PROTESTANTSE GEMEENTE TE HILLEGOM

PROTESTANTSE GEMEENTE TE HILLEGOM

BELEIDSPLAN

VERSIE 0.2

Datum: augustus 2008 .

BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.1 van 38


INHOUD 1.

INLEIDING. ................................................................................................................................. 3

2.

VISIE ........................................................................................................................................... 4

3.

INTERNE ORGANISATIE VAN DE GEMEENTE. ..................................................................... 7

4.

EREDIENST EN KERKMUZIEK ................................................................................................. 9

5.

PASTORAAT ............................................................................................................................ 15

6.

DIACONAAT, WERELDDIACONAAT, ZENDING OVER GRENZEN ...................................... 21

7.

FINANCIËN EN BEHEER (VERMOGENSRECHTERLIJKE AANGELEGENHEDEN) ............ 26

8.

DE (KERK)GEBOUWEN .......................................................................................................... 29

9.

JEUGD EN JONGEREN........................................................................................................... 33

10.

VORMING EN TOERUSTING EN CATECHESE ..................................................................... 36

11.

INTERKERKELIJKE SAMENWERKING .................................................................................. 38


pag.2 van 38


1.

INLEIDING.

Op 3 oktober 2000 hebben de Centrale Kerkenraad van de Hervormde Gemeente te Hillegom en de Kerkenraad van de Gereformeerde Kerk te Hillegom een federatieovereenkomst bekrachtigd. Die overeenkomst is aangegaan met als doel de uiteindelijke hereniging van de beide kerkgenootschappen. De aldus ontstane federatie heette Samen op Weg-gemeente Hillegom. De Kerkenraden namen dit besluit in het geloof dat zij daartoe geroepen zijn door de Heer van de Kerk, Jezus Christus, en in het vertrouwen dat dit dienend is aan Zijn doel. Zij verwachten dat hun gemeenschap daarbij kan groeien in geloof, hoop en liefde en mede bijdraagt tot heil van de bredere gemeenschap waarin zij leven. Op 1 mei 2004 is de Protestantse Kerk in Nederland tot stand gekomen. Deze landelijke fusie maakt het mogelijk om ook op plaatselijk niveau over te gaan tot definitieve en volledige vereniging. Na die landelijke fusie hebben de Hervormde Gemeente te Hillegom en de Gereformeerde kerk te Hillegom hun federatie overeenkomst getoetst aan de nieuwe kerkordelijke bepalingen welke met ingang van de landelijke fusiedatum van toepassing werden. De federatie overeenkomst werd gehandhaafd en de geldende Interim regeling werd herzien en aangepast tot de Plaatselijke regeling. In de vergadering van de Kerkenraad van 18 januari 2005 werd de aldus tot stand gekomen Plaatselijke regeling vastgesteld en de naam van de gefedereerde gemeente gewijzigd in Protestantse Gemeente (i.w.) te Hillegom. Als vervolgstap op het federatiebesluit is nu de definitieve en volledige vereniging van de Hervormde Gemeente te Hillegom en de Gereformeerde kerk te Hillegom voorbereid. Een verenigingsbesluit en een plaatselijk reglement zijn aan de gemeente aangeboden. In het traject van de vereniging en de start van de nieuwe Protestantse Gemeente te Hillegom is een beleidsplan vereist. Het opstellen van een volledig beleidsplan is een karwei dat niet binnen enkele maanden en zeker niet door een kleine groep kan worden uitgevoerd. Ter voorbereiding is door de voltallige kerkenraad middels een visieparagraaf richting gegeven aan het beleid op hoofdlijnen. Aan alle organen en commissies in de gemeente is de gelegenheid geboden een beleidsplan te ontwikkelen op hun eigen werkterrein. Vervolgens heeft de kerkenraad deze beleidsvoornemens getoetst aan de visieparagraaf en de materiele mogelijkheden van onze gemeente. Daarna is één en ander samengevoegd tot een samenhangend beleid. Dit beleidsplan is geen eenmalig document. Het dient regelmatig te worden geëvalueerd en te worden bijgesteld. Als eerste zal de inhoud van dit beleidsplan worden getoetst aan de aanbevelingen uit het rapport van de taakgroep Kerk Zijn.


pag.3 van 38


2.

VISIE

In de volgende paragrafen staan de voor de Protestantse Gemeente te Hillegom belangrijkste elementen, die deels ontleent zijn aan de visienota ''Leren leven van de verwondering'' van de synode.

2.1. Pluriformiteit en (kerk-)cultuur. Kerk-zijn in eenheid en verscheidenheid In artikel 1 van de kerkorde is de identiteit van de protestantse Kerk beschreven. “De kerk leeft uit Gods genade in Jezus Christus en belijdt de Heilige Schrift als enige bron en norm van de verkondiging.” De kerk kent verscheidenheid in vormen van geloofsbeleving. Wij willen streven naar eenheid in verscheidenheid door te luisteren naar de geloofsverantwoording en de Schriftuitleg van elkaar. Ondanks alle verschillen staan we voor die éne Protestantse Kerk waar het gaat om het belijden van de Naam boven alle namen: Jezus Christus.

2.2. Kerk-zijn in een veranderende cultuur Ieder mens moet in onze cultuur zijn of haar leven vorm en inhoud geven. Er zijn geen vanzelfsprekendheden meer op het gebied van geloof, politiek en levensloop. Veel mensen ervaren dit als een bevrijding, maar het veroorzaakt ook onzekerheid. Dit gevoel wordt versterkt doordat mensen zich onzeker voelen door de ontwikkeling naar een multiculturele samenleving. De crisis van de kerk in het Westen hangt nauw samen met de verlegenheid waarin onze samenleving verkeert. Als minderheid moet zij het hebben van de woorden van God. In de kerk, in onze eigen gemeente, verlangen wij naar die vernieuwing door de Heilige Geest. Crisis, verlegenheid en vertwijfeling kunnen voor de kerk nooit het laatste woord hebben. Wij zijn er heilig van overtuigd, dat Gods beloften en koningschap ook aan mensen van vandaag een nieuw heilzaam perspectief bieden. Daarom heeft de kerk de blijvende opdracht om ook in onze tijd de drie-enige God te verkondigen: -

God de Vader, die aan mensen geborgenheid geeft in deze zoekende wereld, Jezus Christus, die verzoening brengt in een wereld vol gewonde en verwonde mensen, De Heilige Geest, die ons mensen – en deze wereld – vernieuwt. Op die weg leren we opnieuw de grondwoorden van het protestantisme te spellen: sola gratia (door genade alleen), sola fide (door geloof alleen), sola scriptura (door de Schrift alleen).

2.3. Volharding en voortgang De Protestantse Gemeente in Hillegom wil een kerk van het Woord zijn. Temidden van aanvechting en crisis vertrouwen wij op de belofte van Christus over zijn aanwezigheid, over de gave van de Geest en de kracht van het geloof. Wij blijven volharden in het vertrouwen dat er alle reden is om tegenover de apathie telkens opnieuw de voortgang van het evangelie te zetten. Wij leven van de verwondering en geloven dat God het laatste woord heeft. Daarom streven we naar gemeenschappelijke bemoediging, liefdevolle en effectieve begeleiding van gemeenteleden en doelgerichte gemeente opbouw.


pag.4 van 38


2.4. Geloofsverdieping Bij alles wat wij doen zullen wij het Woord en daarmee liefde, hoop en geloof centraal stellen. Wij erkennen onze tekorten, maar stellen ons vertrouwen op Hem die vergeeft en vernieuwt. Daarom richten wij ons allereerst op geloofsverdieping. Wij geloven dat het geloofsgesprek en de toerusting van gemeenteleden om hun geloof te delen met anderen kunnen leiden tot groei van de kerk. Geloof in de kracht van het Woord mag het leven van de kerk bepalen.

2.5. Missionaire roeping Wij leggen nadruk op de missionaire roeping van onze gemeente, op een dergelijke wijze dat de onderscheiden gaven van gemeenteleden worden gestimuleerd. Met elkaar zullen wij op zoek gaan naar woorden, die het evangelie zo vertolken dat mensen geraakt worden. Wij verlangen ernaar dat er in Hillegom een steeds groter wordende groep komt die het evangelie hoort en gelooft. Voor hen willen wij openstaan en kerk zijn. Ook willen wij ons richten op die groepen mensen die wij met onze huidige manier van kerk-zijn niet bereiken.

2.6. Geloofsoverdracht Geloofskennis is van wezenlijk belang voor het voortbestaan van de kerk. Geloofsoverdracht – individueel en binnen gemeenschappen – wordt centraal gesteld. Door studie, stimulering en het verzamelen van informatie uit gemeenten die op een vernieuwende wijze gestalte geven aan hun roeping, wordt ervoor gezorgd dat we de beschikking krijgen over handreikingen die ons verder helpen. De nadruk komt hierbij te liggen op de eigen ontwikkeling van onze gemeente, door voortzetting van de activiteiten Vorming en Toerusting en Catechese. Wij vragen van elkaar om in de eigen gemeente en met andere gemeenten in gesprek te gaan over onze roeping om gemeente van Christus te zijn. Dit kerkelijke gesprek moet steeds meer het karakter van een geloofsgesprek krijgen. De classicale vergaderingen kunnen hierbij een inspirerende rol spelen.

2.7. Ruimte voor jeugd- en jongeren Jeugd en jongeren krijgen alle ruimte om te zoeken naar nieuwe vormen van kerk-zijn, om Christus te leren kennen en te groeien in geloof. Jongeren hebben grote behoefte aan het geloofsgesprek; het gesprek tussen de generaties is daarbij noodzakelijk. Daaraan willen we als gemeente ruim aandacht besteden, door de jeugd en jongeren zo veel mogelijk bij alle activiteiten van onze kerkgemeenschap te betrekken.

2.8. Spiritualiteit Wij zoeken in een cultuur van „beleven‟ naar nieuwe vormen van spiritualiteit. Wij putten daarbij dankbaar uit de bronnen van het protestantisme, maar zullen ook gebruik maken van wat ons wordt aangereikt vanuit andere christelijke tradities. We willen als kerk handreikingen doen op het gebied van meditatie en spiritualiteit, levensvragen, ethiek en de vertolking van de bijbel.


pag.5 van 38


2.9. Imago Wij zullen naar onszelf als kerk en naar onze activiteiten kijken met de vraag wat het aansprekende, aantrekkelijke en appellerende is voor de mensen om ons heen. Wij verplichten ons tot het verbeteren van het gemeente-zijn, van het imago van de kerk en van de kwaliteit van wat wij zeggen en doen.

2.10. Individuele contacten Omdat mensen minder geneigd zijn om aangesproken te worden als onderdeel van een groep, zijn individuele contacten van groot belang. Wij willen hun persoonlijke vragen serieus nemen. Een belangrijk deel van de pastorale en diaconale zorg is gericht op het individu. De nieuwste communicatiemiddelen (waaronder internet, kabeltelevisie) zullen hierbij intensiever worden gebruikt.

2.11. Dienst in de multiculturele samenleving In het gemeenteleven en in het (wereld)diaconale werk gaat het ons om het zichtbaar maken van de liefde van Christus. Daarom zal de gemeente ook werk maken van haar dienst in deze multiculturele samenleving voor mensen die zij op haar weg ontmoet. De landelijke kerk zal ons voor dit werk van dienst kunnen zijn. Omdat de levende Heer alle dingen in zijn dienst stelt, willen wij de tegenstelling tussen de dienst van het Woord en de daad overwinnen. Wij willen duidelijk maken dat de kerk een belangrijke bijdrage kan leveren aan de samenleving. Wij zullen binnen Hillegom met visie en inzet deelnemen aan het gesprek over de vragen van (samen)leven, duurzaamheid, vrede en gerechtigheid, waarbij wij ook de ethische vragen over leven en dood niet uit de weg gaan.

