promotiebouw & investeringen in schoolgebouwen maart 2009 diko Dienst voor Investeringen van het Katholiek Onderwijs

promotiebouw & investeringen in schoolgebouwen maart 2009

diko

Dienst voor Investeringen van het Katholiek Onderwijs

diko 1.

Dienst voor Investeringen van het Katholiek Onderwijs - VSKO

SAMENVATTING

Op 19 september 2003 keurde de raad van bestuur van de D.I.G.O. het kader goed voor de subsidiëring van aanvragen promotiebouw. In deze nota gaan we in op de aanleiding, de inhoud en de draagwijdte van deze nieuwe piste voor subsidiëring van investeringen in schoolgebouwen. De promotiebouw-procedure bleek voor inrichtende machten van het vrij gesubsidieerd onderwijs slechts in uitzonderlijke omstandigheden een realistisch interessant alternatief. Sedert de opstart van de AGIOn in april 2006 is de werking van de AGIOn onderworpen aan het advies van de Inspectie van Financiën. In haar advies legt de Inspectie van Financiën een fundamentele wijziging op aan de promotiebouwprocedure zoals ze goedgekeurd werd door de raad van bestuur van de D.I.G.O. Hierdoor kwam de hele promotiebouwpiste op de helling te staan. Door een wijziging van de procedure kon de promotiebouwpiste nochtans aangehouden worden binnen de principes die aan de basis lagen van de beslissing van de raad van bestuur van de D.I.G.O. In deze nota dekt de term “promotiebouw” steeds ook de formule van “financiering met projectbeheer”. 2.

BESLISSING VAN DE RAAD VAN BESTUUR

Op de website van de AGIOn lezen we op 21 januari 2007 het volgende in verband met promotiebouw: Voor de aanvragen promotiebouw en/of financiering met projectbeheer zijn twee mogelijkheden voorzien: •

de inrichtende macht stelt een promotor aan via de wetgeving overheidsopdrachten en koopt later de gerealiseerde nieuwbouw; de subsidie wordt uitbetaald na het verlopen van de normale wachttijd en wordt berekend op de waarde op het ogenblik van de aankoop; als inschrijvingsdatum op de wachtlijst geldt de datum van aanvraag promotiebouw. • de inrichtende macht wil een reeds gerealiseerde nieuwbouw (school) aankopen of de inrichtende macht stelt een promotor aan via de private markt en koopt achteraf de gerealiseerde nieuwbouw; de subsidie wordt uitbetaald na het verlopen van de normale wachttijd maar wordt berekend op de reële waarde (op het ogenblik dat de wachttijd doorlopen werd) en NIET op de nieuwbouwwaarde. Als inschrijvingsdatum op de wachtlijst geldt de datum van de indiening van het aankoopdossier. Het onderscheid is derhalve belangrijk met betrekking tot de waardebepaling van het onroerend goed en het ogenblik van inschrijving op de wachtlijst. Ook een realisatie van schoolgebouwen via een formule van financiering met projectbeheer komt in aanmerking voor subsidiëring. Voorwaarde is een overdracht van eigendom, wat neerkomt op een vervroegde terugbetaling van het financieringsproject. Ook hier gelden dezelfde voorwaarden zoals vermeld in de regeling promotiebouw.

3.

SITUERING VAN DE BESLISSING VAN SEPTEMBER 2003

Deze AGIOn-procedure is gebaseerd op een beslissing van de raad van bestuur van de D.I.G.O. van 19 september 2003. De wachttijden voor investeringen in schoolgebouwen "volgens de wachtlijst" worden onoverzichtelijk en staan in scherp contrast tot de dringende nood van inrichtende machten om snel te kunnen beschikken over aangepaste lokalen. Investeren in tijdelijke constructies (containerklassen) is duur en legt een zware hypotheek op de mogelijkheid van de inrichtende macht om de definitieve oplossing te financieren terwijl tegelijk ook een deel van de beperkte beschikbare ruimte in een schoolcomplex moet worden opgeofferd. Dit brengt er inrichtende machten toe om voortdurend creatief te zijn en alternatieven te zoeken voor een "klassiek" nieuwbouwproject volgens de wachtlijst.

promotiebouw

nota maart 2009

pagina 2

Sainte-Adresseplein 12 • 1070 Anderlecht • T 02/529.04.09 • F02/529.04.91 • E [email protected] • Web http://ond.vsko.be/diko/

diko


Vanuit de vaststelling dat aankoopdossiers prioritair behandeld worden door de raad van bestuur van de D.I.G.O., werd de vraag gesteld of inrichtende machten ook versneld en gesubsidieerd gebouwen kunnen aankopen die op hun aangeven en volgens hun programma opgericht werden. Enerzijds wenste de raad van bestuur tegemoet te komen aan de gerede vraag om meteen te kunnen investeren in een definitieve oplossing. Anderzijds wenste de raad van bestuur de andere inrichtende machten die op de wachtlijst staan ingeschreven, niet te benadelen door deze werkwijze. In het licht van die dubbele bekommernis werd de procedure "promotiebouw" uitgewerkt door de raad van bestuur van de D.I.G.O. 4.

