechtmatigheidoordeel van de accountant. De bestuurlijke rechtmatigheidverantwoording dient aan te geven, welke controles nu op het handmatige invoerproces worden uitgevoerd, welke acties bij de zorgaanbieders zijn ondernomen om tot geautomatiseerde gegevensaanlevering te komen en in welke mate het automatiserings proces is gevorderd ten opzichte van 2006. De accountant toetst de
14
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
transparantie van de bestuurlijke verantwoording zonder hiervoor specifieke aanvullende werkzaamheden uit te voeren. Indien het CAK-BZ in 2007 voldoet aan de incasso- en afboekingprocedure zoals vermeld in de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007, is er sprake van een rechtmatige uitvoering van de wettelijke taak van het incasseren van eigen bijdragen voor zorg zonder verblijf. De in een kalenderjaar opgelegde, geïncasseerde en afgeboekte eigen bijdragen komen tot uitdrukking in de balanspost Te vorderen eigen bijdragen zorg zonder verblijf. De mutaties worden toegelicht in de toelichting op deze balanspost. De eigen bijdragen vormen tevens onderdeel van de balanspost Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten. Het Overzicht van de in rekening-courant met het AFBZ verrekende ontvangsten en uitgaven geeft hierbij een nadere specificatie van de mutaties. Voor de goedkeuringstolerantie wordt uitgegaan van de mutatiestroom: als grens geldt hierbij 1% van de in totaal opgelegde eigen bijdragen voor zorg zonder verblijf. 2.b.4 Eigen bijdragen zorg met verblijf Het CAK-BZ heeft als taak het verstrekken van inlichtingen die de AWBZverzekeraars en de zorgkantoren nodig hebben voor de uitvoering van hun wettelijke taken. Met het centraliseren van de eigen bijdragen zorg met verblijf per 1 januari 2008 wordt het CAK-BZ verantwoordelijk voor het vastleggen, opleggen en innen van de eigen bijdragen voor zorg met verblijf. In het jaar 2007 is sprake van een overgangssituatie waarin de overdracht van taken en verantwoordelijkheden van de verschillende zorgkantoren naar het CAK-BZ gefaseerd geschiedt. Voor de verantwoording geldt dat het CAK-BZ pas vanaf de overdrachtsdatum, zoals in de verschillende overeenkomsten met de betreffende zorgkantoren is overeengekomen verantwoordelijk is voor de eigen bijdragen zorg met verblijf. Het CAK-BZ heeft ten aanzien van de informatie van de Belastingdienst een gebruikersverantwoordelijkheid. Vóór de datum van overdracht is het CAK-BZ alleen verantwoordelijk voor het informatieverstrekking proces. Dit proces valt onder het begrip procedurele rechtmatigheid en valt het buiten de reikwijdte van de accountantsverklaring. De accountant rapporteert zijn bevindingen over het proces in zijn verslag van bevindingen. Hij hanteert hierbij het normenkader van de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007. Na de datum van overdracht is het CAK-BZ op privaatrechtelijke basis ook verantwoordelijk voor de vaststelling, oplegging en inning van de eigen bijdragen voor zorg met verblijf op basis van gegevens van de zorgkantoren, waarvan bij de GBA de persoonsgegevens worden geverifieerd, en de gegevens van de Belastingdienst. De Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 omschrijft de taak nader en geeft invulling aan het begrip rechtmatigheid. De accountant hanteert het hierbij gehanteerde normenkader als basis voor het door hem uit te voeren onderzoek. Ten aanzien van de gegevens van de Belastingdienst, GBA en zorgkantoren is sprake van gebruikersverantwoordelijkheid. De directe verantwoordelijkheid voor de gegevens ligt bij de informatieleveranciers. Problemen bij de aanlevering en terugkoppeling met de GBA en de Belastingdienst vallen buiten het rechtmatigheidbegrip. De accountant besteedt hier aandacht aan in zijn rapportage over het gevoerde financiële beheer.