2.12. Samenwerking met andere kerken en organisaties. Als verenigde kerk zoeken wij nauwere samenwerking met andere kerken en met verwante organisaties. Oecumene moet doelgericht zijn. Gemeenschappelijke studie en samenwerking met andere plaatselijke kerken en geloofsgemeenschappen zijn hierbij de middelen. Het van elkaar leren zal het centrale aandachtspunt in deze contacten zijn. De bovenstaande paragrafen geven aan dat het gezamenlijk beleven en belijden van het geloof één van de belangrijkste voorwaarden is voor de continuïteit van een kerkelijke gemeente.


pag.6 van 38


3.

INTERNE ORGANISATIE VAN DE GEMEENTE.

De leiding van de gemeente berust bij de kerkenraad. De samenstelling van de kerkenraad en de wijze van verkiezing is geregeld in de plaatselijke regeling. Omdat er zelden voldoende kandidaten voor de kerkenraad beschikbaar zijn doet de kerkenraad geen beleidsuitspraak over evenredige vertegenwoordiging van verschillende groepen of minderheden in de gemeente. Het hart van de gemeente klopt in vrijwilligerswerk op vele terreinen. Werk dat tot op heden door professionele krachten wordt gedaan moet wellicht in de nabije toekomst geheel of gedeeltelijk worden overgenomen door vrijwilligers. De betrokkenheid van gemeenteleden wordt hierdoor gestimuleerd. Deze beleidslijn is een positieve stimulans voor de exploitatie van de kerk. In de gemeente zijn de volgende professionele krachten werkzaam. De predikanten De gemeente telt twee predikantsplaatsen. Daarvan wordt er één vervuld door ds. H. Mondeel. De resterende formatie wordt voor de helft ingevuld door dhr. M. de Ridder en door mw. ds. C. Houtkoop. Op basis van voortschrijdend inzicht over de financiële situatie van de gemeente is deze formatie in 2008 op tijdelijke basis geformaliseerd. Overige professionele medewerkers: - cantor-organist (M. den Dulk) - organist Maartenskerk (T. Bouwmeester) - organist De Hoeksteen (R. Heidema) - koster Maartenskerk (F. van Vliet) - koster Hoeksteen (mevr. G. Spuybroek) - beheerders kerkelijke gebouwen (de heer en mevr. van Lierop) - interieurverzorgster Maartenshuis en De Hoeksteen (mevr. I. van Velzen) Periodieke herziening Beleidsplan De wereld om ons heen en de omstandigheden waarbinnen we in Hillegom de PKN gemeente vormen veranderen doorlopend. De kerkenraad heeft daarom tot taak om het beleidsplan jaarlijks te toetsen aan de ontwikkelingen op kerkelijk, maatschappelijk terrein, maar vooral ook op het gebied van financiën en beheer. Taakgroepen en commissies Binnen de kerkgemeenschap is een veelheid van taakgroepen en commissies werkzaam. Een aantal van deze groepen word genoemd bij de hoofdonderwerpen in dit beleidsplan.


pag.7 van 38


3.1. DE COMMUNICATIE BINNEN DE GEMEENTE. 3.1.1. Samen Kerk “Samen Kerk” is het periodiek van de Protestantse Gemeente te Hillegom. Dit blad kom 1012 keer paar jaar uit en wordt verspreid onder alle leden, indien zij dit wensen. Het blad beoogt de gemeente te informeren over de kerkdiensten, het wel en wee van de gemeenteleden, en de ontwikkelingen binnen de gemeente. Daarnaast worden artikelen uit de landelijke pers overgenomen. De uitgaven worden verzorgd door de eindredacteur, die samen met de predikant en de voorzitter van de kerkenraad de redactie vormt, en met hen verantwoordelijk is voor de inhoud van het blad. 3.1.2. Website Sinds enkele jaren heeft de Protestantse Gemeente te Hillegom haar eigen web-site (www.pknhillegom.nl). Deze moderne vorm van communicatie met de gemeente is ontwikkeld door en wordt in stand gehouden door een groepje gemeenteleden. Naast de agenda met kerkelijke gebeurtenissen wordt ook kort verslag gedaan van de kerkdiensten. De kerkenraad streeft naar afstemming tussen de redacties van “Samen Kerk”en van de website om een zo consistent mogelijke communicatie naar de gemeente toe te borgen. 3.1.3. Gemeentevergadering Twee maal per jaar roept de kerkenraad de gemeente bijeen om haar te horen. De eerste maal is omstreeks de maand mei. De financiële verantwoording over het voorgaande jaar is dan aan de orde. De tweede maal is in november, wanneer de begroting wordt gepresenteerd.


pag.8 van 38


4.

EREDIENST EN KERKMUZIEK

4.1. Uitgangspunten In de vormgeving van de Eredienst wordt gezocht naar vormen die de betrokkenheid van de gemeente bij de Eredienst zo groot mogelijk maken. Alle groepen in de gemeente moeten kunnen deelnemen aan de Eredienst en aan de kerkmuziek in die diensten. Met behulp van de kerkmuziek kan de betrokkenheid van de gemeente worden bevorderd. De muziek is ondersteunend en vormend. Het beleid moet er op gericht zijn om de deelname van een ieder die een muzikale bijdrage kan of wil leveren zoveel mogelijk te bevorderden.

4.2. Huidige situatie 4.2.1. Commissie Eredienst De inrichting van de Eredienst wordt vastgesteld door de kerkenraad. In verband hiermede heeft de kerkenraad de commissie Eredienst ingesteld. De commissie Eredienst heeft in 2007 gerapporteerd aan de kerkenraad over aanpassingen in de vorm van de Eredienst. Die adviezen zijn overgenomen en zullen worden geïmplementeerd na de afronding van een nieuwe liturgiebundel. Naast de commissie Eredienst zijn er nog diverse andere commissies die inhoudelijk op de een of andere manier met eredienstvieren betrokken zijn. Hierin wordt veel energie geïnvesteerd door tal van medewerkers. Vele prachtige ontwikkelingen zijn voor de gemeente het tastbare resultaat, zoals bijzondere diensten, de inbreng van de Kinderdienst, Bloemencommissie, Taizé-commissie, etc. Maar helaas gaat er door de focus per commissie op één deelgebied en door het ontbreken van een organisch samenhangende structuur tussen de diverse commissies ook veel kostbare energie verloren, hetgeen binnen diverse commissies geregeld tot demotivatie van gedreven medewerkers heeft geleid. Naast de wekelijkse Eredienst in de Hoeksteen, resp. de Maartenskerk wordt een maal per maand een kerkdienst gehouden in Zorgcentrum Parkwijk. 4.2.2. Muzikale medewerkers en middelen Ter ondersteuning van de Eredienst beschikt de gemeente over een Cantorij (onder leiding van de cantor-organist), het koor Hatikwa, het kinderkoor De Songkids en – naast de cantororganist – een tweetal organisten met een historische verbondenheid aan Hoeksteen, resp. Maartenskerk. In de beide kerkgebouwen wordt gebruik gemaakt van het orgel en van de piano respectievelijk de vleugel. Het repertoire van de gemeente is het Liedboek van de kerken, de aanvullende liedbundel “Tussentijds”, en de bundel “Op de vleugels van een lied”.


pag.9 van 38


4.2.3. Contracten en overeenkomsten Tussen de cantor-organist en het college van kerkrentmeesters is een z.g. „overeenkomst van opdracht‟ afgesloten. Naast alle wederzijdse rechten en plichten is hierin ook een jaarbedrag afgesproken dat elk jaar met een bepaald percentage m.b.t. de loonontwikkeling verhoogd zal worden. Met de organist van de Maartenskerk is een z.g. „Instructie‟ afgesproken welke behoort bij de aanstellingsbrief. Aan het bespelen van het orgel in de Hoeksteen liggen met de desbetreffende organist afspraken ten grondslag volgens het reglement van kerk en organisten van de gereformeerde kerk van Hillegom. Dit geldt voor die diensten waarin niet de cantor-organist de gemeente muzikaal begeleid. Zowel de organist van de Maartenskerk als de organist van de Hoeksteen declareert zijn onkosten per dienst. 4.2.4. Projecten Binnen de Protestantse Gemeente (i.w.) van Hillegom heeft zich een ontwikkeling voorgedaan om bij speciale gelegenheden een projectkoor op te laten treden. Deze zeer gewaardeerde manier van gemeente-zijn werd gefinancierd door eigen bijdragen van de koorleden te vragen en entreegeld te innen van de bezoekers. Eventuele tekorten werden aangezuiverd via college van kerkrentmeesters en/of evenementencommissie.

4.3. Gewenste situatie 4.3.1. Consolidering, vernieuwing, verruiming Vanuit de taakgroep „Kerk-Zijn‟ is het verzoek gekomen om voor de komende jaren een ruimer muziekbeleid te gaan voeren. Het college van kerkrentmeesters heeft hierover aan de kerkenraad een positief advies gegeven. (Begrotingstechnisch zal het kinderkoor „de Songkids‟, financiëel gezien, overgeheveld worden van het Jeugdberaad naar de „kosten Eredienst‟.) Voorts zullen de rechten voor het verveelvoudigen van de muziekstukken naar eer en geweten voldaan worden. Het nieuwe beleid t.a.v. Eredienst en Kerkmuziek is dan ook gericht op de consolidering van de huidige positieve ontwikkelingen enerzijds en op het initiëren van nieuwe kerkmuzikale ontwikkelingen anderzijds. 4.3.2. Betrokkenheid en actieve deelname door de gemeente Daarbij richten wij ons op het vergroten van de betrokkenheid van de gehele gemeente en doen wij een zo groot mogelijk appèl op de actieve deelname van de gehele gemeente aan de viering van Eredienst en Kerkmuziek in de breedste zin van het woord. Door een pluriformiteit van Eredienstvieren en een veelvormigheid van Kerkmuziek wordt beoogd de betrokkenheid van de gehele gemeente – jong en oud – gestalte te geven. In de Erediensten van onze toekomstige Protestantse Gemeente zal de actieve inbreng van verschillende bekende en onbekende talenten uit onze gemeente zichtbaar en hoorbaar aanwezig zijn. Dat houdt in dat wij naast de vertrouwde inbreng van Cantorij, Songkids en


pag.10 van 38


Hatikwa ook actief op zoek zullen gaan naar nog “onontdekte muzikale talenten” binnen onze gemeente. De cantor-organist vervult in dit proces een centrale rol. 4.3.3. Projecten: De grote gemeentebrede koorprojecten zoals die in de afgelopen vijf jaren zijn georganiseerd, zullen worden gecontinueerd. Zowel door het innen van een eigen bijdrage van de deelnemers als door het heffen van entreegelden bij evt. openbare uitvoeringen zal getracht worden deze projecten zichzelf financieel te laten bedruipen. Daarbij wordt voorafgaande aan de start van het koorproject een begroting bij het college van kerkrentmeesters ingediend. Daarbij zal nader afgesproken worden hoe we met eventuele optredende tekorten om zullen gaan. 4.3.4. Muziekrechten De uitvoeringsrechten van alle kerkelijke muziek is op landelijk PKN-niveau met de BUMA, de instantie voor de verrekening van de uitvoeringsrechten, financieel geregeld. Auteursrechten moeten in alle gevallen afgedragen worden als er sprake is van „verveelvoudigen‟ van muziekstukken voor gebruik in erediensten. Voor de toepassing van het beleid op dit gebied wordt verwezen naar de circulaire “auteursrechten 2” van de Protestantse Kerk in Nederland.