ONDERSCHEID TUSSEN TWEE TYPES PROMOTIEBOUW

In de procedure die door de AGIOn tot enkele jaren geleden gehanteerd werd, gebaseerd op de beslissing van de raad van bestuur van de D.I.G.O. van 2003, werd onderscheid gemaakt tussen twee soorten promotieovereenkomsten: 1. type 1 waarbij de operatie op voorhand wordt gemeld aan de administratie en waarbij de promotor wordt aangesteld via de wetgeving overheidsopdrachten na de goedkeuring hiertoe van de AGIOn; 2. type 2 waarbij niet aan al deze voorwaarden voldaan is. Het onderscheid was heel belangrijk om een aantal redenen: - Bij type 1 start de wachttijd op het ogenblik van het inleiden van het dossier en kan eventueel verwezen worden naar de oorspronkelijke plaats op de wachtlijst van het project indien dit reeds vroeger was ingeschreven. Bij type 2 kan de wachttijd pas ingaan op het ogenblik waarop het gebouw gerealiseerd is. - Bij type 1 wordt de schatting van het aankoopcomité gevraagd op het ogenblik van de eigendomsoverdracht. Dit kan optimaal gebeuren meteen na realisatie. Op dat ogenblik wordt een nieuw opgericht gebouw geschat. Bij type 2 wordt de schatting pas aangevraagd op het ogenblik van het doorlopen van de wachttijd. Het gebouw heeft op dat ogenblik zeker al een bepaalde vetusteit. - Bij type 1 worden de oppervlaktenormen berekend en gecontroleerd bij de eigendomsoverdracht, eventueel dus kort na de ingebruikname, ttz op basis van een min of meer voorspelbaar aantal leerlingen. Bij type 2 wordt ook de oppervlaktenorm pas gecontroleerd na het doorlopen van de wachttijd. De kans is al groot dat het normenbesluit op dat ogenblik zal veranderd zijn. Bovendien zal voor die normberekening rekening worden gehouden met leerlingenaantallen en de gegevens uit een lestijdenpakket van een schooljaar dat nu nog ver voor ons ligt. Het resultaat van de normberekening en -controle is bij promotiebouw type 2 moeilijk voorspelbaar. Let wel, de beide laatste voordelen voor type 1 golden alleen indien de inrichtende macht ervoor opteerde om de eigendomsoverdracht te laten plaatsvinden kort na de oplevering en ingebruikname. Dit betekende dat de inrichtende macht op een andere manier de lange periode moest overbruggen tot de subsidie beschikbaar was. 5.

NOVEMBER

2006 – ADVIES VAN DE INSPECTIE VAN FINANCIËN - EEN GEWIJZIGDE SITUATIE

In november 2006 werd de werkwijze met betrekking tot promotiebouw voorgelegd aan de Inspectie van Financiën. De Inspectie van Financiën kon principieel akkoord gaan met de promotiebouw-procedure mits de vastlegging van de subsidie voorzien wordt op het ogenblik waarop de koop gerealiseerd wordt. Dit advies van de Inspectie van Financiën houdt een fundamentele wijziging in van de randvoorwaarden binnen dewelke de raad van bestuur van de D.I.G.O. in september 2003 akkoord kon gaan met de promotiebouwpiste zoals voorgesteld door de administratie.

promotiebouw

nota maart 2009

pagina 3


diko


Om die fundamentele wijziging correct in te schatten, koppelen we even terug naar de nota “promotiebouw en investeringen in schoolgebouwen” die in oktober 2005 na bespreking en aanpassing onderschreven werd door de D.I.GO.-administratie. Die nota licht de beslissing van de raad van bestuur toe, en noteert enkele “elementen ter discussie” bij de procedure. Als eerste “element ter discussie” wordt in die nota de problematiek aangehaald van het tijdstip van de vastlegging. We citeren: “Omdat de raad van bestuur de andere inrichtende machten die met een project op de wachtlijst ingeschreven staan, niet wil benadelen, staat of valt het systeem met de mogelijkheid om de vastlegging pas te organiseren na het doorlopen van de wachttijd, ttz net voor de effectieve uitbetaling van de subsidie. De procedure werd nog niet beoordeeld door het Rekenhof waardoor het op dit ogenblik niet zeker is of de voorgestelde werkwijze zal aanvaard worden. Indien het Rekenhof meent dat de vastlegging moet gebeuren op het ogenblik waarop de D.I.G.O. zich akkoord verklaart met de gunning van de opdracht of uiterlijk op het ogenblik waarop het uiteindelijke bedrag van de subsidie bepaald wordt, dan lijkt het logisch om de promotiepiste weer af te sluiten. In die situatie werken promotiebouwdossiers immers remmend op het investeringsritme in het reguliere systeem en daardoor nadelig voor de andere inrichtende machten.”

Het advies van de Inspectie van Financiën van november 2006 haalt net dat fundament onder de beslissing van 2003 uit. 6.