15
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
De accountant maakt bij zijn rechtmatigheidonderzoek onderscheid tussen enerzijds het proces van vaststelling en oplegging van eigen bijdragen en anderzijds de inning daarvan. Hierbij richt de accountant zich op de aspecten volledigheid, juistheid en tijdigheid. Volledigheid heeft hier de betekenis van het volledig afwikkelen van alle binnengekomen gegevens tot opgelegde eigen bijdragen na de verschillende overdrachtsdata van de zorgkantoren. Juistheid heeft als norm het juist opleggen van de eigen bijdrage volgens het Bijdragebesluit Zorg en de specifieke circulaires van het CVZ (zie bijlage 5 van deze handleiding). Het betreft vooral de juistheid van een berekeningsproces volgens de juiste procedures. Als norm voor de tijdigheid geldt, dat binnen zes weken tot facturering wordt overgegaan, zodra alle benodigde gegevens aanwezig zijn. Indien het CAK-BZ in 2007 voldoet aan de incasso- en afboekingprocedure zoals vermeld in de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007, is er sprake van een rechtmatige uitvoering van de wettelijke taak van het incasseren van eigen bijdragen voor zorg met verblijf. Indien het CAK-BZ in 2007 voldoet aan de incasso- en afboekingprocedure zoals vermeld in de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007, is er sprake van een rechtmatige uitvoering van de wettelijke taak van het incasseren van eigen bijdragen voor zorg met verblijf. De in een kalenderjaar opgelegde, geïncasseerde en afgeboekte eigen bijdragen komen tot uitdrukking in de balanspost ‘Te vorderen eigen bijdragen zorg met verblijf’. De mutaties worden uitgelegd in de toelichting op deze balanspost. De eigen bijdragen vormen tevens onderdeel van de balanspost Algemeen Fonds Bijzondere Ziektekosten. Het Overzicht van de in rekening-courant met het AFBZ verrekende ontvangsten en uitgaven geeft een nadere specificatie van de mutaties. Voor de goedkeuringstolerantie wordt uitgegaan van de mutatiestroom: als grens geldt hierbij 1% van de in totaal opgelegde eigen bijdragen voor zorg met verblijf. 2.b.5 Budget beheerskosten Voor het budget beheerskosten CAK-BZ en de daadwerkelijk gemaakte beheerskosten wordt eenzelfde normenkader gehanteerd als voor de zorgkantoren geldt. Het gaat hierbij om termen als bestendige gedragslijn, transparantie, rekenkundige juistheid en toetsbaarheid. De Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 geeft concrete invulling aan het begrip rechtmatigheid. De accountant hanteert het normenkader als basis voor het door hem uit te voeren rechtmatigheidonderzoek. Als goedkeuringstolerantie wordt de tolerantie van het getrouwheidsonderzoek gehanteerd. De afbakening tussen publieke en private taken van het CAK-BZ vormt onderdeel van het rechtmatigheidonderzoek, vooral voor de eventuele onderlinge doorberekeningen van beheerskosten. De uitsplitsing van het budget over de wettelijke taken valt buiten het rechtmatigheidbegrip, omdat het CVZ één budget voor deze taken verstrekt. De problematiek van de Europese Aanbestedingsrichtlijnen wordt voor 2007 procedureel afgewikkeld. Geconstateerde afwijkingen van de Richtlijnen hebben geen gevolgen voor de financiële rechtmatigheid. De accountant maakt hier melding van in de rapportage over het gevoerde financiële beheer.
16
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
Indien de in de beheerskosten AWBZ opgenomen beloningen per functie uitkomen boven de norm van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens (WOPT), stelt de accountant vast of hiervan melding is gemaakt door het CAK-BZ. Is dit niet het geval, dan meldt de accountant dit in zijn verklaring bij het financieel verslag. 2.b.6 Interest geldmiddelen AFBZ Als betaalkantoor beschikt het CAK-BZ over liquide middelen, om tijdsverschillen tussen het uitvoeren van betalingsopdrachten en de daarvoor benodigde geldmiddelen van het AFBZ te overbruggen. Omdat de kosten van het CAK-BZ in principe gedekt worden door het budget beheerskosten, moeten de betreffende interestopbrengsten volledig aan het AFBZ worden afgedragen. De Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 geeft concrete invulling aan het begrip rechtmatigheid op dit punt. De accountant hanteert het normenkader als basis voor het door hem uit te voeren rechtmatigheidonderzoek. Hij besteedt vooral aandacht aan de afbakening tussen publieke en private geldmiddelen. Als goedkeuringstolerantie voor de interest geldmiddelen AFBZ hanteert hij de tolerantie van het getrouwheidsonderzoek.
2.c Financieel beheer 2.c.1 Definities Bij het onderzoek naar de rechtmatigheid van het financieel verslag voert de accountant ook een onderzoek uit naar de ordelijkheid en controleerbaarheid van het gevoerde financiële beheer, zoals verwoord in de bestuurlijke verantwoording van het CAK-BZ. Financieel beheer omvat naast beheershandelingen ook de vastlegging daarvan in de administratie. Hierbij worden de volgende definities gehanteerd: Financieel beheer Financieel beheer is het geheel van beslissingen, handelingen en regels, die zijn bedoeld voor de sturing en beheersing van, de controle op en de verantwoording over financiële transacties en saldi waarvoor de directie van CAK-BZ (mede)verantwoordelijkheid draagt. Ordelijk Financieel beheer is ordelijk als het in overeenstemming is met de in de AO/IC vastgelegde procedures en het voldoet aan de bestaande wet- en regelgeving. Belangrijke kenmerken van een ordelijk gevoerd financieel beheer zijn onder andere: transparantie, administratieve accuratesse, adequate functiescheiding en verantwoordelijkheidsverdelingen, tijdigheid van verwerking, goede dossiervorming en duidelijke managementrapportages. Controleerbaar Financieel beheer is controleerbaar indien de beschikbare informatie de controlerende instanties van een organisatie in staat stelt om de besluitvorming en de administratieve verwerking hiervan te reconstrueren en te beoordelen. Hierdoor kan de controle achteraf door de externe accountant en de NZa efficiënt worden uitgevoerd. 2.c.2 Aanpak onderzoek De weergave van het in het afgelopen kalenderjaar gevoerde financiële beheer vormt onderdeel van de bestuurlijke verantwoording. Het geeft aan welke maatregelen het CAK-BZ gedurende het jaar heeft getroffen om de rechtmatige uitvoering van de wettelijke taken te waarborgen. In bijlage 2 van de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007 zijn de aandachtspunten voor de verantwoording over het financiële beheer
17
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
opgenomen. In het geval van tekortkomingen geeft de bestuurlijke verantwoording aan wat de invloed daarvan is op de rechtmatigheid en welke verbeteracties zijn of worden getroffen. De externe accountant toetst de verantwoording van het CAK-BZ over het financiële beheer aan eigen bevindingen voortvloeiend uit het rechtmatigheidonderzoek naar het financieel verslag. De bevindingen daarvan legt hij vast in zijn rapportage over de ordelijkheid en controleerbaarheid van het gevoerde financiële beheer. Hierbij besteedt hij expliciet aandacht aan de volgende belangrijke aspecten: — naleving van wet- en regelgeving; — administratieve organisatie en interne controle (AO/IC); — geautomatiseerde gegevensverwerking; — misbruik en oneigenlijk gebruik.