4.4. Beleid van huidige naar gewenste situatie 4.4.1. Commissie Eredienst en Kerkmuziek - In de nieuwe situatie zullen de ontwikkelingen t.a.v. de Eredienst en de planning van kerkmuzikale activiteiten en projecten worden neergelegd bij één centrale Commissie Eredienst & Kerkmuziek (CEK). Deze commissie zal bestaan uit twee permanente leden: de predikant en de cantor-organist, zijnde de twee functionarissen met een directe verantwoordelijkheid t.a.v. de Eredienst. Daarnaast nemen zitting drie tijdelijke, c.q. wisselende leden. Bij de werving van deze drie leden zal de voorkeur gegeven worden aan “ongebonden” commissieleden, d.w.z. leden die niet reeds een andere – muzikale – functie binnen onze gemeente vervullen. Hiermee wordt beoogd de actieve inbreng t.a.v. de „gezamenlijke vieringsvormen‟ neer te leggen bij een zo breed mogelijk contingent van gemeenteleden. 4.4.2. Organisatie structuur De commissie vormt de schakel tussen enerzijds de kerkenraad en anderzijds een aantal werkgroepen die elk een deel van de uitvoering van het beleid met betrekking tot de Eredienst op zich hebben genomen (bijzondere diensten, Stille week etc.) De activiteiten en de verantwoordelijkheden die zo in de tot op heden gegroeide situatie bij een veelheid van commissies de Eredienst was neergelegd, zullen in de nieuwe situatie liggen bij – al dan niet tijdelijke – werkgroepen die worden aangehaakt bij de centrale CEK (Commissie Eredienst & Kerkmuziek). (bijv. Werkgroep Stille Week, Werkgroep Bijzondere Diensten, Werkgroep Bloemschikking, WerkgroepTaizé-diensten, Werkgroep Kinderdiensten, etc.)


pag.11 van 38


Het goede werk van de verschillende commissies die zich in de afgelopen jaren hebben ingezet ten dienste van een inspirerende Eredienst zal zo worden gebundeld en des te sterker samenkomen in een centraal brandpunt. 4.4.3. Jaarplanning Erediensten en Kerkmuziek De CEK stelt jaarlijks een centrale planning van alle Erediensten en muzikale activiteiten en projecten op. Deze planning omvat zowel de consolidatie van de huidige kansrijke activiteiten op het gebied van Eredienst en Kerkmuziek, als ook jaarlijks nieuwe projecten, waarbij wisselende combinaties van gemeenteleden de kans krijgen hun talenten ten dienste van de gemeente in te brengen. Met name kinderen zowel uit de vaste kern van de gemeente als ook uit “kerkelijke grensgebieden” zullen zo worden uitgedaagd hun actieve muzikale aandeel in de Eredienst te leveren. Daarbij zal gezocht worden naar kansen om de samenwerking tussen kerk en school te intensiveren. (Zoals dat ook in de tijd van de grote Bach het geval was …) Op korte termijn zal het nieuwe liturgieboekje aan de mogelijke invulling van de eredienst toegevoegd worden. Evenals te zijner tijd de nieuwe liedbundel 2012, welke in ontwikkeling is. 4.4.4. Financiën Ter realisering van het voorliggende nieuwe beleid zal het bugdet voor de Kerkmuziek worden verhoogd. Daarnaast zullen de benodigde gelden beschikbaar komen voor het legaliseren van de door de gemeente gebruikte bladmuziek. Elk jaar zal in oktober een begroting voor het komende jaar inzake de muziekparagraaf bij het college van kerkrentmeesters ingeleverd worden. Voorafgaande aan het opstellen van de jaarrekening zal tussen cantor-organist en college van kerkrentmeesters overleg plaatsvinden over de financiële bevindingen van het voorgaande jaar. 4.4.5. De kerkmusicus De kerkmusicus heeft dus een belangrijke rol in de commissie Eredienst & Kerkmuziek. Hij/zij is aangesteld door de kerkenraad in overeenstemming met de daarvoor geldende regels in de kerkorde. Tweemaal per jaar vindt er overleg plaats tussen de cantor-organist en de voorzitters van kerkenraad en college van kerkrentmeesters. In deze bespreking worden naast beleidsmatige en financiële zaken ook het functioneren van de cantor-organist en overige organisten binnen de kerkelijke organisatie aan de orde gesteld.


pag.12 van 38


4.4.6. PR De voorgenomen verruiming van de Kerkmuziek binnen onze gemeente biedt volop kansen voor het bevorderen van gemeenschapsbeleving, verdieping van de religieuze beleving èn voor het profileren van de kerk als levende gemeente die iets heeft uit te dragen naar buiten toe. In het bijzonder in de projectmatige aanpak liggen belangrijke mogelijkheden voor het verbreken van kerkelijke grenzen en het verlagen van kerkelijke drempels. Daarbij is een actieve PR onontbeerlijk. Naast de bestaande kanalen van kerkblad en website zal een zo breed mogelijk scala van mogelijkheden benut moeten worden om onze boodschap “op de vleugels van een lied” in de wereld om ons heen uit te dragen.

4.5. Nog te overwinnen knelpunten 4.5.1. Organisten Na de fusie zal het beleid met betrekking tot het bespelen van orgels nader afgestemd moeten worden. Daarbij zal als uitgangspunt genomen worden de landelijke regeling die door PKN is opgesteld. 4.5.2. Gebouw van samenkomst Op de zondagochtenden en op de kerkelijke feestdagen wordt één Eredienst gehouden. Deze vindt tot nu toe afwisselend plaats in de Maartenskerk en in de Hoeksteen. Deze afwisseling in plaats van samenkomst belemmert voor een deel de integratie tussen oorspronkelijk hervormden en oorspronkelijk gereformeerden. Er is nog veel sprake van de beleving van “ons gebouw” en “hun gebouw”. Bovendien is er nog een – zij het gering – aantal kerkgangers dat slechts ter kerke gaat wanneer de dienst in “hun gebouw” plaats vindt. 4.5.3. Kansen en beperkingen van Hoeksteen en Maartenskerk De functionaliteit van de twee kerkgebouwen is verschillend. Het ene gebouw leent zich beter voor bepaalde vormen van de eredienst dan het andere. De Maartenskerk beschikt over een goede akoestiek voor muziek, maar heeft een interne architectuur die ontworpen is voor de traditionele “preekdienst”, zoals die in het begin van de vorige eeuw veelal gebruikelijk was. Het “koor” van het gebouw, dat ontworpen is voor muziek, maar waarvoor men destijds geen liturgisch/muzikale bestemming kende, is goeddeels voor het liturgische en kerkmuzikale gebruik afgeschermd van de rest van de kerk door de prominente opstelling van de preekstoel. De akoestiek van de Hoeksteen is onvergelijkbaar minder van kwaliteit. Ironisch genoeg is deze akoestiek ook nog eens op een dieptepunt wanneer de kerk vol zit (…!) Daartegenover liggen de kansen van de Hoeksteen veeleer in de flexibiliteit van de inrichting, waardoor verschillende vormen van Eredienst vieren juist daar kansrijk zijn.


pag.13 van 38


4.5.4. Aanpassingsmogelijkheden Uiteraard is het een uitdaging om binnen die mogelijkheden tot een breed gedragen muzikaal resultaat te komen. Maar niettemin is het de moeite waard om beide gebouwen op hun aanpassingsmogelijkheden te onderzoeken. In een eerstvolgend stadium kan dan een afweging plaats vinden of en in hoeverre een gebouw geschikt is, dan wel geschikt gemaakt kan worden voor de wensen en behoeften van een eigentijdse gemeente in de 21 eeuw.


pag.14 van 38


5.

PASTORAAT

In het door de Commissie Gemeente-Opbouw opgestelde rapport “Bevestig (de) mensen in Hillegom” (sept. 1995) zijn: “Doelstellingen en Aanbevelingen Pastoraat” aangegeven. Met deze titel heeft de commissie die het rapport heeft opgesteld een compacte visie op het pastoraat tot uitdrukking willen brengen: - Ieder mens heeft het namelijk nodig op zijn tijd bevestigd en bemoedigd te worden. Bevestiging bewerkt gemeenschap en verbondenheid. Daarnaast zijn binnen een kerkgemeenschap mensen nodig die anderen bevestigen in hun gelovig-zijn. Geloven is immers een groeiproces, dat gaandeweg gestalte krijgt. Een fundamentele opdracht van Jezus aan Petrus luidde: Kom eerst zelf tot inkeer en bekering en bevestig dan je broeders en je zusters. (Lucas 22 : 32); - anderzijds verwijst de titel ook naar de bevestiging van de mensen in het ambt van alle gelovigen. We moeten het in de kerk niet hebben van een handvol ambtsdragers, we hebben de gehele gemeente nodig. Voor het pastoraat zijn de volgende bevindingen en aanbevelingen in het “Rapport Kerk-Zijn” van de Commissie Toekomst (2004) opgenomen: - Veel gemeenteleden voelen zich wel betrokken, maar komen niet of nauwelijks in de kerk. Om deze leden niet kwijt te raken is het van belang dat; a. ze worden benaderd om na te gaan om welke redenen ze de kerkdiensten niet of nauwelijks bezoeken; b. hierbij is een positieve benadering gewenst nl. duidelijk maken dat ze lid zijn en er dus bij horen en daarom gehoord worden. Vervolgens nagaan of en hoe bij de kerkdiensten met hun eventuele wensen rekening gehouden kan worden en hoe ze bij kerkelijke activiteiten kunnen worden betrokken; - Nagaan of onze gemeente “gesloten en naar binnen gericht” is en hoe dat beeld kan worden veranderd; - In het kader van viering en ontmoeting: a. het activeren c.q. organiseren van groepsactiviteiten voor verschillende richtingen, zoals oecumenisch, evangelisch; b. vieringen of activiteiten op andere plaatsen en tijden.

5.1. De structuur van het Pastoraat -

-

-

de basis wordt gevormd door straatkringen, die laagdrempelig moeten zijn en primair een signaalfunctie vervullen. In elke straatkring functioneert een contactpersoon als schakel naar het pastoraat; de buurtteams bestaan uit een aantal straatkringen. Een buurtteam is de kern waaruit het pastorale bezoekwerk in de straatkringen wordt voorbereid, gecoördineerd en geruggensteund; het Pastoraal Beraad is verantwoordelijk voor het gehele taakgebied pastoraat Veel aandacht voor vorming, toerusting en begeleiding is in dit verband essentieel. Van dit Pastoraal Beraad maken pastoraal medewerkers, ouderlingen en predikanten deel uit.