DE HUIDIGE GECORRIGEERDE PROCEDURE

Rekening houdend met deze gewijzigde situatie werd de procedure promotiebouw bij de AGIOn aangepast. Bij de opstart van de operatie dient de inrichtende macht een dossier in bij de AGIOn en kondigt ze aan dat ze de investering wenst te realiseren via de promotiebouwpiste. De AGIOn reageert met een dienstbrief waarin de administratie akte neemt van de intentie om de promotiebouwpiste toe te passen maar waarin geen enkele aanwijzing staat dat de AGIOn zich engageert tot het uitbetalen van welke subsidie ook. Voor de aanstelling van de promotor wordt vervolgens de wetgeving inzake overheidsopdrachten toegepast. Voorafgaand aan de gunning van de promotieopdracht wordt het aanbestedingsdossier gecontroleerd door de AGIOn. Het staat de inrichtende macht vervolgens vrij om de eigendom te verwerven, onmiddellijk na realisatie van het gebouw of pas na het doorlopen van de wachttijd bij de AGIOn. Maar de subsidie wordt pas berekend, vastgelegd en uitbetaald na het doorlopen van de wachttijd volgens de klassieke reguliere wachtlijst. Na het doorlopen van de wachttijd wordt het aankoopdossier behandeld en worden de oppervlaktenormen en financiële normen gecontroleerd. Aan het bevoegde aankoopcomité wordt op dat ogenblik een schatting gevraagd van de venale waarde (reële verkoopwaarde) van het goed. De subsidie wordt uitbetaald op het laagste van twee bedragen: de overeengekomen prijs en de geschatte waarde van het goed. Op de website van de AGIOn lezen we half maart 2009 het volgende met betrekking tot promotiebouw: " Wat is promotiebouw? Een inrichtende macht of schoolbestuur wenst een nieuwbouw of verbouwingswerken te realiseren en duidt hiervoor een promotor aan die zal instaan voor de financiering en de realisatie van het project en waarvan zij op een later tijdstip het gebouw zal aankopen. Wat zijn de voorwaarden? Het wettelijk kader is de wetgeving op de overheidsopdrachten en in het bijzonder de overheidsopdracht via een promotieopdracht. • Het principieel akkoord wordt verleend bij de goedkeuring van het aankoopdossier én pas nadat de wachttijd werd doorlopen.

•

promotiebouw

nota maart 2009

pagina 4


diko • • • • •


Elke andere principiële toestemming dan deze bij goedkeuring van het aankoopdossier houdt geen enkele subsidiebelofte van of geen subsidieverplichting voor AGIOn in, of, omgekeerd, geen subsidierecht in hoofde van de aanvrager. De controle van de fysische en financiële normen gebeurt bij het verlenen van het principieel akkoord, dat wil zeggen na het doorlopen van de wachttijd. De wijze waarop de verwerving en de terugbetaling van de financiering gebeurt, maakt deel uit van het contract tussen promotor en inrichtende macht of schoolbestuur waarbij het agentschap erop zal toezien dat dit gebeurt binnen het kader van de wetgeving. Het moment van verwerving van het gebouw staat los van het moment van goedkeuring van het aankoopdossier door AGIOn. Het maximaal subsidiabele bedrag is gebaseerd op ofwel de schatting door het Comité tot Aankoop ofwel het contractueel bepaalde bedrag met dien verstande dat enkel het laagste bedrag telt.

Financiering met projectbeheer wordt als werkwijze aanvaard indien voldaan wordt aan de hierboven vermelde voorwaarden. In het bijzonder moet gelet worden op onder meer: • ook hier dient ten volle rekening gehouden te worden met het wetgevend kader, in dit geval de overheidsopdracht via een promotieovereenkomst • zowel de financiering als de realisatie is voorzien • indien de promotor niet zelf de werken zal realiseren, zal de inschrijver bij zijn offerte een lijst voegen met maximaal drie aannemers die zich verbonden hebben om in voorkomend geval de werken uit te voeren • de 10-jarige bouwaansprakelijkheid geldt onverkort "

De paragraaf met betrekking tot de financiering met projectbeheer is niet onbelangrijk. Die paragraaf sluit aan op een advies van de commissie voor de overheidsopdrachten van 9 juni 2008 in verband met "Financiering met projectbeheer in het licht van de wetgeving overheidsopdrachten". Een procedure die onder de noemer "financiering met projectbeheer" werd ontwikkeld door een van onze financiële instellingen en die, vooral door gemeentebesturen, vlot werd toegepast, wordt door die ingreep onmogelijk tenzij de procedure substantieel wordt aangepast omdat ze net niet aan de opgesomde voorwaarden voldeed. 7.

BESLUIT

In welke vorm ook blijft de promotiebouwpiste een zeer uitzonderlijke procedure die alleen een reëel alternatief biedt aan die inrichtende machten die de investering echt niet meer uit kunnen stellen. Deze piste blijft voor de inrichtende macht immers zeer onvoorspelbaar zowel qua omvang van de subsidie als inzake het tijdstip waarop de subsidie zal uitbetaald worden.

promotiebouw

nota maart 2009

pagina 5


promotiebouw & investeringen in schoolgebouwen maart 2009 diko Dienst voor Investeringen van het Katholiek Onderwijs

Recommend Documents