2.d Naleving voorschriften uitvoeringsverslag De accountant moet behalve een onderzoek naar de rechtmatigheid van de geldstromen in het financieel verslag, de rechtmatige uitvoering van de AWBZ en het gevoerde financieel beheer ook een onderzoek doen naar de naleving van de voorschriften voor het uitvoeringsverslag. De accountant stelt vast, dat het uitvoeringsverslag is opgesteld volgens de Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007. Zijn bevindingen legt hij vast in het accountantsrapport.
2.e Betrouwbaarheid en nauwkeurigheid De accountant streeft bij zijn oordeelsvorming over de getrouwheid en rechtmatigheid van het financieel verslag naar een hoge mate van zekerheid. Als dit begrip voor het gebruik van statistische technieken wordt gekwantificeerd, dan moet worden uitgegaan van een betrouwbaarheidspercentage van 95%. Op de bepaling of aan de financiële rechtmatigheideisen is voldaan, zijn de volgende goedkeuringstoleranties van toepassing: Controledeelgebied:
Tolerantie en omvangbasis:
• Betaling zorgaanspraken AWBZ
1% van de totale mutatie in rekening-courant met het AFBZ
• Eigen bijdragen
1% totaal opgelegde eigen bijdragen voor zorg zonder verblijf en zorg met verblijf
• Budget beheerskosten
Goedkeuringstolerantie getrouwheid
• Interest geldmiddelen AFBZ
Goedkeuringstolerantie getrouwheid
18
Nederlandse Zorgautoriteit
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Onderstaande normen, gebaseerd op de normen voor departementale accountantsdiensten, zijn uitgangspunt voor het bepalen van de mate waarin de rechtmatigheid is gewaarborgd. Uitspraak over de mate waarin de rechtmatigheid gewaarborgd is Geen oordeel over rechtmatigheid
Rechtmatigheid niet gewaarborgd
Rechtmatigheid is gewaarborgd
Rechtmatig met beperking
Fouten in de verantwoording
≤ 1%
> 1%
≤ 3%
---
> 3%
Onzekerheden in de verantwoording
≤ 3%
> 3%
≤ 10%
> 10%
---
Soort accountants-verklaring
Goedkeurend
Met beperking
Oordeelonthouding
Afkeurend
Van een fout in de verantwoording is sprake, als gebleken is dat een (gedeelte van een) post niet in overeenstemming is met één of meer aspecten van de wet- en regelgeving AWBZ. Van een onzekerheid in de verantwoording is sprake als gebleken is dat onvoldoende informatie beschikbaar is om een (gedeelte van een) post als rechtmatig of onrechtmatig aan te merken. Kortom, als onzekerheid bestaat over de (on-)rechtmatigheid van de post. De rechtmatigheid van een post is gewaarborgd indien de bewering met een betrouwbaarheid van 95% dat het financieel verslag geen grotere fout bevat dan genoemde goedkeuringstolerantie, juist is. Fouten worden in absolute zin opgevat, voor zover het de rechtmatigheid betreft. Saldering van fouten is niet toegestaan. Bij het onderzoek naar de rechtmatigheid van posten die tussen het einde van het kalenderjaar en de afsluitdatum van het financieel verslag zijn ontvangen en naar de schattingen van na afsluitdatum nog te ontvangen posten, hanteert de accountant dezelfde goedkeuringstolerantie als bij zijn getrouwheidsonderzoek. Geconstateerde fouten moeten in principe worden gecorrigeerd in het financieel verslag. Onzekerheden in het verslag moeten zoveel mogelijk worden gekwantificeerd. Fouten die niet gecorrigeerd kunnen worden en geconstateerde onzekerheden met betrekking tot de rechtmatigheid moeten toegelicht worden in de bestuurlijke verantwoording.
19
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
20
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
3. Accountantsproducten 3.a Accountantsverklaring financieel verslag De accountant geeft bij de jaarrekening van het CAK-BZ die als financieel verslag fungeert twee separate verklaringen af: — een getrouwheidsverklaring bij de jaarrekening van het CAK-BZ ex artikel 393 Boek 2 BW. Voor deze verklaring worden in het Protocol geen specifieke richtlijnen gegeven, hiervoor gelden de voorschriften van de VGC en de COS; — een rechtmatigheidverklaring specifiek voor de NZa en het CVZ. Voor het bepalen van de strekking van het rechtmatigheidoordeel gelden de normen van hoofdstuk 2.e van het Protocol. De strekking van het oordeel kan zijn goedkeurend, met beperking, oordeelsonthouding of afkeurend.