5.1.1. Het Pastoraal Beraad a: Organisatie De afgelopen periode zijn bij het Pastoraal Beraad ook vertegenwoordigers van de diaconie en de voorzitter van de KVD betrokken om alle bezoekwerk zo goed mogelijk op elkaar te BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.15 van 38


kunnen afstemmen. Dit is zeer gewenst, daar alle onderdelen van de organisatie van het pastoraat te kampen hebben met (te) veel vacatures. Alle inspanningen van de kerkenraad en de diverse oproepen in Samen Kerk leiden slechts in enkele gevallen tot resultaat. b: Werkwijze Het Pastoraal Beraad komt driemaal per kerkelijk jaar bijeen, met een vastgestelde opzet wat het “thema” betreft. Zo wordt; - op de eerste vergadering in sept. het jaarthema voor de straatkring-bijeenkomsten besproken ter voorbereiding daarvan; - op de tweede vergadering in jan. het thema de organisatie besproken met als intentie te bezien hoe deze kan worden verbeterd gelet op bestaande en nieuw opgetreden problemen; - op de derde vergadering in mei een thema besproken dat van belang is voor het pastoraat. Zo zijn achtereenvolgens de volgende thema‟s aan de orde geweest; Pastoraat in de Weeligenberg (mevr. L. Vermeulen), Depressie (mevr. J. Dijkman), Vluchtelingenwerk in Hillegom (mevr J. Duwel) en Kerk en Gehandicapten (M. van Delft). Deze opzet en werkwijze voldoen goed en er zijn geen redenen om deze aan te passen. 5.1.2. Buurtkringen Deze worden geleid door een ouderling, ondersteund door één pastorale medewerker (soms twee) en contactpersonen. In de huidige situatie worden echter vijf en binnenkort zes buurtkringen niet geleid door een ouderling, vanwege bestaande vacatures. Door aan enkele ouderlingen twee kringen toe te bedelen, wordt getracht de pastorale zorg in zoveel mogelijk wijken te laten doorgaan. Dergelijke oplossingen verdienen natuurlijk geen aanbeveling, omdat de betreffende ouderlingen teveel worden belast. Ook zijn hiermee nog niet alle buurtkringen voorzien en is de pastorale medewerker degene waarop een beroep wordt gedaan om in de betreffende buurtkring de pastorale zorg zoveel mogelijk gaande te houden en tijdig om assistentie te vragen. Het systeem van buurtkringen blijkt goed te functioneren. Wanneer echter een blijvend of langdurig tekort aan ouderlingen gaat optreden, zal moeten worden overwogen of de buurtkringen moeten worden vergroot of tijdelijk worden samengevoegd. Hierbij is het dan wel noodzakelijk dat voldoende pastorale medewerkers, contactpersonen en/of bezoekdames c.q. –heren aanwezig zijn. 5.1.3. Pastoraal Medewerker In enkele buurtkringen moet de ouderling zijn werk doen zonder de hulp van een pastorale medewerker. Een nog steeds bestaand probleem is, dat velen zich niet geschikt acht voor een geestelijk gesprek en het houden van een gebed. Ook als ze duidelijk wordt verteld dat: - het vooral aankomt op luisteren; - er diverse gebedenbundels met en zonder korte meditatie bestaan, die kunnen worden gebruikt wanneer het gewenst wordt of gewenst lijkt het gesprek met een gebed (met of zonder meditatie) te beëindigen; - deze gesprekken ook voor jezelf verrijkend werken en door de bezochte mensen erg op prijs worden gesteld. Wel blijken enkele gemeenteleden bereid een aantal gemeenteleden ( bijv drie ) die zij kennen of in hun omgeving wonen te bezoeken. De indruk bestaat dat voor een dergelijke beperkte taak meerdere leden bereid kunnen worden gevonden.


pag.16 van 38


5.1.4. Straatkringen Het vinden van contactpersonen voor een straatkring lijkt gemakkelijker, hoewel in enkele straatkringen het nog wel problemen geeft. De geringe taak geeft enerzijds weinig bevrediging, maar blijkt anderzijds bij verschillende contactpersonen het maximum waarvoor zij zich willen inzetten. Uitbreiding van de taak kan dus ook hier problemen geven met het werven. Degenen die bereid zijn meer te doen kunnen worden begeleid tot pastoraal medewerker. 5.1.5. De KVD Naast het verzorgen van de koffiedienst in de Maartenskerk, de Paas- en Kerstvieringen in de “Ark” van Parkwijk verricht de KVD (de “Kerkelijke Vrouwendienst”) bejaardenbezoek, Jubileumbezoek en bezoek aan geestelijk gehandicapten. Problematisch is de hoge gemiddelde leeftijd van de leden van de KVD. Onderbrengen van de KVD in de structuur van de wijkteams brengt een zodanige taakverzwaring met zich mee, dat naar verwachting diverse activiteiten niet meer kunnen/zullen worden uitgevoerd. Het lijkt dan ook gewenst in eerste instantie te proberen de KVD nieuw leven in te blazen, d.w.z. jongere dames voor de KVD te interesseren.

5.2. Vormen van Pastoraat 5.2.1. Het onderlinge pastoraat Alle gemeenteleden moeten worden gestimuleerd om mensen waarvan men weet dat zij graag bezoek ontvangen eens te bezoeken. De bezoekactie op de Startzondag past in dit streven. Ook “bezoekdames en –heren” die bereid zijn enkele gemeenteleden te bezoeken kunnen hieronder worden geschaard. Dit dient dan ook zeker te worden gestimuleerd, waarbij door de leiding van de buurtkring wel voor de nodige coördinatie moet worden gezorgd. 5.2.2. Het georganiseerde gemeentepastoraat Hieronder wordt verstaan: a. het individuele bezoekwerk van ambtsdragers en pastorale medewerkers; b. het opzetten en zorgen voor begeleiding van o.a. gemeentekringen, straatkringbijeenkomsten. Ad a: Daar het bijzonder moeilijk blijkt leden voor het ambt van ouderling te werven, wordt nagedacht over een andere invulling wat het pastoraat betreft. Een invulling waarbij de ouderling meer als “organisator” gaat optreden en voor het bezoekwerk kleine taakgroepen worden gevormd. Ad b: De afgelopen periode is het incidenteel gelukt een gemeentekring vanuit het pastoraat op te zetten. Uit vragen bij bezoeken blijkt hieraan echter geen duidelijke behoefte. De bijna altijd gegeven reacties zijn; - er zijn al voldoende mogelijkheden op dit gebied, niet alleen plaatselijk vanuit “Vorming en toerusting” maar ook regionaal en landelijk;


pag.17 van 38


-

ik heb voldoende familie, vrienden en goede kennissen waarmee ik over het geloof van gedachten kan wisselen en met wie ik mijn problemen kan bespreken. Daar geef ik ook duidelijk de voorkeur aan. In sommige buutkringen blijken de straatkringbijeenkomsten niet meer aan te slaan. Gedacht wordt aan ander vormen van bijeenkomsten die de betrokken leden weer zouden kunnen aanspreken. Daar het van groot belang is bij het zoeken naar nieuwe vormen van pastoraat aan te sluiten bij de wensen van de gemeenteleden, wordt op korte termijn een enquête gehouden om er achter te komen: Wat willen de mensen en hoe kunnen we dat vorm geven. 5.2.3. Crisispastoraat Hierbij gaat het om pastoraat als hulpverlening bij specifieke omstandigheden, zoals o.a. bij ernstige zieken en stervenden, bij ziekenhuisopname, nabestaanden na een overlijden of zij die tobben met bepaalde geloofsproblemen. Dit is veelal de taak van de predikant, maar blijkt voor één predikant duidelijk te omvangrijk. Het is dan ook zeer gewenst dat op zo kort mogelijke termijn een tweede predikant of “pastoraal werker” (in deeltijd) wordt aangetrokken en daarvoor de benodigde financiën worden vrijgemaakt. 5.2.4. Nieuw-ingekomen gemeenteleden. Het is van groot belang dat nieuw-ingekomen leden zo snel en goed mogelijk worden opgevangen en zich thuis gaan voelen binnen onze kerkelijke gemeenschap.Uiteindelijk dienen immers met behulp van deze nieuwe leden de lege plekken in onze organisatie, veroorzaakt door vertrekkende leden, weer te worden opgevuld. Er is voor deze nieuwingekomenen een speciaal programma ontwikkeld, dat het afgelopen jaar is uitgeprobeerd. De reacties en opgedane ervaring zijn zodanig dat het aanbeveling verdient met dit programma door te gaan. 5.2.5. Randkerkelijken Bij het bezoeken van randkerkelijken (o.a. mensen die bij de actie Kerk-balans niet bijdragen, leden die zich wel betrokken voelen maar niet of nauwelijks in de kerk komen) is gebleken dat: - deze bezoeken veel tijd kosten; - in veruit de meeste gevallen de betrokkenen geen problemen hebben met de kerk, ook geen bezoek missen of wensen. Ze zijn zo hun eigen weg gegaan en missen de kerkgang niet bij hun geloof; Slechts in enkele gevallen hebben zich problemen met de kerk voorgedaan, meestal jaren geleden. Een gesprek op korte termijn wordt niet nodig geacht, Wanneer daar wel behoefte aan ontstaat, zullen ze wel contact opnemen; - op de vraag of ze toch lid willen blijven of willen uitschrijven is meestal het antwoord, dat ze daar bij de volgende actie kerk-balans serieus over zullen nadenken. Ze verwachten dan wel wat te zullen gaan bijdragen. Vooral voor de wat oudere mensen is het volledig verbreken van de band met de kerk een grote en moeilijke stap; - in navolging van de Evangelische Beweging is binnen veel PKN-kerken gestart met een programma om leden van bovengenoemde groeperingen (weer) bij de kerk te betrekken. Dit programma bestaat met name uit Alpha-cursussen, groeigroepen en aangepaste kerkdiensten met als doel op deze wijze mensen (weer) tot betrokken leden van de kerk te maken, die ook aan de wekelijkse erediensten gaan deelnemen. Over een dergelijk programma in onze kerk heeft de kerkenraad echter nog geen beslissing genomen. Wel BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.18 van 38


is door het wegvallen van onze betrokkenheid bij de Open Hof diensten de Commissie Erediensten gevraagd te bezien hoe voor de belangstellen uit onze gemeente een alternatief kan worden geboden. Het verdient aanbeveling onze pastorale zorg in eerste instantie te richten op de vaste kern binnen onze gemeente. Zeker wanneer het daarbij gaat om zieken, leden die in hun naaste omgeving iemand hebben moeten missen of op andere wijze in de problemen zijn geraakt. Maar ook bij mensen die zich eenzaam voelen of een (geloofs)gesprek op prijs stellen. Daarnaast blijft het gewenst er naar te streven ook de “randkerkelijken” bij het bezoekwerk te betrekken.

5.3. Het gesloten en naar binnen gericht karakter van de gemeente De ervaring van het gesloten en naar binnen gericht karakter van onze gemeente blijkt vooral een gevolg van de groepsvorming tijdens het koffiedrinken na de dienst. Een moeilijk te doorbreken proces, daar de betrokken personen juist voor dat onderlinge contact gaan koffiedrinken.

5.4. Vieringen en ontmoetingen Ten aanzien hiervan is in de afgelopen jaren vooruitgang geboekt door het organiseren van bijzondere diensten met een speciale aandacht voor deze thema‟s. Ook worden sinds kort Taizé-diensten gehouden die door een aantal kerkgangers zeer gewaardeerd worden. De commissie bijzondere diensten doet in dit opzicht goed werk. Op muzikaal terrein kan de bijdrage van de diverse “projectkoren” en het optreden van een “gemeente orkest” hierbij eveneens worden genoemd. Van belang is dat deze diensten worden gestimuleerd en geëvalueerd.

5.5. Gelet op het voorgaande kunnen als gewenste activiteiten voor de komende jaren worden genoemd: -

-

-

-

het aantrekken van een tweede predikant of “pastoraal werker” in deeltijd; het uitvoeren van de enquête om er achter te komen: Wat willen de mensen en hoe kunnen we dat vorm geven: voortzetten van het programma voor Nieuw-ingekomenen; blijven zoeken naar ouderlingen, omdat deze ambtsdragers niet alleen voor het pastoraat maar voor de gehele kerkelijke taak en organisatie van essentieel belang zijn (dat geldt natuurlijk ook voor diakenen en kerkrentmeesters). Nagaan of aanpassing van de taak (meer organisator met vorming taakgroepjes voor het bezoekwerk) de pastorale zorg verbetert en de bereidheid tot het aanvaarden van het ambt van ouderling bevordert; ook het werven van pastorale medewerkers en contactpersonen verdient vooralsnog onze blijvende aandacht; het stimuleren van het onderlinge pastoraat evenals het inschakelen van bezoekdames en –heren. Hierbij dient de leiding van de buurtkring voor een goede coördinatie van het bezoekwerk in zijn onderdeel van de gemeente te zorgen; nagaan van de mogelijkheden om ook de randkerkelijken in het bezoekwerk te betrekken. Trachten in de kerkenraad tot een beslissing te komen over het opzetten van alpha-cursussen etc. Hierbij dient er wel op te worden gelet dat de leiders van de groepen voldoende deskundig zijn en dienen zij zonodig te worden ondersteund; het helpen van de KVD bij het werven van nieuwe vooral jongere leden om haar voortbestaan te kunnen verzekeren;


pag.19 van 38


-

-

blijven zoeken naar mogelijkheden om het aantal deelnemers op de straatkringbijeenkomsten te vergroten of nieuwe vormen vinden die meer aantrekkingskracht uitoefenen; stimulering en evaluatie van de bijzondere diensten.


pag.20 van 38


6.

DIACONAAT, WERELDDIACONAAT, ZENDING OVER GRENZEN

Bij de totstandkoming van de federatie in 2000 is door de toenmalige SOW diaconie een beknopt beleidsplan samengesteld met een activiteitenplan als bijlage. De integratie van de werkwijze van de plaatselijke hervormde en gereformeerde diaconie was een belangrijke doelstelling van dit plan. In dat opzicht heeft het plan goed gewerkt. De gefedereerde diaconie vormt één geheel waar binnen geen sprake is van “bloedgroepen”. Zoals ook bij Kerk in Actie het geval is, wordt diaconaat breed gezien. Binnenlands diaconaat, wereld diaconaat en zending over grenzen vormen onderdelen van het diaconaat. De visie van de diaconie past uiteraard bij de visie van de Protestantse Gemeente te Hillegom.

6.1. Missie “Wat bezielt de Protestantse diaconie van Hillegom?”. In de Bijbel, het Woord van God, worden al in het boek Exodus voorschriften gegeven voor de zorg aan de vreemdelingen, armen, weduwen en wezen. In het Nieuwe Testament, in Handelingen 6 wordt de basis gevonden voor de instelling van het ambt van diaken. De christelijke traditie kent de zeven “Werken van barmhartigheid“. Zes van de zeven werken vinden hun oorsprong in het 25e hoofdstuk van het Mattheüs evangelie. Mattheüs 25 vs. 35-40: de hongerige voeden, de dorstige te drinken geven, de vreemdeling onderdak verschaffen, de naakten kleden, de zieken verzorgen en de gevangenen bezoeken. De zorg voor het begraven van de doden is er vanuit de joodse traditie (het verhaal van Tobit) later aan toegevoegd. De diaconie wil in navolging van Jezus Christus oog en oor hebben voor de nood van de mensen. Daadwerkelijk willen we iets aan deze nood doen. Het verminderen van nood dichtbij en veraf en het verrichten van bepaalde taken tijdens de eredienst vormen de belangrijkste aspecten van het diaconale werk.

6.2. Samenstelling Het college van diakenen bestaat idealiter uit zeven leden. Er is een voorzitter, secretaris en penningmeester en vier gewone leden. Bepaalde taken kunnen bij specifieke diakenen ondergebracht worden, zoals werelddiaconaat en zending, technische ondersteuning voor het onderhoud aan de diaconale bezittingen, enz. Het is echter niet noodzakelijk en kan variëren met de samenstelling van de groep en de vaardigheden en interesses van de leden.

6.3. Taken 6.3.1. Concrete hulp aan mensen binnen en buiten de gemeente. De diakenen proberen de nood die aanwezig is binnen de gemeente te signaleren. Dit kan door bezoek en/of gesprekken met mensen, maar zeer belangrijk is de signalering door BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.21 van 38


predikant, ouderlingen en gemeenteleden van een hulpvraag. De diaconie kan hierop actie ondernemen en de hulpvraag analyseren. Vervolgens kan actie ondernomen worden. Bij financiële hulpvragen kan een beroep gedaan worden op het ISF. Het ISF (Interkerkelijk Sociaal Fonds) is opgericht door de Hillegomse Christelijke Kerken en biedt inwoners van Hillegom, die in financiële problemen raken geldelijke en/of materiële steun en zonodig begeleiding. De stichting heeft een aantal vrijwillige veldwerkers tot haar beschikking die over een ruime expertise beschikken en goed op de hoogte zijn van de juiste kanalen om aan de hulpvragen te voldoen. Het werelddiaconaat via Kerk in Actie is een wezenlijk onderdeel van het diaconale werk. Dit komt vooral tot uiting in de zondagen voor het werelddiaconaat, waarbij naast de collecte de diakenen een duidelijke rol in de liturgie van de dienst vervullen. Daarnaast ondersteunen we kleinschalige acties die gedragen worden door, of georganiseerd worden door leden van onze gemeente. Deze acties zijn vaak te bestempelen als een vorm van werelddiaconaat en onze steun is in principe van beperkte duur. Het streven is deze projecten binnen afzienbare tijd zelfstandig te laten draaien. Een aantal van drie projecten tegelijkertijd is het maximum. Bij aanvragen voor nieuwe ondersteuning zal een bestaand project moeten worden afgesloten. Wij vinden het van groot belang dit soort projecten te ondersteunen. Het geeft kleinschalige hulp en de gemeenteleden zijn heel direct bij een dergelijk project betrokken (zie ook 4. Verdere taken en activiteiten). De diaconie organiseert een paas- en een kerstactie. Bij beide worden mensen bezocht die extra aandacht nodig hebben. Bij deze acties worden ook de mensen bezocht die recent een verlies hebben geleden. Adressen worden aangeleverd uit eigen bestand en via dominee en pastorale zorg. Bij de bezoeken wordt een kleine attentie meegenomen en tevens een kaart met een bemoedigende tekst. 6.3.2. Dienst in de Kerk Iedere kerkdienst hebben twee diakenen dienst, waarbij zij verantwoordelijk zijn voor de correcte uitvoering van de inzameling van de gaven. Collecten worden normaliter samen uitgevoerd met collectanten: gemeenteleden die assisteren bij het uitvoeren van de collecten. De diakenen rouleren mee in de “commissie van ontvangst”. De commissie van ontvangst staat bij de ingang van de kerkgebouwen om de belangstellenden bij het betreden van het gebouw welkom te heten en tevens eventuele liturgieën en/of folders uit te delen. Er wordt voor zorg gedragen, dat de gemeenteleden kennis kunnen nemen van foldermateriaal, dat beschikbaar om collectedoelen te verduidelijken. De diakenen zorgen dat cassettebandjes waarop de kerkdienst is vastgelegd terecht komen bij belangstellenden. Bij de zondagen voor het werelddiaconaat verzorgen de diakenen in samenspraak met de dominee de lezingen en wordt, indien mogelijk, extra aandacht aan het werelddiaconaat besteed. Bij de viering van het Heilig Avondmaal hebben de diakenen een belangrijke uitvoerende taak: zij zorgen voor het nodigen en het uitreiken van de wijn. BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.22 van 38


De diaconie zorgt voor de organisatie van kerkdiensten in “de Ark”in Zorgcentrum Parkwijk. Deze diensten vinden 10x per jaar plaats en de secretaris plant deze diensten in overleg met Parkwijk. Er wordt voor een organist gezorgd, de dominee wordt echter via het kerkdienst rooster aangezocht. De diaconie regelt, dat de mensen met kerktelefoon voorzien worden van een liturgie indien er hier in de desbetreffende dienst gebruik van gemaakt wordt en eventueel voor mensen die niet naar de kerk kunnen komen, maar wel de kerktelevisie volgen. 6.3.3. Vertegenwoordigingen Alle diakenen maken deel uit van de Kerkenraad en in deze hoedanigheid helpen zij mee de gemeente te besturen. De voorzitter van de diaconie maakt deel uit van het Breed Moderamen. Indien door de Classis gevraagd, maakt een diaken deel uit van de Classicale vergadering Katwijk van de PKN (vanaf januari 2008). De diakenen participeren in de wijkgroepen van het pastoraat. Ook bij het pastoraal beraad zijn diakenen aanwezig. Er is een diaken vertegenwoordigd in de adviesraad van de SWO (Stichting Welzijn Ouderen) in Hillegom. Als diakenen zijn wij aanwezig in de speciale Gehandicapten diensten in Haarlem 6.3.4. Verdere taken en activiteiten Het beheer van de diaconale bezittingen: De diaconale bezittingen bestaan uit „De Oude Handwerkschool‟ Kerkplein 6, momenteel in gebruik als Wereldwinkel en het woonhuis Kerkplein 8. De diaconie draagt de verantwoordelijkheid voor het beheer van het kapitaal dat door onze voorouders voor “de armen” bijeengebracht is. Als algemene stelregel voor het beheer geldt dat de rente van het kapitaal wordt gebruikt voor het huidige diaconale werk. Hieronder valt zowel het plaatselijke als het regionaal/landelijke en het wereldwijde diaconale werk. Bij de verdeling tussen deze drie ligt het accent op de keuze voor het wereldwijde diaconale werk. Wanneer de rente opbrengsten niet toereikend zijn om het in de begroting vastgestelde bedrag voor werelddiaconaat daadwerkelijk te schenken, past overschrijding van de begroting ten laste van het vermogen binnen het beleid van de diaconie. Het kapitaal is om die reden de afgelopen jaren licht geslonken In de afgelopen tien jaar is de koers m.b.t. het beleggen van het kapitaal gewijzigd. Vóór die tijd was het beleid gericht op een zo hoog mogelijke rente. Binnen het huidige beleid is de bestemming van het geld doorslaggevend voor de belegging. Bij het vrijkomen van gelden zijn deze in het afgelopen decennium in beheer gegeven bij SKG ( Stichting BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.23 van 38