Tekst rechtmatigheidverklaring met goedkeurend oordeel
Aan: Opdrachtgever ACCOUNTANTSVERKLARING Afgegeven ten behoeve van de Nederlandse Zorgautoriteit en het College voor zorgverzekeringen
Wij hebben de bestuurlijke verantwoording 2007 van het Centraal Administratiekantoor Bijzondere Zorgkosten B.V. bestaande uit de aandachtspunten bestuurlijke verantwoording, de matrix bestuurlijke rechtmatigheidverantwoording, de vennootschappelijke balans per 31 december 2007 en de exploitatierekening over 2007 gecontroleerd. Verantwoordelijkheid van de directie De directie van het CAK-BZ is verantwoordelijk voor het opmaken van de bestuurlijke verantwoording in overeenstemming met de Regeling verslaglegging AWBZ en de inrichtingsvoorschriften van de ‘Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007’. Tevens is de directie verantwoordelijk voor de financiële rechtmatigheid van de in het financieel verslag weergegeven geldstromen, eigen bijdragen voor zorg zonder verblijf, beheerskosten en interest geldmiddelen AFBZ. Dit houdt in dat deze bedragen in overeenstemming dienen te zijn met de specifiek voor het CAK-BZ van toepassing zijnde wet- en regelgeving, zoals vermeld in het Administratiebesluit Bijzondere Ziektekostenverzekering en de ‘Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007’. Deze verantwoordelijkheid omvat onder meer: het ontwerpen, invoeren en in stand houden van een intern beheersingssysteem relevant voor het opmaken van en weergeven in het financieel verslag van vermogen en resultaat, zodanig dat deze geen afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten bevat en voor de naleving van de relevante wet- en regelgeving, het kiezen en toepassen van aanvaardbare grondslagen voor financiële verslaggeving en het maken van schattingen die onder de gegeven omstandigheden redelijk zijn.
21
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Verantwoordelijkheid van de accountant Onze verantwoordelijkheid is het geven van een rechtmatigheid verklaring op basis van onze controle, als bedoeld in artikel 10 van het Administratiebesluit Bijzondere Ziektekostenverzekering. Wij hebben onze controle verricht in overeenstemming met Nederlands recht en het ‘Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007’. Dienovereenkomstig zijn wij verplicht te voldoen aan de voor ons geldende gedragsnormen en zijn wij gehouden onze controle zodanig te plannen en uit te voeren dat een redelijke mate van zekerheid wordt verkregen dat de in het financieel verslag weergegeven geldstromen, eigen bijdragen, beheerskosten en interest geldmiddelen AFBZ geen afwijkingen van materieel belang bevatten.
Een controle omvat het uitvoeren van werkzaamheden ter verkrijging van controle-informatie over de bedragen en de toelichtingen in het financieel verslag. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden is afhankelijk van de professionele oordeelsvorming van de accountant, waaronder begrepen zijn beoordeling van de risico’s van afwijkingen van materieel belang als gevolg van fraude of fouten. In die beoordeling neemt de accountant in aanmerking het voor de naleving van de betreffende wet- en regelgeving relevante interne beheersingssysteem, teneinde een verantwoorde keuze te kunnen maken van de controlewerkzaamheden die onder de gegeven omstandigheden adequaat zijn maar die niet tot doel hebben een oordeel te geven over de effectiviteit van het interne beheersingssysteem van het CAK-BZ. Tevens omvat een controle onder meer een evaluatie van de aanvaardbaarheid van de toegepaste grondslagen voor financiële verslaggeving en van de redelijkheid van schattingen die de directie van het CAK-BZ heeft gemaakt, een evaluatie van het algehele beeld van het financieel verslag, alsmede een evaluatie van de aanvaardbaarheid van het gehanteerde referentiekader voor financiële rechtmatigheid.
Wij zijn van mening dat de door ons verkregen controle-informatie voldoende en geschikt is als basis voor ons oordeel.
Oordeel Wij zijn van oordeel dat de bestuurlijke verantwoording voldoet aan de inrichtingseisen zoals deze zijn opgenomen in de ‘Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007’.
Voorts zijn wij van oordeel dat de op de pagina’s xx tot en met yy van de bestuurlijke verantwoording verantwoorde geldstromen, eigen bijdragen, beheerskosten en interest AFBZ voldoen aan de eisen van financiële rechtmatigheid. Dit houdt in dat deze bedragen tot stand zijn gekomen in overeenstemming met de specifiek voor het CAK-BZ van toepassing zijnde wet- en regelgeving, zoals die in het Administratiebesluit Bijzondere Ziektekostenverzekering, de Regeling verslaglegging AWBZ en de ‘Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007’ zijn uitgewerkt.