Kerkelijk Grootboek) en Oikocredit. De doelstelling van deze beide instellingen zijn in overeenstemming met de doelstelling van de diaconie. Om de zelfde reden is de „Oude Handwerkschool‟ beneden de commerciële huurprijs verhuurd aan de wereldwinkel. Het woonhuis Kerkplein 8 wordt aan een particulier verhuurd conform de landelijk geldende regels. Het in overleg met het CVK opstellen van het collecte rooster. Er worden gespreksmiddagen voor oudere gemeenteleden georganiseerd, die in Zorgcentrum Parkwijk gehouden worden. In het kader van de oecumene wordt al een aantal jaren sobere maaltijden georganiseerd in de lijdenstijd i.s.m. de Hillegomse Katholieke Parochie en de Raad van Kerken. In het seizoen 2000 –2001 is hiermee gestart in het kader van het diaconale jaar. Het aantal mensen dat deze maaltijden bezoekt blijft de laatste jaren redelijk constant, wat een indicatie is, dat deze bijeenkomsten nog steeds in een behoefte voorzien. Ieder jaar worden er sprekers uitgenodigd, die tijdens de maaltijd iets vertellen over een diaconaal onderwerp. Het aantal maaltijden is de laatste jaren twee, één op katholiek en één op protestant „grondgebied‟. Ieder jaar wordt begin november een kledingsactie georganiseerd voor „Zending over Grenzen‟ Hierbij kan kleding, maar ook goed schoeisel en speelgoed in vuilniszakken worden ingeleverd. Samen met enige vrijwilligers zorgt de diaconie voor het in ontvangst nemen van de zakken en het laden van de vrachtwagen. Ten bate van één van de lopende kleinschalige projecten vanuit de gemeente worden lege inktpatronen voor printers ingezameld, gesorteerd en ingeleverd bij een firma die zorgt voor recycling. De hiervoor ontvangen gelden, komen geheel ten goede van het project. Er worden oude mobiele telefoons ingezameld ten bate van Kerk in Actie. Opbrengsten gaan direct naar Kerk in Actie. Met enige regelmaat worden speciale acties gehouden voor de diaconale projecten, die vanuit de gemeente worden ondersteund. Het gaat hierbij om geld in te zamelen voor deze projecten en tevens de gemeenteleden over de projecten te informeren. Hierbij wordt vanzelfsprekend samengewerkt met de gemeenteleden, die direct bij de projecten betrokken zijn. De diaconie ondersteunt acties van gemeenteleden die passen binnen de diaconale opdracht, van harte. Projecten waar gemeenteleden bij betrokken zijn hebben het voordeel dat er sprake is van korte lijnen. De betrokkenheid van de gemeente bij een dergelijk project is doorgaans groter. Voor de diaconie is dat reden om, naast projecten van Kerk in Actie ruimte te geven aan “eigen “ projecten. De diaconie ziet deze projecten als een mogelijkheid de gemeenteleden dichter bij het werelddiaconaat te brengen. Een kleinschalig project met directe banden met de gemeente is hiervoor bij uitstek geschikt. Voor Kerk in actie worden postzegels en briefkaarten ingezameld. Dit is één van die ogenschijnlijk kleine acties, die echter op landelijke schaal door de jaren heen opmerkelijke bedragen bijeen brengen.


pag.24 van 38


De Kerkelijke Vrouwendienst ondersteunt de diaconie bij haar werk. Het werk van de KVD wordt gefinancierd door de diaconie. Inspireren en motiveren van de gemeente m.b.t. de diaconale opdracht van de gehele gemeente. Dit kan door het houden van acties, waarbij de gemeente zoveel mogelijk wordt betrokken. Ook de informatie vanuit Kerk in Actie die via de website van Kerk in Actie beschikbaar is wordt verder gedistribueerd naar de gemeente via het eigen gemeenteblad Samen Kerk 6.3.5. Nieuw Beleid Een beleidsplan geeft over het algemeen duidelijkheid over het te voeren beleid en de nieuwe aspecten van dat beleid Belangrijk punt voor de nabije toekomst, wanneer de fusie een feit zal zijn is de integratie van de financiën van de Diaconie van de Hervormde Gemeente in de financiën van de huidige gefedereerde gemeente. Het is zaak, dat deze samensmelting van financiële zaken op een juiste wijze verloopt. De financiële aspecten van de Diaconie van de Hervormde Gemeente behelzen het belegde kapitaal en de bezittingen. De bezittingen van de Hervormde Diaconie bestaan uit twee panden in de directe nabijheid van de Maartenskerk zoals aangegeven in hoofdstuk 4: „De Oude Handwerkschool‟ Kerkplein 6, momenteel in gebruik als Wereldwinkel en het woonhuis Kerkplein 8. Wat betreft het belegde vermogen en de diaconale bezittingen zal het beleid zoals weergegeven in hoofdstuk 4 ook na de fusie gehandhaafd blijven. Het gegeven, dat er steeds meer gedaan moet worden met minder mensen is ook van toepassing op de Diaconie. Het is daarom een speerpunt in ons beleid om te trachten alle genoemde activiteiten te blijven uitvoeren met minimaal zes diakenen. Dit heeft tot gevolg, dat er voorlopig geen ruimte lijkt te bestaan voor het opstarten van nieuwe projecten. De hoop bestaat dat de komende fusie een extra golf van enthousiasme zal losmaken, die ook de diaconie extra hulp en inspiratie zal geven


pag.25 van 38


7.

FINANCIËN EN BEHEER (VERMOGENSRECHTERLIJKE AANGELEGENHEDEN)

7.1. Inleiding Zowel de Hervormde Gemeente als de Gereformeerde Kerk van Hillegom hebben bezittingen en financiële middelen om de kerkelijke huishouding overeind te houden. Deze middelen hebben grote invloed op ons gemeente-zijn. In een toenemend aantal gemeenten dalen de inkomsten. Eén van de oorzaken is de afname van de betrokkenheid en het aantal leden. Minder geld leidt soms tot ingrijpende keuzen, bijvoorbeeld: - het aantrekken van een predikant of kerkelijke werker in deeltijd in plaats van een volledige aanstelling; - het noodgedwongen sluiten van (kerkelijke) gebouwen. Op zich hoeven deze keuzen de kwaliteit van ons gemeente-zijn niet nadelig te beïnvloeden. Soms is dat echter onontkoombaar. Geld heeft een behoorlijke invloed op de manier waarop we gemeente zijn. Toch gaat het beleid vóór de financiën! Tegelijkertijd is duidelijk dat onze gemeente in haar beleid niet verder mag en kan springen dan haar financiële polsstok lang is. Daarbij geven financiële overzichten als begrotingen en jaarrekeningen inzicht in de doelstellingen, de koers en de keuzes van onze gemeenten. Daarnaast kan echter ook het samengaan van onze beide kerkgenootschappen op het gebied van de financiën en beheer tot problemen leiden. Vooralsnog is landelijk vastgesteld dat mochten twee gemeenten besluiten om een fusie aan te gaan in ieder geval de begrotingen voor de komende vijf jaar sluitend moeten zijn. Ook moeten de eventuele keuzes voor bepaalde kerkelijke gebouwen geregeld worden.

7.2. Terreinverkenning Een analyse van de begroting en jaarrekening ziet er landelijk meestal globaal als volgt uit: - personeel 50-60% - gebouwen 20-30% - organisatie 10-20% Als er bezuinigd moet worden is een discussie over deze posten onvermijdelijk. Predikanten kunnen niet ontslagen worden. Alleen bij een beroep naar een andere gemeente of bij emeritaat kan op deze post bezuinigd worden. Ook kosters en beheerders kunnen niet zomaar „weggesaneerd‟ worden en zeker niet op korte termijn. (Nog) meer zelfwerkzaamheid als dan toch bezuinigd moet worden kan een oplossing zijn. Voorbeelden in onze gemeente zijn : - het schoonmaken van kerk en lokalen in eigen beheer. - het bijhouden van de tuinen. - het verzorgen van de bloemen in de kerk bij de erediensten. - voor klein onderhoud aan gebouwen, schilderen en elektrawerk wordt een beroep gedaan op eigen gemeenteleden. - het verzorgen van de gedrukte liturgieën.


pag.26 van 38


Ook kunnen we gaan bezuinigen op de inhoud: activiteiten, toerusting, koffie, attenties en de aankleding van de gebouwen. Toch staat dit meestal niet in verhouding tot de grotere uitgaven. Het bederft meestal het organisatieklimaat. Het zijn demotiverende discussies over relatief kleine uitgaven die vaak wel gezichtsbepalend zijn voor ons als lokale gemeente. Als de restauratie van orgel of kerk tonnen mag kosten, mag er ook voldoende uitgegeven worden aan een goed verzorgd kerkblad of liturgie en/of voldoende geld vrijgemaakt worden aan hulp in het pastoraat.

7.3. Doelstelling Het college van kerkrentmeesters denkt bij een goed beheer aan: a. het werven en beheren van de financiële middelen ten behoeve van de kerk; b. het beheren van de gebouwen: zorg voor exploitatie en onderhoud; c. de personele aangelegenheden: zorg voor goede arbeidsvoorwaarden van medewerkers met een salaris; d. de administratie van de kerk: zorg voor de financiële- en ledenadministratie en archivering.

7.4. Aandachtspunten voor beleid in de komende vijf jaren Om de fusie tussen Hervormd en Gereformeerd Hillegom op financieel en beheertechnisch gebied gestalte te geven heeft de kerkenraad aan het CVK gevraagd een commissie in het leven te roepen om de volgende zaken te onderzoeken: - wat waren de inkomsten over de laatste jaren? Welke verwachtingen heeft u hierover voor de komende vijf jaar met een doorkijkje naar de vijf daaropvolgende jaren. - Wat waren de uitgaven over de laatste jaren? Welke verwachtingen heeft u hierover voor de komende vijf jaar met een doorkijk naar de vijf daaropvolgende jaren? - Hoe typeert u de huidige financiële situatie van uw gemeente. - Wanneer er mogelijk sprake is van afstoting van (kerkelijke) gebouwen, welke maatregelen denkt u dan te kunnen treffen? - Indien er in de komende jaren extra (groot) onderhoud aan de gebouwen gepleegd moet worden hoe denkt u die dan te financieren? - Hoe is de verhouding in de begroting van de komende jaren tussen personeel, gebouwen en activiteiten? - Hoe analyseert u het bestaande geefgedrag en wat zijn uw verwachtingen ten aanzien van het toekomstige geefgedrag? De leeftijdscategorie is in deze zeer belangrijk. - Op welke manieren werft u inkomsten? Denk aan actie Kerkbalans met een duidelijke plaatselijke invulling, plaatselijke acties als Rommelmarkt en Kerstmarkt en subsidies. - Welke verwachtingen heeft u ten aanzien van de kosten van de organisatie? - Welke beleidsdoelstellingen zijn er ten aanzien van het personeel en hun kosten in de meerjaren prognoses? - Welke verwachtingen heeft u ten aanzien van het rendement van kapitaal en bezit? - Welke verwachtingen in de meerjarenramingen heeft u ten aanzien van het (klein en groot) onderhoud aan gebouwen? Op deze en nog vele andere vragen heeft deze commissie onder de naamgeving: „taakgroep Financiën & Gebouwen getracht een afdoend antwoord te geven. Wij verwijzen voor de feitelijke beantwoording van de beleidsvragen en conclusies ter invulling van het concrete BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.27 van 38


beleid voor de komende vijf à tien jaar naar het eindrapport van deze taakgroep d.d. 15 augustus 2008.

7.5. Het college van kerkrentmeesters (CVK) In de kerkorde (ordinantie) is bepaald dat de kerkenraad de verzorging van de financiële zaken van de gemeente (met uitzondering van diaconale aangelegenheden) toevertrouwt aan het college van kerkrentmeesters. Het college van kerkrentmeesters bestaat uit tenminste vijf leden. De meerderheid van het college bestaat uit ouderling-kerkrentmeester. Het college van kerkrentmeesters heeft tot taak het scheppen en onderhouden van de materiële en financiële voorwaarden voor het leven en werken van de gemeente door: - het meewerken aan de totstandkoming van het beleidsplan, de begroting en de jaarrekening van de gemeente; - het zorgdragen voor de geldwerving; - het beschikbaar stellen van ruimten voor de eredienst en andere activiteiten van de gemeente; - indien gewenst het beschikbaar stellen van ruimten voor het uitoefenen van maatschappelijke activiteiten; - het beheren van de roerende en onroerende zaken van de gemeente; - het beheren van de financiën van de gemeente; - het verzorgen van het personeelsbeleid en fungeren als werkgever; - het bijhouden van de registers van de gemeente, het doopboek, het belijdenisboek en indien aanwezig, het trouwboek; - Het beheren van de archieven van de gemeente.


pag.28 van 38


8.

DE (KERK)GEBOUWEN

8.1. Inleiding Het kerkgebouw is nog altijd in iedere stad of dorp aanwezig. Wie zoekt vindt een kerkgebouw. Een kerkgebouw neemt in de kerkelijke gemeente en in haar omgeving een bijzondere plaats in. Maar het logische verband tussen de aanwezigheid van mensen of een geloofsgemeenschap en de aanwezigheid van een kerkgebouw begint steeds meer te verdwijnen. In snel tempo worden in de laatste decennia kerkgebouwen afgestoten, hoewel in de laatste jaren de (landelijke) discussie gevoerd wordt om met deze vervreemding voorzichtig te zijn. Zeker als het financiëel niet echt nodig is, is het verstandig om andere mogelijkheden te onderzoeken die leiden tot een meer functioneel gebruik van kerkelijke ruimtes. Een kerkgebouw heeft nog steeds een enorme zeggingskracht. Niet alleen voor de kerkgangers, maar ook voor haar omgeving. Het kerkgebouw boeit mensen, nodigt uit tot bezinning en draagt vaak een stuk geschiedenis en cultuur met zich mee. De Protestantse Gemeente van Hillegom bezit twee kerkelijke complexen waar de Maartenskerk en de kerkzaal van de Hoeksteen fungeren als ruimte voor de samenkomst van onze gemeente. Een tweede element binnen onze kerkelijke complexen zijn de dienstwoningen en gebouwen voor ondersteunende activiteiten. Voor beide onderdelen is in de eerder genoemde rapportage van de taakgroep F&G aandacht besteed om tot een nog meer verantwoord gebruik van de kerkgebouwen in de komende vijf jaren te komen.

8.2. Terreinverkenning van de Hillegomse situatie De taakgroep Financiën & Gebouwen heeft dus op het gebied van onze (kerkelijke) gebouwen onderzoek gepleegd en is tot aanbevelingen en conclusies gekomen inzake eventuele instandhouding en/of verkoop van (kerkelijke) gebouwen. Onderkend is n.l. dat om de financiële situatie van onze gemeente en om de exploitatie van onze gebouwen op peil te houden we over zullen moeten gaan tot afstoting van bepaalde gebouwen. Om keuzes te kunnen en te moeten maken zullen we ons af moeten vragen: wat willen we en wat kunnen we? De kerkenraad heeft deze vraagstelling onderkent en een aparte taakgroep Kerk-zijn in het leven geroepen met o.m. de opdracht: waar willen we in de nabije toekomst ons „gemeentezijn‟ vieren en waar willen we de overige activiteiten onderbrengen.

8.3. Doelstelling van de Protestantse Gemeente van Hillegom Het (kerk)gebouw staat ten dienste van het functioneren van de kerkelijke gemeente en haar omgeving. Het heeft een voorwaarde scheppend en/of ondersteunende functie. Het is de ontmoetingsplaats van de gemeente. Deze ontmoeting vindt onder meer plaats in de erediensten, in kerkelijke vergaderingen en allerlei andere initiatieven. Soms is het ook de ontmoetingsplaats van bijv. de schaak-, dam- en kaartclub. De kerkelijke gemeente functioneert vandaag anders dan 20 jaar geleden en we kunnen verwachten dat zij in de toekomst weer anders zal functioneren. Het beleid ten aanzien van (kerkelijke) gebouwen vraagt telkens weer de aandacht (vroeger veel banken, vandaag en morgen meer stoelen en een flexibele inzet van de ruimte). BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.29 van 38


8.4. Aandachtspunten voor ons beleid. a. Het kerkgebouw staat ten dienste van de kernfuncties van het gemeente-zijn: eredienst, pastoraat, diaconaat en apostolaat. Steeds dienen – ook in tijden van financiële teruggang – deze inhoudelijke doelen en taken zo goed en veel als mogelijk doorgang te vinden. Het mag niet zo zijn dat de gebouwen en orgels in een soort automatisme een behoorlijke aanslag op de begroting mogen vormen, terwijl de geringere kosten voor bijvoorbeeld pastoraat, jeugdwerk, eredienst en muziek zeer kritisch bekeken worden. Als de financiën schaarser worden, zal de verhouding tussen inhoud en middelen opnieuw bekeken moeten worden. b. Dit wil natuurlijk niet zeggen dat een gebouw niet belangrijk of nodig is. Het is immers eigen aan de mens om in ruimte een eigen plek af te bakenen. Het is de expressie van een specifieke functie een tastbaar teken van de kerkelijke gemeente in de samenleving. Dit vereist echter wel een grondige bezinning op die functies en tekens: waarom en waartoe hebben we een gebouw nodig? c. De omvang, opzet en inrichting van een kerkgebouw dienen te passen bij aard en visie van de gemeente, alsmede de beschikbare financiën. Ook hier gaat het om de twee kernvragen bij beleid maken: wat willen we? (de visie) en wat kunnen we? (de middelen). Daarbij zijn zowel kwantitatieve als kwalitatieve aspecten in het geding. Kwantitatief: de benodigde ruimten voor de eredienst, vergaderingen en andere activiteiten. Kwalitatief: een inrichting die aansluit op de wijze waarop de gemeente in activiteiten wil vieren, leren en dienen. d. Een monumentaal kerkgebouw - als bij ons de Maartenskerk – is voor de gemeente van bijzonder gewicht vanwege de historiciteit, de sfeer, uitingen van kunst en cultuur, de uitstraling van een monument, mogelijkheden voor concerten en uitvoeringen, en haar stiltefunctie. Toch is het vaak moeilijk om in zo‟n gebouw nieuw beleid te ontwikkelen. Want er zijn ook nadelen: weinig nevenruimten, de geringe flexibele inrichting van de ruimte met (weliswaar fraaie) banken en een monumentale kansel, en de hoge kosten voor onderhoud en exploitatie. Daartegenover staan subsidies voor onderhoud en restauratie. Bij een eventuele herinrichting van de Maartenskerk moet er wel degelijk rekening gehouden met de bepalingen uit de Monumentenwet van 1988. e. De emotionele binding met een gebouw is beleidsmatig moeilijk te hanteren. Inhoud en visie gaan voor stenen, maar de praktijk leert vaak anders. Historische gebeurtenissen (huwelijk, doop, begrafenissen) en/of jarenlange betrokkenheid bij een kerkgebouw, bepalen nogal eens de toon, waarbij emoties hoog kunnen oplopen. Die maken het dan extra moeilijk om in situaties van ingrijpende veranderingen een gebouw te beoordelen. We moeten echter wel goed oog en oor hebben voor deze emoties. Anders leidt het alleen maar tot frustraties en conflicten. Dat een kerkgebouw zo‟n grote waarde heeft voor mensen dient positief gewaardeerd te worden. In het omgaan met emoties is het van groot belang: o ze niet te minimaliseren door alleen maar en voortdurend aandragen van rationele argumenten; o ze een plaats te geven in het pastorale gesprek en in de eredienst, bijvoorbeeld in de gebeden;


pag.30 van 38


o

f.

ze te blijven erkennen en respecteren als het besluit tot vervreemding van een (kerkelijk)gebouw genomen is, omdat de emoties van verlies dan het sterkst beleefd worden. o Tegelijkertijd zal duidelijk gemaakt moeten worden dat het voortbestaan van de gemeente niet afhangt van stenen, maar vooral een kwestie is van levende stenen, die de gemeenteleden zijn. Naast kerkgebouwen zijn we ook nog in het bezit van dienstwoningen als pastoriën en kosterswoning. In de van oorsprong hervormde omgeving was kerkordelijk bepaald dat een dominee een pastorie aangeboden moest worden. Hij was ook verplicht om daar in te gaan wonen. In de gereformeerde situatie was het allemaal niet meer zo stringent geregeld. Veelal kocht of huurde de desbetreffende dominee zelf een woning. De nieuwe kerkorde bepaalt o.m. dat nog wel een pastorie aangeboden moet worden, maar de dominee niet verplicht is er gebruik van te maken. Bij een eventuele revisie van de kerkorde wil men naar het zich laat aanzien van het aanbiedende karakter af. Wel zal gevraagd worden om te bemiddelen. Deze verandering van zienswijze heeft ook te maken met het feit dat predikanten niet meer zo graag in grote woningen gehuisvest willen worden. Ook fiscaal gezien is het niet meer aantrekkelijk. Wat geldt voor pastorieën is ook van belang voor een kosterswoning. Daar was sowieso geen verplichting tot aanbieden, maar het was makkelijk om bij aanstelling van een nieuwe koster ook woonruimte aan te kunnen bieden. Zeker als hij/zij van buiten de gemeente kwam.

8.5. Werkwijze Op grond van bovenstaande aandachtspunten gaat het bij de uitvoering van het beleid inzake gebouwen in ieder geval om het volgende: - De visie van het gemeente-zijn en het op grond daarvan gekozen kerkprofiel zijn bepalend voor de opzet, inrichting en beoordeling van kerkgebouwen. Laat mij uw kerkgebouw zien en ik zal zeggen wie u bent. - De functionaliteit en het gebruikscomfort als uitvloeisel van de visie zullen verder ingevuld moeten worden. Waar dient het gebouw geschikt voor te zijn: vieringen, vergaderingen, ontmoeting, andere activiteiten, samenwerking met andere kerkgenootschappen, enz. - Een zorgvuldige analyse en prognose van zakelijke en cijfermatige gegevens: ledental, kerkbezoek, inkomsten en uitgaven, aantal vergaderingen en activiteiten. Hierbij gaat het ook om dragelijke financiële lasten, waarbij te denken valt aan: onderhoud, exploitatie, wel of geen beheerder/koster, e.d. De spanning tussen wat willen we en wat kunnen we, komt hier het meest tot uiting. - Een afgeleid aspect in kwalitatief opzicht is ook de bereikbaarheid en de mogelijkheden tot parkeren. - Het behoud van cultuurhistorisch erfgoed en/of beoordeling van de architectonische kwaliteiten van een kerkgebouw: de impressie en expressie van een gebouw. - Het toetsen van plaatselijke voornemens door de afdeling kerkbeheer van het landelijke dienstencentrum van de PKN, inzake ingrijpende verbouw, restauratie, herinrichting en verkoop van monumentale gebouwen. Ook Regionale Stichtingen voor Behoud van Kerkelijke Gebouwen, en de Landelijke Werkgroep Kerkbouw kunnen adviseren. BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.31 van 38


8.6. Tenslotte De taakgroepen Kerk-Zijn en Financiën & Gebouwen hebben uiteraard elk op hun eigen wijze antwoord gegeven op de vragen die hen respectievelijk via de gegeven opdrachten gesteld zijn. Aan ons, als kerkenraad en college van kerkrentmeesters de taak om in de komende jaren via een beleidsmatige aanpak de aangereikte voorstellen en conclusies concreet te maken en uit te voeren. Opmerking: Zowel hoofdstuk 7 als 8 heeft haar oorsprong in „Bronnen voor beleid‟.


pag.32 van 38


9.

JEUGD EN JONGEREN

9.1. Inleiding Dit onderdeel van het beleidsplan heeft betrekking op de jeugd en jongeren in onze kerk. Het jeugdberaad coördineert en draagt zorg voor de continuïteit van de activiteiten voor deze doelgroep. De rol van het jeugdberaad, de samenstelling en de plaats in de kerkelijke organisatie dient op korte termijn te worden geëvalueerd.