22
Nederlandse Zorgautoriteit
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Voorts merken wij op dat niet is voldaan aan de wettelijke verplichting tot vermelding van de informatie over topinkomens (artikel 6 van de Wet openbaarmaking uit publieke middelen gefinancierde topinkomens).
Plaats, datum Naam accountantsorganisatie Naam externe accountant en ondertekening met die naam
3.b Accountantsrapport 3.b.1 Inhoud rapport Behalve de twee verklaringen over de getrouwheid en rechtmatigheid brengt de accountant een samenvattend rapport van bevindingen uit. In dit rapport worden de uitkomsten van de vier onderzoeksopdrachten van de accountant opgenomen: — het onderzoek naar financieel verslag; — het onderzoek naar — het onderzoek naar financiële beheer; — het onderzoek naar uitvoeringsverslag.
de getrouwheid en rechtmatigheid van het de rechtmatige uitvoering van de AWBZ; de ordelijkheid en controleerbaarheid van het de naleving van de voorschriften voor het
Het accountantsrapport heeft de status van een rapport van feitelijke bevindingen in het kader van overeengekomen specifieke werkzaamheden. De accountant doet alleen verslag van zijn bevindingen uit hoofde van de overeengekomen werkzaamheden, zonder daarbij een oordeel uit te spreken of zekerheid te verschaffen. 3.b.2 Foutentabel Het rapport bevat een foutevaluatie van het onderzoek naar het financieel verslag 2007 volgens onderstaande tabel. Fouten en onzekerheden moeten zo veel mogelijk worden gekwantificeerd en gecorrigeerd in het aangeleverde financieel verslag. Geconstateerde fouten die niet gecorrigeerd zijn, moeten in de foutentabel vermeld worden, ongeacht de omvang daarvan. Tabel Foutevaluatie (in € 1.000) Incidenteel
Structureel
Totaal
Fouten in de verantwoording Onzekerheid in de controle
Bij de tabel komt een toelichting waarin is aangegeven wat de oorzaak van de fouten en onzekerheden is. Het CAK-BZ verantwoordt zich in de bestuurlijke verantwoording over de verbeteracties die het CAK-BZ denkt te starten of heeft gestart om de geconstateerde structurele fouten in de toekomst te voorkomen.
Deze alinea alleen opnemen als de WOPT van toepassing is en niet is voldaan aan de wettelijke verplichting.
23
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Fouten in de verantwoording Van een fout in de verantwoording is sprake indien naar aanleiding van het uitgevoerde onderzoek is gebleken dat een (gedeelte van) een post niet in overeenstemming is met één of meer aspecten van de wet- en regelgeving AWBZ. Onzekerheden in de controle Van een onzekerheid in het rechtmatigheidonderzoek is sprake als er onvoldoende (controle-)informatie beschikbaar is om een (gedeelte van een) post als rechtmatig of onrechtmatig aan te merken. Kortom, als er onzekerheid bestaat over de (on-)rechtmatigheid van de post. Incidentele versus structurele fouten Bij fouten in de verantwoording kan onderscheid gemaakt worden in incidentele en structurele fouten. Van een incidentele fout is sprake als het een toevallige fout betreft. Kenmerkend voor incidentele fouten is dat in principe geen herhaling optreedt van de geconstateerde fout. Van een structurele fout is sprake als de oorzaak van de fout is gelegen in (onderdelen van) het systeem van uitvoering van de wettelijke taken, waardoor fouten met een (zeker) herhalingskarakter (kunnen) optreden. Het voorgaande is van overeenkomstige toepassing op onzekerheden in de controles. Kwantificering fouten en onzekerheden Voor een adequate onderbouwing van het rechtmatigheidoordeel is het noodzakelijk, dat de externe accountant fouten en onzekerheden zoveel mogelijk kwantificeert. Rapportage tolerantie De externe accountant neemt fouten en/of onzekerheden beneden de € 10.000 niet afzonderlijk, maar als één bedrag op in de foutentabel. Hij neemt de betreffende fouten en/of onzekerheden wel gespecificeerd op in het accountantsdossier. De NZa verwacht dat het CAK-BZ de betreffende fouten en/of onzekerheden zelf uitzoekt en corrigeert in het eerstvolgende kalenderjaar en dat de accountant dit bij zijn onderzoek controleert. Als geen correctie plaatsvindt, moet dit duidelijk worden gemotiveerd. 3.b.3 Rapportagevorm Hieronder wordt een model gegeven voor het rapport van feitelijke bevindingen: ‘Rapport van bevindingen uitgebracht ten behoeve van de Nederlandse Zorgautoriteit en het College voor zorgverzekeringen. 1. Inleiding rapport Opdracht Ingevolge uw opdracht hebben wij naast het onderzoek naar de getrouwheid en de rechtmatigheid van het financieel verslag van het Centraal Administratiekantoor Bijzondere Zorgkosten B.V. (CAK-BZ) te Den Haag een aantal specifieke werkzaamheden verricht. Deze specifieke werkzaamheden bestonden uit een onderzoek naar de rechtmatige uitvoering van de AWBZ door het CAK-BZ, een onderzoek naar de ordelijkheid en controleerbaarheid van het gevoerde financiële beheer door het CAK-BZ en een onderzoek naar de vraag of het uitvoeringsverslag van het CAK-BZ volgens de daarvoor geldende regels is opgesteld. Dit rapport bevat de uitkomsten van de door ons uitgevoerde werkzaamheden.
24
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
Aard en reikwijdte Onze specifieke werkzaamheden zijn verricht in overeenstemming met COS 4400. Opdrachten tot het verrichten van overeengekomen specifieke werkzaamheden met betrekking tot financiële informatie. Daarbij hebben wij rekening gehouden met de bepalingen en begripsomschrijvingen in de ‘Handleiding jaarverslaggeving CAK-BZ 2007’ en het ‘Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007’. De opdracht houdt in dat op de informatie in de bestuurlijke verantwoording en in het uitvoeringsverslag van CAK-BZ die aan onze specifieke werkzaamheden ten grondslag ligt geen accountants controle is toegepast en dat evenmin een beoordelingsopdracht leidende tot een beoordelingsverklaring is uitgevoerd. Een en ander impliceert dat aan onze rapportage geen zekerheid kan worden ontleend omtrent de getrouwheid van de deze informatie. Volledigheidshalve wijzen wij er nog op dat, indien wij aanvullende werkzaamheden zouden hebben verricht, wellicht nog andere onderwerpen aan het licht zouden kunnen zijn gebracht die voor u mogelijk van belang zouden kunnen zijn geweest. 2. Opzet en uitvoering onderzoek (De accountant kan hier ingaan op de opzet en uitvoering van zijn werkzaamheden. Per onderdeel van het onderzoek vermeldt hij zijn aanpak en eventuele beperkingen die hij bij zijn onderzoek is tegengekomen). 3. Onderzoek financieel verslag (De accountant verwijst voor de uitkomsten van zijn onderzoek naar de getrouwheid en rechtmatigheid van het financieel verslag naar zijn accountantsverklaring.In dit rapportonderdeel gaat hij in op de onderbouwing van zijn oordeel en geeft hij een toelichting op de foutentabel). 4. Onderzoek rechtmatige uitvoering (De accountant geeft hier de bevindingen weer van zijn onderzoek naar de rechtmatige uitvoering van de AWBZ door het CAK-BZ, zonder daar een zekerheidsoordeel over te geven. De accountant gaat hierbij in op de vraag of het CAK-BZ zijn vijf taken heeft uitgevoerd in overeenstemming met de verplichtingen bij of krachtens de AWBZ). 5. Onderzoek financieel beheer (De accountant geeft hier zijn bevindingen weer over de ordelijkheid en controleer- baarheid van het gevoerde financiële beheer door het CAK-BZ, zoals verwoord in de bestuurlijke verantwoording. Deze bevindingen kunnen in meer of mindere mate samenvallen met de bevindingen over de rechtmatige uitvoering van de AWBZ). 6. Onderzoek uitvoeringsverslag (De accountant vermeldt hier zijn bevindingen van zijn onderzoek naar de naleving van de voorschriften voor het uitvoeringsverslag). Wij wijzen er nog op dat onze werkzaamheden uitsluitend zijn verricht ten behoeve van de Nederlandse Zorgautoriteit en het College voor zorgverzekeringen en dat deze rapportage derhalve niet (geheel of gedeeltelijk) aan anderen mag worden verstrekt, zonder onze uitdrukkelijke toestemming vooraf.
25
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Ten slotte maken wij u erop attent dat de uitkomsten van ons onderzoek niet zonder meer gelden na datum van afsluiting van ons onderzoek, omdat nadien veranderingen in het getroffen stelsel van maatregelen kunnen zijn aangebracht. (Plaats), (Datum)
(Ondertekening)
26
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
Bijlage 1: Richtlijnen review NZA
1. Inleiding De NZa geeft geen concrete voorschriften over de wijze van uitvoering van rechtmatigheidonderzoeken. De aanpak zal variëren afhankelijk van de uitkomsten van de (risico)analyse van de administratieve organisatie en de interne controle (AO/IC). Accountantscontrole is maatwerk. De externe accountant is zelf verantwoordelijk voor een adequate invulling van het rechtmatigheidonderzoek. De accountant zal zich bij zijn onderzoek laten leiden door de voorschriften van de Verordening gedragscode (VGC) en de Controle- en Overige Standaarden (COS). De NZa maakt voor zijn oordeelsvorming zoveel mogelijk gebruik van de door het CAK-BZ opgestelde jaarverslaggeving, van de bij het financieel verslag behorende accountantsverklaring en van het accountantsrapport over het gevoerde financiële beheer. Zonder in de verantwoordelijkheid van de externe accountants te willen treden, heeft de NZa voor de review op het uitgevoerde rechtmatigheidonderzoek richtlijnen opgesteld. De richtlijnen worden door de NZa als uitgangspunt gehanteerd bij de review van het door de externe accountant uitgevoerde rechtmatigheidonderzoek. De richtlijnen zijn faciliterend bedoeld, zonder specifieke voorschriften voor het accountantsonderzoek te wilen geven. 