9.2. Doelstelling Zoveel mogelijk jeugd en jongeren actief betrekken bij de kerk door op een eigentijdse en aansprekende manier activiteiten te organiseren en een bijdrage te leveren aan de bewustwording van het geloof. Een wezenlijk onderdeel hiervan is het zorgen voor doorstroming van kindernevendienst via jeugdkerk naar 16+ groep (16-25 jaar).

9.3. Doelgroepen Binnen de jeugd worden de volgende doelgroepen onderscheiden, te weten: 1. 2. 3.

4 tot 12 jarigen (kindernevendienst) 12 tot 16 jarigen (jeugdkerk) 16 tot 25 jarigen

9.4. Activiteiten 9.4.1. Huidig: Voor de eerste twee doelgroepen worden op dit moment activiteiten georganiseerd. Voor de derde doelgroep worden op dit moment geen specifieke activiteiten georganiseerd. Hieronder worden per doelgroep de (gewenste) activiteiten beschreven. Tevens geldt dat voor alle genoemde doelgroepen een vorm van catechisatie wordt gegeven. 1. 4 tot 12 jarigen Voor deze groep wordt wekelijks tijdens de eredienst een kindernevendienst georganiseerd. Tijdens de kindernevendienst wordt aandacht besteed aan de Bijbellezing van die zondag. Hierbij maken we gebruik van Kind op Zondag. Kind op Zondag geeft ook suggesties voor creatieve verwerkingen bij het verhaal. Tijdens de advents- en lijdenstijd maken we gebruik van projecten. Daarbij proberen we niet alleen de kinderen maar de hele gemeente te bereiken. Een bijzondere dag in het jaar is ook palmpasen. Daar doen veel meer kinderen aan mee dan tijdens reguliere diensten. Er worden jaarlijks twee speciale kinderdiensten (gezinsdiensten) georganiseerd, één door de kindernevendienst en één door de Prot. Chr. Basisschool “de Fontein”. Voor deze groep is er ook een eigen kinderkerstfeest. 2. 12 tot 16 jarigen 10 keer per jaar komt deze groep bijeen rond een eigentijds thema dat door de leiding is uitgewerkt. De leiding bestaat voor een deel uit jongeren. De liturgie is gebaseerd op en geïnspireerd door de Thomasvieringen. Het is ook gebruikelijk om één of twee keer per seizoen een andere kerkdienst bij te wonen. Het seizoen BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.33 van 38


3.

wordt meestal afgesloten met een gezellig uitje. Tenslotte wordt af en toe een bijdrage geleverd aan een van de erediensten. 16 tot 25 jarigen. In het afgelopen jaar is een aanzet gedaan voor activiteiten voor en door deze groep.

9.4.2. Toekomstig: Het is gewenst om, naast de speciaal voor de jeugd en jongeren georganiseerde activiteiten, er ook voor te zorgen dat de reguliere kerkdiensten eigentijdser en vernieuwend zijn. Hierdoor zal deze doelgroep zich meer betrokken gaan voelen bij de kerk in zijn algemeenheid. Dit kan ook in de vorm van een jeugddienst al of niet regionaal georganiseerd. 1. 4 tot 12 jarigen De basis in de vorm van de kindernevendienst is goed. Daar er steeds minder gezinnen in onze kerk komen betekent dit, dat de hoeveelheid kinderen tijdens de kindernevendienst ook afneemt. Door een actieve benaderingswijze met berichtjes in de weekbladen, in “Samen Kerk” , op de website en via de Fmail van de Prot. Chr. Basisschool “de Fontein” zullen wij onze activiteiten mogelijk nog meer onder de aandacht proberen te brengen. 2. 12 tot 16 jarigen De huidige vorm wordt door de huidige deelnemers als plezierig ervaren en zal de komende jaren worden gecontinueerd. Het is de bedoeling om deze groep meer te betrekken bij activiteiten, bijvoorbeeld de rommel- of kerstmarkt in de kerk. Daarnaast zal het gebruik van multimedia een steeds grotere rol gaan spelen. Ook kan worden gedacht aan vormen van huiswerkbegeleiding. 3. 16 tot 25 jarigen Het is de bedoeling om de komende jaren fors te investeren in deze groep, zowel in de leiding als in het soortactiviteiten. Er is een aantal suggesties gedaan zoals: de Thomasvieringen maar dan aangepast aan de leeftijdsgroep, thema avonden, bijvoorbeeld film, speciale spreker of toneel/drama.

9.5. Huisvesting De kindernevendienst wordt gehouden in de kerk waar ook de eredienst is. De jeugdkerk komt bijeen in het Bolwerk (een van de ruimtes van De Hoeksteen). Deze ruimte moet nog geschikt worden gemaakt voor de jeugdkerkbijeenkomsten. Op deze manier zou de locatie ook kunnen dienen als plek voor de oudere jeugd.

9.6. Financiën Voor het realiseren van de doelstelling zijn budgetten nodig. De huidige budgetten zijn toereikend voor de huidige activiteiten. Voor het aanpassen van het Bolwerk moet geld worden geïnvesteerd. Voor de organisatie van activiteiten voor 16 tot 25 jarigen is geld nodig voor de opstart en voor de invulling van het programma.

9.7. Communicatie Om de belangstelling voor de activiteiten van de jeugd te vergroten moet er meer gebruik worden gemaakt van het kerkblad en de website van de kerk. Er is bijvoorbeeld op de website ruimte om de jeugd een eigen pagina te laten maken. Daarnaast wordt de wens uitgesproken om meer naar buiten te treden bijvoorbeeld door het opzetten van een forum BELEIDSPLAN versie 27aug08

pag.34 van 38


op de website.

9.8. Organisatie Om dit beleidsplan te realiseren is begeleiding door voldoende vrijwilligers van groot belang. Daarnaast is ook de betrokkenheid en inzet nodig van de jeugdouderling(en) en de predikant.


pag.35 van 38


10. VORMING EN TOERUSTING EN CATECHESE 10.1. Vorming en toerusting De commissie "Vorming en Toerusting" heeft als doel om ambtsdragers toe te rusten tot het beoefenen van hun taak en de gemeente te vormen. Vormings- en toerustingswerk wil zich daarbij niet beperken tot Bijbelstudie of geloofsvragen alleen, maar juist die thema‟s aan de orde stellen die ons in kerk en samenleving tot leren en uitdagen, en die direct verband houden met het signaleren van wat er in de samenleving gebeurt, waar mensen door onrechtvaardige structuren in de knel zijn geraakt en bondgenoten zoeken met het oog op bevrijding. Dat doen we onder meer door het organiseren van avonden met onderwerpen betreffende geloof en kerk, geloof en maatschappij, geloof en wetenschap en geloof en kunst. Momenteel participeert de commissie in de oecumenische commissie "Vorming en Toerusting". Deze brede commissie organiseert jaarlijks zes avonden rondom een thema. Daarnaast heeft zij twee seizoenen een Bijbelstudiegroep georganiseerd die per seizoen zes of zeven keer bij elkaar kwamen. De commissie wil deze activiteiten de komende jaren voortzetten.

10.2. Catechese ”Doel van de cathechese is om jongeren te leren verstaan wat het betekent dat ze gedoopt zijn en wat dit betekent voor hun omgang met de bijbel, de traditie van de kerk, de gemeente van de Heer en wat het betekent voor hun leven als christen in de wereld. Cathechisanten moeten leren antwoord te geven op vragen als: Wat is Gods bedoeling met mijn leven? Wie ben ik voor God en medemens? Hoe kan ik deelnemen aan het gemeente-zijn in de wereld? Daarom moeten cathechisanten weten wat de gemeente is en leren omgaan met de bijbel, met de traditie van de kerk en leren om zich in te zetten voor de gemeente in navolging van Jezus in deze wereld.” (Naar een samenvatting van prof. Schippers) Werkplan voor de catechese Enige jaren geleden is er een opzet gemaakt voor een catechese werkplan voor verschillende leeftijdsgroepen. 10.2.1. Doopcatechese en kinderen aan het avondmaal Het catecheseteam wil in gesprek komen met ouders over de betekenis van de doop voor hun kinderen. Het team wil het opzetten van een kring voor de geloofsopvoeding van jonge kinderen stimuleren. Voor de ouders worden zonodig activiteiten georganiseerd om elkaar te ondersteunen bij de geloofsopvoeding. In onze gemeente willen we de jonge kinderen ook voorbereiden op hun deelname aan het avondmaal. Ter voorbereiding op de viering zal aan de kinderen op een speelse wijze uitgelegd worden wat de achtergronden en betekenis zijn van de viering van de maaltijd. Tenminste een maal per jaar wordt er een dienst van schrift en tafel gehouden die speciaal gericht is op de deelname van jonge kinderen aan de viering.


pag.36 van 38


10.2.2. Basiscatechese Deze vorm van catechese is bedoeld voor kinderen in de leeftijd van tien tot twaalf jaar (de laatste twee jaren van de basisschool). Al meerdere jaren werken we met een landelijk project voor de basiscatechese. Op een systematische, maar speelse wijze wordt aan kinderen uitgelegd wat de betekenis is van de dingen, gebruiken, woorden en beelden die ze in de kerk meemaken. Wat voor dingen zijn er allemaal te zien in het kerkgebouw en waarvoor dient het allemaal? Wat doet een dominee, een ouderling en een diaken? Wat gebeurt er in de kerkdienst en waarom? Wat is de bijbel voor een boek? Over welke belangrijke figuren gaat het in die bijbel? Welke feesten komen er in voor? Over dit soort vragen gaat het. Gedurende twee jaren worden er zo‟n veertig lessen gegeven. Eenmaal per jaar wordt er met de christelijke basisschool een z.g. schooldienst gorganiseerd om ook op deze wijze het contakt tussen kerk en school m.b.t. de godsdienstige opvoeding te bevorderen. De positieve ervaringen met deze vorm van basiscatechese zal in de komende jaren opnieuw worden opgepakt. 10.2.3. Catechese voor jongvolwassenen – belijdeniscatechese In deze gespreksgroep willen we met elkaar in gesprek komen over “geloven vandaag” rond de kernen van het christelijk geloof. In een uitnodiging voor deze gesprekskring schreven we o.a. “Hoe verder... Hoewel voor veel van je generatiegenoten geloven geen zaak van belang meer lijkt te zijn, wil jij toch blijven nadenken over hoe dat zit met geloven, God en het voorbeeld dat Jezus gaf. Heb je zin in een open en eerlijke ontmoeting met leeftijdsgenoten die hier ook mee bezig zijn? Dan ben je van harte welkom op deze jongeren gespreksgroep. De basis van het geloof komt aan de orde. Waar leef je voor? Wat zijn de keuzes die je maakt? Hoe ontdek je iets van God‟s leiding in je leven? Waar vind je aanwijzingen wie God is? En wat is dan de bedoeling met de wereld en met jou? Voor degenen die dat willen bestaat de mogelijkheid om aan het eind van het seizoen belijdenis te doen.”


pag.37 van 38


11. INTERKERKELIJKE SAMENWERKING De Protestantse gemeente neemt deel in de Raad van Kerken in Hillegom, een oecumenische overlegorgaan. Momenteel maakt verder alleen de Rooms katholieke parochie Hillegom-De Zilk deel uit van dit overleg.


pag.38 van 38

PROTESTANTSE GEMEENTE TE HILLEGOM

Recommend Documents