2. Controlewerkzaamheden Bij de uitvoering van de review besteedt de NZa in het bijzonder aandacht aan de volgende onderdelen in het accountantsdossier: — analyse van belangrijke ontwikkelingen, waaronder wijzigingen in wet- en regelgeving; — risicoanalyse, waarbij een inventarisatie wordt gemaakt van (inherente) risico’s en een inschatting op welke wijze deze worden afgedekt door interne controlemaatregelen. Hierbij worden de verschillen tussen de verschillende processen en objecten in voldoende mate betrokken. Verder vindt een beoordeling plaats van de vertaling van genoemde risico’s naar concrete maatregelen. Vastgesteld wordt, dat de geconstateerde interne controle risico’s afgedekt zijn met afdoende controlemaatregelen; — beoordeling van managementrapportages, bijvoorbeeld de notulen van managementoverleg; — follow-up van de belangrijkste bevindingen en aanbevelingen van voorgaande controles van de externe accountant en rechtmatigheidonderzoeken door de NZa; — in continuïteit beoordelen van de AO/IC en de geautomatiseerde gegevensverwerking: — beoordeling handboeken en werkinstructies; — functiescheiding en toegangscontrole; — vastlegging bevoegdheden en verantwoordelijkheden; — beoordeling aansluitingen met de financiële administratie; — cijferbeoordelingen en verbandcontroles. De externe accountant zal bij de bepaling van de controlestrategie hebben vastgelegd in welke mate hij kan steunen op de AO/IC. In principe kan de accountant kiezen voor een systeemgerichte controle of een gegevensgerichte controle, maar in de praktijk wordt vaak voor een combinatie van beide controles gekozen. De NZa is van oordeel dat, gelet op het bestaan van onvervangbare maatregelen van interne
27
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
controle en de hoge mate van geautomatiseerde gegevensverwerking bij het CAK-BZ, een rechtmatigheidonderzoek alleen gebaseerd op een gegevensgerichte controle in principe niet acceptabel is. Hieronder zijn de toetsingskaders voor systeem- en gegevensgerichte controle uitgewerkt: — systeemgerichte controle: deze controlemethodiek wordt vooral toegepast bij een adequate AO/IC. Bij de toepassing van een systeemgerichte en bij een mix van systeem- en gegevensgerichte controlebenadering verdient de EDP-audit bijzondere aandacht. Veelal wordt gesteld dat gesteund kan worden op geprogrammeerde controles. Dit oordeel kan alleen worden overgenomen als onderzoek is uitgevoerd naar de continue juiste en volledige werking van de in de geautomatiseerde systemen opgenomen geprogrammeerde controles. Dit betreft vooral de volgende aspecten: — beoordeling beschrijving van de systemen; — risicoanalyse op bedrijfsproces, systemen en koppelingen; — op basis hiervan uitgevoerde nadere beoordeling van genoemde objecten; — audit op beschikbaarheid, continuïteit en onderhoud van de systemen; — logische en fysieke toegangsbeveiliging; — geautomatiseerde beslisregels en geprogrammeerde controles; — beoordeling van de audittrail. — gegevensgerichte controle: de methodiek voor en de omvang van de gegevensgerichte controle is afhankelijk van de mate waarin gesteund kan worden op de AO/IC: — statistisch onderbouwde steekproefcontrole: in situaties waarin niet of niet in voldoende mate gesteund kan worden op de AO/IC wordt een statistisch onderbouwde steekproefcontrole uitgevoerd. — d eelwaarnemingen: ook in situaties waarin volledig gesteund kan worden op de AO/IC zal voorzien zijn in een (beperkte) vorm van gegevensgerichte controle ter toetsing van de werking van de AO/ IC en/of het afdekken van het restrisico. Dit kan plaatsvinden via deelwaarnemingen (bijvoorbeeld lijncontroles, systeem/ proceduretesten of queries). Veelal wordt de gegevensgerichte controle gebruikt als instrument voor de kwantificering van de controleresultaten. De wijze waarop is gekwantificeerd wordt met extra aandacht beoordeeld. Aandachtspunten hierbij: — homogeniteit van de massa: in hoeverre is aandacht besteed aan de homogeniteit van de massa. Hierbij wordt rekening gehouden met het onderscheid tussen: — externe integratie en het zelf verwerken van documenten; — geprogrammeerde controles en handmatige controles. Gelet op de mogelijke verschillen zullen meerdere massa’s worden onderscheiden. De keuze voor een enkelvoudige of gestratificeerde steekproef wordt toegelicht. Onderzoeksvragen hierbij zijn: — zijn voor alle processen de maatregelen van AO/IC gelijk? — is er bij de bepaling van de omvang van de steekproefcontrole rekening gehouden met bijzondere risico’s per proces en de wijze van afdekking hiervan in de AO/IC (bijvoorbeeld door geautomatiseerde controles)? — zijn deze bijzondere risico’s wellicht op andere wijze in de controle betrokken (queries, proceduretesten etc.)?
28
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
— richt de gegevensgerichte controle zich alleen op restrisico’s? — Bij de toepassing van de gegevensgerichte controle moet zijn voorzien in een aansluiting van de te controleren massa (steekproefmassa) met de financiële administratie en verantwoording. — selectiemethodiek: hiervoor geldt dat deze moet voorzien in een evenredige spreiding over de totale massa en over het verantwoordingsjaar. — alle controleaspecten moeten juist en volledig in de controle zijn betrokken. — evaluatiemethodiek: bij de evaluatiemethodiek wordt vastgesteld of de juiste variabelen zijn gehanteerd. De externe accountant zal een onderbouwing geven voor het gebruik van de verwachte of maximale fout bij zijn oordeelsvorming. — bij de evaluatie moet een analyse worden uitgevoerd van geconstateerde fouten in de gegevensgerichte controle. In hoofdstuk 3.b van het Protocol is het onderscheid beschreven tussen incidentele en structurele fouten. De indeling naar incidentele of structurele fout moet per geconstateerde fout worden onderbouwd met een motivering van aard en oorzaak van de fout. — ook als lijncontroles worden uitgevoerd is de weging van controlebevindingen van belang. Lijncontroles worden ingezet ter vaststelling van het bestaan van de AO/IC. Dit impliceert dat in de lijncontroles geen onvolkomenheden mogen worden geconstateerd. Als dit wel het geval is, moet zijn voorzien in een analyse van de onvolkomenheden en in een beschrijving van de te volgen acties. Voorbeeld: indien in een lijncontrole een fout is geconstateerd, mag dit niet zonder meer worden afgedaan met de opmerking, dat het een incidentele fout betreft. Bij constatering van een fout moet de lijncontrole in principe worden uitgebreid om vast te stellen, dat de fout geen gevolgen heeft voor de uitspraak dat gesteund kan worden op de AO/IC.
— evaluatie: bij de evaluatie moeten zowel de controlebevindingen uit de systeemgerichte als uit de gegevensgerichte controle worden betrokken. De oordeelsvorming moet gebaseerd zijn op een hoge mate van zekerheid (betrouwbaarheidseis van 95%). 3. Beoordeling opzet rechtmatigheidonderzoek De NZa gaat er van uit dat de opzet van de rechtmatigheidonderzoeken door, of onder verantwoordelijkheid van, de externe accountant is beschreven in een plan van aanpak. De externe accountant motiveert met het plan van aanpak op welke wijze wordt voldaan aan de gestelde eisen voor betrouwbaarheid en nauwkeurigheid. Indien hij voor zijn onderzoek gebruik maakt van werkzaamheden van interne controleafdelingen van het CAK-BZ, verwacht de NZa dat de afspraken expliciet zijn vastgelegd in het plan van aanpak. 4. Beoordeling uitvoering rechtmatigheidonderzoek De beoordeling van de uitvoering vindt plaats op basis van de afhandeling van het plan van aanpak van de externe accountant, de hierbij gehanteerde werkprogramma’s en de hiervoor aangelegde controledossiers. Het dossier van de externe accountant moet zodanig zijn vormgegeven, dat het voor de NZa mogelijk is om op basis van dossierreview te komen tot een zelfstandig oordeel over de uitvoering van de AWBZ door het CAK-BZ, in de zin van het al dan niet overnemen van de bevindingen van de externe accountant. Het dossier moet informatie bevatten waarmee de NZa voldoende inzicht krijgt in:
29
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
— de planning en realisatie van de controle; — de omvang en de aard van de uitgevoerde controlewerkzaamheden; — de uitkomsten en conclusies van het rechtmatigheidonderzoek. De NZa verwacht dat de uitkomsten van de controle worden vastgelegd in een afsluitend memorandum, waarin een duidelijke onderbouwing is opgenomen van de uitgevoerde werkzaamheden en van de weging van de bevindingen. Dit document moet inzicht geven in de afweging van het al dan niet rapporteren van bevindingen. 5. Het kopiëren van stukken uit het accountantsdossier De NZa beschouwt de in het dossier van de externe accountant opgenomen gegevens als bedrijfsgevoelige gegevens in het kader van de WOB. Dit betekent dat de NZa deze gegevens in principe als nietopenbare informatie aanmerkt. De NZa richt een reviewdossier in waarin de onderbouwing van zijn reviewoordeel is opgenomen. Hiervoor is het nodig om bepaalde stukken uit het accountantsdossier te kopiëren. De zienswijze daarbij is dat de individuele stukken niet op zichzelf staan, maar dat zij zijn bedoeld voor de onderbouwing van onderzoeksaanpak, uitvoering van het onderzoek en de uiteindelijke oordeelsvorming. Het Koninklijk NIVRA zal nog een standpunt formuleren over het kopiëren van stukken uit de accountantsdossiers door externe toezichthouders. Dit standpunt is gekoppeld aan een wijziging van de Comptabiliteitswet op het gebied van kopieer- en inzagerecht in dossiers. Het voorstel voor de derde wijziging van de Comptabiliteitswet (Kamerstuk 30660) is in augustus 2006 bij de Tweede Kamer ingediend en door de Commissie voor de Rijksuitgaven in 2007 in behandeling genomen. Het is nog niet bekend wanneer het wetsvoorstel wordt aangenomen.
30
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
Nederlandse Zorgautoriteit
31
Protocol accountantsonderzoek CAK-BZ 2007
32
Postbus 3017 3502 GA Utrecht T
030 296 81 11
[email protected] I www.nza.nl E
Handleiding
Jaarverslaggeving CAK-BZ 2007